#leeuwenhorst

[havenpoort]

Kloosters in de Duin- en Bollenstreek

Ook in de Duin- en Bollenstreek bestonden er in de middeleeuwen kloosters. Ik zal eerst een beschrijving geven over wat een klooster is en een beschrijving van enkele kloosterorden.

In deel 2 zal ik ingaan op de kloosters die bestaan hebben in de Duin- en Bollenstreek.

Een abdij is een geheel van gebouwen dat gebruikt wordt door monniken of nonnen van een kloosterorde, onder leiding van een abt of abdis. Een van de belangrijkste gebouwen in een abdij is het klooster, dat ook los van een abdij kan bestaan en dan onder leiding van een prior of overste staat.

In de middeleeuwen kwamen vele abdijen tot bloei en waren de abdijen strak georganiseerde en gesloten leefgemeenschappen, die behalve het ommuurde gebouwencomplex (waarin de abdijkerk, kapittelzaal, klooster, een dormitorium, lavatorium en refectorium, de bibliotheek, moestuin en dergelijke) vaak ook het beheer hadden over een uitgestrekt omliggend gebied. Niet alleen op religieus, maar ook op cultureel gebied waren de abdijen van grote betekenis.

Een abdijgemeenschap wordt enkel gevormd bij monniken- en nonnenkloosters van de eerste of tweede orde, met name bij de ordes van de benedictijnen, cisterciënzers, kartuizers en norbertijnen. De leden van een abdijgemeenschap worden monniken genoemd en leven volgens een kloosterregel. Om een abdij te stichten zijn er minimaal twaalf leden nodig.

Kloosters van de Augustijner koorheren worden doorgaans een kapittel genoemd. Bij de norbertijnen speekt men ook wel over een canonie; de abt heette hier vanouds een proost. Een kloostervestiging die afhankelijk is van een abdij noemt men priorij. De bedelorden kenden geen abdijen, maar conventen; de overste heet hier prior of gardiaan. Bij de geestelijke ridderorden spreekt men over een commanderij, die wordt geleid door een commandeur.

Naargelang de waardigheid en functie van een abdij worden deze ingedeeld naar soort. Het grootste deel van abdijen is echter ondergeschikt aan andere abdijen, volgens congregatie.

-Exempte abdij: onder leiding van een gemijterde abt.

-Koninklijke abdij: onder bescherming van een vorst, zoals de Koninklijke Abdij van Las Huelgas.

-Territoriale abdij: onder leiding van een gemijterde abt-bisschop.

-Aartsabdij: onder leiding van een aartsabt, enkel bij een benedictijnse congregatie.

-Rijksabdij: abdij die rijks onmiddellijkheid heeft.

 De benedictijnen en benedictinessen zijn leden van een kloosterorde die de regel van Sint-Benedictus (480-547) volgt (de Orde der Benedictijnen, Latijn Ordo Sancti Benedicti, afgekort OSB). De orde rekent zich, in tegenstelling tot de latere bedelorden, tot de "stabilitas loci" (plaatsgebondenheid). Wereldwijd zijn er meer dan 8.000 benedictijnen en 17.000 benedictinessen.

De dagindeling van de benedictijnen bestaat uit contemplatie en arbeid (ora et labora) en draait rond het gemeenschappelijk gevierde en op te dragen Misoffer en het officie: de lauden, primen, terts, sext, none, vespers en completen. Gewoonlijk wordt ook de vigilie of nachtwake tot het officie gerekend.

Cistercienzers

De cisterciënzers vinden hun oorsprong in 1098, toen de abt Robert – een Bourgondisch edelman – zijn klooster in Molesmes verliet om samen met twaalf monniken een nieuw klooster te stichten in Citeaux in Bourgondië. Dertig jaar eerder werd hij reeds abt van verschillende gemeenschappen. In 1074 werd hij hoofd van een groep kluizenaars van Colan. Een jaar later werd hij de abt van Molesme. Tussen 1090 en 1093 had Robert de Abdij van Molesme reeds verlaten, om zich opnieuw bij een groep kluizenaars aan te sluiten. In 1098 kwam hij ertoe opnieuw een abdij op te richten.

Deze nieuwe orde was een reactie op het feit dat de Regel van Benedictus steeds slechter werd nageleefd in de Franse benedictijnenkloosters, vooral in de Abdij van Cluny. Naar de Latijnse vorm van de plaatsnaam Citeaux – Cistercium – werden de leden van de orde cisterciënzers genoemd.

 De monniken moeten niet zelf instaan voor de bewerking van de gronden: ‘ad haec exercenda, nutrienda, conservanda, seu prope seu longe grangias habere possumus per conversos custodiendas et pocurandas’. De orde kent met andere woorden een speciaal systeem van grangia’s (ook wel uithoven: grote kloosterboerderijen of abdijhoeves) waar lekenbroeders op te werk gesteld worden. Deze grangia zijn sterk gebaseerd op het systeem van dominantie en overheersing, soms werden gewoon hele dorpen – die eigendom werden van de Cisterciënzer door schenkingen – gedwongen zich naar de cisterciënzers te schikken, een soort van verplichte conversie. Naast de conversen werden ook vaak seizoenarbeiders aangetrokken.

Het systeem van lekenbroeders was er nog niet bij de eerste abdijen. Het systeem van de grangia duikt voor het eerst op in de elfde eeuw, in de Italiaanse cisterciënzerkloosters. Het fenomeen ontstaat ook vlug in Frankrijk en Engeland – het tweede land waar de Cisterciënzers zich wisten te vestigen na Italië. Er zijn echter veel regionale verschillen op te merken. De lekenbroeders van Cîteaux waren bijvoorbeeld legaal onderworpen aan de abt van Cîteaux, terwijl in Grandmontines de lekenbroeders controle hadden over de eigendommen. In Oost-Europa zien we meer een systeem van lijfeigenen ontstaan.

Lekenbroeders kwamen – net zoals de cisterciënzermonniken – pas op latere leeftijd in een klooster terecht. Na de initiatie tot lekenbroeder konden de lekenbroeders geen monnik meer worden. Dit staat ook zo in hun Capitula vermeld: ‘Ut de converso non fiat monachus’.

De afgelegenheid van veel grangia kan als een reden ingeroepen worden door de monniken om er niet (vaak) te moeten aanwezig zijn. De Capitula schrijven namelijk voor dat de monniken binnen het kloosterhuis moesten leven. Ze mochten wel zo vaak als nodig naar de grangia gestuurd worden, maar er nooit lang verblijven. Dezelfde Capitula wijzen er ook op dat de monniken geen contact met wereldlijke lieden mogen hebben in verband met de landbouw- en veeteeltacitviteiten. Deze handelingen schrijven de Capitula als taken toe aan de lekenbroeders. Er wordt voor deze taakopdeling ook verwezen naar het Bijbelverhaal van Martha en Maria, waarbij Maria – welke vereerd werd door de cisterciënzer – symbool staat voor de monniken en de werkende Martha voor de lekenbroeders.

In de Usus Conversorum, uit de twaalfde eeuw, is veel te lezen over deze conversen en wordt het contrast met de monniken nog duidelijker. Hier blijft het niet alleen beperkt tot afspraken over woning en kledij. De conversen hadden – in tegenstelling tot de monniken – slechts een beperkte religieuze plicht. Tevens vernemen we dat de conversen ook geen geestelijke arbeid zoals lezen mogen doen. De kloof tussen literatus en illiteratus wordt hiermee nog aangescherpt.

In de veertiende eeuw lijkt het systeem van lekenbroeders wel ineen te storten: de conversen zijn alleen nog een kleine groep van experten, de gronden worden in pacht uitgegeven en men doet een extra beroep op gehuurde arbeid. Voor deze terugval van de conversen zijn zowel interne als externe argumenten aan te reiken. Enerzijds is er een achteruitgang van het bevolkingscijfer, komen andere vormen van vroomheid naar voren en is er een sterke concurrentie vanuit de steden. Anderzijds merken we ook een verandering van het economisch systeem. Al kunnen we bij deze interne factor ons de vraag stellen of dit de oorzaak is voor het kleinere aantal conversen of juist een gevolg ervan. In tegenstelling tot voordien zien we ook mensen uit de gegoede burgerij conversen worden, ze schenken hun eigendommen in ruil voor belangrijke functies als opzichter. De positie van lekenbroeder kreeg dankzij de uitdijende economie dan ook een belangrijke maatschappelijke status.

In een volgende aflevering van mijn blog ga in in op de volgende kloosters in Duin- en Bollenstreek:

· Abdij van Rijnsburg   1133 - 1574    gesticht Petronilla van Saksen, de weduwe van graaf Floris II,

· Abdij van Leeuwenhorst  1261 – 1573   gesticht door Aarnout en Waalwijn van Alkemade

·St. Katharina en Barbera 1456 -  1572   gesticht door Frank van Boekhorst

·Marienhaven 1386 - 1575    gesticht door hertog Aelbrecht van Beyeren,

.St. Ursula 1410 - 1575   gesticht door heer Jan van den Woude.

[rijksmuseum-art]

Triptych with the Last Supper and Donors, Museum of the Netherlands

This triptych is the earliest known and best-preserved verre églomisé painting (a type of reverse painting on glass) from the northern Netherlands. It is still in its original frame. The donors depicted on the wings are Adriana van Rhoon (c. 1450-1527) and Dirck Pietersz Spangert (c. 1465-1549); she was the abbess and he the chaplain and jurist of Leeuwenhorst Abbey in Noordwijkerhout.

http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.10193

[helmeteering]

Oh hey, little Belgian chocolate cycling jerseys! 😍 (at NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/Bu-3KhVgdk4/?utm_source=ig_tumblr_share&igshid=1oc5pguzsh622

[janwesselbakker]

United colors of " the forest ... " . #nature #natuur #paddenstoelen #mushrooms #animals #dieren #bugs #klein #small #bos #forrest #tree #bomen #macro #gras #grass #dauw #dew #fotografie #photography #fotograaf #photographer #janwesselbakker #mmrb #mmrbfotografie #bloemen #flowers #planten #plants . More pics later on janwesselbakker.nl (bij Landgoed Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/BpMTMHqCoaN/?utm_source=ig_tumblr_share&igshid=zok5ysn6zl4q

[essiesdroom]

Vandaag is rood de kleur van een niet gerijpte braam, een roodborstje en de kont van een grote bonte specht (die niet netjes bleef zitten voor zijn portret). #naturephotography #nature #natuurfotografie #naturelovers #wandelen #buiten @es_en_mo_lopen (bij Landgoed Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/CJ3Rdm_l3pH/?igshid=1bge3td4ronlf

[goalbustersconsulting]

Full house for “Events in a Digital Age” featuring Alex Brekke, Rebecca Elcome, Sara Hoshooley & Tatiana Souza at @the_resource_alliance #IFC2019 in #Noordwijk #Netherlands #IFCHolland #Holland #philanthropy #ngo #charity (at NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/B3uTlQJpKWS/?igshid=x3r1n58zqozi

[goalbustersjim]

.@aliceferris shares “How to Create a #Fundraising Plan You’ll Actually Use” at @the_resource_alliance #IFC2019 in #Noordwijk #Netherlands #IFCHolland #Holland #philanthropy #ngo #charity #planning #leadership (at NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/B3uRPahJOjc/?igshid=11yzf8woai6he

[marcoforstmann]

MIVW 🇳🇱😎✔️ Photo by @lowworx ___________________________________________________________ #MercedesBenz #AMG #CLS55 #MarcoForstmann #SONAX #Rotiform #natoWheels #AirLift #AHExclusiveparts #LowWorx #MasterAutoglas #LederArt #TeamAirRex #LackschutzzentrumNRW #PulverDesignGibesch #LowFamilia #WirsindSONAX #MIVW #nederlands (hier: NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/B00b2Vio45e/?igshid=1vox3e1hnnmw5

[wassili-productions-blog]

A little MIVW feeling! - Owner 🚗: - Subscribe to my YouTube channel: "Wassili Productions" - Check my Facebook page: "Wassili Productions" - Interested in a photoshoot, just contact me! (all TFP) - #WassiliProductions #cars #volkswagen #carevent #audi #carporn #porsche #lamborghini #carspotter #bentley #exclusivecars #tuning #vagforcenl #vagforce #carmrades #automotive #carlife #gespot #spotted #nederland #vw #jdm #exclusive #wheelporn #gti #chevrolet #carspotter #styling #events #vdub (bij NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst)

[cronesteyn]

De parken/ s’Heerenloo

Wekelijkse hulp  bij parkonderhoud

De parken zijn onderdeel van de dagbesteding , ’s Heeren loo - Noorwijkerduin, genaamd de zaak. Wij doen verschillende werkzaamheden. In Sasenheim en in Valkenburg houden wij het park schoon van zwerfafval. In Noordwijk doen wij op het landgoed klein leeuwenhorst klusjes zoals ;  bomen zagen, bladeren harken, onkruid verwijderen. In Katwijk houden wij de binnentuin van het verzorgingstehuis de Wilbert netjes.Met het bestuur van de tuinvereniging Cronesteyn hebben wij afspraken gemaakt om onze opgedane vaardigheden voor de tuinleden en de vereniging in te gaan zetten.Wij zijn dan ook heel blij dat wij vanaf februari de maandag en de donderdag van 10:00 tot 15:00 alle voorhanden klussen wat past bij onze vaardigheden mogen aanpakken.Het opruimen van zwerfafvalwerkzaamheden welke bekend zijn van de tuinbeurtensloten bijhoudenallerlei hulp voor tuinleden, bv het knippen van de heg, onkruid verwijderen, frezen van de tuin, grasmaaien etcverwaarloosde tuinen opknappenDe aanvragen voor terugkerende hulp of een klusje kunnen ingediend worden bij het bestuur, afhankelijk van de aard van de werkzaamheden kan een kleine vergoeding gevraagd wordenWij hopen vooral op een plezierige samenwerking

[havenpoort]

Abdij Leeuwenhorst of Oud Leeuwenhorst

Het gebied oostelijk van de N206 en de Leeweg draagt de naam Oud Leeuwenhorst. Hier bevond zich vroeger de Cisterciënzer vrouwenabdij, ook genoemd klooster Ter Lee. 

In 1261 werd langs het riviertje de Lee, grond door Arnout en Walewijn van Alkemade geschonken aan de orde Citeaux, voor de stichting van een vrouwenklooster voor adellijke cisterciënzerinnen, het kreeg de naam Le(de) of Leeuwenhorst.

In 1262 werd op St. Thomas-avond de eerste steen gelegd. Clarissa van Noordwijk was de eerste abdis. De abdij Leeuwenhorst had in het begin geen kerk. In 1287 kreeg de abdij een middenkoor en in 1350 een kapel ter ere van St. Michaël.

“Het ontginnen van woeste gronden was een specialiteit van de Cisterziënzer kloosters en in de dertiende eeuw was een aanzienlijk deel van Zuid-Holland nog één grote wildernis”, vertelt historisch geograaf Jan Beenakker van de Universiteit van Amsterdam.

In het veen achter de strandwallen werden waterlopen gegraven om het drassige land te ontwateren en te ontginnen. Leeuwenhorst lag langs het riviertje de Lee en werd daarom ook wel Klooster ter Lee genoemd. Stichters waren ridder Walewijn van Alkemade, heer van de ridderburcht Ter Leede bij Sassenheim, en zijn broer Aarnout. Na de dood van Walewijn trok zijn weduwe Clara van Noordwijk zich achter de kloostermuren terug, zij werd er de eerste abdis.

Volgens Beenakker werd Abdij Leeuwenhorst een belangrijk economisch centrum in de streek. “Dit was natuurlijk een geschikte plek om een klooster te stichten. Je zat er hoog en droog, op de strandwal, met schoon water voor de bierbrouwerij en een goede infrastructuur, want over de strandwal liep de oude Heerenweg van Leiden naar Haarlem.

” RIJKE DAMES, De nonnen waren veelal adellijke dames. Dat had te maken met redenen van erfrecht. Dames die ‘overschoten’ werden netjes in het klooster opgeborgen. In Leeuwenhorst woonden zeker honderd nonnen. Ze leefden daar in welvaart.

De kloosterbezittingen werden voortdurend uitgebreid, getuige archiefstukken die Beenakker terugvond in het Nationaal Archief in Den Haag. “De abdij was ook een zorgcentrum. De grote kruidentuin was er niet alleen voor de keuken, maar ook voor de ziekenkamer.

Gespecialiseerde ‘ziekenkamervrouwen’ deelden ook geneeskrachtige kruiden uit aan zieken die aan de poort klopten. Dagelijks werden giften aan de armen en behoeftigen uitgereikt, zoals brood, kaas, een potje bier of geld.” Naast akkers en weiden bezat klooster Leeuwenhorst vele honderden hectaren veengrond, ondermeer bij Leiden, Rijnsburg en Hazerswoude, maar ook in de Haarlemmermeer.

Beenakker: “Zo’n klooster had een enorme behoefte aan turf. Voor de kachel en de keuken, maar ook voor de brouwerij, de bakkerij en de kalkbranderij. Daar verstookte men strandschelpen en de kalk die na het branden overbleef, diende als metselspecie voor de bouwnijverheid.”

De dames hoefden niet zelf als turfstekers aan de slag. De vervening was in handen van een veenmeester, die arbeiders inhuurde voor verveningscampagnes om de turfvoorziening veilig te stellen.

De Tachtigjarige Oorlog maakte een eind aan het rijke kloosterleven. Haarlem en Leiden werden door de Spanjaarden belegerd, overal zwierven troepen rond. Na de landing van de Watergeuzen bij Katwijk in 1571 vluchtten de nonnen van Leeuwenhorst naar Leiden.

De Watergeuzen staken de verlaten abdij in brand zodat hij niet in handen van de Spanjaarden zou vallen. Op hun vlucht wisten de nonnen enkele liturgische schatten en waardevolle documenten mee te nemen. Die liggen nu in het Nationaal Archief in Den Haag. Er zijn nog originele belastingschriften of ‘cohieren’ met rekeningen van bierbrouwerij en bakkerij, naast economische gegevens over de turfwinning en grondverwerving.

Bouwmateriaal dat nog bruikbaar was is uit de afgebrande abdij gesloopt en opnieuw gebruikt in dijkjes en wegtracés. De karakteristieke bakstenen of ‘kloostermoppen’ van Abdij Leeuwenhorst dienden ook om afgebrande kerken te restaureren.

De gebouwen, de goederen en het gehele terrein kwamen in handen van de Staten van Holland De opbrengst van het klooster en de goederen zouden worden gebruikt voor het bekostigen van de oorlog tegen de Spanjaarden en de stichting van de universiteit te Leiden.

De Hollandse edelen, verenigd in de Ridderschap, protesteerden hier heftig tegen. Hun verweer was, dat de bezittingen van Leeuwenhorst en andere kloosters van adellijke herkomst waren en bedoeld waren voor het onderhoud van hun familieleden. Dit touwtrekken duurde tot 1586. Toen gingen de Staten van Holland overstag en droegen het geheel over aan de Ridderschap. Vanaf dat moment diende Leeuwenhorst als buitenplaats voor de Ridderschap.

Het doel van De Ridderschap was deze nieuwe buitenplaats te verhuren en te verpachten om daarmee inkomsten te verwerven. Opvallend is, dat ondanks de geheel andere functie van het gehele complex toch de naam “Abdij Leeuwenhorst” gehandhaafd bleef. Deze situatie duurde tot het einde van de 18e eeuw. In de 17e eeuw werden er nog tal van reparaties en onderhoud uitgevoerd en waren de inkomsten aanzienlijk. In de loop van de 18e eeuw raakte de landbouw en de veeteelt behoorlijk in het slop, waardoor de inkomsten minder werden. Dit was ook duidelijk te merken aan het onderhoud van het complex.

Gaspar Fagel en de botanische tuin

Een van de beroemdste bewoners van de Abdij van Leeuwenhorst was Caspar Fagel, raadspensionaris van Holland. In die tijd bereikte Leeuwenhorst haar grootste bloei en kreeg zelfs internationale bekendheid.

Vanaf 1672, het jaar waarin hij tot raadspensionaris van Holland werd benoemd, was hij een van de vertrouwelingen van Stadhouder Willem III. Hij huurde Leeuwenhorst om enige afstand te kunnen nemen van de drukke staatszaken, waarin hij voortdurend verwikkeld was. Vanaf 1676 bracht hij zijn grote passie ten uitvoer nl. het creëren van een botanische tuin, die weldra in de wijde omgeving zijn weerga niet kende.

Bijna al het geld dat hij verdiende, investeerde hij in deze tuin. Zijn belangstelling ging vooral uit naar allerlei exotische gewassen. Uiteindelijk bezat Fagel planten uit Kaap de Goede Hoop, Europa, Noord- en Zuid Amerika, Zuid- en Zuidwest Azië, het Mediterrane gebied en Afrika. Verschillende botanische werken uit de late 17e eeuw verwezen herhaaldelijk naar de beroemde tuin van Fagel.

Helaas was deze tuin geen lang leven beschoren, want na de dood van Fagel nam Willem III, inmiddels ook koning van Engeland geworden, een groot deel van de collectie over en liet deze overbrengen naar Hampton Court. Deze collectie raakte in het begin van de 18e eeuw sterk verwaarloosd en was na enige tijd nauwelijks meer te herkennen als botanische tuin. Een klein deel kwam terecht in de Amsterdamse Hortus en werd daar in de collectie opgenomen.

De naam Fagelsloot, die door het perceel van de voormalige abdij stroomt, herinnert nog aan deze illustere bewoner.

Eind 18e eeuw kwamen de patriotten aan de macht en moesten de Oranjegezinden, waaronder ook de Ridderschap met al zijn heerlijke rechten het veld ruimen.

Johan Valckenaar

In de loop van de 18e eeuw raakte het gehele complex ernstig in verval. In de periode van de Bataafse Revolutie aan het einde van de 18e eeuw raakte de Ridderschap dus het beheer van het Leeuwenhorstcomplex kwijt en werd de gehele buitenplaats te koop aangeboden.

Valckenaar was een fervent patriot en derhalve bepaald niet oranjegezind. Hij woonde aan het Rapenburg te Leiden. Hij stamde uit een aanzienlijk geslacht en was bepaald niet onbemiddeld, want hij kocht het gehele complex Leeuwenhorst en tevens de buitenplaats Dijk en Burg.

Dijk en Burg, dat tot dan toe geheel apart stond en een afzonderlijke ontwikkeling had meegemaakt, werd nu bij het totale complex Leeuwenhorst gevoegd. Hij ging met voortvarendheid aan de slag, liet de ruïnes van de oude abdij slopen en investeerde het nodige in tuinbouw en veeteelt. Het is opmerkelijk, dat hij al na vier jaar alles verkocht aan Mr. Hermanus Petrus Hoog.

Klooster en kloosterkerk werden in de Reformatie (16de eeuw) gesloopt. Poortgebouw, herenhuis en boerderij bleven gespaard. Op deze plek bevindt zich nu de boerderij Oud Leeuwenhorst. Aan het eind van de 18de eeuw worden het huis en de landerijen van de Ridderschap geconfisqueerd en tussen 1801 en 1805 geveild.

Dijkenburg en Leeuwenhorst komen in één hand en gaan Leeuwenhorst heten. In 1802 wordt het huis Leeuwenhorst gesloopt. Ten oosten van de Gooweg werd in 1858 Klein Leeuwenhorst gebouwd. In 1871 worden Klein Leeuwenhorst en het huidige (Nieuw) Leeuwenhorst aan gravin van Limburg Stirum verkocht.

Dijkenburg bleef buiten deze verkoop en kreeg toen waarschijnlijk ook zijn oude naam weer terug.

Klein Leeuwenhorst is een witgepleisterd blokvormig landhuis met neoclassicitische trekken. In de tuin zijn nog relicten van het klooster te vinden.

Graaf van Limburg Stirum geeft in 1880 opdracht voor de bouw van een nieuw huis op Leeuwenhorst in neogotische stijl met detailleringen van de neorenaissancestijl. Dit huis wordt in 1943 afgebroken ten behoeve van de aanleg van een Duitse tankval.

Ter ere van Leeuwenhorst werd een afscheidsdiner gegeven. Met de afbraak van het huis verdween ook een levensstijl van grootse diners en jachtpartijen. Het koetshuis annex paardenstal is bewaard gebleven.

Het tuinplan voor Leeuwenhorst is getekend door Eduard Petzold en aangevuld door jonkheer Gevers. Het plan is niet uitgevoerd. De veelheid aan kronkelpaadjes is gebleven. Leeuwenhorst is nu eigendom van de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap en wordt beheerd als natuurgebied. 

[rijksmuseum-art]

Triptych with the Last Supper and Donors by Jacob Cornelisz. van Oostsanen, Museum of the Netherlands

This triptych is the earliest known and best-preserved verre églomisé painting (a type of reverse painting on glass) from the northern Netherlands. It is still in its original frame. The donors depicted on the wings are Adriana van Rhoon (c. 1450-1527) and Dirck Pietersz Spangert (c. 1465-1549); she was the abbess and he the chaplain and jurist of Leeuwenhorst Abbey in Noordwijkerhout.

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/SK-A-4294

[janwesselbakker]

It's a small world after all ... . #nature #natuur #paddenstoelen #mushrooms #animals #dieren #bugs #klein #small #bos #forrest #tree #bomen #macro #gras #grass #sunrise #zonsopkomst #dauw #dew #fotografie #photography #fotograaf #photographer #janwesselbakker #mmrb #mmrbfotografie #horizon #horison #bloemen #flowers #planten #plants . More pics later on janwesselbakker.nl (bij Landgoed Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/BpJ5ovkiJ78/?utm_source=ig_tumblr_share&igshid=ssx7fi3ei2qy

[goalbustersconsulting]

.@aliceferris shares “How to Create a #Fundraising Plan You’ll Actually Use” at @the_resource_alliance #IFC2019 in #Noordwijk #Netherlands #IFCHolland #Holland #philanthropy #ngo #charity (at NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/B3uQ2uzp3eq/?igshid=5wzj9iaj48oi

[goalbustersjim]

Fly around the room with the presenters of “Events in a Digital Age” featuring Alex Brekke @AmazonWatch, Rebecca Elcome, Sara Hoshooley @CFCanada & Tatiana Souza @CIBrasil at @theresalliance #IFC2019 in #Noordwijk #Netherlands #IFCHolland #Holland #philanthropy (at NH Noordwijk Conference Centre Leeuwenhorst) https://www.instagram.com/p/B3ua5ahpmGb/?igshid=md746wr48dvs