kiek-ns

[kiek-ns]

Elburg, juni 2014.

[kiek-ns]

Elburg, juni 2014. Al die oude straatjes vol bloemen, met die witte muurtjes, de zomerzon er vol op... Het lijkt wel een foto uit een Mediterrane vakantiegids!

[kiek-ns]

Interieur van de kapel van de kluis op de Schaelsberg.

[kiek-ns]

De kluis op de Schaelsberg is eigenlijk ook een minikerkje.

[kiek-ns]

De kluis op de Schaelsberg.

[kiek-ns]

Soms is het er gewoon. De lichtval, de plek, alles. Kom maar binnen, zegt dit poortje. Achter de heg zie je het dakje en het torentje van de Kluis op de Schaelsberg, waar je hartelijk ontvangen zult worden.

Hier is iedereen welkom.

[kiek-ns]

Kluis en Kruisweg op de Schaelsberg bij Valkenburg. Tot 1930 woonden hier kluizenaars. De kluis werd in 1688 gebouwd. Omdat er tegenwoordig zoveel toeristen komen ziet het er niet naar uit dat de kluis nog als zodanig gebruikt zal worden. Voor een bezoek word je hartelijk ontvangen met een persoonlijke rondleiding, en als je even de klok wil horen is dat ook geen probleem. Een leuke, hartverwarmende plaats, zoals ik al vaker heb gevonden in de kerkjes en kapelletjes van Limburg!

[kiek-ns]

Dit gehuchtje Walem ligt ten noordoosten van Valkenburg en is een prachtige verrassing in het Limburgse heuvelland. Er zijn enkele eeuwenoude gebouwen te vinden.

[kiek-ns]

Net ten noorden van Valkenburg aan de Geul kom je in dit prachtige landschap terecht.

[kiek-ns]

Rond Château St.Gerlach en de kerk van St.Gerlachus.

[kiek-ns]

Rondom Château en de kerk Sint Gerlach.

[kiek-ns]

De vaandels uit de hoogtij van het Rijke Roomsche Leven, en het terras dat al bij het kasteel St.Gerlach hoort.

[kiek-ns]

Mooi houtsnijwerk in de Sint Gerlachuskerk. En een kijkje achter de schermen. Bijzonder mooi!

[kiek-ns]

Details van de kerk van Sint Gerlach. Veel details lijken gebeeldhouwd, maar zijn geschilderd. En vanaf het plafond kijkt een engeltje omlaag.

[kiek-ns]

Details in de Gerlachuskerk. De muurschilderingen verbeelden het leven van de heilige Gerlachus. Als het water in de put in wijn verandert weet hij dat zijn einde nabij is.

Ook prachtig houtsnijwerk in de kerk, en tegelmozaïeken op de vloer.

[kiek-ns]

Middenin de kerk staat het graf van de heilige Gerlachus (rond 1120 - gestorven 1165/1166). Hier rust zijn gebeente in een verzegelde doek; zijn schedel ligt echter in een vroeg 18e eeuws zilveren borstbeeld waarvan het gezicht, mede dankzij steun van niemand minder dan de Rolling Stones, die in 2014 op het naastgelegen Château St.Gerlach logeerden (Pinkpop!), gereconstrueerd zal worden.

(Wikipedia) Het leven van de heilige Gerlachus is beschreven in de hagiografie Vita Beati Gerlaci Eremytae, geschreven rond 1227, dus ongeveer zestig jaar na zijn dood. Hij was van adellijke afkomst, in ieder geval wordt hij een ridder genoemd. Hij leidde, zoals heel gebruikelijk onder de lieden van zijn stand in die tijd, een lichtzinnig leven. Hij kwam tot inkeer toen zijn vrouw stierf, van wie hij duidelijk zielsveel had gehouden. Hij ging op bedevaart naar Rome en Jeruzalem, en bij thuiskomst liet hij alle bezit en luxe varen en trok zich terug als kluizenaar, waarbij hij zijn intrek nam in een holle eik. Gerlach ging zich kleden in een harig hemd, een boetekleed, met daarover zijn maliënkolder en sliep op stenen. Als boetedoening mengde hij zijn brood met as en ging elke dag te voet op bedevaart naar Maastricht, naar het gebeente van de heilige Servatius. Alleen 's zaterdags ging hij naar Aken om Onze Lieve Vrouwe te vereren. Dan passeerde hij de abdij Rolduc, om te biechten. De mensen in de omgeving vatten op hun beurt verering op voor de kluizenaar, maar zoals vaak werden de monniken van het naburige klooster te Meerssen jaloers en beklaagden zich bij de bisschop van Luik. Zij maakten hem wijs dat Gerlachus in feite stinkend rijk was en in zijn holle boom op een berg goudstukken zat. De bisschop stonk erin en liet vervolgens de eik omhakken. Toen hij merkte dat hij voor de gek was gehouden, maakte hij de heremiet zijn excuses, liet van het hout van de eik een kluizenarijtje bouwen, en zorgde in het vervolg dat Gerlachus in tijden van nood geholpen werd in het hoogstnoodzakelijke. Gerlach schonk voedsel aan de armen en zijn roem nam een hoge vlucht. Hij kreeg vrienden in hoge kringen. Edelen kwamen hem om raad vragen en Hildegard van Bingen stuurde hem zelfs het kransje dat zij bij haar professie had gedragen. In 1165 of 1166 stierf de kluizenaar, waarbij het water van de nabijgelegen bron drie keer in wijn zou zijn veranderd. Volgens de katholieke traditie moet een heilige wonderen hebben verricht na zijn overlijden. Van Gerlach is opgetekend dat een jongen die aan een kaakabces leed genas na het drinken van water vermengd met zand uit zijn graf. Gelovigen gingen daarop zand uit het graf, splinters van zijn doodskist, tanden, kiezen en botjes van het skelet verzamelen als relikwie. Op de plaats van Gerlachus' kluis ontstond al snel een klooster dat uiteindelijk uitgroeide tot een bloeiend (later adellijk) Norbertinessenstift. De kloosterkerk en een vleugel van het klooster zijn bewaard gebleven. De Sint-Gerlachuskerk is één van de weinige barokkerken die Nederland rijk is. Het interieur van de kerk is geheel beschilderd door de Zuid-Duitser Johann Adam Schöpf. Midden in het schip van de kerk staat het praalgraf van Gerlachus, waarin zich een nis bevindt met gewijd zand, dat kan worden meegenomen en dat vroeger in de stallen werd uitgestrooid tegen veeziekten. Ook was men gewoon om het wonderdoende zand tussen de horens van runderen te smeren opdat deze geen hoorn zouden uitstoten. Het zand werd tevens met het graan vermengd om ratten en muizen te weren. Het gelige zand onder het praalgraf wordt geregeld ververst en is afkomstig uit een mergelgroeve bij Margraten.

[kiek-ns]

Interieur van de Gerlachuskerk in Houthem Sint Gerlach.

Voor de nuchtere Calvijnse Nederlander van boven de grote rivieren is het wellicht een beetje teveel van het goede, een aanslag op je tandglazuur, maar ja, smaken verschillen.

Gerard Reve heeft ooit in een gesprek (dat ik nog ergens op MP3 heb) over zijn eigen smaak gezegd: In de ouderwetse betekenis zou je het een katholieke smaak kunnen noemen. Enerzijds houd ik erg van het overgestyleerde van de barok. Anderszijds houd ik ook erg van de Victoriaanse kitsch, als die echt is. Ik heb mooie kunstbloemen in mijn huis. Ik heb mooie kitsch-varens. En: IK LAAT ME NIET TIRANISSEREN DOOR GOEDE SMAAK!"

Daarom dus...! :-)