genoeggerustblog-blog

[genoeggerustblog-blog]

Stand van zaken

In dit blogbericht pennen we een algemeen overzicht van onze visie neer over de stand van zaken m.b.t. de cultuurparticipatie van bewoners van Vlaamse woonzorgcentra. 

Het overzicht impliceert een warme oproep voor de cultuur- en zorgsector om de handen in elkaar te slaan en op die manier de kansen op cultuurparticipatie bij de doelgroep te vergroten.

Onze visie:

Wat gaat er reeds goed?

Men denkt al gauw dat het creatieve/culturele aanbod voor bewoners van een woonzorgcentrum bestaat uit knutselactiviteiten zoals het maken van macramé, breien, themagericht knutselen etc. Het aanbod dat voorhanden is, is echter veel ruimer dan dit. Denk aan livestreaming van theatervoorstellingen, voorstellingen op locatie, concerten in de woonkamer, ringleiding, rondleidingen in een rusthuis etc.

Ook samenwerkingen tussen professionele kunst- en cultuurhuizen, alsook professionele kunstenaars enerzijds en woonzorgcentra anderzijds ontbreken niet. We kunnen deze alleen maar aanmoedigen!

Bovendien is er ook aandacht vanuit verschillende sectoren voor het belang van kunst- en cultuurparticipatie bij deze doelgroep. Hiervoor verwijzen wij graag naar het congres ‘Kunst doet leven!’ dat doorging in Sint-Niklaas op 30 mei 2017.

Er worden reeds pogingen ondernomen om doelgroep overschrijdend te werken. (Denk aan de blogberichten over 'Cultacolor'  en 'Theater in een woonzorgcentrum' ).

Iedereen die we gesproken hebben in het kader van onze blog was er van overtuigd dat kunst en cultuur noodzakelijk is, dat er nog te weinig aan gedaan wordt, maar dat men er volledig voor wil gaan om kunst meer te integreren in de woonzorgcentra. Motivatie is er alvast!

Wat kan er beter?

Er is gebrek aan media aandacht m.b.t. cultuurparticipatie bij bewoners van woonzorgcentra. Projecten zoals hierboven vermeld, zouden meer in de schijnwerpers geplaatst kunnen worden. Dit zou inspirerend werken en het draagvlak voor cultuurparticipatie bij de doelgroep kunnen vergroten.

Veel ligt in de handen van het beleid (bijvoorbeeld begrotingsplannen) dat een belangrijke rol speelt in de mate waarin kunst- en cultuur geïntegreerd worden in de woonzorgcentra.

Kunst- en cultuurbemiddelaars kunnen een verbindende schakel vormen tussen de zorgsector en de cultuursector. Zij kunnen beide partners samenbrengen, verbinden, informeren en uitwisseling mogelijk maken.

De zorgsector- en cultuursector kunnen expertise delen door samen rond de tafel te zitten en de andere sector (en bijhorende doelgroepen) te verkennen.

Partnerschap tussen verschillende woonzorgcentra maakt het volgens ons ook evidenter om een doorstroom van het culturele aanbod (bijvoorbeeld theatervoorstellingen op locatie) te organiseren.

Krachtgericht werken, waarbij men de talenten, expertise, motivatie, energie, vaardigheden van de doelgroep benadrukt en als uitgangspunt neem.

Kunst- en cultuurbemiddelaars kunnen verbinding creëren tussen doelgroepen om op die manier aan publieksverbreding en publieksbinding te werken.

Het bereiken van de doelgroep d.m.v. afgestemde communicatie.

Het is belangrijk om niet alleen de ‘toegankelijke’ bewoners van een WZC te bereiken, maar ook die bewoners die meer zorg en ondersteuning nodig hebben. (Voor projecten met en voor dementerende personen willen we jullie graag doorverwijzen naar een blog van onze collega's.)

Doorheen de verschillende blogberichten die jullie op onze blog ‘Genoeg gerust?!’ kunnen raadplegen, vinden jullie reeds enkele tips die we aanreiken om deze knelpunten om te buigen tot sterktes!

Jullie visie

We zijn ontzettend benieuwd naar jullie mening over bovenstaande standpunten. Denk je er ook zo over? Of houd je er een volledig andere mening op na? Heb je een schitterend idee over hoe de sectoren deze knelpunten kunnen aanpakken? Kaats gerust de bal terug via onze interactieknop  die je bovenaan de blog terug kan vinden. 

[genoeggerustblog-blog]

Leesplezier in WZC Hof van Egmont

Woonzorgcentrum Hof van Egmont in Mechelen stelt het leesplezier van haar bewoners voorop. Aangezien de bewoners zelf vaak niet meer naar de bibliotheek kunnen gaan, bezorgt een vrijwilligster iedere week een vijftal boeken aan de boekenliefhebbers onder hen. Deze bewoners zijn verzot op lezen en hebben al heel wat boeken versleten. Het initiatief van WZC Hof van Egmont wakkerde onze nieuwsgierigheid aan waardoor we besloten om een gesprek aan te knopen met bewoners G. en P. over het bibliotheeksysteem.

Interview met bewoner G.

Welk boek ben je momenteel aan het lezen? Het boek heet ‘Zeg het’. Het is van de schrijfster Hetty Luijten. Het gaat over de liefde. Een meisje wordt verliefd op een jongen en er ontstaat een echte, mooie jeugdliefde tussen de twee. Door omstandigheden werd het koppel uit elkaar gehaald en niet veel later ontdekt het meisje dat ze zwanger is. Zoveel jaren later komen ze elkaar terug tegen en veel gevoelens worden opnieuw aangewakkerd. Ik ben nog maar net begonnen in het boek, dus het verdere verloop van het verhaal ken ik nog niet. Ik ben benieuwd naar het vervolg.

Zijn liefdesromans je favoriete genre? Eigenlijk lees ik het liefst spannende boeken, maar zo af en toe een roman lezen, vind ik ook wel fijn.

Welk boek zou je aan anderen aanraden? ‘Moeders winnen oorlogen’ van de Vlaamse schrijver Albe zou ik zeker aan anderen aanraden. Ik heb al vaak tegen mijn schoonzus gezegd dat zij dat een goed boek zou vinden. Ik heb het ooit eens gelezen en heb aan de vrijwilligster van de bib gevraagd of ze het boek nog eens wilde meenemen voor mij, zodat ik hem nogmaals kan lezen. Het boek gaat niet echt over de oorlog, maar vooral over wat moeders voor hun kinderen doen in tijden van oorlog. Het verhaal raakte mij ook wel enorm. Er komt ook heel wat in het boek naar voor over Mechelen en omstreken, wat het lezen ook wel extra leuk maakte.

Heb je altijd graag gelezen? Ja, al van kleins af aan. Ik las vooral stripboeken. Mijn favoriete strips waren die van Suske en Wiske. Ik tekende de figuren altijd na. Zoals je ziet aan de muren ben ik nog steeds graag creatief bezig. De kunstwerkjes die hier aan de muur hangen, heb ik zelf geschilderd.

Wat vindt u zelf een meerwaarde aan het bibliotheeksysteem in het rusthuis? Ik lees heel graag. Ik vind lezen ontspannend en vind het wel leuk dat ik op die manier niet altijd naar televisie hoef te kijken. Mijn familie brengt ook soms boeken mee, maar het leuke is dat de vrijwilligster elke week op dinsdag langskomt. Je mag altijd vijf boeken kiezen uit de selectie die ze heeft meegebracht en die mag je dan vijf weken houden. Een echte meerwaarde voor mij is vooral dat de vrijwilligster ook elke week een babbeltje met me slaat over de boeken. We praten dan over wat ik goed vond aan een boek of wat niet.

Interview met bewoner P.

 Waarom lees je graag?

Ik heb tijd zat hier en vroeger was dat niet het geval. Ik las nooit vroeger. Ik was altijd aan het werk. Ik heb dertien jaar in het leger gezeten en daarna ben ik altijd op de baan geweest. Ik heb er goed mijn boterham mee verdiend en ben nooit iets te kort gekomen, maar zou nooit meer zo hard werken als ik opnieuw de keuze had. Ik had liever wat meer tijd voor mezelf genomen. Sinds ik in het woonzorgcentrum woon, nu ongeveer vier jaar,  heb ik al heel wat boeken gelezen. Vandaag bracht de vrijwilligster opnieuw vier nieuwe boeken voor me mee. Op de televisie is altijd maar hetzelfde te zien, zoals kookprogramma’s of iets over turnen (lacht). Het lezen helpt me om de tijd te verdrijven. Een dag kan lang duren als je hier zit.

Welk boek ben je op dit moment aan het lezen? Ik lees momenteel ‘De erfenis van Himmler’ van Marthe Maeren. De vrijwilligster bracht nog maar net het boek, dus ben er nog niet lang in bezig. Het verhaal gaat over een advocate die op onderzoek uit gaat wanneer een van haar collega’s vermoord wordt. Het genre dat ik het liefste lees zijn spannende boeken en oorlogsboeken. Ook de boekenreeksen van Pieter Aspe en Luc Deflo vind ik erg leuk om te lezen. Ik lees daarentegen niet graag boeken van Ierse en Russische schrijvers. Deze schrijvers gebruiken vaak te moeilijke namen die ik niet kan onthouden, waardoor ik vaak moet terugbladeren om het verhaal te kunnen blijven volgen.

Wat vind je goed aan het bibliotheeksysteem in het rusthuis? Ik leg me neer bij het feit dat ik zelf niet meer naar de bib kan. Ik haal er veel genot uit dat iemand dit voor mij wil doen. Ik ben moeilijk te been en kom bijna niet meer uit mijn kamer. Daarom ben ik ook wel blij dat ik het lezen ontdekt heb. De dag vliegt zo wat sneller om. Ik put ook veel voldoening uit het lezen. Soms ben ik om half zes ‘s morgens al aan het lezen. Op andere momenten heb ik nergens zin in, ook niet in lezen. Dan kijk ik vaak naar buiten en dan denk ik veel te veel na over allerlei zaken. Op die momenten vraag ik mezelf af wat ik hier nog zit te doen. Ik vind het erg moeilijk om hier te zijn en afhankelijk te zijn van anderen. Gelukkig zorgt het lezen voor afwisseling tussen het nadenken over mijn leven en helemaal te verdwijnen in een verhaal.

Aan de slag!

Wij kunnen het samenwerkingsverband tussen dit woonzorgcentrum en de plaatselijke bibliotheek alleen maar aanmoedigen. Hopelijk kan dit bericht jullie ertoe aanzetten om zelf ook contact op te nemen met de bibliotheek in uw buurt om een soortgelijk project uit te werken. 

Daarnaast lijkt het ons supertof om doelgroep overschrijdend aan de slag te gaan. Onderstaand filmpje biedt alvast wat inspiratie!

[genoeggerustblog-blog]

Vitrineproject in WZC Immaculata

Tijdens ons bezoek aan WZC Immaculata zijn we op nog een ander mooi project gestuit dat ook een onderdeel is van Museum E!, waar we het al over gehad hebben in een  vorig blogbericht.

De atelierwerking is één van de drie projecten die we willen delen met jullie. Onder leiding van A.B. zijn er ateliers in Museum E! waar bewoners zelf met hun creativiteit aan de slag kunnen. Als er een nieuwe bewoner arriveert, stelt A.B., tevens een professionele kunstenares, voor om samen een vitrinekast te maken.  

Vitrines

Door middel van deze vitrines kan de bewoner zijn of haar leven vertellen/uitbeelden. Dit gebeurt onder meer met afbeeldingen, kleine voorwerpen, brieven, foto’s, enz. Wij hebben een gesprek gehad met één van de bewoners die trots over zijn vitrine vertelde.

Dat de bewoners aan de hand daarvan kunnen laten zien wat voor een leven zij gehad hebben, was heel mooi om te horen en zien.

Meerwaarde

Sociale cohesie

Betrokkenheid professionele kunstenares

Betrokkenheid familie

Persoonlijk verhaal

Geheugensteun of aanknopingspunt voor medewerkers van het WZC

Bewoner wordt individueel benaderd

Aan de slag!

Laat deze vitrinekastjes vooral een grote inspiratie zijn voor alle woonzorgcentra. Het is een mooi project dat met weinig middelen te realiseren valt.

Wij willen wel benadrukken dat het een grote meerwaarde is om hier een professionele kunstenaar bij te betrekken. Esthetisch kan het project daardoor veel sterker worden. De kunstenaar zelf kan hierdoor zijn/haar expertise delen vanuit het vakgebied. 

[genoeggerustblog-blog]

Theater in een woonzorgcentrum? Alles is mogelijk!

Een theatervoorstelling in een woonzorgcentrum; u dacht dat het niet kon? Niks is minder waar! Drie theatergezelschappen brachten unieke voorstellingen op locatie die wij graag even met jullie onder de loep nemen!

Bad van Marie

Het ‘Rusthuisproject’ dat ontstond in samenspraak tussen theatergezelschap Bad van Marie en bewoners en medewerkers van Gitschotelhof te Borgerhout dateert reeds van 2004. Toch vinden wij het project de moeite waard om even te vermelden. Inspiratie voor de voorstelling op locatie putte het gezelschap uit de rijkdom aan verhalen van medewerkers en bewoners van woonzorgcentra in Vlaanderen. Het ‘Rusthuisproject’ bevatte theater, film en installaties.

Op de  website van Bad van Marie vind je meer informatie.

Studio Orka

In 2014 bracht het Gentse theatergezelschap Studio Orka de prachtige voorstelling ‘Zoutloos’. Een voorstelling over ouder worden, leven en dood. Eén van onze grootvaders die de voorstelling bijwoonde in het woonzorgcentrum De Vijvers te Gentbrugge vertelde dat hij zelden zo’n ontroerende en oprechte voorstelling had mogen bijwonen. Studio Orka is in die optiek zeker in haar opzet geslaagd! Het theatergezelschap brengt kindertheater dat ook ouderen niet ongedeerd laat. Hou Studio Orka zeker in de gaten, want het doet het goed!

Via deze link kom je terecht op een recensie die Focus Knack schreef over ‘Zoutloos’. Ook Het Nieuwsblad zette de voorstelling in de schijnwerpers. Hier vind je een toffe video die Cobra maakte tijdens een tekstrepetitie van Studio Orka.

Oma’s handtas van Theater De Spiegel

Theater De Spiegel, een theatergezelschap uit Antwerpen, brengt muziektheater voor ‘de allerjongsten’ (kleuters en peuters) onder regie van Karel Van Ransbeeck. Door gebruik te maken van handpoppen, objecten, figuren, muziek, de ruimte en het publiek, worden prachtige theatervoorstellingen uit de grond gestampt.

Zo creëerde De Spiegel de voorstelling ‘Oma’s handtas’ die van 2015 tot 2017 vertoond werd. Oma’s handtas vormt het begin van een groot ontdekkingsavontuur. De handtas zit boordevol verhalen, hebbedingen, herinneringen, muziek én fantasie. ‘Oma’s handtas’ is een schitterende voorstelling waar zowel jong als oud van kan genieten. De voorstelling kan op verplaatsing worden gespeeld. Een ideale tip dus voor woonzorgcentra!

Een trailer van ‘Oma’s handtas’ kan je alvast hier bekijken:

Theater schept verbinding

We vinden het bijzonder tof om vast te stellen dat bovenstaande theatergezelschappen verbinding kunnen scheppen tussen uiteenlopende generaties. Zowel kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen kunnen samen genieten van deze voorstellingen. Dit biedt uiteraard voordelen voor alle deelnemers van het publiek, namelijk:

Theater interpreteren vanuit verschillende invalshoeken, denkbeelden en tijdsgeesten

Sociale cohesie

Creëren van ontmoeting

Welke rol kunnen wij als kucu’er vervullen t.a.v. de cultuur- en zorgsector?

Door middel van publieksbinding en gerichte communicatie kunnen we een breed publiek zoals dat van deze theatergezelschappen aantrekken en samenbrengen.

We kunnen woonzorgcentra informeren over dergelijke theatervoorstellingen en het hedendaagse aanbod.

Anderzijds kunnen we de theaterwereld op de hoogte brengen van geïnteresseerde woonzorgcentra.

We kunnen de praktische taken die bijkomend zijn bij theatervoorstellingen op locatie uitvoeren.

We kunnen het aanbod omkaderen zodat zowel jong als oud zich aangesproken voelt.

We kunnen een verbindende schakel vormen om jong en oud met elkaar in contact te brengen.

Extra bronnen

Studio Orka (2014). Affiche voorstelling ‘Zoutloos’ [Illustratie]. Geraadpleegd van https://stad.gent/cultuur-sport-vrije-tijd/cultuur/kunsten/gezelschappen/studio-orka-vzw

De Spiegel (2015). Oma’s handtas [Foto]. Geraadpleegd van http://www.despiegel.com/nl/production/1090/omas-handtas

[genoeggerustblog-blog]

Cultacolor schept verbinding tussen asielzoekers en bewoners van WZC Zonnewende

Een samenwerking tussen een woonzorgcentrum, een cultuurcentrum en een opvangcentrum voor asielzoekers: het kan! Woonzorgcentrum Zonnewende, cultuurcentrum Kapellen en Fedasil sloegen de handen in elkaar en  startten een project onder de naam ‘Cultacolor’.

Wat is Cultacolor?

Cultacolor is een samenwerkingsverband tussen het Opvangcentrum voor Asielzoekers en het cultuurcentrum Kapellen die beiden gevestigd zijn te Kapelle. A.d.h.v. dit project willen beide partners aantonen hoe verrijkend en kleurrijk diverse culturen kunnen zijn. Aan de hand van culturele activiteiten zoals muziek, film, theater, dans en literatuur wil men de schoonheid van verschillende culturen overdragen naar de bewoners van Kapelle enerzijds en de asielzoekers anderzijds. Met deze activiteiten hopen het cultuurcentrum en het opvangcentrum voor asielzoekers verbinding te creëren tussen verschillende bevolkingsgroepen.

Hoe een modeshow asielzoekers en bewoners van een WZC verbindt

Cultacolor organiseerde in dit kader een spetterende modeshow op 18 juli 2016. De asielzoekers uit het opvangcentrum ontwierpen kledingstukken en organiseerden een heuse catwalk. Uiteraard hoorde er bij deze modeshow een publiek. Hiervoor kon men rekenen op de bewoners van WZC Zonnewende. Goed gezien, is het niet? Het project Cultacolor slaagde er op die manier in om de cultuurparticipatie van de bewoners te vergroten en verbinding te scheppen tussen de asielzoekers en de bewoners. 

Meerwaarde van dergelijke ontmoetingen? 

Het in contact brengen van deze doelgroepen biedt ongetwijfeld meerwaarde voor alle betrokkenen:

Beide doelgroepen hebben ongetwijfeld nood aan sociaal contact, aan ontmoeting en verbinding. Hoe kun je hier beter op inspelen dan door beide groepen samen te brengen?

Ontmoeting verruimt de leefwereld van alle betrokkenen. Men komt in aanraking met verhalen, levenswijsheid, kennis, ervaringen van anderen. Dit kan verrijkend werken.

De doelgroepen kunnen elkaar ondersteunen, kennis bijbrengen en nieuwe inzichten opdoen.

Ontmoeting werkt destigmatiserend. Door in contact te treden met de ander, vallen vooroordelen of stereotiepe denkbeelden weg of worden deze weerlegd.

Als kunst- en cultuurbemiddelaar aan de slag!

Hoe kunnen wij als kunst- en cultuurbemiddelaar bijdragen aan het creëren van verbinding tussen deze doelgroepen?

Door intersectioneel te denken en alle deelnemers, of ze nu lid zijn van de ene doelgroep, dan wel de andere, te beschouwen als mens, kunnen we doelgroep overschrijdend werken.

We kunnen gemeenschappelijkheden tussen bewoners van een woonzorgcentrum en asielzoekers benadrukken of extra in de verf zetten. We denken aan gemeenschappelijke interesses, motivatie, levensverhalen, ervaringen, persoonlijke eigenschappen, … Door de gemeenschappelijke kenmerken te benadrukken, ontstaat er verbinding.

We kunnen inzetten op de expertise, vaardigheden en kennis van beide doelgroepen. Beide doelgroepen hebben ongetwijfeld veel in hun mars waarmee ze anderen kan ondersteunen en tegemoet treden.

Ondanks het doelgroep overschrijdende aspect, zullen we ook oog moeten hebben voor doelgroep-specifieke wensen en noden. Misschien treffen we ook hier gemeenschappelijkheden aan bij beide doelgroepen en kunnen we daarop inspelen.

Als medewerker van een woonzorgcentrum aan de slag!

Wij hopen dat dit prachtige initiatief inspiratie kan bieden om vanuit de Vlaamse woonzorgcentra andere doelgroepen te bereiken en een samenwerking aan te gaan.

Hier kan je alvast het initiatief van Cultacolor contacteren. Voor authentiek beeldmateriaal verwijzen we je graag door naar deze webpagina.

Nieuws uit Nederland

Ook Nederland gaat aan de slag met asielzoekers. In Katwijk verblijven een tiental vluchtelingen in een rusthuis waar ze tegelijkertijd worden opgeleid als zorgverstrekkers. Meer over dit mooie initiatief vind je  hier.

[genoeggerustblog-blog]

Een bijzonder bezoek aan Museum E!

Na wat rondneuzen op het internet, kwamen we terecht bij een uiterst interessant project, genaamd Museum E!. Onze nieuwsgierigheid werd sterk aangewakkerd, waardoor we vol enthousiasme besloten om een bezoek te brengen aan het museum. In deze blogpost kom je te weten wat Museum E! juist is en hoe wij het project hebben ervaren.

Wat is Museum E!  en hoe is het ontstaan?

Museum E! is een museum dat zich midden in een woonzorgcentrum bevindt. Ja ja, je leest het goed, midden in een woonzorgcentrum! Hoe zit dat nu juist?

Op vraag van WZC Immaculata in Edegem is het museum in 2014 opgericht in samenwerking met het M HKA. Het M HKA had destijds een oproep gedaan en wilde de vaste collectie meer buitenshuis tentoonstellen om zo een ruimer publiek te bereiken. WZC Immaculata reageerde enthousiast op deze oproep en greep haar kans om kunst en cultuur meer te integreren in het woonzorgcentrum. Het woonzorgcentrum vond haar inspiratie bij het reeds bestaande project 'Meet me @ M HKA' waarover we eerder iets schreven in het blogbericht 'Onvergetelijke museabezoeken'. Op die manier ontstond er een duurzaam samenwerkingsverband rond hedendaagse kunst tussen beide partners waarbij sprake was van een win-win situatie.

Museum E! is opgebouwd rond drie pijlers en bevat volgende zaken:

Een deel van de vaste collectie van het M HKA.

Het deelproject ‘Artist in residence’, waarbij om de zes maanden kunstenaar-residenten in het woonzorgcentrum worden uitgenodigd om in samenspraak met bewoners kunst te creëren.

Ateliers voor bewoners van het WZC waarin zij zelf hun creativiteit de vrije loop kunnen laten.

Meer algemene informatie over Museum E! vind je terug op de website van WZC Immaculata.

Bespreking van een kunstwerk uit de vaste collectie van het M HKA

Zoals reeds aangehaald, bevat Museum E! een deel van de vaste collectie van het M HKA. Deze kunstwerken zijn verspreid opgesteld in het woonzorgcentrum en zijn vrij en doorlopend te bezichtigen. Museumgids A. B., ergotherapeute en Master Beeldende Kunsten, organiseert op regelmatige basis een rondleiding doorheen het museum. Tijdens deze rondleiding treedt ze in gesprek met de bewoners van het woonzorgcentrum over een kunstwerk naar keuze uit de collectie van het M HKA. Wij prezen onszelf gelukkig dat wij mochten deelnemen aan de rondleiding die doorging op 24 mei. Samen met de bewoners stonden we stil bij een kunstwerk van de Duitse fotograaf Roland Fischer. Het werk van Fischer is te zien op de onderstaande foto.

Wij, als kunst- en cultuurbemiddelaar, vonden het geweldig om deze ervaring te mogen meemaken. Wij beschouwen dit deelproject en Museum E! als een mooi initiatief op maat van de bewoners. Aan de gezichtsuitdrukkingen van de bewoners konden we afleiden dat ook zij genoten van deze bespreking en dit beaamden zij tijdens een gesprek dat we na de rondleiding met hen aanknoopten. Museumgids A.B. die de rondleiding gaf, ging dieper in op het gevoel dat de bewoners bij het kunstwerk hadden. Zij vertelde ons nadien dat zij kunst beschouwt als een middel om in contact te treden met de bewoners en dat de verhalen en gevoelens van bewoners zo naar boven komen.

Waarom hedendaagse kunst?

Museumgids A.B. vertelde ons dat de keuze voor hedendaagse kunst vanzelfsprekend was. Door te focussen op hedendaagse kunst wil het woonzorgcentrum...

de (leef)wereld van de bewoners verruimen.

ruimte creëren voor discussie en gesprek.

bewoners actief laten nadenken over (de deelaspecten van) kunst.

uitdaging creëren voor de bewoners.

Drempels en uitdagingen tijdens de rondleiding

Deze rondleiding verliep niet zonder slag of stoot. Ook aan dit project hangen enkele drempels en uitdagingen vast. We stippen deze graag even als aandachtspunten aan:

Verplaatsing: De locatie was ontzettend mooi. Het was bovendien stralend weer en iedereen zat buiten onder de zon tijdens de bespreking van het werk. Dat bracht echter ook moeilijkheden met zich mee. De bewoners die deelnamen aan de rondleiding, zaten allen in een rolstoel. Het duurde ontzettend lang voordat iedereen aanwezig was op de locatie. De museumgids, die de praktische organisatie op zich neemt, was verantwoordelijk voor het verplaatsen van de bewoners. Gelukkig kon zij hiervoor ook rekenen op enkele vrijwilligers en ons.

Tijdsduur: het duurde een uur voor iedereen op locatie was. Ook ter plaatse duurde het even voordat elke bewoner een drankje had en zich had geïnstalleerd. Na de rondleiding waren enkele bewoners erg vermoeid. Een goede inschatting maken van de tijd, blijft dus belangrijk.

Zintuiglijke drempels: mensen op leeftijd horen niet altijd even goed. Dit vormde een uitdaging voor henzelf, maar ook voor de museumgids. De museumgids speelde in op het gehoorprobleem door de bewoners ook individueel te benaderen en haar stem te verheffen. Ze vroeg ook meermaals of iedereen haar kon verstaan. Op de slechtziendheid van de bewoners, speelde de museumgids in door grote afbeeldingen van het kunstwerk uit te delen aan de bewoners.

Groepsgrootte: de grote van de groep en de inbreng vanuit verschillende bewoners leidde ertoe dat bewoners niet altijd alles konden mee volgen. Ook was het hierdoor niet evident om elke bewoner aan het woord te laten. De museumgids speelde hierop in door bewoners individueel aan te spreken en hen gericht aan het woord te laten. Ook herhaalde zij de inhoud van de discussie regelmatig en vatte zij de inhoud op het einde nogmaals samen voor de groep.

Meerwaarde van rondleiding en samenwerking met het M HKA in het algemeen

Enkele pluspunten die gepaard gaan met de rondleiding en de samenwerking met het M HKA:

Kunst bij bewoners brengen i.p.v. bewoners naar de kunst en op die manier laagdrempelig kunst aanbieden.

Kunst integreren in de dagelijkse leefomgeving van bewoners van een woonzorgcentrum.

Sector-overschrijdend werken leidt tot nieuwe inzichten, het delen van expertise, meer creativiteit en boeiende initiatieven.

Het vergroten van de sociale cohesie tussen bewoners van het woonzorgcentrum door middel van de kunst.

Kunst leidt tot gesprekken en versterkt de verbinding tussen bewoners, familieleden, medewerkers, bezoekers,…

De leefwereld van de bewoners verruimen.

In groepsactiviteiten ook de individuele benadering vooropstellen.

Cultuurparticipatie op deze wijze versterkt de zelfwaarde van de bewoners. Immers wordt er belang gehecht aan hun aanwezigheid, hun inbreng, hun persoonlijke visie, hun ideeën en gevoelens.

De rondleiding en bijhorende discussie zet aan tot actief nadenken bij de bewoners.

Een werkpunt of bedenking die we ons maken betreffende de rondleiding:

De groepsgrootte leidt ertoe dat er nog te weinig kan worden ingespeeld op de individuele inbreng van bewoners. Hier loopt men enige diepgang in het gesprek mis. Werken in kleinere groepen zou deze drempel kunnen wegwerken. Anderzijds is het ook positief dat het woonzorgcentrum zoveel mogelijk bewoners de kans wil geven om te participeren en moet het praktisch en organisatorisch haalbaar blijven om de rondleidingen te organiseren. Het is haalbaarder om één rondleiding te geven voor een grote groep dan tien rondleidingen voor kleinere groepen.

Aan de slag!

Laat Museum E! een inspiratiebron zijn voor andere woonzorgcentra om een gelijkaardig project uit de grond te stampen!

Tips om concreet aan de slag te gaan, vind je terug in het blogbericht 'Onvergetelijke museabezoeken' en in het blogbericht 'Cultuurparticipatie: waar de schoen wringt!'.

Heb je zelf zin om een rondleiding in Museum E! mee te volgen? Dat kan! De rondleidingen gaan door op woensdagen. Meer informatie hierover vind je terug op de  website van Woonzorgcentrum Immaculata.

[genoeggerustblog-blog]

Het Prikkelpad: een avontuurlijke natuurbeleving voor jong en oud

Op zoek naar een leuke uitstap voor de bewoners van het woonzorgcentrum waar je werkt? Wij raden je alvast ‘Het Prikkelpad’, een bijzondere wandeling in de Limburgse Kempen, aan! Benieuwd naar meer?

Het Prikkelpad is een avontuurlijke natuurbeleving voor jong en oud. De gehele wandeling is rolstoelvriendelijk gemaakt. Doorheen het traject kom je twaalf belevingselementen tegen. Deze zijn allen aangepast aan personen die zich in een rolstoel voortbewegen (waaronder dus ook een deel van bewoners van woonzorgcentra) of te kampen hebben met een fysieke beperking. De route is 2,5 kilometer lang en start aan de watersnip.

De route loopt gedeeltelijk langs deze waterplas, maar is volledig toegankelijk voor iedereen. Dit is een ideale plaats om op een zonnige dag te genieten van de rust en mooie omgeving. Hier tref je regelmatig gezinnen met kinderen aan.

Als we de wandeling verder zetten, komen we bij het eerste belevingselement aan. Deze muur zit vol met kijkgaten, zowel hoge als lage. Ze bieden een uitzicht over een soort van ‘steppe’. Als je geluk hebt, kan je de wilde koeien zien of een groepje herten.

Een van de volgende belevingselementen zijn de voelbakken. In deze voelbakken kan je aan leuke natuurelementen voelen. In de ene voelbak zitten takken en in de andere vind je dennenappels terug. Dit belevingselement is zeker leuk voor blinde of slechtziende personen.

Midden in de wandeling komen we een wiglo tegen. Dit is geen iglo van ijs, maar bestaat uit wilgen. De wiglo bijna volledig dicht gegroeid en is dus de perfecte plek om in de schaduw een rustpauze te nemen. Ideaal voor bewoners van een woonzorgcentrum.

Nog niet genoeg gerust? Even later kom je een bankje tegen dat speciaal gemaakt is voor personen die zich in een rolstoel voortbewegen. De rolstoel kan gewoon tussen de twee banken worden geschoven. Ook hier merk je dat alle belevingselementen enkel met natuurlijk materiaal zijn ontworpen. Dit geeft een extra gevoel van rust.

Een van de laatste belevingselementen is de voelboom. Omdat de meeste bomen iets verder van het pad af staan, is het moeilijk om ze eens van dicht te bekijken. De boom bevindt zich net aan de rand van de pad en bevat ook elementen waaraan je kan voelen.

Aan het einde van het Prikkelpad, volgt nog een korte afstand doorheen de natuur. De eindbestemming is een gezellig café waar men iets kan drinken of knabbelen.

Aan de slag!

Het Prikkelpad in de Limburgse Kempen vormt een ideale uitstap om met bewoners van een woonzorgcentrum te ondernemen omwille van verschillende redenen:

Rolstoeltoegankelijke wandeling

Prachtige uitzichten

Gratis parkeerplaats

Nabije fontein

(Eet)café als eindbestemming

Korte wandelafstand

Meer informatie over het Prikkelpad kan je hier terug vinden.

Hoe kan je aan deze wandeling een kunstzinnige toets geven?

Enkele ideeën:

Maak er een gedichtenwandeling van.

Link verschillende kunstwerken met de omgeving en organiseer op die manier een rondleiding rond kunst.

[genoeggerustblog-blog]

Saai, doorleefd en zonder pit? Allesbehalve!

Verschillende stereotiepe en vaak ongenuanceerde denkbeelden steken de kop op wanneer men denkt aan bewoners van woonzorgcentra. Men gaat er al te vaak van uit dat zij niks meer kunnen en de levensvreugde hen ontbreekt. Dit ludieke filmpje, gemaakt door bewoners van WZC Sint-Pieter, bewijst het tegendeel! Geniet en laat je inspireren om samen met bewoners de dansvloer te betreden!

[genoeggerustblog-blog]

Vanaf heden is er ook een flyer!

[genoeggerustblog-blog]

Cultuurparticipatie: waar de schoen wringt!

Sinds enkele weken, dompelen we ons via deze blog onder in de leefwereld van bewoners van woonzorgcentra en de rol die cultuurparticipatie daarin vervult. We stelden vast dat cultuurparticipatie bij deze doelgroep niet altijd vanzelfsprekend is of zonder slag of stoot verloopt. In gesprekken die we voerden met bewoners, medewerkers van woonzorgcentra en cultuurhuizen, kwamen enkele drempels m.b.t. cultuurparticipatie naar voor. Wij vonden het alvast de moeite om even stil te staan bij deze drempels.

Cultuurparticipatie en maatschappelijk kwetsbare groepen

In opdracht van CultuurNet Vlaanderen schreef Ine Vos in 2003 het proefschrift ‘Cultuurparticipatie en maatschappelijk kwetsbare groepen’. Deze verhandeling focust op de vraag hoe men in Vlaanderen omgaat met cultuurparticipatie van maatschappelijk kwetsbare groepen. Maatschappelijk kwetsbare groepen kunnen volgens Ine Vos en CultuurNet Vlaanderen gedefinieerd worden als ‘alle groepen die zich op één of andere manier in een kwetsbare positie bevinden, zij het omwille van financiële, lichamelijke, sociale en andere redenen.’ Als we deze definitie in rekening brengen, kunnen we bewoners van woonzorgcentra in Vlaanderen als maatschappelijk kwetsbare groepen beschouwen.

Drempels voor iedereen?

Ine Vos en CultuurNet Vlaanderen vertrekken van het interessante uitgangspunt dat maatschappelijk kwetsbare groepen – die op één of meerdere specifieke vlakken kwetsbaar zijn- echter niet als aparte groep ingedeeld kunnen worden. Eerder beschouwen zij deze groepen als monitor, namelijk: drempels die deze kwetsbare groepen ervaren, gelden ook voor andere, bredere groepen.

Laat ons even een blik werpen op de drempels m.b.t. cultuurparticipatie die bewoners, medewerkers van woonzorgcentra en cultuurhuizen reeds aankaartten gedurende onze drie weken durende ontdekkingstocht, namelijk: gebrek of afwezigheid van een sociaal netwerk dat interesse in kunst- en cultuur deelt, onbereikbaarheid of ontoegankelijkheid van kunst- en cultuurhuizen, een te hoge kostprijs om deel te nemen aan culturele activiteiten, gebrek aan organisatie of tijd, fysieke of mentale belemmeringen, gebrek aan motivatie etc. Wie van ons, studenten kunst- en cultuurbemiddeling, of wie van jullie, tewerkgestelden in Vlaamse woonzorgcentra, kan zeggen dat hij één of meerdere van deze drempels -in wat voor gradatie ook- nog nooit heeft ervaren? Exact, we ervaren allemaal bepaalde drempels als het aankomt op cultuurparticipatie.

Aan de slag!

In ‘Cultuurparticipatie en maatschappelijk kwetsbare groepen’ , verduidelijken Ine Vos en CultuurNet Vlaanderen hoe publieksbemiddeling en de cultuurparticipatiedriehoek deze drempels kunnen wegwerken. Benieuwd naar meer? Lees dan zeker deze boeiende verhandeling.

Aanvullend reiken we ook graag de tekst ‘Cultuur in laagjes: waarom we de échte participatiedrempels onvoldoende kennen’, geschreven door Dirk Geldof en Kristel Driessens aan, die ingaat op specifieke participatiedrempels.

[genoeggerustblog-blog]

Onvergetelijke museabezoeken

Hoe zit het met de cultuurparticipatie van dementerende bewoners? Worden ze vergeten of net helemaal niet? In dit blogbericht lichten wij een tipje van de sluier!

Bewoners van woonzorgcentra en dementie

U weet het, of u weet het niet, maar volgens de laatste berekeningen m.b.t. het aantal personen met dementie in Vlaanderen (Steyaert, J., 2016), is in 2016 bij 122.000 personen dementie vastgesteld. Uit die berekeningen blijkt dat 70% van de dementerenden thuis woont, al dan niet omgeven door mantelzorgers, vrienden, familie of kennissen (Vandeurzen, J., 2016). Een overzicht van cijfers, statistieken en de stand van zaken kan je hier terugvinden. Een deel van de overige 30% dementerende personen, bevindt zich in woonzorgcentra. Het leek ons, in het kader van onze blog, dan ook niet onbelangrijk om even bij deze subdoelgroep stil te staan. Welke kunstprojecten bestaan er voor personen met dementie en hoe zit het met hun cultuurparticipatie? Wij ontdekten alvast enkele interessante en inspirerende initiatieven.

MoMA: Meet me @ MoMA      

Vanaf 2007 tot 2014 vond in het Museum of Modern Art te New York, het MoMA Alzheimer’s Project plaats. Het project kreeg vaste voet aan de grond op de educatieve dienst van het museum en werd gesponsord door MetLife Foundation, een instantie die de toegankelijkheid tot kunst wil vergroten voor tal van doelgroepen, waaronder ook personen met dementie. Onder de naam ‘Meet me at MoMA’ breidde het MoMA haar educatieve programma’s uit voor personen met dementie en hun mantelzorgers. MoMA ontwikkelde cursussen voor professionele hulp- en zorgverleners die hen methodieken aanreikt om kunst toegankelijker te maken voor personen met dementie. Dit  filmpje biedt wat extra informatie.

Aan de slag!

Op de website van het MoMA vind je tal van tips, video’s, beeld- en onderzoeksmateriaal die je verder helpen om zelf een soortgelijk programma uit te werken om op die manier kunst dichterbij de doelgroep te brengen.

Via deze link vind je een handleiding in pdf-formaat dat inzicht biedt in hoe zorginstanties, zoals woonzorgcentra, kunstprogramma’s kunnen implementeren in hun eigen werking. Ook geeft het MoMA enkele suggesties in hoe men als zorginstantie kan samenwerken met musea of kunstgalerijen.

Deze webpagina biedt een overzicht van enkele interactieve werkvormen die hulp- en zorgverleners kunnen hanteren om kunst dichterbij de doelgroep te brengen. Zeker de moeite waard om eens te bekijken!

Meet me @ M HKA

Geïnspireerd door het MoMA project, ging ook het M HKA van start met het geven van rondleidingen voor personen met dementie. Het gelijknamige project ‘Meet me @ M HKA’ legt bij deze rondleidingen de focus op de emotionele en intellectuele ervaringen die een bezoek aan het museum kunnen aanwakkeren en speelt in op de fantasie van de deelnemers.

Aan de slag!

Op zoek naar een toffe daguitstap? Aarzel dan niet om een museumbezoek aan het M HKA te organiseren. Praktische informatie vind je hier.

Onvergetelijk Stedelijk

Ook het Stedelijk Museum te Amsterdam liet zich inspireren door het MoMA project. Sinds 2013 biedt het museum ‘onvergetelijke’ rondleidingen aan personen met dementie en hun naaste omgeving. Dit filmpje licht alvast een tipje van de sluier op.

Aan de slag!

Het Stedelijk Museum te Amsterdam is hoe dan ook een bezoekje waard. Laat deze mooie kans zeker niet voorbijgaan en plan een bezoekje naar Amsterdam! Meer informatie vind je terug op de website van het Stedelijk Museum.

[genoeggerustblog-blog]

Gedaan met al dat breien!

Als toekomstige kunst- en cultuurbemiddelaars wakkeren we graag de creativiteit bij anderen - en dus ook bewoners van woonzorgcentra - aan. Maar al te vaak wordt deze creativiteit gereduceerd tot breien, koken, het maken van macramé of het organiseren van zondagse knutselnamiddagen. Niks mis mee, maar het kan ook anders! Wij lieten ons inspireren door enkele originele ideeën.

Muurschildering van Marjolein Caljouw

De Nederlandse artieste Marjolein Caljouw maakte in het woonzorgcentrum Burgemeester van Randwijckhuis te Amersfoort een ontzettend grote muurschildering die zich over zeven verdiepingen verspreidt. Haar werk beeldt een levensboom af waarin verbondenheid als centraal thema vooropstaat. Caljouw hoopte dat deze muurschildering een aanleiding zou zijn tot meer conversaties tussen de bewoners. Hier kan je kijken naar een timelapse en hier vind je een filmpje terug waarin Marjolein Caljouw zelf aan het woord is. Hier vind je een timelapse en hier vind je een filmpje terug waarin Marjolein Caljouw zelf aan het woord is. De kunstenares heeft ook een eigen website.

Aan de slag!

Wat zouden wij als kunst- en cultuurbemiddelaar of jullie als medewerkers van een WZC kunnen doen? Het lijkt ons tof om samen met de bewoners van een woonzorgcentrum een muurschildering te creëren. Aan de hand van het kunstwerk zouden we een gesprek kunnen voeren over het leven van de bewoners. We zouden herinneringen van vroeger kunnen ophalen, een gesprek kunnen voeren over elementen in hun leven die ze missen of die ze heel erg koesteren. We zouden samen stil kunnen staan bij die zaken die het leven voor hen waardevol maken. 

Fotoproject Growing Young van fotografe Delphine Lebon

Een ander origineel voorbeeld waaruit jullie en wijzelf zeker inspiratie kunnen halen is het project Growing Young van kunstfotografe Delphine Lebon. Zij fotografeerde enkele bewoners van WZC Zonnebloem te Gent. Lebon creëerde decors waarin de bewoners werden afgebeeld in situaties waarin ze terug kinds konden zijn. Een originele en speelse insteek! Enkele van de foto’s werden geselecteerd voor de Canvascollectie.

De foto’s en ander werk kan je bezichtigen op de  website van de fotografe.

Aan de slag!

Een activiteit zoals deze zou leuk zijn om te organiseren rond feestdagen. Een fotoshoot met bewoners brengt ongetwijfeld leven in huis! De foto’s zouden nadien kunnen worden opgehangen in het woonzorgcentrum.

Wat ons nog toffer lijkt, is een activiteit organiseren waarbij bewoners zelf aan de slag kunnen met fotocamera’s! Fotografie kan zeker en vast ingezet worden als middel om de leefwereld van bewoners te leren kennen en tot uitdrukking te brengen.

[genoeggerustblog-blog]

Cultuurparticipatie bij bewoner J.

We namen een interview af bij J., een bewoner van een rusthuis over participatie aan kunst en cultuur als je in een WZC woont.

Benieuwd wat voor bruisend cultureel leven J. heeft? Lees zeker verder!

Goedemiddag J., we kaderen waarom we hier zijn. De animatie verantwoordelijke vertelde me dat je nog wel eens buitenshuis aan kunst en cultuur doet. Kan je daar iets meer over vertellen? Ik ga naar muziek optredens. Onlangs ging ik nog naar het theater in de Bourla, maar de naam van het stuk ontglipt me jammer genoeg. Een actrice speelde een monoloog.

Je vindt het dan wel heel leuk om buitenshuis nog op pad te gaan? Ja absoluut! Ik ging nu net een koffietje drinken.

Ooh dan houden wij je tegen! Dat is geen enkel probleem hoor! Lacht

Als je naar een concert gaat, naar wat voor soort muziek ga je dan zo meestal? Alternatieve muziek. Ik ga in Antwerpen in de buurt van een tunnel vaak naar een concertzaal. Hoe heet het ook weer?

Misschien komt het straks terug. Komen je ze dan altijd halen of hoe ga je er naartoe? Ik ga er met de scooter naartoe.

Zalig! Ga je dan vaak alleen? Alleen of met vrienden.

Zijn dat dan bewoners van hier in het rusthuis of niet? Nee nee, nooit mensen van hier. Ik ben één van de enige bewoners die vaak weggaat.

Hoe voelt het dan dat je toch nog veel vrijheid hebt? Ik ben vooral gelukkig dat ik er nog op uit kan trekken.

Zijn er hierbinnen ook activiteiten die je leuk vindt en waar je aan meedoet? Ze doen hier hun best, zeker en vast. Zelf doe ik er nooit aan mee. Ik ben liever op pad.

Heb je zelf iets van kunst beoefend? Neen, ik ben handelsingenieur van opleiding. Ik heb me wel even bezig gehouden met fotografie als hobby. Ik maakte vooral portretten.

Ondervindt u drempels om aan cultuur te doen nu u in een rusthuis woont?     Zolang ik nog kan lopen niet nee. Nu ga ik met de scooter een koffie drinken he, elke dag om 10 uur.

Dan houden we je echt wel op! Dat is niet erg. Nog vragen? Lacht Ooh ja die naam van de concertzaal. Hij roept de animatie verantwoordelijke. Hoe heet die concertzaal nu weer? Zij roept: Het Bos! Juist ja! Roept J terug.

Leuk!! Een plek waar veel jonge mensen komen! Ga maar genieten van je koffie en heel erg bedankt om op onze vragen te antwoorden. Zeer graag gedaan.

[genoeggerustblog-blog]

Kunst is iets dat inspeelt op de ziel en het emotionele welzijn van de bewoners.

We trokken met ons vieren naar woonzorgcentrum Cadiz aan het Eilandje. Daar werden we warm ontvangen door sociaal werkster Jessica. Zij kent elke bewoner door en door en is dan ook heel erg geliefd bij iedereen in het woonzorgcentrum. We stelden Jessica enkele vragen over hoe WZC Cadiz kunst en cultuur integreert in de werking en stonden even stil bij haar persoonlijke visie over de betekenis van kunst en cultuur in woonzorgcentra. Nieuwsgierig naar dit interessante gesprek? Lees dan hier verder!

Op welke manier biedt het woonzorgcentrum kunst en cultuur aan de bewoners aan, zowel binnenshuis als buitenshuis?

“We zijn nog maar net verhuisd naar het Eilandje. Het WZC was hiervoor gevestigd in de Oever. Daar hadden we al een netwerk uitgebouwd in de buurt. Het team had een vast patroon van werken en besteedde af en toe ook aandacht aan kunst en cultuur. Door het verhuizen hebben we ons wat moeten heroriënteren. De sociale kaart vormde hierbij het vertrekpunt. Samen met mijn medewerkers heb ik onderzocht welk aanbod in de buurt beschikbaar was en welke locaties toegankelijk zijn voor de bewoners van het WZC. Ook vroegen we aan de bewoners wat hen interesseerde.

In Het Bos worden af en toe concerten georganiseerd. Morgen is daar bijvoorbeeld een jazzoptreden gepland. We hebben gedurende de voorbije week aan de bewoners gevraagd of iemand interesse had om daarheen te gaan. Uiteraard zoeken we dan begeleiders die de bewoners vergezellen bij de uitstap.

Via de Arenberg kunnen we soms een livestream organiseren in ons WZC. Dan kunnen de bewoners live een voorstelling bijwonen. Volgende week gaan we ook naar het Nationaal Museum van Douane en Accijnzen met een gids. Dit vinden de bewoners ook leuk omdat velen van hen de oorlog hebben meegemaakt en er al tal van reizen hebben opzitten. Dergelijke uitstappen maken altijd veel persoonlijke verhalen bij hen los.  

Om de nieuwe buurt en haar geschiedenis te leren kennen, organiseren we binnenkort een wandeltocht. De bewoners zullen de buurt verkennen aan de hand van wat vragen.

Soms nodigen we een artiest uit in het WZC. Hierin proberen we ook te variëren. Zo komt er soms een saxofonist, een accordeonist en een groepje zangers dat Franse chansons brengt. Er woont in de buurt ook een meisje dat conservatorium volgt. Op dinsdagvoormiddag komt ze altijd piano spelen. Voor haar vormen de bewoners een ideaal publiek om voor te oefenen en tegelijkertijd kunnen de bewoners genieten van haar pianospel. Doorheen de dag laten we de radio opstaan in het rusthuis. De radiozenders proberen we zoveel mogelijk te variëren en af te stemmen op de voorkeur van de bewoners. Meestal staan Klara, Radio 1 en Radio 2 op.

We werken ook samen met bibliotheek Permeke. In de leefruimte hebben we een kleine bibliotheek gemaakt. Deze boeken worden om de drie maanden vervangen.

Samen met de wereldschool in de Brederodestraat hebben de bewoners etsen gemaakt. De bewoners mochten via hun levensverhalen kernwoorden opschrijven, waaruit gedichten zijn ontstaan. Die gedichten werden dan omgezet in etsen. Het boek waarin alles verzameld is, wordt binnenkort voorgesteld in de school.”

Wat is volgens u de meerwaarde van kunst en cultuur voor de bewoners?

“Het is iets dat inspeelt op je ziel, op je emotionele welzijn. Het kan je terugbrengen naar een moment van vroeger, maar ook naar een moment van nu. Het maakt je vollediger als persoon. Het is een mooie middel om contact te leggen met anderen. En daarnaast horen kunst een cultuur gewoon ook bij het leven. Overal in de wereld is er kunst een cultuur, dus dat is volgens mij het teken dat deze zaken ook gewoon nodig zijn.”

Welke drempels ervaren het WZC of haar bewoners bij het organiseren van of participeren aan kunst en cultuur?  

“De beperking van de bewoners zelf vormt een drempel. Dan bedoel ik zowel mentale, geestelijke en fysieke beperkingen. Hier valt altijd wel een mouw aan te passen. Daarnaast is het WZC nu nog gelegen in een werf. Alles ligt hier nog opengebroken. Ook financieel ervaren we soms drempels. Kaarten kosten algauw 20 euro, bijvoorbeeld in het Fakkeltheater. Het is niet voor iedereen haalbaar om deze prijs neer te tellen. Natuurlijk willen we zoveel mogelijk laten participeren en proberen we ons aanbod af te stellen op de wensen van de bewoners. Zelfs als er slechts één of twee deelnemers zijn, vind ik het de moeite om toch deel te nemen aan een culturele uitstap.”

Hoe ga je om met deze drempels?

“Als team proberen we deze drempels niet uit de weg te gaan. Waar dit mogelijk is, zoeken we een oplossing. Zo bestaat er bijvoorbeeld  ‘Paar Apart’. Dit project geeft aan personen die omwille van verschillende redenen niet tot cultuurparticipatie komen, de kans om wel te participeren. Paar Apart gaat op zoek naar een buddy die wel ervaring heeft met culturele uitstappen die de bewoners kan vergezellen. We hebben in het WZC de wensen en culturele voorkeuren van de bewoners bevraagd en nu kunnen we op zoek gaan naar een bijpassende buddy. We vinden het belangrijk om de behoeften en interesses van de bewoners zelf als uitgangspunt te nemen.”

Welke tips geef je aan medewerkers van andere woonzorgcentra om kunst en cultuur een plaats te geven in een WZC?

“Ik raad anderen aan om een heel open-minded houding aan te nemen. Het is weinig zinvol om je vast te pinnen op wat kunst en cultuur is. Ik denk dat je meer kan bereiken als je bewoners zelf laat participeren en bevraagt over kunst en cultuur en hun behoefte aan cultuurparticipatie. Zij hebben tenslotte meer levenservaring.  In het WZC stellen we een holistische visie voorop en vertrekken we vanuit  het levensverhaal van de bewoners. Op die manier kan je jezelf als verzorger of medewerker van een WZC ook verrijken. Het helpt om vanuit een positief enthousiasme zelf mee te doen en die vlam en passie voor kunst en cultuur van daaruit aan te steken bij anderen.”

[genoeggerustblog-blog]

Een boeiend gesprek met bewoner K. uit WZC Cadiz

Op donderdag 11 mei voerden wij een boeiend gesprek met bewoner K. die in woonzorgcentrum Cadiz te Antwerpen verblijft. Benieuwd naar de cultuurbelevenis van K. en deze bijzondere ontmoeting? Lees dan hier verder!

Op donderdag 11 mei brachten wij  in het kader van onze blog ‘Genoeg gerust?!’ een bezoek aan WZC Cadiz te Antwerpen. We werden vriendelijk onthaald door de onthaalmedewerker van dienst die ons doorverwees naar de eerste verdieping van het rusthuis. Daar werden we opgewacht door sociaal werkster J. die ons in contact bracht met bewoner K., net zoals wij een grote kunstliefhebber. We hadden meteen het vermoeden dat uit dit contact een boeiend gesprek zou kunnen volgen en al gauw werden deze vermoedens positief bevestigd!

Hoe K. in het woonzorgcentrum terecht kwam

K. vertelde dat hij tien jaar geleden in het woonzorgcentrum is terecht gekomen na een val. Hij lijdt aan Parkinson en bevindt zich bijgevolg in een rolstoel. Vroeger ging hij bijna vijf dagen per week naar het theater. Daarnaast reisde hij ontzettend graag. Hieraan kwam een einde toen hij in het woonzorgcentrum kwam wonen.

Op bezoek bij deSingel, deFilharmonie, Ballet Vlaanderen en meer!

Tijdens onze babbel vertelde K. dat hij, sinds hij in het rusthuis woont, één keer per maand naar een dansvoorstelling in deSingel gaat. Voorstellingen van Anne Teresa de Keersmaeker en Édouard Lock dragen zijn voorkeur weg. Na een voorstelling trekt hij meestal richting de foyer om een gesprek aan te gaan met de artiesten. K. gaf aan dat hij dit  heel erg leuk vindt om te doen. In de Singel is K. gekend en houdt men er rekening mee dat K. zich in een rolstoel voortbeweegt. K. liet tijdens ons gesprek duidelijk blijken dat hij dit apprecieert.

K. blijkt niet alleen een theaterliefhebber te zijn. Hij is ook verzot op klassieke muziek. In het rusthuis luistert hij zoveel mogelijk naar Klara en vult zo zijn dagen met klassieke concerten. Vroeger ging K. wel vaker naar concerten gebracht door deFilharmonie. Opnames van deze concerten bekijkt hij ontzettend graag in het woonzorgcentrum. Tijdens het gesprek gaf K. aan dat hij heel erg kan genieten van concerten van de beroemde pianist Benjamin Boren.

Na een adempauze, zette K. zijn relaas verder. Met sprankelende ogen vertelde hij ons dat enkele artiesten van het Ballet Vlaanderen hem hadden bezocht toen hij in het Elisabeth ziekenhuis lag. De dansers hadden een prachtige dans uitgevoerd op het binnenplein van het ziekenhuis. Dit vond hij uiteraard een ongelofelijke ervaring. Zeg nu zelf, wie droomt nu niet van een privé dansvoorstelling gebracht door Ballet Vlaanderen op zijn oude dag?

Terwijl we onze blik doorheen de kamer van K. wierpen, zagen we op zijn bureau enkele foto’s en souvenirs van zijn reizen staan. Toen we K. naar deze foto’s vroegen, vertelde hij met een twinkeling in zijn ogen. K. liet blijken dat hij van zijn leven heeft genoten en vertelde ons vol enthousiasme en plezier over zijn avonturen en de theatervoorstellingen die hij tijdens deze reizen meepikte.

Drempels bij cultuurparticipatie

Jammer genoeg ervaart K. naast deze mooie ervaringen ook enkele drempels en moeilijkheden. K. vertelde dat het voor hem onmogelijk is om er alleen met de rolstoel op uit te trekken om cultuur te beleven. De straten zijn niet goed gelegd en tramverbindingen zijn er volgens hem onvoldoende. Hij kan zelf ook zijn rolstoel niet meer voortbewegen. K. vertelde dat deze drempels hem zeker parten spelen. Van deze beperking ziet hij het meeste af. K. heeft het gevoel dat hij slechts met weinig bewoners over kunst en cultuur kan praten. Dit ervaart hij als een gemis.

Na een lange en intense babbel met K. sloot hij het gesprek af met de volgende treffende woorden: “Ik zou een boek kunnen schrijven over wat ik heb gehad en wat ik zozeer mis.”

Aan de slag!

PS: Als tip geven we graag het volgende mee: ga op zoek naar de interesses van de bewoners en geef hen ook de kans om deze uit te drukken. Knoop een gesprek aan, laat hen hun ervaringen delen, geef hen de tijd en ruimte om hun passie te verwezenlijken, al is het slechts op kleine schaal. Immers; wie zijn passie verliest, heeft meer verloren dan wie zich verliest in zijn passie!

[genoeggerustblog-blog]

‘Kunst doet leven!’ in Sint-Niklaas

Kunst doet leven. Daar twijfelen we niet aan. Dat de gelijknamige conferentie ‘Kunst doet leven!’, georganiseerd door het Departement Cultuur, Jeugd en Media en de stad Sint-Niklaas, beslist de moeite is om bij te wonen, staat als een paal boven water.

Wat houdt de conferentie in?

De conferentie ‘Kunst doet leven!’ biedt op 30 mei 2017 een uitstekend platform voor verschillende sectoren en geïnteresseerden om de dialoog over cultuurparticipatie voor en door ouderen aan te gaan. Op de agenda staan tal van inspirerende lezingen, toffe workshops, verrijkende getuigenissen en projectvoorstellen m.b.t. deze actuele thematiek.

Voor wie?

Behoort u tot de welzijns-, onderwijs-, zorg-, of kunst- en cultuursector of bent u geïnteresseerd naar meer?

Inschrijven

Wilt u actief brainstormen, debatteren, filosoferen over cultuurparticipatie voor en door ouderen? Of wilt u zich laten inspireren en enthousiasmeren?

Dat kan allemaal! Aarzel vooral niet en schrijf je in voor 19 mei via het  inschrijvingsformulier.

Meer algemene informatie vind je hier:

Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media Vlaanderen. (2017). Conferentie ‘Kunst doet leven!’ op 30 mei 2017. Over ouderen en cultuurparticipatie. Geraadpleegd op 7 mei 2017 via http://www.kunstenenerfgoed.be/nl/nieuws/conferentie-%E2%80%98kunst-doet-leven%E2%80%99-op-30-mei-2017-over-ouderen-en-cultuurparticipatie

Meer informatie m.b.t. de programmatie vind je hier:

Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media Vlaanderen. (2017). Conferentie ‘Kunst doet leven!’. Geraadpleegd op 7 mei 2017 via https://cjsm.be/cultuur/kunst-doet-leven

Meer informatie m.b.t. de routebeschrijving en locatie vind je hier:

Google Maps. (2017). Stadsschouwburg Sint Niklaas. Geraadpleegd op 7 mei 2017 via https://www.google.be/maps/place/Stadsschouwburg+Sint-Niklaas/@51.1668233,4.1368793,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x47c38e965eec53bd:0x7126763e85bd9e11!8m2!3d51.16682!4d4.139068?hl=nl

Inschrijven kan je hier:

Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media Vlaanderen. (2017). ‘Kunst doet leven!’ – inschrijving. Geraadpleegd op 7 mei 2017 via https://cjsm.be/cultuur/formulieren/kunst-doet-leven-inschrijving

[genoeggerustblog-blog]

Muziekkamp voor kinderen en ouderen!

Jong en oud niet met elkaar te verzoenen? Toch wel...! De organisatie Land Plezant doet het en dit met een speciaal medium, namelijk muziek. I.s.m. WZC ‘Den Olm’ in Bonheiden zet de organisatie een muziekkamp op poten waaraan kinderen van 6 tot 10 jaar kunnen deelnemen. 

De kinderen kunnen zich  tijdens het kamp onderdompelen in de leefwereld en woonomgeving van de bewoners. De week wordt afgesloten met een slot- en luistermoment voor ouders, familie en vrienden. Muziek vormt het thema van dit kamp en zal de twee generaties ongetwijfeld dichter bij elkaar brengen.

Inschrijven

Heb je van  3 juli tot 7 juli 2017 nog niets te doen? Schrijf je dan zeker in!

Meer info vind je op onderstaande via deze link: Muziekkamp

Bronnen en extra informatie

Hoplr. (2017) Muziekkamp Den Olm. Geraadpleegd op 9 mei 2017 via https://www.hoplr.com/Event/386055/Muziekkamp-Den-Olm

Bonheiden, verrassend, veelzijdig. (2017) Muziekkamp ism Woonzorgcentrum 'Den Olm'. Geraadpleegd op 9 mei 2017 via https://www.bonheiden.be/activiteiten/detail/446/muziekkamp-ism-woonzorgcentrum-den-olm

Uit in Vlaanderen. (2017) Muziekkamp i.s.m. Woonzorgcentrum 'Den Olm'. Geraadpleegd op 9 mei 2017 via https://www.uitinvlaanderen.be/agenda/e/muziekkamp-ism-woonzorgcentrum-den-olm/dedb1e37-278d-4280-a720-b5ddd92cb548