#takkenbossen

[steininbeeld]

30 juni 2023.

"Vlinder"

Gehakkelde Aurelia

Sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw heeft de gehakkelde aurelia vanuit het zuiden heel Nederland veroverd.

Een algemene standvlinder die verspreid over het hele land voorkomt. Tot de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de soort weinig waargenomen in het noorden en westen van het land, maar sinds die tijd heeft de gehakkelde aurelia zich steeds verder uitgebreid.

Maart-oktober in twee elkaar overlappende generaties. De vlinders voeden zich met nectar van verschillende planten en drinken ook van plassen of mest; in het najaar zijn ze geregeld aan te treffen op rottend fruit.

De vlinders overwinteren vlakbij de grond, bijvoorbeeld aan de onderkant van boomwortels, in een holle boom, tussen takkenbossen, stapels hout of afgevallen bladeren, zelden in kelders of schuren.

Ze voeden zich onder andere met nectar van sleedoorn en bloeiende wilgen, later in het seizoen komen daar soorten als akkerdistel, braam en koninginnenkruid bij. Ook worden ze wel eens drinkend bij plassen of mest waargenomen en in het najaar zitten ze graag op rottend fruit.

De dichtheid is vrij hoog, zo´n 8 tot 20 individuen per hectare. Het mannetje verdedigt een territorium vanaf één of een aantal zonnige, luwe plaatsen op de grond of tot drie meter hoogte in een struik of boom. Indringers worden verjaagd door deze te achtervolgen in een spiraalsgewijze vlucht. Een ander mannetje dat later hetzelfde territorium bezet, gebruikt vaak dezelfde uitzichtpunten. Het territorium is klein, gemiddeld zo´n 12 m2. Ongeveer de helft van de mannetjes houdt ook wel eens patrouillevluchten. (Bron Wikipedia)

(30 juni 2023)

[kronieken]

Dood op de brandstapel De vuurdood heeft gedurende de eeuw van de hervorming een technisch aggiornamento doorgemaakt. Een handleiding voor verbranding werd, voor zover we weten, nooit geschreven.

[rijksmuseum-art]

Siege of s Hertogenbosch by Frederick Henry in 1629, Museum of the Netherlands

Het beleg van 's-Hertogenbosch door Frederik Hendrik in 1629. Gezicht in het kamp van de belegeraars die bezig zijn met takkenbossen de schansen op te bouwen. Links ruiters en dansende vrouwen en soldaten voor een tent. Rechts soldaten en een vrouw bij een kelder. In de verte het profiel van de stad.

http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.7682

[liestdochkeiner]

Und wieder ein Gedicht von Herman Hendrik ter Balkt, und wieder zu Ehren der Weiden, übersetzt von LDK. (Aus: H.H. ter Balkt., Laaglandse hymnen, 1992-2013)  Geduld, wilgen Zeisstelen, pollepels en bonenstaken en takkenbossen voor bakkersovens hielden ze – in leven – smalle wegen met hun wortelstelsel boven ’t water dat hen weerspiegelde aan beide kanten; van wilgen kaasvaten, hoepels voor haringtonnen; van wilg de hemel: buk, wilg, voor de wagens; hang hoog boven water. Wankel is zijn evenwicht (als dat tussen land en water); knot hem gestadig, want zijn de takken te zwaar dan tuimelt de wilg. Geen kant kan hij op, de wilg! Bezembinder en mandenmaker op wacht, omarmt hem de hemel, thuis voor het gemaltraiteerde. Geduld, Weiden Sensenstiele, Kochlöffel und Bohnenstangen und Reisigbündel für Backöfen hielten sie – am Leben – schmale Wege mit ihrem Wurzelwerk überm Wasser das sie widerspiegelte an beiden Seiten; von Weiden Käseformen, Reifen für Heringsfässer; von Weide der Himmel: bück dich, Weide, für die Wagen; häng hoch über Wasser. Wanken ist ihr Gleichgewicht (wie das zwischen Land und Wasser); knote sie anständig, denn sind die Äste zu schwer, dann taumelt die Weide. In keine Richtung kann sie, die Weide! Besenbinder und Korbmacher auf Wache, umarmt sie der Himmel, Zuhause für das Malträtierte.

[gekruidengeroerd]

Snotneus.

Bernadette licht  me bij met een zaklamp waarvan het zwakke schijnsel  ons over de binnenplaats voert. In de schemer volg ik haar te strakke rode jurk en roze teenslippers. Zet mijn voeten voorzichtig neer ondertussen diepe waterplassen ontwijkend. Het vuur in de kook hut brandt.  Vlammen likken aan lange staken eucalyptushout die onder een zwartgeblakerde pan uitsteken. Via  een gat in het dak zoekt de rook een weg naar buiten. Bananenbladeren waarin de bananen stamppot, “matoke” wordt gestoomd steken boven het deksel  uit. Lichtgroene schillen van bakbananen worden op een al maar groeiende stapel in een hoek van de binnenplaats op de grond gegooid.  

.“Voel even of het water warm genoeg is”, gebaart Bernadette naar een vuil gele jerrycan op de grond. Kokend water is met koud water  gemengd om warm douchewater  te maken. Zaklampje wordt boven de  voor de helft betegelde doucheruimte gezet en met  klokkende bewegingen laat ik het warme water over mijn hoofd en lijf golven.  Sop me in, ondertussen goed in de gaten houdend, dat er nog genoeg water overblijft om het schuim uit mijn haren te  spoelen. Vier liter water later ben ik schoner als ooit tevoren.

Terwijl ik me in het donker douche, krijgt Hans  zijn eerste huwelijks aanzoek aangevuld  met een foto van Annette.   Hoeft alleen nog maar haar broer te vragen hoeveel hij voor haar moet betalen voordat ze mee kan naar Nederland. Ze kan heel hard werken wil alles doen.....

Nadat we onze handen hebben gewassen eten we in de kamer op de grond, op door Annette gevlochten matten van papyrus. Showt ons hoeden gemaakt van palmblad en manden van bananenblad. Alles wordt vanuit haar huisje verkocht. Bed vol kussens en dekens staat in de hoek. Knuffel leeuwtje met een rits achter op zijn rug waarin ze haar geld bewaard, bewaakt haar bed. Aan de wand een poster met filmhelden uit een Indiase soap waar ze iedere avond in het café naar kijken. In een andere hoek opgerolde gevlochten matten, hoeden en een laag donker houten tafeltje. Twee houten stoelen met kussens en drie groene plastic stoelen. Annette rolt balletjes van de matoke die plakkerig en stijf is en doopt ze in een soort saus wat pindasaus moet zijn maar die zeker niet lijkt op de saus die Friet van Piet verkoopt. Met moeite kauwen we de “stamppot”weg.

Het wasbakjes buiten lekt als Bernadette de kopjes voor de thee afspoelt..Terwijl de thee optrekt, rijdt buiten een boda voorbij..

Kinderen overal kinderen, “How are you Muzungu”? Tussen  theeplantages door lopen we naar een bron waarin altijd water  staat. Overal op de rode wegen kinderen met zware gele jerrycans op hun rug of hoofd. Ieder moment van de dag haalt iemand water, wordt er gewassen en hangt er gekleurde was over struiken of in bomen.. Honderden hectares thee en eucalyptusbossen behoren toe aan rijke Indiërs. Ooit door Amin verdreven van hun land. In gedachten zie ik de vetrollen in de nek van Amin als hij breeduit verschijnt op het beeld van onze eerste televisie. Nog maar negen was ik en panisch bang voor zijn verschijning. Als er één land was waar ik nooit heen zou gaan, zou het Oeganda zijn.....

Afrikaanse regenboog weerspiegelt in kleur de kleding van de vrouwen en kinderen op het land en onweerswolken verzamelen zich als een aambeeld boven eenzame bomen. Tony neemt ons mee door arme wijken en ommuurde huizen waar vrouwen op de stoep bijbels lezen. Naast de hutjes buiten zitten  mannen boven hun kookpot en zuigen met rietstengels hun “gierstbier”op. Kinderen rennen rond , kippen vliegen op en geiten en varkens scharrelen tussen groenteafval.

 Probeer door mijn mond te ademen als we met  zestien volwassenen in een negen persoons-busje zitten. De geur van zweet mengt zich met die van gefrituurde sprinkhanen. Op de achterkant van de bus staat met grote letters “Jezus saves you” als we vlak voor de top van de helling nog een vrachtauto inhalen met geen enkel zicht op een tegenligger. Het is zondag , over rode zandpaden lopen vrouwen en meisjes in het wit met stoffige bijbels in hun hand ergens op weg naar een dienst. Moskeeën staan naast kerken, stenen huizen met sierwerk hekken naast houten keten. Boda's met vrouwen in amazonezit achterop rijden op en af.  

Op weg naar een stadje waarvan we de naam al weer vergeten zijn, is het alsof de wind ineens is gedraaid, en i.p.v. in het Noorden zijn we in het Oosten terecht gekomen. Besluiten terug te reizen naar Jinja en af te buigen naar de Nijl. Geiten steken op het nippertje over Koeienhoeders slapen langs de weg. Soda verkopers snellen met z'n tienen  langs stilstaande busjes. Allemaal gekleed in een rood coca cola shirt. Dezelfde kleur als alle hutjes, gebouwtjes en huisjes  van Airtel.  Airtel wat Oeganda in woord en beeld heeft overgenomen. “Strong bones strong minds” maakt Joris Driepinter reclame voor het drinken van meer melk.

Slapen weer in kamer nummer acht. Het touwtje van de klamboe is vastgeknoopt aan het snoertje van het licht peertje. De stroom is net uitgevallen. Niemand weet wanneer en of het weer terug komt.  Geur van matoke klimt via het balkon omhoog. Kids spelen voetbal met een dop.

Als de opkomende zon de mariboes uit de bomen verjaagd, zoek ik in het dorp water wat boven een  vuur  wordt gekookt en vraag of ze mijn twee plastic bekers, roze en groen ,willen vullen. 5 cent armer loop ik even later met twee tot de scherpe rand gevulde bekers terug naar onze kamer zodat we  onze eigen “Luganda coffee” kunnen maken.  

Vanaf een houten stijger peddelen twee mannen ons in een houten kano over de Nijl zorgvuldig de neerstroompjes rondom de rotsen volgend. Eindje verderop dendert de Nijl met een stroomversnelling naar beneden razend snel op weg naar Egypte.  Blauwe leguaan kruipt traag door het struikgewas.   Wever vogels scheuren als  lucifer kopjes die net ontbranden vlak over over het opspattende water en grote aalscholvers drogen hier net als thuis hun vleugels. “Wild Water Lodge” is een oase van luxe en rust in het chaotische Oeganda. Uitzicht op watervallen, zwembad gevuld met “Nijl water  en er is koffie met wifi of andersom.  Aan de tafel naast ons zit een Amerikaans gezin met een dochter zich te vervelen en voor zich uit te staren. Geen idee  hebbend van wat zich een paar kilometer verderop afspeelt. Daar duwt iemand een fiets afgeladen met jerrycans van twintig liter  tegen een heuvel op. Jongens met manden bananen, mango's en ananassen op hun hoofd naast  vrouwen die takkenbossen, zakken mais en kinderen dragen  . 4WD wordt opgepoetst met water waarvoor ver gelopen moet worden.  Kinderen vragen om geld hebben een snotneus en te dikke buikjes.” Ehh ehh” hoor je iemand roepen. “Ehhh Sebo”. Transistorradio's worden een tandje harder gezet. Boda rijders zoeken nieuwe klanten en conducteurs hangen schreeuwend uit de ramen van de  “shared taxi's. Getoeter, huilende kinderen, hout  dat wordt gehakt en vuur dat wordt opgestookt. Iemand haalt nieuwe kooltjes. Naaimachine draait. Cassave wordt gefrituurd en zoete vierkante koeken laten door de gaatjes van een schuimspaan hun vet in het zand druipen. Aangebrande stukjes belandden op straat. Gebakken, aardappels, bananen, afval op straat. Kuikens rennen achter hun moeders en kinderen rennen achter een bal van bananenblad aan. Iemand schilt ananassen op straat. Fel gekleurde hoofddeksels en plastic zweven in de wind. Goten stromen over van vuilnis en iedere dag komen daar miljoenen plastic zakjes  en flessen bij. Hoe krijgen we onze planeet ooit weer schoon. Waar en wanneer zijn we gestopt bananenblad te gebruiken als verpakkingsmateriaal. Waar is de vooruitgang ingehaald door achteruitgang en hebben we een afslag gemist.

[keesenyvonnaardezon]

24 Rituelen

In Letland zijn diverse ruïnes de moeite waard, dus als we een dorpje of stad binnenkomen en we bij de Tourist-information ons hebben laten informeren, staat er vaak een ruïne op het programma. In Madona is dat niet het geval,  het stadje bestaat pas 90 jaar volgens de juffrouw die ons vriendelijk met een zwoele tongval en rollende R informeert. Wel heeft ze diverse tentoonstellingen in haar gebouw. Deze vallen niet tegen. De kunst is verrassend mooi, de archeologische vondsten zijn mooi verzameld en ook de fototentoonstelling met zelfs Hollandse landschappen zijn prachtig. We krijgen uitleg aan de hand van een kaart wat er zoal te doen is in de omgeving. Ze wijst ons ook op Lubãna een stadje met een mooi meer, het grootste meer van Letland. We hebben geen zin om snoep te maken of een pottenbakker te bezoeken, dus rijden daar direct naar toe.

Even buiten het dorp zou een sauna zijn, waar je volgens oude tradities een sauna kan ondergaan. Gelukkig staan er coördinaten in de folder en volgens de GPS is het 6 km naar het zuiden. We rijden door een bos over een onverhard pad met af en toe laag hangende takken. In een weiland zien we een ooievaar op een strobaal zitten.

Plotseling zijn we bij een boerderij waar Kodoli, een rustplaats is gevestigd. We rijden het erf op en worden verwelkomt door een grote witte lieve natte langharige Golden Retriever. Een blonde vrouw komt kijken wie er het erf op komt. Ze spreekt geen woord Engels of Duits, Alleen begrijpen we dat Sauna vandaag niet uitkomt. Ze troont ons mee naar het saunagebouw, waar haar man, dochter en vader in de rustruimte zitten. Kom erin, wil je koffie of thee? Wordt ons gevraagd. Haar man spreekt goed Engels met een traag Russisch accent. Er wordt ons van alles aangeboden, Er is een schaal met drie verschillende sneetjes brood, een schaal met koekjes en een schaal met stukken taart die nog het meest op appel-kruimelvlaai lijkt. Wij nemen de vlaai, die heerlijk is.

Ze laat ons de saunaruimte zien en laat via haar man weten dat ze na het weekend van 3 augustus weer beschikbaar is. De man vraagt wanneer het ons het beste schikt. Nu zijn we hier zeg ik. Hij praat weer Lets, dus vermoed ik dat hij het tegen zijn vrouw heeft. Zeker weet je het met hem niet want zijn ogen kijken twee kanten op, dus zou het kunnen dat hij mij aankijkt of zijn vrouw die naast me staat.

We gaan weer koffie drinken en de man en vrouw gaan met de vader het erf op met wichelroedes. Wij blijven achter met de dochter van 13 jaar die op het bed naar ons zit te kijken. What is your name? Vraagt ze aan Yvonne. Zij heet Cristine. Ze is trots dat ze Engels praat. Maar dat was het, verder zwijgt ze en denkt na over wat ze nog meer geleerd heeft op school.

De vrouw gaat met de vader naar achter en we horen ze druk praten met elkaar. De man gaat tegenover me zitten. Ben je op zoek naar water? Vraag ik hem op de wichelroede wijzend. Nee, water hebben we, We zijn op zoek naar de geesten van de voorvaderen, dat kan wel 600 jaar teruggaan. Vroeger zochten de mensen naar een heilige plek en planten daar als er een jongen was geboren een Eik en bij een meisje een Linde. We worden uitgenodigd om over een paar jaar het resultaat van hun zoektocht te komen bekijken. Ik hou normaal helemaal niet van dat zweverig gedoe, maar hij vertelt alles heel aannemelijk en legt uit, met de stem van Roger Withaker, dat als de pennen naar buiten wijzen, dat er energie van boven komt en als ze kruisen zit er iets in de grond. Goed te weten.

De sauna zal over een half uurtje op temperatuur zijn laat zijn vrouw via hem ons weten. Dat is versassend, wij hadden ons al ingesteld op een teleurstelling.

Blijkbaar kon ze het niet over haar hart verkrijgen ons weg te sturen en het belangrijke zoeken naar geesten van voorvaderen, maar even uitgesteld.

Na een tijdje worden we uitgenodigd om de sauna in te gaan. De man en de vader gaan ergens anders heen. Cristine blijft met haar blote voeten op het bed zitten. Ga maar vast zitten op de varens, gebaart de vrouw en dat ze over 5 minuten terugkomt. Oké. Een beetje ongemakkelijk zitten we naast elkaar op het bed met varens, dat wel een beetje jeukt aan onze blote gat. Na 10 minuten komt ze binnen in een groene jurk met een smeulende bladerbos in haar hand. De vonken vallen op de grond en ze trapt ze met haar blote voeten uit. We moeten onze handen ophouden en de rook van de smeulende struik wordt in onze handen geblazen, deze moeten we naar ons hart brengen, daarna naar ons hoofd en dan naar onze benen. We krijgen beide een vilten hoed op, zelf zet ze er ook een op. Met opgetrokken wenkbrauwen volgen we haar bezigheden met teiltjes water, takkenbossen, schenkkannen die ze af en toe op het vuur gooit, waardoor er een soort hittegolf op ons af komt. Ze wappert met verschillende bladerbossen langs ons lichaam en laat ons diverse kruiden opsnuiven.

Ze wil onze namen weten en zij blijkt Gaida te heten. Ze herhaalt onze namen zachtjes, maar ik vraag me af of ze ze ook kan onthouden.

We moeten gaan staan en worden met warm water afgespoeld, dat ze over ons uitgiet.

De eerste sessie is klaar, en we gaan met handdoeken om in de rustruimte zitten. Gaida bied ons weer van alles aan en naast de pepermuntthee, nemen we maar weer een stuk vlaai. Heerlijk. Gaida maakt muziek met een schaal en houten klopper en vraagt mij het ook te proberen. Ik krijg er bijna geen geluid uit, maar kan met de klopper wel de vliegen van me afslaan. Yvonne heeft het door en tikt eerst tegen de rand waarna met het wrijven een zoemklank te horen is.

In de tweede sessie wordt het nog heter gemaakt in de sauna en moeten we om beurten op het bed gaan liggen, waar Gaida met diverse takkenbossen wappert en inwrijft. We worden gescrubd en gemasseerd, overgoten met water terwijl we een bladerbos op ons gezicht gelegd krijgen. Ze neemt ons daarna mee aan de hand naar de vijver, om even onder te gaan. De vijver is diep en het water koud, maar wel lekker. Daarna worden we in het gras op een handdoek met een handdoek over ons heen te drogen gelegd. Gaida gaat naast ons liggen zonder handdoek.

We voelen ons echt als herboren.

Bij het afscheid worden we door Gaida omhelst en geknuffeld, en ook Cristine wil even huggen. De man zwaait ons uit en de hond laat zich aaien. Over twee jaar terugkomen hè? Roept hij nog als we over het bospad weer terugrijden richting het meer. Ik voel me een beetje high, er zal toch niets in de vlaai hebben gezeten?

[kronieken]

Heilige kooien

Gallië bestaat uit drie naties. Belgisch Gallië, Celtica en Aquitanië. De bevolking is wonderlijk geneigd tot godsdienstigheid en dat is vooral te zien in tijden van ziekte en oorlog, van ramp en tegenspoed. Het kwijtspelen van die slechte dagen kan alleen maar afgezworen worden bij de goden zelf. Offerande en sacrificie. De mensen bieden zichzelf aan om geslachtofferd te worden ter ere van een…

[gekruidengeroerd]

Sippie Watervallen.

Sippie watervallen bij Mount Elgon verdwijnen in de verte. In de shared taxi zit ik bij Melle op schoot. Voor me houdt iemand een kip in bedwang en op de achterbank vier moeders in felgekleurde jurken met kids op schoot. Bekend zweet vermengt zich met nieuwe geuren. De taxiconducteur hangt de hele afdaling uit het raam. Zijn zwaaiende arm lijkt aan te geven dat er voldoende ruimte is voor meer passagiers. Iedereen raadt ons de short cut naar Bukedea richting het Kyocameer af. Ze weten echter niet dat ze dit tegen twee "Vlasbloemen" zeggen. De eerste tien kilometer wandelen we langs een eindeloos doorlopende rode weg. Voortdurend worden we vergezeld. Iedereen moet "toevallig" dezelfde kant op. Zwaaiend,in opperste verbazing en handen schuddend. Klein jongetje in een oversized t-shirt jaagt twee ossen over de greppel om ze in het veld hierachter verder te laten grazen. Boda's met achterop matrassen, trossen bananen, takkenbossen, suikerriet en passagiers als lading komen voorbij. Iemand met een kerstmuts op zijn hoofd haalt ons in op een fiets met een half zadel en pedalen waarvan alleen de stangetjes nog over zijn. 

Af en toe passeert een te vol afgeladen vrachtauto ons in een grote stofwolk achter latend. Knijpen onze ogen tot spleetjes en lopen door. De vijfde vrachtauto nokvol met stenen stopt. Via een smal trappetje klimmen we naar boven en staan dan hoog boven de weg op de stenen. Geen zee reling te bekennen. Aan een smalle stang kunnen we ons vasthouden. Zet mijn voeten een beetje uit elkaar om extra stevig op de stenen te staan en daarmee de kuilen in de weg beter op te kunnen vangen. Blij dat ik in ieder geval nog in het midden tussen Hans en Melle sta. "Vind je het nog steeds leuk moeders?" hoor ik achter me. Mijn knokkels zien wit zo stevig houdt ik het randje vast. Terwijl Melle en Hans naar iedereen zwaaien die we passeren zwaai ik maar even naar niemand. In een dorpje zonder naam worden we afgezet. Drinken een soda en bestellen chiapatties bij een vrouw met een bugs bunny t-shirt, terwijl tientallen kinderen met te dikke buikjes ons ongegeneerd aanstaren. Klavertje vier van een oud kaartspel ligt op de grond in het stof. Verder op weg naar Kumi wat voor de mensen hier het eind van de wereld is. Boer Ben stapt van zijn fiets en wandelt mee. Hagedissen kijken ons aan vanaf hoger gelegen greppeltjes. Grote zwart-witte vlinders vliegen om ons heen. Drakenboom tekent scherp af tegen de bewolkte lucht. In een poel met bruingrijs water zwemmen kinderen. Twee mannen staan er tot hun middel in en wassen hun Boda Boda. De oranje zitting weerspiegelt kleurig in het water. Ossen met grote hoorns scharrelen langs de oever en gevangen visjes worden op een stok geprikt. Vanachter de papyrus houden nog vier nieuwsgierige koppies ons in de gaten. De burgemeester van het volgende dorp zonder naam komt op een Boda voorbij. Zijn dochter zit met een koffer achterop alsof ze zojuist van het hoofdstation is opgehaald. Hij belooft ons te zullen ontvangen hoewel ze geen slaap accommodatie hebben. Zijn dorp is een spelletjesdorp. Rondom een enorm bord wordt mens erger je niet gespeeld. Er wordt gedamd met flessen dopjes en we horen de balletjes rollen van het Afrikaanse schaak. Als Melle een spelletje schaak mee gaat spelen is de schaduw van de boom bijna te klein om alle nieuwsgierige toeschouwers die komen aanrennen te kunnen herbergen. Omdat we nergens in het dorp kunnen slapen en de zon al wat lager aan de hemel staat gaan we achter op twee boda's richting Kumi. Mijn hoofd is warm, haren plakken op mijn hoofd en het zweet loopt over mijn rug. Achter op de boda is het lekker fris. Behendig stuurt de rijder om de kuilen heen. Twee ossen trekken enorme samengebonden takkenbossen voort en een witte valk bidt in de lucht. Overal de geur van houtskoolvuurtjes langs de wegen. steeds groter worden de bomen en veel vogels. Passeren talloze hutjes en komen na een uur uit op de grote weg naar Kumi. De bodarijder zet ons bij een accommodatie langs een oude spoorrails af en met een lauw biertje in de laatste zon besluiten we dat het genoeg is voor vandaag. .

[gekruidengeroerd]

Lake Kyoga.

Misschien had het rappige busje al een voorteken moeten zijn van het nog troostelozere dorpje waar we oudejaarsavond op weg naar toe zijn. De lading van het negen persoons-busje bestaat uit 20 volwassenen en 6 kinderen. Bagage wordt op het dak vastgebonden en niemand hoeft te staan. De deur valt er bijna uit en de rubber sponning heeft het al opgegeven. Meerdere gaten in het dak. We maken plaats voor elkaar door allemaal uit te stappen als iemand op de plek van bestemming is aangekomen. De temperatuur loopt op. Op het vertrekpunt van de veerboot lagen vandaag enorme netten uitgespreid op het gras bedekt met duizenden zilvervisjes. "Millionfish" noemen de Oegandezen ze zelf. Kinderen en vrouwen gaan met bezems van takkenbossen over de netten en vegen de visjes alle kanten op om ze zo snel mogelijk te laten drogen. Peuters verzamelen visjes die buiten de netten gevallen zijn in plastic zakjes en jagen geiten die over de netten lopen weg. Bootjes gevuld met jerrycans vol water meren weer af. Iemand biedt  een baby “for free” aan. Hoewel ze nog lacht heb ik toch het gevoel dat ze het meent. De zon staat al hoog aan de hemel als we het sein krijgen dat er voldoende mensen zijn om de ferry kano te laten varen. De kano wordt naar buiten geboomd en de motor start. Varen tussen kleine kano's door waarin de hele dag vrouwen jerrycans met water vullen.Het meer is als een spiegel waarin spierwitte wolken kijken of hun haar wel goed zit. Kinderen krijgen natte doeken aangereikt om over hun verhitte kopies te leggen en stoppen met huilen. Veel hutjes aan de overkant . Brullend weg vluchtende peuters bij onze aanblik. Alsof witte Piet is aangekomen die kinderen in zijn rugzak meeneemt naar Nederland. Zien nog even af tijdens een bodaritje met z'n drieën achterop. Melle zit op het randje en wordt niet blij van de kuilen. Passeren een andere boda met een doodskist achter op en ik doe mijn ogen maar even dicht als we over smalle randjes tussen diepe kuilen door balanceren. Fietsers en wandelaars zijn tweederangs en moeten al dan niet met een sprintje plaats maken. Bukongo laat een beeld zien van armoedige versleten hutjes kinderen in lompen en overal de doordringende lucht van vis die werkelijk overal ligt te drogen. Dronken Oegandezen proberen met dubbele tong een praatje te maken. Vissers maken zich op voor de nacht.Vrouwen dragen grote stormlantaarns netten en bossen papyrus als matrasvervangers aan boord. Zakjes water of misschien wel Oeganda whisky en driehoekige houten fuiken waarvan we het gebruik nog niet snappen. Even voor het donker invalt peddelen tientallen kano's het meer op. We kopen nog wat groenten en zorgen voor het donker in ons guesthouse te zijn. Chique woord voor een kamer met een bed en een bak water waarbij we ons kunnen wassen. Alle kamers, net cellen hebben stalen deuren die driedubbel op slot kunnen. Via een kijkluikje kun je ook van buiten af de grendels aan de binnenkant wegschuiven.. Over de wc treedt ik maar niet in details. Kost ook maar 2 euro voor een nacht. Tot diep in de nacht klinkt de beat van een drum en is er luid gezang. Schijnsel van zaklampen passeren ons raam in het donker. Voelt unheimisch. Pas heel laat val ik in slaap op de "alert stand".