avukataliakdag - Tumblr blog

avukataliakdag · 5 months ago

Text

Gözaltına Alındım Ne Yapmalıyım.

Yasal Haklarım Nelerdir ?

İster suçlu olsun, ister masum, bir yargı kararı olmaksızın kimsenin zan altında bırakılmaması özğürlüğünün kısıtlanmaması ve masumiyet karinesi çerçevesinde Gözaltına alınan kişilerin Türk hukuk sisteminde anayasal güvencelerle ve uluslar arası sözleşmelerle korunan tartışmaya ve yoruma açık olmayan temel hakları vardır. Bu hakları bu yazıda sıralayacağız.

- Avukat (Müdafi )Talep Etme Hakkı: Gözaltındaki kişinin, barodan hiçbir ücret ödemeden avukat isteme hakkı vardır. Ceza Muhakemesi Kanunundan kaynaklı olarak 18 yaşından küçük olan ve bir takım suç tiplerinde gözaltına alınan kişi için ifadesi alınırken avukat bulunması zorunludur.

Avukatın size ilk hatırlatacağı haklarınız

Susma Hakkı: Neyle suçlandığınıza bakılmaksızın Gözaltında iken , ifade verirken susma hakkını kullanabilirsiniz. Kişi aleyhine olacak kendisini yargılama esnasında zor hallerde bırakacak veya aleyhine kullanılabilecek ifadeler vermek zorunda değildir.

- Yakınlarına Haber Verme Hakkı: Gözaltına alınan kişi, bir yakınına durumunu bildirmesini isteme hakkına sahiptir. Bu konuda uygulamada bu hakkı kullanmak istemediğine ilişkin imzalatılmak istenen tutanakları imzalamamalıdır.

- Gözaltı Süresine Uyulması: Gözaltı süresi, kanun gereği normal şartlarda 24 saat olup en fazla 3 defa uzatılarak 4 günü geçmemelidir. Gözaltı süresi, her durumda yasal sınırlar içinde uygulanmalı ve bir cezalandırmaya dönüşmemelidir.

Bir Avukat Gözaltındaki Kişiye faydaları

Yargılamda temel unsur olan Savunmanın vazgeçilmez unsuru olan avukat, gözaltında bulunan kişiye hukuki destek ve yardım sağlayarak sürecin hukuka uygun ve yasal yönden daha iyi ilerlemesine katkıda bulunur. Avukatın gözaltındaki kişilere faydaları şu şekilde sıralanabilir.

a) İfade Sürecinde Müdahale ve Danışmanlık: Gözaltındaki kişinin ifadesi alınırken, avukatının yanında bulunması yasal bir haktır. Avukat, müvekkilinin kendisini yanlış ifade etmesini veya kendini zor durumda bırakacak beyanlarda bulunmasını önler.

- Avukat, gözaltındaki kişinin zorla veya baskı altında ifade vermesini engelleyebilir. İşlenceye uğramışsa ilgililere durumu iletebilir yasal sürecin işlemesini sağlar. Kişi Zor durumda ifade veremeyecek halde ise ifadeyi aldırmaya bilir. Polis veya savcı tarafından yapılan usulsüz sorgulamalara anında müdahale ederek bu durumların tutanak altına alınmasını sağlar.

b) Delillere ve Dosyaya Ulaşım

-Avukat, müvekkiline isnat edilen suçlamaları öğrenmek ve suç dosyasını gözden geçirmek için yetkili kişidir. Dosya incelemesiyle, gözaltındaki bireyin hangi kanıtlara dayanılarak suçlandığını tespit eder ve buna uygun bir savunma planı hazırlar.

**Lehte Kanıt Toplama ve Hak İhlallerini Kayıt Altına Alma**

Avukat, müvekkilinin yararına olabilecek kanıtları bir araya getirebilir ve gözaltı sürecinde meydana gelebilecek hak ihlallerini (örneğin, kötü davranışlar veya uzatılmış gözaltı süresi) belgeleyerek, suç duyurusu yapabilir.

Gözaltı Süresinin Denetimi ve Serbest Bırakılma yönünde yapılacaklar

- **Gözaltı Süresi:**

Yasaya göre gözaltı süresi normal şartlarda en fazla 24 saattir. Ancak, toplu suçlarda bu süre 4 güne kadar çıkarılabilir. Avukat, gözaltı süresinin hukuka uygun şekilde yürütülmesini izler ve yasal süre bitmeden müvekkilinin hâkim karşısına çıkarılmasını isteyebilir.

- **Avukat, Serbest Bırakılma İçin Neler Yapabilir?**

Avukat, müvekkilinin serbest kalması için savcılık ve Sulh Ceza Hâkimliği nezdinde gerekli başvuruları gerçekleştirir. Tutuklama kararı çıkarsa, bu karara itiraz ederek adli kontrol veya serbest bırakılma yönünde hukuki adımlar atabilir.

Kötü Davranış ve Hak İhlallerine Karşı Önlem

Gözaltında işkence, kötü muamele veya baskıya maruz kalan bir kişi bunu avukatına ilettiğinde, avukat hızla yasal yollara başvurabilir. Savcılığa suç duyurusu yaparak sorumluların cezalandırılmasını talep edebilir ve müvekkilinin güvenliğini sağlama isteğinde bulunabilir.

Gözaltındaki bireylerin temel haklarından biri, kötü muameleden korunma ve avukatlarıyla görüşme hakkıdır. Ancak bazen gözaltı sürecinde bu haklar çiğnenir, kişilere fiziksel veya ruhsal baskı uygulanır ve avukatlarıyla iletişimleri engellenir. Böyle durumlarda avukatların ve gözaltındaki kişilerin başvurabileceği etkili hukuki yöntemler şunlardır:

**Kötü Muamele ve İşkence Durumunda Avukatların Müdahale Yöntemleri**

Avukatlar, müvekkillerinin işkence veya kötü muameleye maruz kaldığını fark ettiklerinde şu adımları izleyebilir:

- **Doktor Raporu Temini:** Gözaltındaki kişinin, avukatının talebiyle ya da savcılığa başvurarak hemen bir sağlık kuruluşuna gönderilmesi sağlanabilir. Alınacak darp ve zorlama raporu, kötü muamelenin en güçlü kanıtıdır.

- **Savcılığa Suç Bildirimi:** Avukat, gözaltında kötü muamele yapıldığına dair şikâyette bulunarak sorumlular hakkında soruşturma başlatılmasını isteyebilir.

- **Hak İhlali Kayıtları ve Başvurular:** Avukat, müvekkiline uygulanan kötü muameleyi ve diğer hak ihlallerini not ederek, bu ihlalleri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) kadar götürebilecek girişimlerde bulunabilir.

**Gözaltındaki Kişiye Erişim Hakkının Korunması**

**Görüşme Engelini Aşma Çabaları:** Avukatın müvekkiliyle görüşmesinin engellenmesi, açık bir hak ihlalidir. Avukat, bu duruma karşı doğrudan savcılığa başvurabilir ve bu hukuka aykırı uygulamaların sona ermesini talep edebilir. Sulh Ceza Hâkimliği’ne yapılan müracaatlarla avukatın müvekkiliyle derhal görüşmesi sağlanabilir.

**Baro Desteği:** Avukatlar, karşılaşılan hak ihlallerini bağlı oldukları baroya bildirerek baro aracılığıyla da girişimde bulunabilir. Baroların insan hakları birimleri, bu tür ihlallerde devreye girerek sürecin hukuka uygun ilerlemesine yardımcı olur.

**Avukatların Gözaltı Sürecinde Hak İhlallerine Karşı Kullanabileceği Etkili Yollar**

**Savcıyla Temas Kurmak:**

Avukatlar, gözaltı sürecinde yaşanan kötü muamele, işkence veya görüşme engeli gibi durumları doğrudan soruşturmayı yürüten savcıya iletebilir. Savcıya yapılan bu bildirim, ihlalin resmi kayda geçmesini ve gözaltındaki kişinin güvenliğinin sağlanmasını hedefler.

**Habeas Corpus Talebi:**

Gözaltı süresinin hukuka aykırı şekilde uzatılması, kişinin avukatıyla görüştürülmemesi veya kötü muamele iddiaları durumunda, avukatlar “habeas corpus” başvurusu yapabilir. Bu talep, gözaltındaki kişinin hâkim önüne çıkarılmasını ve gözaltının yasallığının hemen kontrol edilmesini sağlar.

**Anayasa Mahkemesi ve AİHM’e Müracaat:**

Avukatlar, gözaltında yaşanan işkence, kötü muamele veya görüşme engelinin çözülmediği durumlarda, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapabilir. Ayrıca, iç hukuk yolları tükenirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) giderek müvekkilinin haklarının korunmasını isteyebilir. AİHM, özellikle işkence ve kötü muameleyle ilgili davalarda hızlı karar verebilir ve ihlalleri durdurmak için geçici önlemler alabilir.

**Gözaltında Hak İhlallerini Önlemenin Önemi**

Avukatların gözaltı sürecine dahil olmaları, hem müvekkilin haklarının korunmasını hem de hukuka aykırı uygulamaların engellenmesini sağlar. Gözaltındaki kişilere yapılan kötü muamele, yalnızca bireysel bir hak ihlali değil, aynı zamanda hukuk devleti ilkelerine de zarar verir. Bu nedenle, avukatların süreci dikkatle izlemesi, hak ihlallerini kayıt altına alması ve gerekli hukuki yolları kullanması büyük değer taşır.

**Sonuç olarak,** gözaltı sürecinde kötü muameleye uğrayan ve avukatıyla görüştürülmeyen bireylerin haklarını korumak için etkili yasal yöntemler mevcuttur. Avukatlar, bu süreçte savcılığa başvurmak, darp raporu temin etmek, Anayasa Mahkemesi’ne veya AİHM’e gitmek gibi adımlarla müvekkillerinin haklarını güvence altına alabilir. Unutulmamalıdır ki, gözaltındaki kişiler suçlu kabul edilmez; masumiyet ilkesi ve temel insan hakları gözaltı sürecinde de eksiksiz şekilde korunmalıdır.

** Gözaltındaki Kişinin Yakınları Ne Yapabilir?**

Gözaltına alınan bir kişinin yakınları da hukuki süreçte etkin rol alabilir. Bir avukata yetki vererek süreci takip etmesini sağlayabilirler. Avukat, gözaltı yeri ve süresi hakkında bilgi alarak, gözaltının yasalara uygunluğunu denetleyebilir.

**Gözaltında Kötü Muameleye İlişkin Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları**

Gözaltı süreçlerinde kötü muamele iddiaları, hem ulusal hem de uluslararası yargı organlarınca titizlikle incelenen ve önemli sonuçlar doğuran konulardır. Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından verilen bazı örnek kararlar, bu tür durumlarda bireylerin haklarının korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Anayasa Mahkemesi Kararları

Cezmi Demir ve Diğerleri Kararı (B. No: 2013/293, 17/7/2014)

Başvurucular, gözaltında kötü muameleye maruz kaldıklarını ve bu iddialarına ilişkin etkin bir soruşturma yürütülmediğini ileri sürmüşlerdir. AYM, devletin bireyleri işkence ve kötü muameleden koruma yükümlülüğüne vurgu yaparak, Anayasa’nın 17. maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.

Hamdiye Aslan Kararı (B. No: 2013/2015, 4/11/2015)

Başvurucu, gözaltı sırasında kötü muameleye maruz kaldığını ve yetkililerin bu konuda etkili bir soruşturma yapmadığını iddia etmiştir. AYM, kötü muamele yasağının ihlal edildiğine hükmetmiştir.

Şenol Gürkan Kararı (B. No: 2013/2438, 9/9/2015)

Başvurucu, gözaltında darp edildiğini ve yetkililerin bu konuda etkili bir soruşturma yürütmediğini belirtmiştir. AYM, işkence ve kötü muamele yasağının maddi ve usul boyutlarıyla ihlal edildiğine karar vermiştir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları

Abdulsamet Yaman/Türkiye Kararı

Başvurucu, gözaltında fiziksel ve psikolojik kötü muameleye maruz kaldığını iddia etmiştir. AİHM, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesini ihlal ettiğine karar vermiştir.

Gözaltında kötü muameleye maruz kalan bireylerin haklarını korumak adına, hem Anayasa Mahkemesi (AYM) hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından verilen çeşitli emsal kararlar bulunmaktadır. Daha önce belirtilen kararlara ek olarak, aşağıdaki örnekler de önem arz etmektedir:

Anayasa Mahkemesi Kararları

- Albina Kıyamova (Alıbaeva) Kararı (B. No: 2013/3187, 14/4/2016): Başvurucu, gözaltında kötü muameleye maruz kaldığını ve yetkililerin bu konuda etkili bir soruşturma yapmadığını iddia etmiştir. AYM, Anayasa’nın 17. maddesinin ihlal edildiğine karar vererek, devletin bireyleri işkence ve kötü muameleden koruma yükümlülüğünü vurgulamıştır.

- Betül Öztürk Gülhan ve Sıla Koç Kararı (B. No: 2016/12937, 10/12/2019): Başvurucular, gözaltında kötü muameleye maruz kaldıklarını ve bu iddialarına ilişkin etkin bir soruşturma yürütülmediğini ileri sürmüşlerdir. AYM, kötü muamele yasağının ihlal edildiğine hükmetmiştir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları

- Gäfgen/Almanya Kararı (Başvuru No: 22978/05, 1/6/2010): Başvurucu, gözaltında işkence tehdidiyle alınan ifadesinin ceza davasında delil olarak kullanılmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesini ihlal ettiğini ileri sürmüştür. AİHM, işkence tehdidiyle alınan ifadelerin delil olarak kullanılmasının Sözleşme’nin 3. maddesinin ihlaline yol açtığına karar vermiştir.

Emsal nitelikte ki bu kararlar, gözaltında kötü muameleye ve işkenceye karşı devlet kurumlarının dikkat etmesi gereken hususları, sorumluluğunu ve hukuka uygun bir soruşturma yükümlülüğünün sınırlarını çizmektedir. Bu bahsedilen konularda Hem ulusal düzeyde Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvurular hem de uluslararası düzeyde AİHM başvuruları, hak ihlalleri karşısında bireyi zayıf olduğu gözaltı sürecinde hukuka aykırı uygulamalara karşı koruma mekanizmasıdır. Avukatların bu örnekler üzerinden verilen kararları sürece dâhil etmesi, gözaltında bulunan kimselerin haklarını müdafaa ederken etkili bir hukuki dayanak olup bir çok ihlalin önlenmesinde faydalıdır.

0 notes