darushsohrabi - Tumblr blog

[darushsohrabi]

بابت تهیه کتاب، با آیدی نشر حکمت کلمه تماس بگیرید. @hekmatkalame نویسنده @kasra.haydari https://www.instagram.com/p/CavBdi6urfZ/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

وقتی کفگیرت به ته دیگ منابع میخوره، مجبوری برای خوندون یک متن مناسب و یا بررسی یک تحلیل ارزشمند، به هر دری، سری بزنی. خدا عاقبت این کار رو به خیر کنه. #گاهشماری_کردی_گرمسیری https://www.instagram.com/darush_sohrabii/p/CXJfs07IfRj/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

at Langerud, Gilan, Iran https://www.instagram.com/p/CXG1pd1IbxS/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

بهشت و حوری و کوثر بزاهد ارزانی بیار می که بری از بهشت و حور شدم #خاونکار #اهلحق #گوران #یارسان https://www.instagram.com/p/CWgdIc-Iiuq/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

شب نیت خاونکار مبارک. خاونکار از مجموعه روزآیینهای مذهبی در گاهشماری کردی گرمسیری هست و شامل آیینهای بخصوصیه که از شب نیت آغاز و به جشن خاونکار ختم میشه. جالبه که بدونیم در این گاهشماری بواسطه اندیشه ای کهن در میان برخی جوامع ایرانی، بواسطه غروب خور، روزگار به پایان میرسه و شب فصلی جدید برای آغازی جدیده و اصولا زمانه از شب آغاز میشه. این دقیقا نقطه مقابل آغاز روزگار در گاهشماری اسلامیه که زمان اصولا از طلوع خورشید محاسبه میشه. نکته جالب و شنیدنی دیگه در این مجوعه آیینها، موضوع قربانی خروس هست که نشانه هایی در ادوار کهن تاریخ این مرز و بوم داره. از آن روزی که مغان برای سیاوخش خروس قربانی میکردند تا اینجا که به سنتی دیگه و روشی دیگه این مراسم برقرار میشه. #خاونکار https://www.instagram.com/p/CWYyj6IIel8/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

این جهان کوه است و فعل ما ندا، سوی ما گاهی نمی آید صدا. 😶😶😶 https://www.instagram.com/p/CV-GUj1orVq/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

[darushsohrabi]

[darushsohrabi]

[darushsohrabi]

وقتی به پهنه ی سیصد و چندین روزه ی تقویم کردی گرمسیری دقیق تر نگاه میکنیم، کاملا آشکارا میبینیم که فضای بوجود آمده، حاصل تداوم حرکتِ همسوی دو جریان پویاست که هر کدام، برای بقای ارزشهای خود، دست به تغییراتی زیرکانه در اصول و فروع این گاهشماری میزنند. هر دوی این جریانها درحال یک دگردیسی نسبتا آگاهانه هستند که حاصلش، تکاملی تدریجی و آرام هر کدام در بطن گاهشماریه. ذهنیتهای مردمی که روزمره، از این گاهشماری استفاده میکنند، زمینه ی همه ی این فعالیتهاست. روزآیین شاید بهترین واژه برای گاه های مهمی باشه که با جشنها و مراسم اجتماعی و مذهبی، در این تقویم برجسته شده اند. این روزآیین ها گاهی از فرهنگ عامه ی مردم اسن اجتماع و گاهی هم صرفا از مذهب این مردم تاثیر میگرفته و یا اصلا، زاده میشده. اما اون چیزی که از این دو مهمتره و بنظر میرسه باید با چشمی تیزبین تر به اون نگاه کرد، روزآیین هایی هست که از هر دو جریان تاثیر گرفته و امروزه هر دو جریان، به اون تعلق هایی دارند و بالعکس. شناخت محتوا و تحلیل این روزآیین ها، یکبار از نگاه مذهب و یک بار از نگاه جامعه ی عامه، میتونه به یک نتیجه گیری جدید و روشن تر در ارتباط با رابطه مذهب و فرهنگ عامه و گاهشماری ختم بشه. چالش بزرگ گاهشماری کردی گرمسیری در این سه نوع روزآیین نهفته اس. روزآیینهای فرهنگ عامه اکثرا حاوی ارزشهای آب و هوایی و بیشتر مبتنی بر دامداری هستند در صورتیکه این کشاورزیه که در مجموعه گاهشماران اوستایی منشا روزآیینهاست. روز آیینهای مذهبی هم حاوی ارزشهایی کهن تر ایران قدیم هستند و یا حداقل این رو وانمود میکنند و یا البته اصولا با تمام قداستی که دارند، جدید به نظر میرسند. در اینجا هم رسوماتی که بشه آنها رو با گونه های اوستایی پیوند زد بسیار سخت قابل مشاهده اس. روزآیینهای تلفیقی اما بجز دو یا سه مورد اصولا رنگ و بوی ایران عصر ساسانی رو نداره. این محور یکی از بخشهای مهم پژوهش ماست. #گاهشماری_کردی_گرمسیری https://www.instagram.com/p/CUswCaEonBz/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

امشب ورق به ورق یکی از مهمترین منابع موجود درباره گاهشماران ایران قدیم رو به آخر رساندم. کتابی بس کم نظیر که به همت دوست نازنین، جناب گردی، بدست رسید. هر چند در ابتدای کتاب، گونه ای از سر در گمی خواننده رو فرا می گرفت اما هر مقدار که به عمق صفحات فرو میرفتیم، چهارچوب مطلب قابل درک تر میشد. اما هاشم رضی در جایجای مطالب با دقت نظر و نگاهی جامع به عناوین، خوانتده را هدایت و ذهن او را پاسبانی میکرد. این حس تا پایان کتاب همراه خواننده بود و دو فصل آخر به اوج خود رسید. این دو فصل شامل منابع و مستندات مورد نظر نویسنده و چکیده ای از عناوین مرتبط با روزآیین ها بود. بهر حال فکر میکنم که زمان نت برداری از ذهنیتهای بوجود امده رسیده و کم کم باید اون چیزی که به خاطر میرسه رو نوشت. #هاشم_رضی #گاهشماری_کردی_گرمسیری https://www.instagram.com/p/CUakKz4oxZ_/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

محتوای گاهشماری کردی گرمسیری بگونه ای تحول پیدا کرده که نوروز باستانی، تقریبا ارزش مفهومی خود رو در این تقویم از دست داده. این مطلب پس از چالش محل قرار گیری پنجه دزدیده در اون، بت بزرگ دیگری به حساب میاد که گذر از اون ساده نیست، اما شاید تحلیل داده های تاریخی و مخصوصا ارزشهای گاهشماران در آن دوران، مهمترین و بهترین راه رسیدن به توجیهی منطقی باشه. جالبه بدونید که در گاهشماری اوستایی قدیم که تقی زاده عنوان آن را برای گاهشماری هخامنشی بکار میگیره، نیز همان کم توجهی ها به مقوله اعتدال بهاری وجود داره و اگر به احتمال بشه خشایارشا شاه رو بانی تحول در دوران گاهشماری جدید در آن دوران دانست میشه چنین برداشت کرد که ارزشهای تقویمی نوروزی از این دوران رسمیتی فراگیر یافته اند. اصولا شاید بشه این دوران رو، بعنوان یکی از نقاط عطف گاهشماری کردی گرمسیری هم معرفی کرد. بهر حال این گاهشماری در حقیقت تاریخی خودش و صد البته در واقعیت عینی و تقویمی خود، حتی نام و عنوانی هم که داره تفاوت چشمگیری داره، اما این عنوان بیهوده نیست و نشانه ای از ارزشهای جغرافیای انسانی و سیاسی_اجتماعی مربوط به اون است. #گاهشماری_کردی_گرمسیری https://www.instagram.com/p/CUF_dr7MXJv/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

در دل همه این فضای تاریک، که مملو از داده های متقارن و نامتقارن، متجانس و نا متجانس و رنگی و سیاه و سفید هست، زمزمه هایی آشنا به گوش میرسه. اینکه چرا پیروان آیین یارسان از کلمه جم استفاده میکنند و اینکه چرا ارزشهای گاهشماران مورد استفاده اینها، در محتوا دچار تاخر تاریخیست، گاهی آدم رو به این فکر فرو میبره که انگار زمان در دل فرهنگ معنوی این مردمان و یا جریانی که محتواها رو برای این جامعه خلق میکنه، متوقف شده. عروسی خوش آب و رنگ، انگار که در پشت هزاران پرده مخفی شده. نکته اینجاست شناخت هستی و چیستی این عروس من رو شاید بیشتر جذب و جلب میکنه تا عشقی پر رمز و راز و پر دردسر. خصوصا که حقیقتا زندگی منطقی بر عشق و تعلق هوس گونه رو ترجیح میدم. در انتها دو سه خط از زین الاخبار گردیزی درباره نوروز بزرگ به اشتراک میذارم. این نوروز بزرگ همون روزیست که ایام پنجه و تار در گاهشماری کردی گرمسیری به پایان میرسه. متن در این روز سایه ها از دیوار ها بگذرد و آفتاب از روزن ها افتد و رسم مغان اندر روزگار پادشاهی ایشان چنان بودی اخراج ها اندرین روز افتتاح کردندی و اندر این روز جمشید بر گوساله نشست و سوی جنوب رفت و به حرب دیوان و سیاهان پرداخت این روز را نوروز بزرگ گویند. #گاهشماری_کردی_گرمسیری #جمشید #جم #نوروز #نوروز_بزرگ https://www.instagram.com/p/CThqfbXIyRu/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

این شعر وزین از استاد سخن را به دوست نازنین جناب گردی، تقدیم میکنم. باشد که بیانگر احساس من به لطف و دوستی ای و رفاقت بیدریغ ایشان باشد. یارا بهشت، صحبت یاران همدمست دیدار یار نامتناسب، جهنمست هر دم که در حضور عزیزی برآوری دریاب کز حیات جهان حاصل، آن دمست نه هر که چشم و گوش و دهان دارد آدمیست بس دیو را که صورت فرزند آدمست آنست آدمی که در او حسن سیرتی یا لطف صورتیست، دگر حشو عالمست هرگز حسد نبرده و حسرت نخورده‌ام جز بر دو روی یار موافق که در همست آنان که در بهار به صحرا نمی‌روند بوی خوش ربیع بر ایشان محرمست وان سنگ دل که دیده بدوزد ز روی خوب پندش مده که جهل در او نیک محکمست آرام نیست در همه عالم به اتفاق ور هست در مجاورت یار محرمست گر خون تازه می‌رود از ریش اهل دل دیدار دوستان که ببینند مرهمست دنیا خوشست و مال عزیزست و تن شریف لیکن رفیق بر همه چیزی مقدمست همین شب گذشته بود که همسرم میگفت که خواندن نسخه ی الکترونیک کتاب ارزشمند هاشم رضی چشمانت را مثل کاسه ی خون کرده. هنوز روزگار به عصر نرسیده بود که مراد دل ما، از دست رفیق شفیق، جناب گردی به من هدیه شد. امیدوارم لیاقت این هدیه و این لطف و نظر را داشته باشم. #هاشم_رضی #گاهشماری_کردی_گرمسیری https://www.instagram.com/p/CTANDPXo0Ck/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

آن چیزی که در میان گاهشماری های متعدد در ادوار تاریخ این مرز و بوم، مرزبندی های مشخصی ایجاد میکنه، ارزشهای مذهبی گاهشماری هاست. شاید برای اهل دانش، جالب باشه که بدانید، پیش از ورود اسلام، اصولا آن چیزی که مردم رو از این مرزبندی با خبر می کرد مفهوم نوروز بود. شخصیت فرهنگی اجتماعی نوروز در ایران باستان، در گاهشماری های مذهبی و کشاورزی که با دارا بودن از ابزار کبیسه گیری، تقریبا دقیق بوده و گاهشماری های ثابت خوانده میشدند، معنی پیدا میکرد. تلاش برای برقراری دقیق زمان اعتدالین، مخصوصا اعتدال بهاری، در اصل ناشی از تمایل برای رعایت زمان دقیق مناسک مذهبی و به تبع آن زمان دریاف خراج سالیانه بوده. اینکه در یک جامعه بصورت واحد و همزمان از چند گاهشمار استفاده بشه، موضوع جالبیست. مثال بارز این مطلب، امروز در ایران رواج داره. آنچه که در کشور بعنوان نظم تقویمی رسمیت دارد، گاهشماری خورشیدی و کبیسه دار و ثابت است، اما برای تنظیم ارزشهای مذهبی اسلامی، در کشور ناچار از گاهشماری ناقصه ی قمری استفاده میشه. جالبه که بدونید، در میان کردان یارسان هم تقریبا همین امر وجود داره، اما دارای تفاوتهای عمده ای نیز هست. اصولا گاهشماری کردی گرمسیری، یک گاهشماری مذهبیست. بنظر میرسه که با تحولات مختلفی که در پهنه ی تاریخی گاهشماری ها صورت گرفته، این گاهشماری نیز تلاش کرده گاهشماری ای ثابت و کبیسه دار بشه. دلیل اینکه این گاهشماری رو مذهبی میدونیم، این هست که در آن هرگز ارزشهای هواشناسی منطقه ای و دماییِ جغرافیای طبیعی گرمسیر، توجیه پذیر نیست. اما آن، مملو از روزآیینهای مذهبیست. امروز همچون نمونه های ذکر شده، مردم یارسان فارغ از رسمیت داشتن تقویم هجری شمسی ثابت در کشور، گاهشماری کردی گرمسیری رو بدلیل ارزشهای مذهبی اش باور دارند. یکی از مهمترین گزینه هایی که به گاهشماری ها ارزش میده، تعلق آنها به مذاهب است و هر قدر آن مذهب محور تاریخی بلند تری را پیموده باشه، آن گاهشماری هم احتمالا دارای قدمت و سابقه ی بیشتریست. #گاهشماری کردی گرمسیری https://www.instagram.com/p/CShhUkeIKA3/?utm_medium=tumblr

[darushsohrabi]

[darushsohrabi]