gorritgoris

[gorritgoris]

Clichés om te ademen

Tijd vliegt, zei een goede vriendin laatst tegen me. Twintig jaar, zo voorbij, voegde ze eraan toe, zuchtend.

Twee lange decennia in een kort zinnetje, dacht ik toen, in een paar woorden, samengevat in een zucht. Alsof die voorbije 175.320 uren niets betekenden. Alsof 1,2 miljard doden geen stilte achterlieten. Alsof 2,8 miljard nieuwgeborenen geen levens hebben gestart, geleefd, beëindigd. Alsof er geen oorlogen zijn gevoerd, rampen zijn doorstaan, landen zijn gesticht en gevallen, steden zijn gebouwd en verwoest.

Twintig rondes van de aarde langs de zon, goed voor negentien miljard kilometer. Een reis die geen mens te voet kan maken, en toch noemen we haar achteloos: snel voorbij.

Misschien moet het ook wel zo. Misschien is het ondraaglijk om alles te voelen wat er gebeurt in twintig jaar. Misschien hebben we zo’n clichés nodig om te ademen.

En toch, elke keer als iemand zegt: tijd vliegt, voel ik even de zwaarte van alles wat voorbijging – en wat nog zal komen.

[gorritgoris]

Vrijheid versus schijnvrijheid

Haar luide stem trekt mijn aandacht. ‘O, heerlijk,’ herhaalt ze. ‘Ja, lekker genieten,’ zegt een andere dame, terwijl ze haastig een van de terrasstoelen richting zon draait. ‘Vlug, vlug,’ zegt de luide dame. De twee mannen die samen met de dames zijn aangekomen, volgen gejaagd haar voorbeeld. Nadat de vier hebben plaatsgenomen, sluiten ze gelijktijdig hun ogen. Er valt geen woord meer, alsof de zonnestralen hen kalmeren. Ik kijk op mijn horloge, het is middag. Waarna ik de vier van kop tot teen bestudeer; gestyled haar, confectie maatpakken en mantelpakjes, blinkende schoenen. Kantoorvolk. Of ze wat moeten drinken, vraagt de garçon. Een cola light, twee koffies en een witte wijn: noteert hij. ‘Een witte wijn,’ vraagt de luide dame. ‘Jij durft!’ ‘Sst. Genieten. We hebben nog maar vijfentwintig minuutjes.’ ‘Ja, wat een luxe.’ Tijd om in de zon te zitten als een luxe, denk ik. Terwijl ze elke dag schijnt – onvermoeid en onverschillig, gul en gratis voor wie kijkt, als je geluk hebt zonder wolken ervoor. Ik fantaseer dat de vier in een betonnen kooi werken. Elke dag worden ze even losgelaten – een halfuur buitenlucht, als gevangenen op de luchtplaats. Met hun zuinig gespaard geld kunnen ze een aantal weken per jaar op vakantie. Daar spenderen ze lange dagen buiten, en als ze weer thuis komen, zijn ze opgeladen – vol met de rijkdom van nietsdoen en het genieten van de zon. Zo lijkt het me. ‘Kom, boys and girl,’ zegt de luide dame. ‘Is het al tijd?’ vraagt de andere. ‘Ja-a. We moeten doorgaan. Tik tak!’

Kort daarna reken ik af en verlaat ik de brasserie. Terwijl ik richting Centraal Station stap, zie ik aan de rand van 't Astridplein drie daklozen zitten. Ze discussiëren heftig. De zon ligt over hen uitgespreid als een deken die geen van hen nog lijkt te voelen.

[gorritgoris]

In het 'nu', onvermijdelijk en moeiteloos

Mijn lichaam protesteert koortsig, dwingt mij tot stilstand. Alles lijkt anders. De gedachten die gisteren nog als een zwerm bijen door mijn hoofd joegen – de haast, de zorgen, de schijnbare urgentie van taken en denkbeeldige verplichtingen – zijn verdwenen. Een eigenaardige helderheid daalt neer, een vorm van zuivering. Alsof het lichaam, door zoiets onschuldigs als een griepje, de geest bevrijdt van zijn gebruikelijke overdrive.

Ik adem in. Ik adem uit. Meer is er niet. En dat is genoeg.

[gorritgoris]

De Wensboom

Er was eens een arme man die door het woud liep en piekerde over al zijn problemen. Oververmoeid van de tocht en het mijmeren stopte hij aan een open plek met een vreemd uitziende boom. Zonder het te weten rustte hij tegen een magische boom die, als je ermee in aanraking kwam, wensen deed uitkomen.      De arme man had dorst en wenste dat hij iets te drinken had.     ‘Ach, had ik maar iets te drinken,’ zei hij treurig.     Onmiddellijk verscheen er in zijn hand een beker fris water. Met grote ogen keek hij naar de goedgevulde beker. Hij rook aan het zuivere water, inspecteerde het nauwkeurig en besloot dat het drinkbaar was. In één teug dronk hij de beker leeg.     De arme man had honger en wenste dat hij iets te eten had.     ‘Ach, had ik maar iets te eten,’ zei hij treurig.     Onmiddellijk verscheen er in zijn handen een bord met een heerlijke maaltijd op. Hij rook er aan, inspecteerde het lekker uitziend eten en besloot dat het eetbaar was. Gulzig at hij het bord leeg en voor de laatste hap binnen was dacht hij ongelovig: al mijn wensen worden ingewilligd.     ‘Nou, dan wens ik een mooi eigen huis,’ zei hij luid.     Onmiddellijk verscheen er in de open plek voor hem een prachtig huis dat er net uitzag als in zijn dromen. Zijn lippen krulden en hij lachte.     ‘Ik wens knechten die het huis onderhouden,’ zei hij luid en opgewekt.     Terwijl er een aantal knechten verschenen in het huis realiseerde hij zich dat hij nu op een of andere manier gezegend was met het ongelooflijk vermogen om al zijn wensen te doen uitkomen. Zijn geluk kon niet meer op.     ‘Ik wens een mooie, liefhebbende, intelligente vrouw,’ zei hij luid, ‘om mijn geluk mee te delen.’     Onmiddellijk verscheen er voor het prachtig huis een mooie vrouw die hem liefhebbend aankeek.     ‘Wacht even,’ zei de man tegen de vrouw. ‘Dit is belachelijk. Ik heb nooit geluk. Dit kan mij niet overkomen.’     Terwijl hij dit uitsprak verdween alles, waarna hij zijn hoofd schudde en treurig zei: ‘Ik wist het.’     De arme man zette zijn vermoeiende tocht door het woud verder en piekerde over al zijn problemen. Vertaald vanuit het Engels – The Kalpataru (or Wishing Tree), a Hindu parable. Met dank aan Sandro Poppe

[gorritgoris]

Blinde woede

Op de trein, die net vertrokken is richting Gent, ontstaat er tumult een paar zitplaatsen verder van waar ik zit. Een jonge Antwerpse woesteling heeft zijn volle vuist geplant op het gezicht van een man die tegenover hem zat. Terwijl omstaanders de jongeman proberen te bedaren, verzet hij zich door te dreigen met de vuisten, verwijt zijn vriendin met luidruchtig gebrabbel.      Van de zijlijn zie ik het tafereel escaleren tot een scene uit een actiekomedie van Luc Besson: de treinconducteur komt aangebeend, de vriendin krijst tegen hem dat de omstaanders haar vriend met rust moeten laten, de jongeman danst dreigend als een would-be Mohamed Ali, de conducteur probeert de rust te herstellen, vragen te stellen, de omstaanders antwoorden kriskras door elkaar, de vriendin draait met haar handtas rond zich heen, de pseudobokser en de omstaanders ontwijken het vliegend gevaarte, behalve de kaartjesknipper. Pats, boem.      Even later, in Station Berchem, stormen twee geblokte mannen van Securail op de trein. Daarna gaat het snel, de mannen delen een paar rake meppen uit en door een stoot tegen de knie valt de pseudobokser op de grond, ze boeien en voeren hem af. De conducteur, met bebloede watjes in zijn neus, neemt de vriendin bij de arm mee. Zij blijft krijsen dat haar vriend niets heeft gedaan, dat het de schuld is van de man naar wie ze wijst. ‘Hij daar,’ zegt ze, ‘hij bleef naar mijn borsten staren.’ Zelfs na haar vriend’s waarschuwende woorden.      De man met kristalheldere pupillen, een oog bloeddoorlopen en met gezwollen ooglid, staart afwezig voor zich uit, is sprakeloos, in shock, bleek. Hij bibbert. Hij had de vuist nooit zien aankomen, hij zat rustig neer, te wachtten op zijn vriend, een begeleider, die even naar het toilet was toen het jonge koppel tegenover hem kwam zitten. De dreigende woorden van de pseudobokser, in een Antwerps dialect had hij niet goed begrepen.      Terwijl de man bibberend rechtstaat, duwt zijn begeleider hem een witte vouwstok in de hand.

[gorritgoris]

Afromen

De deurbel schelt net wanneer ik een sms krijg; een bericht van de provider. ‘Gedaan met roaming in de EU :-)’ lees ik terwijl ik de voordeur open, mijn oog valt op de smiley.     ‘Ha! Alsof de providers, na al die jaren zakkenvullen, zelf hebben gestreden om die onnodige kosten teniet te doen,’ zeg ik luid tegen mijn bejaarde buurvrouw. Even denk ik dat ze niet zo blij is met mijn uiting van ergernis.     Vechtend tegen haar tranen, zegt zij dat ze de elektriciteit hebben afgesneden. Ze vraagt wat ze nu moet doen zonder.      Akelig, denk ik, het ontbreken van een belangrijke nutsvoorziening. Noch warm water, noch warm eten, een koud huis. Dat kan toch niet! Zij kijkt verloren om zich heen. ‘Kom binnen,’ zeg ik, ‘mijn huis is uw huis.’ Ze glimlacht dunnetjes.

Na een moreel ondersteunende maaltijd en bij nader onderzoek blijkt dat mijn lieve en stokoude buurvrouw al jaren teveel betaalde, omdat de energieleverancier haar contract stilzwijgend had voortgezet zonder de prijs aan te passen, te verlagen naar de laatste tarieven. Uiteindelijk werd, door automatische betalingen, haar rekening leeggeplunderd – zo kwam het bij haar over – en raakte haar spaarboekje uitgeput. De aanmaningen kon ze niet lezen omdat ze geen geld had voor een nieuwe bril, omdat ze een te ijdele trots had, tot nu. In nood mag men geen trots kennen.      Ik weet dat energieleveranciers smeken, via reclame, om uw huis te mogen verlichten, dat ze je daarna graag oplichten wist ik niet. Toch is het legaal met kleine lettertjes – handig bij bijziende en goedgelovige personen.      Terwijl mijn buurvrouw in de zetel naar haar favoriete programma kijkt, doe ik nog een ander onderzoek online. Zo lees ik dat onze providers de laatste maanden de tarieven verhoogd hebben. Toeval, zeggen de woordvoerders van de providers simultaan. Om het komend verlies op te vangen, denk ik. Daarbovenop moet je opletten, want de nieuwe regel telt niet in Zwitserland en de UK, waar, naar ’t schijnt, de providers je buitensporige roamingkosten zullen aanrekenen, en als je buiten jouw volume belt of surft in de EU betaal je tweemaal zoveel als voorheen. Is dat ook toeval?      Ik vraag me af wie gelukkig wordt van al die woeker.

[gorritgoris]

Villa Belgica

België heeft een niet al te groot bouwoppervlakte of er moet ontbost worden, onteigend. Toch is het illegaal om een woning te bouwen onder ± 30 m2. Waarom mag dat niet?      In naburige landen, en wereldwijd, kan het wel, want kleine huizen hebben een veel kleinere ecologische voetafdruk dan grote huizen, nemen minder oppervlakte in beslag. Daar trekken zowel bejaarden als jeugd minihuizen op van maar 8 m2 waarin ze ruimte genoeg hebben om waardig te leven. Omdat ze geen groot huishouden meer willen, omdat ze aan het ontspullen zijn, omdat ze zich niet in de schulden willen steken, omdat ze liever op avontuur gaan en beleven dan vast te zitten als een parkiet in een 'gouden' kooi.      Is het niet een veronderstelling van de overheid dat iedereen nog een 'te' groot huis wil of nodig heeft? Of is het net daarom dat de bouwindustrie, ondersteund door de wet, die 'baksteen' door onze strot blijft rammen tot we hem inslikken. Tot we het zelf geloven dat we hem 'in de maag' hebben.      Ik krijg er oprispingen van. ___________________________________________________ Ontspullen van James Wallman, ISBN 9789021561288

[gorritgoris]

Cameraden

‘Kameraden kameraden,’ zegt een krasse grijsaard luid nadat hij is opgestapt. ‘Overal kameraden.’ Ostentatief wijst de man met een wandelstok naar de verschillende zwartgrijze halve bollen in het plafond van de tram.       ‘Camera’s, het zijn mijn maten niet.’ Hij zegt het naar degene die wil luisteren. ‘Camera’s in de trein, tram, bus, stations, straten, snelwegen, parken, bibliotheken, zwembaden, in de lift, op uw werk. Met 'facial recognition'. Voor onze veiligheid, staat er soms bij, of: om u beter te bedienen,’ hij gnuift. ‘Is het wel voor onze veiligheid dat er overal camera’s worden opgesteld om alles te registreren?’ Hij kijkt vragend naar mij. ‘Of is het omdat Big Brother 24 op 24, 7 op 7 alles wil registreren om ons in ’t oog te houden.’ Hij knipoogt. ‘1984 was geen handleiding!’ Daarbij hakt hij met de top van de wandelstok op de tramvloer. ‘Bam!’ zegt hij.       Inderdaad, wat gebeurt er met al die opgeslagen beelden? vraag ik me af. En, belangrijker, wie heeft tot die digitale beelden toegang? Zijn ze wel goed beveiligd of kan elke hacker de digitale gegevens achterhalen? ‘Wie, o, wie,’ zegt de oude man, ‘beschermt ons van Big Brother?’ Blijkbaar hoort hij niet meer goed, want hij praat luid. ‘Wie beschermt ons van de georganiseerde politiekers?’ vervolgt de man, waarna hij gniffelt. Hij is grappig.       Hij ziet dat hij zijn publiek gevonden heeft, want hij ploft zich neer op het zitje voor mij. ‘Bam!’ zegt hij opnieuw. ‘Camera’s, het zijn mijn maten niet. Big Brother, de zogenaamde regering …’ Hij pauzeert, het lijkt of hij diep nadenkt, zegt dan rustig, stiller: ‘Het is niet dat de kiezers slecht gekozen hebben. Nee nee.’ Hij fluistert het nu: ‘Het zijn de personen die zich verkiesbaar stelden. Daarmee moeten we het doen. Kijk maar naar Trump.’ Op zijn gezicht, een brede glimlach. ‘Misschien moeten wij, het volk, ook camera’s installeren die registreren wat de verkozen leden van de regering doen en laten.’ zegt hij. ‘Dus niet enkel camera’s in het parlement, maar overal waar ze konkelfoezen. O-v-e-ral! En we blazen een wet uit de Griekse oudheid nieuw leven in. Ostracisme!’ dat laatste roept hij. ‘Dat is een wet die voorzag dat elke burger mocht stemmen op politiekers die in ongenade vielen of hun gezag werd gecontesteerd en door die wet konden ze tien jaar worden verbannen. Alsjeblieft!’ Hij klapt daarbij in zijn hand. ‘Moesten we het vandaag de dag toepassen dan zou het volk jaarlijks de politieker die véél te veel noten op zijn zang had tijdens de verkiezingen, maar achteraf vals blijkt te zingen, er onverbiddelijk uit kunnen stemmen. Gedaan met de prutsers. We zouden ons kunnen baseren op politieke strafpunten, elke keer een van de camera’s een politieke overtreding registreert krijgt de politieker in kwestie een strafpunt. En op het einde van het jaar: de afrekening. Bam!’ zegt hij nogmaals.       De krasse grijsaard staat even vlot op als hij neerzat. ‘Tja, hier moet ik eraf.’ De tram houdt halt aan de bibliotheek.       ‘De macht ligt dan meer bij het volk!’ roept hij nog vanop het voetpad, zijn wandelstok deinend hoog.       Eerst dacht ik dat de man dronken was, maar na hem aan te horen blijkt hij enkel dronken te zijn van ouderdom. Of zou dat wijsheid zijn? Met dank aan Wau Man en Ruben Hoste 

[gorritgoris]

(be)zorgen?

Klopt het dat, in de nabije toekomst, de geluidsoverlast er een extra last bij zal krijgen?

Sinds we meer en meer 'alles' online kunnen bestellen en thuis laten leveren, zullen er, om de wegen te ontlasten van bestelwagens, dagelijks honderden drones, zoemend als een stel luidruchtige wespen op oorlogspad, over tuinen, daken en parken vliegen. Zo stel ik het me voor.       Hoelang nog voor de geruisloze varianten, de fietskoeriers zoals delivery studenten en postbodes, uit het straatbeeld zullen verdwijnen ten voordele van 'de innovatie'? Met dank aan Joke Verhellen

[gorritgoris]

Is sharing wel caring?!

Sharing is caring, is dat niet die mooie leuze op het wereldwijde web? Op allerlei social media app’s kan men in een instant foto’s delen. Vooral kiekjes van eten verzadigen de servers van menig dotcom multinational. Want niets is mooier dan een smeuïge foto van een Toast Kanibaal, toch?    Zou het niet nog mooier zijn, wanneer men online eten deelt, er telkens een euro gaat naar een sociale organisatie die voedsel verdeelt – zoals ‘Meals on Wheels’ waar Trump de financiering net van heeft geschrapt. Of was dat teveel 'caring'?    Niemand is van geven arm geworden, schreef Anne Frank.

[gorritgoris]

Circulatieplan Gent

Het circulatieplan is voor 'losers', klinkt het gescandeerd aan een cafétoog in de late namiddag.    ‘Het openbaar vervoer nemen? Zijde gij zot! Ik ga nog liever in een sauna zitten met mijn kleren aan. En na tien uur’s avonds rijden er hier geen trams meer. Hoe moet ik dan thuis komen van het café? Nee nee, geef mij maar mijn auto. Dan kom ik gemakkelijk thuis, met nog een sigaretje onderweg en vollenbak muziek.’    Ja ja, knikken de ja-knikkers.

[gorritgoris]

Als je de puntjes op de i wil zetten, doe je dat best door er titels boven te plaatsen.

Gorrit Goris

[gorritgoris]

Dringende zaken zijn zelden belangrijk en belangrijke zaken zelden dringend

Dwight D. Eisenhower