pedaalridder - Tumblr blog

[pedaalridder]

Op een dag in 2001, welke dag het precies was weet ik niet meer, maar wellicht zo'n maandag waar het in die tijd op straat opvallend vaak naar aangebrande karbonades met bonen rook, fietste ik naar mijn fietsenmaker en daar werd het onheil geveld over 'Mister Comanche', zoals ik mijn fiets noemde. Kort en bondig zei de fietsenmaker "hij is op.“ Ik moest afstand doen van mister Comanche. Mijn fietsenmaker deed of als het om een levend persoon ging.

Nou had ik ook best het één en ander met deze fiets meegemaakt. Na eerst drie jaar met een 'gewone‘ fiets op vakantie geweest te zijn kon ik in 1992 na lang sparen eindelijk een fiets aanschaffen waarmee ik comfortabeler op reis kon… een groene Batavus Comanche.

In augustus ’93 ging ik met hem naar Denemarken. Een voor mij nieuw land waar bleek alleen chocolademelk in blik werd gekocht en de overige dranken in teveel wegende glazen flesjes. Opmerkelijk genoeg begreep ik meestal de Deense opschriften goed. Zo hing in een jeugdherberg een bordje waarop stond: ’din mor arbedjer ikke her‘, oftewel 'je moeder werkt hier niet, ruim je eigen pröttel op.' Helemaal geweldig vond en vind ik het woord: 'tak!‘ In variaties met mange en tusind (uitspraak: toesen) waar bedankt en hartelijk dank mee bedoeld wordt. Ook bleek als je het Deens niet machtig was dit net zoals overal in Scandinavië geen probleem te zijn omdat toen al het Engels daar algemeen in zwang was.

Voor het eerst ging ik ook naar Kopenhagen. Hoewel ik meteen erg onder de indruk was van de stad, was ik echter ook bedrukt. Ik was er vanuit de stad Herning dat in het midden van Jutland ligt met de tog (= trein) naar afgereisd. In die tijd best nog een avontuur. Midden tijdens de reis stapte opeens iedereen uit en ik begreep niet waarom. Wat bleek? We zaten op een ferry zonder dat ik dat door had. Tegenwoordig is Jutland met Sjaelland waarop Kopenhagen ligt verbonden met een brug, maar toen dus nog niet. De reden dat ik bedrukt was, was dat even daarvoor mijn fiets gestolen was, gelukkig bracht de politie hem terug, maar toch had het geen goed uitwerking op mijn gemoed en ben ik eerder dan gepland was naar huis gegaan. Uiteindelijk werd het een grote bron van inspiratie voor het volgende jaar waarop ik besloot meer van Kopenhagen te gaan genieten.

En daar ging ik op zondag 24 juli 1994 op pad vanuit Enschede naar Kopenhagen, om er op 4 augustus aan te komen. Nog altijd kijk ik graag terug naar dit avontuur, waarbij ik uiteindelijk 4 weken op de fiets onderweg was. Rond de Deense hoofdstad ligt het kasteel 'Sorgenfri', en dat was zeker op deze reis van toepassing.

Vele omzwervingen volgden, mooie reizen zoals ook deze vakantie door Noorwegen, Zweden en Denemarken. En zo belandde ik afgelopen zondag, de tiende september die heet begonnen was maar geleidelijk afkoelde bij Amalienborg, het 'optrekje' van de dronning…koningin Margrethe. Een opmerkelijk personage die het niet kan schelen hoe ze is uitgedost is, haar oudejaarstoespraak nog gewoon van papier voorleest en zelf poppen en wandbekleding maakt. Zoals ik tijdens de voorgaande keer dat ik in Kopenhagen, in de herfst van 2013, ervaren heb. Daar hing in het koninklijk paleis een wandkleed met gebeurtenissen uit de geschiedenis van Denemarken. Ook Anders And was er afgebeeld. Niemand minder dan Donald Duck! De maakster van dit kunstwerk…de dronning.

Of de dronning zondag ook thuis was weet ik niet, misschien was ze ergens in Kopenhagen onderweg net als ik. Op de fiets werd het een feestje want er is zo ontzettend veel te zien. Veel mooie muurschilderijen, pracht behuizingen, water, bruggen, havens. Zo rond de binnenstad leek het wel even op Amsterdam met al die toeristen die niet fietsen konden, een uitzondering was een klein meisje met een helmpje op, hoe zij kon trappen naast haar moeder! Eenmaal in andere stadsgedeelten kon je prima terecht. Heel mooi om te aanschouwen was de Grundvingtskerk en de aanpalende huizen rondom een hof. Om op het hof te komen moest je enkele treden op, toen ik een foto wou maken bemerkte ik dat een klein wit hondje achter mij had plaatsgenomen. Het was nogal koddig omdat het beestje moest uitrusten, de bazin begon een gesprek met mij, en ik raadde waar het over ging. In de wijk Nørrenbro was één straat totaal bevolkt met motorrijders, zoveel had ik er nog nooit gezien. Zo fietste ik langs een demonstratie tegen dierenmishandeling en nu dit. Je mening verkondigen is in Scandinavië een groot goed. Alweer snel was het avond geworden, een machtig klokkengeluid dwarrelde over de straten. Het einde van de rit was in zicht. Ik smeerde mij nog maar eens in met zonnemelk. Een regenjas en zonnemelk was ik vergeten mee te nemen vanuit huis. Eerstgenoemde bleek niet nodig, laatstgenoemde had ik gelukkig bijtijds in Zweden gekocht. Zo ging ik als een niet uitziende Comanche de avond in, over straten waar het gelukkig niet naar aangebrande karbonades met bonen rook.

[pedaalridder]

7 september

In Malmö

Boven op één van de bakstenen huizen van een paar honderd jaar oud krijst een meeuw luidruchtig enkele boodschappen de wereld in. Ook bij dit exemplaar valt op dat de meeuwen in Zweden minder kenmerken van obesitas hebben dan hun Noorse broeders. Het ligt in ieder geval niet aan de hoeveelheden vis. Die is er volop.

Als je het mooie centrum uitloopt kom je voorbij het karakteristieke centraal station in het havengebied terecht. Er blijken tal van stranden te liggen die druk bezet zijn want ook hier is het zomers. Over het water kun je feeërike brug over de Oresund die sinds 2000 Malmö met Kopenhagen verbindt. Jammer genoeg is er niet voorzien in voet- en fietspaden. Anders wist ik het wel. Maar Malmö is ook om van te genieten met de fraai utgedoste panden waar je langs loopt. Bij een restaurant is een fishtaco mijn deel zonder dat er een meeuw aanstalten maakte om er in te happen.

[pedaalridder]

5 september

Na Linköping ging de reis verder naar Vimmerby, een dromerig plaatsje waar Astrid Lindgren geboren is. De schrijfster van Pippi, Emil en Karlsson. Als kind is het bepalend welk beeld je van een gebied krijgt, voor Zweden is dat voor mij een boerenland dat pittoresk is. Uiteraard is dat in werkelijkheid niet zo. Vooral in de steden zijn bendes actief die zeer geweldadig zijn, nou hoef je daar als toerist niet zo bang voor te zijn, maar het is de keerzijde van een hoogontwikkeld land. De indruk die het meest blijf hangen is echter toch wel dat het hier er tamelijk relaxt aan toegaat.

Als het avond geworden is, is Kalmar bereikt, een heel oude stad met een mooi slot ook dat belangrijk was in deze regio in zuid Zweden omdat heel lang hier de grens was met Denemarken, dus menig oorlog is er uitgevochten dat voornamelijk ging over wie het voor het zeggen had in de Oostzee oftewel de handel. Dat het een welvarende stad was blijkt ook uit het feit dat ze er botten van schapen hebben gevonden, deze kon je destijds (zo'n 450 jaar geleden) alleen erop nahouden als je geld had.

[pedaalridder]

4 september

Het belooft een mooie dag te worden. Na het uitgebreide Frukost (= ontbijt) waarbij de appel-calvados jam toch wel het smakelijkste hoogtepunt is, is het nog even genieten van het meer rondom Saltjöbaden. Als ik goed kon varen was ik er zo vertrokken op een bootje over het meer. Op naar het volgende, en volgende. Van eiland(je) naar eiland(je) vis vangen en grillen of een spannend boek lezend.

Echter dat zit er niet, maar de reis langs de houten huizen met veranda's waar je rondom bij houten stationgebouwtjes ook op de trein kan stappen verbreed ook de verbeelding. Na Stockholm gepasseerd te hebben ga je op in een rustige omgeving, afwisselend via kleine weggetjes en ietwat drukkere straten.

Aan het eind van de middag is Linköping bereikt. Een universiteitsstad waar Saab gevestigd is. Ze fabriceren weliswaar geen auto's meer maar zijn specialisten geworden in het vervaardigen van militaire vliegtuigen en apparatuur voor de Zweedse marine.

Na een bezoek aan de domkyrkan (= kathedraal) zo'n kerk waar je je altijd lekker kunt terugtrekken en voorstellingen kunt gaan maken over mytische gebeurtenissen, is het plein midden in de stad waar allerlei café's zijn wel heel uitnodigend. Op borden wordt de waar in het Zweeds aangeprezen. Een medewerkster vraagt of ze een menukaart in het Engels kan aanbieden, dat hoeft niet echt daar het Zweeds geen moeilijke taal is om te lezen, maar toch geeft ze er één in het Engels. Het wordt een lokaal gerecht dat ongeveer Smalsmik heet. In ieder geval is het heel smakelijk. De avond begint en het is nog heel lekker weer om van de levendige sfeer van deze stad te genieten.

[pedaalridder]

3 september

Als er een hitparade zou bestaan van steden die ik bezocht heb zou Stockholm met superstip binnenkomen. Want wat is het heerlijk toeven in de Zweedse hoofdstad. De vrijdagochtend van de eerste september ging gepaard met gestaagd regenval maar 's middags was het nagenoeg droog en was het tijd om meer te ontdekken. Op naar Djurgården, één van de eilanden van Stockholm. Je kunt er een attractiepark bezoeken maar ook tal van musea, ook het drukst bezochte museum van Scandinavië ligt er…het Vasamuseum, gelukkig viel het met de drukte wel mee en was het aanschouwen van het Vasaschip goed te doen. Heel imponerend is het. En vele malen groter dan ik van te voren gedacht had. Het schip dat op 10 augustus 1628 bij de eerste vaart vanuit de Stockholmer haven al zonk, en meer dan driehonderd jaar tot 1961 op de bodem lag. Gelukkig is het al die tijd goed geconserveerd gebleven. Een hele prestatie trouwens om het zo tentoon te stellen. Het schip ligt op een kiel er daarna is het gebouw erom heen getrokken.

Tegen de avond dan nog een lekkere wandeling gemaakt van zo'n 7 kilometer, en in de wijk Kungsholmen (= Koningseiland) in de Fleminggatan een leuke bar gevonden voor een lekker biertje van een halve liter. De prijs? Nou ja, ik denk dat het bij ons het laatste jaar zo explosief gestegen is dat je hier voor dat bier en flesje cola denkt dat valt wel mee die € 10,-.

*

Op zaterdag eerst een kijkje genomen rond het stadhuis, en inderdaad vooral aan de toren kun je zien dat het Enschedese stadhuis op het Stockholmse geïnspireerd is. Over Enschede gesproken er is zelfs een stadsdeel in Stockholm en dat heet Enske, slechts de a valt weg bij de Twentse versie. En was het ook niet de Enschedese band Teach-in die in 1975 het Eurovisiesongfestival won? Toch aardig wat overeenkomsten. In de middag een grote boottocht gemaakt en daarna ergens boven in de city me te goed gedaan in een visrestaurant. Het was heel smakelijk de spicy salmon met verfrissende groenten erbij.

*

Zondag

Op de söndag hier wordt ook gewoon de vuilnis opgehaald en is alles open en toch ook bij mijn fietstocht door de stad oogt het allemaal relaxt. Vanaf het hotel kwam ik langs kantoren, gevold door een wijk die wel wat weg heeft van de Bijlmer. Husby. Volgens de Zweedse politieraporten de gevaarlijkste wijk van het land, maar ja op zondagochtend zal het toch wel niet zo'n vaart lopen. Zo‘n tien jaar geleden braken hier grootschalige rellen uit. De flats hier gebouwd in de jaren '60 waren toen heel geliefd. Zweden dat 150 jaar geleden nog één van de armste landen van de wereld was, beleefde net zoals vele andere landen kort na de Tweede Wereldoorlog een 'Wirtschaftswunder‘ van een zeer agrarisch land werd het in korte tijd een sterke economie, met uiteraard veel woningsnood. En hoewel nu één van de rijkste landen ter wereld is de keerzijde dat mensen aan de onderkant van de samenleving natuurlijk altijd in dit soort wijken komen te wonen. Uiteraard gebeurde er verder niets en kwam ik daarna langs 'gewone‘ huizen. Gevolgd door een meer, kronkelende straten waar in de tuinen van de huizen met houten luiken appelbomen staan en op de hoeken van de pleinen de mensen lekker gebak met koffie nemen en ijs, gigantisch veel ijs. Door het schitterende centrum en uiteindelijk de mooie weg naar het strand van Saltsjöbaden.

En dat bij een heerlijke temperatuur van zo'n 18 graden.

[pedaalridder]

31 augustus

Wat een fijne verrassing is Stockholm. De wandeltocht begint bij het metrostation Kungsrädgården, een waar kunstwerk dat gebouwd is in de vorm van een grot. Als je het bordje volgt waarop het grappige woord 'upp' staat leidt je het naar boven. En daar kom je meteen tegenover het koninklijk paleis uit. De wacht werd er net afgelost.

Met de klanken van de vrolijke mars nog in de oren betreden we ‘Gamla stan‘ de oude stad die geplaveid is met nauwe klinkerstraatjes, in één ervan ligt de Storkyrkan oftewel de grote kerk, daar is ook het beeld van Sint Joris en de draak te zien, hetgeen de overwinning van de Zweden op Denemarken moet verbeelden.

Sinds de Deense koningin Margarethe in 1397 haar land met Noorwegen en Zweden verenigd had waren de Denen overheersend en dat zette vooral in Zweden kwaad bloed, de ene muiterij en opstand volgde elkaar op, vooral ook omdat Denemarken een oorlog was begonnen tegen de Hanze, hetgeen de export van koper en erts voor de Zweden hinderde. Als in 1513 in Kopenhagen een nieuwe heerser de troon bestijgt weigert de Zweedse adel nog langer te gehoorzamen. Na zeven jaar weet de Deense koning Christian II eindelijk de strijd te winnen. De rebellen die zich in de oude stad van Stockholm verschanst hebben openen in de herfst van 1520 de poorten nadat de koning hun vergiffenis en strafontheffing heeft toegezegd. Pronkvolle feesten bezegelen het feit dat de Zweden Christian II hem nu ook als hun koning aanvaarden.

Het loopt slecht af.

Op een avond wordt het Stockholmse slot afgesloten en de gasten gearresteerd. Wat volgt is dat één ieder die verdacht wordt deelgenomen te hebben aan de revolutie geexcuteerd wordt.

De koning denkt hiermee dat hij zijn Zweedse onderdanen afgeschrikt te hebben. Mis! In tegendeel zelfs.

Eén van de gevangenen een zekere Gustav Vasa weet te ontsnappen. Hij stamt uit een oude adelijke familie en wordt in het verzet tegen de Denen gesteund door boeren en mijnwerkers , langzamerhand krijgt hij ook steun van de andere adelijke families, en de Deense overheersing begint in het achterland grotendeels af te brokkelen. Echter om de macht in de steden te veroveren is meer nodig. Gustav wendt zich tot de aloude vijand van de Unie…de Hanze. En daarmee is hij succesvol, zelfs Stockholm komt in Zweedse handen en Gustav Vasa wordt als koning gekozen. De steun van de Hanze moet echter wel terug betaald worden. De vraag is waarvan? Laat nou net in die jaren het Lutherse geloof opgeld doen. Voor de nieuwe Zweedse koning een mooi instrument om te gebruiken om alle bezittingen van de katholieke kerk te verbeuren en zo aan de rijkdommen komt om de Hanze terug te betalen. Het was het begin van de opmars van Zweden, vanaf toen was het land honderden jaren lang in oorlog met omringende rijken rondom de Oostzee. Heel anders dan nu want Zweden is al meer dan 200 jaar niet in oorlog geweest.

[pedaalridder]

30 augustus

Al bij het wakker worden bevangt het mij: 'Hai Pippi Langkous', ook op die ene zaterdag in augustus '94 toen ik voor 48 uur in Zweden verbleef rondom Helsingborg en ik langs een rode houten boerderij met melkbussen aan de kant, fietste begon ik het meteen te zingen:

Hai! Pippi Langkous
Tjoelalee tjoelalee tjoela hopsasa
Hai! Pippi Langkous
Die doet haar eigen zin

Twee maal drie is vier
Wiedewiedewiet en twee is negen!

Maar ook Emil en Karlsson die zo je slaapkamer in kwam vliegen, ik heb ervan genoten! Op weg vandaag naar Zweden dus. Eénmaal de grens over verandert het landschap van de openheid in Noorwegen naar de dichte bossen. Af en toe is er een meer te zien, hoewel meer het lijkt meer een zee. Tegen de avond is Stockholm bereikt. Een stad die ik altijd al had willen bezoeken. De wijk waar we overnachten heet Kista uit te spreken als Siesta. De metro, tunnelbana geheten deelt de wijk in een woon- en industriegedeelte daar waar het moderne hotel te midden van IT-bedrijven staat. Er is ook een mega winkelcentrum te vinden waar het zeer multiculti is. Daar we wel trek hebben komt het wel uit dat er ook vele restaurants zijn te vinden. We gaan voor Grieks, maar hoe bestel je het? Het Zweeds is om te lezen nou niet echt moeilijk, maar het uitspreken? Schijnbaar was het verstaanbaar want we krijgen een lekker maaktje voorgeschoteld.

[pedaalridder]

29 augustus

Vandaag heb ik ondervonden dat Oslo een zeer ideale fietsstad is. Als je wilt kun je allerlei routes volgen die dwars door de stad leiden via snelfietswegen, en ook als je daar geen gebruik van maakt voel je er heel welkom op de sykkel. Eerst dalend naar het Sentrum dat een Amerikaans stratenpatroon heeft. Er zijn heel rustige straten te vinden zoals de Kirkegata waar voor een mooi oud café een standbeeld staat van een Noorse toneelspeler, het heeft iets van een dorpstafereel weg. Dat kun je niet zeggen van het operagebouw iets oostelijker gelegen. Nondeju wat een bouwwerk, zo groot als negen voetbalvelden. Ik verlaat het Sentrum via westelijke richting en kom door een mooie wijk langs de ambassade van Saoedi-Arabië en Mexico. Op de app Openstreetmap denk ik een mooi weggetje gevonden te hebben langs een rivier, en dat klopt in het begin ook maar al snel moet ik zigzaggen tussen keien en boomstronken en doordat het gisteravond behoorlijk geregend heeft is het hier en daar een smurrie en soms glad. Een bruggetje biedt uitkomst, het pad is aan de overkant in ieder geval wat meer begaanbaar. Als ik van het pad weg ben kom ik door een straat waar prachtige houten huizen staan en schijnbaar is het nationale grasmaaidag want die hoor je regelmatig. Ik fiets langs de stadsgrens en bijna aan het einde van deze tocht wacht nog een uitsmijter… een stijging van 10% op nog geen 100 meter. In de Volkskrant stond vanmorgen een interview met studenten uit Oost-Europa die daar Nederlands volgen en aan hun werd gevraagd wat hun lievelingswoord is. Een student uit Roemenië vond krakkemikkig geweldig. Inderdaad dat is een heel grappig woord, maar of ik nu krakkemikkig ben door deze achtbaan (berg-og-dal-bane)? Over grappige woorden gesproken….

[pedaalridder]

28 augustus in Oslo

Ik zit op deze zonovergoten dag in Slottsparken onder hoge bomen met uitzicht op het koninklijk paleis waar mijn naamsgenoot resideert in een paleis zonder poeha. Het is vierkant en wordt versierd met een Griekse zuil, dat is het. 't hoort ook wel bij deze stad die een relaxte sfeer uitstraalt en waar je prima kan wandelen, op dit moment (het is midden op de middag) zit er volgens mijn fietscomputer die je ook goed kunt gebruiken voor andere activiteiten bijna 15 km op. Vanmorgen toen het nog fris was ging het dalend te voet door Torshov een oude arbeiderswijk waar veel vaders met een kinderwagen liepen. Wat volgde waren kronkelige straatjes met houten huisjes uit de 19de eeuw waar tussen de oudste kerk van Oslo staat. Voor je het weet ben je in het 'sentrum' waar vooral het gebied rond de haven je de gelegenheid biedt om op ontdekkingsreis te gaan. Langs het beroemde raadhuis bijvoorbeeld waar elk jaar begin december de Nobelprijs voor de Vrede wordt uitgereikt. Persoonlijk vind ik het ook wel een architectonisch kunstwerk met opvallende beeldengroepen van vooral arbeiders, zelfs in zo'n mate dat ik denk dat de voormalige DDR leiders en consorten hier met toch wel een jaloerse blik zouden hebben toegekeken.

Als ik bij een kiosk een ijs koop zie ik na betaald te hebben in de display: 'godkeurt', het lijkt wel Twents 😉 grotendeels is het Noors al lezend wel te volgen maar enige toelichting kan in bepaalde gevallen geen kwaad, zoals in een voormalig zeer fraai opgeknapt havenloodsterrein gelegen aan de Oslofjord daar staat namelijk een flat met de naam 'the thief'! Wat blijkt nu het gebied dat Tjuvholmen heet betekent dieveneiland, de plek waar ooit dieven werden terechtgesteld.

[pedaalridder]

26 augustus

Een ogenblik geleden had ik nog zicht gehad op een vervallen havenloods en zo'n typische geelromige Duitse taxi in Emden net boven Groningen. Dat een decor zou kunnen vormen voor het begin van een nieuwe Tatort aflevering. En nu al geraakte ik een duiziligwekkende vaart staande op het dek van het grote schip, de Romantika Eemshaven geheten, dat net aan het eind van de middag vertrokken was opweg naar Noorwegen, geheel orientatieloos.

Kwam het door het deinen op de golven, de bewolkte hemel en het gevoel dat je door de zee met de hele wereld verbonden bent? Ik wist het niet en het maakte ook niet uit. Een rustig aangenaam gevoel kwam over me heen als een warme deken op koude dagen. Echter het duurde maar heel even want de medepassagiers moesten uiteraard geprikkeld worden met een mededeling uit de intercom die vooraf gegaan was door de galmende klanken van een combo orkestje dat je om 21 uur kon meedoen met de bingo! En dat ze mooie prijzen in petto hadden.

Het zou wel.

Zodra het getetter in het Engels, Nederlands, Noors en Duits voorbij was kwam het aangename terug en dat deed beseffen dat dit de echte prijs was.

Zittend op zo'n dek kwam een parade voorgeschoteld van mensen die vooral hun kleding hadden ingeslagen bij buitensportwinkels, een enkeling van hun had ook een hond bij zich. Opvallend daar aan was dat de dieren schijnbaar ook bedwelmd waren door de zee, zo rustig waren ze.

Na dit indrukwekkende reis begin was het moment gekomen om te gaan tafelen. Bij de ingang van het restaurant vroegen twee vrouwen vertwijfelend "wo bitte, bleiben doch die Männer?" Of de dames er al lang stonden wist ik niet want anders zou je toch zeggen dat je dan maar zonder man plaats zou nemen achter een smakelijke koude visschotel. Het zou jammer zijn om daar niet van te genieten.

Terwijl de zon onderging kon je turend over de zee in de verte andere schepen steeds kleiner wordend zien. Ieder met zijn eigen bestemming. Onze bestemming was nog een nachtje slapen.

27 augustus

Voor een zondag zijn we al vroeg wakker maar dat heeft als voordeel dat het bij het ontbijt nog lekker rustig is om 7 uur. Een keur van vis kun je er zoals altijd in Noord Europa krijgen, ik ben daar echt een liefhebber van. Na brood, vis, kaas, ei, fruit, yoghurt en koffie is het een uurtje later heerlijk zonnebaden op het dek, we meren toch pas tegen elf uur in Kristiansand aan.

En als het dan zover is, is het 29 jaar geleden dat ik de vorige keer in Noorwegen was. Toen als verrassing vanuit Kopenhagen naar Oslo. Want in de Deense hoofdstad waar ik vanuit Enschede naar toe fietste nam ik pas her besluit om naar Oslo te gaan. Ik heb er nog foto’s van, waaronder een vorigeeuwse selfie. Een woord dat in 1994 nog niet bekend was. Best wel een rare bewustwording je jongere ik weer terug te zien, ik was in ieder geval toen al net zo avontuurlijk. De foto is genomen in een spiegel van de hotelkamer, zo deed je dat toen.

Vanuit Kristiansand is het zo’n 300 kilometer naar Oslo en het wordt een mooie autotocht langs meren en een golvend land. Onderweg valt op dat er best wel gefietst wordt en iedereen draagt een helm! In Oslo aangekomen blijkt onze slaapplaats Haraldsheim te heten, als ik dat van te voren geweten had.

[pedaalridder]

8 juni Via die Lange

Het was een wirwar aan wegen toen ik Wernigerode uitfietste bij de eerste rit van een lang weekend. In het lagere deel van het stadje ging het langs flats bestaande uit zogenaamde 'Plattenbau' nog uit de DDR-tijd, maar wel mooi opgeknapt en al stijgende langs de villa's uit 'Kaiserzeiten'. Hoe hoger ik kwam hoe rustiger het werd. Asfalt ging over in gruis. Zachtjes regende het voor even bij een berg met de mooie naam: Armeleuteberg. Na een lange tijd hoorde ik opeens weer het geluid van gemotoriseerd verkeer, het was een vreemde ervaring. Al snel was het weer gravelen geblazen, af en toe kwam ik nog een fietser tegen en wandelaars, maar naar een tijd niemand meer. Het gravelweggetje blijkt 'Die Lange‘ te heten, en was al in de 10de eeuw de doorgangsroute van koningen en keizers door de Harz. Als ik in het plaatsje Benneckenstein kom is er net een rally van Nederlandse Opel Kadett bestuurders gaande. Ééntje heeft de leeftijd van ver na de laatste productiedatum van de Kadett. Van Friedrichsbrunn naar Thale heb ik bij een behoorlijke afdaling een prachtig uitzicht op de omgeving. Zo'n decor waarbij je je afvraagt of je er echt fietst. Zo mooi!

In het dal kom ik door Heimburg door de Wilhelm-Pieck-Straße…tegenwoordig een zeldzaamheid, ten tijde van de arbeiders- en boerenstaat was dit wel anders. Wilhelm Pieck was de eerste en enige president die de DDR gehad heeft. Een Stalinist van het eerste uur. En net zoals de rechtsextremitisten waar de Nazi's uit voortkwamen, was hij als lid van de communisten in de jaren '20 tegen de Weimarrepublik, want hoe dan ook ze waren tegen de democratie. Op één dag word ik weer getuige van de onderhoudende Duitse geschiedenis, want eerder op de dag kwam ik langs de Walther-Rathenau-Straße, de beroemde joodse minister van Buitenlandse zaken van de Weimarrepublik die vermoord werd. Wiens vader oprichter was van AEG. Een man die zich ingezet heeft voor de democratie. De laatste km‘s gaan gepaard met zwarte wolken, enig onweer en regen, hetgeen de pret niet mocht drukken bij deze prachtige rit.

9 juni Rondom Halberstadt

Verleden jaar vertrok ik vandaag naar Parijs, dat was geweldig, maar bij thuiskomst moest ik echt afkicken. Toen maakte ik meteen aanstalten om naar Rome te fietsen, alleen al om zoiets te plannen is een genoegen. Je bent zwerver of je bent het niet. Vandaag zworf ik door stadjes en dorpjes die lijken het wel lang in een doornroosjeslaap waren en nu eindelijk wakker zijn geschud. De dom van Halberstadt is van verre uit de heuvels tussen de klaprozen al te zien, dan daarna kom ik in Harsleben zowaar door een Strasse des DSF, straat van de Duits Sowjetische Freund/Vriendschap! In Ballenstedt bevindt zich een mooi slot met een park. Het is gesticht door vorst Friedrich von Anstalt. Wonen in een voormalig residentiestadje bleek begin vorige eeuw een aantrekkingskracht te hebben op pensionado‘s en goede burgerij, waardoor er heden ten dage nog veel villa‘s aan te treffen zijn. Het is bovendien de wieg van deze deelstaat Sachsen-ANHALT.

10 juni Graveltour in de Harz

Na eerst een DHL pakket met (vuile) was weggebracht te hebben kon ik starten met een nieuwe onderneming. Bij de begraafplaats verliet ik Wernigerode en de straat die daarbij langzaam omhoog ging heet opmerkelijk genoeg Himmelpforte, maar dat bleek toch op het klooster te slaan dat daar ooit stond. Een paar km verder is een monnikenhut, ooit een trefpunt van passerende geestelijken in de Harz. Hoe verder ik klim, uiteindelijk tot 721 meter hoe minder fraai de omgeving er uitziet, als figurant in een griezelfilm waan ik me, alleen maar kale bomen, het is een verschrikking om te zien. Bij een koel boshuis rust ik lekker uit, het is zaterdag dus ook drukker met vele waaghalzen op de fiets, ik met één tibiaplateaufractuur (in 2010) teveel kijk wel uit en ga lopen als de weg naar beneden alleen maar keien kent. Aan de andere kant is de verscheidenheid aan soorten gravel hier dan ook wel weer mooi. Dicht bij de Eckertalsperre zag ik ze opeens de Streifen…(dikke betonplaten) daar waar ooit het ijzeren gordijn stond en Europa verdeelde. Je kon tot 1990 hier absoluut niet komen, daar het zwaar bewaakt militair gebied was. Het stuwmeer is trouwens aangelegd door krijgsgevangenen in de Tweede Wereldoorlog. Het was vooral van belang voor de drinkwatervoorziening omdat door de komst van de Volkswagenfabrieken in Wolfsburg de bevolking direct ten noorden van de Harz enorm was toegenomen. Voorbij het meer is het heerlijk dalen naar Ilsenburg. Daar tracteer ik mezelf bij een Italiaan op de pasta della cassa, en na zo‘n rit ging het er wel in. Tot aan Wernigerode is het nog een klein stukje. Goed mogelijk dat ik er opweg van Enschede naar Berlijn in juni 2012 ook gefietst heb.

11 juni Van Seesen naar Stadtoldendorf in Niedersachsen

In het voorland van de Harz fiets ik graag, dus dat stond vandaag als slot van dit fietsweekend uiteraard op het programma. Het werd een warme finish met volop zon en een graad of 30. Toch anders dan in mijn planning. Regelmatig had ik gevoel als een slak te rijden. In Wenzen ging ik eens uitblazen en dat deden anderen hier ook tenminste op de Egerländer Musik af te gaan dat een eindje verderop klonk.

Nog een paar flinke klimmen en ik arriveerde in Stadtoldendorf. Het stadje lag op apegapen alleen bij de 'Italiaan' heerste iets bedrijvigheid, ik bestelde er een ijs. De andere gasten, allen aan het accent te horen van Italiaanse orgine waren aan het roddelen over een dorpsgek die iedereen die hem passeerde altijd drie Zwiebeln (uien) aanbood, schijnbaar neemt niemand ze aan als het altijd drie zijn.

[pedaalridder]

Impressies uit Oostenrijk

De 'Verlängerter' de koffie in Oostenrijk waarbij altijd water wordt geserveerd smaakte goed, gezeten op een houten bank in de bakkerij waarbij je uitzicht had op allersoort lekker gebak waarvan op de schaal in de toonbank nu een stuk ontbrak bij de Esterházykuchen genoemd naar een oude Hongaarse adelijke familie omdat ik dat op zat te smikkelen en je deed beseffen dat het culinaire Oostenrijk rijk en gevarieerd is door het voormalige Habsburgse rijk, de Vielvolkeren staat. In de bakkerij was aardig wat te doen. Een man las de Oberösterreichische Zeitung en wandelaars laafden zich ook aan allerlei lekkers. Op de wand kon je allerlei aankondigingen lezen over aankomende festiviteiten. Als je naar buiten keek had je uitzicht op de bergen waar het eindelijk droog was want onderweg had het nogal gestortregend. Gelukkig was dat in de ochtend nog niet zo geweest want 

toen had ik nog een fietstocht gemaakt door München. Niet zo'n lange, maar wel divers. Al na een paar kilometer was ik de stad uit, maar de tocht over het land duurde niet lang of ik was al terug in München. Niettemin oogde het tussen de 'gewone' huizen nog wat dorps, bij een kerk zat op het kerkhof een eekhoorn te spelen. Maar zoals dat in een stad gaat... voor je het weet bevind je het daarop volgend ogenblik in een wijk waarin je je in een oerwoud van flats waant en je bent een brug over een autosnelweg over die me in een villawijk bracht waar in een 'optrekje' hoogstwaarschijnlijk een hoge pief woonde want er stonden politiewachthuisjes rondom. Ik kwam in het Franzosenviertel en daar in de Lotharingenstrasse op nr. 11 is in 1919 een opzienbare moord gepleegd de 16jarige Joseph Apfelböck had na onenigheid met zijn ouders ze een kopje kleiner gemaakt, met ingeslagen schedels werden ze gevonden. Via een goed fietswegennet geraakte ik nog even in het centrum. Maar niet voor lang want de reis naar Oostenrijk moest vervolg worden. 

Een hele reis nog tegen de avond bereikten we Graz. De tweede stad van Oostenrijk waar we de komende dagen zouden verblijven. De volgende dag gingen we met de tram naar de stad, toen de bim (zoals hier de tram genoemd) de binnenstad inreed viel direct de schoonheid van de panden op. Een voordeel zou blijken dat grotendeels had meegespeeld was dat de stad lang in vergetelheid was geraakt en men geen geld had om de stad te vernieuwen, zodat de panden die wij nu mooi vinden zijn blijven bestaan. Uiteraard telt de stad talloze kerken waar bij de interieurs de engelen opvielen. Kunstenaars mochten zich hier nogal uitleven, in de ene kerk hadden de engelen namelijk nogal oedeemvormige benen, terwijl ze in een andere parochie juist groot en rank tentoongesteld werden. Bij de dom is zelfs een mausoleum…van Ferdinand II, de Habsburgse vorst die in de 16de eeuw het Luthers geloof verbood. In Steiermark had het veel aanhangers, moe van de sociale omstandigheden en de oorlogsbelastingen, de zogenaamde Türkensteuer, omdat Oostenrijk altijd door het Osmaanse Rijk werd bedreigd, was de bevolking massaal van geloof veranderd, maar zie ze waren weer eens een speelbal van de machthebbers.

Op 1 mei was het een levendige boel, ik fietste eerst door de binnenstad waar ik in geen jaren zo'n grote Dag van de Arbeid demonstratie had gezien. Voor het stadhuis stonden podia met live muziek, er heerste een uitgelaten stemming ook al omdat Sturm Graz de avond ervoor tegen Rapid Wien de Oostenrijkse beker had gewonnen. Via het stadspark kwam ik in de wijk Sankt Leonhard terecht waar vele Art Deco panden bleken te staan. Als ik niet opgelet had zou ik zo de Rosenberggürtel overgeslagen hebben, daar het maar een steegje is, maar het was daar waar ik moest zijn om de stad uit te klimmen. Een heerlijke weg met toen ik één maal de stad uit was mooie weiden om me heen en een mooi uitzicht op Graz. Na een daling van 23% kwam ik nog door enkele buitenwijken. Muziekkorpsen waarvan de leden in orginele kostuums getooid waren staken over, in een biergarten was livemuziek. Ik kwam tenslotte uit in Rein, een klein plaatsje met een klooster waarbij de kerk een prachtige barokke kerk bezit. Bij de Stiftsstube buiten gezeten, boven op het dak nestelde een jonge ooievaar waarvan je nog net het kopje kon zien, aan tafel gaf het Bärlauchsoep, zalm en Apfelstrudel!

[pedaalridder]

WOB Tour (Beschrijving/Beschreibung in/auf 🇳🇱 & 🇩🇪

Wolfsburg….nou néé niet bepaald een stad die ik meteen zou bezoeken. En de trein vanuit Nederland naar Berlijn stopt er zelfs, maar zelfs op de reizen naar de Bundeshauptstadt vond ik het geen uitdaging om hier even uit te stappen voor een korte trip. Dat ik mij daarmee tekort zou doen zou blijken…want Wolfsburg is dus een zeer interessante stad.

Opvallend is al dat voor een stad waar geen kerken waren gepland je toch opvallend veel kerktorens ziet. De Kraft Durch Freude Stadt bei Fallersleben, het latere Wolfsburg in 1938 gesticht door de Nazi's behoefte toendertijd uiteraard geen kerken. Toen de oorlog voorbij was kwamen de kerken alsnog en de Kraft Durch Freude fabriek werd onder Britse controle Volkswagen. De reden dat de Nazi's hier een fabriek stichten kwam door het feit dat de plaats destijds midden in het rijk gelegen was en bovendien dun bevolkt was.  In– en rondom Wolfsburg valt veel interessants te ontdekken. In Fallersleben dat ik op de fiets als één van de eerste plaatsen passeerde is bijvoorbeeld Hoffmann-Von-Fallersleben geboren, de schrijver van het Duitse volkslied. Daarna langs het Mittellandkanal waar de VW fabrieken staan en dan door het oude schilderachtige Alt Wolfsburg waar Schloss Wolfsburg staat. Alles te bereiken via uitstekende fietswegen. De omgeving van Wolfsburg bestaat uit oeroude dorpen, waaronder Nordsteimke waar Henrich Büssing geboren werd in 1843 in de smederij van zijn vader. Mijn eigen vader reed nog in een vrachtwagen van MAN-Büssing waar ik in de jaren '70 naar Italië toog. Iets verderop zit een ooievaar te nesten. Helemaal in mijn nopjes ben ik hierdoor maar ook omdat het de eerste lentedag van het jaar is, en de omgeving wonderschoon. De dorpen zoals zo vaak in Niedersachsen zien er verlaten uit en toch mooi door de boerenhoeves die midden in de dorpen staan. Heel even ben ik ook nog in Sachsen-Anhalt, in het dorpje Döhren hangt een vrouw daar paaseieren in een boom. Een heerlijke traditie. Terug gaat het over heuvelachtige wegen. Wolfsburg...een aanrader!

Wolfsburg… naja, nicht gerade eine Stadt, die ich sofort besuchen würde. Ja es stimmt der Zug von den Niederlanden nach Berlin hält dort sogar, aber selbst auf den Fahrten in die Bundeshauptstadt konnte ich mich nicht dazu überreden, hier kurz auszusteigen. Bald stellte stellte sich heraus, dass man dabei einen Fehler machst… denn Wolfsburg ist eine sehr interessante Stadt. Auffällig für eine Stadt, in der keine Kirchen geplant waren, sieht man hier bemerkenswert viele Kirchtürme. Die in 1938 von den Nationalsozialisten gegründete Kraft Durch Freude Stadt bei Fallersleben, das spätere Wolfsburg, hatte damals natürlich keine Kirchen. Als der Krieg vorbei war, kamen die Kirchen doch und die Kraft Durch Freude Werke wurde Volkswagen unter britischer Kontrolle. Dass die Nazis hier eine Fabrik errichteten, lag daran, dass der Ort damals mitten im Reich lag und zudem dünn besiedelt war.

Mehr interessantes gibt es zB in Fallersleben, das ich heute als einen der ersten Orte passierte, da ist Hoffmann-von-Fallersleben aufgewachsen, der Schreiber der deutschen Nationalhymne. Dann entlang des Mittellandkanals, wo sich die VW-Werke befinden, und dann durch das alte malerische Alt Wolfsburg, wo sich Schloss Wolfsburg befindet. Alles über sehr Fahrradfreundliche Wege zu erreichen. Die Gegend um Wolfsburg besteht aus sehr alten Dörfern, darunter Nordsteimke, wo Heinrich Büssing in 1843 in der Schmiede seines Vaters geboren wurde. Mein eigener Vater fuhr noch einen MAN-Büssing-Lkw, als Kind in den 1970er Jahren hat mich dieses Fahrzeug, womit wir nach Italien gefahren sind sehr beeindruckt. Jenseits der Schmiede sehe ich dann plötzlich einen Storch in einem Nest. Das freut mich total, aber auch, weil es der erste Frühlingstag des Jahres ist und die Umgebung wunderschön ist. Verlassen und doch schön wirken die Dörfer, wie so oft in Niedersachsen. Für einen Moment bin ich auch noch in Sachsen-Anhalt, im Dorf Döhren hängt eine Frau Ostereier in einen Baum. Eine Super Tradition. Zurück geht es über hügelige Straßen. Wolfsburg...ein Muss!

[pedaalridder]

29 oktober

Na ongeveer 5 uur reizen met de trein stapte ik uit op een klein stationnetje bij Vernawahlshausen. Nou ja stationnetje…een perron midden in een bos, waar je naar beneden moest dalen, een kleine tunnel door en dan via een bospad op een weg te geraken die naar de bewoonde wereld zou leiden. Dat zoiets nog bestaat…

Heerlijk. Even verderop zag ik de vakwerkkerk van Vernawahlshausen. Het kon niet mooier. Na nog geen 2 km fietste ik Hessen alweer uit, om in Niedersachsen uit te komen. In het zuiden van deze zeer grote deelstaat. Met meer dorpen dan steden. Veel van die dorpen hebben nog echt boerenhoeves in hun midden. Veel valt er niet te beleven, maar het is er mooi en lekker rustig.

Een verre fietstocht werd dit niet, na zo’n 35 kilometer bereikte ik op deze fluwelen herfstmiddag het hotel bij Nörten-Hardenberg. In het oosten waar ik het Harzgebergte kon zien liggen zakte langzaam de zon.

In het hotel was een grote bruiloft gaande. Alle tafels om te gaan eten waren bezet. Als ik geen bezwaar zou hebben kon ik in de lobby eten. Ach wat maakte het uit, het eten was voortreffelijk. Voor het eerst dit jaar een wildschotel met rode kool, en toen het toetje…warme appel met rote Grütze en ijs met slagroom, o mein Gott was war das hervorragend!

30 oktober

Opnieuw volgde er een treinreis. Even na de middag stapte ik uit bij Röblingen am See. Wel opmerkelijk nergens was een zee te zien. Eigenlijk hoefde ik er ook niet uit te stappen maar daar ik verder geen zin had in een treinreis, begon hier in Sachsen-Anhalt mijn fietsrit van zo’n 70 km naar Leipzig in Sachsen. Wat mij meteen bezig hield bij de eerste kilometers was hoe ik het toch voor elkaar had gekregen dat ik op deze eerste zondag van de wintertijd geen zonnecreme had meegenomen. Eind oktober en 23°, hoe kun je zoiets nou vergeten mee te nemen?

Zo tegen vieren werd het koeler. De dag duurde niet lang meer. Nog even en het was donker. Ik was nou vlakbij Leipzig. Na een kasseienweg waar prachtige fabrieksgebouwen, als ware het burchten, stonden volgden rijen met plattenbau flats, het leek wel kilometers te duren. Via kriskras weggetjes geraakte ik in het zuiden waar ik even na zessen aankwam bij het hotel in stadsdeel Connewitz.

31 oktober

“Schöner Feiertag” wenst de verkoopster mij toe van het tankstation als ik er flesjes met water koop op deze zonnige morgen. Het is reformatiedag. Een feestdag is hier nog echt een rustdag, dagen die in Nederland niet meer bestaan. Na 25 km fiets ik de stad uit en passeer de gigantische BMW complexen. In de middag ben ik in Delitzsch, in de jaren ‘60 zijn hier in een fotowinkel kiekjes gemaakt van familie van mijn moeders kant. Mijn oma kreeg altijd kaarten met kerst en pasen uit de DDR. Jammer dat ik tot nu toe te weinig aanknopingspunten wie die mensen zijn. Maar toch leuk om deze plaats te bezoeken. Het is een aardig stadje met een mooi marktplein en een kasteel. Er zijn maar weinig mensen op straat.

Fietsend door de dorpen in deze omgeving lijkt het wel of de DDR nog bestaat, en dat nadat 33 jaar 'de Muur’ is gevallen. Het lijkt wel een openluchtmuseum, veel panden zijn vervallen, half ingestort. Er is een Dorfskrug, maar daar is zo te zien al jaren geleden het laatste biertje getapt.

Terug in Leipzig kom je geheel in een andere wereld. Het bruist er. Op elke straathoek vieren kinderen Halloween. In een straat met vele restaurantjes eet ik buiten bij een Vietnamees. Buiten! Aan de vooravond van november! De dag die begonnen is als protestantse feestdag, hier in het land van Luther eindigt met het Keltische feest Halloween.

1-4 november

Het bleef lekker weer, maar met meer wind. Ik fietste door, ten oosten en zuiden van Leipzig. Over heuvelachtige en rustige wegen. In een dorpje zaten bij het begin van de schemer rond 16 uur een ouder echtpaar voor hun huis, ze groeten enthousiast. De zonsondergangen waren prachtig. Een keer het was vlak voor Leipzig passeerde ik een Gaststätte, het was even na vijven en bijna donker, ik besloot er te gaan eten. Het was echt heerlijk ouderwets Duits. Kaarsje aan. Rheinischer Sauerbraten mit Rotkohl und Klösse. ‘t Was weinig Sachsisch, maar supper lekker en dat bij opwekkingsmuziek, wel een vreemde eend in de bijt, maar ook aardig. Toen ik vroeg om een dessert, was de uitbaatster iewat verrast. Het duurde even voor ze terugkwam en mij drie glazen liet zien…één met Schoko, één met marsepijn en één met rote Grütze, de beslissing was snel gemaakt…rote Grütze.

Behalve in Sachsen fietste ik ook door Thüringen. Na 6 jaar beroerde ik de pedalen daar ook weer eens. Een prachtige deelstaat waar het bijna altijd klimmen geblazen is, zoals het deze keer ook het geval was. Eerst passeerde ik een gebied waar vroeger in de DDR bruinkool gewonnen werd, en die nu meren zijn geworden, er omheen is een goed onderhouden fietsnetwerk aangelegd. Interessant gebied. Vele mensen die er woonden moesten verkassen naar de grote plattenbau wijk Grünau in Leipzig (waar ik zondag was) omdat hun woningen werden gesloopt voor de bruinkool explotatie. In Thüringen zette ik koers naar een mooie oude stad: Altenburg.

Een plaats met schitterende kerken en een prachtige markt waar je o.a. banket uit de streek kon krijgen met voor mij exotische kost zoals sauerkirschspritzen.

*

De sauerkirschspritzen blijken prima te smaken, nu ik eenmaal weer thuis deze notities schrijf bij koffie in combinatie met dit deegwerk. Het kan niet altijd rote Grütze zijn 😉.

[pedaalridder]

2-4 oktober

Na een straat bestaande uit kasseien en een pad van betonplaten temidden in een bos bevindt zich het hotel. Het loopt tegen zevenen en het begint te schemeren. Tijd om te gaan eten, maar helaas het restaurant is op dinsdagen dicht. Het dichtsbijzijnde is een kwartier rijden, en om er te komen moet je een smal weggetje nemen. Donker en stil is het inmiddels. Een goed gevoel van vroeger bekruip je, uit de tijd zonder navigatiemiddelen, dat je helemaal niet meer weet waar je bent. De asfaltweg houdt op en gaat over in een straat die bedekt is met kinderkopjes dat naar een meer daalt. Vanuit een houten pand brandt licht. Eenmaal binnen blijken de lampen bevestigd te zijn aan scheepsraderen. Een man zingt schlagers. Langs de geel oranje muren waar hobbyschilderijen hangen met wuifend riet kun je plaats nemen aan tafels met eenvoudige stoelen. Het menu blijkt uit één gerecht te bestaan…gulash! Dit is zo’n moment dat het leven eenvoudig en overzichtelijk is. Gewoon ergens ver weg in de bossen aan een meer waar het halve maan is, ten westen van Berlijn in Brandenburg.

Een hele reis is achter de rug van 4.000 km. Via Duitsland, Polen, Litouwen, Letland en weer terug via Litouwen naar het noorden van Polen en Duitsland, met een meerdaagse stop in Gdansk. De stad waar onder leiding van Lech Walesa in 1980 gestaakt werd door Solidarnosc. Polen was in die jaren vaak in het nieuws. Wat zich toen in het oostblok afspeelde werd mij als 11 jarige door deze vloedgolf van verzet duidelijk. Een arm land waar mensen onderdrukt werden en waar je massaal kleding en andere goederen voor kon inzamelen. Gdansk blijkt een stad te zijn met een indrukwekkende geschiedenis. De koopmanshuizen rond het stadhuis getuigen ervan. Eveneens als de grootste bakstenen gebouwde kerk van Europa en de Westerplatte ten noorden van de stad waar de Tweede Wereldoorlog op 1 september 1939 begon.

Het was een interessante vakantie met veel historische plaatsen, waar telkens blijkt dat door terreur en oorlog en de gevolgen daarvan, mensen vluchten en huis en haard moeten verlaten, maar waar gelukkig ook uit blijkt dat ondanks alle waanzinnige acties om mensen, talen en culturen te willen laten verdwijnen dit nooit gelukt is.

[pedaalridder]

1 oktober

In de Wolfsschanze

Men heeft in dit pensjonat wel heel bijzondere wekmethoden, de vrouw des huizes is hoogstwaarschijnlijk besmet met een opruimvirus, want de stofzuiger die zij hier op deze zaterdagochtend nog ruim voor achten hanteert heeft me een zuigkracht van heb ik jou daar! Dan maar snel opstaan om te gaan ontbijten. Het Poolse brood is lekker en het beleg niet minder, dat bestaat uit haring, augurken, eieren en kaas. De krant op de tablet laat op de voorpagina Poetin zien, die net nadat hij door een handtekening vier oekraïnse gebieden heeft geannaxeerd een agressieve rede gehouden heeft. Hij ziet er lusteloos uit. Tekenen van de prooi des waanzins. Hoe gaat dit toch aflopen?

Een andere waanzinnige uit de geschiedenis, genaamd Adolf Hitler verbleef hier 50 kilometer verder ruim 800 dagen lang. De weg naar dit 'optrekje' loopt door een aangenaam glooiend landschap met kleine dorpjes waar op houten palen overal ooievaarsnesten gevestigd zijn. De bomen die geheel beschenen worden door de zon staan al in vuur en vlam. Bocht na bocht passeer je oude boerderijtjes met een paar koeien in de wei en waar op het erf een zwarte kat ligt te spinnen.

Een mooi gebied is het hier dat tot 1945 het zuiden was van Oost-Pruissen. Te midden van de vele meren, moerassen en bossen kwam Hitler hier in Kętrzyn (toen Rastenburg geheten) een dag na de inval in de Sovjet-Unie op 23 juni 1941 per trein uit Berlijn aan. Het complex was binnen een jaar opgeleverd en was omgeven door mijnvelden, bestaande uit een buiten- en binnenring, waar gigantische bunkers gebouwd waren. In de grootste de Wolfsschanze verbleef Hitler. Om het geallieerd vliegverkeer dit ongezien te laten, groeide er op de daken van de bunkers gras en bomen en werden er open plekken in het bos houten palen geplaatst waar bovenop nepbegroeing geïnstalleerd was. Op deze plek nam Hitler samen met de Nazibonzen, fatale strategische beslissingen. Het wemelde er niet alleen van de onaangename muggen, maar de zwaar aan drugs verslaafde Hitler werd er met de dag depressiever en waanzinniger, dagenlang kon hij met een holle blik op bed liggen. Op 20 november 1944, precies 4 maanden na de mislukte aanslag op hem door de viertallige groep rondom generaal Von Stauffenberg, vertrok Hitler naar de führerbunker in Berlijn. Op 26 januari 1945 met het in aantocht zijnde Rode Leger, bliezen de Nazis de bunkers op.

Voor vleermuizen waren de restanten van deze bunkers een paradijs, jarenlang gebeurde er hier niets, nu kun je deze gedenkwaardige plek van wat een grotesk uitgevoerd plan is zelf aanschouwen. De beste scenarioschrijvers hadden het niet kunnen verzinnen.

[pedaalridder]

30 september

De weg naar het zuiden vanuit Riga gaat parallel met de spoorbaan, waar volop gewerkt wordt aan de Baltic Rail die in 2026 gereed moet zijn. Je kan dan met een hoge snelheidstrein van Warschau naar Tallinn. Op dit moment zijn er nauwelijks treinverbindingen tussen de Baltische landen onderling, dat kwam omdat de trajecten die er zijn, vroeger allemaal gericht waren op Rusland.

Vandaag is het zo’n heerlijke herfstdag met een laagstaande zon die het landschap in een mooie gloed zet, uit de huizen kringelt rook, het geeft een uitnodigend gevoel. Vlak voor elfen zijn we de grens gepasseerd en terug in Litouwen. Op weg naar Polen passeren we de heuvel der kruisen. Een bedevaartsoord dat rond 1830 na een (niet geslaagde) revolutie tegen de Russen is ontstaan. Behalve kruisen werden er ook portretten van Litouwse patriotten geplaatst. De Russen hebben het in de twintigste eeuw een paar keer geprobeerd om het monument te vernietigen door bulldozers met zand de heuvel te doen verdwijnen, maar dat is ze niet gelukt.

Bij het wegrijden van deze bijzondere plaats komt net een auto met Litouws kenteken aanrijden, de passagiers zijn een Litouwse- Duitse- en Nederlandse militair die een mis gaan volgen in de kerk achter de heuvel.

Zeer plotseling toch wel is de grens met Polen daar, het is even wennen met het tijdsverschil want nu is het weer één uur vroeger. Het is nog anderhalf uur rijden naar de ‘soep’ in Ent. Een plaats die in een mooi golvend landschap ligt aan een meer, waar de zon net in wegzakt bij het arriveren.