laportavitale-blog

[laportavitale-blog]

7 Tips voor mantelzorgers om overbelasting te voorkomen (+ een bonustip!)

Mantelzorgers vormen een onmisbare groep mensen in onze samenleving. Behalve onmisbaar is de groep ook groot: één op de drie volwassen Nederlanders is mantelzorger. Dat betekent dat Nederland in totaal ruim vier miljoen mensen telt die onbetaalde zorg verlenen aan mensen met fysieke, verstandelijke of psychische beperkingen. In het geval van dementerenden zijn het vaak de kinderen en/of partners die de mantelzorg verlenen. Mensen verlenen mantelzorg omdat ze dat graag doen of vanzelfsprekend vinden. Maar, een probleem dat altijd op de loer ligt is overbelasting. Van alle mantelzorgers voelt één op de tien zich zwaar overbelast, dat zijn dus maar liefst ruim 400.000 mensen! Daarom zetten we hier een paar tips op een rij die mantelzorgers kunnen helpen om overbelasting te voorkomen. Dit blog heeft vooral betrekking op mantelzorgers die niet samenwonen met de zorgontvanger. Voor mantelzorgers die samenwonen met degene van wie zij mantelzorger zijn, volgt een apart blog. De tips:

1. Wees je bewust van het gevaar van overbelasting

Het ligt zo voor de hand, maar misschien is dat wel een van de redenen dat overbelasting nogal eens wordt onderschat of vergeten. Een andere reden is dat we het hier over een sluipend proces hebben. Je merkt pas dat je overbelast bent, als de overbelasting al veel te lang aan de gang is. Langere tijd op een bevredigende wijze mantelzorg verlenen, begint dan ook met erkennen van overbelasting als risico. Vervolgens kun je voorzorgsmaatregelen nemen om dit te voorkomen. Alle overige tips hangen hier mee samen.

2. Maak concrete doelen

Wie mantelzorg verleent wil zijn of haar naaste ondersteunen, eventueel lijden helpen te verlichten of er bijvoorbeeld voor zorgen dat diegene langer zelfstandig thuis kan blijven wonen. Dat is het grotere streven. Om dit streven voor jezelf behapbaar en overzichtelijk te maken, is het goed om je mantelzorg te vertalen in concrete acties en doelen. Een keer in de week boodschappen doen, eens in de twee weken de administratie doornemen, elke zaterdag een kopje koffie in de stad drinken, meegaan naar het ziekenhuis… Welke acties je ook onderneemt, baken ze af en maak ze zo concreet mogelijk.

3. Hou het realistisch en bewaak je grenzen

Door het overzichtelijk op een rijtje zetten van je mantelzorgtaken, kun je ook beter bepalen (eventueel in samenspraak met je partner of je gezin) of  ze haalbaar zijn en passen binnen je eigen leven. Natuurlijk kan het voorkomen dat je een keer wat meer moet doen of vaker moet komen. Maar voorkom dat je sluipenderwijs steeds meer gaat doen.

4. Durf hulp te vragen

Vele handen maken licht werk. Probeer daarom ook anderen in te schakelen en pas de eventueel door anderen te vervullen aan aan hun mogelijkheden. Mensen zijn meestal eerder bereid om  kleine, afgebakende taken op zich te nemen dan grote klussen en verantwoordelijkheden. Of het nu gaat om familieleden, vrienden, kennissen of buren. Hulp bieden in de vorm van kleine klusjes geeft veel voldoening vooral als je ook laat merken dat je hier dankbaar voor bent.

5. Heb vertrouwen in de kunde van anderen

Om (oudere) mensen met een grote zorgbehoefte een zo prettig en zelfstandig mogelijk leven te laten leiden, zijn vele verschillende handen nodig. Mantelzorgers en professionele zorgverleners werken daarbij vaak samen, ieder op hun eigen terrein. Om dit netwerk van zorg goed te laten functioneren is wederzijds vertrouwen onontbeerlijk. Vertrouw daarom op de expertise en kunde van de ander, of het nu een mede-mantelzorgen of een professional is. Daar is de zorgontvanger het meest bij gebaat.

6. Blijf zelf  leuke dingen doen

Mantelzorg verlenen geeft voldoening, maar kost ook veel energie. Het is iets dat je naast de zorg voor je zelf of je gezin of je werk doet. Daarom is het belangrijk om je eigen energieniveau op peil te houden. Neem bewust de tijd voor uitjes of om thuis te ontspannen. Uiteindelijk komt dat de mantelzorg ten goede.

7. Onderhoud je sociale netwerk

Iedereen heeft behoefte aan een sociaal netwerk met vrienden, kennissen en familieleden. We ontlenen plezier, gezelligheid en energie aan ons netwerk. Soms kunnen we er stoom in afblazen. Maar ons netwerk is ook van groot belang om ons leven van alledag te bespreken en zin en betekenis te verlenen aan wat we meemaken. Dus, zodra je merkt dat je te vaak een afspraak met een vriendin of vriend afzegt vanwege je mantelzorgtaken, trek dan even aan de bel bij jezelf.

Bonustip: Hou een schriftje bij voor je mantelzorgtaken Om je overzicht te houden over je mantelzorgtaken, is het bijhouden ervan in een schriftje heel handig. Het maakt het overzichtelijk, je kunt terugkijken, plannen en te dienlijstjes maken. Probeer het eens, je zult merken dat het afvinken van taken op een lijstje op zichzelf al veel voldoening geeft!

[laportavitale-blog]

Geluk in het spel: het belang van spelletjes bij dementie

Het spelen van gezelschapsspelletjes is in ons hele leven belangrijk. Spelletjes leveren veel plezier op. Voor kinderen zijn spelletjes van groot belang om zich te ontwikkelen en er achter te komen wie ze zijn of kunnen zijn. Als we ouder worden zijn spelletjes vooral sociale bezigheden, ze versterken de onderlinge banden. Het is gezellig en leuk om met vrienden een spelletje te doen. Voor iemand met dementie kan een spel verrassend veel herinneringen oproepen.

Het spelen van gezelschapsspellen is eigenlijk in bijna alle fasen van het leven van grote waarde. Voor dementerenden is het meedoen aan de bekende spelletjes, zoals monopoly, schaken of kaarten echter steeds moeilijker. Het geheugen en de cognitieve vaardigheden waar we in een spel spelenderwijs gebruik van maken, zijn voor dementerenden immers steeds minder toegankelijk. Wie getroffen is door dementie heeft steeds meer moeite om zich competent, verbonden en zelfredzaam te voelen, zoals dat heet. De gewoonste dingen kosten steeds meer inspanning; relaties en vriendschappen veranderen en de verbinding die er vroeger was moet worden losgelaten. Er ontstaat een nieuwe verhouding tussen de dementerende en zijn of haar omgeving waarin competentie, verbondenheid en zelfredzaamheid sterk onder druk komen te staan. Als die fase is aangebroken, kan het belang van spel niet sterk genoeg benadrukt worden. Voor iemand met dementie kan een spelletje namelijk een  manier zijn om even zichzelf weer terug te vinden; zowel in verloren gewaande herinneringen als in schijnbaar verdwenen vermogens. Je moet alleen wel de juiste spellen spelen, een spel dat aanhaakt op de competenties en interesses van de dementerende. 

Bij LaPorta Vitale maken we vaak gebruik van eenvoudige, zelfgemaakte spellen die er speciaal op gericht zijn de herinnering te stimuleren. Inhoudelijk kan dat spel over van alles gaan; het kan gaan over Europese landen, koekjes, geld uit de tijd van de gulden, ambachten, auto’s, bloemen, gereedschap, ambachten, noem maar op. De vormen die we gebruiken zijn gebaseerd op eenvoudige kaart en bordspellen. Winnen speelt uiteraard geen rol, maar het naar boven halen van weggezonken kennis en herinneringen des te meer. Het blijkt dat zo spelenderwijs een gesprek op gang komt en er bij de dementerende heel wat herinneringen van vroeger naar boven komen. Hij of zij raakt enthousiast en is vaak niet meer te stuiten. In het spel kan iemand die dementeert zich weer enigszins competent, verbonden en zelfredzaam voelen en dat is een groot goed.

[laportavitale-blog]

Beklemmend verhaal over zorgen voor een jong demente vader

Wat doe je als je vader op jonge leeftijd dement wordt? De twintigjarige Hans van Wingerde koos er halverwege de jaren zeventig voor om thuis bij zijn ouders te blijven wonen om te helpen bij de zorg voor zijn vader. Dat het om dementie ging, hoorden ze pas in een heel laat stadium. Hij schreef er, ruim dertig jaar later, een aangrijpend boek over dat zich afspeelt in de tijd dat de onwetendheid over dementie bij ‘jongere’ mensen nog alom was.

“We waren een doorsnee Nederlands gezin met vader, moeder, drie zoons en een dochter.” Zo begint het boek dat Hans van Wingerde schreef. Maar ‘doorsnee’ blijft het gezin allerminst. Hij is twintig als zijn vader halverwege de jaren zeventig jaren op 55-jarige leeftijd met zijn ogen begint te tobben en last krijgt van overspannenheid. Achteraf blijken dat de eerste signalen te zijn van een vroegtijdige intrede van dementie. Maar dat weten de Van Wingerdes dan nog niet en de huisarts en alle andere medici, para-medici en zelfs kwakzalvers die zij naar aanleiding van de verergerende klachten raadplegen, evenmin. Hans woont nog thuis bij zijn ouders en zijn jongere zusje van twaalf. Twee oudere broers zijn het huis al uit. De ongeveer acht jaren die volgen, worden gekenmerkt door een verdere achteruitgang en de wanhopige pogingen van Hans en zijn moeder om het leven voor zijn vader dragelijk te houden. Hoewel de schrijver zich er op geen enkel ogenblik in heb boek over beklaagt, heeft hij voor zijn opofferingsgezindheid een flinke prijs betaald. Terwijl hij al een baan heeft, blijft hij thuis wonen en ziet bewust af van het aangaan van een liefdesrelatie.

Verdrietig en boos Mijn vader, dement in de bloei van zijn leven is een beklemmend verhaal geworden over vertwijfeling, schuldgevoel en liefde voor een getalenteerd, maatschappelijk actieve vader die aftakelt en over de offers en emoties van een jong-volwassene. Minutieus doet Hans verslag van hoe hij als mantelzorger samen met zijn moeder thuis zorgt voor de vroeg dementerende heer des huizes. De diagnose ‘vasculaire dementie’ waar pa Van Wingerde aan lijdt, wordt overigens pas in een heel laat stadium gesteld. In het begin van de ziekte wordt hij in het ziekenhuis binnenste buiten gekeerd, maar de artsen kunnen niets vinden. Van Wingerde sr. is dan nog werkzaam al leraar, maar op een gegeven moment kan hij zelfs niet meer fietsen of autorijden. Zelfstandig de weg naar huis vinden wordt ook steeds moeilijker, maar dat weet hij zo lang mogelijk te verbergen. Zelf merkt de vader dat steeds minder dingen hem lukken, wat hem verdrietig en boos maakt. Hans en zijn moeder gaan tot het uiterste om ervoor te zorgen dat zijn vader zo prettig en gewoon mogelijk thuis kan wonen. Zo nemen ze hem nog overal mee naar toe en gaan jaarlijks op vakantie naar hun vertrouwde tenthuisje in de duinen van Katwijk. Ook als dat eigenlijk niet meer goed kan. Tijdens de laatste vakantie raakt vader tijdens het kamperen ontregeld, wat tot chaotische taferelen leidt in de tent en op de camping, waar de andere gasten -die hem al jaren kennen als hulpvaardige, toegewijde gezinsman- schrikken van zijn gedrag en in huilen uitbarsten als ze hem tegenkomen.

‘Te veel eer voor mij!’ Maar ook rustig thuis naar de tv kijken krijgt een andere wending, als pa Van Wingerde denkt dat de mensen die hij op de buis ziet zich ook in levende lijve in zijn huiskamer bevinden. Op een dag ziet hij dan ook Prins Bernhard in zijn woonkamer opduiken en vereerd als hij is, als oud-verzetsman, roept hij uit: ’Oh hoogheid, dat is te veel eer voor mij!’ Hans beschrijft hoe zij steeds meer meebewegen met zijn vaders beleving van de wereld, waar ze hem voorheen telkens trachtten te corrigeren. Ook aangrijpend is de gewetensnood waarin hij en zijn moeder komen als het onvermijdelijke in beeld komt: definitieve opname in een verpleeghuis. De twijfel over of zij het goede doen, wordt nog eens versterkt door familie die, als de opname eenmaal een feit is, deze keuze ernstig betwijfelt. In de woonkamer van het verpleeghuis zorgt Hans voor wat leven in de brouwerij door er muziekbandjes van o.a. Marco Bakker te draaien, tot vreugde van zijn vader die luidkeels meezingt. Maar de staf van het verpleeghuis is hier niet echt van gediend, het zou de mensen te veel vermoeien. Uiteindelijk sterft vader van Wingerde, na een intense ziekteperiode van acht jaar, in het verpleeghuis.

Grillig en complex Het is een boek dat je als lezer bij tijd en wijle bij de keel grijpt. Dat komt doordat de gebeurtenissen zich afspelen in een tijd waarin vrijwel iedereen nog onwetend is als het gaat om dementie bij ‘jongere’ mensen en de keuzen die Hans en zijn moeder maken, hen in een steeds lastiger parket brengen. Het boek laat ook goed zien hoe grillig het ziekteverloop kan zijn, hoe complex de zorg voor dementerenden eigenlijk is en hoe ingrijpend de gevolgen voor de familie zijn. Dat maakt het tot een heel waardevol boek. Een ontroerende toevoeging aan de uitgave wordt gevormd door de mooi geschilderde illustraties, die pa Van Wingerde maakte op zijn zeventiende. Een voorbeeld hiervan staat boven deze blogpost.

Mijn vader, dement in de bloei van zijn leven door Hans van Wingerde is uitgegeven bij boekscout.nl waar het te bestellen is voor € 17,99.

[laportavitale-blog]

Dementievriendelijk zijn, daar moet je de tijd voor nemen

In het algemeen wordt aangenomen dat zeventig procent van de mensen met dementie thuis woont en daar het liefst ook wil blijven. De verwachting is dat dat percentage de komende jaren oploopt tot tachtig procent. Om mensen met dementie een waardig leven te laten leiden, is het belangrijk dat onze samenleving dementievriendelijk is ingericht. Drie zzp’ers die via LaPorta Vitale dagelijks langere tijd bij dementerenden over de vloer komen vertellen wat dementievriendelijk zorg verlenen in de praktijk betekent.

“Dementievriendelijke zorg betekent dat je ze de zorg en begeleiding kan geven in de tijd die de cliënt daar voor nodig heeft”, zegt Els Karlas. “Mensen zijn vaak zo ontregeld en hebben rust en vertrouwen nodig.” Ze werkt sinds 2014 als zzp’er in de zorg en legt zorgbezoeken af bij dementerenden met een persoonsgebonden budget (pgb). “Ik werkte vroeger bij een zorgverlenende organisatie waarvoor ik routes reed. Dan kwam ik bijvoorbeeld bij iemand langs om in korte tijd de steunkousen aan te trekken en dan vertrok ik weer. Voor mensen met dementie is zo’n kort bezoekje helemaal niet prettig, zeker niet als er veel verschillende mensen langskomen. Ik merkte meer en meer bij mezelf dat ik zo ook niet wilde werken. Ik ben ontzettend blij dat ik in 2014 dankzij LaPorta Vitale de overstap heb gemaakt naar het zzp’erschap. De zorg die mensen met dementie hebben kost tijd, dat is heel belangrijk bij dementiezorg. Je kunt mensen dan echt de aandacht geven die ze nodig hebben. Net als het werken met kleine zorgteams. Dat wekt vertrouwen en geeft herkenning.”

Vertrouwensband Voor Willy Keuvelaar betekent dementievriendelijk zorg verlenen verschillende dingen. “Probeer de mens van voor de ziekte te herkennen en leg de nadruk op de dingen die iemand nog wél kan zeg ik altijd. Wees realistisch en duidelijk in woord en gebaar, maar betuttel niet. Begrijp iemands problematiek, die heel groot kan zijn, verdiep je er in en zoek steeds naar praktische oplossingen voor ongemakken ten gevolge van de dementie”, legt Willy uit. Ze vindt bijval bij Lesley Dinsbach. Om zich te verdiepen in iemands problematiek en achtergrond heeft Lesley wel een eenvoudige methode: “Ik stel altijd zo veel mogelijk vragen aan de familie, als dat tenminste kan. Het helpt je in de zorgverlening om een vertrouwensband op te bouwen als je meer weet van iemand.”

Meer van jezelf Voor Els, Lesley en Willy geldt dat ze het werken als zzp’er en in kleine teams rond dementerenden als bevredigend ervaren. Het hebben van genoeg tijd (meestal, natuurlijk niet altijd) speelt daarbij een belangrijke rol. “Er komt veel geduld bij kijken, want je moet je aanpassen aan het tempo van iemand met dementie. Dat betekent dat je daar ook de tijd voor moet hebben, dan heb je het altijd over langere zorgbezoeken. Je kunt je dan beter oriënteren op iemand”, licht Lesley toe. “Je kunt dan ook meer van jezelf in je werk leggen. Ik merk dat mensen het prettig vinden als ik wat over mezelf vertel. Vroeger heb ik bijvoorbeeld in een dansgezelschap gezeten en daarmee de wereld over getrokken. Daar vertel ik wel eens over. Mensen vinden het fijn om even in een verhaal meegenomen te worden. Aan de andere kant zijn er dan ook weer dingen die je routinematig moet doen, zonder enige verrassing. Helpen bij het douchen en aankleden bijvoorbeeld. Als je daarbij een vaste, overzichtelijke routine hanteert, die iedere keer hetzelfde is, dan geeft dat houvast. De kleren liggen op dezelfde plek, de handelingen verlopen altijd in dezelfde volgorde, etc. Douchen en aankleden is een soort transformatie, die voor onrust kan zorgen, dat moet je dan zo gestructureerd mogelijk doen. Het is een combinatie van benaderingen die je moet aanpassen aan de persoon die je voor je hebt en zijn of haar behoeften. Dat vergt een investering van jezelf, maar dat geeft het op deze manier werken ook zo veel voldoening.”

[laportavitale-blog]

E-Health komt er aan

Het is deze week (21 t/m 27 januari) landelijke e-Health week. In heel Nederland vinden evenementen plaats waar professionals, beleidsmakers, mantelzorgers, vertegenwoordigers van patiëntenplatformen  praten over de het belang van e-Health, of kennismaken met allerlei toepassingen. E-health gaat over natuurlijk over digitale toepassingen in de zorg. Dat blijkt volgens de organisatoren van de week, VWS en ECP | Platform voor de InformatieSamenleving, een voor velen nog onbekend terrein.

Technologie is in steeds meer woonkamers te vinden. Computers, digitale televisie, tablets, smartphones zijn de meest bekende voorbeelden. Steeds meer apparaten gaan deel uitmaken van internet, zoals de energiemeter die inmiddels in veel meterkasten is geïnstalleerd. De gedachte achter e-Health is dat als we ons gas- en elektraverbruik kunnen doorsturen naar een bevoegde instantie, we dat natuurlijk ook kunnen doen met onze hartslag, bloeddruk en met alle andere informatie over onze gezondheid en ons welbevinden. Aan de ontvangende kant moeten die gegevens wel op de juiste plek terechtkomen en op de goede manier verwerkt worden tot een gezond advies, recept, afspraak of andere vervolgactie. Dat is nu nog lang niet geregeld.  

Digitale revolutie E-health biedt een legio aan mogelijkheden voor zieke en/of zorgbehoevende mensen, maar helpt ook bij preventie van ziekten en het monitoren van de gezondheid. De verwachting is dat het gebruik van e-Health-toepassingen de zorg efficiënter en kwaliteit beter maakt. Zorgverleners krijgen namelijk meer tijd voor patiënten en de beschikking over meer relevante informatie. Maar om de belofte die de nieuwe technologieën inhouden voor de zorg waar te maken, is er nog een grootschalige verandering achter de schermen in zorgland nodig. Daar is, zoals de Delft e-Health Academie (DeHA) het noemt ‘opschaling’ voor nodig. Op donderdag 26 januari organiseerde zij een conferentie over dit onderwerp. De DeHA roept de zorgwereld op om nieuwe vormen van samenwerking op te zetten om de benodigde digitale revolutie mogelijk te maken. De gedachten hierachter en de agenda voor deze samenwerking zette DeHA in een boekje dat door de Delftse zorgwethouder Raimomd de Prez werd aangeboden aan Gelle Klein Ikkink, directeur Innovatie en Zorg van het ministerie van VWS. DeHA is een door de gemeente Delft, de TU Delft, de Haagse Hogeschool en Ziggo opgezet kennisnetwerk. Daarin participeren ook veel zorginstellingen uit de regio. Deze gezamenlijke inzet en het in het boekje omschreven gedachtengoed moeten helpen om e-Health de plek te geven in onze samenleving die het verdient. VWS blijkt heel enthousiast te zijn over deze Delftse aanpak.

Gelle Klein Ikkink, programmadirecteur Innovatie en Zorg van het ministerie van VWS (links) ontving 26 januari in Delft het dossier e-Health uit handen van Raimond de Prez, wethouder Zorg in Delft.

Zorgrobots Wat ik een intrigerend voorbeeld van e-Health vind is de ontwikkeling van zorgrobots. In Japan is dat al ver ontwikkeld, daar lijken deze digitale assistenten veel op mensen. Dichter bij huis is nu een zorgrobot ontwikkeld die juist niet op een mens lijkt, maar op een…. rollator! LEA is de naam en dat staat voor: Lean Elderly Assistant. Lea is ontwikkeld aan de TU Delft en wordt nu door voormalig TU-onderzoeker Maja Rudinac op de markt gebracht vanuit haar startup-bedrijf Robot Care Systems. Maja Rudinac wil betaalbare robots op de markt brengen die mensen helpen om langer thuis te kunnen wonen. Dat is goed nieuws voor mensen met dementie. De gedachte achter Lea is heel gewoon: robots nemen niet de vorm aan van mensen, maar van dingen waar wij mee vertrouwd zijn, zoals een rollator. Zeg maar een soort nieuwe wijn in oude zakken.

[laportavitale-blog]

8 tips om gezond preventief gedrag vol te houden

Er zijn gemakkelijkere dingen in het leven dan het afleren van ongezonde gewoonten. Maar wie neemt zich met de start van ieder nieuw jaar niet voor om nu eindelijk eens te stoppen met gedrag dat onze gezondheid ondermijnt. Ongezond leefgedrag vergroot de kans op dementie, weten we inmiddels. Maar hoe raak je van je ongezonde gedrag af?

Onderzoek naar leefstijl toont aan dat er zeven belangrijke risicofactoren zijn die invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van alzheimer en andere vormen van dementie:

roken

overgewicht

hoge bloeddruk

te weinig beweging

suikerziekte

te weinig mentale en sociale activiteiten

depressie

Onderzoekers vertellen ons gelukkig ook dat we zelf het risico op dementie kunnen verlagen door onze leefstijl aan te passen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan; verandering van leefstijl is lastig. Vaste gewoonten zitten veelal stevig verankerd in ons gedragsrepertoire. Wie rookt heeft te maken met de verslavende werking van nicotine. Ook andere verslavende bezigheden zoals tv-kijken, suikers eten, koffie drinken, zijn niet altijd 1-2-3 te wijzigen. Accuut stoppen met ongezonde vormen van gedrag is een mooi voornemen, maar vaak blijft het daarbij. Ik heb altijd grote bewondering voor mensen die van de ene dag op de andere kunnen stoppen met een ongezonde gewoonte. Maar ik ken er niet veel! Het stapsgewijs aannemen van andere, gezonde gewoonten, als alternatief naast de ongezonde, biedt meer kans op succes. Dat weten we nu, omdat veel onderzoek op het gebied van preventie zich richt zich op het stimuleren van gezond gedrag. Allerlei ondersteunende gewoonten (‘hacks’ of handigheidjes) spelen daarbij een enorm belangrijke rol. Ook dat blijkt uit onderzoek. Het gaat vaak om handige kleine gewoonten waarmee we ons brein op een ander spoor zetten. Ik heb acht tips op een rijtje gezet.

1.Schrijf je doelen op en formuleer je voornemens positief. Dus: ‘Ik ga gezonder eten’ in plaats van: ‘Ik ga niet meer snoepen’. Uit psychologisch onderzoek blijkt dat mensen die hun doelen opschrijven deze vaker realiseren dan degenen die dat niet doen. Door je doelen op te schrijven worden ze tastbaarder, concreter en daardoor echter.

2. Neem kleine stapjes, daarmee houd je doelen realistisch. Kleine stapjes werken beter dan grote. Ze zijn minder bedreigend en je wijkt niet al te veel af van je normale handelen. Ik ben zelf dol op taart en ben niet gestopt met het eten daarvan, maar neem kleinere porties.

3. Schrijf op wat de nieuwe leefstijl je op gaat leveren. Beschrijf welke voordelen je behaalt met dit nieuwe gedrag, zet ernaast wat de nadelen zijn van het oude gedrag en schrijf op waarom jij dit vast en zeker gaat volhouden! Hang het ergens op, heb je een moeilijk moment? Lees het dan rustig door. Door je doelen zichtbaar te houden voor jezelf, blijf je makkelijker op koers. Het werkt als een richtingbord.

4. Focus je op een of twee  goede voornemens en maak daar een concreet stappenplan voor; hoe ga ik dit aanpakken? Hoe lang wil ik daar over doen? Te veel doelen tegelijk nastreven gaat ten koste van je focus.

5. Laat je inspireren door anderen die het doel al hebben behaald. Goede voorbeelden werken altijd inspirerend, ze geven energie. Foto’s van inspirerende mensen helpen.

6. Zoek contact met medestanders. We zijn nu eenmaal sociale wezens; samen werken aan het volgen van nieuwe eet- en beweeggewoonten stimuleert altijd. Er zijn altijd veel meer mensen die dezelfde doelen nastreven dan je denkt. Wil je beginnen met hardlopen, ga naar een beginnersgroep bij de atletiekvereniging of ga samen met die collega beginnen die het er ook al over had. Wees elkaars stok achter de deur!

7. Complimenten en schouderklopjes ontvangen, dat werkt nog steeds heel goed. Vraag je omgeving om je te stimuleren en je te steunen. Dat werkt natuurlijk twee kanten op. Wees zelf ook iemand die anderen stimuleert en die complimentjes uitdeelt.

8. Beloon jezelf! Hoe meer herhaling des te groter de kans dat het nieuwe gedrag een gewoonte wordt. En heb je die twee maanden vol gehouden, beloon jezelf dan eens met iets waar je echt van kunt genieten! Een mooi boek of een bezoekje aan de sauna. Wees trots op jezelf!

[laportavitale-blog]

Als de kerstman Kerstmis zou vergeten...

Wat zou er gebeuren als de kerstman Kerstmis zou vergeten ten gevolge van dementie? Daarover gaat een prachtig Engels kerstfilmpje, ingesproken door Stephen Fry. Het is uitgebracht door Alzheimer’s Research UK dat als motto heeft The Power to Defeat Dementia. Inwoners van het Verenigd Koninkrijk worden erin opgeroepen onderzoek naar de oorzaken van dementie te steunen met een kleine bijdrage. Een mooie kerstgedachte.

[laportavitale-blog]

Op zoek naar het middel tegen dementie

Er zijn hoopvolle ontwikkelingen in het onderzoek naar de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende oorzaak van dementie. Mogelijk ligt de oplossing in een simpel ledlampje, zo schrijven wetenschappers vandaag in het vakblad Nature. Als dit in het juiste tempo knippert, verdwijnen de kenmerkende eiwitophopingen in de hersenen. Althans in de hersenen van muizen.

Daarin schuilt meteen het grote voorbehoud erkent Li-Huei Tsai, hoogleraar neurowetenschappen aan het befaamde MIT in het Amerikaanse Cambridge. “We hebben al zo vaak gezien dat iets werkt bij muizen, maar faalt bij mensen”, citeert Trouw hem vandaag. Uit andere experimenten weten we dat de plaques bij muizen makkelijker worden opgeruimd dan bij mensen. Maar toch, het concept is heel aantrekkelijk en verdient nader onderzocht te worden aldus Marcel Verbeek, neurochemicus van het Nijmeegse Radboudumc, eveneens in Trouw.

Immuunsysteem Hoopvol is ook het recente onderzoek met nieuwe patiënten waaruit blijkt dat er een manier is om de eiwitten die alzheimer veroorzaken, uit de hersenen van de patiënten te krijgen. De medicijnen zorgen ervoor dat het immuunsysteem zelf de eiwitten opruimt die alzheimer veroorzaken. Vooral bij patiënten bij wie in een vroeg stadium Alzheimer wordt ontdekt, zou dit de ziekte kunnen remmen of uitstellen. "Ik wil het nog geen doorbraak noemen, maar deze ontdekking is wetenschappelijk best interessant", reageerde Dinant Bekkenkamp van Alzheimer Nederland onlangs voorzichtig tegen RTL. Het medicijn zou mensen die Alzheimer in vroeg stadium ontdekken in de toekomst kunnen helpen.” Maar, “Het is pas een doorbraak als de medicijnen in de apotheek liggen.” En daarvoor zijn nog veel testen nodig. Bekkenkamp verwacht dat een geneesmiddel, mits alle testen goed gaan, pas in 2023 op de markt komt.

Onderzoek naar dementie steunen Zoals gezegd, is Alzheimer de meest voorkomende oorzaak van dementie. TED-Education maakte een overzichtelijk filmpje waarin de belangrijkste feiten op een rijtje worden gezet. Ik heb het bovenin dit blog ingevoegd. Onderzoeken naar de oorzaken van Alzheimer zijn heel divers. Naast onderzoeken naar de ultieme therapie zijn er ook onderzoeken gericht op preventie en het vertragen van het optreden van de verschijnselen. Sommige onderzoekers kijken naar leefstijl, zoals roken en bewegen. Anderen kijken naar het erfelijk materiaal, om te zien of bepaalde genen een rol spelen. En weer anderen kijken naar het afweersysteem, de bloedvaten of de stofwisseling in de zenuwcellen. Door resultaten uit verschillende onderzoeken te combineren wordt het beeld van de oorzaken van dementie langzaam duidelijker. De zoektocht naar puzzelstukjes voor oplossingen voor de ziekte van Alzheimer moet doorgaan. Onder andere via de stichting Alzheimer zijn er verschillende manieren om bij te dragen. Zo kunt u behalve geld doneren ook een inspiratieboekje of de Alzheimer sokken bestellen. Oude VVV bonnen kunnen ook worden gedoneerd. De opbrengsten van de bijdragen gaan naar wetenschappelijk onderzoek en de ondersteuning van mensen met dementie en hun naasten.

Een inspirerende gedachte.

[laportavitale-blog]

Zo lang mogelijk gezond met dementie: het belang van muziek

Mensen die getroffen worden door dementie, raken steeds meer het contact met de werkelijkheid en de mensen om hen heen kwijt. Ze raken, zoals ze wel eens zeggen, verzonken in zichzelf. Als je ze een vraag stelt, reageren ze niet of amper. Maar als ze hun favoriete muziek van vroeger horen, dan komt daar ineens een enorme verandering in.

De documentaire ‘Alive Inside’ laat dat heel mooi zien. Dat is echt verbluffend. Delen van die documentaire staan op YouTube. In een van de vele aangrijpende scenes zie je de 92-jarige Amerikaan Henry Dryer in een rolstoel zitten, die eigenlijk geen ‘boe’ of  ‘baa' meer zegt. Maar dan zetten ze hem een koptelefoon verbonden aan een iPod op en de verandering is ongelofelijk. Zijn gezicht krijgt weer expressie, zijn ogen worden groot, hij kijkt op en beweegt en zingt mee. Het bijzondere is dat dat effect ook nog doorgaat als hij de koptelefoon af heeft. Als hem dan gevraagd wordt naar die muziek, geeft hij levendige, duidelijke antwoorden. De documentaire laat zien dat je aan mensen met dementie het beste eenvoudige ja-of-nee-vragen kunt stellen. Het bijzondere is dat er na het luisteren naar muziek in de antwoorden veel meer dan ja of nee uit komt. De oude man vertelde dat hij vroeger een echte danser was en zijn grote favoriet was Cab Calloway. Dat was een legendarische Amerikaanse bandleider uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, die bekend werd omdat hij voor zijn orkest stond te zingen en dansen. Het leuke is dat Cab Calloway zelf tot hoge leeftijd optrad. Dat heb ik eind jaren tachtig kunnen zien toen hij optrad tijdens het North Sea Jazz festival. Hij was toen de tachtig al gepasseerd en bracht, nog steeds zingend en dansend voor zijn orkest, zijn bekendste nummer ten gehore: ‘Minnie the Moocher’. Calloway was zelf het levende bewijs dat muziek je vitaal houdt.

Dat muziek belangrijk is voor mensen met dementie wordt steeds duidelijker. Het is al langer bekend dat muziek en zingen soms het geheugen kan prikkelen waar andere prikkels dit niet meer kunnen. Muziek roept emoties op en die kunnen weer herinneringen naar boven brengen. Muziek brengt het gevoel weer te leven sterker terug dan alle andere middelen, vertelt de bekende neuroloog Oliver Sacks in de film Alive Inside. De degeneratie van de hersenen bij patiënten met de ziekte van Alzheimer tast in vroegere ziektestadia nog niet de gebieden aan die voor het beleven van muziek en de daaraan gekoppelde herinneringen belangrijk zijn. Dit blijkt ook uit internationaal hersenonderzoek.

Onderzoekers vertellen dat muziek zorgt voor minder probleemgedrag en leidt tot meer ontspanning en plezier. Ik hoor dit ook regelmatig van de zorgverleners van LaPorta Vitale, als zij vertellen over wat zij in de praktijk meemaken. Zo hadden wij een oudere vrouwelijke cliënt in zorg die veel hield van oude jazz uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Een van haar zorgverleners deelde die interesse en dat zorgde meteen voor een goede klik. Zij was in de eerste stadia van dementie. Samen zongen zij bij voorkeur liedjes van de  bekende Amerikaanse componist Irving Berlin, zoals ‘Cheek to Cheek’. Een klassieker voor de liefhebbers van oude jazz en de films van Fred Astaire.

Het opzoeken van de muziek van vroeger wordt ons gelukkig steeds gemakkelijker gemaakt. Spotify blijkt vaak een onvermoede schatkist aan muziekgerelateerde herinneringen te openen bij mensen met dementie. Zo vertelde een andere, eveneens muzikale, zorgverlener mij onlangs dat zij haar iPod en een geluidsboxje meeneemt naar een van de cliënten. Wat begon als een experiment, werd al snel een plezierige gewoonte. “Van Mozarts Eine kleine Nachtmusik tot het Wiegelied van Brahms, operettemelodieën en liedjes uit Kun je nog zingen, zing dan mee; de melodieën die ze kent, neuriet of zingt ze mee”, vertelde de zorgverlener mij onlangs. “Hoe meer ze herkent, hoe enthousiaster ze wordt. Door de muziek wordt ze steeds opgewekter en ik vind haar er ook helderder en beter aanspreekbaar door worden. Al die herkenning is goed voor het zelfvertrouwen.” Van dit soort verhalen word ik nou heel blij.

Op internet zijn er speciaal voor mantelzorgers en verzorgers van dementerenden playlists te vinden met liedjes uit bepaalde perioden. Alzheimer Nederland heeft bijvoorbeeld playlists samengesteld op Spotify. Daar kan je dan nummers uit de jaren vijftig en zestig op horen. Om op Spotify zonder reclame te luisteren, moet je natuurlijk wel een betaald abonnement hebben. Maar helemaal gratis is de online jukebox van de Kro. Die kun je vinden op muziekvantoenik16was.kro.nl Daar kun je dan je geboortejaar invullen en dan verschijnt er een playlist met populaire liedjes uit het jaar dat je zestien werd die je kunt beluisteren.

[laportavitale-blog]

Mooi boek met persoonlijke verhalen over dementie

‘Weet je wat ik een mooi woord vind? Herinnering. Her-inne-ring. Je beleeft het innerlijk opnieuw. Dat is wat we uiteindelijk overhouden.’ Aan het woord is documentairemaakster en coach Irma Wijsman. Zij staat haar man, de Vlaamse acteur Michel van Dousselaere bij. Van Dousselaere lijdt aan progressieve afasie. ‘Michel was virtuoos met taal en had een bijna fotografisch geheugen voor teksten. Hij wist wat hij ging zeggen en vooral: waarom hij het ging zeggen.’ Zijn afscheidsrol  speelde hij in het theaterstuk Borgen, en het publiek bleef onwetend van zijn ziekte.

In het boek ‘Het mooiste woord is Herinnering’ vertellen bekende Nederlanders hun mooie, emotionele en vooral zeer persoonlijke verhalen over de ziekte van Alzheimer. In dit boek steken zij met verhalen over eigen ervaringen talloze andere mantelzorgers een hart onder de riem. Onbevangen spreken zij over hun inzichten en gevoelens, hun momenten van onmacht, ontroering, pijn, hilariteit en loutering. De verhalen zijn opgetekend door Frénk van der Linden en Pieter Webeling en de fotografie is van Linelle Deunk. Vjif euro van elk verkocht exemplaar van’Herinnering is het mooiste woord’ gaat naar onderzoek van het VUMC Alzheimercentrum.

Hieronder nog twee fragmenten uit het boek.

Ron Blaauw, chef-kok, over zijn vader die begon te vergeten: Vermoedens waren er al langer, maar het ‘sluitende’ bewijs van alzheimer was het moment dat zijn vader niet meer wist dat Feyenoord had gespeeld. “Eigenlijk had hij niet eens meer in de gaten dat het zondag was. In oktober 2010 eindigde PSV-Feyenoord in 10-0. Die wedstrijd heeft hij nog net ‘meegemaakt’. Mijn vader geloofde niet dat zijn favoriete cluppie zo’n pak slaag had gekregen. Ga weg, 10-0. Hij ging op teletekst kijken, en dan nog kon hij de uitslag nauwelijks bevatten. Vijf minuten later vroeg hij weer: ‘Heeft Feyenoord nog gespeeld?’ ‘Jazeker pap. Tegen PSV.’ ‘En?’ ‘Ze hebben verloren.’ ‘Verloren? Met hoeveel?’ ’10-0.’ ‘Ga weg.’

Philip Scheltens, directeur VUmc Alzheimercentrum, over zijn levenslange drive: Hij lacht, maar niet met vreugde. ‘Dokter, hoeveel mensen hebt u beter gemaakt?’ Op die vraag kan ik heel eerlijk antwoorden: nul. Daar heb ik mee te leren leven, al bijna dertig jaar. In die zin had ik wel graag chirurg willen zijn: blindedarm ontstoken? Je haalt hem eruit, patiënt genezen, klaar. Dat vak is relatief gemakkelijk, en het zal vast meer voldoening geven. Ik moet het hebben van mensen die toch blij de deur uitgaan, enigszins gesterkt door een goed gesprek, ook al weten ze dat er geen kans op genezing is. Maar ja, als medicus wil ik mijn patiënten op z’n minst een kans geven! Al kun je maar zeggen: ‘We hebben de ziekte van Alzheimer in de tang, en wie weet kunt u nog heel lang redelijk gezond blijven functioneren.’ Ik wil van die hatelijke nul af – dat is al mijn hele leven mijn drive. En ik kan zeggen: dat moment lijkt dichterbij dan ooit.

Doordat het in dit boek om bekende Nederlanders gaat, heeft het potentieel een groot lezerspubliek. Iedereen kan met dementie te maken krijgen. Hopelijk verlichten de herkenbare verhalen uit ‘Herinnering is het mooiste woord’ het lot van patiënten en hun mantelzorgers een beetje. Het is verzorgd uitgevoerd, met mooie foto’s en pakkende, ontroerende verhalen. Het deed me overigens denken aan het fraaie boek ‘Dementie, wat komt erbij kijken?’ dat vijf jaar geleden in Delft verscheen. Dat bevatte 22 verhalen van mantelzorgers uit Delft en omstreken. In een paar gevallen kwam ook hun dementerende naaste aan het woord. Stuk voor stuk bijzondere verslagen, in woord en beeld, die indertijd veel losmaakten in de regio, omdat ze eerst als serie in diverse regionale huis-aan-huisbladen waren verschenen. Daarnaast werd er van de op grote panelen afgedrukte foto's een reizende tentoonstelling gemaakt. De verhalen en beelden waren vastgelegd door professionele journalisten en fotografen uit Delft en omgeving die hun medewerking vrijwillig verleenden. Dat boek liet, net als de nu verschenen bundel interviews, zien dat als je met dementie te maken krijgt, er altijd een bijzonder en indringend verhaal ontstaat.

Het mooiste woord is herinnering is voor € 19,90 te bestellen op de website van VUmc.

[laportavitale-blog]

Financiering persoonlijke dementie thuiszorg

Thuiszorg op maat moet voor iedereen toegankelijk zijn, maar dat is het niet. Tot die conclusie kwam ik tien jaar geleden, toen ik onderzoek deed onder een groot aantal mensen die thuiszorg ontvingen. Voor een aantal mensen was de situatie prima. Maar de meeste ondervraagden vertelden dat thuiszorg die zij ontvingen de kwaliteit van hun leven niet bepaald ten goede kwam. Zij zouden daar heel graag verbetering in zien.

Het onderzoek bracht nogal wat frustraties aan het licht. De top 3 frustraties van mensen die thuiszorg ontvangen ziet er als volgt uit.

Geen vaste tijden waarop de zorg wordt geleverd

Veel wisselende gezichten

Te weinig tijd voor de zorg.

Als ik nu op huisbezoek ben bij mensen kom, hoor ik nog vaak dezelfde aandachtspunten.

Pgb bij dementie Voor mensen met dementie is het extra belangrijk dat de zorg door vaste gezichten op vaste tijden wordt uitgevoerd. Met geduld en genoeg tijd. Dat is goed te realiseren met een pgb. Daarom wil ik dit keer ingaan op de regelingen rond het persoonsgebonden budget (pgb) om persoonlijke en prettige thuiszorg  te realiseren. Met het pgb huur je zelf zorgverleners in en maak je afspraken over de zorg die zij geven, op jouw tijd, op de manier die het best bij jou past.

Drie regelingen Het is goed om te weten dat er in feite drie verschillende pgb-regelingen zijn. Voor een pgb is een indicatie nodig. In welke regeling iemand valt en hoe de indicatiestelling is geregeld, hangt af van de soort zorg of begeleiding die nodig is.

Als het gaat om langdurige persoonlijke verzorging en verpleging worden de kosten via een pgb betaald door de zorgverzekeraar via de Zorgverzekeringswet (Zvw).

De kosten van begeleiding (individueel en groepsbegeleiding) worden vergoed uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Als er sprake is van een voortdurende zware en  intensieve zorgbehoefte, dan komt de Wet langdurige zorg (Wlz) in beeld. Het pgb wordt dan dus betaald vanuit de Wlz.

Betaling en eigen bijdrage De betaling van de rekeningen van de zorgverleners verloopt als volgt. Als het pgb via de zorgverzekering loopt, stuurt de pgb-houder de facturen van de zorgverleners na goedkeuring naar de zorgverzekeraar op. De zorgverzekeraar maakt na goedkeuring het geld over aan de pgb-houder, waarmee deze de zorgverleners kan betalen.

Wie een pgb heeft vanuit de Wmo en de Wlz ontvangt het geld niet op de eigen rekening. Het pgb budget gaat dan namelijk naar de rekening van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Zorgverleners sturen hun facturen naar pgb-houder en deze stuurt ze, als ze akkoord zijn, naar de SVB. De SVB betaalt na goedkeuring vervolgens de zorgverleners uit.

Zowel bij de Wmo-regeling als die van de Wlz betaalt de pgb-houder  een inkomensafhankelijke eigen bijdrage aan het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Hoe hoog de eigen bijdrage is, berekent het CAK. Via de website van het CAK kan een pgb-houder zelf ook de hoogte van de eigen bijdrage berekenen. Als het pgb via de zorgverzekering loopt, hoeft geen eigen bijdrage betaald te worden.

Advies Het pgb geeft mensen die zorg nodig hebben de mogelijkheid om grip op en regie over hun eigen leven te houden. Maar voor wie geen ervaring heeft met dit soort regelingen en procedures, kan het een hele puzzel zijn om een pgb te krijgen. Veel informatie is te vinden op de website van Per Saldo, zoals bv de pgb-test. Deze test helpt mensen om na te gaan of zelf zorg organiseren met een budget bij ze past.

Meer weten: www.laportavitale.nl

[laportavitale-blog]

Dementievriendelijk wil zeggen: aansluiten bij wat er wél kan

Wereld Alzheimer Dag (21 september) stond dit jaar in het teken van een dementievriendelijke samenleving, een mooi en belangrijk thema. Bij dementie gaan steeds meer mentale vermogens verloren. Het tempo waarin dit zich voltrekt, verschilt per persoon. Voor mensen met dementie is het heel prettig als de omgeving aansluit bij wat er nog allemaal wél mogelijk is. De omgang met een dementerende vraagt van een naaste, begeleider of mantelzorger daarom oplettendheid en het regelmatig aanpassen van het eigen handelen. Als we dat goed doen, kunnen we onze naaste met dementie helpen zo lang mogelijk waardig te leven. Daar gaat het volgens mij om, als we het hebben over een dementievriendelijke samenleving. Ik heb in de loop der tijd wel gemerkt dat het mensen enorm stimuleert als de omgeving diegene de ruimte biedt om te leven naar eigen persoonlijke voorkeuren en eigenaardigheden. Dat geldt, wat mij betreft, overigens zowel voor gezonde mensen als voor mensen met dementie. Om aan dementerenden de ruimte te kunnen blijven bieden die ze nodig hebben, is altijd overleg met mantelzorgers en familie nodig en ook enige creativiteit. Goed overleg waarbij je steeds voor ogen houdt welke mogelijkheden er nog wél zijn, levert vaak mooie oplossingen op. Soms kan een ook kleine ingreep in de fysieke omgeving een hoop schelen. Als ik hierover praat met anderen haal ik vaak het voorbeeld aan van een oudere heer die wij begeleid hebben totdat hij naar een instelling moest. Iets wat we, naar zijn genoegen, zo lang mogelijk hebben kunnen uitstellen. Ik noem hem even meneer Jansen (in werkelijkheid heette hij anders). Meneer Jansen had vroeger een florerend bedrijf in de textiel en was een echte persoonlijkheid. Hij zag er altijd tot in de puntjes verzorgd uit. Na zijn pensionering kwam hij nog geregeld op de zaak, maar toen dementie zijn intrede deed, werd dat een steeds hachelijkere onderneming. Omdat het bedrijf niet direct naast de deur lag, kwamen daar andere uitstapjes voor in de plaats. We merkten hoeveel prijs hij erop stelde dat hij dan keurig geschoren voor de dag kon komen en hoe hij ervan genoot een mooi gestreken overhemd aan te kunnen trekken. Naar de wc ging hij thuis altijd zelfstandig. Totdat het steeds lastiger werd en het altijd zo propere toilet na iedere plasbeurt grondig gedweild en gesopt moest worden. Het leek erop dat incontinentiemateriaal de volgende stap zou worden. In het dragen daarvan had hij absoluut geen zin. Tijdens een bespreking van LaPorta Vitale met de familie kwam de moeizame toiletgang ter sprake en kwam ook naar voren dat de wc wel erg licht en wit was. Alles was uitgevoerd in blinkend wit; de vloertegels, de muren tot en met de toiletbril aan toe. Hierover pratend, kregen we gezamenlijk het vermoeden dat het vele wit geen goede combinatie vormde met het verminderde oriëntatievermogen van meneer Jansen. Zo ontstond het ludieke idee om de witte toiletbril te vervangen door een pikzwarte. Dat bleek een gouden greep. Meneer Jansen hervond, na enige training, zijn oriëntatie en had nu letterlijk iets om op te richten. Zo kon hij een voor hem belangrijk stukje zelfstandigheid behouden.

[laportavitale-blog]

9 tips voor het communiceren met iemand met dementie

Wie dementie heeft, kampt onder andere met verminderde vermogens om met andere mensen te communiceren. Maar de behoefte om met anderen in contact te treden hoeft daarom niet minder te zijn! Contact hebben met mensen is immers een belangrijke levensbehoefte; dat verandert niet als je dementeert. Communiceren met anderen is een bevestiging van je bestaan. Voor wie lijdt aan dementie is het hebben van echt contact met anderen daarom enorm belangrijk. De realiteit is namelijk dat het aantal contacten met de buitenwereld doorgaans in rap tempo afneemt, naarmate de dementie zich sterker manifesteert. En dat leidt tot vereenzaming en een snellere achteruitgang. Voor wie in contact treedt met mensen die dementeren, is het van belang om te beseffen dat dit wat extra aandacht en inzet vergt. Daar hoort enige voorbereiding bij en het aanpassen van je houding en je gedrag. Hieronder een aantal tips die helpen de communicatie met dementerenden te verbeteren.

1. Verdiep je in iemands levensloop 
 Meer weten over wie degene is (geweest), geeft je vaak dankbare aanknopingspunten in een gesprek. Hobbies, het beroep dat iemand jarenlang heeft uitgeoefend, dierbare voorwerpen en voorkeuren voor muziek en eten zijn goede ingangen.


2. Zorg dat je zelf in een goede stemming bent 
Hoewel het korte termijngeheugen en het taalvermogen van mensen met dementie verminderd kunnen zijn, is het vermogen om stemming aan te voelen over het algemeen nog prima intact. Een goede stemming werkt opbeurend en stimuleert het maken van contact aanzienlijk.


3. Wees je ervan bewust en accepteer dat de ander vergeten kan zijn wie je bent


Bij dementie is vaak sprake van ernstige geheugenstoornissen. Hou hier rekening mee. Het vergeten van en naam betekent niet dat degene je niet aardig vindt. Stel liever geen vragen als: ‘Weet u nog wie ik ben?’ Dan breng je iemand ook niet in verlegenheid.

4. Maak contact met aandacht
 Zorg ervoor dat je op dezelfde ooghoogte bent en maak vriendelijk oogcontact, noem de persoon bij de naam en zeg duidelijk wie je bent. Bijvoorbeeld: ‘Hallo, ik ben Lia, de buurvrouw’. Pak eventueel iemands hand als hij of zij dat prettig vindt. Praat liever wat zachter, tenzij degene slechthorend is.


5. Praat langzaam en op vriendelijke toon
 Dementie heeft ook tot gevolg dat het vermogen om informatie op te nemen en te verwerken is aangetast. Praat daarom langzamer dan je misschien gewend bent. Door rust in je tempo geef je de ander ruimte.
 6. Hou het simpel
 Doe één ding tegelijk, dat houdt het overzichtelijk. Praat over één onderwerp en stel één vraag tegelijk. Probeer storende achtergrondgeluiden te vermijden.
 7. Let op de reacties en bevestig gevoelens 
Neem waar hoe iemand reageert en ga daar ook op in. Dat kun je doen door de gevoelens -zoals blijdschap, maar ook verdriet of boosheid en angst- die je bij iemand ziet of hoort te benoemen. Ontken of negeer emoties niet, maar bevestig ze en leef mee.


8. Denk ook eens aan andere vormen van communicatie 
 Zingen en dansen kunnen ook heel prettige manieren zijn om te communiceren. Een lied of een dans van vroeger kunnen veel losmaken en een bron van grote blijdschap zijn.
 9. Deel complimentjes uit Complimentjes zijn bevestigingen, blijken van waardering. Geef iemand met dementie veel complimenten. Corrigeer zo min mogelijk en bestraf niet. En: bedank als iemand je ergens bij geholpen heeft.

[laportavitale-blog]

Zo lang mogelijk gezond met dementie

Gezond blijven met dementie, kan dat eigenlijk? Op (lange) termijn natuurlijk niet. Dementie is een progressieve ziekte die ervoor zorg dat het brein steeds minder goed functioneert. Wie dementeert heeft te maken met een toenemende achteruitgang van het geheugen, de spraak en tal van andere functies. Maar er is ook wel wat goed nieuws te melden. Dementie is dan misschien niet te stoppen, het is wel te vertragen, zo vertellen wetenschappers ons. Patiënten met Alzheimer blijken minder achteruit te gaan als ze regelmatig bewegen, zo heeft Franse geriater Yves Rolland via wetenschappelijk onderzoek aangetoond. In de praktijk merken wij dat ook. Zorgverleners die via LaPorta Vitale werken, maken zo lang mogelijk dagelijkse wandelingetjes met dementerenden bij wie ze komen. Een van de zorgverleners zeg altijd: ‘kom we gaan naar buiten, dan krijgen we een helder hoofd!’ De combinatie van bewegen en frisse lucht geeft een goede doorbloeding. Mensen worden door beweging als het ware weer ‘tot leven gewekt’. Regelmatig wandelen, bijvoorbeeld ’s ochtends en ’s middags, zorgt ervoor dat mensen vrolijker worden. Je merkt het verschil al met een wandeling van vijftien à twintig minuten zijn. Denk eraan dat regelmaat en herkenbaarheid van groot belang zijn bij het maken van wandelingetjes met mensen die dementeren. Het zorgt voor structuur en rust. Gebruik steeds dezelfde route, en schenk aandacht aan concrete, herkenbare zaken als het weer, bomen, planten en bloemen die je onderweg ziet. Het meenemen van eikeltjes of takjes om binnen op een herfsttafel te leggen geeft de wandeling iets tastbaars. Hou het klein en overzichtelijk. Waardering voor de simpele, kleine dingen zijn zo belangrijk. Geef ook ruimte aan verstilling en rust om van het buiten zijn te genieten. En bedenk dat de reactie op de omgeving soms ook wat later kan komen. Het herhalen van dezelfde wandelingetjes geeft behalve plezier vaak ook zelfvertrouwen. Dat is belangrijk, want dementerenden kampen vaak met gevoelens van hulpeloosheid of wanhoop en neerslachtigheid. Regelmatige wandelingetjes kunnen de stemming aanzienlijk verbeteren en zorgen voor positieve ervaringen en gevoelens. Het brein komt dan letterlijk weer in beweging en dat is gezond.