kiswahilichetu

[kiswahilichetu]

Kuadhimisha Miaka Minne ya Utoaji wa Ndege zisizo na rubani nchini Ghana.

Miaka minne iliyopita, Serikali ya Ghana ilizindua utoaji wa papo hapo wa Zipline. Nchi hiyo imeunda mfumo mkubwa zaidi wa utoaji huduma unaojiendesha duniani ambao unahudumia zaidi ya vituo 2,600 vya afya kote nchini Ghana.

Mnamo 2022, mkulima anayeitwa Ekua alikuwa akiugua damu na maumivu makali ya tumbo. Alipoenda katika Hospitali ya St. Michael huko Pramso, wahudumu wa afya waligundua kuwa hawakuwa na plasma mpya iliyogandishwa, au FFP - bidhaa ambayo inaweza kumzuia kuvuja damu.

Kwa bahati nzuri, St. Michael's ni mojawapo ya zaidi ya vituo 2,600 kote Ghana ambavyo hupokea bidhaa za matibabu kutoka kwa ndege zisizo na rubani za Zipline.

"Tulipigia simu Zipline, na katika muda wa dakika 20 hivi waliweza kutuletea uniti mbili za FFPs na uniti tatu za damu," anasema Dk. Philip Agyemang-Prempeh, ambaye alimtibu Ekua. Hii ilimaanisha kuwa wangeweza kumtibu mara moja, badala ya kumpeleka katika hospitali nyingine akiwa na FFPs akiba.

"Kama tungetaka kumpa rufaa, ingekuwa changamoto kwa sababu hatukuwa na gari la wagonjwa hapa katika kituo chetu," alisema, akiongeza kuwa kumhamisha kungechukua muda mrefu zaidi ya dakika 20. "Nadhani maoni [ya Zipline] yalikwenda mbali katika kuokoa maisha ya Ekua."

Katika miaka minne iliyopita, Zipline imefanya kazi na Serikali ya Ghana kukua kutoka kituo kimoja cha usambazaji hadi sita. Pia imeongeza kwa kasi idadi ya wanaojifungua, bila gharama ya ziada kwa serikali: Mnamo 2019, Zipline ilileta wastani wa usafirishaji 375 kwa mwezi. Kwa miaka mingi, wastani wa utoaji wa kila mwezi umeongezeka kwa mara 44, na kufikia 17,000 mnamo 2023.

Leo, Zipline inaajiri zaidi ya Waghana 200 na imefikisha zaidi ya 350,000 katika vituo vya afya katika mikoa 13. Mpango huo pia umepanuka kwa kesi mpya za utumiaji. Ingawa Zipline ilizinduliwa kimsingi kutoa chanjo, sasa inajumuisha bidhaa kadhaa kutoka kwa vifaa vya matibabu hadi antivenin.

Ili kuwasilisha dawa ya kuua sumu mwilini, Zipline huihifadhi katika ghala kuu, iliyohifadhiwa kwa friji - kuzuia wahudumu wa afya kulazimika kuihifadhi kwenye tovuti na inaweza kuisha muda wake. Madaktari wanaoagiza antivenin hupokea ndani ya saa moja, ambayo huwawezesha kutibu wagonjwa haraka, kuzuia sumu kuenea, ambayo inaweza kusababisha kushindwa kwa figo, kukatwa na hata kifo. Zipline imesafirisha zaidi ya vitengo 5,500 vya antivenom kwa watu kote nchini Ghana tangu Januari 2022.

Kufikia sasa, bidhaa inayoletwa mara kwa mara nchini Ghana ni chanjo. Zipline ilipozinduliwa nchini Ghana walikuja kusaidia kwa usaidizi wa utoaji wa chanjo mara kwa mara wakati nchi ilikuwa chini ya kizuizi wakati wa janga la COVID-19. Tangu wakati huo, Zipline imetoa zaidi ya dozi milioni nane za chanjo za kawaida zikiwemo zile za pepopunda, polio, surua na uti wa mgongo, pamoja na zaidi ya dozi milioni mbili za chanjo za COVID-19.

Muhimu zaidi, tangu Januari 2022, Zipline imewasilisha zaidi ya maagizo 3,600 kwa wagonjwa walio katika hali mbaya, na hivyo kuokoa maelfu ya maisha. Utimilifu wa Zipline na timu za ndege hujibu maagizo muhimu kwa haraka sana, kuandaa, kufunga na kuzindua agizo, kwa wastani, chini ya dakika nane.

Katika miaka minne ijayo, Zipline itaendelea kusaidia msururu wa ugavi wa kitaifa wa Ghana. Zipline na Serikali ya Ghana wanapanga kukuza programu, kuboresha ufikiaji wa bidhaa, kuunda nafasi za kazi za STEM na kupanua kutumia kesi. Lakini sehemu muhimu zaidi ya ushirikiano ni kazi ya Zipline, na Serikali ya Ghana hufanya pamoja kutatua matatizo ya mnyororo wa ugavi kwa matokeo bora ya afya - kuboresha maisha, na kuokoa maisha, kwa maelfu ya Waghana.

[kiswahilichetu]

MSEMO - Sumu baridi

Ufafanuzi: Sumu ni kitu inayodhuru au kuua. Hapa sumu baridi imechukuliwa kama inayoweza kudhuru kidogokidogo, si simu kali iayoweza kuua mara moja, haiui mara moja. Msemo huu unaeleza jambo au mtu anayeathiri au kuua mtu kidogokidogo.

Maana: Jambo linaloathiri mtu kwa uficho au kidogokidogo.

Matumizi: Msemo huu hutumika pale mtu anapofanya mambo mabaya, huku akikuchekea.

[kiswahilichetu]

Suala la jinsia moja laibuka tena baada ya simba wawili wa kiume walionekana wakifanya ngono nchini Kenya.n Hii ni changamoto kubwa sana hasa ikiwa ni kipindi ambacho Mahakama kuu ya Kenya inatarajiwa kuhalalisha au kukataa jambo hilo.

[kiswahilichetu]

KAULI YA LEO

“Maendeleo ni watu, kwa watu na ya watu, ambapo wanatoa pia umuhimu wa ukombozi wa mtu, kwa mtu na watu. Hivyo basi, maendeleo ni watu”. (Mwalimu Nyerere)

[kiswahilichetu]

METHALI YA LEO

Nia njema ni tabibu, nia mbaya huharibu

Maana : Kuwa na fikra au malengo mazuri kuliko mabaya

Matumizi : Methali hii inatumika kuwaonya na kuwashauri watu wawe na fikra nzuri zinazoweza kuleta faida badala ya hasara.

[kiswahilichetu]

METHALI YA LEO

Kama hujui kufa chungulia kaburi

Maana: Inamaanisha kujifunza kutokana na matukio.

Matumizi: Methali hii inatumika kumshauri mtu afanyaye ajizi na jambo la hatari.

[kiswahilichetu]

[kiswahilichetu]

MAISHA

Maisha ni kama hivi..........

Pengine:

Hupati unachotaka.

Hupati unachostahili.

Hupati unachotarajia.

Unapowajali wengine, hawakujali.

Ukipenda kwa dhati, unaonewa mjinga.

Ukijitolea kwa bure, unaonekana bure.

Ukitenda mema, unalipwa na maovu.

Ukiwa mwaminifu, unadhulumiwa.

Ukiwa tajiri, unaheshimiwa.

Ukiwa maskini, unapuuzwa.

Hizo zinatokea kwa kuwa hatumtegemei Mungu kutujalia na kuturidhisha na mahitaji na mategemeo yetu. Tumwamini Mungu siku zote na wakati wote. Ukielewa kuwa hivyo ndivyo maisha yalivyo,hutajisumbua kuwapendeza binadamu ila kumpendeza Mwenyezi Mungu tu.

[kiswahilichetu]

MWANAMUME AFARIKI AKIFANYA MAPENZI

JANUARI 10, 2018

Mwanamume mwenye umri wa miaka thelatini na moja ameaga dunia akifanya mapenzi nyumbani kwa mpenzi wake katika eneo la John Tei karibu mji wa Accra

Marehemu, aliyetambuliwa na polisi kuwa Divine Kwame Avorti, alikuwa mfanyakazi wa idara ya madawa ya Hospitali ya Tume ya Nguvu za Atom ya Ghana, mjini Accra.

Mpenzi wake, ambaye jina lake linanyimiwa na polisi, anasaidia polisi kufanya uchunguzu zaidi.

Polisi inasema kuwa, Avortri alimtembela mpenzi wake Jumapili iliyopita na wote wakawa katika hali ya kufanya mapenzi.

Wakati wa kitendo hicho, Avortri akaanza kulalamika kuwa na maumivu makali ya kichwa ila akazindua ghafla kabla ya wote wawili hawajapata suluhisho yoyote.

Majirani yao wakatoa msaada kwao kwa kumpeleka Hospitali ya Tume ya Nguvu za Atom ya Ghana lakini akatamkwa kufariki walipofika.

Tukio hili liliripotiwa kwa kituo cha polisi na kikosi cha maaskari kililikizwa moja kwa moja kwa nyumba ya mpenzi wa marehemu.

Wakati wa upelelezi nyumbani, begi ya marehemu yenye madawa, simu za mkono na taslimu ya GH¢160 ziligundulika.

Inashukiwa kuwa Avortri alimeza vidonge vinne vya dawa ya kupunguza maumivu (painkillers)

Msemaji wa Polisi wa mkoa wa Accra, ASP Bi Effia Tenge alithibitisha tukio hilo alipopigiwa simu na wanahabari.

Walakini, alisema, polisi haikuweza kuthibitisha kitendo cha kufanya mapenzi ndicho kuwa sababu ya kifo cha Divine Avortri.

Alisema kwamba wataweza kusadikisha kilichosababisha kifo baada ya uchuguzi wa madaktari.

Mwili wa marehemu umepelekwa nyumba ya kuhifadhia maiti.

Nii Adjetey Cleland.

[kiswahilichetu]

Trump asema itakuwa 'raha' kushindana na Oprah Winfrey 2020

Rais Donald Trump anasema kuwa ''itakuwa furaha'' kutetea wadhfa wake wa urais dhidi ya aliyekuwa nyota wa kipindi cha mazungumzo nchini Marekani Oprah Winfrey huku kukiwa na wito wa yeye kuzindua kampeni ya kuwania urais.

''Ndio nitamshinda Oprah'', bwana Trump aliwaambia maripota wakati wa mkutano kujadili mabadiliko ya sheria za uhamiaji na maseneta wa Marekani.

Mwanawe wa kike Ivanka Trump alijiunga na raia wengine wa taifa hilo kusifu hotuba ya Oprah wakati wa tuyo za Golden Globe.

Mwandani wa Winfrey anasema muigizaji huyo 'havutiwi' na uwezekano wa kutangaza kuwania urais 2020.

Hotuba yake kuhusu umuhimu wa kukabiliana na ukosefu wa usawa wa kijinsia ilivutia pongezi kutoka kila eneo la Marekani.

Bwana Trump alisema wakati wa mkutano wake siku ya Jumanne kwamba kampeni dhidi ya bi Winfrey itakuwa ya kufurahisha sana.

Aliongezea: Nilishiriki miongoni mwa vipindi vyake vya mwisho.

Alikuwa na Trump na familia yake. Nampenda sana Oprah lakini sidhani kwamba atawania urais.Nilimjua sana, aliongezea.

Miongo miwili iliopita katika CNN, bwana Trump alisema kwamba iwapo atawania urais basi atamchagua bi Winfrey kuwa mgombea mwenza .''Oprah. Nampenda Oprah''.

''Oprah atakuwa chaguo langu la kwanza'', alimwambia mtangazaji Larry King mwaka 1999.

''Iwapo atawania itakuwa vyema.Ni mtu maarufu, ni mtu mwenye kipaji na mwanamke mzuri sana''.

Mwaka 2015 - wiki moja kabla ya kutangaza kuwa atawania urais-bwana Trump alisema kuwa angependelea kumchagua bi Oprah kuwa makamu wake wa urais.

''Nadhani Oprah angekuwa bora. Ningependa kuwa na Oprah'', alisema akiongezea ''tutaibuka washindi kwa urahisi mno''.

Mwandani wa Winfrey Gayle King alisema mapema siku ya Jumanne kwamba mtangazaji huyo hawanii urais.

''Sidhani kwamba anavutiwa na wazo hilo sidhani'', bi King aliambia chombo cha habari cha CBS alfajiri.

''Najua kwamba baada ya miaka kadhaa ya kutazama kipindi cha The Oprah Winfrey, huwa una haki ya kubadili mafikira. Lakini sidhani kwamba anafikiria wazo hilo''.

Lakini mwanawe rais aliingia katika mtandao wa kijamii na kutuma ujumbe wa twitter akimuunga mkono bi Winfrey.

Ivanka Trump, ambaye amejielezea kuwa mshauri wa rais kuhusu maswala ya ajira, uwezeshaji wa kiuchumi, maendeleo ya kikazi, na biashara amefanya sera ya maswala ya wanawake kuwa swala kuu tangu alipojiunga na ikulu ya whitehuse.

Chanzo: bbcswahili.com

[kiswahilichetu]

THE OF USAGE (NI)

In Kiswahili, the word ni has several functions and meaning depending on the context in which it is used. It can be prefixed, in-fixed or sufficed to a word or stand on its  own.  We'll look at a few of its usage today.

■ Ni- when prefixed to a word, especially in the agglutinated sentence, functions as the subject marker for the 1st person singular which is (I) in English. For example: Ninaitwa Nii - I'm called Nii

■ -Ni- when when in-fixed to a word, especially in the agglutinated sentence, functions as the object marker for the 1st person singular which is (me) in English. For example: Amenifundisha - He has taught me

■ -Ni when sufficed to a word has two functions and meanings.

▪ Firstly, it is used to indicate location or locative nouns such as darasa, kanisa,chumba,nyumba,shule,mtaa etc. For example when you want to say in, at the or to the. Examples: Darasani - In, at the, to the classroom Kanisani - In, at the, to the church Chumbani - In, at the, to the room Nyumbani - In, at the, to the house Shuleni - In, at the, to the school Mtaani - In, at the, to the street

▪Secondly, it's used to indicate plurality(more than one person) when addressing people. It is sufficed in order to avoid repetition, to save time and energy when addressing people. It's used to refer to you, the 2nd person plural. Examples: Karibuni - You (pl)  welcome Kwaherini -  You  (pl) Good bye Njooni - You (pl) come

■ Ni can be used as a verb, which is equivalent to English's is and are Examples: Mimi ni mtoto - I am a child Sisi ni walimu - We are teachers

That's it for today. Tutaonana!

Kiswahili Chetu........Tunakipenda

[kiswahilichetu]

SOMO LA LEO

SHIKAMOO: This is one of the Swahili respectful greetings rendered to an elderly person or someone of a higher status in society,with its response as "Marahaba"

 Example: Shikamoo baba,mama,mwalimu, mchungaji n.k

[kiswahilichetu]

METHALI YA LEO

Padogo pako Si pakubwa pa mwenzako

Maana ziada: Si nzuri au vema kufanana kila kitu ulicho nacho na cha mwenzako. Kumbuka kwamba vidole vyote havifanani, kila kidole kina sifa chake.

[kiswahilichetu]

METHALI YA LEO

Kila mlango una ufunguo wake

Maana ziada: Kila tatizo lina ufumbuo wake. Kila ugonjwa una matibabu yake. Usilinganishe tatizo lako na la mwingine.

[kiswahilichetu]

METHALI: Leo ni leo asemaye kesho ni mwongo #kiswahilichetu #methali

[kiswahilichetu]

Methali: Leo ni leo asemayo kesho ni mwongo. #kiswahilichetu #methali

[kiswahilichetu]

METHALI YA LEO

Leo ni leo asemaye kesho ni mwongo

Maana ziada: Tumia muda wako vizuri na usipende kuahirisha mambo unayoweza kuyafanya wakati uwezapo. Inawezekana hutapata nafasi nyingine.