کشتی آرای
طلا ميان ايرانيان همواره به عنوان منبعي براي پسانداز مطرح بوده و است. به طور كلي در دنيا ۲ دیدگاه متفاوت درباره طلا وجود دارد. اولين ديدگاه مربوط به انگليسيهاست كه طلا را مهمترين پشتوانه در زندگي ميدانند و طلاي خوب را با عيار آن ميسنجند و ديدگاه بعدي مربوط به ايتالياييهاست كه بيش از آنكه به بعد مادي آن توجه كنند، فرم و زيبايي آن را مورد توجه قرار ميدهند. ايرانيان نيز با گذشت سالها حالتي ميانهرو پيدا كردهاند و علاوه بر نگاه ارزشي، به جنبههاي زيباييشناسانهی آن نيز اهميت ميدهند.یکی از بهترین و لوکسترین جواهرفروشیهای تهران، جواهری «کشتی آرای» است. جواهری کشتی آرای با مدیریت آقای کشتی آرای، یکی از قدیمی ترین برندهای جواهرات ایران است که در تهران 3 شعبه دارد.شعبهی مرکزی جواهری کشتی آرای واقع در بازار بزرگ تهران است.
محمد کشتی آرای رئیس اتحادیهی صنف طلا و جواهرات استان تهران است. فعالیت اصلی مجموعهی محمد کشتی آرای تولید و فروش جواهرات با طراحی بروز و جدید، با بکارگیری بهترین مواد اولیهی ساخت طلا و با کیفیت ترین سنگ های قیمتی در محصولات است. محمد کشتی آرای از سال ۱۳۴۰ در این صنف است. او متولد ۱۳۲۹ در اصفهان است و با توجه به اینکه در زمینهی حسابداری تحصیل کرده، اما ذوق و علاقه اش به طلا و جواهرات، وی را به این عرصه کشاند. وی از ۱۲ سالگی در بازار اصفهان به زرگری پرداخت و به تدریج علاقه اش به حرفه زرگری بیشتر شد، به شکلی که با اتمام تحصیلات میزان علاقهی وی شدت گرفت. وی زیر نظر اساتیدی چون حیدر زنگنه و حسن ارسطو در اصفهان به زرگری و جواهرسازی پرداخت که با یکی از مهمترین مقاطع زندگی اش هم زمان شد و آن آغاز فعالیت در کارخانهی تازه تاسیس آقایان محمد طلاکار، مهدی دلیلی و منصور زاهدی بود. یکی از کارخانههای بزرگی که به شکل پیشرفته در ایران تاسیس شد، کارخانه سپاهان اصفهان بود که او در آن مقطع، فعالیت خود را در آنجا ادامه داد.در همین ایام برای گذراندن دوره کامل و تخصصی ماشین های طلاسازی عازم ایتالیا شد که تجربهها و دستاوردهای علمی بسیار ارزشمندی برایش به ارمغان آورد. در این سالها بود که در کنکور سال ۱۳۴۹ دانشگاه پذیرفته و ناگزیر اصفهان را ترک و عازم تهران شد. وی در سال ۱۳۵۴ نخستین مدرک دانشگاهی خود را در رشته حسابداری و حسابرسی صنعتی اخذ و در سال ۱۳۶۷ در کنکور ورودی دانشگاه آزاد شرکت کرد که به قبولی در رشته مدیریت بازرگانی در مقطع فوق لیسانس منجر شد. تحصیلات کشتیارای در طول دهه هفتاد هم ادامه یافت و در تمام کنفرانسها و دورههای تخصصی که به حوزه طلا و جواهر یا مدیریت و صنایع مرتبط بود، شرکت کرده و مدارک آن ها را اخذ میکرد. در تهران، آقایان حاج محمود عشاقی و معرفت پور از اساتید وی بودند که سالهای متمادی افتخار همکاری با این افراد را داشته و دارد.
فعالیت اصلی مجموعه در ۴۰ سال گذشته بر ساخت و تولید داخلی محصولات بنا شده است. در زمینهی تولید، همواره مجموعه سعی در جذب کارگران و استادان خوب داخلی کرده است و در این راستا توانسته است تعداد زیادی استادکار حرفه ای نیز تربیت و به بازار داخل روانه کند. در ابتدا فروش محصولات به صورت بنکداری و عمده در سراسر کشور صورت میگرفت ولی در بیست سال گذشته فعالیت اصلی مجموعه، فروش اجناس به مشتری نهایی است که متناسب با این هدف، سعی تمام مجموعه در ارائه سرویس، خدمات و محصولات به مشتری نهایی و در نظر گرفتن نیازها و علایق آن است.
مجموعهی کشتی آرای همیشه پیشرو در ارائهی خدمات نوین بوده است. شاید اولین وبسایت فروش جواهر در داخل کشور، تولید نشریهی مرتبط با جواهر، انتشار جزوههای آموزشی، استفاده از سرویس های VIP حمل و نقل مشتری و تحویل در محل کار، بخشی از خدمات جدید هر دوره است.
چشم انداز اصلی شرکت، حفظ کیفیت و اعتماد ارزشمند مشتریان به محصولات است. اعتماد مشتریان، کیفیت و قیمت مناسب، سرمایهی ارزشمند و گرانبهای مجموعه است که تمامی فعالیتها و خدمات از این چشم انداز پیروی میکند. حتی اهداف کوتاه مدت مجموعه برای جذب مشتری و فروش محصولاتی که همیشه ارزش ذاتی خود را حفظ کند نیز در راستای همین چشم انداز است. تیم فروش کشتی آرای در تمامی فروشگاههای خود آموزشهای لازم در ارتباط با انتخاب بهترین سنگ الماس و جواهرات را دیده و آمادهی کمک به شما هستند.
کشتی آرای میگوید: «فقط شش استان توانایی تپلید طلا دارند؛ خراسان، یزد، اصفهان، تهران، زنجان و تبریز تنها شهرهای تولید کننده طلای ایران هستند. همانطور که مشاهده میکنید حرف اول لاتین هیچ کدام از شهرهای اشاره شده مشترک نیست. بالاترین تولید کننده در اصفهان است و بعد هم تهران قرار دارد. اصفهان قطب تولید طلا است.»
https://www.brandkade.com/Fa/Brand/kashtiaray
0 notes
the mule movie critics. in persian.
0 notes
درباره تاریخچه ی حرم امام رضا(ع)
حرم امام رضا (ع) در مشهد مقدس
آرامگاه امام رضا (ع) در مشهد یکی از معروفترین بناهای مذهبی ساخته شده در ایران است؛ بنایی که با برخورداری از متنوعترین ویژگیها و عناصر معماری ایرانی – اسلامی، هر ساله پذیرای میلیونها زائر و گردشگر است و تا به امروز بارها مورد بازسازی و توسعه قرار گرفته است.
مشهد که در ابتدا روستای کوچکی بود، در خاک توس و در دهکده سناباد بنا شد. این مکان با دفن هارون الرشید در آن اهمیت یافت و به “بقعه هارونیه” شهرت یافت. پس از دفن هارون، به دستور مأمون آرامگاهی به سبک معماری خراسانی در اطراف قبر ساخته میشود.
امام رضا (ع) پیش از سفر به مرو، این مکان را به عنوان محل دفن خود به همراهانش نشان داد. پس از شهادت امام در توس، پیکر او را در همین بقعه به خاک سپردند و نام آنجا به “مشهدالرضا” تغییر کرد. تا زمان ظهور سربداران، قبر هارونالرشید در پایین قبر امام قابل رؤیت بود، اما سربداران صورت قبر هارون را محو کردند.
چه کسی اولین گنبد حرم را ساخت؟
پس از شهادت امام، او را در قسمت بالای قبر هارونالرشید دفن کردند. این بقعه در دوران سامانیان، دیالمه و غزنویان بارها مورد تعمیر و افزودن تزیینات قرار گرفت، اما نخستین گنبد بر روی حرم امام رضا در دوران حکومت سلطان سنجر سلجوقی بر فراز قبر ایشان نصب شد. جنس این گنبد از کاشی و دارای مقرنسهای آیینهکاری شده بود که تا به امروز هم به جا مانده است. سلطان محمد خوارزمشاه نیز از کسانی بود که حرم را با مرغوبترین کاشیهای آن زمان تزیین کرد و دستور داد دو محراب به حرم اضافه کنند. مناره گنبد در دوره غزنویان و به دستور ابن معتز حاکم شیراز بنا شد.
صحن عتیق و سردر ایوان ساعت حرم امام رضا(ع) – در دوره قاجار سال ۱۳۰۹ق
طبق اسناد به جا مانده از مورخان دورههای مختلف، حرم امام رضا (ع) از معدود بناهایی بود که در حمله مغولان به ایران تخریب نشد و تنها آسیبهای جزئی به آن وارد شد. مغولان با اینکه با حمله به خراسان، شهر را غارت کرده و مردم را به قتل رساندند، اما پس از غارت اموال حرم، به بنای اصلی آن آسیبی نرساندند. آسیبهای جزئی حاصل از حمله مغول بعدها در دورههای مختلف ترمیم شد.
شکوه هنرهای هنرمندان ایرانی در آرامگاه امام هشتم
دوران تیموریان از دورههای درخشان معماری حرم امام رضا است. در آن دوران به دستور همسر شاهرخ تیموری، مسجد گوهرشاد، یکی از زیباترین و معروفترین مساجد اسلام، توسط هنرمندان و معماران ایرانی در سمت قبله حرم و صحن جنوبی آن ساخته شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان مسجد گوهرشاد به لحاظ فرم و معماری در جهان اسلام بی نظیر است. کتیبههای ورودی مسجد گوهرشاد در هیچ کجای جهان اسلام نظیر ندارد.
این مسجد با ایوانهای بلند و طاقهای خوش نقش و کاشیکاریهای نفیس از زیباترین مساجد ساخته شده در ایران است. معمار این مسجد قوامالدین شیرازی است. مدرسه پریزاد، مدرسه دودر و مدرسه بالاسر نیز در همین دوران به مجموعه حرم اضافه شدند. در زمان نادر شاه افشار ایوان صحن تیموری طلاکاری شد و ��قاشی دیوارهای حرم را تجدید کردند.
پس از به قدرت رسیدن صفویان و رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، بر شکوه و عظمت حرم افزوده شد. شاه تهماسب، شاه عباس و شاه سلیمان صفوی، از پادشاهانی بودند که در بازسازی و توسعه حرم نقش داشتند. شاه تهماسب منارههای حرم را بازسازی و طلاکاری کرد و به دستور او خشتهای کاشی روی گنبد را به طلا تبدیل کردند. این گنبد با روکش طلا همان گنبدی است که هماکنون در نمای بیرونی وجود دارد. علاوه بر این، ایوان امیرعلی شیر و گلدسته کنار گنبد را هم طلاکاری کرد.
کمالالدین محمدو یزدی، از معماران معروف آن دوره به دستور شاه عباس روکشی از مس و طلا بر گنبد ساخت. همچنین در این دوران متن کتیبه گنبد به دست علیرضا عباسی خوشنویس و با حروف طلایی بر زمینه فیروزهای به خط ثلث نوشته شد. از دیگر تحولات حرم در این دوره میتوان به توسعه صحن عتیق، احداث ایوان شمالی و اطاقها، غرفهها، سردرها، و ایوانهای شرقی و غربی آن، ایجاد رواق توحیدخانه و نیز گنبد الله وردیخان اشاره کرد.
نمای سقاخانه و فضای داخلی صحن عتیق حرم امام رضا(ع) – دوره قاجار سال ۱۲۷۵ق
در دوران قاجاریه هم به حرم امام رضا (ع) توجه ویژهای شده و سومین ضریح در دوران حکومت فتحعلیشاه ساخته شد. بنای صحن آزادی مربوط به این دوره است. در این عهد، ایوان غربی صحن آزادی به طلا آراسته و به ایوان ناصری معروف شد. در همین دوران، کاشیکاری و تزیینات صحن آزادی انجام شد. علاوه بر این، در سال ۱۲۷۵ هجری قمری، قائم مقام نوری اقدام به آینهکاری روضه منوره کرد و در همین دوره بود که رواقهای توحیدخانه، دارالحفاظ و دارالسیاره نیز آینهکاری شدند. در دوران پهلوی دوم نیز تعمیراتی در حرم انجام شد، اما بخش بزرگی از توسعه حرم امام رضا (ع)، پس از پیروزی انقلاب صورت گرفت.
ضریح به بخش دربرگیرندهی قبر امام گفته میشود که زائران از پشت آن قبر امام را زیارت میکنند. از ابتدا ضریح در مرکز بنای حرم نبود، بلکه در سمت چپ آن قرار داشت. در دورههای گذشته ضریحهای مختلفی روی مزار نصب شد. اولین ضریح در حرم امام رضا که از جنس چوب و طلا بود در زمان شاه تهماسب صفوی و در سال ۹۵۷ هجری قمری نصب شد که بر روی کتیبههای آن سوره “هل اتی” به خط ثلث نوشته شده بود. دومین ضریح از جنس فولاد مرصع بود که در سال ۱۱۶۰ به دستور شاهرخ میرزا نوه نادر شاه افشار ساخته و نصب شد. این ضریح تا به امروز در حرم نگهداری میشود.
سومین ضریح حرم امام رضا (ع) در سال ۱۲۳۸ هجری قمری و در زمان فتحعلیشاه قاجار از جنس فولاد ساخته و بر روی ضریح دوم نصب شد. این ضریح دارای ورقههای طلاکوب و طوقهای طلای جواهر نشان بود و بر روی آن سوره “هل اتی” و “یس” به خط ثلث نوشته شدهاست. این ضریح در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی به علت پوسیدگی پایههایش به موزه آستان قدس رضوی انتقال داده شد و چهارمین ضریح از جنس طلا و نقره در سال ۱۳۳۸ شمسی به جای آن نصب شد. این ضریح توسط حاج محمدتقی ذوفن اصفهانی و با استفاده از مصالحی چون نقره، طلا، آهن، مفرغ و چوب گردو ساخته شد.
نمای ضریح فولادی حرم امام رضا (ع) – سال ۱۳۱۵
پنجمین ضریح حرم امام رضا (ع) پس از یک برگزاری یک مسابقه هنری بین هنرمندان ایرانی انتخاب شد. طرح انتخاب شده از محمود فرشچیان، هنرمند و مینیاتوریست ایرانی بود. در این ضریح علاوه بر توجه به مبانی هنر اصیل ایران اسلامی، نمادهایی از معماری دورههای پیشین را نیز دیده میشود. ساخت این ضریح از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ طول کشید و آن را از فولاد و چوب گردو ساختند. در چهار جهت آن ۱۴ محراب به نشان چهارده معصوم که همگی به یک محراب بزرگتر که آن نیز به کلمه “الله” ختم میشود، قرار دارد.
ساخت پنجمین ضریح حرم امام رضا (ع) از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ طول کشید
قلمزنی این ضریح توسط استاد خدادادزاده اصفهانی انجام شد.دو سوره “یس” و “هل اتی”، در بالای ضریح مطهر امام رضا (ع) به صورت کتیبه دور تا دور ضریح نوشته شده است. هر دو کتیبه و دیگر خطوط بیرونی و داخلی ضریح مطهر که مشتمل بر آیاتی از قرآن و اسماءالحسنی است توسط استاد موحد خوشنویسی شده است. در پوشش داخلی ضریح پنجم برای اولین بار از هنر خاتمکاری استفاده شد.
گنبد حرم امام رضا (ع)
نخستین گنبد حرم امام رضا (ع) در آغاز قرن ششم هجری و توسط سلطان سنجر سلجوقی از کاشی ساخته شد. این گنبد بارها مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفت. گنبد حرم از آجر ساخته شده، و سپس روی آن را با الواح مسی، که روکشی از طلا دارد پوشاندهاند. تذهیب این گنبد برای آخرین بار در سال ۱۰۱۰ تا ۱۰۱۶، در زمان شاه عباس صورت گرفته، و به طوری که از گفتههای محققان برمیآید، رویه و سطح این گنبد پیش از آن کاشیکاری بوده است.
نخستین گنبد حرم امام رضا (ع) در آغاز قرن ششم هجری ساخته شد
گنبد طلای حرم امام رضا (ع) دارای دو پوشش در سقف حرم و بالای آن است. پوشش سقف که به صورت مقعر و مقرنس است به نام “قبه” شناخته میشود. کتیبههایی که در اطراف گنبد وجود دارند که از نکات جالب آن اشاره به ماجرای پیاده رفتن شاه عباس صفوی از اصفهان به مشهد است که به خط ثلث توسط علیرضا عباسی نوشته شده است.
منارههای حرم امام رضا (ع)
مناره به معنای جای نور و روشنایی است و در معماری به بنایی گفته میشود که بر فراز ایوان اصلی مساجد، زیارتگاهها و مدارس دینی میساختند و بر بلندای آن اذان میگفتند و یا به اطراف نور میانداختند. این بنا علاوه بر این ویژگی، محلی برای هدایت مسافران بود.
مناره با روکش طلا در بناهای حرم امام رضا (ع)
در حرم دو مناره با روکش طلا وجود دارد که یکی از آنها نزدیک گنبد و دیگری مقابل آن و در قسمت بالای ایوان عباسی (صحن انقلاب) واقع شده است. مناره نزدیک گنبد در زمان ساخت گنبد بنا شده، اما مناره دوم از آثار دوره نادری است. از نکات قابل توجه معماری منارهها این است که با وجود فاصلهی زیادی که با یکدیگر دارند، وقتی کسی از سمت جنوب اماکن متبرکه و خیابان امام رضا به سمت حرم میآید، چنین میپندارد که گنبد میان دو مناره قرار گرفته است.
ایوانهای حرم امام رضا (ع)
حرم امام رضا (ع) دارای چند ایوان است که نمونههای قابل توجهی در معماری ایرانی – اسلامی هستند. ایوان جنوبی که به “ایوان طلا” معروف است توسط امیرعلیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا در قرن نهم هجری ساخته شد. این ایوان که ۲۱ متر ارتفاع دارد از خشتهای طلا ساخته شده و دارای چهار در است و سطح آن در زمان نادرشاه افشار طلاکاری شد. ایوان عباسی در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد. ارتفاع آن ۲۲ متر است. ایوان غربی حرم نیز با ۲۴ متر از بلندترین بناهای حرم است و بر سر در آن، ساعت بزرگی وجود دارد، به همین دلیل به آن ایوان ساعت نیز گفته میشود.
ایوان شرقی یا ایوان نقارهخانه نیز مانند ایوان غربی از دو ایوان مجزا تشکیل شده است. بر بلندای این بنا که ۲۶ متر ارتفاع دارد ساختمان نقّارهخانه قرار دارد. نواختن نقاره، برای آگاهی از نزدیک شدن پایان وقت نماز است که در ط��ل سال به جز ایّام محرم و صفر و دیگر ایّام سوگواری، همه روزه در دو نوبت، ۱۰ دقیقه پیش از طلوع و غروب آفتاب نواخته میشود. علاوه بر آن، در شبهای عید پس از نماز مغرب و عشا و روزهای عید، زمان تحویل سال نو و اعلام عید فطر و سحرهای ماه مبارک رمضان نیز نقاره نواخته میشود.
سقاخانه را در دوران سلطنت نادر شاه افشار و بین سالهای ۱۱۴۴ تا ۱۱۴۵ از سنگ مرمر ساختند
سقاخانه حرم امام رضا (ع)
از بناهای معروف حرم امام رضا (ع)، سقاخانهای است که هماکنون در وسط صحن انقلاب واقع شده است. سقاخانه را در دوران سلطنت نادر شاه افشار و بین سالهای ۱۱۴۴ تا ۱۱۴۵ از سنگ مرمر ساختند. استاد اسماعیل طلاکار سقفی گنبدی شکل بر روی آن ساخت و پوششی هشتضلعی روی آن قرار داد و سپس آن را طلاکاری کرد. این بنا در سال ۱۳۴۷ بازسازی شد.
صحنها
هر صحن، شامل یک فضای باز و محصور است که رواقها و ایوانهایی در پیرامون آن وجود دارد. مساحت مجموع صحنهای حرم، ۲۲۵٬۲۲۳ متر مربع است.[۱۰] بزرگترین صحن، صحن جامع رضوی به مساحت ۶۰٬۱۸۸ متر مربع است که در جنوب حرم قرار دارد.[۱۱] سایر صحنها به شرح زیر هستند:
صحن انقلاب
صحن آزادی
صحن جمهوری اسلامی
صحن قدس
صحن مسجد گوهرشاد
صحن غدیر
صحن کوثر
صحن هدایت
رواقها
فضاهای مسقف و محصور در پیرامون حرم، رواق نامیده میشوند. اکنون بزرگترین رواق حرم، رواق امام خمینی به مساحت ۶٬۳۰۰ متر مربع است که قبلاً صحن بوده و عملیات مسقفسازی آن از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ انجام شدهاست.[۱۲] همچنین رواقهای دارالولایه، دارالحجه و دارالاجابه از رواقهای بزرگ حرم امام رضا هستند.[۱۳]
افراد صاحب نام که در این حرم بهخاک سپرده شدهاند
گذشته
هارون الرشید (خلیفه عباسی)
شیخ طبرسی (از فقهای شیعه قرن ۶ هجری)
اللهوردی خان (سپهسالار امپراتوری صفوی، حاکم ایالت فارس امپراتوری صفوی، بانی ۳۳ پل اصفهان و مدرسه خان شیراز)
شیخ بهایی (دانشمند عصر صفوی)
حر عاملی (از فقهای شیعه قرن ۱۱ هجری)
شیخ حسنعلی اصفهانی (معروف به نخودکی از علمای سده ۱۳ قمری شیعه)
عباس میرزا نایب السطنه (پسر بزرگ و ولیعهد فتحعلی شاه قاجار متوفی ۱۰ جمادیالثانی ۱۲۴۹ قمری)
معاصر
امیر اسدالله علم (نخستوزیر و وزیر دربار و از رجال با نفود دورهٔ پهلوی)
حاج غلامحسین تبریزی(عبدخدایی) (از عالمان شیعه و امام جماعت مسجد گوهرشاد)
علامه محمد تقی جعفری
سید عبدالله شیرازی (مرجع تقلید)
غلامرضا طبسی (خطیب شیعه)
ادیب نیشابوری (شاعر)
غلامرضا قدسی (شاعر)
محمدتقی ادیب نیشابوری (شاعر)
سید عبدالکریم هاشمینژاد (مجتهد و مبارز انقلاب اسلامی ایران)
سید عزالدین حسینی زنجانی (مرجع تقلید شیعیان)
سید محمدهادی میلانی (مرجع تقلید شیعیان)
محمدتقی آملی (فقیه شیعه)
سید احمد خسروشاهی (فقیه شیعه)
شیخ جعفر مجتهدی (عارف شیعه)
مجتبی قزوینی خراسانی (مجتهد شیعه)
هاشم قزوینی (مدرس و عالم شیعه)
سید رضا کامیاب (نماینده مجلس مشهد)
علیاکبر نهاوندی (نویسنده و عالم شیعه)
علی فلسفی (فقیه و مجتهد شیعه)
محمدتقی شریعتی (فعال سیاسی–مذهبی و پدر دکتر علی شریعتی)
عباس واعظ طبسی(تولیت آستان قدس رضوی از سال ۱۳۵۹ خورشیدی تا۱۳۹۴
0 notes
تاریخچه ی حرم امام رضا(ع)
حرم امام رضا (ع) در مشهد مقدس
آرامگاه امام رضا (ع) در مشهد یکی از معروفترین بناهای مذهبی ساخته شده در ایران است؛ بنایی که با برخورداری از متنوعترین ویژگیها و عناصر معماری ایرانی – اسلامی، هر ساله پذیرای میلیونها زائر و گردشگر است و تا به امروز بارها مورد بازسازی و توسعه قرار گرفته است.
مشهد که در ابتدا روستای کوچکی بود، در خاک توس و در دهکده سناباد بنا شد. این مکان با دفن هارون الرشید در آن اهمیت یافت و به “بقعه هارونیه” شهرت یافت. پس از دفن هارون، به دستور مأمون آرامگاهی به سبک معماری خراسانی در اطراف قبر ساخته میشود.
امام رضا (ع) پیش از سفر به مرو، این مکان را به عنوان محل دفن خود به همراهانش نشان داد. پس از شهادت امام در توس، پیکر او را در همین بقعه به خاک سپردند و نام آنجا به “مشهدالرضا” تغییر کرد. تا زمان ظهور سربداران، قبر هارونالرشید در پایین قبر امام قابل رؤیت بود، اما سربداران صورت قبر هارون را محو کردند.
چه کسی اولین گنبد حرم را ساخت؟
پس از شهادت امام، او را در قسمت بالای قبر هارونالرشید دفن کردند. این بقعه در دوران سامانیان، دیالمه و غزنویان بارها مورد تعمیر و افزودن تزیینات قرار گرفت، اما نخستین گنبد بر روی حرم امام رضا در دوران حکومت سلطان سنجر سلجوقی بر فراز قبر ایشان نصب شد. جنس این گنبد از کاشی و دارای مقرنسهای آیینهکاری شده بود که تا به امروز هم به جا مانده است. سلطان محمد خوارزمشاه نیز از کسانی بود که حرم را با مرغوبترین کاشیهای آن زمان تزیین کرد و دستور داد دو محراب به حرم اضافه کنند. مناره گنبد در دوره غزنویان و به دستور ابن معتز حاکم شیراز بنا شد.
صحن عتیق و سردر ایوان ساعت حرم امام رضا(ع) – در دوره قاجار سال ۱۳۰۹ق
طبق اسناد به جا مانده از مورخان دورههای مختلف، حرم امام رضا (ع) از معدود بناهایی بود که در حمله مغولان به ایران تخریب نشد و تنها آسیبهای جزئی به آن وارد شد. مغولان با اینکه با حمله به خراسان، شهر را غارت کرده و مردم را به قتل رساندند، اما پس از غارت اموال حرم، به بنای اصلی آن آسیبی نرساندند. آسیبهای جزئی حاصل از حمله مغول بعدها در دورههای مختلف ترمیم شد.
شکوه هنرهای هنرمندان ایرانی در آرامگاه امام هشتم
دوران تیموریان از دورههای درخشان معماری حرم امام رضا است. در آن دوران به دستور همسر شاهرخ تیموری، مسجد گوهرشاد، یکی از زیباترین و معروفترین مساجد اسلام، توسط هنرمندان و معماران ایرانی در سمت قبله حرم و صحن جنوبی آن ساخته شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان مسجد گوهرشاد به لحاظ فرم و معماری در جهان اسلام بی نظیر است. کتیبههای ورودی مسجد گوهرشاد در هیچ کجای جهان اسلام نظیر ندارد.
این مسجد با ایوانهای بلند و طاقهای خوش نقش و کاشیکاریهای نفیس از زیباترین مساجد ساخته شده در ایران است. معمار این مسجد قوامالدین شیرازی است. مدرسه پریزاد، مدرسه دودر و مدرسه بالاسر نیز در همین دوران به مجموعه حرم اضافه شدند. در زمان نادر شاه افشار ایوان صحن تیموری طلاکاری شد و نقاشی دیوارهای حرم را تجدید کردند.
پس از به قدرت رسیدن صفویان و رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، بر شکوه و عظمت حرم افزوده شد. شاه تهماسب، شاه عباس و شاه سلیمان صفوی، از پادشاهانی بودند که در بازسازی و توسعه حرم نقش داشتند. شاه تهماسب منارههای حرم را بازسازی و طلاکاری کرد و به دستور او خشتهای کاشی روی گنبد را به طلا تبدیل کردند. این گنبد با روکش طلا همان گنبدی است که هماکنون در نمای بیرونی وجود دارد. علاوه بر این، ایوان امیرعلی شیر و گلدسته کنار گنبد را هم طلاکاری کرد.
کمالالدین محمدو یزدی، از معماران معروف آن دوره به دستور شاه عباس روکشی از مس و طلا بر گنبد ساخت. همچنین در این دوران متن کتیبه گنبد به دست علیرضا عباسی خوشنویس و با حروف طلایی بر زمینه فیروزهای به خط ثلث نوشته شد. از دیگر تحولات حرم در این دوره میتوان به توسعه صحن عتیق، احداث ایوان شمالی و اطاقها، غرفهها، سردرها، و ایوانهای شرقی و غربی آن، ایجاد رواق توحیدخانه و نیز گنبد الله وردیخان اشاره کرد.
نمای سقاخانه و فضای داخلی صحن عتیق حرم امام رضا(ع) – دوره قاجار سال ۱۲۷۵ق
در دوران قاجاریه هم به حرم امام رضا (ع) توجه ویژهای شده و سومین ضریح در دوران حکومت فتحعلیشاه ساخته شد. بنای صحن آزادی مربوط به این دوره است. در این عهد، ایوان غربی صحن آزادی به طلا آراسته و به ایوان ناصری معروف شد. در همین دوران، کاشیکاری و تزیینات صحن آزادی انجام شد. علاوه بر این، در سال ۱۲۷۵ هجری قمری، قائم مقام نوری اقدام به آینهکاری روضه منوره کرد و در همین دوره بود که رواقهای توحیدخانه، دارالحفاظ و دارالسیاره نیز آینهکاری شدند. در دوران پهلوی دوم نیز تعمیراتی در حرم انجام شد، اما بخش بزرگی از توسعه حرم امام رضا (ع)، پس از پیروزی انقلاب صورت گرفت.
ضریح به بخش دربرگیرندهی قبر امام گفته میشود که زائران از پشت آن قبر امام را زیارت میکنند. از ابتدا ضریح در مرکز بنای حرم نبود، بلکه در سمت چپ آن قرار داشت. در دورههای گذشته ضریحهای مختلفی روی مزار نصب شد. اولین ضریح در حرم امام رضا که از جنس چوب و طلا بود در زمان شاه تهماسب صفوی و در سال ۹۵۷ هجری قمری نصب شد که بر روی کتیبههای آن سوره “هل اتی” به خط ثلث نوشته شده بود. دومین ضریح از جنس فولاد مرصع ب��د که در سال ۱۱۶۰ به دستور شاهرخ میرزا نوه نادر شاه افشار ساخته و نصب شد. این ضریح تا به امروز در حرم نگهداری میشود.
سومین ضریح حرم امام رضا (ع) در سال ۱۲۳۸ هجری قمری و در زمان فتحعلیشاه قاجار از جنس فولاد ساخته و بر روی ضریح دوم نصب شد. این ضریح دارای ورقههای طلاکوب و طوقهای طلای جواهر نشان بود و بر روی آن سوره “هل اتی” و “یس” به خط ثلث نوشته شدهاست. این ضریح در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی به علت پوسیدگی پایههایش به موزه آستان قدس رضوی انتقال داده شد و چهارمین ضریح از جنس طلا و نقره در سال ۱۳۳۸ شمسی به جای آن نصب شد. این ضریح توسط حاج محمدتقی ذوفن اصفهانی و با استفاده از مصالحی چون نقره، طلا، آهن، مفرغ و چوب گردو ساخته شد.
نمای ضریح فولادی حرم امام رضا (ع) – سال ۱۳۱۵
پنجمین ضریح حرم امام رضا (ع) پس از یک برگزاری یک مسابقه هنری بین هنرمندان ایرانی انتخاب شد. طرح انتخاب شده از محمود فرشچیان، هنرمند و مینیاتوریست ایرانی بود. در این ضریح علاوه بر توجه به مبانی هنر اصیل ایران اسلامی، نمادهایی از معماری دورههای پیشین را نیز دیده میشود. ساخت این ضریح از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ طول کشید و آن را از فولاد و چوب گردو ساختند. در چهار جهت آن ۱۴ محراب به نشان چهارده معصوم که همگی به یک محراب بزرگتر که آن نیز به کلمه “الله” ختم میشود، قرار دارد.
ساخت پنجمین ضریح حرم امام رضا (ع) از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ طول کشید
قلمزنی این ضریح توسط استاد خدادادزاده اصفهانی انجام شد.دو سوره “یس” و “هل اتی”، در بالای ضریح مطهر امام رضا (ع) به صورت کتیبه دور تا دور ضریح نوشته شده است. هر دو کتیبه و دیگر خطوط بیرونی و داخلی ضریح مطهر که مشتمل بر آیاتی از قرآن و اسماءالحسنی است توسط استاد موحد خوشنویسی شده است. در پوشش داخلی ضریح پنجم برای اولین بار از هنر خاتمکاری استفاده شد.
گنبد حرم امام رضا (ع)
نخستین گنبد حرم امام رضا (ع) در آغاز قرن ششم هجری و توسط سلطان سنجر سلجوقی از کاشی ساخته شد. این گنبد بارها مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفت. گنبد حرم از آجر ساخته شده، و سپس روی آن را با الواح مسی، که روکشی از طلا دارد پوشاندهاند. تذهیب این گنبد برای آخرین بار در سال ۱۰۱۰ تا ۱۰۱۶، در زمان شاه عباس صورت گرفته، و به طوری که از گفتههای محققان برمیآید، رویه و سطح این گنبد پیش از آن کاشیکاری بوده است.
نخستین گنبد حرم امام رضا (ع) در آغاز قرن ششم هجری ساخته شد
گنبد طلای حرم امام رضا (ع) دارای دو پوشش در سقف حرم و بالای آن است. پوشش سقف که به صورت مقعر و مقرنس است به نام “قبه” شناخته میشود. کتیبههایی که در اطراف گنبد وجود دارند که از نکات جالب آن اشاره به ماجرای پیاده رفتن شاه عباس صفوی از اصفهان به مشهد است که به خط ثلث توسط علیرضا عباسی نوشته شده است.
منارههای حرم امام رضا (ع)
مناره به معنای جای نور و روشنایی است و در معماری به بنایی گفته میشود که بر فراز ایوان اصلی مساجد، زیارتگاهها و مدارس دینی میساختند و بر بلندای آن اذان میگفتند و یا به اطراف نور میانداختند. این بنا علاوه بر این ویژگی، محلی برای هدایت مسافران بود.
مناره با روکش طلا در بناهای حرم امام رضا (ع)
در حرم دو مناره با روکش طلا وجود دارد که یکی از آنها نزدیک گنبد و دیگری مقابل آن و در قسمت بالای ایوان عباسی (صحن انقلاب) واقع شده است. مناره نزدیک گنبد در زمان ساخت گنبد بنا شده، اما مناره دوم از آثار دوره نادری است. از نکات قابل توجه معماری منارهها این است که با وجود فاصلهی زیادی که با یکدیگر دارند، وقتی کسی از سمت جنوب اماکن متبرکه و خیابان امام رضا به سمت حرم میآید، چنین میپندارد که گنبد میان دو مناره قرار گرفته است.
ایوانهای حرم امام رضا (ع)
حرم امام رضا (ع) دارای چند ایوان است که نمونههای قابل توجهی در معماری ایرانی – اسلامی هستند. ایوان جنوبی که به “ایوان طلا” معروف است توسط امیرعلیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا در قرن نهم هجری ساخته شد. این ایوان که ۲۱ متر ارتفاع دارد از خشتهای طلا ساخته شده و دارای چهار در است و سطح آن در زمان نادرشاه افشار طلاکاری شد. ایوان عباسی در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد. ارتفاع آن ۲۲ متر است. ایوان غربی حرم نیز با ۲۴ متر از بلندترین بناهای حرم است و بر سر در آن، ساعت بزرگی وجود دارد، به همین دلیل به آن ایوان ساعت نیز گفته میشود.
ایوان شرقی یا ایوان نقارهخانه نیز مانند ایوان غربی از دو ایوان مجزا تشکیل شده است. بر بلندای این بنا که ۲۶ متر ارتفاع دارد ساختمان نقّارهخانه قرار دارد. نواختن نقاره، برای آگاهی از نزدیک شدن پایان وقت نماز است که در طول سال به جز ایّام محرم و صفر و دیگر ایّام سوگواری، همه روزه در دو نوبت، ۱۰ دقیقه پیش از طلوع و غروب آفتاب نواخته میشود. علاوه بر آن، در شبهای عید پس از نماز مغرب و عشا و روزهای عید، زمان تحویل سال نو و اعلام عید فطر و سحرهای ماه مبارک رمضان نیز نقاره نواخته میشود.
سقاخانه را در دوران سلطنت نادر شاه افشار و بین سالهای ۱۱۴۴ تا ۱۱۴۵ از سنگ مرمر ساختند
سقاخانه حرم امام رضا (ع)
از بناهای معروف حرم امام رضا (ع)، سقاخانهای است که هماکنون در وسط صحن انقلاب واقع شده است. سقاخانه را در دوران سلطنت نادر شاه افشار و بین سالهای ۱۱۴۴ تا ۱۱۴۵ از سنگ مرمر ساختند. استاد اسماعیل طلاکار سقفی گنبدی شکل بر روی آن ساخت و پوششی هشتضلعی روی آن قرار داد و سپس آن را طلاکاری کرد. این بنا در سال ۱۳۴۷ بازسازی شد.
صحنها
هر صحن، شامل یک فضای باز و محصور است که رواقها و ایوانهایی در پیرامون آن وجود دارد. مساحت مجموع صحنهای حرم، ۲۲۵٬۲۲۳ متر مربع است.[۱۰] بزرگترین صحن، صحن جامع رضوی به مساحت ۶۰٬۱۸۸ متر مربع است که در جنوب حرم قرار دارد.[۱۱] سایر صحنها به شرح زیر هستند:
صحن انقلاب
صحن آزادی
صحن جمهوری اسلامی
صحن قدس
صحن مسجد گوهرشاد
صحن غدیر
صحن کوثر
صحن هدایت
رواقها
فضاهای مسقف و محصور در پیرامون حرم، رواق نامیده میشوند. اکنون بزرگترین رواق حرم، رواق امام خمینی به مساحت ۶٬۳۰۰ متر مربع است که قبلاً صحن بوده و عملیات مسقفسازی آن از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ انجام شدهاست.[۱۲] همچنین رواقهای دارالولایه، دارالحجه و دارالاجابه از رواقهای بزرگ حرم امام رضا هستند.[۱۳]
افراد صاحب نام که در این حرم بهخاک سپرده شدهاند
گذشته
هارون الرشید (خلیفه عباسی)
شیخ طبرسی (از فقهای شیعه قرن ۶ هجری)
اللهوردی خان (سپهسالار امپراتوری صفوی، حاکم ایالت فارس امپراتوری صفوی، بانی ۳۳ پل اصفهان و مدرسه خان شیراز)
شیخ بهایی (دانشمند عصر صفوی)
حر عاملی (از فقهای شیعه قرن ۱۱ هجری)
شیخ حسنعلی اصفهانی (معروف به نخودکی از علمای سده ۱۳ قمری شیعه)
عباس میرزا نایب السطنه (پسر بزرگ و ولیعهد فتحعلی شاه قاجار متوفی ۱۰ جمادیالثانی ۱۲۴۹ قمری)
معاصر
امیر اسدالله علم (نخستوزیر و وزیر دربار و از رجال با نفود دورهٔ پهلوی)
حاج غلامحسین تبریزی(عبدخدایی) (از عالمان شیعه و امام جماعت مسجد گوهرشاد)
علامه محمد تقی جعفری
سید عبدالله شیرازی (مرجع تقلید)
غلامرضا طبسی (خطیب شیعه)
ادیب نیشابوری (شاعر)
غلامرضا قدسی (شاعر)
محمدتقی ادیب نیشابوری (شاعر)
سید عبدالکریم هاشمینژاد (مجتهد و مبارز انقلاب اسلامی ایران)
سید عزالدین حسینی زنجانی (مرجع تقلید شیعیان)
سید محمدهادی میلانی (مرجع تقلید شیعیان)
محمدتقی آملی (فقیه شیعه)
سید احمد خسروشاهی (فقیه شیعه)
شیخ جعفر مجتهدی (عارف شیعه)
مجتبی قزوینی خراسانی (مجتهد شیعه)
هاشم قزوینی (مدرس و عالم شیعه)
سید رضا کامیاب (نماینده مجلس مشهد)
علیاکبر نهاوندی (نویسنده و عالم شیعه)
علی فلسفی (فقیه و مجتهد شیعه)
محمدتقی شریعتی (فعال سیاسی–مذهبی و پدر دکتر علی شریعتی)
عباس واعظ طبسی(تولیت آستان قدس رضوی از سال ۱۳۵۹ خورشیدی تا۱۳۹۴
0 notes
hafez in persian poetry article
0 notes