inzyniermocno - Tumblr blog

inzyniermocno · 9 years

Text

ODPOWIEDZI NA PYTANIA “OGÓLNE”

https://www.polsl.pl/Wydzialy/RAr/szjk/Documents/dyplomowa_magisterska_2015/zagadnienia_ogolne.pdf

1. Jakie są prawa i obowiązki projektanta w świetle prawa budowlanego?

[Ustawa Prawo Budowlane, Rozdział 3. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego]

Art.20.

1. Do podstawowych OBOWIĄZKÓW projektanta należy:

opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;

zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego;

sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;

określenie obszaru oddziaływania obiektu;

uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów;

wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań;

sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881, z późn. zm.);

sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:

stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,

uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.

Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności

Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy:

zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych;

projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.

Projektant, a także sprawdzający, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego dołącza oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Art.21.

Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma PRAWO:

wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji;

żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:

stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,

wykonywania ich niezgodnie z projektem.

2. Jakimi zasadami etyki zawodowej powinni kierować się architekci?

[Kodeks etyki zawodowej Izby Architektów RP]

1. Zobowiązania ogólne

Architekci dysponują usystematyzowanym zasobem wiedzy, znajomością sztuki i nauki w dziedzinie architektury nabytą w trakcie kształcenia, studiów i szkoleń, ciągłego rozwoju zawodowego i praktyki. Przebieg procesu edukacji architektów gwarantuje, że są oni w stanie sprostać standardom, wymaganym dla prawidłowego świadczenia powierzonych im usług. Architekci jako przedstawiciele wolnego zawodu, we wszystkim co mówią lub robią kierują się uczciwością zawodową. Podtrzymują i rozwijają swą wiedzę o sztuce i architekturze, szanują całość dorobku architektonicznego i przyczyniają się do jego rozwoju, kierując się w swej pracy przede wszystkim bezstronnymi kryteriami zawodowymi, które przekładają nad wszelkie inne motywy działań.

2. Zobowiązania wobec społeczeństwa

Architekci zobowiązani są wobec społeczeństwa do postępowania zgodnie z duchem i literą prawa regulującego ich działalność zawodową oraz do troski o wpływ tej działalności na społeczeństwo i środowisko.

3. Zobowiązania wobec klientów

Architekci zobowiązani są wobec klientów do wykonywania pracy zawodowej w sposób lojalny, sumienny, kompetentny, profesjonalny i uczciwy. Świadcząc usługi zawodowe, kierują się bezstronną oceną standardów technicznych i zawodowych. Niezależność bezstronność i wiedza zawodowa winny być przekładane nad wszelkie inne motywacje w dążeniu do osiągnięć artystycznych, naukowych i zawodowych.

4. Zobowiązania wobec zawodu

Architekci są zobowiązani do dbania o niezależność, bezstronność, tajemnicę zawodową, uczciwość i godność zawodu, oraz postępują w sposób respektujący uzasadnione prawa i interesy innych osób, mają obowiązek uznawania aspiracji zawodowych i dorobku swoich kolegów oraz poszanowania ich praw. Architekci uznają wkład wniesiony w ich pracę przez innych.

3. Rozwiń pojęcie Witruwiusza człowiek miarą wszechrzeczy z myślą o współczesnej ergonomii.

Właściwe ukształtowanie struktury przestrzennej obiektu technicznego według kryteriów antropometrycznych stanowi jedno z podstawowych zagadnień ergonomii. Dotykamy istoty, humanistycznej idei podporządkowania sztucznego otoczenia do miar człowieka. W tym miejscu można przywołać stwierdzenie „człowiek miarą wszechrzeczy”. Miary określane jako wygodne były początkowo wyznaczane doświadczalnie w procesie użytkowania. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym pojawiła się potrzeba ich precyzyjnego określenia. Rozmiary nie tylko projektowanych rzeczy, obiektów, ale też rzeźb, przedmiotów użytku codziennego - oparte są na rozmiarach i proporcjach człowieka. W ciągu całej historii świata tworzone były kanony - zespoły wzorców, reguł i metod w odniesieniu do przedstawiania ludzkiej postaci - głównie proporcji, wielkości i zależności.

STAROŻYTNY EGIPT:

Ścisłe określenie sposobu obrazowania człowieka zależne od hierarchii społecznej (zasady dla malarstwa, rzeźby, płaskorzeźby). system modularny na siatce kwadratów – postać stojąca podzielona na 18 części, siedząca na 14 (podział na łokcie królewskie – ok. 52 cm i pięści królewskie).

STAROŻYTNA GRECJA: idealne proporcje i moduł

KANON POLIKLETA – sylwetka = 8 modułów (moduł – głowa)

KANON LIZYPA – sylwetka = 9 modułów (moduł – głowa)

STAROŻYTNY RZYM:

KANON WITRUWIUSZA - sylwetka= 10 modułów (moduł – głowa)

RENESANS:

KANON LEONARDA DA VINCI – wpisanie sylwetki człowieka w kwadrat i koło, którego środek stanowi pępek

KANON ALBRECHT DURER – ½ wysokości: górna część ciała od kroku w górę, ¼ wysokości: długość nogi od kostki do kolana oraz od podbródka do pępka, 1/6 wysokości: długość stopy, 1/10 wysokości: wysokość i szerokość twarzy z uszami, wielkość dłoni do nadgarstka, (zajmuje się też studiowaniem proporcji ciała kobiecego) .

MODERNIZM:

MODULOR (LE CORBU) – oparty na złotym podziale oraz wymiarach człowieka wydziela 3 interwały ciała ludzkiego, których wymiary tworzą ciąg Fibonacciego (szereg złotego podziału): stopa, splot słoneczny, głowa, palce wyciągniętej ręki. Początkowo za punkt wyjścia wzięto przeciętną wysokość Europejczyka (1,75 m) lecz nie było powiązania w zakresie większych wymiarów. W 1947 roku Corbu przyjmuje 6 stóp angielskich (1828,8 mm) jako wysokość człowieka. W wyniku tego tworzy czerwony podział wymiarów w górę i w dół, lecz stopnie tego szeregu były o wiele za duże dla praktycznego stosowania, utworzył dodatkowo niebieski szereg wychodząc z wymiaru 2,26m (wysokość czubka palców uniesionej ręki).

ANTROPOMETRIA - metoda badawcza stosowana w antropologii fizycznej, polegająca na pomiarach porównawczych części ciała ludzkiego.

4. Co należy rozumieć pod pojęciem kontekst miejsca?

Kontekst – (łac. contextus – związek, łączność) zależność, związek czynników współistniejących, powiązanych z czymś.

Kontekst MIEJSCA – zbiór cech, jakie posiada dana lokalizacja, zależność od otoczenia oraz jego wpływ na odbiór danego budynku/obiektu.

dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze,

obiekty zlokalizowane w sąsiedztwie,

wcześniejsza funkcja, funkcje w otoczeniu,

tradycja lokalna,

historia miejsca,

ilość ludzi odwiedzających miejsce, grupy społeczne,

styl architektoniczny danej lokalizacji, itd.

Wprowadzana funkcja oraz wygląd zewnętrzny budynku musi być zgodny z kontekstem miejsca, by obiekt był społecznie akceptowalny.

Kontekst wg Kodeksu Etyki Zawodu Architekta:

Architekci szanują w swej twórczości wartości zastane, dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe i dbają o ich zachowanie i rozwój. Dążą do podnoszenia jakości życia i zamieszkiwania oraz jakości środowiska i otoczenia, w sposób nienaruszający ich równowagi, działając z przekonaniem, że efekty ich pracy służą szeroko pojętym interesom wszystkich, którzy mogą oczekiwać pożytku i zadowolenia z nich.

Sposoby postępowania z kontekstem historycznym wg. A. Niezabitowskiego:

arogancja – negacja, likwidacja, niszczenie, wymazywanie z pamięci elementów historii,

bierna tolerancja – obojętność wobec dziedzictwa historycznego, akceptacja jego istnienia z pominięciem ochrony, skazywanie na powolną śmierć,

akceptacja – dostrzeganie wartości obiektu architektonicznego w środowisku kulturowym, objęcie ochroną prawną, modernizacją, konserwacją, dbałość o właściwy stan techniczny,

kontynuacja - dostrzeganie wybitnych wartości dawnego obiektu w środowisku architektoniczno-urbanistycznym połączone z twórczym kultywowaniem jego elementów oraz charakteru w nowych obiektach.

5. Co należy rozumieć pod pojęciem partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym?

Partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym – proces w którym dwie lub więcej stron współdziałają w przygotowaniu planów, realizacji określonej polityki i podejmowaniu decyzji. Cechą charakterystyczną partycypacji jest aktywny udział wszystkich partnerów w biorących udział w procesie współdziałania. Funkcjonujący w Polsce system planowania przestrzennego oparty jest na konstytucyjnej zasadzie decentralizacji zadań publicznych, a więc prawa samorządu do kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na danym terenie oraz prawo do uchwalania gminnych opracowań planistycznych na mocy Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (studium uwarunk. i kierunków zagosp. przestz. i miejscowy plan zagosp. przestrz.). Poszczególne formy uczestnictwa społecznego w procedurze opracowywania MPZP i studium są obowiązkowe na mocy prawa (prawnie zagwarantowana możliwość udziału w nich zainteresowanych podmiotów).

Ustawowe formy partycypacji społecznej w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego stosowane w procedurze sporządzania i uchwalaniu aktów planistycznych na poziomie gminy:

STUDIUM

możliwość składania wniosków do studium,

możliwość wglądu do projektu studium,

uczestnictwo w dyskusji publicznej nad rozwiązaniami przyjętymi w studium i możliwość zgłoszenia postulatu, uzyskania wyjaśnień, wyrażenia uwagi bądź opinii,

możliwość wniesienia uwagi dotyczącej wyłożonego do publicznego wglądu projektu studium.

MPZP

możliwość składania wniosków do planu,

możliwość wglądu do upublicznionego projektu MPZP wraz z prognozą oddziaływania na środowisko,

uczestnictwo w dyskusji nad rozwiązaniami przyjętymi w planie miejscowym,

możliwość wniesienia uwagi dotyczącej planu miejscowego.

POZIOMY PARTYCYPACJI

I – OGŁOSZENIE – INFORMACJA

Na mocy ustawy ogłoszenie danego gminnego aktu planistycznego podaje się do publicznej wiadomości w prasie lokalnej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. W ogłoszeniu obligatoryjnie określa się formę, miejsce i termin składania wniosków dotyczących studium lub MPZP (nie mniej niż 21 dni od dnia ogłoszenia).

II – WNIOSKI DO STUDIUM LUB MPZP

Pierwszy etap w którym społeczność lokalna uzyskuje możliwość oddziaływania na treść danego opracowania planistycznego. Wójt/burmistrz/prezydent ma obowiązek rozpatrzeć wszystkie wnioski.

III – WYŁOŻENIE PROJEKTU PLANU LUB STUDIUM DO PUBLICZNEGO WGLĄDU

Kluczowy element partycypacji społecznej, etap następujący po uwzględnieniu postulatów pozytywnie rozpatrzonych wniosków, a także po wprowadzeniu zmian wynikających z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień. Obowiązkowe jest ogłoszenie w prasie i obwieszczenie na ten temat. Uwagi do planu mogą składać osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

IV – DYSKUSJA PUBLICZNA NAD PRZYJĘTYMI ROZWIĄZANIAMI

Dyskusja organizowana w czasie trwania wyłożenia projektów do publicznego wglądu jest zagwarantowana przez ustawę i stanowi obligatoryjny element procedury sporządzania studium oraz MPZP. Ustawa nie precyzuje zasad przeprowadzania dyskusji publicznej. W dyskusji może wziąć udział każdy zainteresowany bez względu na interes prawny, a jej przebieg musi zostać właściwie udokumentowany.

V – WNOSZENIE UWAG DO PROJEKTU PLANU / STUDIUM

Możliwość zgłaszania uwag w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu wyłożenia projektów aktów do publicznego wglądu. Przyjmuje się, że uwaga nie wymaga uzasadnienia, a poprzez jej wnoszenie uprawniony podmiot wyraża krytykę przyjętych w projekcie rozwiązań, dezaprobatę lub poparcie, albo wskazuje kierunki alternatywnych rozwiązań.

6. Jak należy rozumieć określenia: dominanta i akcent w urbanistyce. Podaj przykłady

Dominanta – główny wysuwający się na pierwszy plan element architektoniczny stanowiący formalnie najważniejszy akcent architektonicznej budowli (lub układu urbanistycznego), któremu przyporządkowane są inne składniki. Główny akcent kompozycji architektonicznej lub urbanistycznej.

Przykłady dominanty: kościoły, np. katedra w Kolonii, wieża Eiffla.

7. Jak należy rozumieć określenia: punkty i miejsca formalnie ważne w rozwiązaniach architektonicznych? Podaj przykłady.

Miejsca formalnie ważne - miejsca o szczególnym znaczeniu dla odbioru formy architektonicznej. Są one bardzo często związane z układem urbanistycznym, który kreuje widoki - osie widokowe, narożniki, obiekty znajdujące się na wzniesieniach.

Narożniki,

Osie,

Zamknięcia,

Gzymsy,

Ważne punkty elewacji jak: portale, zwieńczenia itp.

8. Porównaj czynniki urbanizacji w XIX i XXI wieku.

XIX w.

uprzemysłowienie (maszyna parowa, żelazo),

lokalizacja przemysłu uzależniona od miejsca występowania surowców,

wokół przemysłu powstają osady (osiedla robotnicze), które rozrastają się i tworzą ośrodki miejskie,

szybka, często niekontrolowana i chaotyczna rozbudowa miast,

odsetek ludzi mieszkających w miastach gwałtownie wzrasta,

miasto jest atrakcyjniejsze od wsi – inny standard życia, dostęp do mediów (kanalizacja, prąd, gaz, elektryczność).

XXI w.

rozwój ośrodków miejskich wokół rynku usługowego oraz wokół przemysłu przetwórczego,

globalizacja przemysłu – lokalizowanie przemysłu w miejscach ekonomicznie opłacalnych, dobrze skomunikowanych, zaś funkcji zarządzających w centrach dużych miast,

gwałtowny rozwój technologiczny (rozwój nauki) wpływa na sposób życia, zmienia proporcje zapotrzebowania na różne funkcje w mieście,

wzrastająca ilość połączeń komunikacyjnych i infrastruktury drogowej tworzy dodatkowe bariery w miastach, stale rosnąca ilość prywatnych samochodów, konieczność przeznaczania większych areałów na tereny komunikacji,

potrzeba szybkiego i stałego dostępu do informacji i komunikacji wirtualnej (telefon, internet),

urban sprawl, rozlewanie się miast, dzielnice biedy, kontrast pomiędzy grupami społecznymi w mieście ...

9. Omów syntetycznie idee „miast idealnych” z okresu XIX i XX wieku

Większość niedostatków miasta z przełomu XIX i XX wieku wynikała bezpośrednio lub pośrednio z szybkiego rozwoju miast i z coraz silniej występującego oddziaływania procesów koncentrujących. Dlatego też u podstaw zdecydowanej większości modeli teoretycznych leży dążenie do przeciwdziałania prawu koncentracji.

MIASTO KONCENTRYCZNE – T. FRITSCH 1896

Koncepcja opiera się na wprowadzeniu zielonych klinów pomiędzy zabudową mieszkaniową, które penetrują miasto od peryferii po centrum. Radialne arterie tworzące szkielet dzielnic mieszkaniowych. Koncepcja miała na celu rozluźnienie układów osadniczych. Minusy: koncepcja przeceniła znaczenie obwodowych tras komunikacji drogowej, zadławnienie ruchem obszaru śródmieścia.

MIASTO-OGRÓD E. HOWARDA 1898 r.

Koncepcja stworzona w celu polepszenia jakości życia w mieście, jako antidotum na nadmierny napływ ludności wiejskiej do miast. Pokazuje opozycję dwóch biegunów: środowiska miasta i wsi (pełnych uciążliwości) i powoduje powstanie przeciwstawnego trzeciego – miasta ogrodu, które minimalizuje wady obu poprzednich, wydobywając jednocześnie ich zalety.

Koncepcja: miasto satelickie, zdecentralizowane, samowystarczalne pod względem usług i zatrudnienia, uzależnione w zakresie usług wyższego rzędu i administracji od większego miasta (centralnego), o skończonej liczbie mieszkańców.

Schemat: pierścieniowy układ stref funkcjonalnych: usługi, zabudowa mieszkaniowa, promenada, oświata, tereny sportowe, kościoły, tereny przemysłowe, komunikacja, całość otoczona obszarami wiejskimi, w centrum park. Zastosowanie: Letchworth (1902) i Welwyn (1920) /niedaleko Londynu/ [z koncepcją Howarda wiążą się późniejsze koncepcje Perrego, w tym tzw.: koncepcja jednostki sąsiedzkiej].

* mówiąc o koncepcjach koncentrycznych należy wspomnieć o wkładzie koncepcji miasta współczesnego Le Corbusiera „Une Ville Contemporaine – wkład w modele teoretyczne - wprowadzenie 3 wymiaru – zabudowywanie przestrzeni „w górę” dzięki wieżowcom, uwolnienie powierzchni terenu na cele usług, zieleni i rekreacji.

MIASTO PASMOWE/ LINEARNE

Arturo Soria y Mata – 1882 (dla Madrytu) – chęć unowocześnienia systemu komunikacji, który jest uważany za źródło wszystkich problemów urbanistycznych.

Koncepcja: miasto miało połączyć peryferyjne strefy Madrytu, schemat powiązania miasta z wsią; liniowy rozwój miasta – długie wąskie pasma zabudowy wzdłuż ciągów komunikacyjnych (głównie transport szynowy), w rezultacie tereny zurbanizowane tworzyły wąski pas pozbawiony centrum, co zapobiega nadmiernej koncentracji. Powstałe miasta miały tworzyć krawędzie trójkątów a następnie sieć triangulacyjną, pomiędzy nimi tereny rolnicze i przemysłowe.

N. A. Milutin – 1928-30 dla Stalingradu – dojrzalsza wersja modelu pasmowego

Przyczyna: rozwianie problemów komunikacji, zwłaszcza dojazdów do pracy.

Koncepcja: polega na funkcjonalnym podziale terenów układu osadniczego na pasma równoległe (do rzeki), a przeznaczone kolejno na przemysł, zabudowę mieszkaniową i wypoczynek (nad rzeką). Układ komunikacji sprowadza się do linii kolejowej biegnącej na zewnątrz strefy przemysłowej oraz arterii drogowej między przemysłem a zabudową mieszkaniową. Minusy: układ nie docenia siły koncentracji ośrodków usługowych a także ignoruje fakt zatrudnienia w innym sektorze niż przemysł oraz zamieszkiwania w różnych miejscowościach. Mimo wad koncepcja okazała się inspirująca.

Hilberseimer – 1944 - rozwiniecie układu pasmowego przez wprowadzenie osi usługowej równoległej do osi komunikacyjnej oraz zwrócenie uwagi na odpowiednie /względem klimatu – kierunku wiatrów/ rozmieszczenie uciążliwego przemysłu.

MODEL MIASTA PASMOWEGO ZAKRZYWIONEGO – W. Schurmann 1956 r,

Przyczyna: problem wynikający z niedocenienia praw koncentracji ośrodków usługowych w układzie pasmowym.

Koncepcja: zakrzywienie układu pasmowego wokół miasta macierzystego/centrum układu.

MIASTO PRZEMYSŁOWE – T. Garnier 1901 r.

Przyczyna: chęć połączenia wszystkich funkcji – miasto nowoczesne, przemysł jako element miastotwórczy.

Koncepcja: wprowadzenie zasady funkcjonalnej dyspozycji terenu- głównym założeniem było rozdzielenie funkcji miasta : pracy, mieszkania, usług i wypoczynku. Zerwano z zasadą koncentryczności układu. Główny układ składał się z 3 stref: dzielnic mieszkaniowych i związanym z nimi ośrodkiem społecznym, części przemysłowej oraz ze zgrupowania budynków szpitalno- sanatoryjnych. Rozwój miasta wzdłuż linii komunikacyjnej – ogniwo pośrednie w przejściu do układów pasmowych. Mimo, że układ ulic jest szachownicowy pieszo po mieście można poruszając się w dowolny sposób ponieważ jest traktowane jak wielki park – integrująca rola zieleni.

MIASTO WIELOZALĄŻKOWE – E. Gloeden, 1923 (uważana też za model dywanowy)

Koncepcja była próbą dekoncentracji wielkich skupisk miejskich poprzez model wielozalążkowy miasta złożonego z wielu 100- tysięcznych jednostek osadniczych w kształcie koła o promieniu 1 km. Po wypełnieniu jednostki powstawała by obok następna a przestrzeń rozwojowa stała by się dywanem jednostek opartych na ruszcie szybkiej komunikacji szynowej. Każda jednostka posiada swoje centrum i jest wyspecjalizowana w odrębnym profilu obsługi. Przemysł jest zlokalizowany poza tymi jednostkami. Organizm wielokomórkowy. Schemat uznany za mało realny ze względu na prawo koncentracji szczególnie silnie działające w przypadku usług centralnych.

MIASTO DYWANOWE – F.L. Wright, 1935 r.

Model, który był próbą połączenia cech miasta i wsi; dostosowany głównie do warunków amerykańskich – uwielbienie luźnej zabudowy jednorodzinnej i wykorzystanie samochodu jako głównego środka transportu.

Koncepcja: rozproszenie zabudowy mieszkaniowej i urządzeń użyteczności publicznej wśród terenów użytkowanych ogrodniczo, 1 akr ziemi na jednego mieszkańca, forma osadnicza na pograniczu miasta i wsi, decentralizacja.

MIASTO SIECIOWE – F.L. Wright, 1935 r.

Z apoczątkowaniem była siec wieloośrodkowa K.Lyncha Koncepcja: szkielet tworzy trójkątna sieć arterii (dróg samochodowych) na której w sposób dowolny rozmieszczona jest zabudowa mieszkaniowa, tworząca gdzieniegdzie skupiska usługowe, zieleń wprowadzona jest w postaci wąskich pasm, których układ dyktuje geometria sieci komunikacyjnych.

Zastosowanie: South Hampshire, A.Buchanan, 1907; swobodne rozmieszczenie mieszkaniówki, zgrupowanie usług ogólnomiejskich wzdłuż głównej arterii, usługi lokalne wzdłuż arterii poprzecznych.

Milton Keynes; prostokątna siatka arterii komunikacyjnych pokrywa cały obszar miasta – brak podkreślenia głównych kierunków, hierarchii ośrodków usługowych; stworzenie układu pseudo-miejskiego, brak kompozycji urbanistycznej.

10. Omów tendencje rozwojowe miast ery postindustrialnej.

w dobie industrializacji nastąpiła silna urbanizacja [ludzie przeprowadzali się do miast w celu pracy],

miasta postindustrialne wykazują dominację sektora usług, a nie przemysłu, a rozwój przemysłu sprawił, iż potrzebna jest mniejsza ilość ludzi, za to dobrze wyspecjalizowanych,

przemysł zostaje przeniesiony na peryferia miast,

centra miast zaczynają pustoszeć gdyż po przekroczeniu pewnej krytycznej wartości gęstości zaludnienia więcej jest niekorzyści niż korzyści z mieszkania w mieście [smog, zanieczyszczenia, zatłoczenie, nasilenie patologii społecznych, warunki mieszkaniowe],

w centrach miast pozostają jedynie siedziby zarządów firm, usługi dla biznesu, banku, usługi kulturalne itp.,

w miastach pozostają mieszkańcy zamieszkujący dzielnice o niższym standardzie [np. blokowiska], które położone są z reguły poza ścisłym centrum miast, z kolei ludzie, który mogą sobie na to pozwolić przeprowadzają się na obrzeża miast do "luksusowych" osiedli,

następuje tzw. urban sprawl [czyli rozlewanie się miast],

następuje przeciążenie miast pod względem komunikacji i możliwości parkingowych - tworzy się obwodnicowe systemy komunikacyjne miast, usprawnia się różne formy komunikacji publicznej, tworzone są systemy typu Park&Ride,

11. Porównaj Kartę Ateńską z 1933 r. z Nową Kartą Ateńską.

KARTA ATEŃSKA Z 1933 r. (CIAM – Congres International d'Architecture Moderne)

Diagnoza:

Współczesny rozwój miast ma przyczyny ekonomiczne. Uprzemysłowienie zniszczyło dawną harmonię tkanki miejskiej, a środowisko pracy człowieka jest ukierunkowane na maszyny, tak samo jak rozmieszczenie miejsc pracy.

Mieszkania są obiektami spekulacji, są niesprawiedliwie rozdzielone między społeczeństwo i mają zły dostęp do przestrzeni otwartej.

Rozwój gospodarczy ma charakter doraźny i zależy od spekulacji jednostek. Koordynacja typów, wielkości i położenia zakładów przemysłowych biur i mieszkań podlega jedynie zasadom ekonomii.

Chaotyczne wędrówki robotników ze względu na rozdzielnie funkcji: wymuszone pokonywanie drogi ze względu na rozdzielenie przestrzenne mieszkania, miejsca pracy i przestrzeni rekreacyjnej, co powoduje wzrost ruchu i niebezpieczeństwo dla pieszych.

Interesy ekonomiczne mają priorytet nad kontrolą administracyjną i solidarnością społeczną, co prowadzi do dominacji struktur miejskich przez prywatne interesy na szkodę mieszkańców miast.

Postulaty:

Miasto musi, respektując wolność jednostki, umożliwiać działanie na rzecz zbiorowości;

Miasto jako jednostka funkcjonalna posiada następujące funkcje urbanistyczne: mieszkanie, praca, wypoczynek, komunikacja;

Mieszkanie musi być najważniejszym zagadnieniem w projektowaniu urbanistycznym;

Miejsce pracy musi być możliwie najmniej oddalone od miejsca zamieszkania;

Przestrzenie otwarte muszą przylegać do obszarów mieszkaniowych oraz jako przestrzeń rekreacyjna należeć do całego miasta;

Komunikacja jako łącznik między kluczowymi funkcjami miasta ma znaczenie podrzędne;

Strefowanie:

Śródmieście: administracja, handel, banki, kultura;

Pas wokół śródmieścia: rozdzielone od siebie przemysł, rzemiosło, mieszkanie;

Peryferie: Wpisane w pas zieleni osiedla satelickie z czystą funkcja mieszkalną;

Duża gęstość zaludnienia miała być osiągnięta poprzez wznoszenie mieszkalnych wysokościowców.

NOWA KARTA ATEŃSKA Z 2003 r.

Wizja:

[miasto łączące przeszłość z tętniącym życiem dniem dzisiejszym i przyszłością. Spójne, innowacyjne, produktywne, kreatywne w dziedzinie nauki, kultury, zapewniające godziwe warunki pracy i życia].

MIASTO SPÓJNE

spójność w czasie – historyczna ciągłość;

spójność społeczna – równowaga społeczna (miasto XXI w. zapewni mieszkańcom szerokie możliwości pracy i prowadzenia działalności gosp., dostęp do obiektów edukacji, opieki zdrowotnej i innych usług socjalnych, nowe struktury społeczne i gospodarcze dążą do wyeliminowania podziałów w społeczeństwie;

zaangażowanie społeczne - miasto zamieszkiwane przez grupy stałe i czasowe (dojeżdżający) – nowe systemy partycypacji i reprezentacji wykorzystujący w pełni łatwiejszy dostęp do informacji i większe zaangażowanie sieci aktywnych obywateli, zapewniając głos nie tylko stałym ale także czasowym użytkownikom miasta;

wielokulturowe bogactwo – zachowanie tożsamości miasta i jednoczesne zachęcanie przybyszów do kultywowania ich cech społecznych i kulturowych;

związki międzypokoleniowe – należy mieć na uwadze potrzeby wszystkich grup wiekowych zwłaszcza ludzi w podeszłym wieku (starzejąca się populacja Europy);

tożsamość społeczna - Indywidualna tożsamość mieszkańców jest ściśle związana z tożsamością ich miasta. W rezultacie, utrzyma się wielka różnorodność charakteru i tożsamości miast i regionów w różnych częściach Europy;

ruchliwość i środki transportu – większy wybór środków transportu, zapewniony dostęp do sprawnych sieci informatycznych, organizacja przestrzenna będzie opierać się na integracji polityki transportowej i rozwoju przestrzennego – lepszy dostęp do informacji, lepsza funkcjonalność, ograniczenie potrzeb podróżowania;

usługi – łatwiejszy dostęp, elastyczne dopasowanie do pojawiających się potrzeb i zmieniających warunków życia miejskiego. więcej powszechnie dostępnych mieszkań, usług edukacyjnych, handlu, obiektów kultury i wypoczynki. Ceny dostępne dla każdego mieszkańca;

SPÓJNOŚĆ EKONOMICZNA

globalizacja i regionalizacja – nowe działalności gospodarcze będą opierać się na wiedzy, innowacyjne technologie w sferze produkcji i usług, lokalizacja działalności wynikać będzie z kryteriów ekonomicznych, nie ze specyficznych cech określonego miejsca. Z drugiej strony zwiększać się będzie zapotrzebowanie na rzadkie i wyrafinowane produkty i usługi związane z rynkami regionalnymi. Miasta będą musiały dokonać strategicznych wyborów dostosowania się do różnorodnych działalności (globalizacja) lub rozwoju trwale zakorzenionych elementów gospodarki regionalnej;

konkurencyjność – wykorzystanie swoich walorów i ciągły rozwój w celu zdobycia pożądanej pozycji ekonomicznej;

powiązania sieciowe miast – dla zwiększenia swojej konkurencyjności miasta będą musiały łączyć się w różne sieci funkcjonujące jako mniej lub bardziej zintegrowane systemy, powiązanych ze sobą fizycznie lub/oraz wirtualnie;

różnorodność rozwoju gospodarczego;

SPÓJNOŚĆ ŚRODOWISKA

bilans ekologiczny – roztropne korzystanie z zasobów zwłaszcza nieodnawialnych zasobów naturalnych (terenu, powietrza, wody), ochrona miast przed zanieczyszczeniami i degradacją walorów środowiska, oszczędna gospodarka zasobami naturalnymi i odzyskiwanie ze zużytych produktów, osiągnięcie maksymalnej efektywności wykorzystania energii pierwotnej i zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii, miasto-samowystarczalny system zdolny odzyskiwać i wtórnie wykorzystywać większość zużywanych zasobów naturalnych z odpadów;

zdrowe miasto – umiejętne zarządzanie środowiskiem spowoduje, że miasta będą zdrowsze dla mieszkańców;

przyroda, krajobraz i tereny otwarte - zapewnienie wszystkim bliskiego sąsiedztwa miejsc zamieszkania i miejsc pracy, a także kontaktu ze starannie utrzymywanymi elementami kulturowego i przyrodniczego dziedzictwa;

energetyka – nowe formy energii, odnawialne źródła, radykalne zmniejszenie zużycia energii, sprawne systemy dystrybucji, ograniczenie efektu cieplarnianego;

SYNTEZA PRZESTRZENNA

powiązania przestrzenne – wzmocnienie powiązań funkcjonalnych, zachowanie i rozwój podstawowych funkcji centrum oraz innych kluczowych ośrodków aktywności, ochrona kompleksów przyrodniczych przed ekspansją sieci obszarów zurbanizowanych;

spójny charakter i ciągłość historyczna miasta oraz jakość życia - Projektowanie urbanistyczne będzie kluczowym czynnikiem w procesie odnowy miast przełamując izolację poszczególnych części miasta, umacniając specyficzny dla danego miasta charakter zabudowy i przeciwstawiając się tendencjom jej uniformizacji;

nowy model miasta europejskiego – miasto łączące przeszłość z tętniącym życiem dniem dzisiejszym i przyszłością. Spójne, innowacyjne, produktywne, kreatywne w dziedzinie nauki, kultury, zapewniające godziwe warunki pracy i życia;

Problemy i wyzwania:

Zmiany społeczne i polityczne (dostępność, imigracja, przestępczość, problemy finansowe i socjalne);

Zmiany ekonomiczne i technologiczne (wysokie tempo rozwoju technologicznego oparte na nauce i innowacjach ma wpływ na sposób życia, może spowodować zmianę proporcji zapotrzebowania na dane funkcje w mieście, np. na miejskie obiekty usługowe);

Zmiany środowiska naturalnego (zagrożone przez zanieczyszczenia i rozrzutne korzystanie z zasobów nieodnawialnych, wzrostem działalności gospodarczej i urbanizacji pochłaniającej nowe tereny);

Zmiany środowiska miejskiego (infrastruktura transportowa zapewniająca łącznosć stanowi jednocześnie nowe bariery przestrzenne, suburbanizacja, spadek ilości pasażerów komunikacji miejskiej – wzrost użytkowania pojazdów prywatnych, proces globalizacji – szybki wzrost regionów metropolitalnych kosztem innych jednostek osadniczych w sieci miast, nasilenie kontrastów pomiędzy dużymi obszarami ubóstwa i degradacji a wysokiej jakości nowymi osiedlami i zespołami aktywizacji oraz dobrze utrzymanymi dzielnicami mieszkaniowymi uprzywilejowanych grup społecznych;

ROLA URBANISTY:

urbanista – humanista i pracownik naukowy;

urbanista – projektant planów i twórca wizji;

urbanista – doradca polityczny i mediator;

urbanista – zarządca i administrator;

12. Na czym polega ochrona wartości kulturowych w planowaniu miast.

poszanowanie wartości zastanych, dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego – dbanie o ich zachowanie i rozwój;

projektowanie nowych struktur w sposób nienaruszający równowagi z kontekstem kulturowym;

dostrzeganie wartości kulturowych i obejmowanie ich ochroną prawną , modernizacją, konserwacją, dbanie o właściwy stan techniczny;

twórcze kultywowanie elementów kulturowych w środowisku architektoniczno-urbanistycznym w nowych obiektach (kontynuacja tradycji);

13. Przedstaw cel, metodę i problematykę „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (miasta)”.

CEL:

Dokument studium określa w sposób ogólny politykę przestrzenną i lokalne zasady zagospodarowania;

Jest podstawowym dokumentem kreującym politykę przestrzenną gminy. Jest aktem planowania przestrzennego, nie jest aktem prawa miejscowego;

Wiąże wójta (burmistrza/prezydenta) gminy przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i służy koordynacji tych planów;

Ukazuje kierunki gospodarczych i przestrzennych perspektyw rozwoju;

METODA:

Studium składa się z następujących elementów:

Cześć określająca uwarunkowania (forma tekstowa i graficzna)

Część tekstowa zawierająca ustalenia określające kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy,

Rysunek studium, przedstawiający w formie graficznej ustalenia z części tekstowej,

Uzasadnienie zawierające objaśnienia przyjętych rozwiązań oraz syntezę ustaleń projektu studium.

PROBLEMATYKA:

Uwarunkowania:

dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu,

stan ładu przestrzennego,

stan środowiska

stan dziedzictwa kulturowego,

stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej,

warunki i jakość życia mieszkańców w tym ochrony ich zdrowia,

zagrożenia bezpieczeństwa,

potrzeby i możliwości rozwoju gminy,

stan prawny gruntów,

występowanie obiektów i terenów chronionych, obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych, udokumentowanych złóż surowców, terenów górniczych,

zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych,

wymagań dot. ochrony przeciwpowodziowej.

Kierunki:

zmian w strukturze przestrzennej i przeznaczeniu terenów oraz rozwoju systemu komunikacji i infrastruktury;

dotyczące zagospodarowania i użytkowania terenów;

kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej;

rozwoju/zmian obszarów oraz zasad ochrony (środowisko/ dziedzictwo kulturowe);

rozwoju/zmian obszarów, dla których gmina zamierza/obowiązkowe jest sporządzenie planu miejscowego;

obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji rekultywacji;

inne obszary problemowe;

Rysunek studium:

zawiera ustalenia dotyczące kierunków zagospodarowania gminy;

zawiera elementy o charakterze informacyjnym (granice obszarów, obiekty chronione na podstawie przepisów odrębnych);

zapis powinien umożliwiać porównanie ustaleń studium z projektem planu miejscowego;

skala od 1:5000 do 1:25000 na mapie topograficznej;

14. Przedstaw zależności pomiędzy „Miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego” a „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (miasta)”.

MPZP – akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwały rady gminy określający przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Składa się z części tekstowej (uchwała) oraz graficznej.

Studium nie jest aktem prawa miejscowego, MPZP jest aktem prawa miejscowego;

Oba dokumenty są aktem planistycznym i są sporządzane lokalnie przez gminę;

Studium dotyczy całego obszaru gminy, MPZP może określać wyłącznie fragment bądź całość obszaru gminy (może istnieć kilka planów określających odrębne fragmenty obszaru gminy, studium zaś jest jedno)

Studium jest podstawą do sporządzenia MPZP, MPZP musi być zgodne z ustaleniami zawartymi w Studium;

Zapis części graficznej powinien umożliwiać porównanie ustaleń studium z projektem MPZP;

Studium określa w sposób ogólny kierunki i uwarunkowania przestrzenne gminy, MPZP określa sposób zagospodarowania terenu (przeznaczenie terenu, przebieg komunikacji, granice zabudowy...) (w sposób ogólny ale jednak bardziej szczegółowo niż w studium);

15. Co to są przestrzenie publiczne w mieście? Wyjaśnij różnicę pomiędzy przestrzenią publiczną, a przestrzenią społeczną?

Przestrzeń publiczna - „obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, określony w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy”

[Art. 2. Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym] – teren lub pomieszczenie przeznaczone dla wszystkich ludzi, np. ulica, park, teatr, plac miejski itd. [PWN]

Przestrzeń społeczna – przestrzeń, niebędąca przestrzenią fizyczną (wymiar psychologiczny, filozoficzny), której rozmiarów nie da się określić, a powstaje dzięki działaniom jednostki i grup zaspokajających potrzeby, realizujących aspiracje. Przestrzeń jest społeczna ponieważ jest wytwarzana w procesie zbiorowym, ludzie przyznają jej określone znaczenie i wartość, może być czyjąś własnością, można odwołać ją do cech ludzi, którzy ją zamieszkują, do cech kultury lokalnej, może być rozważana jako odległości i dystanse mierzone inaczej niż w przypadku przestrzeni fizycznych.

„Każda grupa dąży do posiadania własnej, specyficznej przestrzeni społecznej, odzwierciedlającej jej wartości, preferencje i aspiracje, przy czym ta sama przestrzeń fizyczna może mieć odmienne wartości dla różnych grup społecznych. To jej kulturowe uwarunkowania akcentują subiektywność doświadczanych przestrzeni, których percepcja jest (…) istotnym składnikiem rzeczywistości społecznej”.

16. Co należy rozumieć pod pojęciem rewitalizacja obszarów miejskich? Podaj przykłady

Rewitalizacja – (łac. re- + vita – przywrócenie do życia) zespół działań urbanistycznych i planistycznych mających za zadanie wyprowadzenie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez zastosowanie przedsięwzięć całościowych (integrujących interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki) skoncentrowanych terytorialnie i prowadzonych we współpracy z lokalną społecznością, w sposób zaplanowany oraz zintegrowany przez określenie i realizację programów rewitalizacji.

Kilka problemów na których skupia się zagadnienie współczesnej rewitalizacji obszarów miejskich:

ożywienie opustoszałych śródmieść, które utraciły znaczenie jako centra handlowe miast - polepszenie jakości przestrzeni publicznych w mieście;

poprawa jakości życia i odtworzenie więzi społecznych na wielkich osiedlach - blokowiskach;

tworzenie lokalnych wspólnot, które dbają o otaczający ich skrawek ziemi - poczucie przynależności;

rozwiązywanie problemów przy pomocy Lokalnych Programów Rewitalizacji;

Przykłady: rewitalizacja obiektu/obszaru poprzemysłowego w mieście i jego adaptacja na nowe funkcje np. kultury (Kopalnia Guido w Zabrzu, Huta Witkowice w Ostrawie), usług/handlu (CH Silesia w Katowicach), itd.

Rewitalizacja istniejącego fragmentu tkanki miejskiej, który znajduje się w sytuacji kryzysowej i przywrócenie mu dawnej witalności – np. rewitalizacja starówki, śródmieścia, ulicy (np. Kazimierz w Krakowie, ul. Piotrkowska w Łodzi).

17. Scharakteryzuj współczesne zgrupowania przestrzenne przemysłu takie jak: technopolia, parki badawcze, parki naukowo-technologiczne (technoparki).

RODZAJE PRZESTRZENNYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ:

Inkubator przedsiębiorczości – instytucja, której celem jest wspieranie przedsiębiorczości, ich oferta jest skierowana głównie do początkujących przedsiębiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, młodzież i studentów (akademicki inkubator przedsiębiorczości), podmioty ekonomii społecznej (inkubatory przedsiębiorczości społecznej);

Akademicki inkubator przedsiębiorczości – jednostki tworzone przez uczelnie wyższe, są ofertą wsparcia w praktycznych działaniach rynkowych;

Park przemysłowy – wyodrębniony zespół nieruchomości, gdzie znajduje się infrastruktura techniczna pozostała po restrukturyzowanym lub likwidowanym przedsiębiorcy, stwarza możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcom, w szczególności małym i średnim;

Park technologiczny – technopark - zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzony w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami. Na ich terenie znajdują się zazwyczaj inkubatory przedsiębiorczości;

Park naukowo-badawczy - organizacja zarządzana przez profesjonalistów / fachowców, których celem jest wzrost zasobności przedsiębiorstw i instytucji naukowo-badawczych w niej zrzeszonych poprzez promowanie/ popieranie rozwoju innowacji i konkurencyjności. Park zarządza wiedzą i technologią wśród uniwersytetów, instytucji B+R, firm, sprzyja powstawaniu i wzroście liczby firm działających w oparciu o innowacje w wyniku procesów inkubacji i spin-off oraz zapewnia wysokiej jakości usługi;

Strefa aktywności gospodarczej - wydzielone i przygotowane do inwestycji obszary odpowiadające zapotrzebowaniom potencjalnych inwestorów, tworzone najczęściej przez samorządy lokalne i funkcjonujące na mocy Ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Obejmuje ona rozległą gamę odpowiednio skomponowanych elementów przyciągających inwestorów. Wśród wybranych, ważniejszych elementów należy wymienić:

atrakcyjne warunki finansowe (fiskalne, pomocowe itd.);

zagospodarowanie (infrastruktura, teren);

wsparcie przez podaż usług (prawnych, projektowych, transportowych, naukowych, medycznych itd.);

odpowiedni wymiar socjo-kulturowy (atmosfera, ambicje, bezpieczeństwo, dziedzictwo historyczne itp.).

Specjalna strefa ekonomiczna – wyodrębniona administracyjnie część terytorium danego kraju, w której działalność gospodarcza może być prowadzona na preferencyjnych warunkach, tj. przedsiębiorstwom, które uzyskały zezwolenie na działalność w strefie, przysługuje pomoc publiczna m.in. w postaci zwolnienia podatkowego. W Polsce działa 14 specjalnych stref ekonomicznych, których obszar nie może przekroczyć 25 tys. ha. Okres funkcjonowania SSE został przedłużony do 31 grudnia 2026;

Wolny obszar celny - wyodrębniona, niezamieszkana część większego obszaru celnego, traktowana jak zagranica, na którym obowiązuje jednolity system celny. W wolnym obszarze celnym może być prowadzona działalność gospodarcza, z wyłączeniem handlu detalicznego. (WOC w Polsce: Gdańsk- Port Gdański, Gliwice, Szczecin-port i Świnoujście-port, Terespol, Warszawa-port lotniczy);

Klaster przemysłowy – skoncentrowana przestrzennie grupa przedsiębiorstw pochodzących z tego samego lub pokrewnych sektorów, a także instytucji i organizacji powiązanych ze sobą siecią pionowych i poziomych zależności, konkurujących i współpracujących ze sobą. Obecność w klastrze daje przedsiębiorstwom szereg korzyści i pozwala wzmocnić ich przewagę konkurencyjną. ( w Polsce: Bydgoski Klaster Przemysłowy, Tarnowski KP, Karpacki KP);

Pseudo-klaster – klastry w których łamana jest zasada ograniczania bezpośredniej współpracy między rywalami i silnej rywalizacji przedsiębiorstw, klastry budowane „od góry”;

18. Podaj przyczyny powstawania terenów poprzemysłowych. Omów ich rodzaje oraz metody i kierunki przekształceń.

Tereny poprzemysłowe – zdegradowane, nie użytkowane lub nie w pełni wykorzystane tereny przeznaczone pierwotnie pod działalność gospodarczą, która została zakończona.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA:

przenoszenie przemysłu w inne miejsce,

zmiana profilu przemysłu lub linii technologicznych,

likwidacja zakładów pracy,

nierentowność przemysłu na danym terenie,

zużycie złóż surowców na danym terenie,

RODZAJE TERENÓW POPRZEMYSŁOWYCH:

ugory przemysłowe - formalnie lub faktycznie porzucone przez właściciela lub dysponenta (np. koksownie);

przetrzymywane przez dotychczasowego właściciela w nadziei ewentualnego ponownego wykorzystania w dotychczasowej funkcji (np. niektóre fabryki włókiennicze w Bielsku-Białej);

odłogi przemysłowe - celowo „odłogowane” w oczekiwaniu na korzystne możliwości zagospodarowania lub sprzedaży w przyszłości, np. tereny hutnicze.

METODY PRZESZTAŁCEŃ:

przeprowadzenie analiz uwarunkowań zewnętrznych i określenie wpływu projektowanych przekształceń na otaczający teren;

należy przekonać władze lokalne i społeczeństwo, że bezpieczniej jest powtórnie wykorzystywać tereny poprzemysłowe, niż je zostawiać i inwestować w nowe, niezabudowane;

rekultywacja i rewitalizacja terenów poprzemysłowych;

KIERUNKI PRZESZTAŁCEŃ:

t.pp. otoczone zabudową - przekształcone w obszary usługowe skupiające usługi dzielnicowe i ogólnomiejskie o charakterze centro-twórczym [nacisk na usługi kulturalne, rekreacyjne, sportowe];

t.pp. na terenach niezurbanizowanych - przekształcić w tereny zielone lub tereny usługowo-rekreacyjne, przez tworzenie ich na terenie parków, skansenów, ścieżek edukacyjnych, propagujących historię miejsca;

t.pp. w pobliżu terenów zurbanizowanych - można ponownie wprowadzić przemysł, lecz o innym profilu [żeby wykorzystać istniejącą infrastrukturę i budynki];

przekształcenia długofalowe – powstawanie na tych terenach nowych fabryk, centrów handlowych, budynków biurowych itd.;

przekształcenia krótkofalowe – doraźne zagospodarowanie np. dzierżawa na drobną działalność handlowo-usługową, magazynową itd.;

19. Co to jest środowisko przyrodnicze. Wymień jego elementy składowe.

Środowisko przyrodnicze – całokształt ożywionych (biocenoza) i nieożywionych składników przyrody (biotop), ściśle ze sobą powiązanych.

Elementy:

budowa geologiczna,

rzeźba terenu,

klimat,

stosunki wodne,

gleba,

organizmy żywe.

20. Jakie funkcje spełniają współcześnie obszary wiejskie? Podaj przykłady

Obszary wiejskie – tereny położone poza granicami administracyjnymi miast, [definicja OECD]: obszary o gęstości zaludnienia mniejszej niż 150 osób/km2

Funkcje:

obszary wiejskie są wielofunkcyjne;

funkcja produkcji rolnej i leśnej;

funkcja rekreacyjna, turystyczna;

funkcja mieszkaniowa;

funkcja ochrony środowiska (ekologia);

funkcja uzdrowiskowa;

ochrona przeciwpowodziowa (zakaz zabudowy terenów zalewowych);

kulturowa (ochrona historycznej kompozycji krajobrazu ruralistycznego).

21. Omów podstawowe zasady projektowania komunikacji na terenie otwartym (ulice, parkingi, ścieżki rowerowe, chodniki).

Ulice:

Parkingi:

Droga rowerowa:

Droga rowerowa jest prowadzona między chodnikiem a jezdnią.

Droga rowerowa jednokierunkowa ma szerokośd min. 1,5m, dwukierunkowa ma szerokośd min. 2m.

Drogę rowerową można wyznaczyd za pomocą znaków poziomych i pionowych na chodniku gdy ten ma gładką nawierzchnię i jest odpowiedniej szerokości - 3,5m, ciąg pieszo-rowerowy- 3m.

Droga rowerowa jest położona niżej niż chodnik i wyżej niż jezdnia.

Chodniki:

Na ulicy klasy Z, L lub D chodnik może być usytuowany bezpośrednio przy jezdni lub przy pasie postojowym. Ulica klasy L lub D w strefie zamieszkania może nie mieć wyodrębnionej jezdni i chodników.

Szerokość chodnika przy jezdni lub przy pasie postojowym nie powinna być mniejsza niż 2,0 m.

Szerokość chodnika powinna być odpowiednio zwiększona, jeżeli oprócz ruchu pieszych jest on przeznaczony do usytuowania urządzeń technicznych, w szczególności podpór znaków drogowych, słupów, drzew, wejść lub zjazdów utrudniających ruch pieszych.

Szerokość chodnika odsuniętego od jezdni lub szerokość samodzielnego ciągu pieszego nie powinna być mniejsza niż 1,5 m.

22. Omów zasady sytuowania wolno stojącego obiektu na działce budowlanej?

§ 12 warunki techniczne

1. (…)budynek na działce budowlanej należy sytuować w odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie mniejszej niż:

4 m – w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy;

3 m – w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy.

2. Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli wynika to z ustaleń planu miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

3. W zabudowie jednorodzinnej, uwzględniając przepisy odrębne oraz zawarte w § 13, 60 i 271–273, dopuszcza się:

sytuowanie budynku ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną lub w odległości mniejszej niż określona w ust. 1 pkt 2, lecz nie mniejszej niż 1,5 m, na działce budowlanej o szerokości mniejszej niż 16 m;

sytuowanie budynku bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną, jeżeli będzie on przylegał całą powierzchnią swojej ściany do ściany budynku istniejącego na sąsiedniej działce lub do ściany budynku projektowanego, dla którego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę, pod warunkiem że jego część leżąca w pasie o szerokości 3 m wzdłuż granicy działki będzie miała długość i wysokość nie większe niż ma budynek istniejący lub projektowany na sąsiedniej działce budowlanej;

sytuowanie budynku gospodarczego i garażu o długości mniejszej niż 5,5 m i o wysokości mniejszej niż 3 m bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną lub w odległości nie mniejszej niż 1,5 m ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych.

Odległość od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie może być mniejsza niż:

1,5 m do okapu, gzymsu, balkonu lub daszku nad wejściem, a także do takich części budynku jak galeria, taras, schody zewnętrzne, pochylnia lub rampa;

4 m do zwróconego w stronę tej granicy otworu okiennego umieszczonego w dachu lub połaci dachowej.

Budynek inwentarski lub budynek gospodarczy, uwzględniając przepisy odrębne oraz zawarte w § 13, 60 i 271–273, nie może być sytuowany ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w odległości mniejszej niż 8 m od ściany istniejącego na sąsiedniej działce budowlanej budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego lub budynku użyteczności publicznej, lub takiego, dla którego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

Odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną do podziemnej części budynku, a także budowli podziemnej spełniającej funkcje użytkowe budynku, znajdujących się całkowicie poniżej poziomu otaczającego terenu, nie ustala się.

§ 13

Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń – co uznaje się za spełnione, jeżeli:

między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż: a) wysokość przesłaniania – dla obiektów przesłaniających o wysokości do 35 m, b) 35 m – dla obiektów przesłaniających o wysokości ponad 35 m;

zostały zachowane wymagania, o których mowa w § 57 i 60.

Wysokość przesłaniania, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyższej zacieniającej krawędzi obiektu przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.

Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niż 10 m od okna pomieszczenia przesłanianego, takiego jak maszt, komin, wieża lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości, lecz o szerokości przesłaniającej nie większej niż 3 m, mierząc ją równolegle do płaszczyzny okna.

23. Omów zasady sytuowania budynku w gęsto zurbanizowanej przestrzeni, szczególnie w centrach miast (np. w pierzei ulicy, w oficynach itp.)?

4. Odległości, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 1, mogą być zmniejszone nie więcej niż o połowę w zabudowie śródmiejskiej.

Istotne znaczenie dla określenia niektórych odległości i wymiarów w zabudowie i zagospodarowaniu działek ma wysokość budynków oraz wymiary urządzeń budowlanych. Dla zapewnienia właściwych warunków oświetlenia naturalnego pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi istotna jest zasada obliczania wysokości obiektów przesłaniających. Zachowanie określonego położenia obiektów i urządzeń budowlanych wymaga znajomości ustalania określonego położenia tych obiektów w stosunku do linii rozgraniczających, dzielącej rożne sposoby użytkowania terenu oraz ze względu na oświetlenie naturalne i nasłonecznienie. Odległości między obiektami budowlanymi wynikają z przepisów bezpieczeństwa, dotyczących ochrony sanitarnej albo ochrony przeciwpożarowej.

24. Forma budynku – omów jej wpływ na zmniejszenie strat energii.

Aby ograniczyć straty energii bryła budynku powinna charakteryzować się dużą objętością w stosunku do małej powierzchni zewnętrznej. Dobrze aby bryła była zwarta, a dodatkowo bilans cieplny budynku poprawia „wbicie” go w ziemię. Idealną formą jest kształt kulisty bo ma najmniejszą powierzchnię rozwinięcia. Rzut budynku powinien być tak podzielony aby pomieszczenia ogrzewane do 20stopni czyli strefa dzienna powinna mieć duże przeszklenia od południa a strefa garażu wc powinno się umieszczać po stronie północnej, wschodniej.

25. Scharakteryzuj określenia: budynek energooszczędny i budynek pasywny. Podaj różnice w podejściu do zagadnienia.

Mówiąc najprościej – każdy dom pasywny jest domem energooszczędnym, ale nie każdy dom energooszczędny jest pasywny.

Dom energooszczędny

Do domów energooszczędnych zalicza się domy energooszczędne, niskoenergetyczne, pasywne i autonomiczne, które dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii i materiałów budowlanych zużywają mniej energii cieplnej w ciągu roku niż domy tradycyjne, tzn. poniżej 70 kWh/m2. Dom energooszczędny zużywa 3-5 razy mniej energii od domu tradycyjnego. Jego zapotrzebowanie na energię cieplną wynosi 30-70 kWh/m2/rok. Dom niskoenergetyczny, zaliczany również do domów energooszczędnych, posiada jeszcze korzystniejsze parametry, tzn. zużywa 15-30 kWh/m2/rok. Osiągnięcie niskiego zużycia energii jest możliwe dzięki zastosowaniu dobrych izolacji przegród zewnętrznych (m.in. ocieplenie ścian i dachy, trzyszybowe okna, wysokiej jakości drzwi zewnętrzne), redukcji mostków termicznych, wydajnemu systemowi wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacja) i wydajnej instalacji grzewczej (np. z wykorzystaniem pompy ciepła). Poza tym w budynku energooszczędnym wykorzystuje się – o ile to możliwe – odnawialne źródła energii (np. energia słoneczna, energia gruntowa, biomasa) oraz kładzie się również nacisk na jak najmniejsze zużycie energii elektrycznej i jak najniższą emisję dwutlenku węgla.

Dom pasywny

Do domów energooszczędnych zalicza się również dom pasywny. Dom pasywny jest specjalnie zaprojektowanym domem, który zużywa nawet ośmiokrotnie mniej energii niż dom tradycyjny. Jego zapotrzebowanie energetyczne wynosi poniżej 15 kWh/m2/rok, dzięki czemu znacznie obniżają się koszty jego utrzymania. Pierwszy dom pasywny powstał w Darmstadt (Niemcy). Tam też znajduje się Europejski Instytut Domów Pasywnych, który wydaje stosowany certyfikat, potwierdzający, że dany budynek spełnia kryteria domu pasywnego. Aby dom został uznany za pasywny, musi posiadać m.in. właściwą izolację cieplną (współczynnik przenikania ciepła poniżej 15 kWh/m2/rok), odpowiednie okna i drzwi oraz wydajny system wentylacji z odzyskiem ciepła. Musi też mieć odpowiednią szczelność (test ciśnieniowy) i charakteryzować się minimalnymi stratami ciepła przy przygotowaniu i dystrybucji wody oraz wydajnym użytkowaniem energii elektrycznej. Nie może natomiast posiadać mostków termicznych. W domu pasywnym nie ma również tradycyjnego systemu ogrzewania – do dogrzewania powietrza wentylacyjnego wykorzystuje rekuperację, promieniowanie słoneczne, pompę ciepła, ciepło znajdujących się w domu urządzeń i mieszkańców. Odmianą domu pasywnego jest dom autonomiczny. Jest on tak zaprojektowany, by mógł funkcjonować niezależnie od zewnętrznej infrastruktury, czyli bez dostaw z zewnątrz energii i wody oraz odbierania ścieków i burzówki.

26. Wymień grupy wysokościowe budynków i przedstaw uwarunkowania projektowe związane z każdą z tych grup.

§ 8. Warunki techniczne

W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujący podział budynków na grupy wysokości:

niskie (N) – do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie;

średniowysokie (SW) – ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie;

wysokie (W) – ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie;

wysokościowe (WW) – powyżej 55 m nad poziomem terenu.

Przepisy ppoż. Wiążą się z grupami wysokościowymi § 212. Warunki techniczne

Ustanawia się pięć klas odporności pożarowej budynków lub ich części, podanych w kolejności od najwyższej do najniższej i oznaczonych literami: "A", "B", "C", "D" i "E", a scharakteryzowanych w § 216.

Wymaganą klasę odporności pożarowej dla budynku, zaliczonego do jednej kategorii ZL, określa poniższa tabela:

§ 246.

W budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW) powinny być co najmniej dwie klatki schodowe obudowane i oddzielone od poziomych dróg komunikacji ogólnej oraz pomieszczeń przedsionkiem przeciwpożarowym, odpowiadającym wymaganiom § 232. Dopuszcza się dodatkowe pionowe drogi komunikacji ogólnej, niespełniające tych wymagań, jeżeli łączą one kondygnacje w obrębie jednej strefy pożarowej.

Klatki schodowe i przedsionki przeciwpożarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W) dla stref pożarowych innych niż ZL IV i PM oraz w budynku wysokościowym (WW), powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich zadymieniu.

Klatki schodowe i przedsionki przeciwpożarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W) dla strefy pożarowej PM, powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub samoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu.

W budynku wysokim (W) niezawierającym strefy pożarowej ZL II dopuszcza się stosowanie tylko jednej klatki schodowej, jeżeli powierzchnia rzutu poziomego budynku nie przekracza 750 m2.

W budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW) dopuszcza się wykonywanie klatek schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną wyłącznie dla stref pożarowych ZL IV, bez przedsionków oddzielających je od poziomych dróg komunikacji ogólnej, jeżeli:

każde mieszkanie lub pomieszczenie jest oddzielone od poziomej drogi komunikacji ogólnej drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 30,

klatki schodowe są zamykane drzwiami dymoszczelnymi,

klatki schodowe są wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub w samoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu.

6. W budynku średniowysokim (SW) i wyższym, w strefie pożarowej ZL V, drzwi z pomieszczeń, z wyjątkiem higienicznosanitarnych, prowadzące na drogi komunikacji ogólnej, powinny mieć klasę odporności ogniowej co najmniej E I 30.

§ 247.

W budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW), w strefach pożarowych innych niż ZL IV, należy zastosować rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem poziomych dróg ewakuacyjnych.

27. Omów podstawowe zasady projektowania komunikacji (poziomej i pionowej) wewnątrz budynku.

Komunikacja pozioma (korytarze, dojścia, przejścia, drogi ewakuacyjne) szerokości i długości komunikacji mają związek z przepisami ppoż.

§ 242.

Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4 m.

Dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2 m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób.

Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2 m, natomiast wysokość lokalnego obniżenia 2 m, przy czym długość obniżonego odcinka drogi nie może być większa niż 1,5 m.

Skrzydła drzwi, stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną, nie mogą, po ich całkowitym otwarciu, zmniejszać wymaganej szerokości tej drogi.

§ 243.

1. Korytarze stanowiące drogę ewakuacyjną w strefach pożarowych ZL powinny być podzielone na odcinki nie dłuższe niż 50 m przy zastosowaniu przegród z drzwiami dymoszczelnymi lub innych urządzeń technicznych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu.

2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy korytarzy, na których zastosowano rozwiązania technicznobudowlane

zabezpieczające przed zadymieniem.

Komunikacja pionowa (schody i pochylnie) też mają związek z przepisami ppoż.

§ 68.

1. Graniczne wymiary schodów stałych w budynkach o różnym przeznaczeniu określa tabela:

2. W budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach produkcyjnych łączną szerokość użytkową biegów oraz łączną szerokość użytkową spoczników w klatkach schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną, należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji, na której przewiduje się obecność największej ich liczby, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, lecz nie mniej niż określono to w ust. 1.

3. Szerokość użytkowa schodów zewnętrznych do budynku powinna wynosić co najmniej 1,2 m, przy czym nie może być mniejsza niż szerokość użytkowa biegu schodowego w budynku, przyjęta zgodnie z wymaganiami określonymi w ust. 1 i 2.

4. Szerokość użytkową schodów stałych mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy, a w przypadku balustrady jednostronnej - między wykończoną powierzchnią ściany a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady. Szerokości te nie mogą być ograniczane przez zainstalowane urządzenia oraz elementy budynku.

§ 69.

Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych, powinna wynosić nie więcej niż:

14 stopni – w budynku opieki zdrowotnej,

17 stopni – w innych budynkach.

Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynków w zabudowie jednorodzinnej i w zabudowie zagrodowej oraz budynków rekreacji indywidualnej, mieszkań dwupoziomowych oraz dojść do urządzeń technicznych.

Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.

Szerokość stopni stałych schodów wewnętrznych powinna wynikać z warunku określonego wzorem:

2h + s = 0,6 do 0,65 m

gdzie h oznacza wysokość stopnia, s – jego szerokość

Szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach do budynku powinna wynosić w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m.

Szerokość stopni schodów wachlarzowych powinna wynosić co najmniej 0,25 m, natomiast w schodach zabiegowych i kręconych szerokość taką należy zapewnić w odległości nie większej niż 0,4 m od poręczy balustrady wewnętrznej lub słupa stanowiącego koncentryczną konstrukcję schodów.

W budynku zakładu opieki zdrowotnej stosowanie schodów zabiegowych i wachlarzowych, jako przeznaczonych do ruchu pacjentów, jest zabronione.

W budynkach opieki zdrowotnej, a także budynkach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych dla osób starszych oraz niepełnosprawnych zabrania się stosowania stopni schodów z noskami i podcięciami.

§ 70.

Maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkiem nie może przekraczać wielkości określonych w poniższej tabeli:

§ 71.

Pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0,07 m i obustronne poręcze odpowiadające warunkom określonym w § 298, przy czym odstęp między nimi powinien mieścić się w granicach od 1 m do 1,1 m.

Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co najmniej 1,5 m.

Powierzchnia spocznika przy pochylni dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich powinna mieć wymiary co najmniej 1,5 x 1,5 m poza polem otwierania skrzydła drzwi wejściowych do budynku.

Krawędzie stopni schodów w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i użyteczności publicznej powinny wyróżniać się kolorem kontrastującym z kolorem posadzki.

28. Wymień, narysuj i omów podstawowe rozwiązania architektoniczne, decydujące o dostępności miejsca (na zewnątrz i wewnątrz budynku) dla osób niepełnosprawnych.

pochylnie (opis wyżej) lub specjalnie podnośniki przy schodach;

windy o powierzchni wewnętrznej mieszczącej powierzchnię okregu o średnicy 150cm;

szerokości korytarzy co najmniej 120cm;

szerokości drzwi umożliwiające przejazd wózkiem;

brak wysokich progów;

toalety dla niepełnosprawnych umożliwiające sprawny obrót na wózku inwalidzkim (wolna powierzchnia okręgu o średnicy 150cm);

odpowiednia aranżacja toalet z urządzeniami na odpowiedniej wysokości;

kuchnie w mieszkaniach z odpowiednio obniżonym ciągiem kuchennym;

identyfikacje wizualne;

miejsca postojowe;

Polecam https://www.power.gov.pl/media/13910/projektowanie_zus.pdf

29. Scharakteryzuj czynniki decydujące o komforcie cieplnym człowieka w budynku.

§ 49. Budynek i pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz inne budynki, jeżeli wynika to z ich przeznaczenia, powinny być wyposażone w instalacje (urządzenia) do ogrzewania pomieszczeń w okresie obniżonych temperatur, umożliwiające utrzymanie temperatury powietrza wewnętrznego odpowiedniej do ich przeznaczenia.

Wymaganie to nie dotyczy budynków rekreacyjnych, użytkowanych wyłącznie w sezonie letnim.

Na komfort cieplny wpływ mają następujące parametry:

ciepło wytworzone przez człowieka;

temperatura powietrza;

temperatura powierzchni przegród budowlanych;

prędkość przepływu powietrza;

wilgotność powietrza;

Optymalna temperatura powietrza w pomieszczeniu powinna wynosić 16 ÷ 18 °C, a średnia temperatura przegrody budowlanej 24 ÷ 30 °C.

30. Scharakteryzuj zagadnienie komfortu świetlnego człowieka w budynku.

§ 57.

W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie – co najmniej 1:12.

§ 58.

Dopuszcza się oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, jeżeli:

oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych;

jest uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.

W przypadku gdy pomieszczenie, o którym mowa w ust. 1, jest pomieszczeniem stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dla zastosowania wyłącznie oświetlenia światłem sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy.

Uzgodnienie, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy budynków służących obronności państwa.

§ 59.

Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komunikacji) powinny mieć zapewnione oświetlenie światłem sztucznym odpowiednio do potrzeb użytkowych.

Ogólne oświetlenie światłem sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi powinno zapewniać odpowiednie warunki użytkowania całej jego powierzchni.

Oświetlenie światłem sztucznym połączonych ze sobą pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komunikacji) nie powinno wykazywać różnic natężenia, wywołujących olśnienie przy przejściu między tymi pomieszczeniami.

§ 60.

Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, przedszkolu i szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 września) w godzinach 800–1600, natomiast pokoje mieszkalne – w godzinach 700 –1700 .

W mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza się ograniczenie wymagania określonego w ust. 1 co najmniej do jednego pokoju, przy czym w śródmiejskiej zabudowie uzupełniającej dopuszcza się ograniczenie wymaganego czasu nasłonecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.

31. Scharakteryzuj podstawowe układy konstrukcyjne budynków. Wyjaśnij związek pomiędzy układem konstrukcyjnym a funkcją obiektu.

Układy konstrukcyjne budynków, zalety i wady każdego z nich.

Układ podłużny. Ściany nośne usytuowane są równolegle do podłużnej osi budynku. Ściany lub podciągi oparte są na słupach, dzielą budynki trakty. Stropy ułożone są w kierunku poprzecznym i oparte na ścianach lub podciągach.

Układ poprzeczny. Ściany nośne usytuowane są prostopadle do podłużnej osi budynku i dzielą go na segmenty.

Układ krzyżowy. Stropy opierają się na ścianach podłużnych i poprzecznych. Stosuje się płyty krzyżowo zbrojone oparte na całym obwodzie lub trzech krawędziach.

Układ mieszany. Stanowi kompilację dwóch lub trzech wyżej wymienionych podstawowych układów konstrukcyjnych.

W zależności od usytuowania ścian nośnych przejmujących obciążenie od stropów rozróżnia się 3 podstawowe układy konstrukcyjne budynków:

PODŁUŻNY - o ścianach nośnych równoległych do podłużnej osi budynku i stropach rozpiętych prostopadle do tej osi; (rys. a)

POPRZECZNY - o ścianach nośnych prostopadłych do podłużnej osi budynku i stropach rozpiętych równolegle do tej osi; (rys. b)

KRZYŻOWY - o ścianach nośnych usytuowanych zarówno prostopadle, jak i równolegle do podłużnej osi budynku i stropach opartych na obwodzie, czyli zbrojonych krzyżowo; (rys. c)

Występują też budynki o układzie konstrukcyjnym mieszanym, np. poprzecznym i podłużnym (rys. d), a także ze ścianami i słupami (rys. e), bądź z trzonem i słupami (rys. f); Poszczególne elementy konstrukcyjne budynku, a więc ściany nośne, stropy, słupy oraz część podziemna, powinny być ze sobą powiązane w sposób zapewniający sztywność przestrzenną całej konstrukcji budynku. To powiązanie elementów ma na celu utworzenie układu konstrukcyjnego niezmiennego geometrycznie, bezpiecznie przenoszącego i przekazującego na podłoże gruntowe obciążenia poziome i pionowe działające na budynek np. od parcia wiatru, a także ochronę budynku przed nadmiernymi odkształceniami.

W konstrukcjach ścianowych sztywność przestrzenna jest zapewniona dzięki współpracy ścian podłużnych i poprzecznych połączonych stropami ( rys. a). W konstrukcjach szkieletowych celowi temu służą pionowe ściany usztywniające (rys. b), ramy o węzłach sztywnych (rys. c), a także współpracujące z nimi stropy. Funkcję ścian usztywniających mogą spełniać ściany klatek schodowych lub szybów windowych. Często, zwłaszcza w budynkach średniowysokich i wyższych, zapewnieniu sztywności przestrzennej budynku, służy trzon, z którym współpracują elementy obudowy i stropy (rys. d).

32. Scharakteryzuj rodzaje posadowień obiektów budowlanych. Wyjaśnij związek pomiędzy rodzajem fundamentowania a uwarunkowaniami geologicznymi i układem konstrukcyjnym obiektu.

PODZIAŁ W ZALEŻNOŚCI OD GŁĘBOKOŚCI POSADOWIENIA:

fundamenty płytkie – cała płaszczyzna podstawy jest posadowiona bezpośrednio na gruncie budowlanym, o odpowiedniej wytrzymałości; przekazują obciążenie budowli na grunt wyłącznie przez dolną podstawę

ławy fundamentowe;

stopy pod słupy pojedyncze lub podwójne;

ruszty fundamentowe;

W razie posadowienia budynku wywierającego duże obciążenie i wrażliwego na nierównomierne osiadanie, poszczególne fragmenty fundamentów pod oddzielnymi el. Konstrukcji (słupami, ścianami) łączy się w monolitycznie powiązaną całość. Układ wzajemnie przenikających się ław fundamentowych o sztywnych połączeniach. Słupy oparte na skrzyżowaniach ław.

płyty fundamentowe – przy obiektach wywołujących duży nacisk na grunt; rodz: gładka, żebrowa, grzybkowa

skrzynie fundamentowe – sztywne, wymagają silnego zbrojenia, umożliwiają bardzo dobrą izolację przeciwwilgociową

fundamenty głębokie - warstwa gruntu o odpowiedniej wytrzymałości znajduje się tak głęboko, że wykonanie wykopów byłoby uciążliwe, fundamenty są więc posadowione pośrednio.

pale –stos. również w warunkach pochyłego ukształtowania warstw, gdzie istnieje ryzyko zsunięcia warstwy wierzchniej gruntu. rodzaje: monolityczne; żelbetowe

studnia fundamentowa – stanowi rurę o dużej średnicy, wykonywana w warunkach takich jak pale;

kesony – fundamentowanie pod wodą, lub w gruntach bardzo silnie nawodnionych Głębokość posadowienia, oprócz konieczności oparcia na gruncie o odpowiedniej wytrzymałości, zależy również od:

głębokości przemarzania gruntu

liczby i wysokości kondygnacji podziemnych budynku

poziomu wody gruntowej

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA SPOSÓB PRZEKAZYWANIA OBCIĄŻENIA BUDOWLI NA GRUNT

fundamenty bezpośrednie:

przekazują obciążenie wprost na podłoże gruntowe tylko za pomocą podstawy;

wykonywane w wykopach otwartych, na gruntach nośnych;

często posadawia się na warstwie chudego betonu, żwiru, lub piasku (wzmocnienie gruntu);

np. stopy i ławy fundamentowe.

fundamenty pośrednie:

zwane fundamentami sztucznymi;

przekazują obciążenie na niżej zalegające warstwy gruntu nośnego za pomocą pali, studni, kesonów;

u góry tych fundamentów wykonuje się właściwy fundament który łączy się z budowlą;

np. ruszt fundamentowy na palach.

RODZAJE FUNDAMENTÓW

STOPY FUNDAMENTOWE - stosuje się:

pod pojedyncze słupy, których rozstaw jest większy niż 4-5 m;

przy posadowieniu na mocnym gruncie. ceglane; betonowe; żelbetowe (przy dużych wielkościach sił osiowych i mimośrodowych, gdy użycie ceglanych lub betonowych jest nieekonomiczne) prefabrykowane – szklankowe;

ŁAWY FUNDAMENTOWE POD ŚCIANY BUDYNKÓW wykonuje się jako: ceglane – w budynkach murowanych, o 3-4 kondygnacjach, posadowionych powyżej wody gruntowej, na jednolitym gruncie nośnym betonowe – gdy fund. ceglany wymaga więcej niż 4 odsadzek; stosuje się poniżej poziomu wody gruntowej żelbetowe – na słabych gruntach; przy dużych obciążeniach; przy ograniczonej wysokości ławy.

ŁAWY ŻELBETOWE POD RZĘDY SŁUPÓW – stosuje się:

gdy rozstaw słupów jest mały (1-5m);

gdy intensywność obciążeń jest wysoka;

przy gruncie o małej dopuszczalnej nośności, różnorodnym uwarstwieniu, mogącym powodować nierównomierne osiadanie;

również gdy brak jest miejsca na oddzielne stopy przy fundamentach sąsiednich budynków lub przy fundamentach pod urządzenia mechaniczne.

RUSZTY FUNDAMENTOWE – stosuje się:

przy słabych gruntach;

dużej intensywności obciążeń;

gdy należy powiększyć sztywność całego fundamentu w celu zapewnienia równomiernego osiadania budynku.

PŁYTY FUNDAMENTOWE – stosuje się gdy:

ogólna powierzchnia ław czy stóp wypada tak duża, że pozostają między nimi niewielkie powierzchnie niezabudowane, może okazać się opłacalne połączenie w całość,

obciążenie fundamentu przy małym dopuszczalnym nacisku jednostkowym na grunt wymaga wyzyskania całej powierzchni budynku lub nawet powierzchni nieco większej niż podstawa fundamentu,

grunt pod budynkiem jest niejednorodny i wskazana jest znaczna sztywność fundamentu,

podziemia budynku poniżej poziomu wody gruntowej i konieczne jest wykonanie izolacji wodoszczelnej części podziemnej.

Wyróżniamy w zależności od nacisku działającego na płytę od strony podłoża i wymaganej sztywności:

płyty gładkie o jednakowej grubości na całej powierzchni,

płyty żebrowe z żebrami od góry lub od spodu.

SKRZYNIE FUNDAMENTOWE – ustrój składający się z dwóch żelbetowych płyt, górnej i dolnej, powiązanych monolitycznie za pomocą ścian, rozmieszczonych zgodnie z siatką podpor konstrukcji górnej; cechują się dużą sztywnością; stosowane pod budynki wysokie; przekazują bardzo duże i nierównomierne obciążenia; stosowane na terenach szkód górniczych.

FUNDAMENTY NA PALACH – stosuje się gdy:

w poziomie posadowienia zalega grunt nie nadający się do posadowienia bezpośredniego;

budowla narażona na możliwość zsuwu – pale zwiększają opór gruntu na ścinanie;

fundamenty są ograniczone w planie ze względu na urządzenia podziemne;

należy fundamenty maszyn związać z głębszymi warstwami podłoża w celu zmniejszenia drgań w strefie przypowierzchniowej;

zachodzi konieczność zagęszczenia podłoża;

pod względem pracy statycznej wyróżniamy pale: normalne, stojące, zawieszone;

stosowane są pale drewniane, betonowe, stalowe, żelbetowe;

STUDNIE OPUSZCZONE stosowane gdy:

grunt nośny zalega głęboko;

działają znaczne obciążenia poziome;

gdy są wykorzystywane jako pomieszczenia podziemne (zbiorniki, komory itp.);

Na rysunku:

1 – Fundamenty płaskie. Głębokość warunkują przemarzanie, piwnice, woda gruntowa.

2 – Fundamenty głębokie. Grunt o naprężeniach dop. k<0,05MPa zalegającego warstwą na dużej gł. (fund. przenoszą obciążenie podstawą i wskutek tarcia sił bocznych o grunt) Są to pale zawieszone.

3 - Jeżeli warstwa dobrego gruntu jest cienka, położona na gruncie słabym to budynek można posadowić na tej warstwie, pod warunkiem ze jej grubość jest wystarczająca do rozłożenia naprężeń w obu warstwach gruntu, by nie przekroczyć naprężeń dopuszczalnych (budynki lekkie); budynki ciężkie w takich warunkach oparte na fundamentach głębokich. Stosuje się zabiegi wzmacniające warstwę słabego gruntu bezpośrednio pod fundamentem.

4 -Jeżeli pod budynkiem występuje warstwa słabego gruntu położona na warstwie gruntu o dużej wytrzymałości to jest konieczne przejście fundamentem lub ścianą przez warstwę zewnętrzną i oparcie na niższej warstwie gruntu nośnego. Fundament taki stanowią pale, zwane stojącymi, studnie lub ławy piaskowe Fundament ma zapewnić równomierny rozkład obciążenia na grunt; stateczność układu.

Wykonywanie fundamentu poniżej poziomu wody gruntowej jest związane z koniecznością zabezpieczenia wykopów przed zalaniem, więc ze znacznym zwiększeniem kosztów. Jeżeli jednak poziom wody gruntowej znajduje się powyżej poziomu przemarzania wyznaczonego dla danej strefy na podstawie mapy to podstawa fundamentu musi znaleźć się w wodzie gruntowej. W tej sytuacji wykonuje się fundament z materiałów odpornych na działanie wody i zabezpiecza podłoże bezpośrednio pod fundamentem przed wypłukiwaniem cząstek gruntu przez wodę. Nośność gruntu ma decydujący wpływ na wybór rodzaju fundamentu. Istotna jest wytrzymałość warstw znajdujących się bezpośrednio pod budynkiem. Wpływ wytrzymałości gruntu na wybór rodzaju fundamentowania; Jeżeli w obrysie rzutu zmieniają się warunki gruntowe w fundamencie występują naprężenia zginające; dzieli się wówczas budynek dylatacjami na odrębne części.

33. Omów typy schodów oraz rodzaje ich konstrukcji

Powszechnie stosowane ze względu na:

ognioodporność,

możliwość nadawania im dowolnych kształtów,

łatwość utrzymania czystości klatek schodowych.

Podział ze względu na rodzaj wykonania:

betonowane na miejscu przeznaczenia,

prefabrykowane.

Podział ze względu na rodzaj konstrukcji:

wspornikowe,

płytowe,

policzkowe (belkowe).

Podział ze względu na rozplanowanie klatki schodowej:

jednobiegowe, dwubiegowe, trójbiegowe, wielobiegowe,

zabiegowe,

wachlarzowe,

spiralne,

kręcone.

Elementy konstrukcyjne schodów:

stopnie lub płyty biegowe z ukształtowanymi stopniami,

płyty spocznikowe i podestowe,

belki płyt biegowych, tzw. belek policzkowych,

ewentualnie belki spocznikowe lub podestowe.

SCHODY WSPORNIKOWE

Obecnie rzadko stosowane, mocuje się je w ścianie betonowej lub murowanej z cegły (w tym wypadku wzdłuż krawędzi wtopienia w mur należy skonstruować ukośną ławę zbrojoną konstrukcyjnie, przy wysięgniku wspornika do 1m szerokość ławy 180mm, do 1,5m szerokość 250mm).

SCHODY PŁYTOWE Jedno lub wielobiegowe, najczęściej stosowane. Elementem niosącym jest płyta, stopnie to balast. Grubość płyty min. 1/35 rozpiętości l-eff.

Rozróżnia się:

wsparte na przeciwległych ścianach klatki schodowej,

ze wspornikowym spocznikiem i podestem,

trójprzęsłowe, z belkami spocznikowymi i podestami (płytowo-żebrowe),

z biegami wspartymi na płytach spocznikowych i podestowych, o biegach wspornikowych,

o biegach schodkowych.

SCHODY POLICZKOWE (BELKOWE)

Stosowane przy większych rozpiętościach, nośna konstrukcja to stopnie oparte na belkach lub ścianach. Jeśli wykonywane są na miejscu przeznaczenia płyta między stopniami ma mieć grubość 40-50mm. Stopnie oblicza się jako elementy swobodnie podparte, belki jak zwykłe belki o przekroju prostokątnym lub teowym.

34. Omów rodzaje konstrukcji dachu, podaj ich zalety i wady.

Dach – zespół elementów zamykających budynek od góry i chroniący go od opadów atmosferycznych.

Składa się z 3 podstawowych części:

konstrukcji nośna (drewniane wiązary ciesielskie lub drewniane kratownice),

warstwa izolacji termicznej,

pokrycie.

Elementy składające się na więźby dachowe:

krokwie,

jętki,

kleszcze,

wiatrownice,

płatwie,

słupy,

miecze,

podwaliny,

murłaty.

Rodzaje więźb dachowych:

dachy krokwiowe rozpiętość wiązarów 5-7m, składają się z par krokwi o wymiarach przekroju 50x140 do 60x180mm, opartych na murłatach lub połączonych z belkami stropu. W tym drugim przypadku tworzą one trójkątne układy trójprzegubowe, w których belki stropów pełnią rolę ściągów.

wiązary jętkowe w których krokwie o długości ponad 4,5m połączone są dodatkowo poziomymi elementami zwanymi jętkami. Stosowane są przy rozpiętościach więzarów do 7m. Gdy długość jętek przekracza 3,5m należy podeprzeć je płatwiami opartymi na słupach. Przy rozpiętości wiązara 7,5-9m stosuje się jedną płatew w środku rozpiętości jętki, natomiast dwie, gdy ta rozpiętość wynosi 9-11m.

dachy o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej składają się z dwóch rodzajów wiązarów:

- głównych (para krokwi, kleszcze, słupki)

- pośrednich, tzw. pustych (tylko krokwie oparte na płątwi)

Do przekrywania budynków dwutraktowych, przy rozpiętościach w świetle ścian zewnętrznych 6-8m, stosuje się wiązary z płatwią kalenicową; w pozostałych budynkach, także ze ściankami kolankowymi, przy rozpiętościach 8-12m stosuje się wiązary z dwiema płatwIami pośrednimi.

dachy kozłowe stosuje się w budynkach z jedną ścianą wewnętrzną. Obciążenie tych dwóch płatwi przenosi się na ścianę wewnętrzną za pomocą ukośnych słupów.

dachy pulpitowe występują w dachach jednospadkowych.

We współczesnym budownictwie w systemie lekkiego szkieletu konstrukcje dachów i stropodachów wykonuje się najczęściej w postaci prefabrykowanych dźwigarów kratowych, łączonych na płytki kolczaste. Typowe mają rozpiętości 7,5 – 12 metrów, ale bywają również do 18m.

DACHY POWŁOKOWE

Rozróżnia się dwa rodzaje przekryć cienkościennych:

POWŁOKOWE (zwane też łupinowymi) oraz

fałdowe (zwane też tarczownicowymi).

Przekrycia powłokowe mogą być: gładkie lub żebrowane, albo posiadać cechy jednych i drugich.

Istnieje wiele rodzajów powłok, ale najogólniej występują powłoki o:

pojedynczej krzywiźnie, które są raz prostokreślne, tzn. że w każdym ich punkcie zawsze można przeprowadzić jedną prostą leżącą całkowicie na ich powierzchni np. walcowe, stożkowe (rys. 5-40a);

podwójnej krzywiźnie, to najczęściej kopuły (5-40b), koliste, eliptyczne, paraboliczne itp. (w zależności od kształtów południków).

Stosując dach płaski, dwuspadowy lub wielopołaciowy, kryty papą, dachówką, blachą, gontem, czy trzciną, łatwo można dopasować wygląd budynku do otaczającej zabudowy lub spełnić marzenia inwestora. Oczywiście w najlepszej sytuacji są osoby zamawiające projekt indywidualny, ponieważ mogą uzyskać rozwiązanie spełniające ich wymagania estetyczne i funkcjonalne nawet przy dość ograniczonych środkach finansowych. Wprawdzie w domach jednorodzinnych wykonuje się je niemal wyłącznie z drewna, ale nie bez znaczenia jest to, ile tego drewna zostanie użyte i jaki będzie stopień skomplikowania konstrukcji. Zwykle prostota oznacza niewielkie koszty, brak problemów wykonawczych i eksploatacyjnych oraz zadowalający wygląd. Najlepszym przykładem są domy z dwuspadowymi dachami - bazujące na wielowiekowych doświadczeniach wiejskich chałup. Ich przeciwieństwem są budynki z tak modnymi dachami wielopołaciowymi. Wiązary kratownicowe są wystarczająco sztywne i odporne na porywy huraganowych wiatrów lub nierównomierne obciążenie śniegiem.

Wiązary krokwiowe i jętkowe - są najprostszymi, najtańszymi i najłatwiejszymi do wykonania konstrukcjami dachowymi.

Wiązary płatwiowo-kleszczowe - to z kolei konstrukcje najbardziej uniwersalne. Niestety są dość skomplikowane, ponieważ tworzy je wiele różnych elementów. W układach płatwiowo-kleszczowych reakcje pionowe osiągają znaczne wartości. Za to siły poziome są minimalne, co oczywiście jest bardzo dużą zaletą tego typu wiązarów.

Wiązary kratownicowe - to nowoczesny rodzaj konstrukcji dachowych, które mają mnóstwo zalet. Pozornie są skomplikowane, jednak w rzeczywistości przypominają więźby rozporowe tylko z krzyżulcami zamiast jętek. Są dość łatwe do wykonania, lekkie i tanie, ponieważ wykonuje się je z desek, a nie bali. Poza tym stanowią jednoczesne podparcie dla pokrycia dachowego i sufitów nad ostatnią kondygnacją, co pozwala na znaczne oszczędności czasu i robocizny.

35-46

47. Wyjaśnij na czym polega różnica pomiędzy projektowaniem, a programowaniem w architekturze.

PROGRAMOWANIE FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE:

Do programowania funkcjonalno-przestrzennego podstawowe narzędzia programowania:

przepisy, normatywy,

oceny jakości,

potrzeby użytkowników i ich rozpoznawanie,

kryteria oceny jakości (techniczne, funkcjonalne, organizacyjne, behawioralne, ekonomiczne i inne),

różne metodologie dokonywania oceny ze szczególnym uwzględnieniem metody.

POE - Post Occupancy Evaluation – ocena w trakcie użytkowania.

BPE – Building Performance Evaluation – koncepcja sprawdzania jakości na różnych etapach cyklu życia budynku.

analizy porównawcze,

partycypacja użytkowników.

Zestaw podstawowych informacji niezbędnych do podjęcia prac projektowych:

Wymagania i oczekiwania inwestora,

Przepisy prawa budowlanego odnoszące się do określonego typu obiektu,

Grupy użytkowników i ich potrzeby,

Analizy powiązań funkcjonalnych,

Zapotrzebowanie na powierzchnię i kubaturę (podstawową, pomocniczą i towarzyszącą),

Wyposażenie w instalacje i udogodnienia,

Kalkulację kosztów budowy i utrzymania w całym cyklu życia budynku,

Instrukcja użytkowania obiektu,

Wstępne, wariantowe koncepcje projektowe z kalkulacjami kosztów określeniem standardów itp.

MOJA DEFINICJA:

Programowanie to wszystkie analizy, badania, przepisy prawne itp. – formułowanie założeń i wytycznych funkcjonalno – przestrzennych, które są podstawą i uzasadnieniem przyjmowanych w późniejszym projekcie rozwiązań, a projektowanie to wykonywanie projektu zgodnie z wcześniej przyjętymi w etapie programowania założeniami i wytycznymi; projekt w postaci opisowej i graficznej.

48. Jak należy rozumieć pojęcie badania przedprojektowe? Omów podstawowe zagadnienia z tym związane.

MOJA DEFINICJA:

Badania przedprojektowe to wszystkie analizy otoczenia projektowanego obiektu pod kątem przestrzennym społecznym i ekonomicznym. Analizy funkcji, komunikacji, zabudowy, zieleni, analizy ekologiczne, analizy porównawcze, literaturowe, badania partycypacyjne, analizy związane z obowiązującymi aktami prawnymi, aktami prawa miejscowego itp. Sprawdzenie tego co można zaprojektować zgodnie z przepisami itd. a tego co chce inwestor.

Sposoby podejścia do szukania rozwiązań projektowych

a) Funkcjonalnych:

analiza otoczenia,

analiza funkcji obiektu,

strefowanie itp.

b) Przestrzennych:

inspiracje przyrodą,

organiczne,

inspiracje technologiczne,

podejście rzeźbiarskie,

podejście kubistyczne, modernistyczne.

c) Środowiskowych:

analiza potrzeb środowiska społecznego,

ochrona przyrody – energooszczędność, rozwiązania pasywne, niekonwencjonalne źródła energii,

analizy ekonomiczne – koszty cyklu życia budynku.

49. Omów trzy metody badań stosowanych w architekturze oraz przynależne im techniki i narzędzia badawcze.

POE

Uniwersalnym sposobem badań jakościowych jest Metoda Oceny Jakości P.O.E. (Post-Occupancy Evaluation), czyli ocena funkcjonowania obiektu w trakcie jego użytkowania. Dzięki zastosowaniu tej metody możemy zbadać jakość środowiska, zbudowanego pod kątem jakości: technicznej, funkcjonalnej, behawioralnej, organizacyjnej i ekonomicznej. „Pozwala ona ocenić przydatność budynku do pełnionych zadań w różnych aspektach jego użytkowania, w różnych cyklach „życia budynku”, a także budować nowe programy funkcjonalne i modele nowego użytkowania”.

„Metoda ta służy do badania i analizowania środowiska urbanistycznego, otoczenia danego obiektu, samego budynku, wybranych pomieszczeń i dochodzenia do jednostkowego stanowiska pracy. Dzięki Metodzie POE można zarówno, ocenić środowisko istniejące, przeanalizować jakość projektu architektoniczno-budowlanego, jak i stworzyć program funkcjonalno-powierzchniowy obiektu. W trakcie ocen jakościowych w sposób naukowy i syntetyczny możemy także rejestrować błędy projektowe, które dzięki temu mogą być korygowane i eliminowane z praktyki projektowej”.

BPE – jedna z form POE

BPE – Building Performance Evaluation – koncepcja sprawdzania jakości na różnych etapach cyklu życia budynku.

PARTYCYPACJA UŻYTKOWNIKÓW

Projektowanie, które wykorzystuje w trakcie poszczególnych faz procesu projektowania wiedzę potencjalnych użytkowników. Projektowanie partycypacyjne jest szczególnie używane w projektowaniu środowiska pracy, zwłaszcza w sytuacji budowania habitatów izolowanych. W ergonomii pracy projektowanie tego rodzaju wymaga udziału pracowników. Projektowanie partycypacyjne musi spełniać pewne wymogi oraz przebiegać pewnymi etapami. Musi ono zawierać takie czynności jak:

uważne obserwowanie stylu życiu klienta, w szczególności jego możliwości i ograniczeń, a także potrzeb i preferencji,

zadawania pytań do odbiorcy projektu, jak odbiera twoje poczynania, jego ocena musi być zawsze zgodna z tym co ty zamierzyłeś,

zestawianie opinii z opiniami klienta,

spoglądanie ponad ustalone arbitralne reguły (np. prawne). Są one jedynie punktem wyjścia, pewnym minimum, które należy wdrożyć,

uwzględnianie specyfiki klienta i projektu,

„wchodzenie w buty” klienta, tak by została uszanowana jego niezależność.

Projektowanie można podzielić na takie fazy:

Faza pierwsza – zbudowanie wiedzy na temat realizowanego projektu.

Faza druga – dyskusja nad proponowanymi zmianami.

Faza trzecia – ustalenie końcowej formy działań (poprawienie błędów, osiągnięcie zgody co do celów).

Faza czwarta - czuwanie nad realizacją projektu.

Faza piąta – ewaluacja i weryfikacja czy projekt zaspakaja potrzeby odbiorców. Jeśli nie to cykl zaczyna się od nowa.

BADANIA LITERATUROWE

Badania, w których szczególną uwagę należy poświęcić omówieniu problemu badawczego, stosowanych metod badawczych i dotychczas osiągniętych wyników badań. Ważne jest, by przedstawione to informacje były ściśle związane z omawianym zagadnieniem i uwypuklały sprawy już rozwiązane oraz te, które wymagają rozwiązania. Przedstawia się tło badanego problemu w powiązaniu z innymi problemami i umiejscawia się istotność w danej dyscyplinie naukowej. Wymaga to przedstawienia i uzasadnienia własnej hipotezy badawczej, która powinna bardzo dokładnie formułować specyfikę badanego problemu oraz wykazać, czym się ona różni od innych podobnych problemów.

MOJA DEFINICJA:

omówienie i rozszerzenie problemu, tematu itd. na podstawie wyszukanych źródeł: artykułów, książek, gazet, stron internetowych, streszczeń, opisów, recenzji itp.,

w naszej dziedzinie – przywołanie odpowiednich do podejmowanego tematu przykładów (obiektów, obszarów), analiza pod różnymi aspektami,

porównanie informacji i danych,

podsumowanie i wnioski na podstawie zebranych informacji.

TECHNIKI I NARZĘDZIA BADAWCZE (CHYBA O TO CHODZI CO PONIŻEJ, ALE RĘKI SOBIE NIE DAM UCIĄĆ):

TECHNIKI BADAWCZE – sposoby uzyskiwania, zbierania danych realizowane w ramach obranej metody.

ANKIETY,

ROZMOWY,

DYSKUSJE,

WARSZTATY,

WYWIADY,

OBSERWACJE,

SONDAŻ

POMIAR,

EKSPERYMENT.

50. Omów rolę technologii cyfrowej i jej wpływ na warsztat pracy profesjonalisty w obszarze projektowania architektonicznego i urbanistycznego oraz planowania przestrzennego.

Technologia cyfrowa wspiera proces projektowania przez dostarczanie programów do rysowania, pisania, tworzenia wizualizacji. Ponadto daje olbrzymie możliwości analizy budynku – jego nasłonecznienia, wpływu wiatrów, strat ciepła, zysków ciepła, wydajności osłon przeciwsłonecznych, klimatyzacji, ogrzewania, energooszczędności, symulacje ruchu ludzi, analizy zachowania dymu w czasie pożaru itp.

Osobnym zagadnieniami są projektowanie parametryczne oraz projektowanie BIM.

Projektowanie parametryczne opiera się na programowaniu budynku za pomocą komend programistycznych. Cała bryła budynku opiera się na opisach matematycznych. Dzięki temu jest możliwość generowania bryły budynku, której narysowanie za pomocą tradycyjnych narzędzi byłoby bardzo trudne lub niemożliwe. Projektowanie parametryczne daje także możliwość szukania optymalnej (dla różnych czynników np. nasłonecznienia, ruchu wiatru) bryły o zadanych parametrach.

Projektowanie BIM (building information modelling) odrzuca tradycyjne rysowanie pojedynczych rysunków, a opiera się na budowaniu wirtualnego budynku, z którego można potem generować odpowiednie rysunki. Co więcej ten budynek ma zapisane w sobie nieskończone ilości informacji, na przykład, ściany mają zapisane w sobie informacje z czego są zbudowane, jakie mają wymiary, ile ważą, kosztują, jaką mają objętość, przenikalność cieplną itd. Okna i drzwi wiedzą jaką mają odporność pożarową, akustyczną, termiczną. Wszelkie informacje o budynku są zapisane w nim samym. Projektowanie BIM pochłania więcej czasu projektantów w fazie koncepcyjnej, jednak w faza projektu wykonawczego jest znacznie krótsza. Ponadto odpowiednio wdrożony system BIM w biurze projektowym, a później na budowie pozwala na znaczne ograniczenie kosztów budowy. Projektowanie BIM umożliwia przeprowadzanie różnego rodzaju analiz np. energooszczędności budynku. W urbanistyce i planowaniu przestrzennym oczywistym jest, że informatyka dostarcza narzędzi do rysowania, czy też nakładania na siebie różnych map lub ich warstw.

Jednak szczególnie ciekawymi zagadnieniami są chmury punktów oraz GIS - Geographic Information Systems. Chmury punktów to zbiory milionów punktów powstałe w wyniku skanowania budynku lub fragmentu miasta przez specjalne urządzenia, pozwalają na odtwarzanie w wirtualnym modelu całych fragmentów miast. Dzięki temu można bez ręcznego modelowania struktury miasta tworzyć jego wirtualne modele, które mogą posłużyć do analizowania dominant, czy osi widokowych, wpływu projektowanych elementów na istniejącą strukturę itp.

GIS - Geographic Information Systems - Systemy informacji przestrzennej integrują w uporządkowany sposób dane opisowe i liczbowe z danymi o charakterze przestrzennym. Czyli z jednej strony: określają położenie w przestrzeni obiektów opisanych w zasobach statystycznych i rejestrach nie posiadających odniesień przestrzennych, z drugiej wiążą obiekty identyfikowane w przestrzeni z zasobami różnych dziedzin spoza szeroko rozumianej geografii.

GIS dostarcza narzędzi definiujące relację lokalizacja - opis.

Bardzo użyteczne i efektywne w tej dziedzinie są narzędzia informatyczne, które ułatwiają automatyzację obróbki i przekształceń tych danych. Stanowią podstawę zaawansowanych technik analitycznych i syntetycznych, na podstawie których tworzone są nowoczesne metody prezentacji procesów rejestrowanych w przestrzeni. Wszystkie te techniki są tworzone w celu dostarczenia kompletnej i usystematyzowanej informacji niezbędnej do podejmowania poprawnych decyzji. Stanowią one uzupełnienie znanych z dziedzin ekonomii, prawa, zagadnień społecznych systemów wspomagania decyzji i stanowią specjalną gałąź tych narzędzi, nazywanych przestrzenne systemy wspomagania decyzji - SDSS (Spatial Decision Support Systems).

#magistermocno

2 notes · View notes

inzyniermocno · 9 years

Text

ODPOWIEDZI NA PYTANIA TEMATYCZNE „2”

lista pytań:

https://www.polsl.pl/Wydzialy/RAr/szjk/Documents/dyplomowa_magisterska_2015/Zagadnienia_tematyczne%20_%202.pdf

1. Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe zapisy prawne obowiązujące Architektów.

USTAWY:

Prawo budowlane,

Prawo zamówień publicznych,

O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,

o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

Kodeks cywilny,

o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów.

ROZPORZĄDZENIA:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno -użytkowym.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno - użytkowego.

Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

USTAWY

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 1994 r., Nr 89, poz. 414 ze zm.)– najważniejsza polska ustawa z zakresu projektowania, budowy, nadzoru, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz zasad działania organów administracji publicznej w tym zakresie.

Ustawa reguluje także sprawy związane z:

ochroną środowiska podczas działań związanych z wykonywaniem rozbiórek, wznoszenia nowych obiektów i ich utrzymania,

miejscem realizacji inwestycji i sposobem uzyskiwania pozwolenia na budowę oraz rozbiórkę, a także określeniem rodzajów robót budowlanych i budów nie wymagających pozwolenia na budowę,

oddawania obiektów budowlanych do użytkowania,

prowadzeniem działalności zawodowej osób związanych z budownictwem (uprawnień do wykonywania samodzielnych funkcji w budownictwie, tzw.uprawnienia budowlane) i ich odpowiedzialnością karną i zawodową,

prawami i obowiązkami uczestników procesu budowlanego,

postępowaniem w wypadku katastrofy budowlanej.

Ustawa prawo budowlane składa się z 11 rozdziałów:

Rozdział 1: Przepisy ogólne,

Rozdział 2: Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie,

Rozdział 3: Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego,

Rozdział 4: Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych,

Rozdział 5: Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych,

Rozdział 6: Utrzymanie obiektów budowlanych,

Rozdział 7: Katastrofa budowlana,

Rozdział 8: Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego,

Rozdział 9: Przepisy karne,

Rozdział 10: Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie,

Rozdział 11: Przepisy przejściowe i końcowe,

Ustawa była zmieniana wielokrotnie.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r., Nr 80, poz. 717 ze zm.) określa zasady:

kształtowania polityki w zakresie planowania przestrzennego na szczeblu gminy;

opracowywania analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego na szczeblu powiatu;

kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na szczeblu województwa;

kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na szczeblu kraju.

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 19, poz. 177 ze zm.) - regulująca kwestie prawne związane zamówieniami. Ustawa określa:

zasady udzielania zamówień publicznych,

zasady ogłaszania zamówienia,

tryb postępowania o udzielenie zamówienia,

tryby udzielania zamówień (przetargu ograniczonego i nieograniczonego, dialogu konkurencyjnego, negocjacji z ogłoszeniem i bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę i licytacji elektronicznej),

zasady wyboru najkorzystniejszej oferty,

zasady dokumentowania postępowań,

zasady zawierania umów ramowych,

zasady ustanawiania i działania dynamicznego systemu zakupów,

zasady przeprowadzania konkursu,

zasady udzielania zamówień przez koncesjonariuszy robót budowlanych i zamówień sektorowych,

zasady zawierania umów w sprawie zamówień publicznych,

kompetencje i zasady działania Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych,

zasady działania Krajowej Izby Odwoławczej,

środki ochrony prawnej w postępowaniu w sprawie zamówień publicznych,

zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy,

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 1994 r., Nr 24, poz. 83 ze zm.) – tutaj chyba nie trzeba tłumaczyć, ale dla zainteresowanych krótko spis treści:

Rozdział 1: Przedmiot prawa autorskiego,

Rozdział 2: Podmiot prawa autorskiego,

Rozdział 3: Treść prawa autorskiego,

Oddział 1: Autorskie prawa osobiste,

Oddział 2: Autorskie prawa majątkowe,

Oddział 3: Dozwolony użytek chronionych utworów,

Rozdział 4: Czas trwania autorskich praw majątkowych,

Rozdział 5: Przejście autorskich praw majątkowych,

Rozdział 6: Przepisy szczególne dotyczące utworów audiowizualnych,

Rozdział 7: Przepisy szczególne dotyczące programów komputerowych,

Rozdział 8: Ochrona autorskich praw osobistych,

Rozdział 9: Ochrona autorskich praw majątkowych,

Rozdział 10: Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji,

Rozdział 11: Prawa pokrewne,

Oddział 1: Prawa do artystycznych wykonań,

Oddział 2: Prawa do fonogramów i wideogramów,

Oddział 3: Prawa do nadań programów,

Oddział 31: Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych,

Oddział 4: Postanowienia wspólne dotyczące praw pokrewnych,

Rozdział 12: Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi,

Rozdział 121: Kontrola produkcji nośników optycznych,

Rozdział 13: Fundusz Promocji Twórczości,

Rozdział 14: Odpowiedzialność karna,

Rozdział 15: Przepisy przejściowe i końcowe.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.) – Kodeks cywilny to zbiór regulacji określający stosunki cywilno-prawne pomiędzy osobami fizycznymi a także osobami prawnymi. Określany bywa również skrótem kc, szczególnie w przypadku odwoływania się do jego zapisów. Kodeks cywilny określa podstawowe normy z zakresu prawa cywilnego. „Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi.”

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r., Nr 5, poz. 42 ze zm.).- Ustawa określa organizację i zadania samorządów zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, a także prawa i obowiązki członków tych samorządów.

ROZPORZĄDZENIA

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r., Nr 75, poz. 690 ze zm.) - tego też nie trzeba opisywać,

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. z dn. 27 kwietnia 2012 r., poz. 462) - tego też,

Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2006 r., Nr 83, poz. 578 ze zm.):

Rozporządzenie określa:

rodzaje i zakres przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie:

kierunki studiów wyższych odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności,

wykaz zawodów związanych z budownictwem,

wykaz specjalizacji wyodrębnionych w ramach poszczególnych specjalności;

sposób stwierdzania posiadania przygotowania zawodowego i jego weryfikacji, w tym sposób:

dokumentowania i weryfikacji posiadanego wykształcenia, a także kwalifikowania,

stwierdzania przygotowania zawodowego oraz jego dokumentowania do uzyskania specjalizacji techniczno-budowlanej,

dokumentowania i odbywania praktyki, a także kryteria uznawania praktyki,

przeprowadzania egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej;

ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych.

INNE – takie dodatkowe jakby Wam tamtych było mało :P

USTAWY

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r., Nr 193, poz. 1287 ze zm.),

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r., Nr 62, poz. 627 ze zm.),

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 1991 r., Nr 81, poz. 351 ze zm.),

Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 1985 r., Nr 14, poz. 60 ze zm.),

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r., Nr 5, poz. 42 ze zm.).

ROZPORZĄDZENIA

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. z dn. 27 kwietnia 2012 r., poz. 463),

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r., Nr 43, poz. 430 ze zm.),

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie wzorów: wniosku o pozwolenie na budowę, oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i decyzji o pozwoleniu na budowę (Dz.U. z 2003 r., Nr 120, poz. 1127 ze zm.),

Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz.U. z 1995 r., Nr 25, poz. 133).

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej (Dz.U. z 2001 r., Nr 38, poz. 455),

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2006 r., Nr 80, poz. 563 ze zm.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. z 2009 r., Nr 124 poz. 1030),

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. z 2003 r., Nr 121 poz. 1137).

2. Jakie są podstawowe wymagania - w projekcie architektonicznym - w zakresie bezpieczeństwa pożarowego (świadomość roli rzeczoznawcy do spraw p.poż)?

§ 207. 1. Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający w razie pożaru:

nośność konstrukcji przez czas wynikający z rozporządzenia,

ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku,

ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki,

możliwość ewakuacji ludzi,

a także uwzględniający bezpieczeństwo ekip ratowniczych.

DROGI EWAKUACYJNE - są to drogi komunikacji ogólnej, umożliwiające ewakuację z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, albo do obudowanej, zamykanej i oddymianej klatki schodowej.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE POMIESZCZEŃ

Wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami.

Maksymalna długość przejścia ewakuacyjnego w obrębie pomieszczenia: 40m, a przy wysokości pomieszczenia większej niż 5m: 50m.

Szerokość przejścia i wyjścia ewakuacyjnego: co najmniej 0.6m na każde 100 osób, lecz nie mniej niż 0.9m.

Pomieszczenia dla ponad 50 osób lub o powierzchni większej niż 300m2 powinno mieć dwa wyjścia ewakuacyjne, oddalone od siebie o co najmniej 5m, z drzwiami otwieranymi na zewnątrz.

Maksymalna liczba użytkowników pomieszczeń, przyjmowana do obliczeń związanych z ewakuacją (o ile nie wynika ona jednoznacznie z przeznaczenia i sposobu zagospodarowania pomieszczeń):

sal konferencyjnych, lokali gastronomiczno-rozrywkowych, holi itp.: 1m2/osobę,

pomieszczeń handlowo-usługowych: 4m2/osobę,

pomieszczeń administracyjno-biurowych: 5m2/osobę,

archiwów, bibliotek itp.: 7m2/osobę,

magazynów: 30m2/osobę.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE WYJŚCIA Z BUDYNKU/STREFY POŻAROWEJ

Dopuszcza się przeprowadzenie drogi ewakuacyjnej z klatki schodowej lub korytarzy przez hol, pod warunkiem, że:

hol jest oddzielony odpowiednimi drzwiami od klatki schodowej i korytarzy,

wolna szerokość drogi ewakuacyjnej w holu jest co najmniej o 50% większa od wymaganej,

wysokość holu nie jest mniejsza niż 3.3m,

szerokość drzwi wyjściowych jest o 50% większa od wymaganej,

odległość od klatki schodowej do wyjścia na zewnątrz budynku odpowiada dopuszczalnej długości drogi ewakuacyjnej.

Szerokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku powinna być nie mniejsza niż szerokość biegu odpowiedniej klatki schodowej, a jeśli wyjście nie jest związane z konkretną klatką schodową, należy przyjmować 0.6m szerokości na 100 osób, lecz nie mniej niż 0.9m. + Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz,

W wyjściu ewakuacyjnym z budynku dopuszcza się zastosowanie drzwi rozsuwanych o odpowiedniej konstrukcji.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE BUDYNKÓW/STREFY POŻAROWEJ

1. Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe w rozumieniu § 226, z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania, dzieli się na:

mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, okreś- lane dalej jako ZL;

produkcyjne i magazynowe, określane dalej jako PM;

inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określane dalej jako IN.

2. Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe, określane jako ZL, zalicza się do jednej lub do więcej niż jedna spośród następujących kategorii zagrożenia ludzi:

ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się;

ZL II – przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych;

ZL III – użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II;

ZL IV – mieszkalne;

ZL V – zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II

Dopuszczalne długości dróg ewakuacyjnych: - ZL I,II i V: przy jednym dojściu 10m przy co najmniej dwóch dojściach 40m - ZL III: przy jednym dojściu 30m (w tym nie więcej niż 20m poziomej drogi ewakuacyjnej), przy co najmniej dwóch dojściach 60m.

Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych: co najmniej 0.6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1.4m, + Dopuszcza się zmniejszenie tej szerokości do 1.2m, o ile służy ona nie więcej niż 20 osobom.

Drzwi ewakuacyjne wieloskrzydłowe powinny mieć co najmniej jedno, nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie mniejszej niż 0.9m.

Szerokość skrzydła ewakuacyjnego drzwi wahadłowych: 0.9m (drzwi jednoskrzydłowe), lub 0.6m (drzwi dwuskrzydłowe). Oba skrzydła drzwi wahadłowych dwuskrzydłowych muszą mieć tę samą szerokość.

Zabrania się stosowania do celów ewakuacji drzwi obrotowych i podnoszonych.

Skrzydła drzwi stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną nie mogą zmniejszać wymaganej szerokości drogi.

W budynkach niskich ZL II oraz średniowysokich klatki schodowe muszą być obudowane i zamykane drzwiami.

Na drogach ewakuacyjnych dopuszcza się stosowanie schodów wachlarzowych (a także zabiegowych o ile nie są one jedyną drogą ewakuacyjną.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE DRÓG POŻAROWYCH

Droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż dłuższego boku budynku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4, na całej jego długości, a w przypadku gdy krótszy bok budynku ma więcej niż 60m - z jego dwóch stron, przy czym bliższa krawędź drogi pożarowej musi być oddalona od ściany budynku o 5-15m dla obiektów zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi i o 5-25 m dla pozostałych obiektów. Pomiędzy tą drogą i ścianą budynku nie mogą występować stałe elementy zagospodarowania terenu lub drzewa i krzewy o wysokości przekraczającej 3m, uniemożliwiające dostęp do elewacji budynku za pomocą podnośników i drabin mechanicznych.

Droga pożarowa powinna zapewniać przejazd bez cofania lub powinna być zakończona placem manewrowym o wymiarach 20 m x 20 m, względnie można przewidzieć inne rozwiązania umożliwiające zawrócenie pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 10.

Dopuszcza się wykonanie odcinka drogi pożarowej o długości nie większej niż 15 m, z którego wyjazd jest możliwy jedynie przez cofanie pojazdu.

Najmniejszy promień zewnętrznego łuku drogi pożarowej nie może wynosić mniej niż 11 m.

INNE

W ścianach zewnętrznych budynku wielokondygnacyjnego, z zastrzeżeniem § 224, powinny być pasy między-kondygnacyjne o wysokości co najmniej 0,8 m.

W strefach pożarowych ZL I, ZL II, ZL III i ZL V stosowanie do wykończenia wnętrz materiałów i wyrobów łatwo zapalnych, których produkty rozkładu termicznego są bardzo toksyczne lub intensywnie dymiące, jest zabronione.

Ściana z oknem jednego budynku w odległości od ściany z oknem drugiego budynku – 8 metrów

4. Jakie są podstawowe wymagania - w projekcie architektonicznym - w zakresie wygody i bezpieczeństwa użytkowania (świadomość roli rzeczoznawcy do spraw bhp i ergonomii)?

§ 291.

Budynek i urządzenia z nim związane powinny być projektowane i wykonane w sposób niestwarzający niemożliwego do zaakceptowania ryzyka wypadków w trakcie użytkowania, w szczególności przez uwzględnienie przepisów niniejszego działu.

§ 292.

Wejścia do budynku o wysokości powyżej dwóch kondygnacji nadziemnych, mającego pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi, należy ochraniać daszkiem lub podcieniem ochronnym o szerokości większej co najmniej o 1 m od szerokości drzwi oraz o wysięgu lub głębokości nie mniejszej niż 1 m w budynkach niskich (N) i 1,5 m w budynkach wyższych. Wymaganie to nie dotyczy budynków na terenie zakładów karnych, aresztów śledczych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich.

Daszek, o którym mowa w ust. 1, powinien mieć konstrukcję umożliwiającą przeniesienie ewentualnych obciążeń, jakie w prawdopodobnym zakresie może spowodować upadek okładzin elewacyjnych, skrzydeł okiennych lub szyb.

§ 293.

Tablice informacyjne, reklamy i podobne urządzenia oraz dekoracje powinny być tak usytuowane, wykonane i zamocowane, aby nie stanowiły zagrożenia bezpieczeństwa dla użytkowników budynku i osób trzecich.

Daszki, balkony oraz stałe i ruchome osłony przeciwsłoneczne mogą być umieszczane na wysokości co najmniej 2,4 m nad poziomem chodnika, z pozostawieniem nieosłoniętego pasma ruchu od strony jezdni o szerokości co najmniej 1 m.

Wystawy sklepowe, gabloty reklamowe, a także obudowy urządzeń technicznych nie mogą być wysunięte poza płaszczyznę ściany zewnętrznej budynku o więcej niż 0,5 m - przy zachowaniu użytkowej szerokości chodnika nie mniejszej niż 2 m oraz zapewnieniu bezpieczeństwa ruchu dla osób z dysfunkcją narządu wzroku.

Skrzydła drzwiowe i okienne oraz kraty, okiennice lub inne osłony, w pozycji otwartej lub zamkniętej, nie mogą zawężać szerokości użytkowej chodnika usytuowanego bezpośrednio przy ścianie zewnętrznej budynku, w której się znajdują.

Wymaganie określone w ust. 4 dotyczy także zewnętrznych schodów i pochylni.

Urządzenia oświetleniowe, w tym reklamy, umieszczone na zewnątrz budynku lub w jego otoczeniu nie mogą powodować uciążliwości dla jego użytkowników ani też przechodniów i kierowców. Jeżeli światło skierowane jest na elewację budynku zawierającą okna, natężenie oświetlenia na tej elewacji nie może przekraczać 5 luksów w przypadku światła białego i 3 luksów w przypadku światła kolorowego lub światła o zmieniającym się natężeniu, błyskowego, ewentualnie pulsującego.

§ 294.

Wpusty kanalizacyjne, pokrywy urządzeń sieci uzbrojenia terenu i instalacji podziemnych oraz inne osłony otworów, usytuowane na trasie przejścia lub przejazdu, powinny znajdować się w płaszczyźnie chodnika lub jezdni.

Wpusty kanalizacyjne oraz ażurowe osłony otworów w płaszczyźnie chodnika lub przejścia przez jezdnię powinny mieć odstępy między prętami lub średnice otworów nie większe niż 20 mm.

Umieszczenie odbojów, skrobaczek, wycieraczek do obuwia lub podobnych urządzeń wystających ponad poziom płaszczyzny dojścia w szerokości drzwi wejściowych do budynku jest zabronione.

§ 295.

Skrzydła drzwiowe, wykonane z przezroczystych tafli, powinny być oznakowane w sposób widoczny i wykonane z materiału zapewniającego bezpieczeństwo użytkowników w przypadku stłuczenia.

§ 296.

1. Schody zewnętrzne i wewnętrzne, służące do pokonania wysokości przekraczającej 0,5 m, powinny być zaopatrzone w balustrady lub inne zabezpieczenia od strony przestrzeni otwartej.

W budynku mieszkalnym jednorodzinnym, zagrodowym i rekreacji indywidualnej warunek określony w ust. 1 uważa się za spełniony również wówczas, gdy schody i pochylnie o wysokości do 1 m, niemające balustrad, są obustronnie szersze w stosunku do drzwi lub innego przejścia, do którego prowadzą, co najmniej po 0,5 m.

Schody zewnętrzne i wewnętrzne, o których mowa w ust. 1, w budynku użyteczności publicznej powinny mieć balustrady lub poręcze przyścienne, umożliwiające lewo- i prawostronne ich użytkowanie. Przy szerokości biegu schodów większej niż 4 m należy zastosować dodatkową balustradę pośrednią.

§ 297.

Konstrukcja schodów, pochylni, pomostów i galerii, służących komunikacji ogólnej w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, nie może być podatna na wywoływane przez użytkowników drgania.

§ 298.

Balustrady przy schodach, pochylniach, portfenetrach, balkonach i loggiach nie powinny mieć ostro zakończonych elementów, a ich konstrukcja powinna zapewniać przeniesienie sił poziomych, określonych w Polskiej Normie dotyczącej podstawowych obciążeń technologicznych i montażowych. Wysokość i wypełnienie płaszczyzn pionowych powinny zapewniać skuteczną ochronę przed wypadnięciem osób. Szklane elementy balustrad powinny być wykonane ze szkła o podwyższonej wytrzymałości na uderzenia, tłukącego się na drobne, nieostre odłamki.

Wysokość i prześwity lub otwory w wypełnieniu balustrad powinny mieć wymiary określone w tabeli:

W budynku, w którym przewiduje się zbiorowe przebywanie dzieci bez stałego nadzoru, balustrady powinny mieć rozwiązania uniemożliwiające wspinanie się na nie oraz zsuwanie się po poręczy.

Przy balustradach lub ścianach przyległych do pochylni, przeznaczonych dla ruchu osób niepełnosprawnych, należy zastosować obustronne poręcze, umieszczone na wysokości 0,75 i 0,9 m od płaszczyzny ruchu.

Poręcze przy schodach zewnętrznych i pochylniach, przed ich początkiem i za końcem, należy przedłużyć o 0,3 m oraz zakończyć w sposób zapewniający bezpieczne użytkowanie.

Poręcze przy schodach i pochylniach powinny być oddalone od ścian, do których są mocowane, co najmniej 0,05 m.

Balustrady oddzielające różne poziomy w halach sportowych, teatrach, kinach, a także w innych budynkach użyteczności publicznej powinny zapewniać bezpieczeństwo użytkowników także w przypadku paniki. Dopuszcza się obniżenie pionowej części balustrady do 0,7 m, pod warunkiem uzupełnienia jej górną częścią poziomą o szerokości dającej łącznie z częścią pionową wymiar co najmniej 1,2 m.

§ 299.

Okna w budynku powyżej drugiej kondygnacji nadziemnej, a także okna na niższych kondygnacjach, wychodzące na chodniki lub inne przejścia dla pieszych, powinny mieć skrzydła otwierane do wewnątrz.

Dopuszcza się stosowanie okien otwieranych na zewnątrz, o poziomej osi obrotu i maksymalnym wychyleniu skrzydła do 0,6 m, mierząc od lica ściany zewnętrznej, pod warunkiem zastosowania w nich szyb zapewniających bezpieczeństwo użytkowania oraz umożliwienia ich mycia, konserwacji i naprawy od wewnątrz pomieszczeń lub z urządzeń technicznych instalowanych na zewnątrz budynku.

Przepisów określonych w ust. 1 i 2 nie stosuje się do budynku wpisanego do rejestru zabytków.

Okna w budynku wysokościowym, na kondygnacjach położonych powyżej 55 m nad terenem, powinny mieć zabezpieczenia umożliwiające ich otwarcie tylko przez osoby mające upoważnienia właściciela lub zarządcy budynku.

Okna w pomieszczeniach przewidzianych do korzystania przez osoby niepełnosprawne powinny mieć urządzenia przeznaczone do ich otwierania, usytuowane nie wyżej niż 1,2 m nad poziomem podłogi.

§ 300.

Kraty zewnętrzne, zastosowane w otworach okiennych i balkonowych, powinny być wykonane w sposób zapobiegający możliwości wspinania się po nich do pomieszczeń położonych na wyższych kondygnacjach.

Kraty i okiennice, w co najmniej jednym otworze okiennym, powinny otwierać się od wewnątrz:

mieszkania,

pomieszczenia mieszkalnego znajdującego się w budynku innym niż mieszkalnym,

pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi w suterenie lub w budynku tymczasowym z materiałów palnych,

pomieszczeń, o których mowa w § 239 ust. 2.

Wymagania, o których mowa w ust. 1 i 2, nie dotyczą zakładów karnych i aresztów śledczych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich.

§ 301.

W budynku na kondygnacjach położonych poniżej 25 m nad terenem odległość między górną krawędzią wewnętrznego podokiennika a podłogą powinna wynosić co najmniej 0,85 m, z wyjątkiem przyziemia oraz ścianek podokiennych w loggii, na tarasie lub galerii, gdzie nie podlega ona ograniczeniom.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 25 m nad terenem między górną krawędzią podokiennika a podłogą należy zachować odległość co najmniej 1,1 m, z wyjątkiem okien wychodzących na loggie, tarasy lub galerie.

Wysokość położenia podokiennika, określona w ust. 1 i 2, może być pomniejszona, pod warunkiem zastosowania zabezpieczenia okna balustradą do wymaganej wysokości lub zastosowania w tej części okna skrzydła nieotwieranego i szkła o podwyższonej wytrzymałości.

§ 302.

W budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi temperatura na powierzchni elementów centralnego ogrzewania, niezabezpieczonych przed dotknięciem przez użytkowników, nie może przekraczać 90°C.

W budynku, o którym mowa w ust. 1, lecz z ogrzewaniem powietrznym, temperatura strumienia powietrza w odległości 1 cm od wylotu do pomieszczenia nie może przekraczać 70°C - jeżeli znajduje się on na wysokości ponad 3,5 m od poziomu podłogi i 45°C - w pozostałych przypadkach.

W pomieszczeniu przeznaczonym na zbiorowy pobyt dzieci oraz osób niepełnosprawnych na grzejnikach centralnego ogrzewania należy umieszczać osłony, ochraniające od bezpośredniego kontaktu z elementem grzejnym.

W budynkach przeznaczonych na zbiorowy pobyt dzieci i osób niepełnosprawnych, w instalacji wody ciepłej powinny być stosowane termostatyczne zawory mieszające z ograniczeniem maksymalnej temperatury do 43 °C, a w instalacjach prysznicowych do 38 °C, zapobiegające poparzeniu.

§ 303.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 25 m nad terenem zabrania się stosowania balkonów. Nie dotyczy to balkonów o przeznaczeniu technologicznym.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 25 m nad terenem można stosować loggie wyłącznie z balustradami pełnymi. Stosowanie logii powyżej 55 m nad terenem jest zabronione.

W budynku na kondygnacjach położonych powyżej 12 m, lecz nie wyżej niż 25 m nad terenem, można stosować portfenetry, pod warunkiem zastosowania w nich progów o wysokości co najmniej 0,15 m.

§ 304.

Przeszklenie okien połaciowych, których krawędź jest usytuowana na wysokości ponad 3 m nad poziomem podłogi, świetlików oraz dachów w budynkach użyteczności publicznej i zakładów pracy, powinno być wykonane ze szkła lub innego materiału o podwyższonej wytrzymałości na uderzenie.

Okładzina szklana ścian zewnętrznych budynku wysokiego i wysokościowego powinna być wykonana ze szkła o podwyższonej wytrzymałości na uderzenia, tłukącego się na drobne, nieostre odłamki.

§ 305.

Nawierzchnia dojść do budynków, schodów i pochylni zewnętrznych i wewnętrznych, ciągów komunikacyjnych w budynku oraz podłóg w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, a także posadzki w garażu, powinna być wykonana z materiałów niepowodujących niebezpieczeństwa poślizgu.

Posadzki i wykładziny w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi powinny być wykonane z materiałów antyelektrostatycznych, spełniających warunki określone w Polskich Normach dotyczących ochrony przed elektrycznością statyczną.

Nawierzchnia zewnętrznej pochylni samochodowej o nachyleniu większym niż 15% powinna być karbowana.

§ 306.

W budynku użyteczności publicznej, produkcyjnym i magazynowym, w miejscach, w których następuje zmiana poziomu podłogi, należy zastosować rozwiązania techniczne, plastyczne lub inne sygnalizujące tę różnicę.

W budynkach, o których mowa w ust. 1, powierzchnie spoczników schodów i pochylni powinny mieć wykończenie wyróżniające je odcieniem, barwą bądź fakturą, co najmniej w pasie 30 cm od krawędzi rozpoczynającej i kończącej bieg schodów lub pochylni

§ 307.

W budynku produkcyjnym i magazynowym, w których mogą wystąpić zmienne obciążenia użytkowe stropów, schodów lub pomostów roboczych, należy w widocznym miejscu umieścić tablicę informacyjną, określającą dopuszczalną wielkość obciążenia tych elementów.

§ 308.

W budynkach o dwóch lub więcej kondygnacjach nadziemnych należy zapewnić wyjście na dach co najmniej z jednej klatki schodowej, umożliwiające dostęp na dach i do urządzeń technicznych tam zainstalowanych.

W budynkach wysokich (W) i wysokościowych (WW) wyjścia, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić z każdej klatki schodowej.

Jako wyjście z klatki schodowej na dach należy stosować drzwi o szerokości 0,8 m i wysokości co najmniej 1,9 m lub klapy wyłazowe o wymiarze 0,8 x 0,8 m w świetle, do których dostęp powinien odpowiadać warunkom określonym w § 101.

Na dachu o spadku ponad 25% oraz na dachu pokrytym materiałami łamliwymi (tłukącymi) należy wykonać stałe dojścia do kominów, urządzeń technicznych oraz anten radiowych i telewizyjnych.

Dojścia, o których mowa w ust. 4, na odcinkach o nachyleniu ponad 25% powinny mieć zabezpieczenia przed poślizgiem.

Na dachu o spadku ponad 100% powinny być zamocowane stałe uchwyty dla lin bezpieczeństwa lub bariery ochronne nad dolną krawędzią dachu.

Cała kwestia oświetlenia

Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków określonych w § 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. 2. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie – co najmniej 1:12.

5. Jakie ograniczenia projektowe niesie lokalizacja obiektu na terenach będących pod wpływem eksploatacji górniczej?

konieczność zabezpieczenia budynku przed szkodami górniczymi

kategorie terenów górniczych - od I do V [przy V - najgorszej nie zaleca się budowania]

zabezpieczenia przed szkodami górniczymi niosą dodatkowe koszty

obrys budynku jak najbardziej zbliżony do prostokąta

ściany zewnętrzne i nośne - prostoliniowe bez przesunięć i załamań

układ konstrukcyjny obiektu - symetryczny i regularny

budynki o znacznych wymiarach rzutu poziomego lub o nieregularnych kształtach - dzielić dylatacjami na konstrukcyjnie niezależne części - segmenty

klatki schodowe i szyby windowe - umiejscawiać w połowie segmentu

budynku powinny mieć pełne podpiwniczenie, albo wcale - nie powinno się robić częściowego podpiwniczenia [płyta fundamentowa wykonana jako sztywny ruszt żelbetowy]

ławy fundamentowe żelbetowe

przy wyższych kategoriach [III,IV] - wykonanie ściągów żelbetowych na poziomie fundamentów

wszystkie ściany nośne zewnętrzne i wewnętrzne - wieńce żelbetowe o przekroju minimum 25 x 25cm

najkorzystniejsze na terenach górniczych - stropy żelbetowe in situ [wykonane na budowie]

6. Wymień kategorie oddziaływań eksploatacji górniczej na budynki oraz podaj maksymalne gabaryty sekcji dla poszczególnych kategorii.

KATEGORIE:

I, II, III – kategorie powszechne na Śląsku. Dozwolone budowanie na terenach tej kategorii,

IV – Budowanie dozwolone w wyjątkowych sytuacjach,

V – Budowanie nie dozwolone, chyba że stawia się budynki tymczasowe itp.

DŁUGOŚCI SEKCJI DLA POSZCZEGÓLNYCH KATEGORII:

I – nie ma zabezpieczeń (24-30m);

II – zabezpieczenia łatwe do zamontowania (18-24m);

III – częściowe zabezpieczenie (15-18m);

IV – całkowite zabezpieczenie (<15m);

V – wyjęte z zabudowy;

Na terenach poza górniczych długość sekcji zwykle wynosi około 40-45 m co wynika z rozszerzalności materiałów (im dłuższa sekcja tym większe odkształcenia).

7. Przedstaw sposoby rozwiązania transportu pionowego i poziomego w parkingach wielopoziomowych. (chodzi o transport pojazdów???)

Parkingi można podzielić ze względu na charakter ich funkcjonowania: stacjonarne, półautomatyczne i automatyczne:

stacjonarne: bez pomocy jakichkolwiek urządzeń; po rampach i drogach wewnętrznych parkingu (pochylnie ramp zadaszonych max 2 poziomy 20% jak więcej to 15%, pochylenie na zewnątrz 15%);

półautomatyczne: manewruje kierowca żeby wjechać na urządzenie, które podnosi i przenosi pojazd na wolne miejsce; wykorzystywane urządzenia to dźwigi, palety przesuwne, podnośniki miejsc, systemy podnosząco-przesuwne;

automatyczne: kierowca wjeżdża pojazdem do terminalu i parkuje samochód na wyznaczonym miejscu, potem opuszcza pojazd i następuje automatyczne składowanie pojazdy; wszystko kontroluje system komputerowy; urządzenia: wyciąg wieżowy, rotacyjne z mobilnymi stanowiskami;

§ 104. Warunki techniczne

Dojazd (droga manewrowa) do stanowisk postojowych w garażu jednoprzestrzennym (bez ścian wewnętrznych) powinien mieć szerokość dostosowaną do warunków ruchu takich samochodów, jakie mają być przechowywane, oraz do sposobu ich usytuowania w stosunku do osi drogi, ale co najmniej:

przy usytuowaniu prostopadłym – 5,7 m,

przy usytuowaniu pod kątem 60° – 4 m,

przy usytuowaniu pod kątem 45° – 3,5 m,

przy usytuowaniu równoległym – 3 m.

Dopuszcza się zmniejszenie wymiaru, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do 5,0 m, jeżeli stanowiska postojowe mają szerokość co najmniej 2,5 m.

Stanowiska postojowe w garażu powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5,0 m, z zachowaniem odległości między bokiem samochodu a ścianą lub słupem – co najmniej 0,5 m.

Stanowiska postojowe w garażu, przeznaczone dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne, powinny mieć zapewniony dojazd na wózku inwalidzkim z drogi manewrowej do drzwi samochodu co najmniej z jednej strony, o szerokości nie mniejszej niż 1,2 m.

§ 105.

W garażu podziemnym i wielopoziomowym nadziemnym jako dojścia należy stosować schody odpowiadające warunkom określonym w § 68.

W garażu jednopoziomowym podziemnym i nadziemnym dopuszcza się wykorzystanie jako dojścia pochylni przeznaczonych do ruchu samochodów, jeżeli ich nachylenie nie przekracza 10% oraz istnieje możliwość wydzielenia bezpiecznego pasma ruchu pieszego o szerokości co najmniej 0,75 m.

Nie wymaga się wydzielenia pasma ruchu pieszego na pochylni dwupasmowej, a w garażu o pojemności do 25 samochodów włącznie na kondygnacji – także na pochylni jednopasmowej.

Stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne, należy sytuować na poziomie terenu lub na kondygnacjach dostępnych dla tych osób z pochylni, z uwzględnieniem warunków, o których mowa w § 70.

W garażu wielopoziomowym lub stanowiącym kondygnację w budynku mieszkalnym wielorodzinnym oraz budynku użyteczności publicznej należy zainstalować urządzenia dźwigowe lub inne urządzenia podnośne umożliwiające transport pionowy osobom niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich na inne kondygnacje, które wymagają dostępności dla tych osób.

8. Podaj definicję domu wielorodzinnego oraz jednorodzinnego.

ZGODNIE Z USTAWĄ PRAWO BUDOWLANE Z DN. 7 LIPIEC 1994:

budynek mieszkalny jednorodzinny - należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 3% powierzchni całkowitej budynku

Nie ma podanej w Ustawie definicji budynku wielorodzinnego Dom wielorodzinny - budynek mieszkalny zawierający więcej niż 2 mieszkania lub zespół takich budynków wraz z urządzeniami związanymi z ich obsługa oraz zielenią rekreacją przydomową

9. Podaj główne typy budynków wielorodzinnych i opisz ich cechy szczególne.

WIELORODZINNE [powyżej 2 mieszkań]:

+ KAMIENICE

10. Omów układy komunikacji ogólnej w budynku wielorodzinnym (typologia dostępu).

11. Narysuj podstawowe układy konstrukcyjne stosowane w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym i opisz ich cechy szczególne.

1. Budynki o ścianowej konstrukcji nośnej np. Gliwice, osiedle przy ul. ZWM, Gliwice, akademik „Karlik”

Podział ze względu na materiał ścian nośnych:

ceglane murowane

z betonów jamistych lub lekkich

z betonów zwykłych

z żelbetu

Podział ze względu na metody wykonawcze:

Wykonywane na miejscu budowy

tradycyjne (murowane)

lite

w deskowaniach przestawnych

w deskowaniach ślizgowych

prefabrykowane

wielkoblokowe i wielkopłytowe

Podział ze względu na układ ścian nośnych:

podłużny (wielkopłytowe, wielkoblokowe)

poprzeczny (wielkopłytowe, wielkoblokowe)

krzyżowy (wielkopłytowe )

Podział ze względu na układ słupów i rozpór w szkieletach

ustroje płytowo-słupowe

z gładką płytą stropową

ze stropami grzybkowymi

z gładką płytą stropowąze stropami grzybkowymi

Podział ze względu na układ słupów i rygli w szkieletach o:

małym rozstawie słupów

dużym rozstawie słupów

z ryglami wspornikowymi (ściany zewnętrzne wysunięte przed lico słupów)

z ryglami bezwspornikowymi

ustroje płytowo-słupowe

szkieletowe ze stropami grzybkowymi

Podział ze względu na sposób wykonania:

betonowane na miejscu budowy

częściowo prefabrykowane

całkowicie prefabrykowane

17. Scharakteryzuj elementy funkcjonalne przestrzeni wejściowej w budynkach użyteczności publicznej (strefy przedwejściowej, wejścia i holu).

Strefa przedpowieściowa:

zorganizowana przestrzeń naprowadzająca na wejście np. poprzez wytworzenie placu z elementami małej architektury, zieleni, elementów wodnych itp.

rolą elementów strefy przedwejściowej jest naprowadzenie, zaakcentowanie, ułożenie funkcjonale [rozgraniczenie ruchu pieszych, samochodów, rowerów]

posiada wartość reprezentacyjną dzięki użytym materiałom i zastosowanym elementom aranżacji

ELEMENTY STREFY PRZEDWEJŚCIOWEJ:

nawierzchnia utwardzona [rysunek posadzki, użyte materiały, kolor, faktura, podziały]

elementy zieleni [szpalery drzew, gazony, "wyspy zieleni" itp]

aranżacje wodne [fontanna]

parkingi

elementy małej architektury [ławki, zadaszenia, kosze na śmieci, stojaki na rowery]

Strefa wejściowa i hol (przedsionek, wiatrołap)

Jego zadaniem jest przede wszystkim wyrównanie różnicy temperatur panujących, zwłaszcza zimą, na zewnątrz budynku i w jego wnętrzu, w celu ochrony ciepła.

może być wydzielony za pomocą stałych elementów jak : przeszkleniem ściana pełna lub elementów ruchomych: kurtyna [materiałowa]

Hol – duży reprezentacyjny przedpokój, poczekalnia, sala w hotelach, restauracjach, kinach, teatrach, również w mieszkaniach, domach, willach. Centralny węzeł komunikacyjny w budynkach. Hol jest pomieszczeniem łączącym funkcję komunikacyjną (łączy pomieszczenia o odrębnych funkcjach) z reprezentacyjną. Powinien posiadać kształt kwadratu lub prostokąta, rzadziej nieregularny. Często w centralnym punkcie pomieszczenia usytuowane są schody.

Szerokość użytkowa schodów zewnętrznych do budynku powinna wynosić co najmniej 1,2 m, przy czym nie może być mniejsza niż szerokość użytkowa biegu schodowego w budynku, przyjęta zgodnie z wymaganiami określonymi w ust. 1 i 2.

liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10

Szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach do budynku powinna wynosić w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m.

18. wyjaśnij zasadę 'trzeciego miejsca' Raya Oldenburga oraz jej zastosowanie w kształtowaniu budynków użyteczności publicznej (biblioteki, galerie sztuki, muzea, domy kultury, kluby młodzieżowe)

Trzecie miejsce (The Third Place) – termin używany w określaniu miejsca w przestrzeni publicznej, które oddziela środowisko życia w domu i pracy. Pojęcie to użyte zostało po raz pierwszy w 1989 r. przez amerykańskiego socjologa Raya Oldenburga w książce The Great Good Place.

„Trzecie miejsce” to miejsce odpoczynku – nie tylko od pracy, lecz także od wykonywanych na co dzień rutynowych czynności. Jest neutralną przestrzenią, w której spędzamy wolny czas, spotykamy przyjaciół, odpoczywamy po pracy zawodowej, pracach domowych, nabieramy oddechu przy filiżance kawy (herbaty), obserwujemy i pokazujemy się innym. „Trzecie miejsca” wzmacniają w nas poczucie przynależności do otoczenia oraz więzi z innymi – znanymi lub potencjalnie bliskimi nam osobami. Są to miejsca, w których tętni życie lokalnej społeczności, gdzie rodzą się nowe pomysły, utrwalają się lub ewoluują ważne w danym środowisku wartości.

tradycyjne „trzecie miejsca” (restauracje, kawiarnie, puby) powoli przestają nimi być – coraz częściej wpadamy tam na chwilę, by szybko coś zjeść, i jeszcze szybciej zwolnić miejsce dla następnego klienta. A „trzecie miejsce” to przestrzeń, która z założenia nie wywiera presji, nie kojarzy się też z jakimkolwiek przymusem. Jest to miejsce, w którym po prostu chce się być.

Obecnie elementy teorii „trzeciego miejsca” wykorzystywane są przez podmioty komercyjne (banki, księgarnie, centra handlowe), pragnące wzbogacić swoją ofertę poprzez odwołanie się do emocjonalnych czy społecznych potrzeb klientów, i tym samym zyskać przewagę nad konkurencją.

[biblioteki, galerie sztuki, muzea, domy kultury, kluby młodzieżowe] etc. =

centrum społeczności lokalnej

miejsce spotkań nieformalnych

rozwijanie zainteresowań i pasji

Powinny być:

przyjazne

funkcjonalne

łatwe do adaptacji

zrozumiałe

logicznie zorganizowane

nie budzące uczucia zagubienia

19. Drogi ewakuacyjne w budownictwie użyteczności publicznej

KATEGORIA ZAGROŻENIA LUDZI [ZL]:

budynki użyteczności publicznej zaliczamy do kategorii ZL III

z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi trzeba zapewnić możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio albo drogami ewakuacyjnymi

DROGA EWAKUACYJNA:

drogi ewakuacyjne to korytarze oraz klatki schodowe

poziome drogi ewakuacyjne stanowią korytarze

pionowe drogi ewakuacyjne to schody

szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych - min. 0,6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4m, - oblicza się proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji, może być 1,2m jeśli tylko dla 20 osób

wysokość drogi ewakuacyjnej - 2,2m - ale może być obniżona do 2m na odcinku nie większym niż 1,5m

korytarze stanowiące drogę ewakuacyjną w budynkach kategorii ZL powinny być podzielone na odcinki nie dłuższe niż 50m

na drogach ewakuacyjnych [schodach] jest zabronione stosowanie spoczników ze stopniami, schodów ze stopniami zabiegowymi [jeśli te schody są jedyną drogą ewakuacyjną]

dopuszcza się stosowanie schodów wachlarzowych, pod warunkiem zachowania minimalnej szerokości stopni określonych w § 69 ust. 6

w budynkach średniowysokich [SW] klasy ZL III należy stosować klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymianiu

w budynkach wysokich [W] i wysokościowych [WW] - co najmniej dwie klatki schodowe obudowane i oddzielone od poziomych dróg komunikacji ogólnej oraz pomieszczeń przedsionkiem przeciwpożarowym

DOJŚCIE EWAKUACYJNE:

to droga którą przebywa człowiek od wyjścia z pomieszczenia wzdłuż osi drogi ewakuacyjnej do krawędzi najbliższego stopnia schodów, zaś w przypadku pomieszczeń na parterze - do drzwi ewakuacyjnych prowadzących na zewnątrz

dopuszczalne długości dojścia ewakuacyjnego dla strefy ZL III to: 30m [długość przy jednym dojściu] i 60m [przy 2 dojściach]

PRZEJŚCIE EWAKUACYJNE:

to droga którą musi przebyć człowiek od najdalej położonego miejsca pobytu w danym pomieszczeniu do wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną [z reguły na korytarz]

przejście ewakuacyjne powinno wynosić max 40m od najdalszego miejsca w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub innej strefy pożarowej, albo na zewnątrz budynku

długości przejść ewakuacyjnych mogą być zwiększone, jeśli zastosujemy np. samoczynne urządzenia gaśnicze [zwiększone o 50%], samoczynnych urządzeń oddymiających [zwiększone o 50%]

przejście ewakuacyjne nie powinno prowadzić przez więcej niż 3 pomieszczenia

szerokość przejścia ewakuacyjnego - min. 0,6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9m, a w przypadku przejścia ewakuacyjnego dla grupy do 3 osób - min. 0,8m

WYJŚCIA EWAKUACYJNE:

drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku przeznaczone na więcej niż 50 osób powinny się otwierać na zewnątrz

pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o co najmniej 5m [gdy jest przeznaczone do przebywania w nim ponad 50 osób; gdy jego powierzchnia przekracza 300m2 - w strefie ZL III]

szerokość drzwi stanowiących wyjścia ewakuacyjne w świetle - min. 0,6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9m, a w przypadku drzwi z pomieszczenia dla grupy do 3 osób - min. 0,8m

22. Omów podstawowe zasady projektowania widowni w obiektach użyteczności publicznej (np. w kinie teatrze, w halach sportowych)

Pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 200 osób dorosłych lub 100 dzieci, w których miejsca do siedzenia są ustawione w rzędach, powinny mieć:

fotele i inne siedzenia trudno zapalne oraz niewydzielające produktów rozkładu i spalania, określonych jako bardzo toksyczne, zgodnie z Polską Normą dotyczącą badań wydzielania produktów toksycznych; określenie trudno zapalny przypisuje się fotelom i innym siedzeniom, które nie ulegają postępującemu tleniu i spalaniu płomieniowemu w warunkach określonych Polską Normą dotyczącą badania zapalności mebli tapicerowanych,

szerokość przejść pomiędzy rzędami siedzeń nie mniejszą niż 0,45 m, przy czym odległość tę należy ustalać, biorąc pod uwagę odstęp między stałymi elementami siedzeń,

liczbę siedzeń w rzędzie nie większą niż 16 pomiędzy przejściami oraz 8 w rzędzie przyściennym, przy czym dopuszcza się zwiększenie liczby miejsc w rzędach odpowiednio do 40 i 20 pod warunkiem zwiększenia odstępu między rzędami siedzeń o 1 cm na każde dodatkowe siedzenie odpowiednio powyżej 16 lub 8,

szerokość przejść komunikacyjnych nie mniejszą niż 1,2 m przy liczbie osób do 150, a przy większej ich liczbie szerokość tę należy zwiększyć proporcjonalnie o 0,6 m na 100 osób,

rzędy siedzeń lub ławek trwale umocowane do podłogi albo siedzenia sztywno łączone ze sobą w rzędy oraz między rzędami.

23. Opisz ideę planu Parku De la Villette w Paryżu

http://karolina-aroundtheworld.blogspot.com/2013/04/park-de-la-villette-w-paryzu.html

Tschumi inspirował się post-modernistyczną koncepcją architektoniczną - dekonstruktywizmem i odpowiada filozoficznej myśli Jacquesa Derridy. Park ma być miejscem aktywności artystycznej i intelektualnej. Świadczy o tym bogaty repertuar:

wystawy kultury świata, cyrki i festiwale interdyscyplinarne, performance, , sztuka ulicy, warsztaty i zabawy twórcze.

W koncepcji parku obecny jest duch pojednania, spotkanie starych budynków i nowoczesnej struktury w połączaniu z wodą, roślinami; połączanie kameralności i przestrzeni; połączenie miasta z naturą.

Całość oparta jest na 3 systemach, które istnieją niezależnie od siebie, a jednocześnie pokrywają się ze sobą, są we wzajemnych relacjach:

punkty

linie

płaszczyzny

26 punktów to "szaleństwa" (niby kadry z filmu), pawilony w czerwonym kolorze. Każdy jest wyjątkowy pod względem formy i funkcji, a kolor ma rozjaśnić współczesny park, stanowić harmonijny kontrapunk dla zieleni. Pawilony ustawione są na siatce w regularnych odstępach 120 x 120 m. Każdy budynek zamyka się w sześcianie 10.80 m. Mieszczą się w nich: kawiarnie, restauracje, kisoki, punkty informacji turystycznej, zameczek dla dzieci albo składzik na narzędzia do pielęgnacji parku.Mogą też być poprostu rzeźbą. Pawilony mają swoje nazwy, złożone z litery i cyfry, np. L5 jest hołdem złożonym wieży Vladimira Tatlina , L4 to obserwatorium.

Park powstał w 1982 roku kiedy to ówczesne władze Paryża ogłosiły międzynarodowy konkurs na zaprojektowanie parku XXI wieku. Konkurs wygrał architekt Bernard Tschumi który stworzył "Zielony Salon Miasta".

24. Wymień fazy rozwoju przemysłu i uwarunkowania wpływające na kształtowanie rozwiązań przestrzennych przemysłu.

Fazy:

1 faza industrializacji 1790-1840 (maszyna parowa, wielokondygnacyjne fabryki o żeliwnym szkielecie),

2 faza industrializacji 1840-1900 (okręgi przemysłowe i kompleksy przemysłowo-osiedleńcze – początek aglomeracji),

3 faza industrializacji 1900-1950 (uwzględnianie zasad Karty Ateńskiej, poprawa standardu miejsc pracy)

4 faza industrializacji 1950-1980,

wznoszenie wielkoprzestrzennych, płaskich hal produkcyjnych lokalizowanych w podmiejskich strefach przemysłowych,

rozpoczęcie działań zmierzających do restrukturyzacji przemysłu wielkoskalarnego,

dążenie do minimalizacji szkód powstających w środowisku wskutek działalności przemysłu poprzez inwestowanie w wysoko rozwinięte technologie,

Uwarunkowania:

dostępność zasobów naturalnych, surowców oraz terenu spełniającego warunki rozwoju przestrzennego oraz możliwości ochrony środowiska bez ponoszenia nadmiernych kosztów,

dostępność rynków zbytu, kooperacji, powiązań transportowych oraz urządzeń infrastruktury technicznej,

zasoby siły roboczej,

czynniki polityczno-społeczne,

korzyści aglomeracji (współpraca technologiczna, układ komunikacyjny- drogi, kolej, lotniska, porty, dostępność mediów; wykształcona kadra; uregulowana sytuacja planistyczna i prawna),

charakterystyka technologiczna różnych typów przemysłu,

U podstaw powstawania i rozwoju obszarów zurbanizowanych leży koncentracja miejsc pracy pozarolniczej - w tym pracy w przemyśle. Sposób funkcjonowania obszaru zurbanizowanego oraz jego zasięg przestrzenny są więc zależne od:

lokalizacji miejsc pracy w stosunku do pozostałych elementów układu osiedleńczego,

osiągniętego postępu technicznego w środkach transportu i systemie komunikacji,

Wpływ na lokalizację przemysłu mają zarówno warunki gospodarcze jak i charakterystyka technologiczna różnych typów przemysłu. Podstawowe cechy, które decydują o lokalizacji przemysłu w konkretnej lokalizacji zurbanizowanej, to wymieniane już:

profil produkcji i stopień przetworzenia produktu,

wielkość zgrupowania i jego ekspansywność terytorialna,

uciążliwość dla otoczenia i szkodliwość dla środowiska przyrodniczego,

wewnętrzna struktura zgrupowania,

skala i charakter zabudowy,

Elementy te są współzależne i bezpośrednio decydują o wyborze miejsca lokalizacji. W planowaniu przestrzennym szczególne miejsce zajmują walory użytkowe terenu lokalizacji. Oprócz omawianych już walorów naturalnych związanych z występowaniem surowców, silne znaczenie uzyskują walory społeczne oraz obsługi technicznej i funkcjonalnej.

Walory społeczne rozpatrywane są jako zmienne niezależne (np. zastane walory specjalne środowiska naturalnego, krajobrazowe, kulturowe) oraz zmienne zależne od działań plastycznych.

Walory obsługi technicznej i funkcjonalnej wskazują możliwości lub ograniczenia obciążenia funkcją produkcji wyodrębnionego obszaru i rozpatrywane są jako elementy zmiennych zależnych (planistycznych). Zaburzenia obsługi są, obok zaburzeń ekosystemów naturalnych, pierwszym sygnałem dla podjęcia przeciwdziałań planistycznych w stosunku do sposobu rozwoju i funkcjonowania przemysłu w układzie osiedleńczym. Waloryzacja pozwala na wyodrębnienie jednostek strukturalnych obszaru, których cechy odpowiadają potrzebom określonej działalności przemysłowej. Każdorazowo różnorodność uwarunkowań środowiska jest powodem różnicowania rozwiązań przestrzennych w różnych lokalizacjach, nawet przy założeniu identycznej technologii produkcji.

25. Przedstaw podział przemysłu z uwagi na możliwości i ograniczenia lokalizacji.

Walory terenu lokalizacji

Atrakcyjność lokalizacji jest jedną z istotnych przyczyn koncentracji działalności gospodarczej. Na lokalizację przemysłu wpływ ma wiele czynników, które można w trzech podstawowych zakresach:

czynniki naturalne (przyrodnicze) związane są głównie z występowaniem surowców do produkcji, ale także z zasobami wodnymi, zapleczem energetycznym, wreszcie ograniczeniami ekologicznymi,

czynniki społeczne i polityczne, związane są głównie z biegunowym wpływem społeczeństwa na lokalizację przemysłu (z jednej strony protesty, z drugiej oczekiwania dot. zapewnienia miejsc pracy), polityką państwa wobec przemysłu (strefy ekonomiczne - strefy chronione),

czynniki techniczno - funkcjonalne związane są z wyposażeniem terenu w infrastrukturę techniczną, korzyściami z bliskiej lokalizacji innych rodzajów przemysłu, szybkim dostępem do rynku, istnieniem w miejscu potencjalnej lokalizacji odpowiedniej siły roboczej o wymaganych kwalifikacjach oraz zaplecza badawczo - rozwojowego.

Wpływ czynnika naturalnego na różne rodzaje przemysłu różni się znacząco:

dla przemysłu wydobywczego lokalizacja zakładu wyznaczona jest miejscami występowania różnych surowców. Mamy tu do czynienia z lokalizacją przymusową.

lokalizację przemysłów, które powinny być umiejscowione w pobliżu bazy surowcowej lub rynków zbytu ze względu na koszta transportu surowców lub produktów (przemysł hutniczy, chemiczny, spożywczy), określa jako lokalizację związaną,

lokalizacja swobodna występuje gdy żaden z powyższych czynników lokalizacji nie ma istotnego wpływu na lokalizację zakładów produkcyjnych (np. przemysł elektroniczny, włókienniczo-odzieżowy, jubilerski).

Przestrzenne podziały przemysłu

Podstawowe grupy i rodzaje działalności produkcyjnej.

Istnieje wiele systematyk działalności produkcyjnej, które przyjmują różne kryteria klasyfikacji - w Polsce powszechnie stosowany jest (zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności) podział przemysłu na cztery sekcje, należą do nich:

Górnictwo i wydobywanie,

Przetwórstwo przemysłowe,

Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych,

Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją,

Typologia ogólnego podziału przemysłu

Dla analizy układów urbanistycznych przemysłu bardziej użyteczny jest inny, prostszy podział na:

przemysł wydobywczy i energetyczny,

przemysł przetwórczy,

26. Omów ogólne zasady zagospodarowania przestrzennego zakładu przemysłowego.

Elementy rozwiązań przestrzennych

Główne cechy układu funkcjonalnego

Zakład przemysłowy jest systemem celowym, projektowanym z uwagi na planowaną misję lub cel. U początku tego systemu znajduje się surowiec lub półprodukt potrzebny dla wytworzenia produktu. W zakończeniu systemu jest oczekiwany produkt, który wymaga dostarczenia na rynek, lub półfabrykat, który dostarczany jest do innego zakładu do dalszej obróbki. W procesie wytwarzania, niezależnie od stopnia automatyzacji, obok maszyn i urządzeń uczestniczy człowiek. Zakład przemysłowy jest miejscem pracy, stanowiącym o poziomie życia społeczeństw.

Proces produkcyjny zazwyczaj jest procesem złożonym, w którym uczestniczą różne zakłady produkujące półprodukty lub dostarczające surowce. W efekcie produkt finalny powstaje w kooperacji zakładów produkcyjnych różnego typu. Np. w przypadku fabryki samochodów liczba zakładów kooperujących dochodzi do ponad 200.

Z uwagi na dużą różnorodność wytwarzania produktów istnieje oczywista trudność w jednoznacznym wyliczeniu elementów/przestrzeni funkcjonalnych w zakładzie przemysłowym, lub w obiekcie przemysłowym. Programowanie, wyrażone liczbą metrów kwadratowych oraz cech jakościowych poszczególnych powierzchni, jest zazwyczaj odrębną czynnością wykonywaną / zlecaną przez inwestora. Cechą najbardziej charakterystyczną dla podjęcia działań projektowych jest podział powierzchni użytkowych według ich charakterystyki przestrzennej.

Ogólny podział powierzchni funkcjonalnych w przestrzennym projektowaniu przemysłu przedstawia się następująco:

powierzchnie użytkowe służące funkcji produkcji podstawowej i pomocniczej, ich wielkość, wysokość i wymagania szczególne są przedmiotem planowania i programowania przedprojektowego,

powierzchnie służące funkcji magazynowania, w tym magazynowania surowca lub półproduktu wymaganych dla procesu produkcji oraz magazynowania produktu finalnego, wraz z powierzchniami przyjęcia i ekspedycji, wielkość i wysokość określane są dla obiektów indywidualnie,

powierzchnie użytkowe funkcji sanitarno - socjalnej i rekreacyjnej pracowników, służące podstawowym wymogom oraz podniesieniu jakości i komfortu miejsca pracy, oraz powierzchnie funkcji biurowej związanej z zarządzaniem, a także pomieszczenia z tymi funkcjami związane, ich cechą wspólną jest standardowa wysokość (ok. 3,2m) i gabaryty pomieszczeń,

powierzchnie usług towarzyszących danej produkcji, ich wielkość i charakterystyka wymagają ustaleń jednorazowych, dotyczyć bowiem mogą zarówno urządzeń technicznych, np. laboratoriów badawczych, jak i innych, np. oczyszczalni, przepompowni czy garaży, warsztatów naprawczych lub urządzeń terenowych wymaganych specyfiką produkcji.

Procesem przestrzennego kształtowania rozwiązań dla przemysłu generalnie rządzą prawa produkcji ważne z punktu widzenia planowanego produktu finalnego. Zatem dla rozpoczęcia działań planistycznych, wyboru miejsca lokalizacji, ważna jest znajomość charakterystyki ogólnej planowanej inwestycji.

Podporządkowanie projektowania dla przemysłu zasadom ekonomiczności, sprawia, że przestrzenie służące technologii i organizacji produkcji posiadają znaczenie zasadnicze dla podejmowania decyzji. Dla większości obiektów hal przemysłowych wytyczną generalną jest kształtowanie takich gabarytów, które stwarzają możliwość elastycznego wykorzystywania przestrzeni hal. Spróbujmy zatem w dużym skrócie przybliżyć najważniejsze elementy procesu projektowania, które wchodzą w zakres technologii i organizacji produkcji. Rozwiązania środowiska miejsca pracy są wyrazem jakości miejsca pracy i choć przyporządkowanie technologii i organizacji produkcji w rozwiązaniach dla przemysłu nadal jest ważne, problematyka jakości środowiska pracy zyskuje coraz większe znaczenie.

Technologia i organizacja produkcji

W zakres technologii produkcji wchodzą:

Przedmiot produkcji, a więc charakterystyka ogólna produktu (np. gabaryty, ciężar, masa, stan fizyczny), planowana wielkość i rozwojowość produkcji,

Technologia, charakterystyka procesów produkcyjnych i odpowiadająca im charakterystyka emisji i odpadów,

Rodzaj i liczba maszyn i urządzeń, podstawowe i pomocnicze procesy produkcji, np. transportu wewnątrzzakładowego, urządzeń do składowania i dystrybucji towarów, gospodarki wodnej, ściekowej itp.

Dane powyższe, wpływając na liczbę pracowników oraz ich strukturę zawodową, warunkują liczbę miejsc pracy. Wywierają wpływ na planowanie potrzeb energii, wody, surowców, determinują wielkość działki oraz wpływają na wybór terenu lokalizacji.

W zakres organizacji procesu produkcji wchodzą:

wielkość i kierunki przepływów materiałowych, czyli schematy przepływu surowca, produktu, odpadów stałych i płynnych, potoki ruchu ludzi, transportu itp.

przebieg procesów produkcyjnych i organizacja procesu pracy wyznaczają optymalny ekonomicznie i technicznie przebieg procesów podstawowych i pomocniczych wraz z oprzyrządowaniem i stanowiskami obsługi,

Dane dotyczące przebiegu, wielkości i koncepcji organizacji procesu produkcji kształtują zasadę grupowania stanowisk pracy (np. wydziałową, przedmiotową), decydują o umiejscowieniu stanowisk sterowania i kontroli, a także o rytmiczności częstości składowych procesu produkcji itp. W następstwie wpływają na ogólną koncepcje układu przestrzennego:

na rozkład stref funkcjonalnych,

na rozwiązania dążące do zablokowania lub rozproszenia funkcji w oddzielnych budynkach,

Wymagania technologii i organizacji produkcji sprawiają, że wytyczną ogólną w procesie projektowania jest poszukiwanie takich rozwiązań, które pozwalają na ich adaptacyjność w sytuacji częstych zmian techniczno - technologicznych.

Środowisko miejsca pracy

Problematyka kształtowania elementów środowiska miejsca pracy w procesie planowania i projektowania pełni jak gdyby funkcję kontrolną, w której zakres wchodzą:

zapewnienie ustawowych norm i standardów bezpieczeństwa i jakości miejsca pracy,

spełnienie warunków ergonomii stanowisk pracy,

spełnienie potrzeb psychospołecznych pracownika w miejscu pracy,

spełnienie warunków ustawowych i społecznych przy wyorze miejsca lokalizacji,

Podstawowym elementem środowiska miejsca pracy, ważnym dla rozwiązań przestrzennych obiektu przemysłowego, są ilość i rodzaj pomieszczeń socjalnych i sanitarnych dla pracowników zakładu. Zazwyczaj wielkości te regulują przepisy szczegółowe dotyczące określonych grup i typów produkcji. Zależne one są od stopnia uciążliwości technologii (zabrudzeni, zanieczyszczenia, znużenie itp.), ale także od wymagań sterylności procesu technologicznego (np. technologicznego (np. w farmakologii, chemii, elektronice). Niektóre warunki, dotyczą wprost przyjętych w projekcie założeń dla organizacji pracy, odnoszą się do systemu organizacji i rozwiązań stanowisk pracy oraz komfortu miejsca pracy. Inne zmierzają do zapewnienia pracownikom dostępu do obiektów i urządzeń infrastruktury społecznej; w tym także do obiektów sportowych i rekreacyjnych.

Generalnie w tej problematyce wyróżnić można dwie tendencje.

Pierwsza przejawia się w dążeniu do poprawienia komfortu psychicznego w miejscu pracy. Wyraża się w trosce o rozwiązania przestrzeni i stanowisk pracy (rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo, mikroklimat odpowiednie oświetlenie, ergonomiczność stanowisk pracy itp.). Działania te obejmują także komfort rozwiązań pomieszczeń socjalnych i rekreacyjnych, wprowadzenie ruchomego czasu pracy, wprowadzenie systemu permanentnego kształcenia zawodowego, poszerzanie ofert dostępu do obiektów i urządzeń infrastruktury społecznej.

Druga tendencja zamierza w kierunku rozwijania systemów dążących do przezwyciężenia determinizmu technologicznego, do zwiększenia zaangażowania i odpowiedzialności pracowników przemysłu. Oznacza to włączanie pracowników w proces decyzyjny (strategii zarządzania, wyboru technologii produkcji), wprowadzenie socjotechnicznych systemów organizacji pracy, przełamujących monotonię automatyzacji pracy, zmniejszenie wielkości grup roboczych i tworzenie zindywidualizowanych przestrzeni pracy. Zmiany te najczęściej związane są z postępem w systemach urządzeń przesyłu przedmiotu pracy, transportu wewnątrz-zakładowego. Często zautomatyzowana taśma produkcyjna zmienia się w “gniazdo produkcyjne”, kiedy pracownicy częściowo decydują o tempie pracy i o kolejności działań. Systemy te pośrednio wpływają na rozwiązania przestrzenne.

27. Wymień typy hal przemysłowych z uwagi na wymagania technologiczne i narysuj schematy przekrojów.

Dla poszczególnych rodzajów procesów produkcyjnych autor (tamże) wyróżnia cechy przestrzenne, jakie powinny spełniać poszczególne grupy obiektów, Powyższy podział stał się podstawą dla typologii kształtowania hali produkcyjnej. Nawiązując do przedstawionej klasyfikacji, możemy wyróżnić cztery podstawowe typy struktur przestrzennych obiektu przemysłowego. Mianowicie:

Obiekty Halowe o strukturze uniwersalnej odpowiadają uwarunkowaniom o wysokich lub niewielkich wymaganiach technologii produkcji. Są to jedno- lub wielo- przestrzenne struktury halowe, o wysokości do 6,5m (netto) i o module konstrukcyjnym do około 15m rozpiętości ( w przekroju poprzecznym). Często spotykana duża rozpiętość przekrycia, widoczna w niektórych przykładach, jest raczej wynikiem koncepcji przestrzennej niż spełnieniem potrzeb użytkowych.

Hale o wysokim stopniu uzbrojenia instalacyjnego, zbliżającym te obiekty do wysoko specjalizowanych obiektów laboratoriów badawczych,

Hale o prostej strukturze i o niewielkim natężeniu urządzeń instalacyjnych, np. warsztaty remontowe, produkcja niewymajająca udziału wysokich technologii.

Obiekty halowe o strukturze częściowo scalonej z urządzeniami technologii produkcji, wyposażone w urządzenia, które umożliwiają wysoki stopień automatyzacji procesów produkcyjnych. Często w obiektach tego typu zblokowane są funkcje produkcji typu pomocniczego i podstawowego. Są to najczęściej hale wielonawowe o wysokości netto ponad 9m i o module konstrukcyjny ponad 12m rozpiętości, które przewidziane są:

dla wytwarzania produktu z udziałem procesów podstawowych,

dla przemysłu masowego, montażu lub produkcji masowej typu półciężkiego,

Hale produkcyjne dla przemysłu ciężkiego, najczęściej o układzie trójnawowym i o charakterystycznie wydłużonym kształcie rzutu, który podporządkowany jest urządzeniom transportu technologicznego, we wnętrzu hali (najczęściej są to urządzenia szynowe naziemne lub suwnice). Duża wysokość wewnętrzna obiektu oraz duże rozpiętości konstrukcyjne przekrycia związane są z przedmiotem i technologią produkcji.

Obudowane struktury technologiczne, obiekty, których obudowa pełni funkcję „skóry” otaczającej strukturę urządzeń technologicznych. Cechą charakterystyczną jest wysoki zazwyczaj stopień zautomatyzowania oraz hermetyzacji urządzeń, a także niewielki udział pracy ludzkiej. Takie obiekty występują w dwóch grupach:

Obiekty związane z przemysłem surowcowym, np. górniczym, chemicznym, energetycznym, oraz z przemysłem zapewniającym działanie służb komunalnych, jak spalarnie śmieci, oczyszczalnie itp. W erze cywilizacji komputerowej stają się te obiekty przedmiotem poszukiwań estetycznych i formalnych, często zaskakujących.

Obiekty przemysłu przetwórczego, główni elektrycznego, Medycznego, Farmaceutycznego. Obiekty te spełniać muszą wysoki standard czystości środowiska wewnątrz hali, stąd często zwane są clean room. W Strukturze przestrzennej I funkcjonalnych obiektu występuje przyrost przestrzeni zajętej przez cyfrowo sterowane aparaturę I urządzenia technologiczne oraz instalacje (przestrzeń zajmowana przez aparaturę, często mało dostępne dla ludzi, dochodzi do 60% całej powierzchni użytkowej obiektu). Z uwagi na szkodliwość dla dłuższego przebywania ludzi w pomieszczeniach produkcyjnych, a równocześnie na wysokie wymagania odnośnie sterylności - czystość mikroklimatu wnętrza hali, obiekty takie charakteryzują się specjalnymi wymogami projektowymi.

28. Naszkicuj i omów elementy struktury obudowy obiektu wielkoprzestrzennego (ang. skin building).

Na obudowę składają się różnego typu elementy zewnętrznej struktury budynku, które wg W. Caledyna (2004) można podzielić z (1) uwagi na możliwość przenikania promieni słonecznych na przepuszczające, wina nie przepuszczające światło oraz (2) Z uwagi na ich usytuowanie w zewnętrznej strukturze obiektu na:

Przegrody pionowe - zewnętrzne ściany fasady budynku,

Przegrody poziome lub poziomu zbliżone, np. dachy,

Przegrody nachylone.

Do wymienionych typów przegród autor zalicza także wszystkie elementy, które występują w związku z określoną przegrodą, np. przeszklenia, otwory, świetliki, drabinki, schody, instalacje, zadaszenia itp.

Fasady,

Czyli przegrody pionowe można podzielić na pełne i transparentne. Jestem podział bardzo istotny dla architektury obiektu. Najliczniejszą grupę ścian zewnętrznych stanowią fasady pełne, które obejmują zarówno tradycyjne ściany masywne, jednorodne materiałowo, jaki współczesne ściany wielowarstwowe typu ciężkiego I typu lekkiego. Ze względu na izolację akustyczną i termiczną są one często stosowane w obiektach przemysłu uciążliwego. Potężne połacie fasad składane najczęściej z elementów prefabrykowanych. Mogą to być prefabrykaty z betonu, lub łatwiejsze w montażu, lżejsze prefabrykaty warstwowe. Ich zewnętrzna warstwa może przyjmować dowolną formę i może składać się z różnych materiałów i faktur: drewna, gontu, kamienia, klinkieru i zwykłego tynku. Są także wytwarzane z metalu, blachy ocynkowane, kasetonów z poliwęglanu, paneli aluminiowych, tynkowanych prostych lub profilowanych, szkłami nieprzeziernego. Wewnętrzne warstwy izolacyjnej i wentylowanej blachy trapezowej zapewniają właściwą izolacyjność termiczną. Wybór zewnętrznej warstwie nadaje obudowie kolor i formalną charakterystykę.

Drugą grupę stanowią fasady transparentne - przeszklone. Zadaniem ich jest przede wszystkim dostarczę światła dziennego do wnętrza hali. Tworzą relacje wnętrza z zewnętrzem i zazwyczaj stosowane są w obiektach administracyjno biurowych lub w częściach reprezentacyjnych obiektu przemysłowego. W obiektach o wyraźniej funkcji produkcyjnej stosowane są jednostkowo, z uwagi na ochroną tajemnicy, jaką zwykle otaczana jest nowa technologia. Chociaż zdarzają się obiekty, których szklana fasada pełni wyraźny aspekt marketingowy, np. szklana manufaktura w Dreźnie. Wraz ze zmianą poglądów na środowisko miejsca pracy dostęp światła do stanowisk pracy, ale głównie w innej aranżacji przestrzeni rekreacji, w miejscu pracy, wzrosła liczba obiektów przemysłowych z elementami przeszkleń w fasadach. Fasady transparentne - pojedyncze - stosuje się od dawna, mogą być przeźroczyste lub prześwietlające (przezierne). Składają się z jednej lub więcej tafli szkła połączonych ze sobą mechanicznie. Do tego typu fasad zaliczane są również fasady z pustaków szklanych i eksperymentalne fasady laminarne, Grubości takich tafli są zróżnicowane od kilku milimetrów (przy elewacjach jednoszynowych) do ponad 15 cm grubości dla fasad laminarnych.

Fasady podwójne, zwane fasadami klimatycznymi lub fasadami przeszklonymi wentylowanymi, składają się zazwyczaj z 2 przegród szklanych, oddalonych od siebie o 25-90 cm, lub więcej. Do budowy fasad transparentnych służy tzw. szkło przemysłowe, stosunkowo niedrogie i wytrzymałe. przestrzeń pośrodku dwóch szklanych tafli jest najczęściej wentylowana powietrzem zewnętrznym, czasami przestrzeń ta służy do odprowadzani powietrza z pomieszczeń wewnętrznych. Podstawowym zadaniem podwójnych fasad jest poprawianie bilansu energetycznego obiektu. Czasami wnętrze fasady podwójnej nie jest wentylowane i służy jako bufor termiczny obiektu. Fasady podwójne mogą również pełnić funkcje tłumienia hałasu, filtrowania światła dziennego, regulacji nawiewu powietrza. Fasady, w których zastosowano rozwiązania ułatwiające pracownikom regulowanie dopływu powietrza i światła, możliwość otwarcia okna, są w tej szerokiej gamie cenione najwyżej. Są rozwiązania, w których pomiędzy przegrodami szklanymi znajdują się galerie komunikacyjne, większość służy do konserwacji elementów obudowy. Wielkim eksperymentem ostatnich lat są energooszczędne fasady fotowoltaiczne.

Przegrody poziome, czyli dachy, także możemy podzielić na przeszklone i pełne. W przemyśle konstrukcja dachu najczęściej budowana jest w integracji z systemem instalacji i transportu wewnętrznego, i często z uwagi na dużą ilość elementów o różnej funkcji jest zadaniem logistycznie dość skomplikowanym. Płaszczyznę dachu najczęściej tworzą prefabrykowane elementy warstwowe, na które składa się pokrycie dachowe, warstwa izolacyjna i struktura nośna. Strukturą nośną najczęściej jest blacha trapezowa, jednocześnie stanowiąca usztywnienie dla konstrukcji nośnej hali. Elementy dachowe zestawiane na budowie, łączone są i uszczelniane przy pomocy gotowych prefabrykatów: kołnierzy, naroży itp. Na dachu znajduje się wiele różnego typu elementów jak:

wywietrzniki

klapy dymowe,

wyjścia instalacyjne itp.

Ponadto halę, szczególnie te o dużej głębokości rzutów, doświetla się za pomocą świetlików dachowych różnego kształtu. Innym rozwiązaniem łagodzącym brak dostępu światła ze ścian elewacyjnych jest zastosowanie dachu szedowego. W niektórych przypadkach, w przestrzeniach o prestiżowym znaczeniu, jak hole wejściowe, przestrzenie wystawowe czy rekreacyjne, stosuje się przeszklenia całego dachu. Muszą w takich przypadkach zostać oczywiście spełnione wszystkie parametry techniczne wymagane dla dachów pełnych. Przeszklone dachy - szklane przegrody poziome - podobnie jak fasady, mogą posiadać szklenie pojedyncze, z tafli szkła jednoszynowych, dwuszynowych pojedynczych lub pustaków szklanych (dodatkową grubość szklanego dachu stanowi konstrukcja wsporcza). Dachy podwójne są konstruowane analogicznie do fasad transparentnych podwójnych.

dach pełny

dach szedowy

dach z pustaków szklanych

dach szklany

Architekturę obudowy, prócz elewacji i dachu, tworzą także otwory wszelakiego rodzaju: otwory okien, wejścia, bramy wraz z rampami do załadunku lub wyładunku towaru, oraz tzw. doki, czy obudowane bramy przeznaczone do wjazdu samochodów dostawczych do wnętrza hali. Wszystkie te elementy, ich wzajemne proporcje, użyte materiały i kolory współtworzą geometryczny rysunek obudowy obiektu.

29. Scharakteryzuj zagadnienie kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych - ich zasadę działania i wpływ na estetykę budynku

Kolektory słoneczne (używane są również nazwy: solary , baterie słoneczne, panele słoneczne) mają za zadanie przetwarzanie energii promieniowania słonecznego, na energię cieplną. Jest to rodzaj tzw. ogrzewania pasywnego, niezależnego od zewnętrznych źródeł energii. Kolektory mają rożne wielkości i rożne wydajności, jednak podstawowy ich podział wynika z różnic konstrukcyjnych, za którymi idą różnice w rozwiązaniach technologicznych, mające wpływ na wydajność kolektorów.

Kolektory dzielą się na:

płaskie,

próżniowo-rurowe.

Produkowane są również kolektory specjalne, znajdujące zazwyczaj wykorzystanie w różnych dziedzinach przemysłu, lub w nowoczesnym budownictwie.

Głównym elementem płaskiego kolektora słonecznego jest absorber. Składa się z blachy wykonanej z miedzi lub aluminium, pokrytej warstwą pochłaniającą (absorbującą) promieniowanie słoneczne. Warstwa absorpcyjna to najczęściej czarny chrom, tlenektytanu (np. TiNOX) lub czarny lakier. Pod blachą absorbera znajdują się rurki miedziane lub aluminiowe, którymi przepływa płyn solarny tzw. glikol. Płyn odbiera ciepło z absorbera i transportuje do instalacji solarnej, np. do zbiornika wody użytkowej. Po oddaniu ciepła wodzie użytkowej, glikol wraca do kolektora gdzie ponownie ogrzewa się od absorbera.

„Glikol” jest to mieszanina wody i glikolu propylenowego (ok. 40%). Jego temperatura zamarzania wynosi ok. -27°C, więc nie trzeba opróżniać instalacji w zimie. Zwiększając stężenie glikolu można jeszcze bardziej obniżyć temperaturę zamarzania płynu solarnego.

Do transportowania ciepła z kolektorów można również wykorzystać wodę, gaz, a nawet powietrze.

Kolektory próżniowe rurowe składają się z pojedynczych rur szklanych, w których znajduje się absorber. Różnią się od płaskich przede wszystkim izolacją cieplną, która w znacznym stopniu wpływa na sprawność kolektora. W płaskich izolacja wykonana jest z wełny mineralnej, w próżniowych jest to najczęściej próżnia – najskuteczniejszy rodzaj izolacji cieplnej.

Kolektory słoneczne zawsze są tylko dodatkowym źródłem ciepła, wspomagającym główne np. kocioł gazowy, olejowy czy na paliwo stałe. W domach jedno i wielorodzinnych kolektory wykorzystuje się głównie do ogrzewania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.). Taka instalacja jest stosunkowo niedroga i każdego roku przynosi oszczędności, tym większe im więcej zużywamy ciepłej wody i im droższe jest jej ogrzewanie przez główne źródło ciepła.

Kolektory płaskie i próżniowe mają zalety i wady. W okresie letnim, przy wysokich temperaturach otoczenia izolacja cieplna kolektora ma mniejsze znaczenie na jego efektywność. Dzięki większej powierzchni, kolektory płaskie mogą dostarczyć więcej ciepła od próżniowych. Na skutecznej pracy kolektorów w okresie letnim zależy szczególnie użytkownikom kotłów na paliwo stałe. W lecie, dzięki kolektorom nie trzeba uruchamiać kotła lub bardzo rzadko (wygoda), nie trzeba również używać grzałki elektrycznej do ogrzewania wody (oszczędności na kosztach ogrzewania). W pozostałym okresie, przy okazji ogrzewania domu, kocioł tanio ogrzeje również wodę użytkową.

Wiosną i jesienią liczba dni słonecznych jest znacznie mniejsza niż w lecie. Zarówno kolektory płaskie jak i próżniowe działają również w pochmurne dni. Z tym że, tutaj skuteczność próżniowych będzie większa dzięki lepszej izolacji cieplnej kolektora. Należy przy tym pamiętać, że przy pochmurnym niebie słonce dostarcza 50-150 W/m2 energii cieplnej. Mimo że kolektory próżniowe będą lepiej działać w pochmurne dni to i tak uzyskamy z nich stosunkowo mało ciepła, które może wystarczyć jedynie do wstępnego podgrzania wody.

W miesiącach zimowych, przy ujemnych temperaturach, kolektory próżniowe jeszcze lepiej pracują od płaskich. Chociaż bardzo skuteczna izolacja cieplna, która jest ogromną zaleta kolektorów próżniowych, jest jednocześnie ich wadą. Przy ujemnych temperaturach, kolektory płaskie szybciej ulegają odszronieniu. W próżniowych ten proces może trwać nawet do godzin popołudniowych. To samo dotyczy zalegającego śniegu na kolektorach – płaskie szybciej pozbędą się problemu.

Decydując się na wybór odpowiedniego kolektora należy mieć na uwadze przeznaczenie instalacji solarnej oraz sposób i miejsce ich montażu.

W wielu przypadkach, do ogrzewania wody użytkowej, w zupełności wystarczą kolektory płaskie. Próżniowe będą lepszym rozwiązaniem jeśli nie możemy optymalnie ustawić kolektorów płaskich oraz, jeśli myślimy dodatkowo o wspomaganiu kolektorami ogrzewania budynku. Próżniowe mogą być również lepszym rozwiązaniem jeśli mamy mało miejsca do montażu kolektorów płaskich lub nie możemy optymalnie ich ustawić – próżniowe mogą leżeć bezpośrednio na dachu płaskich, mogą zostać „przyklejone” do ściany budynku, jeśli dach nie jest skierowany na południe poszczególne rury kolektora można obracać i dzięki temu ustawić absorber optymalnie w kierunku południowym.

Zalety:

Niezwykle tania eksploatacja, bowiem płacisz tylko za prąd do pompy obiegowej i co około 5 lat kilkaset złoty na wymianę czynniku (najczęściej glikol).

System solarny może zapewnić zaspokojenie 70% potrzeb na gorącą wodę, a baterie słoneczne o powierzchni 25m2, obsłużą prądem średniej wielkości dom (o ile prąd wykorzystywany jest w celach poza grzewczych).

Inwestycja może zostać dofinansowana przez Ministerstwo Środowiska.

Niewyczerpalne i przyjazne środowisku źródło energii.

Nie jest wymagana szczególna konserwacja, poza okazjonalnym czyszczeniem ogniwa są raczej niezawodne.

Produkcja energii odbywa się nawet w pochmurne dni.

Wady:

Do produkcji ogniw używa się szkodliwych dla środowiska materiałów (kadm, arsen, selen, tellur)

Inwestycja, szczególnie przy nowoczesnych systemach jest droga, a na jej zwrot można czekać nawet kilka lat.

Produkcja większej ilości prądu, wymaga dużej powierzchni ogniw. Dlatego inwestycja na dużą skalę często staje się nieopłacalna.

Ogrzewanie wody, lub produkcja prądu znacznie spada przy dużym zachmurzeniu.

Konserwacja i sposób utylizacji urządzeń dodatkowych (np. akumulatorów).

30. Omów strategie magazynowania ciepła w bud energooszczędnych. Podaj rodzaje akumulatorów termicznych i ich umiejscowienie.

Dla złagodzenia wahań temperatury w pomieszczeniach mieszkalnych i zmagazynowania nadmiaru ciepła na noc i kilka kolejnych dni stosuje się w systemach biernych różnego typu magazyny. Gromadzenie ciepła na zasadzie zwiększania temperatury lub ciepła utajonego ma miejsce przy wykorzystaniu tradycyjnych i udoskonalonych elementów struktury budynku, ściany Trombe’a i jej modyfikacji, a także zasobników niezależnych od struktury budynku. Ma ono charakter krótkoterminowy.

W systemie bezpośrednim gromadzenie energii cieplnej ma miejsce dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów do konstrukcji przegród podziemnych i pionowych w budynku.

Materiały te powinny charakteryzować się dużym ciepłem właściwym i dużą gęstością objętościową, a w związku z tym i dużą masą. Pożądane jest, by przegrody miały również dużą zdolność wchłaniania promieniowania słonecznego. Układ izolacji cieplnych i materiałów wykończeniowych (zewnętrznych okładzin, wykładzin) nie powinien być przeszkodą dla promieni słonecznych i cieplnych. Zdolność pochłaniania energii słonecznej jest charakteryzowana przez współczynnik pochłaniania α, który osiąga najwyższe wartości dla materiałów ciężkich, porowatych, ciemnych.

Jak wynika z tablicy, elementy struktury budynku należy projektować z ciężkich materiałów budowlanych, dla zwiększenia inercji termicznej, która amortyzuje zmiany nasłonecznienia i temperatury zewnętrznej.

Tak więc efektywność wykorzystania biernych systemów słonecznych ogrzewania pomieszczeń o lekkiej obudowie jest niewielka.

W celu poprawienia absorpcji ciepła przez elementy struktury budynku kieruje się ogrzane powietrze do drążonych stropów i ścian. Jeśli ruch powietrza odbywa się na zasadzie ruchów konwekcyjnych, wówczas mamy do czynienia z systemem biernym. Najczęściej ruch ten musi być wspomagany dmuchawami czy wentylatorami i wówczas są to już systemy semiaktywne. Większość konstrukcji stropowych stosowanych w budownictwie ma drążone pustaki albo płyty (w Polsce — płyty żerańskie, DZ, Akerman, Fert itd.), więc łatwo jest je wykorzystać do cyrkulacji powietrza wewnątrz stropu. Podobnie można wykorzystać ściany, w których należy wykształcić kanały powietrzne. Ściany o podobnej konstrukcji budowano już w starożytnym Rzymie (hypokaustyczne). W Aichwald (Niemcy) w 1984 r. wybudowano dom z cieplarnią i kolektorem powietrznym na dachu. Jako magazyn ciepła służą tam ściany szczytowe grubości 52 cm, rozwiązane jako ściany hypokaustyczne o łącznej powierzchni 120 m2. Oszczędność paliwa zużytego na ogrzewanie budynku wynosiła 26%.

31. Jakie znasz sposoby odzysku ciepła bytowego w budynkach energooszczędnych. Przedstaw zasadę 'kaskady energetycznej'

kaskada energetyczna = wykorzystania możliwości energetycznych rzeki = woda płynąca w korycie rzeki posiada zakumulowaną energię umożliwiającą obracanie się turbiny wodnej, a tym samym produkcję energii elektrycznej. Turbina zlokalizowana jest zazwyczaj w budowli znajdującej się na tamie wodnej. Takie elektrownie wykorzystujące energię wód płynących w rzekach nazywamy śródlądowymi.

Wyróżnić możemy jeszcze elektrownie morskie bazujące na energii fal i pływów. Zasoby energii zakumulowanej w wodzie najłatwiejsze do policzenia są dla elektrowni wodnych śródlądowych.

Rolą urządzeń wentylacyjnych jest uzyskanie w obiekcie zakładanych warunków mikroklimatu. Realizowane jest to głównie przez doprowadzenie odpowiedniej ilości powietrza świeżego przez urządzenia klimatyzacyjne. Wentylując pomieszczenie lub obiekt traci się duże ilości ciepła. Widoczne jest to zwłaszcza zimą, gdy obserwujemy znaczną różnicę temperatur pomiędzy powietrzem na zewnątrz, a powietrzem wewnątrz pomieszczenia.

Zadaniem odzysku ciepła jest odebranie części ciepła z powietrza usuwanego i wstępne ogrzanie dużo zimniejszego powietrza zewnętrznego. Pozwala to na oszczędność wynikającą z mniejszego wykorzystania energii elektrycznej, która byłaby potrzebna do ogrzania powietrza bez odzysku ciepła.

Odzysk ciepła z powietrza a polityka energetyczna

„Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku”, przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 22 lutego 2000 roku zakładają prowadzenie zrównoważonego rozwoju w zakresie gospodarowania energią, w tym również wykorzystywanie nośników energii jakim jest odzysk ciepła.Przepis ten dotyczy jedynie dużych instalacji o wydajności powyżej 2000 m3/h.

Nie oznacza to, że systemu z odzyskiem ciepła nie możemy wykorzystać w domach jednorodzinnych i wielorodzinnych. Wręcz przeciwnie, coraz większa ilość mniejszych inwestorów decyduje się na takie rozwiązanie. Jak wiadomo wiąże się to ze wzrostem kosztów inwestycyjnych przy jej zakupie oraz montażu, jednak w perspektywie czasu okazuje się bardzo dobrym rozwiązaniem.

Odzysk ciepła z powietrza ogranicza bowiem zużycie energii potrzebnej na podgrzanie powietrza wentylacyjnego w okresie zimowym, poprzez wykorzystanie ciepła ze strumienia powietrza wywiewanego z pomieszczeń.

Odzysk ciepła można stosować również w okresie letnim na wstępne ochłodzenie powietrza nawiewanego, jednak jego skuteczność będzie mniejsza niż zimą. Wiąże się to z mniejszą różnicą temperatur pomiędzy powietrzem zewnętrznym, a wewnętrznym.

Główne procesy wykorzystywane w systemach odzysku ciepła:

recyrkulacja (wymiana ciepła jawnego i utajonego),

regeneracja (wymiana ciepła jawnego i utajonego),

rekuperacja (wymiana ciepła jawnego),

Recyrkulacja powietrza

Recyrkulacja powietrza to proces polegający na ponownym kierowaniu części strumienia powietrza wywiewanego do instalacji nawiewnej, poprzez mieszanie z powietrzem zewnętrznym. Recyrkulacja jest najprostszym do zrealizowania sposobem odzysku ciepła, a cały proces odbywa się w centrali klimatyzacyjnej bez wykorzystania dodatkowych urządzeń.

Jedyną jej wadą jest zawracanie części zużytego powietrza do pomieszczenia, z którego zostało ono usunięte. Procentowy udział powietrza recyrkulowanego w całkowitej ilości powietrza nawiewanego do pomieszczenia reguluje się za pomocą przepustnic.

Parametry powietrza dostarczanego do pomieszczeń będą wynikały zatem z parametrów powietrza zewnętrznego oraz recyrkulowanego oraz z natężenia przepływu obu strumieni. Im większy będzie udział powietrza recyrkulowanego, tym większa będzie sprawność odzysku ciepła z powietrza wywiewanego.

Regeneracja powietrza

Regeneracja powietrza to proces polegający na tym, że dwa strumienie powietrza na przemian omywają tę samą powierzchnię wymiennika, umożliwiając w ten sposób nie tylko wymianę ciepła, ale również wymianę masy (odzysk wilgoci).

Wyróżnia się dwa rodzaje regeneratorów:

regenerator obrotowy – bardziej popularny, charakteryzujący się wysoką sprawnością odzysku; powietrze przepływa tutaj przez obracające się, ruchome płyty regeneratora, które odbierają ciepło z jednego strumienia i przekazującego je do drugiego,

regenerator o zmiennym kierunku przepływu – ciepłe i zimne masy powietrza przepływają na zmianę przez wymiennik.

W instalacjach wentylacji i klimatyzacji najbardziej rozpowszechnionym regeneratorem jest obrotowy wymiennik ciepła. Zasada działania wymiennika obrotowego nie jest skomplikowana i polega na ciągłym przemieszczaniu wypełnienia regeneratora z strumienia o wyższej temperaturze do strumienia o niższej temperaturze.

Ze względu na duże ryzyko przenoszenia zanieczyszczeń, wymienniki obrotowe posiadają również sekcję oczyszczania. Mimo tego odradza się stosowanie tego typu odzysku w klimatyzacji pomieszczeń o podwyższonych wymaganiach jakości powietrza oraz w miejscach, gdzie mamy do czynienia z dużymi zyskami wilgoci np. w szpitalach, basenach itp. Ponadto należy brać pod uwagę możliwość awarii urządzenia ze względu na występowanie części ruchomych. Do regeneratora obrotowego konieczne będzie też doprowadzenie dodatkowej energii z zewnątrz.

Do najważniejszych zalet wymiennika obrotowego można zaliczyć z kolei wysoką sprawność odzysku ciepła, dochodzącą nawet do 90%, wspomniany wcześniej odzysk wilgoci oraz małe gabaryty w centrali wentylacyjnej w porównaniu do bardzo popularnego wymiennika krzyżowego. Również małe ryzyko szronienia jest tutaj dodatkowym plusem, ponieważ zachodzi w bardzo niskich temperaturach.

Oprócz regeneratorów obrotowych stosuje się także wcześniej wspomniane wymienniki regeneracyjne nieobrotowe, o zmiennym kierunku przepływu. Odznaczające się minimalnie wyższą sprawnością w porównaniu do wymienników obrotowych, która może oscylować w granicach 85 – 95%. Nieobrotowy regenerator ciepła składa się z dwóch bloków akumulacyjnych złożonych z profilowanych blach aluminiowych, przepustnic powietrza oraz obudowy.

Zasada działania tego wymiennika jest bardzo podobna i polega na naprzemiennym przepływie strug powietrza przez dwa bloki regeneratora. W tym czasie wypełnienie akumulacyjne jednego bloku odbiera ciepło od strumienia powietrza o wyższej temperaturze, po czym w drugiej części wymiennika następuje oddawanie zakumulowanego ciepła do strumienia powietrza o niższej temperaturze.

Rekuperacja

Rekuperacja jest najbardziej popularnym i najchętniej wykorzystywanym sposobem odzysku ciepła w wentylacji i klimatyzacji. Proces ten polega na bezpośredniej wymianie ciepła między strumieniami powietrza ciepłego i zimnego za pośrednictwem przegrody (przepony) rozdzielającej obydwa strumienia bez mieszania się mas powietrza wywiewanego i nawiewanego.

Wymiana ciepła może się też odbywać za pomocą czynnika pośredniczącego. W tym przypadku jednak, obieg tego czynnika musi być wymuszony za pomocą:

sił kapilarnych lub grawitacyjnych: rurka ciepła z wypełnieniem kapilarnym lub z rozwiniętą powierzchnią wewnętrzną,

pompy – układ z cieczą pośrednią – wodny, glikolowy, olejowy,

z udziałem pomp ciepła,

Typowym i bardzo popularnym rekuperatorem wykorzystywanym w układach wentylacji i klimatyzacji do odzysku ciepła jest krzyżowo – płytowy wymiennik ciepła. Wykonany jest cienkich płyt aluminiowych (lecz nie tylko) ułożonych równolegle blisko siebie, tworzących szereg szczelin, przez które krzyżowo przepływa powietrze.

Wymienniki te nie mają elementów ruchomych i do pracy nie wymagają wprowadzania dodatkowej energii spoza układu, co sprawia, że są tańsze w eksploatacji w porównaniu do chociażby wymienników obrotowych, a ich awaryjność jest na pewno dużo mniejsza. Mankamentem jest niska sprawność odzysku ciepła i znaczne rozmiary wymienników w centrali klimatyzacyjnej.

Kryteria doboru wymienników ciepła

Główne kryteria, którymi powinniśmy się kierować przy doborze wymienników do systemu z odzyskiem ciepła:

poziom utrzymania zakładanych parametrów mikroklimatu pomieszczeń – system klimatyzacji z odzyskiem ciepła powinien spełniać oczekiwania względem jakości powietrza,

utrudnienia lokalizacyjne, związane z kolizjami elementów struktury konstrukcyjnej budynku, brakiem miejsca – niektóre wymienniki ze względu na swoje gabaryty potrzebują więcej miejsca np. wymiennik krzyżowo – płytowy wymaga zwiększenia wielkości centrali klimatyzacyjnej, co z kolei przekłada się na ograniczenie przestrzeni, w której ma być zlokalizowana,

poziom zużycia energii pierwotnej – niektóre z wymienników ze względu na swoją konstrukcję wymagają doprowadzenia dodatkowej energii spoza układu, na przykład w przypadku pompy ciepła, wymiennika glikolowego lub regeneratora obrotowego, co w tym przypadku generuje użytkownikowi dodatkowe koszty,

bezpieczeństwo pracy układu – wymaga się, aby układ pracował stabilnie i nie wymagał dużej ingerencji ze strony użytkowników,

szczelność układu – w mniej szczelnych układach odzysku ciepła mogą powstawać przecieki powietrza wywiewanego do powietrza nawiewanego w strukturze wymiennika,

ryzyko szronienia – to bardzo popularne i niekorzystne zjawisko powodowane przez wykraplanie wilgoci w niskich temperaturach. Powoduje obniżenie sprawności układu oraz w skrajnych przypadkach prowadzi do poważniejszych awarii, dlatego należy stosować dodatkową ochronę w okresie zimowym, co również zwiększa całkowite nakłady finansowe,

koszty całkowite eksploatacji – zależne są przede wszystkim od sprawności układu, jego ceny początkowej, napraw, cen energii elektrycznej (jeżeli wymaga się jej dodatkowego doprowadzenia) oraz czasu wykorzystywania w ciągu roku,

Zastosowanie odzysku ciepła powoduje zmniejszenie niezawodności instalacji. Awaria tego systemu w okresie zimowym może spowodować konieczność wyłączenia całego systemu wentylacyjnego z powodu niedotrzymania odpowiedniej temperatury powietrza nawiewanego do pomieszczeń.

Centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła są z kolei droższe od zwykłych central wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Posiadają również większe gabaryty, co wiąże się z wyższymi kosztami jej transportu oraz montażu.

39. Konstrukcje wiszące

Konstrukcje budowlane, w których elementami nośnymi są układy lin stalowych zamocowanych do żelbetowych podpór (słupów ze wspornikami, łuków, trzonów wieżowych itp.) lub do stalowych masztów. Napięte liny stalowe, tworzące siatkę, dźwigają na sobie pokrycie dachowe wykonywane z różnych materiałów, najczęściej powłoki z tworzyw sztucznych. Konstrukcje wiszące umożliwiają przekrywanie dużych rozpiętości i tworzenie przekryć o różnorodnych formach wielokrzywiznowych; stosowane są w halach sportowych, wystawowych, targowych, a także w wielokondygnacyjnych budynkach adm. czy mieszkaniowych (poszczególne stropy zawieszone są na linach zamocowanych do centralnego trzonu żelbetowego).

Konstrukcje linowe są klasyfikowane jako wiszące lub podwieszone, w zależności od rozwiązań konstrukcyjnych. W konstrukcjach podwieszonych siły w linach powodują ściskanie elementów podwieszonych.

sztywne,

najczęściej masywne podpory;

cięgna o wysokiej wytrzymałości na rozciąganie;

stateczność konstrukcji zapewniona przez inne elementy,

konstrukcja zadaszenia wygląda na bardzo lekką, zwiewną,

możliwość projektowania konstrukcji o dużych rozpiętościach,

szybki montaż niewymagający skomplikowanych rusztowań,

Przykłady: mosty podwieszone i przekrycie membranowe,maszty, kolejki linowe

Millenium Dome O2

40. Opisz pola możliwych zastosowań w projektowaniu architektonicznym narzędzi cyfrowych służących do projektowania parametrycznego.

Projektowanie parametryczne to nowy temat, który zyskał już sporo zainteresowania wśród architektów i designerów na całym świecie. Dzieje się tak, ponieważ technologie używane przy projektowaniu organicznych kształtów, a także ich fabrykacji stają się coraz bardziej dostępne i tańsze, umożliwiając budowanie coraz bardziej zaawansowanych geometrycznie form. Większość z nich zazwyczaj nie jest arbitralną decyzją architekta (chyba, że mówimy o typowo artystycznym podejściu ‘starchitects’ takich jak Zahy Hadid czy Franka Gehry’ego), lecz wynika z chęci dostosowania projektu do otoczenia i warunków środowiskowych, celem np. zmniejszenia zużycia energii na ogrzewanie w zimie, lub chłodzenie w lecie. Często też, naturalne, krzywoliniowe kształty wynikają z optymizacji funkcji budynku, takiej czy innej formie, jak np wizualne połączenie atriów i ciągów komunikacyjnych (patrz wayfinding), lub dostarczenia odpowiedniego oświetlenia o każdej porze roku dla różnych pomieszczeń.

Tego typu projektowanie jest często wspierane przez oprogramowanie do analiz środowiskowych (analiza nasłonecznienia, ilość ciepła przechwycona średnio przez metr kwadratowy fasady.

CFD – komputerowa dynamika płynów, używana do analizy wiatru – bardzo przydatna przy projektowaniu naturalnej, niewymuszonej wentylacji, symulacje ruchu ludzi – używane przy projektowaniu komunikacji w dużych obiektach, np. na lotniskach, itp.). Po takim przeanalizowaniu właściwości zaprojektowanych przestrzeni lub obiektów, i wyciągnięciu wniosków, zazwyczaj projekt jest zmieniany, tak żeby działał w bardziej efektywny sposób – przy czym zmiana ta nie wymaga wcale dużych nakładów pracy, ponieważ parametryczny projekt z założenia jest sterowany parametrami (np. punktami kontrolnymi, lub jakimiś wartościami numerycznymi).

#magistermocno

2 notes · View notes

inzyniermocno · 9 years

Text

Schemat działań (projektów) na obszarze

Schemat struktury funkcjonalnej obszaru

Projekt pt. Wyzwanie zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie woj. Śląskiego - scenariusze 2050

Realizowany w ramach: poddziałania 1.1.1. Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest współfinansowany przez Unie Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

STUDIUM RETROSPEKTYWNE UŻYTKOWANIA TERENU W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM

CEL STUDIUM RETROSPEKTYWNEGO

Identyfikacja zjawisk ( procesów) aktualnie zachodzących w przestrzeni województwa śląskiego i dotyczących użytkowania terenu.

Identyfikacja czynników jakie w badanym okresie i na badanym terenie wpływają an uzytkowanie terenu

Określenie wzajemnych powiązań i zalezności pomiędzy czynnikami i zjawiskami oraz pomiędzy czynnikami,

Sformułowanie hipotez dotyczących zmian użytkowania terenu w perspektywie 2015 - 2050

STRUKTURA I METODA

Struktura:

Analiza zmian użytkowania terenu

Rozwój sieci osadniczej

Identyfikacja czynnik��w zmian użytkowania terenu

Hipotezy zmian użytkowania terenu

Hipoteza krótkoterminowa ( do 2015roku)

Hipoteza długookresowa (do 2050roku)

Metoda:

Analiza rozmieszczenia przestrzennego zjawisk oraz czynników wg przyjetych klasyfikacji i typoligii z wykorzystaniem wyników badań: kartografiznych, statystycznych, opisowych w okresie 1980-2010.

Identyfikacja procesów (tendencji) za pomoca porównań lub bilansowania zmian pomiędzy latami 1980 i 2010

Wnioskowanie o mozliwych kierunkach zidentyfikowanych (lub hipotetycznych) procesów w ujęciu krótkookresowym (2015) oraz długookresowym (2050)

SCHEMAT METODY STUDIUM RETROSPEKTYWNEGO

GRANICE OPRACOWANIA

W chwili wykonywania studium województwo śląskie liczy 12 334km2, populacja wynosi 4,64 mln osób, składa się z 36 powiatów oraz 167 gmin; graniczy z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim, małopolskim oraz Republika Słowacką i Republika Czeską

(Wzrost powierzchni terenów zurbanizowanych w województwie Śląskim w roku 1980 i 2010.

Przyrost obszarów leśnych w województwie Śląskim na przestrzeni 1980-2007.

ZMIANY UŻYTKOWANIA TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

ZMIANY UŻYTKOWANIA TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (wielkości względne)

Tendencje zmian w gminach w latach 1980- 2007

Oznaczenia zmian powierzchni terenów:

Rolniczych

Leśnych

Zabudowanych

ZMIANY UŻYTKOWANIA TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (wielkości względne)

Zmiany powierzchni w latach 2002 i 2007

ZMIANY UŻYTKOWANIA TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W LATACH 1980-2010 (wnioski)

- Wiekszość gmin województwa śląskiego wykazuje stabilizację proporcji terenów zabudowanych do terenów otwartych w tym rolnych i leśnych.

- Niewielka liczba gmin (10.) wykazuje zauważalne silne procesy urbanizacyjne, (m.in. Gliwice, zabrze, sosonowiec, Świetochłwoce, Bielsko - Biała, Jaworze)

- Pewna część gmin (40) wykazuje słabe procesy urbanizacyjne; zjawisko to występuje m.in. W miastach aglomeracji katowickiej ( m.in. Bytom, Piekary śl, Świerklaniec, Ruda Śl., Jaworzno, Tychy), w gminach subregionu zachodniego (m.in. Wodzisław Śl., Żory, ) oraz w gminach sąsiadujących z większymi ośrodkami miejskimi - z Bielskiem- Białą (m.in. Czechowice- Dziedzice), oraz - Częstochową (m.in. Mykanów, Kłomnice)

- Lokalizacja gmin o słabej lub silnej urbanizacji wskazuje na wzmocnienie tendencji urbanizacyjnych w obszarach obrzeżnych aglomeracji

- Znaczna grupa gmin (47)wykazuje zjawiska zasilania lecz głównie te. Które już mają wysoi wskaźnik lesistości w rejonielasów beskidzkich (m.in. Istebna, Rajcza, Ujsoły, Wisła), w subregionie centralnymi północnym - w strefie lasów pszczyńskich, lublinieckich, jurajskich (m.in.Lubliniec, Rudziniec, Czerwionka - Lesczyny, Pilchowice, Dąbrowa Górnicza, Pilica, Kroczyce, Żarki)

- Pewna grupa gmin (17) wykazuje występowanie zrównoważonych procesów słabej urbanizacji oraz zalesienia (m.in. Zawiercie, Tworóg, Toszek, Zebrzydowice, Skoczów)

- Użytkowanie ziemi pod infrastrukturę techniczną (reprezentowaną przez drogi publiczne wykazuje tendencję wzrostową w subregionie centralnym, południowym i północnym istabilizuje w zachodnim.

RESTYTUCJA PRAW MIEJSKICH I ZMIANA HIERARCHII MIAST

Po roku 1980 w woj. Śl przybyło 14 miast.

Poręba (1982)

Sławków (1984)

Bieruń (1991)

Lędziny (1991)

Rydułtowy (1992)

Wojkowice (1992)

Pilica (1993)

Imielin (1994)

Miasteczko Śląskie (1994)

Pszów (1994)

Sośniowice (1996)

Radlin (1997)

Radzionków (1998)

Krzanowice (2001)

W roku 1980 miastem wojewódzkim były Katowice, Częsctochowa i Bielsko Biała.

W roku 2010 jest jedno miasto wojewódzkie Katowice.

KONSOLIDACJA I NABYWANIE PRAW MIEJSKICH PRZEZ JEDNOSTKI OSADNICZE AGLOMERACJI GÓRNOŚLĄSKIEJ

POZYCJA METROPOLII ŚLĄSKIEJ WŚRÓD NAJWIĘKSZYCH MIAST ŚWIATA

ROZWÓJ SIECI OSADNICZEJ, PROCES METROPOLIZACJI (wnioski)

-na obszarze dzisiejszego województwa śląskiego sieć osadnicza zwiększyła się o 14 miast (w drodze restytucji praw miejskich lub wydzielenia się większych miast). Zagęszczenie sieci osadniczej ma więc charakter prawny a nie przestrzenny. Wszystkie znajdują się w subregionie centralnym i zachodnim.

-zmiana hierarchii miast polegała na utracie roli miasta wojewódzkiego przez Częstochową i Bielsko-Białą oraz uzyskanie statusu miasta powiatowego przez 32 miejscowości (w tym dwie miejscowości pełniące razem funkcję powiatowe: Bieruń i Lędziny)

-sieć osadnicza województwa jest bardzo gęsta, a jej głównymi elementami są aglomeracje miejskie, dwie z nich mają postać konurbacji o dominacie górniczej. -system osadniczy województwa wchodzi w fazę metropolizacji. Istnieje wiele czynników sprzyjających procesowi metropolizacji. Są to:

a)dobrze rozwinięta infrastruktura transportowa b)otwarcie na przyjmowanie pochodzących z zagranicy czynników produkcji, inwestycji, siły roboczej, a także towarów i usług czego wyrazem jest m. in. Liczba międzynarodowych firm tutaj działających c)rozwój i koncentracja funkcji ponad lokalnych takich jak szkolnictwo wyższe, szpitale specjalistyczne, instytucje kultury, d)liczne, cyklinie odbywające się imprezy sportowe i kulturalne organizowane na terenie woj. Śląskiego d)coraz lepiej rozwinięta infrastruktura turystyczna

WYBRANE CZYNNIKI ZMIAN UŻYTKOWANIA TERENU W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM

WZROST OCZEKIWAŃ WOBEC JAKOŚCI ŻYCIA

/nieczytelne/

WYBRANE CZYNNIKI ZMIAN UŻYTKOWANIA TERENU W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM MOBILNOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA

Saldo migracji na pobyt stały na 1000 ludności w 2008r. W województwie śląskim.

Napływ i odpływ ludności do miast i z miast województwa śląskiego

WYBRANE CZYNNIKI ZMIAN UŻYTKOWANIA TERENU W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM [niektóre wnioski]

Analiza porównawcza wyników analizy trendów urbanizacji oraz salda migracji (mapa nr6) daje zaskakujące wyniki: w gminach, w których zidentyfikowano przyrost terenów zurbanizowanych zanotowano jednocześnie spadek salda migracji. Przypadek ten dotyczy takich miast jak: Gliwice, Sosonowiec, Rybnik, Bielsko-Biała. Zależność ta jest na tyle powszechma, że należy ją przyjąć jako pewną regułę.

WYBRANE CZYNNIKI ZMIAN UZYTKOWANIA TERENU W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM [niektóre wnioski]

Niektóre czynniki o największej sile oddziaływania na użytkowanie terenu i ich wybrane skutki

Wzrost oczekiwań wobec jakośi życia

Wzrost powierzchni mieszkaniowej

Suburbanizacja

Wzrost powierzchni gosppodarstw ekologicznych

Wzrost mobilności społeczeństwa

Suburbanizacja

Wzrost antropopresji na tereny atrakcyjne krajobrazowo

Wzrost powierzchni zajętej na potzreby komunikacji i transportu

Mechanizmy gospodarki rynkowej

Masowe pojawienie sie terenów poprzemysłowych

Wzrost powierzchni odłogów rolnych

Wzrost podaży tzw. “greenfields” na cele komercyjne (handel, logistyka)

Wzrost powierzchni zajętej na potrzeby komunikacji, transportu

Konieczność ochrony środowiska / przyrody

Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych

Wzrost powierzchni lasów

Budowa systemów obszarów chronionych

Zmiana roli państwa/ samorządność terytorialna

Zmniejszenie kontroli państwa i województwa nad uzytkowaniemterenów

Wzrost wyłączeń gruntów rolnych na cele komunalne

HIPOTEZA ZMIAN UŻYTKOWANIA TERENU W WOJ. ŚL. DO ROKU 2015 (KRÓTKOTERMINOWA)

- Wyczerpywanie się złóż węgla i rud metali prowadzace do dalszego uwalniania terenów pogórniczych w centralnej części województwa

- Dalsza restrukturyzacja technologiczna, własnościowa i organizacyjna wytwórczości prowadzaca do dalszego zmniejszenia powierzchni terenów uzytkowanych przez przemysł we wszystkich ich subregionach,

- Wzrost sektora trzeciego (usługi) prowadzacy do powstania wilekich zgrupowań handlu i dystrybucji zwłaszcza w strefach o wysokiej dostępności kominikacyjnej (np. Skrzyzowanie autostrad A1 i DK1 w pobliżu Częstochowy, skrzyżowanie DK3 (?) i 569 w Pobliżu Bielska- Białej i in.), co sprzyjac będzie dalszemu rozlewaniu się miast.

- Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez dalsze planowe działania w szczególności zagospodrowanieterenów poprzemyslowych, ograniczenie emisji zanieczyszczeń uwalnianych do atmosfery, wód i gleby, oraz objęcie ochroną znacznej części obszarów cennych przyrodniczo

- Dalszy rozwój powierzchniochłonnej infrastruktury komunikacyjnej (transportowej) lecz głównie w istniejących korytarzach transportowych.

- Dalszy wzrost konsumpcji przestrzeni dla celów mieszkaniowych i rekreacyjnych prowadzący do rozpraszania zabudowy zwłaszcza na terenach atrakcyjnych krajobrazowo,

- Rozwój funkcji usługowych związanych z zagospodarowaniem wolnego czasu ( rekreacyjnych, sportowych, widowiskowych) rozproszonych w lokalizacjach wynikających z komplementarności w stosunku do innych funkcji, dostepności kominikacyjnej oraz konkurencji.

HIPOTEZA ZRÓWNOWAŻONEGO UŻYTKOWANIA TERENU W WOJ. ŚL. DO R. 2050 (DŁUGOTERMINOWA)

- Wyczerpanie się złóż węgla jako podstawowego surowca energetycznego równoważone jest pozyskiwaniem energii odnawialnej z własnych źródeł: zasobów geotermalnych w centralnym i zachodnim subregionie, rozwojem energetyki biogazowej w subregionach północnym i południowym, prowadzi do kształtowania bardziej zwartych miast, lepszej organizacji i wyposażenia rolniczej przestrzeni produkcyjnej

- Aktywna rola władz publicznych przyczynia sie do zbudowania zdywersyfikowanego gałęziowo, technologicznie, kapitałowo sektora wytwórczości ( przemysłu przetwórczego), produkcja tego sektora równowazy dotychczasowe dochody z działalności górniczej i produkcji energii,

- Rolnictwo korzysta z zachowanej i “odzyskanej” po górnictwie , przemyśle i usługach przestrzeni oraz dobrej dostępności wysokich technologii przemysłowych i możliwości dystrybucji zapewniając znaczne pokrycie zapotrzebowania województwa na zywnośc i energię

- Sektor trzeci zmienia zapotrzebowanie na przestrzeń (m.in.dzięki informatyzacji mniej przestrzeni handlowej, detalicznej, więc przestrzeni dla dystrybucji oraz interakcji społecznej) kształtując w miastach nowy typ przestrzeni publicznej.

- Wprowadzane są nowe, zróżnicowane formy ochrony obszarów cennych przyrodniczo , tworzy sie wojewódzki system obszarów chronionych “odzyskiwane” ich naturalne wartości, m.in. Przez renaturalizację ( m.in.doliny rzek), co pośrednio przyczyni sie także do zwiekszenia zasobów wody, zmniejszenia zagrożeń powodziowych, osuwisk itd.

- Bardziej efektywnie wykorzystywana jest przestrzeń w istniejących korytarzach transportowych, rozwijają się nowe technologie transportowe ( transport zautomatyzowany, transport rurowy), równoważony transport indywidualny z transportem zbiorowym, publicznym

- Ograniczana jest konsumpcja przestrzeni dla celów mieszkaniowych i rekreacyjnych poprzez kształtowanie miasta zwartego, kształtowanie i promowanie atrakcyjnej przestrzeni mieszkaniowej w miastach, rozwijania alternatywnych form turystyki i spędzania czasu wolnego, ujawnianie w //nieczytelne// jskiego( renesans miejskości)

HIPOTEZA RABUNKOWEJ GOSPODARKI PRZESTRZENIA W WOJ. ŚL. DO ROKU 2050 ( DŁUGOTERMINOWA)

- Wyczerpanie własnych zasobów węgla energetycznego zmusza do importu energii w sytuacji , kiedy brak rezerw przestrzeni oraz odpowiednich technologii nie pozwala uruchomić odnawialnych źródeł energii

- Nadmierna eksploatacja bogactw naturalnych prowadzi do utraty szans rozwojowych, wprowadzenia niszczących środowiskowo technologii np. Podziemnego zgazowania węgla doprowadza do powstania rozległych terenów zdegradowanych, prywatyzacja lasów powoduje wycięcie znacznych obszarów lasów beskidzkich, co doprowadza do obnizenia atrakcyjności turystycznej tego obszaru oraz niekorzystnych zjawisk klimatycznych i geologicznych (osuwiska)

- Nadmierne rozproszenie zabudowy powoduje wzrost kosztów infrastruktury i transportu, w wyniku “kryzysu energetycznego” tereny te sa opuszczane i stają się trudnymi do zagospodarowania ugorami, dalsza zabudowa dolin rzecznych , stoków górskich oraz tzw.’,elioracja” cieków zwiększa zagrożenie powodzi i osuwiskowe.\- Sprowadzeni do eksploatacji bogactw imigranci opuszczaja swoje domy pozostawiając zdegradowane dzielnice mieszkal;ne

- Wieloletnie zaległości w moderniaji wsi oraz rolniczej przestrzeni produkcyjnej powoduje depopulację terenów wiejskich i brak mozliwości ich efektywnego wykorzystania.

- Zaniedbanie własnej wytwórczości prowadzi do uzależnienia od importu wyrobów i dominacji rynków zewnetrznych nad regionalnym; pojawiają sie dalsze zdegradowane obszary poprzemysłowe.

- Nadmiarowa i zacofana technologicznie infrastruktura transportowa nie jest odpowiednio wykorzystana i nie przynosi dochodów, stopniowo się degraduje.

Projekt pt. “Wyzwania zrównoważonego rozwoju użytkowania terenu na przykładzie województwa śląskiego - scenariusze 2050” realizowany w ramach poddziałania 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem metod foresight

Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest współfinansowany przez Unie Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Główny Instytut Górnictwa, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Politechnika Śląska

SCENARIUSZE UŻYTKOWANIA TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO:

Zbigniew Kamiński, Krzysztof Gasidło, Krzysztof Kafka, Tomasz Bradecki, Gliwice 2012

Zasada tworzenia scenariuszy:

Czynniki-> procesy->rezultaty

CEL STUDIUM SCENARIUSZOWEGO

Odpowiedź na pytanie: Co nalezy zrobić juz teraz, aby w uzytkowaniu terenu i planowaniu przestrzeni regionu i subregionów uniknąc błędó, których nieodwracalne skutki ujawniłyby sie w dłuzszej perspektywie?

Identyfikacja czynników jakie obecnie i w przyszłości na badanym terenie wpływają na użytkowanie ternu

Ewaluacja czynników, określając ich charakter oraz siłę

Określenie wzajemnych powiązań i zależności pomiędzy czynnikami i zjawiskami

Sformułowanie zbiorów hipotez układających się w różne scenariusze zmian użytkowania terenu w perspektywie 2015-2050.

Struktura:

Założenia tworzenia scenariuszy

Identyfikacja czynników i ewaluacja czynników zmian uzytkowania terenu

Tworzenie zbiorów hipotez (scenariuszy) zmian uzytkowania terenu

Budowa modeli przestrzennych uzytkowania terenu

Metoda:

Metoda delficka

Analiza STEEP

Metoda krzyżowej analizy wpływów

Kluczowe: T+E+S+P

Społeczne

Ekonomiczne

Technologiczne

Polityczne

Ekologiczne

Scenariusz 1: Globalizacji - kontynuacji trendów

Pokazuje ciągłość procesów obserwowanych w latach 1980- 2010.

Kluczowe sa czynniki społeczne, a w dalszej kolejności ekonomiczne, technologiczne i polityczne. Rynek globalny albo (razcej gospodarki globalnej) i niski poziom interwencji państwa powoduja zjawiska silnej konkurencji na poziomie regionalnym miedzy przedsuiębiorstwami a także gminami. Efekty to m.in. Dalsze rozprzestrzenianie się zabudowy ( zarówno mieszkaniowej jak i komercyjnej oraz infrastruktury) na tereny wolne. Tereny przyrodniczo cenne oraz atrakcyjne turystycznie i rekreacyjnie będą podlegać dalszej silnej antropopresji chociaz stan srodowiska bedzie się stopniowo poprawiał. W skali całego województwa obserwować będziemy konsolidacje zagospodarowania w ukladach metropolitalnych o różnej hierarchii i strukturze.

Uwaga: scenariusz zakłada że obecny kryzys (2008-2012) mieści sie w granicach zwykłych cykli koniunkturalnych.

Model przedstawia:

- Rozwój terenów zurbanizowanych

- tereny zurbanizowane z pewną utratą ciagłości, fragmentacja, “donut development”

(dziury w strefach zurbanizowanyc

Scenariusz 1: Globalizacji - kontynuacji trendów

Nastąpi zwiekszenie powierzchni terenów czynnych ekologicznie

Zmniejszona zostanie powierzchnia terenów zalesionych

Przerwana zostanie ciągłosc i spójność ESOCh ( Ekologiczny System Obszarów Chronionych)

Jakosc środowiska przyrodniczego zostanie obniżona na skutek antropopresji w tym presji inwestycyjnej oraz budowlanej

W ograniczonym wymiarze nastąpi zwiększenie powierzchni terenów infrastruktury powodziowej

Zmniejszona zostanie powierzchnia terenów przemysłowych a w szczególności terenów związanych z eksploatacja górniczą

Nastąpi wyraźny przyrost terenów zdegradowanych oraz poprzemysłowych

Procesz rekultywacji, rehabilitacji i rewitalizacji będą prowadzone w ograniczonym zakresie

Nastapi przyrost terenów zabudowanych , zwłaszcza w obszarach atrakcyjnych krajobrazowoi przyrodniczo 9antropopresj, urban sprawl)

Ograniczone zostana powierzchnie użytkowane rolnioczo, część z nich zostanie odlogowana , zalesiana, a część- zabudowana.

Presja inwestycyjna oraz ograniczona skala rewitalizacji doprowadzi do spadku jakości technicznej i atrakcyjności terenów zabudowanych w szczególności centrów iśródmiesc miejskich

Nastapi wyraxny wzrost pow. Terenów infrastruktury technicznej w tym komunikacyjnej, transportowej , przesyłowej.

Scenariusz 2 Zmiana paradygmatu rozwoju

Scenariusz 2 Zmiana paradygmatu rozwoju akcentuje mozliwości tzw. Rozwoju bez wzrostu przez osiąganie wyzszej jakości życia drogą zmiany hierarchii celów lepszej organizacji ( współpracy) oraz efektywnego wykorzystywania zasobów. Może to byc rozumiane jako maksymalizacja użyteczności juz zagospodarowanych terenów, oszczędności (przestrzeń jest dobrem rzadkim), cykliczności - przestrzeni uzywa sie w rózny sposób w powtarzających się cyklach.

Kluczowe sa czynniki społeczne, ekologiczne, technologiczne i ekonomiczne. Przy niskim poziomie interwencji pańtwa istotne staja się czynniki społeczne, które np. Przez edukacje prowadza do zmiany systemu i hierarchii wartości zbiorowych i indywidualnych, a zatem także do zmiany zachowań.

Rezultaty obserwowane w użytkowaniu terenu to m.in. Lepsze jego wykorzystanie do celów żywnościowych i energetycznych, wzrosy wartości przyrodniczej obszaru województwa, poprawa gospodarki wodnej. Jednocześnie jednak mogą wystąpić niekorzystne efekty, takie jak stagnacja rozwoju infrastruktury, opuszczanie terenów komercyjnych i przemysłowych.

W skali całego województwa przejawia się to przerwaniem zabudowy dotychczas urbanizujących się korytarzy.

Model przedstawia:

Rozrost terenów zieleni, nieznaczne ubytki terenów zurbanizowanych powtórne zagospodarowanie terenów zieleni.

Scenariusz 2 Zmiana paradygmatu rozwoju

Nastąpi zwiekszenie powierzchni terenów aktywnych biologicznie, przyrodniczo, w kazdym wymiarze i zakresie (zieleń urządzona, nieurządzona)

Nastąpi przyrost terenów infrastruktury przeciwpowodziowej, nowych zbiorników i cieków wodnych

Zwiększona zostanie powierzchnia terenów zalesionych i zadrzewionych

Zwiekszona zostanie powierzchnia terenów rolnych, nastąpi odwrót tendencji od wielkotowarowej gospodarki rolnej na rzecz indywidualnego, drobnego rolnictwa ekologicznego

Wyraźnie ograniczone zostana powierzchnie terenów o funkcji gospodarczej, a w szczególności przemysłowej, wydobywczej

W pewnym zakresie nastapić może także zmniejszenie powierzchni usługowych oraz ze zmiana jakosci usług z odejściem od wielkich centrów handlowych na rzecz drobnego handlu

Nastąpi przyrost terenów wykorzystywanych turystycznie zarówno w tradycyjnych obszarach turystycznych jak i w nowych

Nastąpi także wyraźny przyrost terenó i obiektów usług rekreacyjno - sportowych o duzym stopniu dostępności ( powszechności)

Nastąpi wyraźna zmiana jakościowa i ilościowa terenów o wysoich walorach kulturowych i usług społecznych

Ekologiczne

Społeczne

Polityczne

Scenariusz 4: Kryzysu

Spowodowanego zarówno czynnikami wewnętrznymi naj i zewn.

Kluczowe czynniki należą do grupy ekologicznych społecznych oraz politycznych.

Sytuacje kryzysowe moga zostac wywołane przez wyczerpywanie zasobów naturalnych ( w tym przestrzeni ) co powoduje wzrost kosztów infrastruktury i transportu, uzależnienie od importu wyrobów i dominacji rynków zewnętrznych, depopulacje województwa. Efekty w uzytkowaniu terenu to m.in. Wzrost pow. Terenów porzuconych przemysłowych, komunikacyjnych, komercyjnych i mieszkaniowych, wzrost poziomu rabudnowej eksploatacji, dezintegracja przestrzenna systemu osadniczego , peryferyzacja niektórych obszarów województwa.

Układ osadniczy województwa ulegnie rozluźnieniu.

Model przedstawia:

- Kurczące się tereny zurbanizowane, brak ciągłości urbanistycznej

- próżnię i pustkę w pewnych obszarach post zurbanizowanych

- stagnację/stabilizację proporcji innych rodzajów uzytkowania terenu

Scenariusz 4: Kryzysu

Nastąpi regres powierzchni terenów zabudowanychi zurbanizowanych

Nastapi obniżenie jakości oraz zmniejszenie areału terenów o wysokich wartościach kultury oraz usług społecznych

Tereny uwolnione z inwestowania nie zostana zastąpione innymi funkcjami

Należy oczekiwać stref nieciągłości terenów zabudowanych

W niewielkim stopniu nastąpi (renaturalizacja?) terenów ( wtórna lub ?)

Nastąpi zmniejszenie powierzchni terenów eksploatacji górniczej oraz innych terenów przemysłowych

Nastąpi przyrost terenów poprzemyysłowych oraz innych terenów wymagających rewitalizacji oraz rekultywacji

Pomimo braku znaczących zmian powierzchni terenów oraz zachowania stanu obecnego nastąpi spadek jakości terenów zieleni ,zabudowanych jak i rolnych

Nastapi zmniejszenie powierzchni terenów wykorzystywanych na funkcje turystyczne i sportowo - rekreacyjne

Technologiczne

Poilityczne

Ekonomiczne

Scenariusz 5: Harmonijnego rozwoju

Opiera się na zasadach rozwoju spolecznego i ekonomicznego warunkowanego środowiskowo . Kluczowe są czynniki technologiczne, poilityczne, ekonomiczne. Eksperci przewidują,że harmonijny rozwój wymaga silnej polityki ukierunkowanejna równowagę międzysrodkami lokalnymi i ponadlokalnymi. Jej waznym narzedziem będzie planowanie przestrzenne oparte na wartościach. Efekt takiej polityki to ład przestrzenny, rozumiany jako użytkowanie i zagospodarowanie terenów zgodnie z przyjętym systemem wartości. Rezultaty widoczne w przestrzeni to m.in. Zachowanie terenów o wysokich wartościach przyrodniczych i kulturowych, kształtowanie nowego typu przestrzeni publicznych, dostosowanie aktywności ekonomicznej do zasobów środowiska w tym m.in. Rozwój rolnictwa zywnościowego i energetycznego oraz zróżnicowanego branżowo technologicznie i kapitałowo przemysłu.

Ograniczana jest konsumpcja przestrzeni dla celów mieszkaniowych i rekreacyjnych przez kształtowanie miasta zwartego i promocję atrakcyjnej istniejącej przestrzeni mieszkaniowej. Ponadto rozwijaja się alternatywne formy turystyki i spędzania czasu wolnego.

Model przedstawia:

Rozwój terenów zieleni

tworzenie pasm rozwoju zieleni, ciagłość przyrodnicza

pierścienie ( “green belt”)zawiera wokół miast symbolizujące pewne “?”rozwoju terenów zurbanizowanych

Nastąpi równomierny rozwój poszczególnych rodzajów użytkowania terenu

Może nastąpić niewielki wzrost pow.terenów mieszkaniowych przezde wszystkim na obszarach już uprzednio zainwestowanych

Nastąpi rozwój terenów zieleni we wszystkich wymiarach ( wszystkie rodzaje)

Nastąpi przyrost powierzchni terenów z infrastruktura przeciwpowodziową

Brak istotnych zmian ilościowych w zakresieterenów rolnych

Nastąpi przyrost powierzchni terenów zalesionych i zadrzewionych, także w strefach bezpośredniego sąsiedztwa z terenami zurbanizowanymi

Tereny zieleni tworzyć będą ESOCH, ciągły przestrzennie i funkcjonalnie

Nastąpi ograniczenie powierzchni terenów poprzemysłowych oraz eksploatacji górniczej

Spadnie odsetek niezrekultywowanych terenów poprzemysłowych

Nastąpi zwiekszenie ilości i dostępności terenów usługowych, będący reakcją na rosnące oczekiwania co do jakości życia

Nastąpi rozwój terenów uźytkowanych turystycznie oraz rekreacyjnie i sportowo

Nastąpi zwiększenie pow. Terenów z infrastrukturą techniczną, w tym także transportowej

Poprawie jakości przestrzeni zurbanizowanej będzie towarzyszyć przyrost ilości oraz jakości terenów o wysokich walorach kulturowych oraz usł;ug społecznych.

“Planowanie przestrzenne jest to publiczna polityka i te dzialania, poprzez które wpływa sie na rozmieszczenie funkcji w przestrzeni i ich wzajemne powiązania. Powinno ono działać na poziomach: Unii Europejskiej, krajowym i lokalnym; a obejmować planowanie użytkowania terenu i politykę regionalną”

The EC compendium of spatial planning systems and policies, 1997; Z.Dembowska, 1999

1953_DEGLOMERACJA strefy A

1962_INTEGRACJA strefy A

1978_HARMONIJNY ROZWÓJ stref A i B

1989_CELE STRATEGICZNE ROZWOJU REGIONU

KRYZYS PLANOWANIA REGIONALNEGO:

PODEJŚCIE NEGATYWNE -rozkazywanie i kontrola

GLOBALIZACJA I KRYTYKA PLANÓW

PODEJŚCIE POZYTYWNE - plan jako projekt miasta lub regionu i demokratyczny wyraz woli społeczeństwa oraz odniesienie dla wspólnych działań

CECHY NOWEGO PODEJŚCIA DO PLANOWANIA

Plan jako narzędzie operacyjne i pragmatyczne

Aktywna rola lokalnych władz w formułowaniu i wdrażaniu planu

Wzrost znaczenia współpracy między miastami i regionami

Zrównoważony rozwój - pojęcie centralne planowania przestrzennego

Ścisłe powiązanie planowania przestrzennego i strategicznego

POLITYKA REGIONALNA:

- OD POMOCNICZOŚCI DO INICJOWANIA-

Fiasko polityki likwidacji dysparytetów regionalnych

Trend w polityce; przyciaganie nowego rozwoju do centrów miast i kontrola rozwoju poza centrami

Nowe czynniki decydujące dla przyciągnięcia inwestycji i zatrudnienia

NOWY MODEL PLANOWANIA STRATEGICZNEGO

STRATEGICZNY CHARAKTER WSPÓŁCZESNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO:

Cele gospodarczego i społecznego rozwoju

Globalna wizja i społeczna mobilizacja

Współdziałanie i budowanie konsensusu

ZADANIA DLA PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO

Dbanie o spójnośc społeczną i dochodzenie do wyważonych decyzji planistycznych, ze zrozumieniem ich wpływów i potencjalnych skutków.

mechanizmy komunikacji publicznej

jakosc i dostępnosc zasobów oraz szanse życiowe w miastach i na wsi

mierzenie oddziaływań i rezultatów

prognozy skutków

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego

WIZJA PLANOWANIA:

Planowanie nie jest całkowicie technicznym procesem projektowania, analizowania i zarządzania, ale raczej jest procesem interaktywnym, podejmowanym w kontekście społecznym.

Sejmik Województwa

Komitet

Sterujący

Zarząd Województwa

POZIOM DECYZYJNY

Komferencje

Uzgadniające

- centrale międzyregionalne

Internet

Komisje

Sejmiku

Wojewódzka Komisja Urban.-Arch.

Forum

Os.Planu

Konferencje subregionalne

Spotkania konsultacyjne

POZIOM KONSULTACYJNY

Eksperci Zewnętrzni

Eksperci Wewnętrzni

Zespół zadaniowy

Konsultant Planu

Zespół

Syntezy i Redakcji

Zespół Projektowy

POZIOM OPERACYJNY

To znaczy że cele, wartości i kierunki polityki sa artykułowane w ciągłym procesie wydarzeń, decyzji i działań

UKŁAD PODMIOTOWY PLANOWANIA:

Układ polityczny

Sejmik Województwa

Zarząd Województwa

Układ ekspercki

Eksperci wewnętrzni

Eksperci zewnętrzni

Układ społeczny

Liderzy istotnych środowisk regionalnych

PARTYCYPACJA I PUBLIC RELATIONS

Forum ds. Planu

4 konferencje przeglądowe w subregionach

II forum ds.planu

PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Zbigniew J.Kamiński KONSULTANT PLANU

Wydział zagospodarowania Przestrzennego urzędu Marszalkowskiego Województwa Śląskiego, Katowice, 21 czerwca 2004 r.

FUNKCJE PLANU

KOORDYNACYJNA

Łśczy rozne zamierzenia pod względem czasu i miejsca ich realizacji, funkcjonowania oraz efektów końcowych

NEGOCJACYJNA

Służy do uzgodnienia terminu realizacji i warunków wprowadzenia do planu miejscowego inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym

PROMOCYJNA

Tworzy warunki dla pożądanych kierunków działalności inwestycyjnej

MARKETINGOWA

Wskazuje lokalizacje i idee, które stanowią wartość rynkową i mogą przynosić korzyści

REGULACYJNA

Realizuje zasadę ochrony wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz kształtowania podstawy struktury osadniczej

INSPIRUJĄCA

Uświadamia władzom, mieszkańcom i inwestorom mozliwości wpływania na poprawę warunków życia i na rozwój gospodarczy

FORMUŁA PLANU

“PLAN STRUKTURY”-

Plan określa koncepcje podstawowych elementów przyszłej struktury przestrzennej województwa i powiązań funkcjonalnych między tymi elementami, okresla ramy i warunki merytoryczne dla podejmowania decyzji przestrzennych o charakterze strategicznym i nie daje podstaw prawnych dla szczegółowych decyzji dotyczących użytkowania terenu

PLAN SELEKTYWNY PLAN DŁUGOOKRESOWY PLAN STRATEGICZNY

“PLAN DZIAŁANIA”

Plan jest dokumentem wewnętrznego kierownictwa, kojarzącym strategiczne decyzje Planu z decyzjami operacyjnymi i instrumentami ich realizacji\

WOJEWÓDZTWO SLĄSKIE NA MAPIE EUROPY

/Nie wklejałam slajdu, kazdy dobrze wie gdzie jest;)/

I.DIAGNOZA STANU II.USTALENIA PLANU

Wizja przyszłości przestrzeni województwa

Podstawowe zasady polityki przestrzennej województwa

Cele i kierunki polityki przestrzennej województwa

III.SPOSOBY REALIZACJI PLANU

Zasady realizacji planu

Narzędzia realizacji planu

Rekomendacje i wnioski

IV.MONITORING PLANU

NOWA POLITYKA REGIONALNA

-odtworzenie orientacji innowacyjnej.

PODEJŚCIE

POLITYKA

EKONOMIA

KULTURA

ORIENTACJA

REGENERACYJNA

Programy regionalne

Zwiekszenie efektywności istniejącej ekonomicznej bazy regionu

Promowanie: nowych lokalizacji, specjalizacji i hierarchii osiedli

INNOWACYJNA

Konkretne zadania, projekty pilotowe i inwestycje

Zwiększanie konkurencyjnosci regionu oparte na jakości środowiska i na wiedzy

Promowanie:

Metropolii, sieci powiązań, wielofunkcyjności i synergii

METROPOLIE ŚWIATŁAMI ŚWIATA

Wg atlasu unii metropolii polskich

SKONSOLIDOWANY SLĄSKI OBSZAR METROPOLITALNY

EUROPOL ŚLĄSKO - KRAKOWSKI

WIZJA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Osiągnięcie wysokiej i trwałej konkurencyjnej pozycji woj. Śl. (po przebudowie struktury przestrzennej), jako jednego z kilku centrów rozwoju cywilizacyjnego Polski XXI wieku, ważnego i atrakcyjnego regionu środkowej Europy

Uzyskanie wizerunku województwa o przestrzennych warunkach realizujących zasady zrównoważonego rozwoju, sprawiedliwości i efektywności oraz bezpieczeństwa

Uzyskanie przestrzeni o wysokich walorach estetycznych architektury i krajobrazu, czerpiących z dziedzictwa przyrody i kultury oraz nadających przestrzeni piekny indywidualny wyraz

ZASADY POLITYKI PRZESTRZENNEJ

ZASADA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Zasada kształtowania regionu jako zrównoważónego, policentrycznego systemu przestrzennego

Zasada kształtowania efektywnej sieci infrastruktury

Zasada ochrony innych watrosci wysoko cenionych o podstawowym znaczeniu dla racjonalnego gospodarowania przestrzenią

CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ

CEL GENERALNY POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Kształtowanie harmonijnej struktury przestrzennej Województwa Śląskiego sprzyjającej wszechstronnemu rozwojowi województwa

CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Dynamizacja i restrukturyzacja przestrzeni województwa

Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej

Ochrona zasobów środowiska, wzmocnienie systemu obszarów chronionych i wielofunkcyjny rozwój terenów otwartych

Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury

Stymulowanie innowacji w regionalnym systemie zarządzania przestrzenią

Rozwój współpracy międzyregionalnej w zakresie planowania przestrzennego

CECHY I PROCESY WYZNACZAJĄCE STRUKTURĘ METROPOLII

Zdolność do przyjmowania z zagranicy czynników produkcji

Siedziby zagranicznych firm, filie międzynarodowych przedsiębiorstw, banków, instytucji pozarządowych, naukowych i oświatowych, uniwersytety o znacznym udziale studentów zagranicznych, placówki dyplomatyczne,

Zdolnośc do eksportu czynników produkcji,

Bezpośrednie połączenia międzynarodowe siecią transportu i komunikacji,

Rozbudowana infrastruktura,

Rozwiniety sektor usług nastawiony na zagranicznych klilentów,

Środki masowego przekazu o zasiegu międzynarodowym,

Regionalne instytucje o międzynarodowej marce zajmujące sie relacjami zagranicznymi,

Miejskie inwestycje publiczne lub prywatne uczestniczące w organizacjach międzynarodowych

CEL III_OCHRONA ZASOBÓW ŚRODOWISKA,

WZMOCNIENIE SYSTEMU OBSZARÓW CHRONIONYCH I WIELOFUNKCYJNY ROZWÓJ TERENÓW OTWARTYCH

KIERUNKI:

Ochrona zasobów środowiska

Racjonalne użytkowanie terenów o wysokich walorach środowiska i dużej atrakcyjności dla rozwoju rekreacji i turystyki

Przekształcenia terenów intensywnego rolnictwa dla redukcji zniszczeń środowiska

Wzmocnienie ekonomicznej siły i zywotności strukturalnie słabych obszarów wiejskich

ODNOWA FUNKCJI REKREACYJNEJ BLISKIEGO ZASIĘGU

CEL V_STYMULOWANIE INNOWACJI W REGIONALNYM SYSTENIE ZARZĄDZANIA PRZESTRZENIĄ

KIERUNKI:

Wykreowanie i rozwój obszarów metropolitalnych

Promowanie innowacyjnych instrumentów zarządzania przestrzenią

OBSZARY METROPOLITALNE

CENTRALNY OBSZAR METROPOLITALNY

PÓŁNOCNY OBSZAR METROPOLITALNY

POŁUDNIOWY OBSZAR METROPOLITALNY

ZACHODNI OBSZAR METROPOLITALNY

CEL VI_OZWÓJ WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO

KIERUNKI:

Rozwijanie współpracy transgranicznej w obszarach stykowych

Rozwijanie współpracy międzyregionalnej w obszarze makroregionu

Rozwijanie współpracy ponadnarodowej

NARZĘDZIA REALIZACJI PLANU

ZADANIA O ZNACZENIU PONADLOKALNYM

Uwzględnione w dokumentach przyjętych przez Sejm RP, Rade Ministrów, Właściwego Ministra lub Sejmik Województwa

INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM

Uwzględnione w dokumentach przyjętych przez Sejm RP, Rade Ministrów, Właściwego Ministra

WNIOSKI I REKOMENDACJE DO POLITYKI PRZESTRZENNEJ

-państwa, -województw sąsiednich, - samorządów lokalnych

KALENDARIUM PRAC NAD PLANEM ZMIANA PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Wydział rozwoju regionalnego

PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA

PZPW jest podstawowym aktem planistycznym samorządu województwa, jest aktem kierownictwa wewnetrznego wiążącego samorząd województwa jako deklaracja prowadzenia polityki przestrzennej zgodnie z ustalonymi celami i kierunkami.

Plan odnosi się do obszaru w granicach administracyjnych woj.

Plan uwzglednia ustalenia kraju oraz w strategii rozwoju województwa.

Obowiązujący Plan został uchwalony w 2004r.

W 2010r. Dokonano częściowej zmiany Planu polegającej na uszczegółownieniu zapisów dotyczących MPL “Katowice” w Pyrzowicach.

ZMIANA PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJ.ŚL.- CEL OPRACOWANIA

W 2013r. Przeprowadzono okresową ocenę aktualności planu, która wykazała,że plan (2004, 2010) wymaga aktualizacji ze względu na:

Zmieniające sie uwarunkowania przestrzenne

Nowe edycje strategicznych dokumentów krajowych i regionalnych.

Dodatkowo nastąpiły zmiany w przepisach prawa:

Zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (określa nowy zakres planu)

Zmiana ustawy o prowadzeniu polityki rozwoju (obligije samorząd województwa do dokonania zmiany planu do kwietnia 2016r)

Celem opracowania zmiany Planu jest stworzenie AKTUALNEGO DOKUMENTU, stanowiacego podstawowe narzędzie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej województwa

Zmiana Planu= Kontynuacja przyjętej polityki przestrzennej województwa

Zmiana Planu=Aktualizacja obowiązującego dokumentu Planu:

aktualizacja danych diagnozy stanu

Weryfikacja ustaleń Planu

Dostosowanie dpo nowych wymagań ustawowych

Zmiana Planu=PLAN 2020+

PLAN 2020+ ZAKRES RZECZOWY

Podstawowe elementy sieci osadniczej woj. I ich powiązania komunikacyjne oraz infrastrukturalne, w tym kierunki powiązań transgranicznych

System obszarów chronionych, w tym obszary ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ochrony uzdrowisk oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

Rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym

Granice i zasady zagospodarowania obszaró funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym oraz, w zależności od potrzeb, granice i zasady zagospodarowania obszarów funkcjonalnych o znaczeniu regionalnym

Obszary szcególnego zagrożenia powodzią

Granice terenów zamknietych i ich stref ochronnych

Obszary występowania udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutleku węgla

PLAN 2020+ STRUKTURA DOKUMENTU

I.DIAGNOZA STANU

Ogólna charakterystyka województwa

Stan zagospodarowania przestrzennego woj

- obszary funkcjonalne

- powiazania infrastrukturalne

Trendy przestrzennego rozwoju województwa

II.WYZWANIA POLITYKI PRZESTRZENNEJ WOJEWÓDZTWA

III.USTALENIA PLANU

Wizja rozwoju przestrzennego województwa

Zasady polityki przestrzennej województwa

Cele polityki przestrzennej i sposoby ich realizacji

Zasady zagospodarowania obszarów funkcjonalnych

Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym

PODSUMOWANIE

ANEKSY

PLAN 2020+ OBSZARY FUNKCJONALNE

Miejskie obszary funkcjonalne

Miejskie obszary funkcjonalne ośrodka wojewódzkiego

Miejskie obszary funkcjonalne ośrodków regionalnych

Miejskie obszary funkcjonalne- lokalne ośrodki rozwoju

Obszary funkcjonalne wymagające rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów właściwych polityce regionalnej - Przygranicze

Obszary wymagające rewitalizacji

Obszar funkcjonalny strefy okołolotniskowej MPL “Katowice”

Wiejskie obszary funkcjonalne

Obszary funkcjonalne szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej

Obszary górskie

Tereny zamknięte

Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi

Obszary kształtowania potencjału rozwojowego

Obszary cenne przyrodniczo

Obszary ochrony krajobrazów kulturowych

Obszary ochrony i kształtowania zasobów wodnych

Obszary udokumentowanych złóż kopalin

GŁÓWNE TENDENCJE ZMIAN

Główne uwarunkowania mogące wpływać na intensywność procesow rozwoju województwa:

Trendy społeczne, gospodarcze i środowiskowe

Poszukiwanie sposobów kształtowania i modyfikowania trendów - działania zgodnie z preferencjami społecznymi i kulturowymi- i osiągania rozwoju bardziej zrównoważonego

WSPÓŁCZESNE WYZWANIA

Regiony, miasta i terytoria konkurują aby przyciagnać miejsca pracy w gospodarce, infrastrukturę itp.

->gospodarczy wzrost i innowacyjność. Rozwój funkcji metropolitalnych

KONKURENCYJNOŚĆ

Nie wszystkie terytoria mogą podobnie konkurować, dlatego potrzebne jest poszukiwanie lepszej równowagi między konkurencją i współpracą, która zwiekszy spójnosc społeczną i ekonomiczną regionu

->spójność społeczna i ekonomiczna -usługi publiczne i ich dostepność

SPÓJNOŚĆ

Jakość przestrzeni ma kluczowe zbaczenie dla atrakcyjnosci regionu

->ochrona naturalnych zasobów środowiska i kształtowanie krajobrazu

Ochrona przestrzeni twartych i zasobów srodowiska

Kształtowanie krajobrazów kulturowych: w obszarach podmiejskich/ w obszarach wiejskich

RÓWNOWAŻENIE

PLAN 2020+

MODEL KSZTAŁTOWANIA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

W OBSZARACH FUNKCJONALNYCH

PLAN 2020+

WIZJA METROPOLITALNEGO REGIONU

WOJEWÓDZTWO SLĄSKIE ATRAKCYJNYM I NOWOCZESNYM REGIONEM EUROPY

Wojew. Śląskie będzie regionem o nowoczesnej gospodarce, wykorzystującym kreatywnośc jego mieszkańców i wzmacniającym istniejące potencjały gospodarcze i srodowiskowe, zapewniającym równość życiowych i rozwojowych szans przy jednoczesnym poszanowaniu zasady zrównoważonego i trwałego rozwoju.

SKONSOLIDOWANY ŚLĄSKI OBSZAR METROPOLITALNY:

PÓŁNOCNY OBSZAR METROPOLITALNY

MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY OŚRODKA REGIONALNEGO

CENTRALNY OBSZAR METROPOLITALNY

MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY OŚRODKA WOJEWÓDZKIEGO

ZACHODNI OBSZAR METROPOLITALNY

MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY OŚRODKA REGIONALNEGO

POŁUDNIOWY OBSZAR METROPOLITALNY

MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY OŚRODKA REGIONALNEGO

PLAN 2020+

CELE POLITYKIK PRZESTRZENNEJ I SPOSOBY ICH REALIZACJI

CEL 1. NOWOCZESNA GOSPODARKA - PROMOCJA GOSPODARCZEGO WZROSTU I INNOWACJI

Dla realizacji celu przyjmuje się następujące kierunki polityki przestrzennej;

K1.Tworzenie warunków przestrzennych rozwoju przedsiebiorczosci, innowacyjności gospodarczej i tarnsferu technologii.

K2.Wzmocnienie funkcji metropolitalnych Metropolii Górnośląskiej oraz wspieranie rozwoju funkcji metropolitalnych osrodków regionalnych.

K3.Poprawa dostępności wewnetrznej regionu.

CEL1. /Mapa nieczytelna/

PLAN 2020+

CELE POLITYKIK PRZESTRZENNEJ I SPOSOBY ICH REALIZACJI

CEL 2. SZANSE ROZWOJOWE MIESZKAŃCÓW - ZAPEWNIENIE MIESZKAŃCOM DOSTĘPU DO USŁUG PUBLICZNYCH.

Dla realizacji celu przyjmuje się następujące kierunki polityki przestrzennej;

K1.Rozwój obszarów objetych procesami dyfuzji rozwoju z wykorzystaniem ich wewnętrznych potencjałów.

K2.Wspieranie procesów rozwojowych obszarów o najgorszych wskaźniekach dostępności do usług publicznych

K3.Poprawa dostępności wewnętrznej integracji regionu

PLAN 2020+

CELE POLITYKIK PRZESTRZENNEJ I SPOSOBY ICH REALIZACJI

CEL 4. Relacje z otoczeniem - infrastrukturalne powiazania regionu

Dla realizacji celu przyjmuje się następujące kierunki polityki przestrzennej;

K1. Rozwój ponadregionalnej i miedzynarodowej infrastruktury transportowej.

K2. Rozwój ponadregionalnej i regionalnej infrastruktury technicznej.

K3. Rozwijanie współpracy międzyregionalnej.

PLAN 2020+

INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO

Wykaz inwestycji celu publicznegi został opracowany z uwzględnieniem nastepujących dokumentów:

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030

Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020r. ( z perspektywa 2030r.

Strategia dla Rozwoju Polski Poludniowej w obszarze województw małopolskiego i śląskiego do roku 2020

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020

Kontrakt Terytorialny (p) - przedsięwziecia podstawowe, (w0 przedsiewzięcia warunkowe, których realizacja jest uzalezniona między innymi od dostępności środków finansowych

Strategia Rozwoju Systemów Transportowych Województwa Śląskiego

Wieloletnia Prognoza Finansowa Województwa Śląskiego na lata 2015-2025.

PLAN 2020+

INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO

Tabela 3 - Inwestycje celu publicznego zależne od gestorów i posiadające finansowanie:

inwestycje dotyczące dróg krajowych

inwestycje dotyczące linii kolejowych

inwestycje dotyczące infrastruktury technicznej

Tabela 4 - Inwestycje celu publicznego postulowane przez podmioty inne niż samorząd województwa:

budowa kanału Śląskiego

budowa kanału Dunaj - Odra - Łaba

inwestycje dotyczące dróg, linii kolejowych i infrastruktury technicznej

TOK PRAC - OGÓLNY HARMONOGRAM

28.10.2013- Przystąpienie do sporzaądzenia Planu

06.2014- Informowanie o przystąpieniu do zmiany Planu

07.2014 - 12.2014: Etap wstępny

01.2015 - 04.2015: Etap prac koncepcyjnych

05.2015 - 0.2016 : Etap prac projektowych

02/03.2016: Przyjęcie projektu zmiany Planu przez Zarząd Województwa Śląskiego

03.2016: Uchwalenie zmiany Planu przez sejmik Województwa Śląskiego

04.2016: Przekazanie zmiany Planu wraz z dokumentacja prac planistycznych Wojewodzie Śląskiemu w celu ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego.

#planowanie regionalne

0 notes