athoughtaday

[athoughtaday]

Bản án vô hình của nam giới

Là một giáo viên thời vụ, tôi kết thúc buổi dạy bằng một bài kiểm tra nhỏ với phần thưởng là những chiếc móc khóa gấu bông cho 5 học sinh điểm cao nhất. Trong lớp có một cặp sinh đôi trai gái luôn quấn quýt bên nhau, nhưng chỉ cô em đạt điểm đủ để nhận quà.

Khi tan học, tôi tình cờ nghe thấy cuộc trò chuyện giữa hai đứa trẻ và bố của chúng. Cô bé hớn hở khoe phần thưởng, mong đợi một lời khen. Nhưng người bố chỉ khen qua loa rồi quay sang cậu con trai, nghiêm giọng:

"Xấu hổ chưa, đàn ông con trai mà lại thua em gái mình?"

Cậu bé cúi đầu, cố gắng biện minh trong nước mắt. Thấy vậy, cô em gái lập tức đưa con gấu bông của mình cho anh:

"Em cho anh Bin này, tụi mình chơi chung cho vui."

Ánh mắt cậu bé lóe lên niềm vui chưa tròn ba giây thì lại bị bố dập tắt:

"Nín đi! Con trai kiểu gì động tí là rơi nước mắt!"

Người bố chở hai đứa nhỏ rời đi, để lại tôi đứng lặng dưới ánh đèn vàng, quẩn quanh với một câu hỏi: Vì sao một đứa trẻ không được quyền bộc lộ nỗi đau của chính mình, chỉ vì nó là con trai?

Có một sự thật đáng buồn là thế giới này không chỉ có định kiến với phụ nữ mà nó cũng đầy rẫy những áp đặt lên nam giới. Thế hệ chúng ta lớn lên trong một xã hội đề cao đấu tranh cho quyền bình đẳng của phụ nữ - và điều đó rất quan trọng. Những ít ai nhắc đến sự thật khác đó là nam giới cũng bị mắc kẹt trong những khuôn mẫu mà họ không tự chọn.

Về mặt sinh học, thực chất nam giới có mức độ kích thích sinh lý cao hơn nữ giới khi đối mặt với cảm xúc mạnh nhưng xã hội dạy họ phải “giữ trong lòng” những cảm xúc tiêu cực như nỗi buồn và lo lắng bởi không sẽ bị coi là yếu đuối. Các nhà lý thuyết phát triển tâm lý xã hội cho rằng trẻ em học các hành vi phù hợp với vai trò giới theo thời gian thông qua nhận thức, xã hội hoá và kinh nghiệm. Vì vậy đã có sẵn  “lược đồ” về giới của xã hội bấy lâu nay đã áp đặt lên các đứa trẻ, vai trò, hành vi được phân loại cụ thể đối với từng giới. Xã hội ở đây chính là môi trường giáo dục và gia đình tạo ra những chuẩn mực “đàn ông mạnh mẽ” cho những đứa trẻ từ nhỏ, dẫn đến sự kiềm chế cảm xúc ngay từ thời thơ ấu. 

Những hình mẫu trên màn ảnh cũng góp phần làm hình mẫu về nam giới trở nên vững chắc hơn. Khi từ nhỏ, những bộ phim về siêu nhân giải cứu người dân thường sẽ là nam giới và được khắc hoạ rắn rỏi, dũng cảm đối đầu với mọi hiểm nguy và không bao giờ rơi nước mắt. Khi lớn dần lên, những ngôi sao điện ảnh như Tom Cruise, Brat Pitt .. cũng đóng khung trong tâm trí khán giả về một hình mẫu nam giới với thể hình cường tráng, coi trọng sự nghiệp và có xu hướng khắc kỷ. 

Tôi bắt đầu quan sát nhiều hơn.

Những người đồng nghiệp nam xung quanh vốn trước đây tôi coi chẳng khác gì robot bởi họ dường như được lập trình cố định: Ăn - Ngủ - Đi làm. Một ngày nọ, trong lúc tranh thủ nhâm nhi tách cà phê trên tầng thượng trong giờ nghỉ trưa, tôi hỏi một cậu bạn làm cùng bộ phân với tôi nhưng hiếm khi nói chuyện: “Có cái gì làm cậu buồn được không ?”

Cậu cười, trả lời tôi một cách hiển nhiên: “Tụi tớ có khác gì con gái các cậu đâu, nhiều thứ khiến tớ buồn lắm, kể cả những việc nhỏ nhặt như cãi nhau với người yêu nữa ấy chứ. Chỉ là tớ không bộc lộ ra thôi, kiểu tụi tớ là thế. Nếu nói ra, người ta sẽ bảo đàn ông than thở lắm, vì vậy nếu im lặng, ít ra vẫn giữ được sự tôn trọng.”

Lúc đó, tôi nhận ra một sự thật đau lòng: Chúng ta đang cổ vũ cho phụ nữ được thể hiện cảm xúc, nhưng lại bắt đàn ông phải che giấu nó.

Bình đẳng không phải là nâng một giới lên và bỏ mặc giới kia. Bình đẳng là để mọi người đều có quyền được yếu đuối, được tổn thương, được lắng nghe mà không bị phán xét.

Bởi vì con người—dù là đàn ông hay phụ nữ—đều có cảm xúc. Và không ai đáng bị cô lập trong nỗi đau của mình.

Câu chuyện trên cũng chính là lý do tại sao tôi muốn tham gia cộng đồng “Bạn cùng Nhà”, tôi tin rằng thay đổi không đến từ những khẩu hiệu hô hào, mà từ những cuộc trò chuyện, những góc nhìn được mở rộng, và những hành động nhỏ bé nhưng bền bỉ. Chính vì vậy một không gian nơi mọi tiếng nói đều được lắng nghe, mọi quan điểm đều có cơ hội được thử thách, và những định kiến cũ kỹ sẽ được thay thế bằng những giá trị công bằng, văn minh.

Tôi không tìm kiếm một nơi chỉ để gật đầu đồng ý, mà mong muốn một môi trường nơi mỗi ý tưởng đều được đào sâu, mỗi câu hỏi đều đáng giá, và mỗi cá nhân đều có cơ hội đóng góp. Tôi kỳ vọng sẽ cùng mọi người xây dựng một hệ sinh thái an toàn—nơi mà sự tôn trọng là nền tảng, tranh luận là động lực, và thay đổi là mục tiêu chung. Tôi muốn cùng nhau quyết định chúng ta sẽ làm gì, đi đến đâu, và tạo ra những ảnh hưởng gì—bởi một ngôi nhà thực sự không chỉ là nơi để trú chân, mà còn là nơi truyền cảm hứng để bước ra ngoài và thay đổi thế giới.