halilbabilli - Tumblr blog

halilbabilli · 5 years

Text

A Thousand Year Old Hometown

It is believed that weasels bear the souls of children who die before being christened.

Encyclopaedia of Secrets and Superstitions.

Cora Linn Daniels & C.M. Stevans (2003)

In Greek culture, “A weasel seen about the house, just as on the road, is significant of evil.”

Modern Greek Folklore and Ancient Greek Religion: A Study in Survivals, John Cuthbert Lawson (2012)

Chapter 1: Roots – 15th Century

Theophanes Kantakouzenos, or Theo as he was called by kith and kin, came into the world in Constantinople on the 1430th anniversary of the death of Our Lord. Thanks to his father, Andronikos, who was in charge of the Greek Emperor’s library, Theo was taught by the most erudite teachers of the Empire and learnt Latin and Classical Greek at an early age.

As soon as he had completed his education, he began to work with his father. The state of the library, which, in its day, had had row upon row of thousands of manuscripts, was a veritable reflection of the depths to which the empire had sunk. Most of those beautiful manuscripts had been sold either to Arabian merchants to pay off the state’s ever-increasing debts or had been plundered by officials struggling to make ends meet. But still, Constantinople, entirely surrounded by the Turks, reminded him of an oasis in the desert: the last remaining stronghold of a civilisation fighting to exist amidst the savage sands.

Alas, as history has shown time and again, every civilisation is born, grows and perishes. And it was evident that the time had now come for the Roman civilisation, moulded and leavened with wolf’s milk by two boys, also to be destroyed.

When the Turks besieged Constantinople, Theo, like every citizen, had helped to the best of his ability the soldiers defending the city.

He laboured heart and soul with his fellow townsmen caring not what he did or how difficult the task. His hands, which had never before held anything but a quill, became calloused from carrying rubble, and his palms bled.

The noise from the besieging cannons was indescribably loud. One of them, in particular, was far more deafening than the others and had a very distinct, earsplitting sound. "Shahi" was the name of that monstrous weapon and, when fired, its blast started with an eardrum-rupturing boom, shifted into a chest-vibrating thunder, and, before disappearing entirely, transformed into a deep rumble, giving everybody in Constantinople a throbbing headache. When Shahi's stone projectiles hit the ancient walls of the city, milk in the buckets spilt, pregnant women miscarried, cats fell from the roofs, roosters went mute, birds dropped dead, porcupines shed their spines, and bells in the church towers cracked.

At the end of three months baptised with blood and sweat, the thick, sturdy city walls could no longer withstand the force of the Turkish cannons. Faced with the terrible sight of the Turks beginning to pour through the crumbling walls, Theo too, like many other people, took refuge in the church of Hagia Sophia. It was widely believed that all Istanbul could fit beneath the dome of Hagia Sophia, a wonder of the world. That day it was seen that this had been a very optimistic estimate. In the packed church, priests and women with children were clinging to each other, wailing and looking to each other for help. Those men who were still armed and able were waiting tensely for the last battle of defence to be fought in the church.

That day, the interior of Hagia Sophia was bursting at the seams. Those waiting for the Turks to be extirpated from the pearl of Christianity by a final miracle from Jesus, others gazing incredulously around and those who couldn’t contain their anger were each like a grain of sand in this massive crowd.

Priests were making whoever came their way kneel and pray to the Virgin Mary for salvation. Theo did as everybody else was doing and was on his knees, but he was saying his own prayer and not really listening to what the priest said.

“Hail Mary, full of grace, the Lord is with thee. Rather than letting me fall prisoner to those heathen Turks, gather me to the bosom of Jesus or have mercy and take my soul from here. We seek refuge in you from persecution.”

Towards the evening there was a commotion outside the church. The bells began to ring crazily. They could hear the Turks, shouting in their crude language, on the other side of the bronze doors, and everybody rushed to carry whatever he or she could to fortify the gates. The priests closed the doors, and heavy bolts were slid across. Despite the priests whose praying voices now resembled a sound close to a death shriek, Theo could still hear the battering rams pummelling the door and the hue and cry in Turkish. It must have been from trepidation that his head began to spin. Theo could stand no longer and sat down. So this was it. It was his fate to see the end of the great Roman Empire which for centuries had spread its branches like an enormous sycamore. Rather than fall prisoner, he thought to himself, I’ll fall on the swords of these heathens.

His dizziness increased. The sounds around him now seemed to come from far away. The colours he saw merged, black had become white and white, black. Suddenly the world around him began to grow rapidly. The church and people grew enormous in front of his eyes. The Bible he was holding became huge and could be carried no longer. After that, he heard the sound of the church door splintering. The last thing he remembered was the four horsemen entering the church and the nuns being dragged along the ground.

***

It must have been from the shock of his physical change that he had only a nebulous recollection of the few weeks following the raid on the church. In the meantime, Theo vaguely remembered seeing several nightmares. In these bad dreams, he seemed to be running away from huge animals and giant people. Sometimes dying of thirst, he was trying to save his life from fires and soldiers out for blood.

When he began to regain consciousness, and his soul got used to his new body, the truth started gradually to sink in. The Virgin Mary or some other kind saint had accepted the prayer Theo had said in the church and had granted his life by breathing his soul into a weasel.

He spent his first year as a weasel solely in prayer. Theo constantly begged God to wake him up from the nightmare, and he confessed to Him wailing that if the bad dream dragged on, he was afraid he would kill himself despite knowing it was an unforgivable sin. He wasted the following year weeping for the fallen empire and asking God for the Turks to be driven out of Constantinople forthwith. And most of the third year was spent cursing his fate.

How long did a weasel live? Five years, if it didn’t fall prey to a dog or cat? Perhaps ten years? Well, so he hadn’t much time left anyway, death was nigh. However, even if the form changes, the soul still continues to pursue thrills. Even if the new body was that of a weasel, at heart he was still Theo, the son of Andronikos, who had an unslakable thirst for learning. He decided to satisfy his appetite for knowledge in what remained of his life. He set to work by learning the language of the new owners of the city where he had been born and raised.

Yes, this was his city, called different names by different tribes — Lygos, Byzantium, Miklagard, Tsargard, Kustantiniyyah, Kostandina, Kushtandina Rabati, Bolis, Carigard and now, Istanbul. Regardless of whatever the other tribes called the city straddling two continents, the place where his ancestors were born, lived, and died was the thousand-year hometown to Theo.

Sure, Turks were warlike; they worshipped their horses and were technically advanced and enthusiastic about making pyramids from the heads of their fallen enemies. As he got to know them, he realised that they were in fact not savage barbarians. To the contrary, he saw how much their customs resembled his own. In one of the tunnels which riddled Constantinople under the ground, and which perhaps had seen no one for centuries, he made a home for himself.

After ten years, fifteen and then twenty years passed. The way things were going he didn’t seem likely to die. He began to think that he would live as long as a human and the Virgin Mary had granted him his life.

One cold winter’s day, because of his absentmindedness, he was caught by the cat of a bakery he visited from time to time and from which he stole bread. The cat got its teeth into Theo’s little body, and after savagely shaking the weasel - which had already snapped at the first bite - a few times, it left it on the ground in disgust. Theo lay buried in snow, with all his bones smashed to smithereens. He had no feeling from the waist down. So, Theo thought, this is it. He closed his eyes and began to wait for the sweet death that would come and embrace him with the cold. The next day when the weasel awoke, all his broken bones had set, and his body had healed completely. Far from any part of his body being frozen, Theo didn’t feel even the slightest malaise from the cold. The flabbergasted weasel put it all down to some divine attribute or a curse on him.

At the end of his endeavours which lasted years, he was able to write using his tiny hands. Following the lessons in a primary school from its attic, he mastered the Turkish alphabet.

The first fifty years he went to the church and the following fifty years to the synagogue and the next fifty years to the mosque. At one stage, he also listened to the German Lutheran priests who came to Constantinople. Finally, he decided to go to wherever free food was being distributed that day.

He saw powerful earthquakes, plague epidemics and great fires. Most of these he managed skilfully to wriggle out of. And the ones he was caught up in did not harm Theo at all. In one of the fires of Great Kostantiniyye (this was now the name of the city where he had been born and raised), he could not escape when he was caught in the flames of the house he had entered to steal a bologna sausage, and Theo too was burnt. The following day he awoke amidst the ashes as though nothing had happened. He took the sausages that, now cooked, were even tastier and returned to his home in the underground tunnels.

His dealings with other people were naturally limited. After a few attempts, he concluded that this was, in fact, to his own benefit. People were not very tolerant of a talking weasel trying to approach them. Their first reactions were to be afraid, and they reflected their fears on the weasel in the most violent way. He decided not to socialise unless really necessary and if pressed, to continue his communication from behind a veil of mystery.

Nevertheless, Theo was no ordinary weasel nor was he a complete recluse. He had discovered the ways to benefit from the fruits of civilisation. For this, he needed first to find either a family or a person in distress.

Nothing could really be done in secret, hidden from Theo who could listen to and view everyone’s private lives from the attics and from inside the walls. This was why he had no problem in ascertaining the houses beset by troubles. When Theo found such a household, he would immediately write a polite letter saying that he had learned of the owner’s distress from a mutual friend whose name he could not disclose. Theo told them that he was extremely saddened by the situation and if they wished, in return for a reasonable price, he could help the troubled person.

If the person, distraught with his tribulations, should write his answer in a letter and hang it on the branch of Theo’s designated tree or throw it into a bottomless well, the weasel which he had spent much time in training would fetch the letter and bring it to him personally. To attempt to catch the weasel was a fruitless effort. Inasmuch as it was impossibly difficult to capture this extremely nimble creature and, because it was specially trained, the weasel would drink and eat only from its owner’s hand.

If the poor wretch’s answer was yes, by hook or by crook Theo would find a remedy for their troubles, either by entering houses, listening to people, doing a little pilfering, or chasing the ghosts.

The fees he asked for were various. Daily newspapers hung on the branch of a tree every day for a year, a book, a few rings of bologna sausage and all sorts of other things. His customers would, of course, be at first surprised at these demands, but because the whole thing had developed mysteriously anyway, and because these needy peoples’ problems were solved at once, they agreed to pay his fees without delving into them too much.

Almost five hundred years passed.

During this time Theo had written and published fifty-five books, thirty of which were in Turkish and twenty-five in Greek. Recently, his articles regularly appeared in two Turkish newspapers and in one Greek. He would send his writing by the usual Delphic methods, and as long as the books were sold, the publishers did not complain.

He wrote about everything in his books… Five hundred years, easier said than done, is a long time to be occupied with just one topic. More than twenty books were about tales and legends. Two books were about Greek monsters in particular. He had singled out one book for the subject, what women do when men are not at home, and this was one of his bestsellers. Amongst his others, there were also books penned on magic, spying and sex. As a weasel, he had been able to easily observe people’s bedrooms for a few hundred years.

For centuries Theo had solved the problems of dozens of people, he had witnessed events which mortal eyes seldom see and overheard sounds which mortal ears very rarely hear.

So what is written here is the story of the extraordinary events that happened to this extraordinary weasel, which had survived in Istanbul for five hundred years.

#gelincik theo #theotheweasel #halilbabilli

1 note · View note

halilbabilli · 7 years

Text

DOST

“Dosyaları gönderdin mi?” diye sordum. DOST “gönderdim Mehmet Bey,” diye yanıtladı. Ofladım ve gözlerimi ovuşturdum. “Sadık almadığını söylüyor?” diye yorgunca sordum. Her zamanki gibi kibarca yanıt verdi, “bir saniye efendim,” dedi, “bakıyorum”.

DOST’un dosyaların gidişinde bir problem olup olmadığını anlaması için bir saniyeye ihtiyacı yoktu. Belki de bir saniyenin yüzde birinde tüm şirketteki dosyaları kontrol edebilecek bir programdı kendisi. Okuduğum kadarıyla, biz insanların kendilerini daha rahat hissetmeleri için arada böyle gecikmeler koyuyorlardı ki kendimizi çok da ezik hissetmeyelim.

“Sadık Bey’in kutusunda efendim dosyalar. Fakat kendisi 500 megabayttan büyük ekleri indirmeme seçeneğini işaretlediği için ekleri göremiyor.”

“Peki tamam,” dedim, “ben Sadık ile konuşurum. Sen ben gelene kadar son satış rakamlarını bir sunum haline getir.”

“Tamam efendim,” diye yine sakince cevap verdi DOST. Zira onu hiçbir şey sinirlendiremezdi. “On beş dakika içinde hazır olurlar.” Alenen yalan söylüyordu. Sunum o cümlesini bitirmeden hazırdı bile. Ama işte kendimi kötü hissetmeyeyim diye…

Bunalarak masamdan kalktım, mutfağa gittim. Saat 10 buçuktu. Bu saatte Sadık çok büyük ihtimalle ya tuvalete gitmeden önce ya da tuvalette döndükten sonra mutfakta takılıyor olurdu. Yanılmadığımı gördüm. Mutfaktaki koltukta oturmuş çayını yudumluyordu.

Merhaba dedim, selamımı aldı. Dosya konusunu açınca, “siktirsin,” dedi hiddetle, ‘öyle bir seçeneği işaretlemedim ben. Her boku bilemiyor demek ki.”

“Abi,” dedim sakinleştirmeye çalışarak, “ulaşmıştır o bir şekilde senin ayarlarına. Safa yatma şimdi. Dağıtık Operasyonel Sistem Teknolojisi’nden bahsediyoruz. Dün ne yediğini bırak ne sıçtığını biliyor.”

Sadık sinirle elindeki çayı fondipledi. “Yetti artık yetti,” dedi. “Hayvanat bahçesindeki maymunlar gibiyiz. DOST Hayvanat Bahçesi.”

İç geçirdim. Haklıydı. “Çay,” diye seslendim. Tezgahın üzerindeki makineden demli bir çay çıktı. “Afiyet olsun, Mehmet Bey,” dedi makine.

Makineye orta parmak gösterdikten sonra Sadık’ın yanına oturum. Çayımı karıştırırken düşük bir tempoyla konuştum. “Şükretmek lazım Sadık,” dedim, “bunun da beteri var biliyorsun. Kotanın içinde olmasak ne yapardık? Üç kuruş sosyal gelire talim. Tamam çalışmıyor olurduk, kendimiz için vaktimiz daha çok olurdu ama anca yemeğe, içmeye ve kiraya yeterdi paramız. Şimdi en azından, ne bileyim üç beş küçük lüksümüz oluyor.”

“Yahu ondan şikayet etmiyorum ki?” diye kesti lafımı Sadık. “Çok şükür. Benim neden şikayet ettiğimi sen de çok iyi biliyorsun. İşyerlerine zorunlu insan kotası getirilmemiş olsaydı zaten halimiz nanaydı. Kazanılan her milyon liraya karşılık iki insanı istihdam etme zorunluluğu yüzünden buradayız. Kara gözümüz ya da kara kaşımız için değil. O durumda bile DOST ile çalışıyoruz. Çünkü neymiş? Etkin çalışmalıymışız! İnsan aldın işe, bari o zaman bırak da insanla çalışsın!”

“Ne yapalım oğlum?” diye çıkıştım. Otomasyonun doğurduğu işsizliği konuşmak havadan sudan konuşmaktan farksızdı artık. Ben ise bundan çok sıkılmıştım. Hem, havadan sudan konuşmaktan da hoşlanmazdım zaten.

“Kaç sene oldu hala kabullenemedin ya. Durum bu işte. İstersen sen de radikaller gibi gidip ormanda yaşa elektriksiz, tuvalet kağıtsız?”

Sadık, “artık hiç konuşulmuyor senle ha,” diye sitem etti, “bana radikal diyenin alnını karışlarım.” Omuzları çöktü, yüzü birden karardı. Yorgun bir savaşçı gibi bana baktı ve “ben sadece çalıştığım işi hak etmenin huzuruyla yaşamak istiyorum, o kadar.”

Yüreğime taş gibi oturdu bu cümle.

Peki ben neden kendi halimi, yani sadakadan hallice bir sebepten ve sadece kanuni zorunluluk sayesinde sahip olduğum işimi hak edip hak etmediğimi hiç düşünmüyordum?

Kötü müydüm? Arsız mıydım? Ahlaksız mıydım?

Düşüncelerimden sıyrıldım. Elimi Sadık’ın omzuna koydum. “Hadi hadi,” dedim, “hak ediyorsun işte. Doğuştan var bu hakkın. Çünkü insansın.”

Hadi oradan der gibi başını salladı Sadık, “dışarıda sosyal gelire talim edenler insan değil mi?” dedi ve sustu.

Cevap veremedim.

Aklına güzel bir fikir gelmiş bir çocuk gibi “akşam,” diye atıldım, “birşeyler içmeye gidelim mi?”

Sadık gerindi, “yok," dedi. “VR’dayım bu akşam sabaha kadar.”

“Bir gece de olma be oğlum,” diye çıkışacak oldum, “ peki ne yapayım olmayarak?” diye cevap verdi. “Gerçek hayatta nefes alabildik de mi kalmadık? ”

Bir süre konuşmadan oturduk, sonra yine sessizce işimizin başına döndük.

Satış raporları hazırdı.

#halil babilli #bilimkurgu #türkçe

8 notes · View notes

halilbabilli · 7 years

Text

İmkansız Müze Güncesi - 3

İlk intiba

İmkansız Müze, sergilediği eser sayısı göz önüne alındığında dünyanın en büyük müzelerinin arasına giremiyor. Ancak sergilediği eserlerin her biri dünyanın bazı meşhur müzelerinin tüm envanterinden daha değerli. Kapıdan girer girmez tavanın yüksekliği sizi etkiliyor. İnsanların dikkatlerini eserlerin üzerine yoğunlaştırmalarına yardımcı olması için müzenin iç duvarları epey sade, tavan zarif ama süslemesiz bir şekilde inşa edilmiş.

Zemin, Semadirek Nikesi’nin malzemesiyle aynı taş ocağından çıkan Paros Adası mermeri ile kaplanmış. Lindos’lu Pythokritos’un baş harflerini kazıdığı bir mermer bloğu da girişin en başına koymuşlar. Üstünü cam ile kaplayıp zarar görmesini engellemişler.

Lobi beklediğimden küçük çıktı. Fakat diğer yandan da neden büyük olması gereksin ki diye düşünmekten kendimi alamadım. İçeri girince yapmanız gereken elinizdeki bileti vezneye vermeniz ve karşılığında size verilecek iki eşyayı alıp keyfinize bakmanız. Kısa bir beklemenin sonunda sıra bana geldi, biletimi vezneye uzattım. Bana eserleri yetmiş iki dilde anlatabilen, balık şekilde, kulağınızın içine sokarak sabitlediğiniz bir kulaklık, kulaklığa kablosuz bağlanan bir kumanda kutusu ve gri renkli işlemesiz, küçük sayılabilecek bir havlu verdiler. Gelen her ziyaretçiye hem hatıra niyetine hem de ne olur ne olmaz düsturuyla veriliyormuş bu havlu.

Müzenin içi beş kısıma bölünmüş. Güney tarafı bilim, batı tarafı tarih, kuzey tarafı edebiyat, doğu tarafı ise Dünya folklörüne ayrılmış. Binanın tam ortasında bulunan bir avludaysa minik sayılabilecek ancak sadece İmkansız Müze’de görülebilecek türlere ev sahipliği yapan bir Botanik Bahçesi ile Hayvanat Bahçesi mevcut.

Binaya güney ucundan girmiş bulunduğumdan ve çok vakit kaybetmek istemediğimden bilim sergisine hemen balıklama daldım. Müze envanter numarası, eserin adı, ne zamana tarihlendiği ve sesli rehber için kumanda kutusunda girmeniz gereken sayı bilgileri parlak pirinç bir levhaya kazınarak her eserin sergi vitrininin önünde asılmış.

Çok vakit kaybetmeden eserleri incelemeye başladım.

Bilim Bölümü

Eserin Adı: Nötron Yıldızı Parçası

Müze Envanter Numarası: 1

Tarih: iki milyar yıl önce

Sesli Rehber numarası: 0

Müzenin bu ilk eserini görür görmez garip bir kuvvet beni ona doğru çekti desem yalan olmaz. Sergilenen cisme yaklaştıkça bu garip kuvvetin bir miktar ilgi, bir miktar da yerçekiminden mürekkep olduğunu anladım. Hemen sesli rehber numarasını kontrol kutusuna girdim ve dinlemeye başladım.

Nötron yıldızları Evrendeki en yoğun cisimlerden biri. Doğada (yani bu bağlamda aslında uzayda), on bir ile on beş kilometre çapında bulunan bu yıldızların kütlesi güneşin iki katı kadar olabiliyormuş. Sergilenen yıldız parçası müzeye isminin saklı tutulmasını isteyen bir hayırsever tarafından bağışlanmış. Hem yükte hem de pahada ağır.

Esere beş metreden fazla yaklaşılmasını engellemek için etrafına bir çit çekmişler. Kütlesi büyük bir astroidden daha fazla olan minik yıldız parçasına daha fazla yaklaşmak epey teklikeliymiş. Şu ana değin iki kişi bu yasağı dinlememiş ve yıldızı görmek için çitleri aşmış. Maalesef çıkardıkları büyük bir gürültü ve ışıkla ortadan kaybolmuşlar. Bilimadamları nötronlarının hala yıldız parçasının üzerine olduğunu söylüyorlar. Müze talihsiz maceracıların ailelerinin mezar niyetine yıldızı ziyaret etmelerine ve özel günlerde ellerindeki çiçekleri yıldıza fırlatmalarına izin veriyor.

Yıldız parçası epey minik demiştim. Bu sebeple, insanların eseri daha iyi görebilmeleri için dev bir ekranda eserin büyütülmüş bir görüntüsü sergileniyor. Nötron yıldızı beklediğimden daha soluk ve daha cansız gözüküyordu. Hayal kırıklığına uğradığımı söylemeliyim.

Eserin Adı: Newton Elması

Müze Envanter Numarası: 1

Tarih: 1680

Sesli Rehber numarası: 1

Isaac Newton’un kafasına düşen elmanın envanter numarası Nötron Yıldızı ile aynı. Dikkatlice bilgi levhasına baktım, gerçekten de “1” yazıyor. Solmuş yahut kazınmış bir rakam yok. Bunun bir hata olduğunu düşünüyorum.

Yılların getirdiği yorgunlukla biraz bozulmuş, bir de kenarından dişlenmiş ama sergilenen cismin bir elma olduğunu su götürmez. Yakından inceleyince elmanın içinde yabancı bir cismi görebiliyorsunuz. Sesli rehberin anlattığına göre meyve bu zamana kadar gelebilmesini, bizler de yerçekimi kanununu buna borçluymuşuz.

Bir öğle vakti ağacın altına oturan Newton’un kafasına elma düşüyor ve bilim insanının canını epey acıtıyor. Fakat o gün hava epey güzel. Bu İngiltere’de çok rastlanılan bir durum değil. Parlayan güneş Newto’ın içini yaşam sevinci ile dolmuş, canını sıkmıyor. Kafasını bir süre ovuşturduktan sonra, iyimserliği elden bırakmamak için “elma kısmetimmiş,” diye düşünerek meyveyi yerden alıyor ve ısırıyor. Ancak gördüğü manzara karşısında artık sükûnetini koruyamıyor.

Kalın, sümüklü bir kurdu yarısı elmanın içinde kımıl kımıl dönüyor. Anlatılanlara göre Newton doğaya karşı tumturaklı bir küfür salladıktan sonra elmayı olanca gücüyle fırlatıyor ve çalışma odasına kapanıyor. O hırsa ve sinirle hiç durmadan saatlerce çalışarak yerçekimi kanununun temellerini atıyor. Böylece dolaylı da olsa kafasına düşen elma Newton’u motive ediyor.

Peki elma günümüze kadar nasıl gelmiş?

Elmayı mükemmel bir eğik atışla yani kırk beş derece açıya fırlatmış büyük bilim insanı. Mümkün olan en uzun menzili kat eden meyve şans eseri üstü açık bir bal fıçısının içine düşüyor. Yeni topladığı balı eklemek için fıçıyı açmış balın sahibi havadan elma yağmasını beklemediğinden, içine elma düşüp düşmediğini kontrol etmeden fıçının kapağını kapatıp çiviliyor ve fıçı mahzene kaldırılıyor.

Ardından fıçı sahibi beklenmedik bir şekilde ölüyor. Müteveffanın eşyalarını haraç mezat sattıklarında, Newton’un kahyası bal dolu fıçıyı yok pahasına satın alıyor ve kilere atıyor. Bir veba salgını sırasında telaşla terk edilen evin kileri altüst oluyor ve fıçı unutuluyor. Üç yüz yıl sonra kadar, ünlü alimin evinde çalışan arkeologlar fıçıyı ve içindeki elmayı buluyorlar. Newton’un torunlarından DNA örneği alarak, elmanın üzerindeki DNA ile karşılaştırıyor ve meyvenin Newton tarafından ısırılmış olduğunu kanıtlıyorlar.

Vaktinde epey ünlü ve kârlı bir bilgisayar firması elmayı satın almak istemiş ama müze satmamış. Şimdilerde ziyaretçilerin elmayı ısırır gibi yaparak fotoğraf çektirmeleri moda olmuş.

#imkansız müze güncesi #halil babilli

1 note · View note

halilbabilli · 8 years

Text

The Thousand-Year Hometown - Chapter 1

Theophanies Kantakouzenos, or Theo to his kith, was born in the illustrious city of Constantinople, in the year 1430. Under the favour of his father Andronikos, who was in charge of the Great Library, he was tutored by the most sagacious scholars of the Byzantine Empire. At an early age, he learnt the Ancient Greek and the Latin languages, tasted mercury in the alchemy labs, read the works of Marcus Aurelius, and to discover the secrets of the human body, dissected cadavers in secluded chambers.

After finishing his studies, he started to work with his father. The library was just a shadow of its forgone sublime days. The rustic shelves were barren, devoid of books, which were once abundant. Some of the books were sold-off to Arab merchants to pay the debts of the crumbling empire, some looted by the officials who were not paid for ages, and some just had been eaten by rats.

Yet, surrounded by the Turks, his city was an indulgent oasis to him. A stronghold of civilisation, Constantinople was fighting for its very existence against the barbarian hordes, who were as numerous as the grains of sand in a desert.

Alas, as history proved numerous times before, all civilisations were born, grow, and eventually perish; none was immune to death. No sage was needed to tell of the ill fortune of the Roman civilisation, founded by the she-wolf-suckling gourmet twins and the she-wolf in the winter of her life.

When the Turks laid siege to Constantinople, Theo helped the soldiers, defending his city with all his strength. His hands, which had never held anything rougher than a quill before, bled and callused as Theo helped to fortify the city walls, which were continuously beaten down by enemy weapons.

The noise from the besieging cannons was indescribably loud. In particular, one of them was far more deafening than the others and had a very distinct, earsplitting sound. "Shahi" was the name of that monstrous weapon and, when fired, its blast started with an eardrum-rupturing boom, shifted into a chest-vibrating thunder, and, before disappearing entirely, transformed into a deep rumble, giving everybody in Constantinople a throbbing headache. When Shahi's stone projectiles hit the ancient walls of the city, milk in the buckets spilt, pregnant women miscarried, cats fell from the roofs, roosters went mute, birds dropped dead, porcupines shed their spines, and bells in the church towers cracked.

After three long months of baptism in sweat and blood, the thick walls encompassing the city and once thought impassable to the hordes could not take more punishment from the fire-breathing Turkish cannons and collapsed. The terrifying sight of the Turks pouring into the city like a flood through the shambles of the walls affrighted the Constantinopolitans, and they ran to the great church of Hagia Sophia to find refuge.

It was commonly believed that Hagia Sophia, the church of the celestial dome, was spacious enough accommodate the whole city population. On the day the Turks captured the city, it was understood that the assumption was optimistic. The church was full to the brim with wailing children and women clinging to each other with despair and devoid of hope. A handful of able-bodied men were holding their swords and shields and waiting nervously for the decisive defensive battle. On that day, Hagia Sophia looked like a Hieronymus Bosch painting, depicting the turmoil in hell. Some Constantinopolitans waiting for a final miracle that would extirpate the Turks completely from the pearl of Christianity were praying silently. Some looked bedazzled, flabbergasted and aghast at the same time, wandering like ghosts. High shrieks coming from the scared refugees echoed from the walls and the mighty dome.

Theo was on his knees, as most of the people, but not following the priests conducting the prayer, which might be the last Christian prayer in Hagia Sophia. "Hail Mary, full of grace, the Lord is with thee," he started his prayer, "Don't let the Turks capture me; free my soul away from my body with your mercy."

Toward the evening, a pandemonium had started at the gates of the church. They could hear the Turks, shouting with their crude language, on the other side of the bronze doors, and everybody rushed to carry whatever he or she can to fortify the gates. Shortly after, the Turks started to attack the gates, with battering rams. Every blow of the ram made the church cry in anguish. Theo was seized with remarkable dizziness. He could keep erect no more and sat on the floor. The Roman Empire, which grew like a huge, century-old cedar tree, which had protected its subjects under its thick branches, uplifted barbarians to civilisation, and provided refuge to nations, was about to be toppled down, and it was Theo's misfortune to witness the historical tragedy. "Instead of being enslaved," he thought, "I will throw myself at their swords."

Theo's dizziness increased and an incredible vertigo set him off, conquering him. The tremendous noise around him started to muffle; it was barely audible now. The colours intensified to create transcendental palettes: white became black and black became white. Suddenly, everything in his world started to get bigger; the church, the people and even the Bible, which he could not hold anymore, grew prodigiously in front of his eyes. The young Byzantine lost control over his body, and a thick darkness replaced his vision. Falling unconscious, he heard the metallic crash of the bronze gates.

Theo's last memory was of four Turkish equestrians dashing in and the cries of the nuns they dragged on the ground.

The toll of the physical transformation he went through was immense. Weeks after the church raid, Theo's memories were still foggy. He was submerged in a sea of nightmares. In his dreams, he was chased by giants about to die from thirst, ran from blazing fires and evaded rowdy soldiers. Getting caught by of them meant certain death. As time passed, he grew accustomed to his new body, and reality started to settle down. The fog, sitting in his brain since his metamorphosis, dispersed gradually.

Theo spent his first year as a weasel relentlessly praying . He was pleading to God to deliver and wake himself from the nightmare he was living in every day. "I am afraid my Lord," he prayed, "If this misery prolongs, I fear that I will take my life even tough it is the greatest sin."

He spent the next year, mourning for the collapsed Byzantine Empire. It was inconceivable how the empire of the Christians had fallen into ruins under the Barbarians. Clearly, there was a divine plan—there always was. But, it was hard to comprehend the motive behind it. Were his people punished for their sins and banished from their homeland like the Jews had been a couple of millenniums ago?

The third year went quicker than the first two as the weasel cursed his destiny continuously and pitied himself. Why him? There were thousands of souls in the Hagia Sophia Church on that day, and some of them were more honourable and impeccable than he was. They obviously deserved to be saved, too. Why was he chosen to undergo the transformation? Or, maybe, that was the wrong question. Maybe, the right question to ask was, "Who else underwent the transformation, along with him?"

Theo couldn't find any answers to his questions. On top of the disquieting conundrum of being clueless about the turn of events, the weasel felt as if he was utterly forsaken in a foreign land, in an alien body. How long would a weasel live? Five years, perhaps? Maybe it would live for ten years if it were not mauled and torn limb from limb by a cat or a dog. If that was the case, then he did not have much time left already.

Theo's body had changed, albeit mysteriously, his mind stayed the same. He was still Theophanies Kantakouzenos, who regularly needed to quench his thirst for knowledge. His days were numbered; it was enough whining after three years. He started with learning the language of the horde that invaded his town. Yes, this was his town, called different names by different tribes — Lygos, Byzantium, Miklagard, Tsargard, Kustantiniyyah, Kostandina, Kushtandina Rabati, Bolis and Carigard.

Regardless of whatever the other tribes called the city straddling two continents, the place where his ancestors were born, lived, and died was the thousand-year hometown to Theo. As he learned the language of the Turks, Theo realised that the differences between them and his people are not vast. Sure, Turks were warlike; they worshipped their horses and were technically advanced and enthusiastic about making pyramids from the heads of their fallen enemies.

However, such extravagant displays of violence were not reserved for the descendants of the steppe raiders. In wars, the civilisation herself always ran under a bunk and stayed there until the bloodshed finished.

The earth, under Istanbul, was home to the world's biggest network of interconnected tunnels. The city's smart kings, since the creation of the tunnels, were well aware of the value of a secret pathway to freedom in case of a siege. The large maze of underground passageways grew with the city. In the last years of the Byzantine Empire, nobody knew how the İstanbul underground looked like exactly, except the spies and the smugglers.

Theo found his new home in those tunnels, in an old cellar relinquished hundreds of years ago. Ten years and, then, twenty years passed. Apparently, Theo's lifespan was more than that of a weasel's. One winter day, he visited a bakery to steal some bread. Hunger had numbed his senses, and he walked so recklessly that the baker's cat noticed him. The big, fat cat lunged at him and bit into Theo's fragile body, shaking it with fury. After the beast had heard the weasel's shattered bones rattle, it left Theo to die. Theo was barely alive and thought that it was the end. He was buried in the snow, could not feel his legs, and could hardly breathe. Soon after, fatigue enveloped him like a warm blanket, and he cherished the thought. He began to lose consciousness, but he felt happy. The next day, however, he woke up and found that he was totally and miraculously healed. There was no sign of last night's fatal attack — no lacerations and broken bones. His body was totally regenerated.

Understanding that he was immortal, Theo could not decide if it was a gift or a curse.

He was able to hold a pen and write again after decades of practice with his small hands. Watching the primary school children studying, Theo learned the Turkish alphabet based on Arabic letters. In the first fifty years, he went to the church, then to the synagogue and then to the mosque. When the German Lutherans and Anglicans visited his hometown, Theo listened to them, too. However, in the end, he decided to go wherever free food was handed out.

He evaded most of the earthquakes, plagues and firestorms, and when he got caught, Theo was lucky enough to get away without any permanent harm. During a fire that consumed half of Istanbul, he found himself in the middle of the blazes and burned to the bone. The day after, he walked on the ashes unharmed and went home carrying some well-cooked bologna with him.

Theo's interaction with humans was limited. It did not take a long time to experience the people's fear of the supernatural. Regardless of their race and religion, people got petrified on occasion at seeing a talking weasel. Their first reaction was always fear, and fear often triggered violence. He decided not to directly interact with the people unless it was necessary.

However, Theo was neither an eremite nor a fool who turned his face away from the world and hence found indirect ways of communication to accommodate his needs. Yes, Theo was a weasel, but he had his needs. He did not like stealing and preferred to earn his daily bread through hard and honest work.

He was skilful, alright. To put his skills to use, the weasel had to find a person or a family in distress. Locating the individuals in need was not a hard job for Theo. He could easily sneak into the houses and listen to the private conversations.

On finding such a home, the weasel wrote an elegant letter to the dwellers, stating that he had heard the household's problem from one of his friends and how it made him sore. Then, he always added that he is ready to help and use his skills to fix the situation in return for a small favour. If the stricken person were to write back, affirm that he would like to get some help from the good Samaritan Detective Theo and hang the letter to a designated tree, a trained weasel would pick up the letter and bring it to to the detective. It was to no avail to catch the swift weasel, Theo pointed. After the deal had stricken, Theo was in business.

Mostly, he had to deal with the landlords trying to scare the renters away by playing tricks, petty thieves and vermin. However, occasionally, a forgotten ghost, a restless spirit or a mischievous genie was the cause of the problem. In that case, Theo consulted the books of the arcane knowledge that he could access anytime, thanks to his tiny corpus and the tendency of the old walls' nature to crack. Through these cracks, Theo wormed his way into any library he wanted to.

Theo charged his clients variably — books, newspaper subscriptions and alchemy ingredients but mostly bologna. Bologna was his Achilles heel, and he could accept it as a form of payment anytime.

Five hundred years passed.

In that period, Theo had written 20 books in Latin, 25 in Greek and 30 in Turkish, on various subjects. He used a pen name and made lots of money from them. His best seller was titled "what women do at home when you are away?" Some of his books were on magic, demon hunting and cloak-and-dagger.

Theo and the thousand-year hometown changed complementing each other.

This is their story.

#the thousand-year hometown #weasel #khalil babilli

0 notes

halilbabilli · 8 years

Text

Berhudar Kerem Efendi

Sabah namazını eda etmesinin üzerinden epey süre geçmesine rağmen biraz tembellikten, biraz da içeriye girip çıkan cemaati seyretmeyi sevdiğinden, hala Ayasofya’nın güzelim halılarının üzerinde oturan Behrudar Kerem Efendi, bu ilginç lakabını el öptürmeye karşı duyduğu müthiş merakına borçluydu.

Ne zaman birileri toka yapmak için ellerine sarılsa, kır saçlı ve kır sakallı Kerem Efendi karşısındakini gözüyle hızlıca tartardı. Eğer o kişiden yaşça büyük olduğuna kanaat getirirse elini hiç teklifsiz kuvvetle iteler ve ufak bir boğuşmayı bile göze alarak berikini ağzına götürürdü. Bu hareketi beklemeyen kurbanları bocalar, geçirdikleri şaşkınlıkla maruz kaldıkları oldubittiye itiraz etmeye fırsat bulamaz ve Kerem Efendi’nin buyurgan elini kuzu kuzu öperlerdi.

Vaziyeti büyük bir zevkle seyreden Berhudar Kerem Efendi keyiflenir ve derinden gelen yüksek bir sesle öyle bir “berhudar ol!” çekerdi ki, huyunu bilmeyen ademoğlu acaba efendinin mide yanması var da zat-i şahanelerini ulu orta rahatlatıyor mu diye düşünerek dönüp de iki defa bakmadan edemezlerdi.

Gelincik Theo’nun ikinci kitabından

#gelincik theo #halil babilli

3 notes · View notes

halilbabilli · 8 years

Text

İmkansız Müze Güncesi -2

30 Nisan

Biraz sarsıntılı da olsa, Yokyerler zamanına göre geceyarısına doğru havaalanına indik.

Vize hendeğini beklediğimden daha çabuk atladım. Pasaportuma mühür basan memur Yokyerce “Yokyerler’e hoşgeldiniz,” dediğinde o kadar sevinmişim ki, hiç düşünmeden “Tanrı Yokyerler’i korusun!” sözleri döküldü ağzımdan.

Memur pasaportumu geri uzatırken güldü, kontrol kuyruğunda arkamda bekleyen gruptan “yalaka herif,” diye bir ses yükseldi. Çok utandım. Hızlıca BavulKabul (bu ismin patentini almışlar, her yerde kullanamıyorsunuz) kısmına gidip bavuluma kavuştum.

Metro için yerin altını yedi kat kazmışlar ve bu tünelleri kazarken de raylar üzerinde hareket eden bir kazı makinesi kullanmışlar. Bunları bana anlatan istasyon dışındaki kulübesinde pinekleyen biletçi “yani senin anlayacağın trenler kendi mezarlarını kazdılar,” diye şaka yaptı ve kahkahalarla güldü. Gün boyunca epey sıkılıyor olmalı.

Kalacağım otele giden treni bulmak zor olmadı, zira tabelalar ve platformların düzeni o kadar karışıktı ki, kendi kendime yolumu bulma macerasına hiç girmeden hemen gördüğüm ilk istasyon görevlisine hangi trene binmem gerektiğini sordum.

Vagonda yolcu başına iki tam teşekküllü polis düşmesi dışında alelade bir yolculuktu.

Çok geçmeden otele vardım. Güzel bir oda verdiler, önü açık. İmkansız Müze’yi uzaktan da olsa, işte ilk kez o zaman, yedinci kattaki odamın penceresinden gördüm. Bu mesafeden sadece dikdörtgen, yeşil çatılı bir yapı görülüyor. Bu mesafeden müzenin incelikle işlenmiş dış cephesini seçebilmek mümkün değil. Neyse, yarın yakından inceleyip tüm tadına varacağım. Mini-bardan küçük bir Danyal viskisi içtim, on bir Thaler. Buranın alkoliğinin işi zor.

1 Mayıs

Bugün hayatımdaki en güzel günlerden biriydi.

Sabah sekizi gösterdiğinde ben kahvaltımı çoktan etmiş, İmkansız Müze’ye doğru yola çıkmıştım. İki seçeneğim vardı, ya araba tutacak ya da yürüyecektim. Ben yürümeyi seçtim. Müze için gelmiş olsak bile, biraz halkın arasına karışmalı ki Yokyerler’e geldiğimizi anlayalım, değil mi?

Yokyerler televizyonlda gördüğümüz kadar var. Kaldırımlar müthiş. Bal dök yala. Zemin güzel mozaiklerle bezenmiş, her yüz metrede bir soğuk su sebili var. Bisiklet yolu da mevcut. Genç yaşlı, zengin fakir demeden, herkes bisiklete biniyor. Ancak Yokyerler’de hiçbir şey bedava değil — Yardım amacıyla dağıtılan öğle yemeklerini bile evsizlere sembolik bir ücret karşılığı satıyorlarmış.

Bu güzel altyapıyı kullanmak için ücret ödemeniz gerekiyor. Kaldırıma girmeden önce kredi kartını bir turnikeye okutuyorsunuz. Aynı işlemi kaldırımı terk etmek istediğinizde de yapıyorsunuz, aradaki mesafeye göre para kesiliyor. Bisiklet kullananlar için uzaktan okumalı geçiş kartı sistemleri mevcutmuş böylece bisikletliler durmadan yollarına devam ebiliyorlar. Bedava yemek yok diyorlar.

Müzenin binasına yaklaştıkça içimdeki heyecan arttı. Meslek hastalığından olsa gerek, “kaç paralık malzeme gitmiştir acaba,” diye düşünmeden kendimi alamadım. Beton, demir, mermer, bronz, gümüş, demir, bakır, platinyum, kararlı aynıştaynyum. Hepsini kullanmışlar. Dikkat ettim, müzeye girmeden önce herkes en az bir saatini binayı inceleyerek harcıyor.

Roma betonu formülü kullanılarak yapılan ana yapı, kısa kenarları iki yüz, uzun kenarları ise üç yüz metre uzunluğundaki bir dikdörtgen şeklinde. Tek katlı olması tavan yüksekliği yirmi metre olan binanın haşmetini azaltmıyor. Aksine ilginç bir azamet katıyor yapıya. Müzenin kuzey, güney, doğu ve batıya bakan dört ana kapısı var. Kuzey kapısı Moskova’dan, güney kapısı Mali’den, batı kapısı Kordoba Sarayı’ndan, doğu kapısı ise Babil’den getirilmiş.

Binanın dış cephesi kabartmalar, resimler, minyatürler, heykeller ve mozaiklerle kaplı. Uzaktan göze dağınık ve anlamsız bir curcuna gibi görünen bu cümbüşe yaklaştıkça ayrıntılar ortaya çıkıyor ve sizi hemen büyülüyor.

Toplamda bin metre uzunluğundaki dış cephenin her bir metresi insanlık tarihindeki on yıllık bir dönemi temsil ediyor. Denk geldiği döneme bağlı olarak, o zamandan kalma bir sanat eseri duvarın o bölümünde sergileniyor. Son on bin yıllık medeniyet tarihini kronolojik bir şekilde anlatmayı uygun görmüşler. İklim şartlarına karşı korunması için dış cephenin üstü saydam ve kalın bir cam ile ile örtülü. İnsanlığın hikayesini anlatmak için binanın güneydoğu köşesini nirengi almışlar.

Takvimler 1 Mayıs’ı gösterdiğinden ve tarihe göz kırpmak adına, ilk gün müzeye Moskova kapısından girmek istedim. Kapının dış cephe kronolojisindeki yeri milattan önce yedi bin yıllarına tekabül ediyordu. Toprak kaplar, pişmiş tuğlalar ve bazı duvar resimleri kapının iki yanında sergilenmekteydiler.

Duvarı daha da incelemek istiyor ama diğer yandan da içeri girmek ve İmkansız Müze’nin asıl sergisini bir an önce görmek için sabırsızlanıyordum. Sonunda merakım galip geldi ve kapıdan içeri girerek müzeye ayak bastım.

#imkansız müze güncesi #yokyerler #halil babilli

2 notes · View notes

halilbabilli · 8 years

Text

İmkansız Müze Güncesi -1

Adetim değildir ancak bu sabah neşeyle kalktım, çıkacağım yolculuktan olsa gerek. Genelde sabahları somurtkan, insanların muşmula suratlı diye tanımladıkları kişilerden olurum. Bazı iş arkadaşlarım ise bu durumun sadece sabahla sınırlı olmadığını düşünüyorlardır mutlaka.

İşini gönülden seven ve ciddiye alan biriyim. Bu özelliklerin ikisine de haizseniz çalıştığınız yerde pek dostunuz olmaz. Benim durumum da o. Ağırlığınca Sanat departmanında çalışıyorum. Eski adı Sanat Eserleri Malzeme Ofisiydi. Sekiz sene kadar önce, “Değişeceksiniz!” sloganıyla başa gelen yeni hükümetin ilk icraatı devlet dairelerinin ismini değiştirmek olmuştu, hatırlarsınız. Epeyce tartışılmıştı.

Sonunda bizim departman da bu rüzgardan kendini kurtaramadı ama Nüfus Müdürlüğünü Sizi Bize Sayıyla Verdiler, Diyaneti Allah’a Emanet ve İçişleri Bakanlığını Biz İçimize Bakalım diye yeniden markalaştırdıklarını düşündükçe hala ucuz kurtulduğumuza inanıyorum.

İşim şu: bir sanat eserinde kullanılan malzemenin masrafını eserin satış fiyatına ekliyorum. Misal yirmi kilo çeken mermer büstte kullanılan malzemenin fiyatını bulmak, yahut bir tablonun tuvalinin ve boyalarının tutarını hesaplamak benim işim. Sanat eserini satın alanlar bu bedelleri yıl sonunda vergiden düşebiliyorlar, biz de sektör üzerine doğrudan bilgi sahibi oluyoruz. Böylece beş yıllık kalkınma planlarımıza sanat sektörünü de ekleyebiliyoruz.

Yoğun çalışıyorum, son yıllarda doğru dürüst bir tatile çıkmadım. Hem uzun zamandır Yokyerler’deki İmkansız Müze’yi ziyaret etmek için para biriktiriyordum. Geçenlerde artık Thaler daha da yükselmeden, ki hemen her gün hiç durmadan Libra karşısında tırmanıyor, yola çıkmaya karar verdim. Çok bir hazırlık yaptım desem yalan olur. Müzenin tarihini ve sergilenen eserler hakkında yazılanları zaten defalarca okumuştum. Hemen uçağa atlayıp da kendimi İmkansız Müze’nin koridorlarında kaybetmemem için bir sebep yoktu. Ancak bütün bu şevkime rağmen Yokyerler beni karşılamaya hazır değildi, vize almak zorundaydım.

Ülkeme geri döneceğimi ve müzede bir kazaya kurban gidersem hiçbir hak talep etmeyeceğimi beyan eden noter tasdikli bir kağıt, son altı aylık maaş bordrosu, gidiş-dönüş uçak bileti, banka hesap hareketleri ve çalıştığım yerden aldığım antetli kağıda (antet önemli) basılmış vallahi iyi çocuktur başlıklı bir referans mektubunu teslim etmemin ardından, Yokyerler’in kapılarını koruyan memurlar Kerubim ve Serberus, memleketlerine ayak basmamda bir sakınca olmadığını beyan eden yaldızlı bir kağıdı pasaportuma yapıştırdılar.

Başvuru yapan kişiyi öyle zorlu bir evrak topama macerasından geçiriyorlar ki, işin sonunda ödül niyetine sadece fıstık verseler sırf süreci başarıyla tamamlayabildiği için insanın sevineceğine eminim.

Uçuş günü geldiğinde (bugün), bir bavula birkaç parça eşya atıp uçağa bindim. Son sekiz saattir de ayağımı parmaktan topuğa yan yana otuz bin kere koysanız ne kadar mesafe ederse o kadar yükseklikte ve bağırsam sesim ne kadar çabuk yayılırsa ona yakın bir hızda yolculuk ediyorum.

Bu günceyi ileride belki yayınlarım diye herkesin okumasına uygun bir şekilde yazacağım. Eğer beceremezsem bana günceleri sevdiren Ioannis Beautour’u suçlayın.

#İmkansız müze güncesi #yokyerler #halil babilli

3 notes · View notes

halilbabilli · 8 years

Photo

Kayık Düğünü adlı hikayem sevgili Zeynep Özatalay’ın çizgisiyle çizgi roman oluyor.

Kapağını paylaşmak istedim.

#halil babilli #çizgi roman #kayık düğünü

8 notes · View notes

halilbabilli · 8 years

Text

Tilki ne der?

Hayır, kafamızda birbirlerine dokunmadan dört dönen kırk tilkiden bahsetmiyorum. Onların kime neyi, ne zaman, nasıl diyeceklerini kimse bilemez. Benim kastettiğim tavuk boğan, peynir kapan cinsinden kırmızı kuyruklu siyah çizmeli hayvan.

Pop kültürünün kalıcılığının müthiş bir örneği: üç sene evvel, Tilki ne der? (what does the fox say?) adındaki bir şarkı hey yeri kasıp kavuruyordu. Müzik zevkinizin nerede durduğuna bağlı olarak, kulak parçalayıcıdan tutun da şeker diye tanımlanması mümkün melodisini dünya üzerinde yaşayıp da duymamak mümkün değildi o zamanlar. Bir nevi tecavüz.

Mevzubahis şarkıda bir tilkinin ne dediği hakkında derin spekülasyonlar yapılıyor ve bir takım şahıs, bu mühim konu üzerinde tefekkürle dans ediyordu. Çok eski değil, hatırlayan hatırlar.

Tilkinin ne dediği birden niçin böyle önemli bir mesele haline geldi, bilemem. Ancak biraz arşivlere bakan için cevap ortada.

Tilki ince bir sesle siniler.

V.H. Hagopyan öyle diyor.

Tuğla gibi bir İngilizce-Ermenice Sözlük de dahil, birçok önemli eserin müellifi Hagopyan, 1907’de Osmanlı Türkçesi Konuşma Grameri (Ottoman-Turkish Conversation Grammar) adında ve ismiyle müsemma bir kitap çıkarıyor. Amaç artık uluslararası sermayenin iyice ağırlığını göstermeye başladığı fırsatlar ülkesinde iş yapmak isteyen anadili İngilizce kişilere, günlük hayatlarını sürdürecek kadar Türkçe öğretebilmek.

Kitabı gayet güzel yazmış. Beş yüz sayfanın üzerinde. Epeyce okuma parçası kullanmış.

Benim en çok dikkatimi çeken parça ise, tilkinin sesinin sırrını keşfettiğim ve onomatopoeia örnekleri ile dolu Hayvanların Sesleri parçası oldu.

Eski huruftan okumak isteyenler için orijinali aşağıda.

Transliterasyonunu ben şu şekilde yaptım:

“Bütün hayvanların kendilerine mahsus sesleri vardır, ve ol sesleri göstermek için de birer tâbirleri vardır. Mesela:

At kişner, eşek anırır, inek böğürür, arslan gömürder, ayı homurdar, gurd ulur, köpek havlar, tilki ince bir sesle siniler, koyun ve keçi meler, kedi miyavlar, horoz öter, tavuk gıdaklar, piliçler ve ufak kuşlar cıvıldar, hind tavuğu glu glu ider, papağan lakırdı ider, güğercin dem çeker, bülbül şakır, ördek vak vak ider.”

Demek ki o zamanlar arslan kükremiyor gömürdüyor. Hind tavuğu denilen de kimsenin paylaşamadığı hindi pek tabiî.

Hayvanların seslerinin farklı kültürler tarafından, farklı zamanlarda, neden farklı insan seslerine döküldüğü bilinmezi hep ilginç gelmiştir bana. Desteksiz birçok teorim var bu konuda ama başka bir yazıya.

#hagopyan #tilki ne der #halil babilli #okumalar

14 notes · View notes

halilbabilli · 8 years

Text

Roma ve Osmanlı’da kokmayan para

Pecunia non olet Latince bir ifade ve “para kokmaz” demek. Bu söz 69-79 yılları arasında yaşamış Roma imparatoru Vespasian’a atfedilir.

Eskiden Roma’da fakir kesim idrarını bir kaba yapar sonra da bunu gider ortak kullanılan bir foseptiğe boşaltırmış. İdrar değerli bir ürün. Debbağlar deri işlemek için kullanıyorlar. Çamaşır yıkayıcıları da idrarın amonyağını kullanıyorlar. Romalılar’ın o bembeyaz yünlü togaları nasıl beyazlıyordu zannediyordunuz?

İşlerinde kullananlar foseptikten kendilerine yetecek kadar idrar alıp götürüyorlar. Vespasian’ın vectigal urinae’si yani idrar vergisi işte tam burada devreye giriyor, alınan idrar başına para toplanmaya başlanıyor.

Eski köye getirilen bu yeni adeti herkes hemen kucaklamıyor tabiî. Misal, Vespasian’ın oğlu Titus babasının idrardan vergi almasından iğrendiğini söylüyor. Bize iletilene göre bunu duyan Vespasian oğluna bir altın para uzatıyor ve paranın kötü kokup kokmadığını soruyor. Tahmin etmişsinizdir, Titus kötü bir koku almadığını söylüyor. Vespasian da onaylıyor ve "para kokmaz," diyor. Bunu duyan Titus’un yüzündeki ifadeyi görmek isterdim.

Paranın değerinin, üzerinden kazanıldığı ürüne bağlı olarak değişmemesinin tarih boyunca insanlığın ne kadar çok başını ağrıttığı malum. Vespasian sadece malumu ilam etmiş.

Osmanlı Devleti de geldiği sürece paranın kaynağını pek umursamamış. Resm-i hınzır yani domuz vergisi Rumeli’de domuz besleyenlerden alınan bir vergi. Domuz başına dört kuruş alınırmış. Bu vergi 1776 (bir kaynak 1779 diyor) senesinde kaldırılmış, ancak domuzdan gelen paranın kokmadığı çok geçmeden anımsanmış olunacak ki, 1826 senesinde vergi yeniden alınmaya başlanmış. Islahat Fermanı’ndan sonra on kuruşa çıkarılan verginin izini ben 2. Meşrutiyet sıralarında kaybettim.

İnsanlar unutmuyor, Fransa’da umumi tuvaletlere hâlâ Vespasian’ın şerefine Vespasienne diyorlar.

Not: Baştaki resim Vespasian zamanından kalma altın bir para. Kokmuyor.

#vespasian #halil babilli #hınzır vergisi #osmanlı #okumalar

6 notes · View notes

halilbabilli · 8 years

Photo

Duamı ettim, abdestimi aldım.

Uykumu uyudum, sıramı savdım.

Gözlerim bendedir, şükür vermedim.

Ben bu gece Orhan’ı seçtim Akadam.

Uyanır uyanmaz tekerlemeyi söyleyen Ahmet derin bir nefes aldı. Yatağı kontrol etti, altına işememişti. Son birkaç seferdir artık kendini tutabiliyordu. Yataktan kalktı, tulumbadan su çekmek için bahçeye çıktı. Güneş çoktan doğmuş, ortalığı ısıtmıştı.

Bir eliyle paslı tulumbadan su basarken öbür eliyle yüzünü, boynunu ve kulaklarını yıkadı. Uzaktan kilere kahvaltılık peynir almaya inen annesini gördü. Annesi Cahide Hanım her ne kadar Ahmet’in yaramazlığından dem vursa da bu on yaşındaki siyah saçlı, bal rengi gözlü, uzun boylu çocuğun akranlarıyla kıyaslandığında uslu sayılabilecek bir evlat olduğunu biliyordu. Ahmet hemen her sabah annesinin tulumbadan su çekmesine yardım ederdi. Kahvaltının büyük bir kısmını o pişirir, evkafta memur olan babasının potinlerini o parlatırdı. İşte bu yüzden o sabah kahvaltıya çağrıldığında “yemeyeceğim,” diye cevap verdikten sonra, başka da bir şey söylemeden kapıyı ardından çekip dışarı çıkınca, annesi bu durumu ilk önce garipsedi ve dudaklarını büzdü. Yine de bu vakanın üzerinde çok durmadı zira Ahmet’in bazen heyheyleri gelirdi. Heyheyleri üstünde olan bir Ahmet’le başa çıkmak için yapılacak en iyi şey onu rahat bırakmaktı.

Evden tazı gibi koşarak fırlayan çocuk önceki gece rüyaya yatmış kişi olarak nereye gitmesi gerektiğini çok iyi biliyordu. Caminin solundaki yokuştan indi, keçici Zeyno Kadın’ın evinden sağa saptı. Burada, nereden çıktığı belli olmayan bir gelincik yanı sıra koşmaya başladı. Ahmet durdu, hayvana bir taş attı ama tutturamadı. Yere tükürdü, yoluna devam etti. Bulgur değirmeninden aşağı seğirterek domuz deresi yakınındaki araziye vardı.

Tüm çete onu bekliyordu. Tastamam altı kişiydiler. Ahmet’le beraber yedi. Ahmet, Şaban, Orhan, Yanko, Yanko’nun kardeşi Katya, Mahmut ve Namık. Geldiğini gören tüm gözler beklenti ve heyecanla ona çevrildi. Daha önceden de birkaç defa bu duruma düşen Ahmet herkesin ilgi odağı olmaktan hiç hazzetmiyordu.

Evvela bir sessizlik oldu. Cevap arayan gözler Ahmet’e bakıyor, ancak bu meraklı gözlerin sahipleri, çocuk hâlâ nefes nefese olduğundan sadece derin ve hızlı soluk alıp verme seslerini duyuyorlardı. Sonunda Şaban, “Ee, kimi seçtiğini söylemeyecek misin?” diye hepsinin merak ettiği soruyu sordu.

Ahmet teker teker çocuklara baktı. Ellerini cebine soktu, bakışlarını sıkıntıyla yerde gezdirdi. Hala normalleşememiş nefesini kontrol etmeye çalıştı. Olabildiğince yumuşak bir sesle, “Orhan’ı seçtim,” dedi.

Orhan bunu duyar duymaz, “bak ya!” diye bağırarak sinirle ayağa fırladı. “Birader sen neden beni seçiyorsun ki? Ben bunu zaten kaç gece yaşamışım, sıramı savmışım. Neden rahat bir uyku yüzü görmeyeyim ben?” diye isyanına devam etti. “Ya yeter Allah’ıma Billah’ıma. Akadam canımı alsın da kurtulayım bu dertten be!”

Yaşça büyük olan Şaban, Orhan’ın bağırıp çağırmasına bir süre izin verdi. Biraz isyan, söylenme ve gürültü iyiydi. Geceyi geçirecek olanı rahatlatır ve sırayı kendisine devredenden sinirini almasına yardımcı olurdu. Gulgulenin yeteri kadar sürdüğünü düşündüğünde Orhan’ı durdurdu. “Tamam be,” dedi. “Sanki biz keyfimizden yaşıyoruz bunu. Ahmet senim ismini verdiyse artık geçmiş olsun arkadaş! Gemiler yanmıştır artık, geri dönüş yok. Salya sümük akıtsan da sonunda uyuyacaksın, üç gün bekle beş gün bekle. Kaderi kabul etmek lazım arkadaş.”

Yanko elindeki çubuğu kullanarak sarsak bir şekilde Orhan’ın yanına yaklaştı, bir elimi hala sinirden bir yaprak gibi titreyen çocuğun omzuna koydu. “Sık dişini Orhan,” dedi. “Bak bu işte hepimiz ortağız.”

Orhan şiddetle omzunu silkip Yanko’nun elini düşürdü. “Senin için kolay be!” dedi. “Senin sıran artık hiç gelmiyor ki? Bir kere ayvayı yemişsin oğlum sen, Akadam seni niye istesin artık? Senin ismini söylediğimizin günün gecesi hepimize birden geliyor.”

Yanko kendini geri çekti, “Yazıklar olsun Orhan!” dedi. Boğazu düğümlenmişti ve sesi çatlıyordu. “Gözlerimi kaybettim ben. Kaybetmeyeydim de her gece Akadam bana geleydi!”

“Ulan palikarya, senin yüzünden musallat oldu o muşmula suratlı bize be. Çükün düşsün.”

Şaban meseleyi büyütmemek için Yanko’nun cevap vermesine fırsat bırakmadan araya girdi. “Bok yemeyin be! Haydaa! Bakın bana marizletmeyin kendinizi haa. Bu konuyu daha ne kadar konuşacağız sıpalar? Konuş konuş nereye kadar, ölelim mi? Yanko sen git bir su iç. Orhan sen de eve git. Gündüz yorulmazsan geceyi uyumadan atlatırsın, en azından bir geceyi savarsın.”

“Ne savacağım be?” dedi Orhan. “Akadam gelsin, geldiği gibi de gitsin. Gözümü alacaksa da alsın. Bıktım bu işten artık. Bırak Şaban ya, çıkarın topu. Top oynayalım.” Yanko’ya döndü. Sesini yükselterek, “Oynayabilenler tabii, aman bir sakatlık çıkmasın da!” diye bağırdı.

Yanko’nun öfke ve çaresizlikle yüzünün kızardığını gören Orhan amacına ulaştığını düşündü. Kör Rum çocuğunun canını yakmak istemiş ve bunu oldukça sert bir şekilde başarmıştı.

Akşam ezanı okunana dek top teptiler. Orhan kendini yormak için bilerek ve isteyerek herkesten çok topun peşinden koştu. Ayaklarını sürüyerek eve geldi. Evin bahçesinin cilasız kapısını açtı, küçük bahçeyi geçti. Ayakkabılarını çıkardı ve eve girdi. Annesi yemek yapıyordu. Yemek hazır olana kadar evde aylak bir halde hiçbir şey yapmadan oturdu.

Yemeğini konuşmadan yedi, annesinin sorularını geçiştirdi. Tüm gün ne yaptığını soran annesi Ahmet’in “Top teptim, ne yapacağım?” cevabını alınca daha da üstelemedi. Çocuk yemeğini bitirir bitirmez bahçeye çıktı. Tulumbayla su çekip abdestini aldı. Koşar adımlarla odasına gidip döşeğini serdi, duasını etti. Yastığa başını koyar koymaz bastıran ağırlığa dayanamadı ve uyudu.

Uykudayken kendini birdenbire Akadam’ın evinde bulmanın en rahatsız edici yanlarından biri, insanın o garip mekandayken hiç de rüyadaymış gibi hissetmemesiydi. Bu evde olan biten her şey nedense en ince ayrıntısına kadar hatırlanırdı. Mevzubahis lanetli evi ziyaret eden kişi zihnen öyle uyanık olurdu ki, şansı yaver gider de sabahleyin gözlerini kaybetmeden uyanmayı becerebilirse, bu sefer gerçek hayat sanki rüya gibi gelmeye başlardı. Akadam’ın evinde renkler daha bir canlı, kokular daha bir keskindi.

Orhan rüyasında Akadam’ın evine gittiğinde gözlerini hep kahverengi tuğlalardan örülmüş olan büyük kahverengi kubbeye açardı. Bu sefer de farklı olmadı. Akadam’ın odası yirmi metre çapında, kubbeli ve penceresiz bir yapıydı. Kabaca arı kovanı şeklinde ve antikalığı her yerinden belli olan bu yapının içinde zaman sanki durmuş, mekan donmuştu. Yerde sırtüstü yatarken kendine gelen Orhan sallanarak dizlerinin üzerine doğruldu, sırtını duvara dayayarak etrafına baktı.

Zemini daire şeklindeki odanın Orhan’ın solunda kalan tarafında kocaman bir yemek masası vardı. Pislik içindeki masanın üzerindeki son derece kirli tabaklara çiğ et servis edilmiş ve kadehler, içinde ne idüğü belirsiz parçaların yüzdüğü koyu renkli sıvılarla doldurulmuştu.

Tam ortada küçük, kenarları kahverengi toprak briketlerle çevrilmiş bir havuz vardı. Havuzun içindeki sıvının rengi uzun zaman değiştirilmemiş inek yalağı sularının koyu yeşilimsi kahverengi tonundaydı. Burna çarpan koku da pis yalaklardan gelen kokudan çok farklı değildi. Odanın zemini kirli sarı renkli, üzerinde tabaka tabaka çatlaklar bulunduran ve bazı yerlerinde çukurlar açılmış bir çeşit mermerdendi.

Orhan kafasını sağa çevirdiğinde geniş, ahşap ve cilasız bir işlik gördü. Üzeri çeşitli alet ve edevatla kaplıydı. Ne işe yaradıklarını hemen kestiremediği bu aletlerin bazıları torna takımları gibi kesici ve delici özelliklere sahiptiler. Masanın orta kısmınaysa odadaki diğer eşyalar kadar pislik içinde yüzen cam tüpler, imbikler, havanlar ve şişeler yayılmıştı.

Akadam’ın uyuduğu yer, ortadaki havuza göre Orhan’ın tam karşısındaydı ve odanın duvarına dayanmıştı. Kumsallardan toplanan ve dalgaların yiyerek içini boşalttığı tahtalardan yapılmış yatak hayli rahatsız gözüküyordu. Hâlâ uyuklayan Akadam, bu yatakta uzanırken altına bir döşek alma ihtiyacı duymamıştı.

Orhan, rüyalar aleminde yaşayan Akadam’ın uyumaya neden ihtiyaç duyduğu hiçbir zaman anlayamamıştı. “Ben,” diye düşünüyorudu, “şu anda uykuda olduğum için mutlaka ki rüyalar alemindeyim. Bu su götürmez bir gerçek. Peki burası rüyalar alemiyse, Akadam uyuduğunda nereye gidiyor? Akadam’ın gittiği ayrı bir rüyalar alemi mi var?”

Böyle bir alem varsa tek bir Akadam için yaratılmamıştı besbelli ki; bu haşa, Allah’ın gücünü boşuna harcaması olurdu. Demek ki ihtimal o ki birden fazla Akadam vardı. Ya da daha garibi, belki de Akadam’ın rüyalar alemi Orhan’ın dünyalar alemiydi. Öyle ya, nasıl ki o uyuduğunda bu aleme geliyordu, belki bu garip yaratık da uyuduğunda dünyalar alemine hicret ediyor ve orada dolaşıyordu.

Bunları düşünürken Akadam’ın gözlerini açtığını gördü. Orhan hemen içinde koyu sarı renkli bir sıvı olan kadehi masadan kaparak yatağın yanına koştu. Akadam’ın hususi tembihiydi bu, kendisi uyanır uyanmaz herşeyden evvel bu sıvıyı içerdi.

Homurdanarak doğrulan yaratığın başında elinde kadehle dikildi, beklemeye başladı.

Kendisini Akadam diye tanıtan bu hilkat garibesinin boyu iki metrenin üzerindeydi. Şekli şemali insana benziyordu ama bir kere yakından dikkatlice bakmak gerçek bir ademoğlu olmadığını anlamak için yeterliydi. Buruş buruş bir teni vardı. Bir insan için zafiyet derecesinde zayıf Akadam, yırtık pırtık keten beyaz donu dışında bir şey giymezdi. Göğsüne kadar inen sakalları ve omuzlarını örtecek mertebede uzun saçları da teni gibi bembeyazdı. Gözbebekleri yoktu. Gözünün kirli sarı beyazı insana korku verir, yaratığın nereye baktığını anlamayı imkansızlaştırırdı. Hareket ettiğinde ise kemiklerinden eskimiş zemberekli saat gürültüsüne benzeyen takır tukur sesler gelirdi. Bozuk süt gibi kokuyordu ve gece ayazı misali sesi vardı.

Uyanan Akadam, yüzüne bile bakmadan Orhan’ın elinde tuttuğu kadehi kaptı ve içindeki sıvıyı bir dikişte bitirdi. Gerindi. Lakayt bir şekilde çocuğa döndü, sesi buz gibiydi.

“Sen mi teşrif ettin bu gece?” dedi. “Pek de sarsak bir şeydin anımsadığıma göre. Geceyi çıkarabilecek misin? Aman yahu bana ne, bir cürüm işlediğimde çıkacak göz benim mi?”

Bir kahkaha patlattı ve yatağından kendisinden beklenmeyecek bir çeviklikle zıplayarak kalktı. Elindeki boş kadehi Orhan’a geri verdi, “Şu bizim kadim havuzdan yenile bakalım şerbeti!” dedikten sonra üstü bin bir türlü aletle kaplı işlik masasının başına geçti.

Orhan bir gözüyle Akadam’ı izleyerek havuzun başına geldi. Kadehi ne idüğü belirsiz, leş kokulu sıvının içine iğrenerek soktu ve doldurdu. Öğürmemek için kendini zor tutuyordu. Elini bulaşan sıvıyı silmek için bir şeyler bakındı. Bir süre aranmasına rağmen ortalıkta bir şey göremedi. İçkisini bekleyen yaratık huzursuzlanmaya başlamıştı. Sonunda, vıcık vıcık olan elini derin bir öflemeyle pantolonuna silmek zorunda kaldı. Koşar adımlarla Akadam’ın yanına gitti ve kadehi saygıyla uzattı.

Şakuli canavar sıvıdan bir yudum aldı, ağzında dolaştırdı. Memnun bir ifadeyle başını salladı ve “öd suyu biraz fazla ama olmuş sayılır,” dedikten sonra kadehi masaya koydu. Dikkatini masanın üstündeki cam aletlere yöneltti. Bazı deney tüplerinin içindeki sıvıları karıştırmaya başladı. Değişik renklerdeki sıvılar karıştıkça tüplerin içinde gökkuşakları ortaya çıkıyor, daha önceden bu dünyada görülmemiş renkler zuhur edip kayboluyor, tüplerin içinden hiç duyulmamış kokular yayılıyor ve her tarafı kapalı bu odada nereden geldiği belirsiz soğuk esintiler peydah oluyordu.

Bir emri olursa sektirmeden yerine getirmek üzere Akadam’ı pür dikkat izleyen Orhan, yaratığın hummalı çalışmasına bir anlam vermeye çalışıyordu. Çocuğun merakını sezen kadim heyula elindeki işi bırakmadan, “Ne yaptığımı merak mı ediyorsun?” diye sordu. Bu suali yöneltirken tüm dikkati hâlâ karıştırdığı sıvılar ve deney tüplerindeydi. Küçük çocuk kafasını evet anlamında hafifçe salladı.

“Gece,” dedi Akadam, “farz edelim ki sana karabasan bastı. Karabasan basınca siz ademoğluna ne olur?”

“Yerinden kımıldayamaz. Felçli gibi yatar durur.”

“Aferin sana! Demek göründüğün kadar toy değilmişsin. Hah işte, şu anda yaptığım bu iksiri ben o karabasanlara veririm. Bunu sizler uyurken dudaklarınıza sürerler ki, sonradan fiske atıp sizi uyandırdıklarında eliniz ayağınız tutmasın. Sizler öyle sabit yatarken karabasanlar da karşınızda geçer, telaşınıza bakıp gülerler. Karabasanların en çok sevdiği eğlencelerden biri ademoğlunu böyle çaresiz bırakıp dalgasını geçmektir işte. Bu dünyadan çok ırk geldi geçti lakin insanoğlu kadar sefili gelmedi. Tıfıl karabasanlara bile maskara oldunuz.”

Bunları dedikten sonra gürültülü bir kahkaha patlattı. Masada duran kadehi aldı ve içindeki sıvıyı kana kana içti. Boşalan kadehi yeniden doldurması için Orhan’a verdi, gözüyle ortadaki havuzu gösterdi, aletleriyle olan uğraşısına geri döndü.

Kadehi alan Orhan, Akadam’ın içkisini yenilemek için havuza yönelir yönelmez masanın sağ yanında, duvara dayanmış kocaman bir cam kavanozun durduğunu gördü. Üstü hep pis bir kumaşla örtülü olduğundan daha önceden içi su dolu bu kavanozun farkına varmamıştı. Görünüşe göre, şakuli canavarın yaptığı deneylerle estirdiği ve nereden geldiği belli olmayan rüzgâr, zaten ince ve hafif olan örtüyü kavanozun üstünden sıyırıp yere düşürmüştü.

Cam kavanozun içinde bir şeyler yüzüyordu. Orhan ilk önce bunların küçük ve yuvarlak şekilli balıklar olduklarını sandı. Ancak biraz daha dikkatli inceleyince gördüğü manzaranın karşısında dona kaldı.

Renkli insan gözleriydi bunlar!

Kavanozun içinde birer kurbağa yavrusu gibi birbirlerine çarpmadan, arkalarından kuyruk gibi uzanan sinirlerini çırparak yüzen ve etrafı meraklı gözlerle izleyen yaratıklar canlı insan gözleriydi. Sürekli bir telaşla kıvrılarak kavanozun içinde yüzüyorlar merakla etraflarını inceliyorlardı. Birkaç tanesi, sabit bir halde Orhan’a bakmaktaydı.

Gördüğü dehşet verici manzara karşısında korkan ve gerileyerek kavanozdan uzaklaşmaya çalışan Orhan arkasındaki havuzu düşünemedi. Havuzu çevreleyen toprak briketlere takılarak düştü.

Düşerken kadeh elinden fırladı, briketlerden birinin köşesine çarparak büyük bir şangırtıyla bin parçaya ayrıldı. Bu sırada havuzun içine düşen çocuk, pis suya batmış bir halde çırpınıyor ve neler olup bittiğini anlamaya çalışıyordu. Akadam’ın gümbürdeyen sesini duyar durmaz, gözlerine kaçan acı suların etrafını görmesine müsaade etmemesine rağmen yarı kör bir şekilde ayağa fırladı.

“Gafil!” diye bağırıyordu Akadam. “Sen benim kadehimi nasıl kırarsın insan eniği? Ben şimdi senin gözlerini çıkarıp da kavanozuma atmaz mıyım? O gözleri kahvaltıda tuzlayıp da yemez miyim?”

Gök gürültüsü misali sesin kubbede yankılanması ile kendine gelmeye başlayan Orhan, canavara derdini anlatmaya çalışmanın boşa kürek çekmek olduğunu biliyordu. Gömleğinin kenarıyla temizlediği gözlerini yeniden açabilen çocuk etrafına bakındı. Kaçacak, canavardan saklanacak bir yer aradı. Bu açık planlı odada Akadam’a karşı bir şansı yoktu, musibet canavar eninde sonunda kendini yakalardı. Bir önceki gelişinde, Akadam’a günün ilk kadehini götürürken, yatağın yarı yarıya kapattığı basık ve dar bir delik görmüştü. Tek kurtuluş yolu, duvardaki bu deliğin bir dehliz gibi derinlere yollanması ve uyanana kadar o delikte saklanabilmesinden geçiyordu.

Olanca şiddeti ve hiddetiyle kollarını açarak üzerine doğru koşan Akadam’a baktı. İri ve çevik canavarın saldırısını savuşturmak için hazırlandı. Bacaklarını yay gibi gerdi ve yaratığın bembeyaz gözlerine kilitlendi.

Orhan, Akadam’ı şaşırtmak için önce üzerine koşar gibi yaptı. Bunu gören heyula, sinirden olacak, tiz bir çığlık attı. Çocuk tam Akadam’ın kol mesafesine girdiğinde yere eğildi ve takla atarak canavarı atlattı. Takladan sonra hemen ayağa kalktı, yatağa doğru hızlandı ve yerde kayarak yatağın altına girdi. Orhan’ı yakalamak için kollarını kapatan canavar, beklenmedik bir şekilde kendini yere atan çocuğu kaçırdığını görünce bir an şaşkınlıkla duraklamış, bu da Orhan’a tünele girmesi için ihtiyacı olan zamanı sağlamıştı.

İçeri girer girmez tünelin sadece kafasını eğerek yürümesine izin verecek yükseklikte olduğunu fark eden can havlindeki çocuk, dehlizin sonunu göremedi. İlerisi zifiri karanlıktı. Bu uzun ince yolun ne kadar gittiğini anlamanın mümkünatı yoktu. Ne kadar korkutucu gözükürse gözüksün, karanlığa doğru elinden geldiğince hızlı koşmaya başladı. Gözlerine kaçan acı yüzünden hâlâ arada bir gözyaşlarına boğuluyor, basık koridorda koşarken kafasını acıyla tavana vuruyordu.

Çok ilerlememişti ki, tünelin girişinden süzülen loş ışık birden kesildi. Orhan yatağın şiddetle kenara çekildiğini duydu. Neler olduğunu görmek için arkasını döndü. Akadam yatağını girişin önünden çekmiş, dehlize girmişti. Yaratık bir solucan gibi kıvrılıyor ve bedenini zorlukla sığdırabildiği dar yolda hırsla ilerlemeye çalışıyordu. Uzun vücudu kopmuş bir kertenkele kuyruğu misali vahşi ve keskin hareketlerle sağa sola savruluyor, canavar beklenmedik bir hızla tünelin içinde ilerliyordu.

“Seni gidi insan eniği!” diye bağırdı Akadam, “Tüneli de nereden gördün kahvaltı artığı? Ama dur seni bir yakalayayım, sadece gözlerini değil, dilini ve kulaklarını da yiyeceğim ki bundan sonraki hayatında tabut gibi yaşayasın!”

Nereye gittiğini artık iyice bastıran karanlıktan dolayı göremeyen çocuk ağlamaya başladı. Dar koridorda olanca gücüyle koşmaya devam ediyordu. Tünelde rahatça sürünebilmesine imkan vermek için kolları doğaüstü bir şekilde bedenine kaynamış Akadam’ın yılan gibi kıvrılan cüssesinin her geçen saniye kendisine daha çok yaklaştığını hissediyordu.

Gözyaşları içinde ve hıçkırarak, “Neden yakamızı bırakmıyorsun?” diye feryat etti.

“Bir de bilmezmiş gibi konuşuyor,” diye tısladı Akadam. “O serin sonbahar akşamı, deniz kıyısından topladığınız dallarla yaktığınız ateşi işeyerek söndürmediniz mi? Dedelerinizden ateşe işenmez öğüdünü hiç mi duymadınız? O gece sizin yaktığınız ateşte uyuyordum ben. Sidiğinizle yatağımda uyandım! Sen uyurken üzerine işeseler ne yaparsın bre aptal insan?”

Kovalamaca uzadıkça Orhan’ın soluğu yavaştan kesilmeye başladı. Artık nefesini iyiden iyiye ensesinde duymaya başladığı Akadam, kendisini kovalamaya başladığından beridir yavaşlamamış, aksine sanki daha da hızlanarak aralarındaki mesafeyi iyice kapatmıştı. Çok ileride sarsak bir ışık görür gibi oldu. Zifiri karanlığın gözlerine yine bir oyun oynamaya başladığını düşündü. Bazen Ay’ın olmadığı zifiri karanlık gecelerde uzun süre tavana bakınca buna benzer parıltılar görür ve bu titrek ışıkların ne olduklarını anlamaya çalışırdı. Lakin, bu utangaç parıltılar Orhan daha menşeleri hakkında doğru dürüst bir şey düşünemeden ortadan kaybolurlardı.

Fakat tünelin sonunda gördüğü bu parıltı diğer âfâki parıltılar gibi kaybolmuyor, aksine gittikçe daha da güçleniyordu. İçi umutla doldu.

Yorgun düşmüş çocuk artık iyiden iyiye belirginleşmiş ışığa ulaşmak için elinden geleni yapıyordu. Dar tünelin içinde şaşırtıcı bir biçimde yankılanan ayak sesleri, kocaman bir yılan gibi sürünen Akadam’ın çıkardığı hışırtı seslerine karışıyordu.

“Yiyeceğim o gözlerini,” diye bağırdı Akadam. “Nereye kaçıyorsun sersem, ben ki Polyphemus’un gözünü yemişim, seninkini mi yemeyeceğim?”

Orhan Akadam’ın gözünü yedim dediği Polyphemus adlı şahsı tanımıyordu. Adından çıkarabildiği kadarıyla Rum eşrafından olsa gerekti. Her halükarda, makus talihli adamın kimin nesi olduğunu Akadam’a şahsen sormak gibi bir niyeti yoktu. Düşündüğü tek şey bacakları ve var gücüyle koşmaktı.

Işık iyice yaklaşmış, parlaklık tünelin sonundaki umut olmaktan çıkarak çocuğun dokunabileceği bir sıcaklık halin gelmeye başlamıştı.

Gücünün son damlasını kullanarak koşan Orhan’ın ışığın içine girmesi çok ani oldu. Kendini bir anda en sıcak öğle güneşlerinden bile daha çok ısıtan bir yıldızın altında buldu. Hissettiği sıcaklık ve artık zifiri karanlık içinde koşmamanın verdiği güven bacaklarına taze bir kuvvet pompalamıştı. Koşmaya devam etti.

Arkasından canhıraş bir bir çığlık yükselen çocuk beklemediği bu ses yüzünden neredeyse düşüyordu. Tökezlemesine rağmen dengesini toparladı ve dönüp neler olduğuna baktı.

Peşinden son sürat sürünerek gelen ve artık iyiden iyiye bir yılana dönüşen Akadam, kovalamanın heyecanıyla olsa gerek, süratle yaklaştıkları aydınlığı hesaba katamamıştı. Işığı farkettiğindeyse durmaya fırsat bulamamış ve sıcak huzmenin içine son sürat dalmıştı.

Kimine hayat veren nimet kimine ise ölüm getirir.

Üstüne parlak şualar vuran Akadam’dan dumanlar yükselmeye başladı. Korkunç canavarın artık iyice yılan suratına dönüşmüş yüzündeki sakalları alev aldı. Yanakları eriyerek döküldü. Bedeni işkence gören bir solucan gibi kıvrılıyor, titriyor, sarsılıyor ve istemsizce duvardan duvara vuruyordu. Büyük acı çektiği hem hareketlerinden hem de attığı çığlıklardan belliydi. Yaratık elinden gelen en yüksek hızla geri döndü ve peşindeki aslandan kurtulmaya çalışan bir ceylanın telaşıyla karanlığa doğru kaçarak ortadan kayboldu.

Orhan ışığa baktı.

Gözleri kör edecek mertebede parlak olan ışığın çevresindeki hatlar daha da belirginleşti. Önce kaba çizgiler görünmeye başladı, sonra beyazlık. Ardından, biraz acemice yapılmış olmalarına rağmen Orhan’ın çok sevdiği tavan süslemeleri cisimleşti. Gözlerini kapattı, bir süre kapalı tuttu. Parlak aydınlığı bakarak tüketmekten, loşlaştırmaktan korkmuştu. Sonra, gözkapaklarını yine kaldırdı. Odasında, yatağındaydı. Tavana bakıyordu. Gözlerini kamaştıran şey içeri vuran sabah güneşiydi.

Olan biteni düşününce her şey yerli yerine oturmaya başladı.

Tüneldeki kovalamaca uzamış ve bu gecikmeyle belli ki dünyalar aleminde güneşin doğmasına yetecek kadar bir zaman geçmişti. Orhan’ı Akadam’ın elinden kurtaran zahiri yahut hayali bir yıldızın ışığı değil, Dünya’nın annesi ve hayatın asıl kaynağı kadim güneşin ta kendisiydi. Güzeli aydınlatan ve kötüyü kaçırtan bu yıldızın ışıklarının, karanlıklardan beslenen Akadam’ın tenini yakıp onu bir hamamböceği gibi kaçırmasından doğal daha ne olabilirdi?

Demek ki Akadam yenilmez değildi. Onun da korktuğu bir mefhum vardı ve akıllı biri kendisini pekala mağlup edebilirdi.

Yatağında doğruldu, tekerlemeyi söylemenin ve Akadam’ın evine gidecek bir sonraki çocuğu seçmenin zamanı gelmişti.

Duraksadı. Yüzüne bir gülümseme yayıldı.

Tekerlemeyi söyledi:

Duamı ettim, abdestimi aldım.

Uykumu uyudum, sıramı savdım.

Gözlerim bendedir, şükür vermedim.

Ben bu gece kendimi seçtim Akadam.

Orhan’ın Akadam’la işi daha bitmemişti.

#halil babilli #zeynep özatalay #akadam #hikaye

5 notes · View notes