thee-tijd

[thee-tijd]

Vloeken maakt je slimmer

Het gebruik van vloeken/schelden wordt vaak gezien als een teken dat de spreker geen woordenschat heeft, zich niet op een minder aanstootgevende manier kan uiten of zelfs niet slim is. Maar het tegendeel is bewezen, want studies hebben aangetoond dat vloeken, in plaats van minder, juist meer intelligentie vertoont.

Hoewel vloeken een gewoonte kan worden, kiezen we ervoor om in verschillende contexten te vloeken: voor taalkundig effect, om emotie over te brengen, om te lachen of misschien zelfs om ‘smerig’ te zijn. Psychologen zijn geïnteresseerd in wanneer en waarom mensen vloeken en dit leidde tot de studie van het Marist College. Er zijn verbanden gevonden tussen hoe vloeiend iemand is, eender welke taal dan ook, en hoe vloeiend hij/zij is in vloeken.

Allereerst heb je ‘verbale vloeiendheid’, hiermee wordt gemeten hoeveel woorden je kan bedenken die beginnen met een bepaalde letter van het alfabet gedurende één minuut. Mensen met een grotere taalvaardigheid kunnen gedurende één minuut meer voorbeelden bedenken. Maar toen kwam men met het idee dat je zoveel mogelijk scheldwoorden moet opsommen die je kan bedenken gedurende één minuut. Het heet de ‘the swearing fluency task’, op Youtube kan je veel leuke video’s hierover vinden.

In plaats daarvan lijkt vloeken een kenmerk van een taal te zijn dat iemand, een welbespraakte spreker, juist het vloeken gebruikt om maximaal te kunnen communiceren. Ook is het belangrijk om te weten dat vloeken verder gaat dan alleen communicatie, omdat het tegelijkertijd ook non-verbale communicatie uitdrukt zoals emoties.

Volgende keer dat je iemand flink hoort vloeken kan je gewoon denken dat die persoon taalkundig gezien intelligent is. De ouderwetse denkwijze dat je ongeschoold of zelfs dom bent is niet langer van toepassing, omdat deze studie weldegelijk het tegendeel heeft bewezen! Je kan er dus lekker op los vloeken (in een gepaste situatie natuurlijk) en de studie als uitleg geven.

[thee-tijd]

Het woord van het jaar ‘knuffelcontact’

Het is een vreselijk jaar geweest. De hele wereld kwam in een pandemie terecht door Corona. We hoorden de berichten op het nieuws ‘Vandaag telt China honderdduizend besmettingen’. Voor we het wisten had iedereen te maken met beperkte contacten, winkels en horeca die sloten. Er waren zelfs avondklokken in bepaalde gebieden. De ziekenhuizen werden overbelast en er zijn veel mensen die afscheid hebben genomen van een geliefde. Desondanks alles wat er gebeurd is, heeft België er drie mooie woorden aan overgehouden die aan het Van Dale woordenboek zijn toegevoegd.

Het eerste woord van het jaar is ‘knuffelcontact’. Het is een mooi warm woord wat leed probeert te verzachten in zware tijden. Maar wat betekent het woord knuffelcontact nu precies? Volgens Van Dale betekent een knuffelcontact ‘een persoon, buiten de eventuele leden van je gezin, met wie je nauw fysiek contact mag hebben, met betrekking tijdens de Coronacrisis.’ Wat het woord zo speciaal maakt is dat het helemaal ingeburgerd is in dagelijks gebruik bij de Belgische bevolking. Alleen is het niet zeker of het woord zal blijven bestaan in de Belgische volksmond na Corona. Er is een heel grote kans het woord knuffelcontact zal uitsterven. Het zal gezien worden als een historisch woord dat we zullen gebruiken als we op de Corona periode terugkijken.

Op de tweede plek staat het woord ‘covidioot’. Het klinkt als een lachwekkend woord maar dat is het niet als je de betekenis weet. Covidioot wordt gebruikt als een scheldwoord in de Belgische volksmond. Het is een scheldwoord voor iemand die de maatregelen tegen de verspreiding van Corona volstrekt negeert.

En het laatste woord, dat op de derde plek staat in België is ‘hoestschaamte’. Het woord spreekt voor zich maar ik wil toch even de betekenis uitleggen. Hoestschaamte betekent dat er sprake is van schaamte die iemand ervaart als hij of zij hoest in het gezelschap van anderen, die weleens zouden kunnen denken dat hij of zij Corona heeft en anderen kan besmetten.

Het is leuk om te weten dat Nederland heel andere woorden heeft verkozen in zijn top drie. ‘Anderhalvemetersamenleving’ is het woord van het jaar in Nederland, gevolgd door ‘fabeltjesfuik’ op de tweede plek en ‘viruswappie' op de derde plek.

[thee-tijd]

Taalgebruik op Whatsapp

Iedereen kent het wel, de applicatie Whatsapp. Het platform Whatsapp is standaardgebruik geworden voor sms-berichten. Alleen kan dit platform wel nadelen met zich meebrengen. Zoals het verkeerd interpreteren van gevoelens doordat men niet de non-verbale communicatie kan zien. Daarbij komt ook kijken dat je taalgebruik heel wat losser is dan in het dagelijks leven. Ik zou jullie graag willen informeren over de digi-taal en paralinguïstiek die er in Whatsapp gebruikt wordt.

Natuurlijk hangt het taalgebruik af van met welke persoon je typt. Je gebruikt een heel andere vocabulaire wanneer je met je familie chat. Studenten geven toe dat ze een andere taal op Whatsapp gebruiken dan op school. Dit hangt af van drie factoren; vrijpostig, inventief en niet gepast taalgebruik. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat jongens sterker hun taalgebruik aanpassen op Whatsapp dan meisjes. Jongens typen meer vrijpostig en inventief op Whatsapp dan face-to-face. Een ander wetenschappelijk onderzoek toont aan dat meisjes zich meer ergeren aan incorrect taalgebruik. Zowel jongens en meisjes scoren evenveel op ongepast taalgebruik.

Het taalgebruik op Whatsapp is daarom niet altijd van hoogstaand niveau. Naar vrienden toe maken we vooral gebruik van digi-taal, oftewel korte taal. Het gaat absoluut niet over de standaard taal. Voornamelijk gaat het om afkortingen, zoals bijvoorbeeld ‘miss’ in plaats van misschien, ‘idd’ in plaats van inderdaad, ‘alsje’ in plaats van alsjeblieft en zo is er een hele lijst aan woorden die onder de digi-taal vallen.

Ook is de face-to-face communicatie helemaal anders. Omdat je geen non-verbale communicatie kan zien maak je gebruik van emoji’s om je gevoelens aan te geven. Dit fenomeen heet paralinguïstiek. Er wordt gebruik gemaakt van paralinguïstische signalen als er absentie is van gezichtsuitdrukkingen en lichaamshoudingen. Zo krijgt de persoon waarmee je communiceert toch een interpretatie of je iets blij, angstig of boos maakt. Natuurlijk is het niet te vervangen door echte non-verbale communicatie, maar het is een oplossing.

Uiteindelijk gebruik je Whatsapp vooral om te communiceren met mensen die je persoonlijk kent. Hoe jij jezelf wil uitdrukken in Whatsapp bepaal je dus helemaal zelf!

[thee-tijd]

Het gebruik van het woord kanker in het dagelijkse leven

Is het je al eens opgevallen hoeveel mensen het woord kanker gebruiken in hun dagdagelijkse woordenschat? Je loopt over straat, zit ergens rustig te eten, een bezoekje aan de supermarkt, noem het maar op. Je hoort regelmatig mensen het woord kanker gebruiken. Mijn eigen ervaring was in een supermarkt waarbij twee vriendinnen elkaar begroetten op deze manier: ‘Hey lekkerwijf alles lekker kanker met je? Ja gaat kankergoed hoor met jou?’. Ik vind het zelf vreselijk om dit aan te horen. Kanker is een ziekte en geen woord wat je zomaar toevoegt aan je woordenschat. Het is buitengewoon asociaal en je houdt geen rekening met mensen die een familielid of geliefde hebben verloren aan kanker.

Helaas gaat het woordgebruik van kanker nog een stapje verder. Je wist misschien al waar ik op doelde, het scheldwoord kanker. In plaats van ‘oh nee’ of dergelijke andere woorden te roepen, roepen mensen gewoon ‘kanker!’. Dit kan toch niet! Ik begrijp dat iedereen wel mindere momenten heeft in het leven en daardoor bepaald taalgebruik in de mond neemt maar een ziekte gaat te ver. 

Niet alleen ben je er asociaal door zoals ik al aanhaalde maar het geeft nu niet een vorm van klasse. Het zijn mensen waar ik liever niet mee geassocieerd word, ik vermijd deze types dus al heel bewust. Ook ben ik niet bang om mensen hierop aan te spreken, dit doe ik dus wel degelijk als het de spuigaten uitloopt. Zo heb ik nog een ervaring toen ik op een terrasje zat in Maastricht. Er zaten drie jongens achter mij die non-stop het woord kanker gebruikte en ze spraken nu niet echt op een zachte toon. Aangenaam is dit niet als je een conversatie probeert te voeren en je hoort dit taalgebruik op de achtergrond. Uiteindelijk heb ik dus gevraagd of ze konden stoppen met het woord kanker te gebruiken.

[thee-tijd]

De verengelsing van het Nederlands

In de afgelopen jaren is het steeds populairder geworden om Nederlandse woorden te vervangen door Engelse woorden. Het gaat niet meer over enkele leenwoorden, het gaat om hele zinnen die worden vervormd door gebruik van het Nederlands en Engels door elkaar.

Steeds meer goede Nederlandse woorden worden vervangen door Engelse woorden. Oorspronkelijk bevat de Nederlandse taal veel leenwoorden uit het Latijn, Frans, Duits en Engels. Hoewel we onze eigen Nederlandse vocabulaire hebben maken we toch steeds meer anglicismen mee. Nu vraag je je vast af ‘angle-wat’? Nee, anglicismen, voor anglicisme gelden woorden, zinsconstructies en uitdrukkingen die gevormd zijn naar het Engels en het stookt dus niet met het Nederlandse taalgebruik. Morgen is het Black Friday en je zult woorden zoals ‘sale’ in de etalage zien staan. Ik zelf zie zelden nog maar het woord uitverkoop staan bij grote winkelketens in Nederland en België. Ook als je een kijkje neemt op het internet zal je sale zien staan in plaats van uitverkoop.

Er is nog een andere vorm van verengelsing, namelijk dat wij als Nederlandstalige mensen een Engelse tongval geven aan Nederlandse woorden. Zo worden tegenwoordig letterlijk alle leenwoorden uit het Engels op een Engelse manier uitgesproken, terwijl we dat voordien met een Nederlandse tongval deden. Denk aan woorden zoals ‘station’. Hoe vaak hoor je de Nederlandse en Engelse uitgesproken versie als je de trein neemt? Best vaak nu je er zo aan denkt.

Sommige mensen zien dit als een verrijking aan de Nederlandse taalcultuur en anderen zijn van mening dat het de ondergang van de Nederlandse taal betekent. Ook zijn er mensen die het gebruik van steeds meer Engelse leenwoorden koppelen aan Nederlanders die misschien weinig trots hebben voor de Nederlandse taal en/of cultuur. Ik ben benieuwd wat jouw persoonlijke mening is over de verengelsing van het Nederlands.

[thee-tijd]

De Vlaamse en Nederlandse taal

Voor mijn eerste blogpost wil ik graag iets persoonlijks delen dat met taal te maken heeft. Het verschil tussen de Vlaamse en Nederlandse taal. Vroeger als een klein meisje werd ik erg gepest om mijn Hollands accent, een vader van Rotterdam en een moeder van Eindhoven resulteerde in een zeer sterk Hollands accent. Ik was een buitenbeentje op de Vlaamse basisschool en ik werd gezien als een vreemd persoon voor mijn gebruik van andere woorden en het andere accent dat ik had. Je kunt mij zien als het zwarte schaap in een klas vol Vlamingen.

Tot de dag van vandaag begrijp ik nog steeds niet waar mensen zich druk over maken / aan ergeren. Ook in het dagelijkse leven in België krijg ik te maken met discriminerend gedrag omdat ik een Hollands accent heb. Weten mensen niet meer hoe ze anderen moeten behandelen, hoe men respect voor elkaar heeft of zijn ze ergens vergeten dat iedereen maar een mens is?

Het antwoord zal altijd wel onvindbaar blijven omdat het niet te begrijpen valt. Met dit verhaal hoop ik andere mensen te steunen die ook ‘anders’ zijn, of uit een ander land komen of een andere cultuur hebben. Twijfel niet aan jezelf maar eerder aan het gedrag van een ander persoon, steek jezelf een hart onder de riem.

Om even terug te komen op het gebruik van andere woorden tussen de Vlaamse en Nederlandse taal is dit wel een grappig aspect. Het is bijna of je twee verschillende talen spreekt als je duidelijk de verschillen kent tussen de Vlaamse en Nederlandse taal. Bijvoorbeeld, Nederlanders zeggen wasdroger, koelkast, magnetron, vrachtwagen, begane grond etc. En Vlamingen zeggen droogkuis, frigo, microgolf, camion, gelijkvloers etc. Je hebt dus een zeer uitgebreide vocabulaire als je de Vlaamse woorden ook kent.