planetdiaries

[planetdiaries]

gratitutos infinitos

Today I am over the clouds.  Flying back home giving an end to my 130 days  venture to the land of Latin America for the third consecutive year. 47 meetings in 17 different cities across 14  countries, countless people I dream together. Blessed I am that I feel a citizen of this planet regardless my passport, that which ever country I cross into, I have friends that welcome with arms wide open. My deepest gratitute to all those who with their friendships made me feel home at the far away corners of this continent. Ishqualla , amiga de mi corazon thank you so much for the few days you made me  a part of your beautiful life in @laecovilla .  Your joy, compassion and love travelled throughout the continent with me. Costa Rica climbed up on the top of my list thanks to your company. Canım Ayşe @ayskocak though I couldnt be your guest this time in Bogota,  we have had our beautiful day together. Thank you  always forever. Oh the great community at @ecoatlantida I shall pronounce more than a dozen names. Thank you all for making me feel a part of your beautiful community during and at the aftermath of the vision quest in Cali. Y particularmente Abuela Ana Maria, gratitutos infinitos por toda su sabiduria y amor que juntan esta comunidad tan hermosa. Putumayo, the land of the Amazonas.  Taitas Pablo, Antonino and Gabriel who share the wisdom of their ancient traditions rooted into the plant medicine and all the courageous companions I met during ceremonies. Munay Love, incredible how it turns out we were born on the same day of August 26th, and no surprise you became a soul sister to me.  Infinite gratutitute for our time near Quito looking for your new home, enjoying the termales, the music, and mostly our pure-selves we have chosen to show each other that laid the strong foundation for a lifelong friendship. You deserve the best! Mervecim how lucky  we now have in our memories together a little hiking trip in the Ecuadorean Andes! The Tierra-Langla @tierralangla community! What an inspiring living space you have made out there next to  glorius river Cañate.

Mattias, Hermano, thank your for your presence. For the third time this year in Chile we share a few days equal to years in depth. Your unconditional love towards the homeless humans and dogs is an inspiration all together, you know it right? Quirijin.  Oh brother! Your joy and friendliness is just a great gift for anyone. Thanks for hosting me in your beautiful country house in los Lleques, Chile. I feel like I am visiting my brother each time. How you manage so many things while living that easy life in that beautiful valley is just amazing! Angela, amiguita, it was a brief meeting this time but better than never. Looking over the city of Talca, catching up with life.  May our friendship flourish. Kerem, bro, has been over  30 years, another 30 years and you know I will be next to you wherever you happen to end up. While fresh our memories from 2 years ago crossing Bolivia until the Chile border, how lucky we could add one more to our road trips cruising throughout Grand Chaco from Asuncion, Paraguay to Santa Cruz Bolivia!  I have no doubts you will always take great care of those lovely kids  Wayra Meryem and Alex Bora, meanwhile remember for that, you need to take even better care of yourself! Santiago. Nothing is a coincidence my friend. I wouldnt have returned to Medellin for a few more meetings if it werent you. If we spend so much of our times dedicating to doing our work we shall have people around us whom we would have no doubts take as friends. Bertan, Selda, Octavio, gracias amigos. And Bertan, abrazos for the close guidance you have been providing in my dedicated path into climbing up to my self summit in the last three years in Colombia. You surely are one of my guardian angels. My most dedicated companion all along this trip has been my sacred altar and my kriya. In the lonely hotel rooms, many nights and early mornings whilst following my breath I repeated after my favourite guru, "I am not this body, I am not even this mind." Sadhguru's Inner Engineering program have probably taken the most space in  the second half of my trip, reaching out as a saviour to realize the top aim of this trip that I set out early at my beginning:

To feel grounded, maintain equilibrium despite being constantly on the move.

All the other names that didnt make into here,  it is not my memory, I remember and appreciate each one of it, those with whom we shared a circle,  we exchanged tobacco,  we have had meals or drinks or took a bus or flight together, exchanging small or big talk and even at times just a smile that made my day.  Neslihan, Jankely, Lora&Lila, Ece, Emre, Rasul, Linea, Andrea...⚘️🙏 Today I am over the clouds. Flying back home. But more because I feel blessed. I feel loved. I feel guarded. I feel infinite gratitute. Thank you. In Lakech, A-la kin. I am another you. You are another me.

[planetdiaries]

ONE'S PERSONAL BEST

For years, the questions I have asked most frequently with curiosity to understand people's views on life have been the following:

So the offer is... You will spend a month in a city of your choice in a country of your choice. Wherever you wish!  And you will do this continuously for 10 years. 10 cities in each 12 months. 120 exciting points of the planet with its thousands of colors. Wherever you wish! But at the end of each month, you will move to a different city, different country.

For this, you will receive 2000 dollars, which is enough for a comfortable standard of living for an average person, even if not in luxury, in many cities of the world. 2000 dollars per month, no questions asked. And a plane ticket for the next destination of your choice. Are there people financially dependent on you? Mother, father, children, spouse. We will take care of them too.

However… No, "I loved this country, I fell in love with this city, there is a gathering next week that I don't want to miss or I have made incredible friendships, I don't feel moving now, I am tired or even,  I have found the soul that I will walk with until the end of my life!" When 30 days are up, you pack your bag and leave. If your loved ones wish to and provided their conditions are suitable, they can follow you. If they don't get tired, if they don't get bored, if they don't say, it is enough now! Or until they say so.

Would YOU accept such an offer?

In life, every choice, every path comes with its own beauties as well as its own thorns. A life that seems very attractive to us at first glance can be much different than it seems. Only then you understand, that it is not the story that matters but your attitude within the story.

For many years I lived a life that many people only can dream of. Yet, I am only acting out my own scenario. I often remind myself these days. It is not my body, it is not my mind.  My body is a costume, and my mind is the scenario, perhaps the script writer. My responsibility is to play this scenario in the best way possible, to experience the divine joy of doing my best.

It turns out that all these years, I have in fact acted out the scenario of that question that I have been asking everyone with all curiosity. Only now however I understand the significance of the acting and not the script.

DOING ONE'S BEST

I have spent more than half of the last 2.5 years in Latin America. During this time, I have been in and out of nearly 15 countries, each of them three times and held more than a hundred business meetings. Many times it is not before a month that I get to sleep on the same bed  three nights in a row.

Counting the number of days, roughly 365daysx8 years in total, of my last 25 years have been spent in constant motion in nearly seventy countries around the world. I have met people from all over the world, sometimes they became my customers, sometimes they became my friends. We dreamed big and small dreams together looking either at the stars or  a business project on the computer screen.

Of course, one can not ignore the impact of intention in this place where life has deemed appropriate for me. It is the curiosity and the appreciation of the colorfulness of the existance, as well as I imagine, finding my place in this incredible collage of life, making myself heard.

Nevertheless,  I am only an actor in this scenario on the stage of life. This body is not mine, nor is this mind. I am just an actor who comes out on this stage to play this game in the best way possible.

A leader who made revolutions in his country, and Uncle Muhammet who carries the milk he milks from his cow to his customers every evening with his motorcycle. Each of us has the leading role in our own movie of life. No matter what the script is, a good movie can always be deemed worthy of an Oscar.

Whether it's about a superhero or a poor person. What makes an actor successful? Isn't it about playing the role in the best way possible every time? We have a role. First, we need to accept and embrace this role. There are two questions that bear critical emphasis  independent of where and who we are. They apply to  us all.

💫What is my intention?

💫Am I doing my best?

We each have different capacities in different areas and moreover a particular curriculum on the path to enlightning. I can neither be the best nor should I enter a competition to be the best, but it is possible for me to do my personal best under any circumstances. I find it important that people ask themselves these two questions in a sincere and frequent manner.

And there is also this. Regardless of the scenes in the script, whether it is pain, suffering or scarcity, love, passion, satisfaction or abundance, can I carry a state of mind in which I accept and appreciate whatever is going on outside? What will be my reaction if I encounter lovelessness or scarcity while doing my best? Will I get upset with this game whose rules I knew from the beginning? Or will I raise up and continue the game with the happy peace of mind that I tried my best? (Second one 😉)

In the latest movie played by my soul, my role was to move from one country to the other, from adventure to adventure. I did my best.

There are those who travel more than I do, those who sell more than I do, and those who do much more fort he world than I do.

It is not about being  `the best`.   Trying the best allowed by our capacity. On the front cover of the book he wrote many years ago,  my dear friend Alper Tanyer has put forward:

"Didn't really work out in this lifetime, next time I hope."

I find this expression very naive. It includes `trying` and `acceptance` together. Sometimes it may just not work...

The question is: did you do your best?

[planetdiaries]

ELİNDEN GELENİN EN İYİSİ

Yıllarca insanların hayat görüşlerini anlamak için merakla en sık sorduğum soruların başında şu yer aldı: Sana bir teklif yapsalar. Deseler ki, seçtiğin bir ülkenin dilediğin bir şehrinde bir ay geçireceksin. Nereyi dilersen dile! Dünya kazan sen kepçe. Ve bunu 10 yıl boyunca aralıksız yapacaksın. 12 aydan 10 şehir. Binbir rengiyle yeryüzünün bir birinden heyecanlı, 120 noktası. Nereyi istersen! Lakin her ay sonu geldiğinde bir başka şehre geçeceksin.

Bunun için, dünyanın birçok şehrinde, lüks içinde olmasa da ortalama bir insan için konforlu bir yaşam standardına yetecek, 2000 dolar alacaksın. Sorgu sual olmaksızın ayda 2000 dolar. Seçtiğin bir sonraki destinasyon için bir de uçak bileti. Bakmakla yükümlü olduğun kimseler mi var? Anne baba çoluk çocuk eş. Onlara da biz bakacağız. Maddi olarak düşünmene gerek yok.

Amma velakin... Ben bu ülkeyi çok sevdim, ben bu şehre aşık oldum, haftaya kaçırmak istemeyeceğim bir buluşma var ya da akıl almaz dostluklar kurdum, hatta kalbimi birine kaptırdım yaşamının sonuna kadar birlikte yürüyeceğim ruha kavuştum, canim istemiyor, hastayım falan yok... 30 gün dolduğunda çantanı yüklenip gideceksin. Sevenlerin dilerse ve koşulları uygunsa peşinden gelebilirler. Yorulmazlarsa, sıkılmazlarsa yeter demezlerse. Ya da dedikleri yere kadar.

Böyle bir teklifi SEN kabul eder miydin? Yaşamda her seçim, her yol kendi güzellikleri kadar kendi dikenleriyle geliyor. İlk bakışta bize çok cazip gelen bir yaşam göründüğünden çok daha farklı olabiliyor. O zaman anlıyorsun ancak mevzu hikayenin ne olduğundan çok hikayenin içindeki tutumun.

Bir çok kişinin sadece hayalini kurabildiği bir hayatı yaşıyorum. Oysa ben de sadece kendi senaryomu oynuyorum. Bu günlerde kendime sık sık hatırlatıyorum. Ne bu beden, ne de bu zihin benim. Bedenim bir kostüm, zihin ise senaryo, belki de senarist. Benim mesuliyetim bu oyunu en iyi şekilde oynamak, elinden gelenin en iyisini yapmanın tanrisal neşesini yaşamak.

Yıllardır merakla herkese sorduğum o sorununun senaryosunu oynam��şım meğerse. Senaryonun ne olduğundan ziyade oyunculuğun mahiyetinin önemini, şimdi anlıyorum.

ELINDEN GELENIN EN IYISINI YAPMAK

Son 2,5 yılımın yarıdan çoğunu Latin Amerika'da geçirdim. Bu esnada 15 ülkenin çoğuna üçer defa girip çıktım ve yüzü aşkın iş toplantisi gercekleştirdim. Aynı yatakta üç gece uyumadan haftalar geçirdiğim oluyor.

Son 25 yılımın toplamda 8 yılı dünyanın yetmişe yakın ülkesinde sürekli hareket halinde geçti. Dünyanın her yanından insanlar tanıdım, kimi zaman müşterim oldular kimi zaman dostlarım, kimi zaman yıldızlara, kimi zaman bilgisayar ekranındaki bir rapora bakarak birlikte küçük büyük hayaller kurduk.

Hayatın beni savurduğu bu yerde elbette bir niyetin etkisi var. Var oluşun barındırdığı bu rengarenkliği merak ve takdir etmek kadar muhtemel ki bu akıl almaz kolajda yerini almak, bir nota vermek.

Velakin ben sadece yaşam sahnesinde kendi senaryomu oynuyorum. Ne bu beden, ne de bu zihin benim. Ben bu sahneye bu oyunu en iyi şekilde oynamaya çıkan bir oyuncudan ibaretim.

Ülkesinde devrimler yapmış bir lider de, ineğinden günlük sağdığı sütü motoruyla her akşam müşterilerine taşıyan Muhammet Amca da. Her birimiz kendi yaşam filmimizin başrolündeyiz. Senaryosu her nasıl olursa olsun iyi bir film her zaman için bir Oscar'a layık görülebilir.

İster bir süperkahramandan ister bir gâribandan bahsetsin. Bir oyuncuyu başarıya ulaştıran nedir? Rolünü her seferinde en iyi şekilde oynamak değil midir? Bir rolümüz var. Önce bu rolü kabul etmek, benimsemek gerekiyor. Tüm bu fıtratın içinde nerede olduğumuzdan ve nelerle uğraş verdiğimizden bağımsız bir kaç da soru var. Hepimiz için geçerli.

💫Niyetim nedir?

💫Elimden gelenin en iyisini yapıyor muyum?

Hepimizin farklı alanlarda farklı kapasiteleri üstelik tekamül yolunda farklı mefrudati var. Ne en iyi ben olabilirim ne de en iyi olmak icin bir yarışa girmeliyim, ancak her koşulda kendi elimden gelenin en iyisini yapmam mümkün. Bu iki soruyu insanin kendine samimi olarak sık sık sormasını önemli buluyorum.

Bir de şu var. Senaryoda yer alan sahnelerden bağımsız, acı, izdirap veya kıtlık, aşk, tutku, tatmin ve bolluk fark etmez, artık her ne ise dışarda dönen dolap, her ne olursa kabul ve takdir içinde bir ruh halini taşıyabiliyor muyum? En iyiyi yaparken karşıma sevgisizlik ya da kıtlık çıkarsa tepkim ne olacak? Kurallarını baştan bildiğim bu oyuna küsecek miyim? Yoksa kalkıp en iyimi denediğimin mutlu huzuruyla oyuna neşeyle devam mı edeceğim? (İkincisi😉)

Ruhumun başrol oynadığı bu son filmimde rolüm, ülkeden ülkeye maceradan maceraya koşmak oldu. Elimden gelenin en iyisini yapmaya çalıştım. Benden daha çok gezeni de var, benden daha çok satanı, benden daha güzel seveni de var (zor ama var:) En iyisi olmak değil. Kapasitemizin elverdiği en iyisini denemek. Değerli dostum, okul arkadaşım Alper Tanyer'in 15 yıl önce yazdığı kitabın kapağında şu yazıyor: "Bu hayat olmadı, bir dahakine inşallah" Çok naif bulurum bu ifadeyi. Deneme ve kabulü bir arada barındırır. Olmayabilir... Soru şu: elinden gelenin en iyisini yaptın mı?

[planetdiaries]

Niyet, gayret, hatalar, başarı ve denge üzerine...

Aralık 2023, San Salvador

Niyet, gayret, hatalar, başarı ve denge üzerine...

Guatemala'da gerçekleştirdiğim toplantılardan sonra önceki hafta  Kosta Rika'da markamızın lansmanını gerçekleştirdik. Bu haftayı ise  El Salvador'da  görüşmeler yaparak geçirdim.

Firmamiz Latin Amerika'da yavaş yavaş büyüyor.

İnsanın ektiği tohumların yeşermesini görmesi kadar anlamlı az şey var yaşamda. Dünyanın bu en uzak köşelerinde  kendimi  ülkemin  kültür elçisi gibi hissediyorum. Birçok insanın haritadaki yerini bile bilmediği bu ülkelere üçüncü dördüncü gelişim.

Yıllar sonra yeniden, hayatın bana  tekrar böyle bir sorumluluğu vermesi ile ilgili ne mi hissediyorum?

Bunun bir tesadüf olmadığının farkındayım.  Aksine tekamül yolumda yarım kalan bir misyonu tamamlamak için bir fırsattan başka ne olabilir?

Saçlarım çok da ağarmadan iş ve özel yaşamım arasında nadide bir denge kurabilmek nasip oldu.  Bunu neye borçlusun diye soracak olsanız iki yanıtım olurdu.  Niyet ve gayret. Niyet çok subtil bir alan. Gayret ise daha ipe sapa gelir. Her ikisi bir aradayken varoluşun mükemmel dengesini görebiliyorum.

Gayret eşittir eylem. Hayatım boyunca fikirden çok eylemin gücüne inandım. Bir tesir olmaksızın bir yaprak bile kıpırdamıyor.

Her zaman elimden gelenin en iyisini ortaya koyma gayreti içinde oldum. Şuna dikkat! Her zaman en doğru şeyleri yapmaktan veya doğru kararlar vermekten bahsetmiyorum. Temiz bir niyetle elimden gelenin en iyisini gerçekleştirmek için samimi bir çabadan bahsediyorum. İş yaşamımda da, özel yaşamımda da tüm ilişkilerimde aynı şey geçerli.

Başkalarının hata  olarak nitelendirilebileceği  birçok şey yaptım. Büyük bir adanmışlık içerisinde gerçekleştirdiğim ulusal çapta projelerin elimden alınmasına engel olamadım. Aşk avuçlarımın içinde raks ederken  öyle şeyler yaptım ki,  uçup gitmesini izlemekten başka birşey gelmedi elimden. Bu hataların sorumluluğu bana ait. Bilmiyordum, yanıldım, kafam karışıktı, öğreniyordum. Hatalar ki tekamül yolunda en büyük rehberlerimiz.

Hepsi bir yana niyetim her zaman elimden gelenin en iyisini yapmak oldu.

Hatalar yaşam macerasının ayrılmaz  bir parçası. Hatalar varoluş amacımızı anlamaya dair yolumuza yerleştirilen ipuçları. 

Hata yapmaktan korkarsam öğrenemem, bilemem. Olduğun yerde kalırım. Ne kadar hayatın içine sokuyorsun elini? Yüreğimin derinliklerine kadar hayatın içindeyim.. Başka hatalar da yapacağım. Üstelik ilahi nizam bana gösterdi ki yaşam yolunda, anlayana kadar ayni hatalari yeniden yeniden de yapacağım. Yaptim. Tekrar tekrar aynı sınavlara girdikçe yaratılışın arkasındaki ilahi matematik benim için şüphe götürmez kristal bir berraklığa kavuştu. Kimi insanlar bir evin ya da araban yok diye başarısız bulacaklar seni. Kimi evlenip kendi aileni kuramadığın için... Başarı o denli göreceli ki. Huzurlu bir yaşam sürmek bana göre başarılı bir hayat demek. Huzuru bulmak da dışta değil içte yakalanan bir duygu. Yaptığımızdan tamamen bağımsız mı? Bence değil. Dışarıda yaptığımızın içe içeride yaptığımızın da dışarıya bir yansıması var. Elinden gelenin en iyisini (niyet) sonucun sana getireceklerinden bağımsız olarak yaptığın (gayret) sürece sonuçtan bağımsız olarak o ilahi huzur hissiyle kalbini doldurmak mümkün. İşte sana niyet işte sana gayret. İşte sana huzur, işte sana başarı. Aşk ile.

[planetdiaries]

Puerto Viejo / Costa Rica Kasım 2023

Sevgili Günlük,

Dünyanın dört bir yanına yaptığım seyahatlerde yeni diyarlar tanımak kadar bana keyif veren birşey varsa o da ilham verici insanlar tanımak.

Angela bu seyahatte karşıma çıkan meleklerden ilkiydi. Şili'nin Talca şehrinde yaşıyor ve fırsatını bulduğu her an patenlerini çantasına atıp  on onbes günüm var demeden  dünyayı geziyor.  Angela ambulansta hemşire, bugüne kadar binlerce hayat kurtarmış.

Onunla Puerto Viejo'ya  otobüs bileti almak üzere  gittiğim terminalde  baslayan yoldaşlığımız başkent  San Jose sokaklarından Karayip kumsallarina kadar  beraber akıyor.

Birlikte milli parklar geziyor, bakir kumsallar keşfedip, romantik akşam yemeklerine çıkıyoruz. 

Angela ile  yakınlardaki bir kumsala gitmek üzere   otobüs beklerken öylesine kaldırdığım  baş parmağıma duran ilk arabada Ella ve Angel-Leigh giriyor hayatıma. Hiç bu denli neşe ve coşkuyla bir arabaya buyur edildiğimi hatırlamıyorum. Bizi gitmek istediğimiz plaja bırakmakla  kalmıyorlar. Tanışmamızdan yarım saat sonra onlara kocaman dalgalı denizde body surf yapmasını öğretiyorum.

Sonraki gün  günbatimi için  kumsalin yolunu tutuyorum. Sahilde kendi kendine frizbi atıp tutan, rüzgara karşı tek başına frizbi oynayan bir adam görüyorum. Beni tanıyanlar iyi bilir. Frizbi gördüğümde retriever cinsi bir köpek yavrusuna dönerim.  Az sonra  birlikte frizbi atmaya başlıyoruz.  Jorge benden 10 yaş kadar büyük. Fotoğraf sanatçısı ve eğitmeni. Babasının Kosta Rika elçiliklerinde  diplomatlık yaptığı yıllarda çocukluğu ve gençliği  İsrail, Abd ve İspanya'da geçmiş. Birkaç yıl önce  ülkenin bu en sevdiği bölgesi olan Pueto Viejo'da  bir ev yaptırıyor. Evini airbnbden kiraya veriyor ve ayda bir birkaç gün de gelip  keyfini sürüyor.

Jorge birkaç yıl önce kanser olduğunu öğrendikten sonra yolu şifalı bitkilerle kesişiyor. Onların dilini öğrenerek kendisini kanserden iyileştiriyor. Ardından etrafındaki  insanlara bitkilerin yardımıyla kanser ve diğer hastalıklardan şifayı kavuşması için rehberlik etmeye başlıyor.

Bir süre sonra yeni arkadaşlarım Ella ve Angel-Leigh kumsala geliyor. Işıklı frizbimle gece karanlığında dördümüz frizbi oynuyor, denize giriyoruz

Sonraki günleri daha ilk görüşte kalplerini bana ardına kadar açan dünyalar güzeli bu iki güzel insanla geçiriyorum. Cangılın ortasında denize 50 metre mesafede bir ev tutuyoruz. Birlikte frizbi oynuyor, sahilde parendeler atıyor, içimizdeki çocuğu besliyoruz. Bir gece de arkadaşımız Jorge'nin cangılın derinliklerindeki evine akşam yemeğine misafir oluyoruz. Bizim için hazırlattığı Hint yemekleriyle ziyafet çekiyoruz. Ella'nın yaşama sevinci ve hayatı keşfetmeye dair o tutkulu halini aklıma getirdikçe gözlerimin yaşarmasına engel olamıyorum. Angel-Leigh'nin hayata dair duyduğu güven ve rahatlık ve her ikisinin de koşulsuz bir sevgiyle bana açtıkları tertemiz kalpleri. Angela, Angel-Leigh, Ella ve Jorge. Gema Oil'in Kosta Rika lansmanında tanıdığım Faco grubunun güleryüzlü çalışanları. Tanışır tanışmaz beni köylerine davet eden ülkenin dört yanındaki atölyelerde yağ değiştiren oto servis ustalar��. İkinci dünya savaşından hemen önce Kosta Rika'ya gelip savaş çıkınca ülkesi Almanya'ya geri dönemeyip KR'da yeni bir hayata başlayarak KR'daki ortağımız Faco'yu kuran Amrheim ailesinin üçüncü kuşağı Franz Amrhein. Tüm samimiyetleriyle hayatın içinden gerçek insanlar. Her biri bana ilham veriyor. Her birinde bir parça kendimi görüyor, kendimde her birini görüyorum. Ve kalbim genişledikce genişliyor aşkla doluyor. ❤️

[planetdiaries]

Arizona Dream

🌍30 Ekim-6 Kasım 2023 Sevgili Günlük, Geçen yıl attığım tohumları sulamaya geldim Amerika kıtasına. Seyahatimin ilk iki haftası Basri ile beraberim. İş bahane, kardesim Basri ile bu sayede geçirdiğimiz bu nadide balayı şahane :)

🌇İlk durağımız ABD. Los Angeles’da iki gece bir gün geçiriyoruz. Bisiklet kiralıyor kumsallarda pedal çeviriyor, okyanusa ayaklarımızı sokuyoruz. Ardından da katılacağımız fuar için Las Vegas’a geçiyoruz. Vegas tam bize göre bir şehir dersem yalan olur. Lakabı Sin City. Günahlar şehri. Yeryüzünde kumarın başkenti. Biz ise işimizdeyiz gücümüzdeyiz. Yemeklerimizi Meksika ve Çin mutfağından yana kullanıyor bir akşam Cirque de Soleil 'in olağanüstü bir performansını izlemeye Treasure İsland’a gidiyoruz.

🎠 İpte yürüyen sallanıp bir birini yakalayan cambazlar, 90 dakika süren performansa canlı eşlik eden bir orkestra ve müthiş bir görsel şölen! Köyde yaşayan bir insan için keskin bir dönüş! Lakin meraklı mizacım yaşamda her renkten bir parça olsun istedi hep. Yaşamda bana bu dengeyi tüm cömertliğiyle bahşetti bahşediyor.

🚌3 günlük fuardan sonra Vegas'ın etrafını keşfetmek üzere rengarenk bir campervan kiralıyoruz. İçinde rahatça uyuyabileceğimiz, tüm mutfak teçhizatını da içinde barındıran bir araç. Walmart'a gidip alışverişimizi yapıyor dolabı dolduruyoruz.

🏜Sonra ver elini Mojave Çölü. Las Vegas ve etrafı Çöl. Vahşi Batı diye kovboy filmlerinde bize gösterilen coğrafya vardır ya hani ücra kasabanın tekinde çalılar falan uçuşurken kovboylar düelloya tutuşur. İşte oralar buralar. Kızılderililerin de ata toprakları. Kalabalık Otobandan ayrılıyor Mojave çölü yoluna giriyoruz. Bir anda trafik kesiliyor, tek şeritli bir yolda ıssızlığın ortasında giderken buluyoruz kendimizi. Bayıldığım yerler. Mojave Çölünde dünyanın en büyük Joshua Ağacı ormanı var. Ormanda çöl mü? Joshua ağacı dev bir kaktüse benziyor. Yaprakları yok. O yüzden uzaktan baktığında, gözüken yemyeşil bir bitki örtüsü değil. Ancak dikkatlice bakınca binlerce Joshua ağacının dağın yamacına serpiştiği alabildiğine uzanan bir Çöl ormanını fark ediyorsun. Olağanüstü! Joshua ormanında vakit geçirdikten sonra bir saat kadar ıssız toprak bir yolda direksiyon sallıyor ve gün batımında önce Mojave Desert Camp alanına ulaşıyoruz. Hava karardıkça ısı da iyice düşüyor. Gece ile gündüz arasında en az yirmi derece fark ediyor. Biraz üşüsek de uzanıp tutabileceğin mesafedeki yıldızları saatlerce izliyoruz. Sabah bizi bir sürpriz bekliyor. Tekerimizin biri patlamış. Hiç istifimizi bozmadan önce kamp yaptığımız yerin yakınlarındaki Ring Trail'i yürüyoruz. Sonra kahvaltımızı ediyoruz. Öğlene doğru sıra lastiği tamir etmeye geliyor. Arabada lastiği değiştirecek ekipmanlar olmadığını fark etmemizs 1 saat daha alıyor. Yol yardımını arıyoruz. Çöl ortasındayız tabi. Gelmeleri 2 saati geçiyor. Biz de çölde mahsur kalmanın tadını çıkarıyoruz. Campervan’i kiralarken Grand Canyon 'a gideriz diye niyet etmiştik. Ancak etrafta bir dolu güzel yer var. Sırf ismi için Grand Canyon’a 5 saat gitmeye ne hacet var. Geçen yıl aynı niyetle tek başıma araba kiralamış 3 gün kanyonlarda uzun yürüyüşler yapmış ama yine Grand Canyon’a gidememiştim. Demek ki neymiş, güzelliği çok uzaklarda aramaya gerek yokmuş. (Diyene de bakin:) Velhasıl lastiğimiz tamir olunca tekrar yola koyuluyoruz. Şimdi 300 metreyi bulan dev kum tepelerinin uzandığı bir ıssızlıktayız. 2 saatlik bir yürüyüş bizi tam gün batarken kum tepelerinin zirvesine ulaştırıyor. Aman Allahım! Çölde gün batımlarını anlatmaya kelimeler kifayetsiz! Güneş ufuk çizgisinin altına indikten sonra gökyüzünde ne renk cümbüşleri, ne kızıllar, turkuazlar, eflatunlar. Seyre doyum yok. Gece kum tepelerinin altında kalıyor son gün Colorado Nehri kıyısına geçiyoruz. Vegas Nevada eyaletinde. Mojave Çölü ise Kaliforniya sınırlarında. Nehri birkaç farklı noktada kesiyor 100 yıl önce terk edilmiş bir hayalet kasabayı geziyoruz. Nevada ve Arizona eyaletleri maden açısından inanılmaz zenginmiş. Hani şu meşhur altına hücum! Günbatımına 1 saat kala Goldstrike Kanyonu’nda yürüyüşe çıkıyoruz. Bu kanyonu geçen yıl şans eseri keşfettim. Eşsiz bir yer. Hava karardığında Colaroda nehrinin yani başında doğal bir sıcak su havuzunda yıldızları izleyerek 2 saat takılıyoruz. Gece karanlığında kanyondan geri yukarı çıkıyor Devam 2-Gece karanlığında kanyondan gepri yukarı çıkıyoruz. Tek yön 4 kilometre, gidiş geliş 4 saat alıyor. 5-6 noktada iplere tutunarak kaya tırmanmak gerekiyor. Hem macera var işin içinde hem de görkemli Kolorado nehrine ulaştırıyor rota. Yetmez gibi bir de doğal bir kaplıca. Gece Mead Gölü kıyısında bir kampingde kalıyoruz. Kolorado Nehrinin önüne Hoover Barajını yapmışlar arkasında koskocaman bir baraj gölü oluşmuş. Sabah olduğunda Fire Valley National Park’ı geziyoruz. Buraya da geçen yıl gitmiştim. Basri de görsün istedim. Hem de üç gece dört günlük yolculuğumuzda dört elementi tamamlayalım istedik. Toprak (Mojave Çölü), su (Colarado Nehri), ateş (Fire valley Milli Parkı) ve birazdan da hava. Kiralık campervanimizi teslim ediyor havaalanına gidiyoruz. Birazdan uçağımız Guatemala’ya doğru kalkışa geçecek. Ve dördüncü günde dördüncü elementle birlikte yeni bir ülkede olacağız.

[planetdiaries]

CUMHURİYET NESİLLERİ- ATALARIM

Dün sizlere, Anneannemin annesi Fatma Hanımın amcası Dilbilimci Saim Ali Dilemre'nin kitabına Kadıköy sahaflarda kavuşma hikayemden bahsetmiştim. Bugün size  daha basılamadan sırra kadem basmış bir kitabın yazarından bahsedeceğim:

Ahmet Saim Tayyar...

1883 İstanbul Beyoğlu doğumlu. 1923'te Istanbul'dan Ankara'ya göçüyor. 

Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphanesinin açılışından itibaren emekliliğine dek kütüphanede  müdür muavinliği ve müdürlük yapıyor.

Saim Bey eşi Fatma Ferzane Hanimla birlikte yuvasını Ankara Bahçelievler'de kuruyor. 3 kız evladını burada yetiştiriyor. Sabiha, Nana ve Semra...

En küçük evladı, 1931 doğumlu Semra Hanım'ın çocukluğu meclis kütüphanesinin eski kitap ciltleri arasında geçmiş. Sık sık babasıyla meclise gelir meclis bahçesinde oynarmış. Dönemin milletvekilleri küçük Semra'yı çok severlermiş.  Anneannem Semra Hanımın,  çocukları çok sevdiği bilinen Atatürk'ün kucağına da çıkmışlığı var.

Saim Tayyar kuşaklardır Istanbul'da yaşayan bir aileye mensup. Babası Mehmet  Tayyar Belediye Reisliği yapmış. Babasının ikinci evliliğinden olan  üvey kardeşi Memduh ölümüne dek Atatürk'ün yanında yer almış. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Bandırma Vapurunda yer alan onsekiz kişi arasında o da varmış. O sırada,  9. Ordu Müfettişliği Şifre Katibi Yardımcısıymış. O tarihten sonra Atatürk'ün yanından hiç ayrılmayan Memduh Bey cumhuriyetin kurulmasıyla cumhurbaşkanlığı özel kalemi altinda Atatürk'ün maiyetinde hizmet vermeye devam etmis. Kendisine bizzat Atatürk, Atasev soyadını vermiş.

Memduh Atasev, görevi gereği Ataturk'ün en mahrem alanlarına sürekli girip çıkmak durumundaymış. En olmadık zamanlarda Ata'nın kapısını çalıp mesajları bildirmek onun göreviymiş. Kapısını çalıp odasına girdiği bir seferinde Atatürk'ü eşi Latife Hanimla yatakta gördüğünden çekinerek   arka arka  yürümüş.  Atatürk şakayla çıkışmış yaverine, "Uleen demiş, sen Avrupali değil misin?  Dön önünü, yataktaysak ne var yani! " Tüm ömrünü Ata'nın yanında geçiren yaveri, anneannemin üvey amcasi Memduh Atasev, onun vefatından kısa bir süre sonra  1939'da Hakk'ın rahmetine kavuşmuş.

Anneannemin annesi Fatma Ferzane Hanim çok tatlı ince ruhlu ve açık fikirli bir kadınmış. Kökleri Yunanistan'ın Yanya şehrine uzanıyormus. Fatma Hanımın anneannesi ud çalar Grekçe şarkılar söylermiş...  Annesi, anneannem Semra Hanıma sende Avrupalı bir hava var anneanneme benziyorsun dermiş. Eşi Saim Bey lafa girer hayır benim anneme benziyor dermiş  Semra için. Semra, peki baba senin annen nereden geliyor diye sorduğunda kızım biz kökten İstanbulluyuz cevabını almış. Fatma Hanımın bir  kardeşi Muhittin Dilemre babası İsmail Hakkı  ve amcası Saim Ali gibi Tıp profesörüymüş. Uzmanlığı  Anatomi imiş. Muhittin Bey İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde uzun yıllar hizmet verdikten sonra 1945'de kurulan Ankara Tıp Fakültesinde Anatomi kürsüsünü kurmakla görevlendirilmiş ve 1957'de emekli olana dek kürsü başkanlığını yürütmüş. Öyle güzel bir hocaymış, dersleri öyle akıcı anlatırmış ki, tüm öğrenciler onun  derslerine katılmak için can atarmış. Bir diğer kardeşi Rıfat Dilemre ise Eczacıymış. Saim Bey 1923'de başına geçtiği  (anneannemin tabiriyle) 'Atatürk'ün kütüphanesinde' 20 yıl aralıksız hizmet verdikten sonra  1943'de 68 yaşında emekliye ayrılıyor. Cumhuriyetin kurulma sürecinin en yakın tanıklarından Ahmet Saim Tayar, Emekliliği sırasında öz yaşam hikayesini kaleme alıyor ve 1962de yayımlanması üzere kitabını meclise teslim ediyor. Yaşamımın son yıllarında kitabından evlatlarına ve yakınlarına sıklıkla bahseden Saim Bey, kitabinin basılmasını göremeden Hakk'ın rahmetine kavuşuyor. TBMM kütüphanesinden emekli Saim Bey'in öz yaşam hikayesini kaleme aldığı notlar, o öldükten sonraki yıllar içerisinde kaybolup gitmiş. Ortadan yok olmuşlar. Birkaç  sene önce büyük dedemin bu hikayesini öğrendiğimden beridir onun bu yarım kalan hikayesinin peşine düşme hayaline kapıldım. Kim bilir belki de büyük dedemin öz yaşam hikayesi,  Meclis arşivlerinin tozlu raflarında gün yüzüne çıkmayı bekliyordur! Cumhuriyet ve aile tarihimize ışık tutacak bu notları  aydınlığa kavuşturmak; atalarımın yarım kalan hayallerini tamamlamak kim bilir belki bana nasiptir. Olur mu olur. Herşey, gönülden bir niyetle başlar. Cumhuriyet Bayramınız Kutla Dolsun!

[planetdiaries]

Kolombiya’dan Ayrılık  Zamanı

Kolombiya’dan Ayrılık  Zamanı

8 şubat 2023

Gün 123, Rio Negro, Kolombiya

Sevgili Günlük,

Uçağımın hareketine birkaç saat var. Bir meydanda valizlerimle beraber oturuyor, insanları izliyorum. 20.000 kişinin yaşadığı, sakin bir kasabada güneşli bir öğledensonra... Herkes kendi halinde.  

Dolmuşçu ve taksiciler, geleneksel koca şapkalarıyla araçlarının hareket saatini bekliyor, gelen yolcuları yerleştiriyor, emekli amcalar,  aynı kocaman Paisa şapkaları kafalarında, banklarda oturup sohbetleşiyor.

Turistik bir kasabada sayılırım. Belki alışkın olduklarından, belki Kolombiyalı olduğumu düşündüklerinden... Lakin daha çok, kültürel yapılarından dolayı, elimde çekiştirdiğim bir çanta olmasına rağmen, bir şey satmak için bana yanaşan, ya da gözlerini dikip bakan kimseler, beni tedirgin edecek bir durum yok ortada... Oldukça huzurda ve güvendeyim. Nasıl olmayayım?

İspanyol öncesi dönemden bu yana yerli halklar tarafından bir çekim merkezi olan monogranit dev kaya kütlesi  La Piedra’yı birkaç kilometre mesafeden, yemyeşil tepelerin ardından gören, onun direk çekim alanına denk düşen bir kır evinde üç günlük bir şifa buluşmasına katıldım.

Bir dükkândan, içi peynirli minik bir arepa alıyorum.  Bana nereli olduğumu soruyor. Türk olduğumu söyleyince hemen, deprem oldu, binlerce insan öldü di mi diye soruyor. Evet diyorum, ne yazık ki deprem benim şehrimi de vurdu, ailem ve sevdiklerim güvendeler ancak kaybımız çok.

Son 72 saatte,  dünyanın dört bir yanında yaşayan birçok tanıdık ve arkadaşımdan mesaj aldım.   Nadiren irtibatta olduğum eski arkadaşlarımdan. İş yaşamımda tanıdığım, yıllardır hiç bir irtibatımın kalmadığı firma yetkililerinden. Seyahatlerimde tanıdığım yeni ve eski arkadaşlarımdan. Son üç ay,  Latin Amerika turunda görüşme yaptığım firmalardan.  Mesajlara karşılık veriyor, birer birer teşekkür ediyorum, incelikleri için.  

Rio Negro’ya giden minibüslerin olduğu yere geliyorum, bindirildiğim minibüs hemen hareket ediyor. Araçta uzun süre bir tek ben varım. Koskoca minibüs tek kişiyle mi gidecek 45 dakikalık yola diye soruyorum. Sorun değil diyor, hareket saati geldi. Bazen bir kişi bazen daha çok.

Minibüse genç bir kız grubu biniyor. İçlerinden biri minibüs şoförüne, Señor,  (=Bayım) diye hitap ederek, güzergâhla ilgili bir soru soruyor. Kaptan, genç kıza, “mi amor”, (=Aşkım) diye cevap veriyor. Bu hitap şekli, Kolombiya’da normal karşılanıyor. “Canım” gibi bir kalıp. Canım ya da aşkım, kulağa ilginç geliyor! Birkaç gün önce bakkaldan dondurma alırken, tezgahtar genç kız bana aynı hitap şeklini kullandığı zaman da aynı şekilde hissetmiş, kim ben mi  diye omzumdan dönüp arkama bakmıştımJ

Bir birimize hitap şeklimiz, aynı zamanda toplumlara ilişkin önemli ipuçları da içeriyor.

 Rio Negro’da iniyorum.  Minibüs değiştireceğim ama hala vaktim çok. Burası öncekinden daha büyük bir yerleşim.  Üstelik mesai saati sonu ve sokaklar çok hareketli. Kent meydanında turluyor,   platinillos ve patates satan bir seyyar satıcıya yanaşıyorum. Kese kâğıdında 12 tl. İkisini karıştırabilir misin diye soruyorum, 16 tl olur diye yanıt veriyor. Miktar aynı mı diye soruyorum. Evet diyor. Telefonu çalıyor,  iki dakika kadar bekliyorum. Bir tane alabilir miyim diye soruyorum telefonu bitince, karışık olsun. Evet ama 16 tl diyor. Tamam diyorum, sorun değil,  mantığını öğrenebilir miyim bir mahsuru yoksa diye de nazikçe soruyorum. Sadece meraktan, diye de ekliyorum. Öyle diyor, tezgah benim değil. Anlıyorum diyorum, siz yevmiye alıyorsunuz, tezgah sahibinin talimatı bu... Kese kağıdı içindeki atıştırmalıklarımı alırken, bir mahsuru yoksa günlük ne kadar yevmiye aldığınızı öğrenebilir miyim, sadece meraktan soruyorum, diye ekliyorum yine. Tabi diyor, 165 TL.  

Kolombiyalılar, pazarlığa çok da meyilli insanlar değiller. En turistik yerlerde bile turistleri kazıklamaya hazır bekleyen, esnaf veya taksicilerden oluşan bir tilki sürüsü hissetmiyorum. Ayrıca, fiyatlar arasında uçurum da yok. Ne bileyim esnaf lokantasında ödediğin yemek, oldukça iyi bir lokantaya gittiğinde iki misli oluyor olsa olsa. Ya da bir şeyi havaalanından aldığında biraz daha fazla ödüyorsun. Bugüne kadar insanı enayi hissettirecek bir  fırsatçılıkla karşılaştığımı hatırlamıyorum.

Elinde cipslerim, meydana oturuyor, yine insanları izliyorum. Renklerini, ırklarını, hallerini, bir birileriyle ilişkilerini. Sokaklarda dolaşıp insanları izlemekten, insanlara böyle sorular sormaktan hoşlanıyorum. Ülkeyi, kültürü, ekonomiyi, sosyal yapıyı  tanımam için böyle aylak gezintiler kadar faydalısı yok.  

Cipslerim bitince, kalkıyor, bir de dondurma alıyorum. Bu sefer, eşlik eden bir enstrüman olmaksızın sokakta tek başına şarkı söyleyip, mendil açan, çok alımlı siyahı bir genç kızın karşısındaki banka oturuyorum. Daha oturmamla beraber, 3 kişi mendile para bırakıyor. Benden de nasibini alıyor.

Uçağım az sonra Bogota’ya kalkacak. Yarın sabah ise Amazonlar’a doğru bir  serüven başlıyor.

[planetdiaries]

ETHICAL EARTHQUAKE

On earthquake, politics and ethics...

February 18, 2023, Amazons

While my hometown was grappling with pain, I was visiting the native Amazon villages of Colombia and Peru, staying in the malokas of indigenous "abuelos" .  Villages where electricity is provided for 4-5 hours at night and where there is no internet, and transportation is provided by boats and ferries that go up and down the Amazon river.

If only civilization was about cramming people into buildings and supplying electricity and electrical appliances for them.  Or at least, if we could just do that properly...

A part of me has been grieving since that day when I received the news of the earthquake through my mother's message a few hours later.  I am far from home and there is nothing I can do.

 I am forty-five years old.  It is an age at which one can more or less predict what he will witness as long as he lives in this land where he calls home.

In the 98 earthquake, we flew to Adana less than 24 hours after the earthquake to work on collapsed buildings in Ceyhan. At that time, I was a member of the only civilian team trained in earthquake search and rescue in the country.  We also worked on the debris for days during the 99 Istanbul and Düzce earthquakes.  I've come face-to-face deep in the rubble with far more corpses than the lives we've saved.  Earthquake had been at the top of the country's agenda for a very long time.

We have a very young population.  Half of our working population I presume, is being renewed every two decades.   Nothing can equal to what one experiences himself.   Although the earthquake was a blunt reality for our generation, and although in Marmara, the most populous region of the country, a mere two decades back, nearly a third of the entire population was shaken, thousands of our people died under the collapsed buildings in another most populated region of my country last week. Is this civilization?

On the other hand, the main issue is not buildings that are not built according to earthquake standards.  We are faced with a country that has completely failed both in politics and in ethical values.

Just a quick look in the history will demonstrate the same old corrupt politics.  A new face comes to power through elections. As he consolidates his power, he adopts an autocratic administration.  The state system is filled with unqualified people.  Those with merit are expelled from bureaucracy, universities, and even imprisoned.

Those who keep their ethical standards high need to develop a particular ability to hold on in politics, academia and trade. 

We have put thousands of people in jail simply because they express their opinions which conflict with that of the ruling class. The country's most educated academics, expelled from universities, run cafes or are engaged in agriculture in a village.

We know this game.  Very well indeed. We also know how it all ends.  History just repeats itself.  But sadly, every time we come back to where we started.

A recent example is inflation.  The inflationary environment has a structure that destroys morality and triggers opportunism.  My generation grew up with inflation.  Young people who opened their eyes in my country in the past quarter century have just met with the earthquake and inflationary Turkey.  And the country they have borned into is still governed by the same people, same mentality.

My young friends, I don't want to upset you, but the previous twenty years were not much different.  And I have little faith that the next twenty years will change no matter what the result of this year's elections be.  What we need is to be shaken from head to toe and come to ourselves.  A complete change in our ethical values, a shake-up, a rebirth.  An earthquake is what we require on our value system.  An earthquake, strong enough to shake and make upside down the world's ruling class.

 

The corners of the system have been taken over by greedy, cunning and corrupt people in our country as well as in the majority of the world.  Unfortunately, the mechanism that builds and operates the system and ensures justice injects poison into society.

Fake aid sites opened before 24 hours to siphon earthquake aid.  Contractors plastering the cracked wall and much more...

When I first started my business life at the age of twenty-seven, my first sales, a truckload of solar systems, was siphoned off.  The check I received had no value.  It simply meant nothing, studying in the best schools of the country or doing a master's degree abroad with a scholarship.  It turns out that check had no reliability in the Turkish trade.  Nobody had taught me this. I have dozens of friends who did their doctorate in the west, were expelled from universities or continued their academic careers at universities in western countries.  That's the hard lesson they learned that in this country, academics' expressing political views equals to disqualification from the profession.

 I have never been involved in organized politics.  I chose the path of conducting politics in an individual field with my choices and actions.  Godadana, which I started in 2014, gave me the space to get involved in politics at an individual field.  There, I realized projects to make my hometown a prettier one and along the way many times I met with politicians.  The ugliness I have encountered even in this narrow lane of politics is mindblowing..

I'm not good at this corrupt game, moreover, I refuse to take part in this game.  For myself, the reason for adopting guerrilla methods is that I find it more meaningful to maintain my purity than to take part in worldly politics.

Not only my country but humanity needs an ethical revolution from top to bottom.  I am one of those who believe that the ethical revolution starts with the individual.  Therefore, I try to keep my intention and action pure despite everything.

 I've been abroad for six months now.  I had the opportunity to settle abroad many times before.  I didn't do this.  Nowadays, I so long for my village.  Planting flowers in my garden, watching the Dalaman plain from my hilltop home and enjoying the spring blossom. However, I am not sure if my heart can take the earthquake and the upcoming elections. Despite all my longing, I don't feel like going back to my hometown.

 In this region of the Amazon river that falls under Peru's share, while my ferry slowly makes its way, these are the words that pour out of my heart...

[planetdiaries]

ETIK DEPREM

Deprem, siyaset ve etik üzerine

18 Şubat, 2023, Amazonlar

Memleketim acılarla boğuşurken ben Kolombiya ve Peru'nun yerli Amazon köylerinde, yaşlı amcaların malokalarında misafircilik oynamaktaydım. Elektriğin geceleri 4-5 saat verildiği ve internetin olmadığı, ulaşımın Amazon ırmağı üzerinde inip çıkan tekne ve feribotlarla sağlandığı köyler.

Keşke medeniyet insanları binalara tıkarak, onlara elektrik ve elektrikle çalışan aletler yetiştirmekle olsaydı. Ya da en azından, bunu doğru düzgün yapabilseydik...

Bir tarafım deprem haberini, üzerinden birkaç saat geçmeden annemin mesajıyla aldığım o günden bu yana vicdan azabı çekiyor. Memleketimden uzakta elimden hiçbir şey gelmediği için. Günde bir iki defa, köy meydanından zorlukla bağlandığım dış dünyayla deprem acısına ortak olmaya çalışıyor, sağa sola mesaj yetiştiriyorum.

Kırkbeş yaşındayım. İnsanın, memleketim dediği bu coğrafyada yaşadığı müddetçe, üç aşağı beş yukarı nelere tanık olabileceğini kestirebileceği bir yaş.

98 depreminde, depremin üzerinden 24 saat geçmeden Adana'ya uçarak Ceyhan'da yıkılmış bir bina enkazından canlılar çıkardık.

O dönem memleketin deprem arama kurtarma konusunda eğitimli tek sivil ekibinin içindeydim. Aynı ekip olarak, 99 İstanbul ve Düzce depremlerinde günlerce enkazlarda çalıştık. Kurtardığımız canlardan çok daha fazla cesetle enkaz altında burun buruna geldim.

O depremleri takip eden birkaç ay içinde, üyesi olduğum STK'nın gelen yardımlarla dev bir organizasyona dönüşmesine tanık oldum.

Deprem de çok uzun bir süre, ülke gündeminin başına oturdu.

Çok genç bir nüfusumuz var. Çalışan nüfusumuzun yarısı her yirmi yılda bir yenileniyor olmalı. Hiçbir şey insanın kendi yaşamışlığı kadar olmuyor. Deprem bizim kuşağımız için ete kemiğe bürünmüş bir gerçek iken, o dönem hayatta olan ve ülkenin en kalabalık nüfusa sahip Marmara bölgesinde, nüfusun yaklaşık üçte birinin bizatihi sarsılmasına rağmen, geçtiğimiz hafta ülkemin en kalabalık nüfuslu bir başka bölgesinde, yine binlerce insanımız yıkılan binaların altında can verdiler. Bu mudur medeniyet? Bu mudur gelişmişlik, insan nasıl isyan etmesin?

Öte yandan, esas mevzu deprem standartlarına göre yapılmamış binalar falan değil. Siyasette de etik değerlerde de baştan aşağı çuvallamış, sınıfta kalmış bir memleketle karşı karşıyayız.

Tarihe azıcık baktığınızda siyasette hep aynı yozlaşmışlıkları görüyoruz. İktidara seçimle yeni bir yüz gelir. İktidarını pekiştirdikçe otokrat bir yönetimi benimser. Devlet mekanizması liyakatsız insanlarla dolar. Liyakatli olanlar, bürokrasiden, üniversitelerden atılır, hapislere tıkılır.

Etik standartlarını yüksek tutanların, siyasette, akademide ve ticarette tutunabilmeleri için ayrı bir kabiliyet geliştirmeleri gerekiyor. şart olduğu bir toplum yapımız var.

Düşüncesini beyan ettiği için, senden ve benden farklı inandığı için binlerce insanı içeri tıktık, tıkıyoruz. Üniversitelerden atılan ülkenin en eğitimli akademisyenleri kafe işletiyor yahut bir köyde tarımla uğraşıyor.

Biz bu oyunu biliyoruz. Hepsini hem de. Sonunu da biliyoruz. Tarih tekerrürden ibaret. Hepsinin bir sonu var. Lakin ne acı, ne yazık ki her seferinde başladığımız yere geri dönüyoruz.

Son örneklerden biri enflasyon. Enflasyonist ortamın ahlakı yok eden, fırsatçılığı tetikleyen bir yapısı var. Benim kuşağım enflasyonla büyüdü. Geçtiğimiz çeyrek asırda gözlerini memleketimde açan genç insanlar depremle de enflasyonist Türkiye’yle de yeni tanıştı. Ve yirmi yıldır yaşadıkları ülke aynı zihniyetle yönetiliyor.

Genç arkadaşlarım,

moralinizi bozmak istemem ama, bundan önceki yirmi yıl da bundan çok farklı değildi. Ve bundan sonraki yirmi yılın, bu seneki seçimlerde sonuç ne olursa olsun, değişeceğine dair inancim cok değil. İhtiyacımız olan baştan aşağı silkelenip kendimize gelmek. Etik değerlerimizde baştan aşağı bir değişim, bir silkelenme, bir yeniden doğuş. Bir deprem de bu değerlerimiz için gerekiyor. Hem de dünyanın her bir egemenini ayrı ayrı yerle bir edecek şiddette.

Sistemin köşe başlarını dünyanın çoğunluğunda olduğu gibi ülkemizde de, açgözlü, kurnaz, yozlar kapmış durumdalar. Yazık ki sistemi inşa eden, işleten ve adaleti sağlayan mekanizma topluma zehir zerk ediyor.

Deprem yardımlarını hortumlamak için 24 saat geçmeden açılan sahte yardım siteleri. Çatlak duvarı sıvayan mütahitler ve daha neler neler...

Yirmiyedi yaşında ticaret hayatına ilk atıldığımda, sattığım ilk mal, bir kamyon dolusu güneş enerjisi, Balıkesirli bir asalak tarafından hortumlandı. Bana yazdığı çek karşılıksız çıktı. Ülkenin en iyi okullarında okumanın, yurtdışında bursla yükseklisans yapmanin falan hiçbir manası yokmuş. Meğerse Türkiye'de çekle ticaret yapılmazmış. Bunu bana kimse öğretmemişti. Avrupa’da, Abd'de doktoralarını yapan, üniversitelerden atılmış ya da, çalışmalarını batı ülke üniversitelerinde devam ettiren onlarca arkadaşım var. Bu ülkede akademisyenlerin siyasi görüş bildirmelerinin meslekten men anlamına geldiğini böyle öğrendiler.

Yirmi beş yıldır siyasi olarak aktif bir insanım.. Örgütlü siyasette hiç yer almadım. Seçimlerimle ve eylemleriyle bireysel bir alanda siyaset yürütme yolunu seçtim. 2014de hayata geçirdiğim Goadana, bireysel alanda siyaset üretebilmek adına bir imkan tanıdı bana. Ben de orada, şehrimi güzelleştirmek adına projeler ortaya koydum, siyasilerle birçok kez bir araya geldim. Bu dar kulvarda bile ne çirkinliklerle karşılaştığımı anlatsam ağzınız açık kalır.

Ben bu yoz oyunu beceremiyorum, dahası bu oyunda yer almayı reddediyorum. Kendi adıma, gerilla metotlarını benimseme nedenim, saflığımı muhafaza etmeyi dünyevi siyasetin içerisinde yer almaktan çok daha anlamlı bulmamdır.

Sadece memleketimin değil insanlığın baştan aşağı bir etik devrime ihtiyacı var. O etik devrimin bireyden başladığına inananlardanım. O nedenle, niyetimi ve eylemimi her şeye rağmen saf tutmaya gayret sarf ediyorum.

Altı aydır yurtdışındayım. Daha önce bir çok kez, yurt dışına yerleşme imkanım oldu. Bunu yapmadım. Şu aralar da, yıllar sonra bulduğum köyüm, evim gözümde tütüyor. Bahçeme çiçekler ekmek Dalaman ovasını tepeden seyreyleyip baharın tadını çıkarmak. Lakin, deprem ve yaklaşan seçimler yüreğimin kaldıracağı gibi değil. Tüm özlemime ragmen içimden memlekete dönmek de hiç gelmiyor.

Amazon irmaginın Peru’nun payına düşen bu bölgesinde, feribotum ağır ağır yol alırken kalbimden dökülenlerdir.

*****

[planetdiaries]

ABD 2022

9 Kasım 2022, Los Angeles-San Salvador Uçağı 

 Sevgili Günlük, Araya zaman sokmadan, ABD'de geçirdiğim 10 güne ilişkin birkaç bir şey yazayım. Las Vegas'ta katılmamız gereken önemli bir otomotiv fuarı vardı. Doğrusunu söylemek gerekirse bunu hızla aradan çıkarıp bir an önce Latin Amerika'ya, bu seyahatin ana odasına geri dönesim var. LAS VEGAS Ama fena mı oldu, hayır! Bu sayede Las Vegas'a 20 yıl aradan sonra tekrar gelmiş bulundum. Daha çok kumarhaneleriyle tanıdığımız Vegas, Kuzey Amerika'da eğlencenin en büyük merkezlerinden biri. Çölün ortasında, ekonomik olarak tamamıyla "entertainment" üzerine kurulmuş büyükçe bir şehir. O yüzden buraya, Sin City, yani günahlar şehri de deniyor. Ülkenin her yerinden insanlar, çölün ortasında yeşermiş bu renkli şehre, tatile geliyor. Bir de işe. Neden derseniz, devasa fuar ve kongre merkezleriyle Vegas, uluslararası buluşmalar için de eşsiz bir merkez. Katıldığımız fuar bir otomotiv fuarı olunca, gördüklerimi anlatmaya kelimeler yetersiz kalıyor. Araba meraklısı olmamakla birlikte, fuarda ve hatta yollarda gördüğüm kamp ve yarış arabalarına Avrupa'da rastlamak mümkün değil.

 NEVADA VE ARIZONA EYALETLERINDE 3 GÜN 

Sosyolojik analizlere pek girmeyeceğim. Fuardan sonra 3 gün, araba kiralayarak Nevada ve Arizona eyaletlerinde şöyle bir gezindim. Gezme derken, yanlış anlaşılmasın. Eyaletlerin her biri, ortalama bir Avrupa ülkesi büyüklüğünde. Yani 3 günde, en fazla bir fikriniz olabiliyor. Bu iki eyalet, Vahşi Batı klişelerinden iyi tanıdığımız, kilometrelerce çöl (bozkır), dağ ve olağanüstü doğa oluşumlarının hakim olduğu eyaletler. 1930'larda Kolorado Nehri üzerine yapılan Hoover Barajı, Güney Kaliforniya'ya bereket ve şehirlere içme suyu sağlayarak burdaki sehirlerin gelişmesine, tabiri caizse, su serpmiş. Kolorado Nehri, derin vadilerde akarak bozkıra yaşam veriyor. Birkaç yüz km.ileride Grand Canyon'da yine aynı nehrin oluşturduğu, dünyanın en meşhur kanyonlarından biri. Aklimda, Vegas'tan 4-5 saat mesafede yer alan Grand Canyon'u keşfetme fikriyle arabayi kiralasam da, yola düşer düşmez fark ediyorum ki, yakın çevrede de keşfe değer sayısız yer var. Böylelikle, 20 yıl önce bir gün kamp yaptığım Grand Canyon'u bir baska sefere, şöyle en az birkaç gün derinlemesine keşfedebileceğim bir zamana saklamaya karar veriyorum. Kolorado nehri kenarında Amerikan işi RV'ler, dev karavanlar için düzenlenmiş kamp yerlerinden tutun da, sadece hiking yaparak ulaşabileceğiniz muhteşem sıcak su kaplıcalarına kadar her zevke göre bir şeyler bulmak mümkün. Ben, White Rock Canyon Trail ve Gold Strike Trail isminde her ikisi de farklı sıcak su kaplıcalarından geçerek Kolorado Nehri kıyısına ulaşan, her biri 8-9 km lik iki patika yürüyorum. Yürüyüş rotalarının her ikisini de özel bir araştırma yapmaksızın şans eseri buluyorum. Ancak burada şansınızı size yardım etmesi için kuvvetli altyapı çalışmaları yapıldığını inkar edemeyeceğim. Karayolu üzerinde "trailhead" denilen Rota başlangıçları kahverengi tabelalarını belirtiliyor ve sizi arabanızı park edip rotayla ilgili detaylı bilgi panolarının yer aldığı alanlara götürüyor. Kaç kilometre, kaç saat, zorluk derecesi nedir, nerelerden geçer gibi bilgilerden tutun da rotayı telefonunuza indirebileceğiniz linklere kadar her türlü bilgi var. Tam benim kalemim. Benim için son derece keyifli yürüyüşler olduğu kadar, bu alandaki bilgi ve görgüm açısından de çok faydalı oldu. 

 WHITE ROCK CANYON 

White Rock Canyon Trail'e, sabahın erken saatlerinde, hava sıcaklığı henüz 10 derecenin altındayken yola koyuluyor, birkaç saat sonra 45 derecenin üzerinde doğal bir kaplıca havuzunda anadan üryan rahatlarken buluyorum kendimi. Havuzdan çıkıp nehir kenarındaki kamp yerine vardığımda ise henüz yeni uyanan kampçilari kahvelerini pişirirken buluyorum. Büyük kısmı kamp yerine, birkaç kilometre ilerideki Willow Beach'den kanolarını nehre indirerek, kürek çekerek gelmişler. Keyfe bakın! 

 GOLDSTRIKE CANYON TRAIL 

Öğleden sonra ise Gold Strike kanyonunu yürüyorum. Aslında her ikisini aynı güne sığdırmak gerekmiyor. Ancak ben, hem güne çok erken başlamış olmanın avantajını, diğer yandan da güne mümkün olabildiğince çok şey sığdıramadım heyecanıyla hızımı alamıyorum. Gold strike kanyonu yer yer tırmanış ve ipe tutunarak geçilen 4-5 metrelik duvarlar içeren eğlenceli ve heyecanlı bir kanyon. Kanyonun düz kısımlarını koşarak kat ediyor böylelikle kaplıcada uzun uzun keyif sürmeye vaktimi artırıyorum. Dönüş yolumun son bir saatinde ise karanlığa kalıyorum ama olsun! 

 HOOVER BARAJI VE VALLEY OF FIRE 

Bir gün de, Vegas'tan 1 saat mesafede yer alan Hoover Barajını ve barajın sularından 30larda oluşmuş Lake Mead Gölünü ve etrafını keşfediyorum. Yıllarını destinasyon konumlandırma üzerine çalışarak geçirmiş biri olarak, Hoover barajının nasıl da büyük bir turizm cazibe merkezine dönüştüğünü hayranlıkla inceliyorum. Son gün Lake Mead kenarında bir kampingte gün doğmadan uyanıyorum. Sabah ilk ışıkları dağları kızıla boyarken, neredeyse bir saat boyunca baska hiçbir arabanın karşıma bile çıkmadığı Northshore Road boyunca önüme çıkan her park noktasında kenara çekip doğayı hayranlıkla izleyerek Valley of Fire'a( Ateş Vadisi), Nevada eyaletinin en gözde milli parklarında birine variyorum. Gerçi biletimi alırken park ranger'a Nevada'da ilk kez bir (national) milli parka geldiğimi söylediğimde bana burası state (eyalet) parkı diyerek beni düzeltiyor ama olsun. Bu konuya şimdi girmeyeyim... Amerika Birleşik Devletleri, 52 eyaletin (devletin) bir araya gelerek oluşturduğu tek bir millet. Onu tek bir devlet gibi düşündüğümüzde ABD'nin muhteşem çeşitliliğini görmezden gelebiliyoruz. Hatırlıyorum da, 2014 senesinde IVLP programı kapsamında Amerikan hükümetinin sponsorluğunda ülke genelinde 5 eyaleti 3 hafta içinde hızlandırılmış olarak gezerken işte tam da bu özelliğini fark etmiş, ve genellemelerin ne denli büyük yanılsamalara neden olduğunu bir kez daha idrak etmiştim.. Her ne ise... Şimdiki durağım Orta Amerika. Dönüş uçağımı Los Angeles'tan alıyorum. Vegas'tan melekler şehrine karayoluyla 4-5 saat çekiyor. Hesapta 20 yıldır L.A'de yaşayan eski dostum Noyan ve ailesiyle 1 gün geçirip, yola devam etmek var. Ne var ki Los Angeles'ta gece vakti Noyan'a gelince fark ediyorum ki pasaportumu kiraladığı arabanın torpido gözünde Vegas'ta unutmuşum. Sabah ilk otobüsle geri Vegas'a gidiyor, pasaportumu alıyor ve gerisin geriye Los Angeles'a dönüyorum. 12 saatlik bir operasyon. Ancak ertesi gün kalkacak uçağımı riske atmamak için başka hiçbir çarem yok! Los Angeles'e 20 yıl önce ilk gelişimde sevgili @emreekmekci beni ağırlamıştı. Kendisinin bir iş seyahati olduğundan evini ve arabasını bana bırakarak gitmişti. Noyan ve ben 20 yıl önce L.A'den beraberce çıkıp, Vegas'a beraber gelmiştik. Noyan'ın kardeşi Gözde de bizimleydi. O yıllarda yaşı 21den küçük olduğu için bir gece programına katılmak için bir arkadaşımız Gözde'ye sahte kimlik hazırlamıştı. Ancak kapıdaki güvenlik görevlisi durumu çakmış, sadece onu değil hepimizi birden kapı önüne koymuştu. Vegas'tan sonra Grand Canyon'a da beraber gidip kanyonu yukarıdan gören bir yerde kamp kurmuştuk. Yıllar hızla geçiyor işte! Başka bir ülkede, günlüğümün sayfalarında çok yakında yine buluşmak üzere...

[planetdiaries]

Gezgin Karınca

Bir varmış bir yokmuş, Develer tellal, Pireler berber iken, Ben dedemin beşiğini tıngır mıngır sallar iken, bir gezgin karınca, sahip olduğu her şeyi terk etmiş, dünyanın öte ucuna, uzak çok uzak diyarın birine, bugüne kadar tanımadığı bilmediği, kahverengi karıncaların yaşadığı bir ülkeye,  bir yola çıkmış.  Gittiği yerde bir sabah motosikletine atlamış ve bulunduğu uzak diyarın köylerini, koylarını keşfetmek için bir süreliğine yola çıkmış. Gittiği sahil köyünde denizin dibinde sıra sıra dizilmiş ufak ve ıssız pansiyonlar, her gün ufuk çizgisinde yok olan gün batımları ve kendisiyle, sadece kendisiyle geçirdiği, az konuşup kendini çokça dinlediği uzun saatler varmış. Sabahları kumların üzerinde bedenine nefesine ve ben dediği şeylere kulak verdiği ritüellerin ardından upuzun kumsalda bir ileri bir geri yürüyüşler yapıyor, teknelerini sudan çeken balıkçılara el uzatıyor, her gün kendine kumsalın farklı bir köşesini seçip yerleşiyormuş.

Karınca ya bu, altı ayaklı olmanın nimetlerinden faydalanıyormuş elbet. Okyanus’a karşı iki ayağıyla bağdaş kurup bilgisayarını açıyor, başının yanındaki iki ayağının tekiyle masala çayını yudumlarken tekiyle kafasını kaşıyor, diğer iki ayağıyla bilgisayarda aralıksız yazıyor da yazıyormuş. Bu yola çıkmadan önce daha fazla yazmayı niyet etmiş ya hayalleri gerçek ola mı gelmiş ne! 

Gezgin Karınca, Kahverengi Karıncalar Diyarında Gezerken

Kumsalın bir o yakasında bir bu yakasında oturup yazar iken, aradan günler geçmiş. Gün gelmiş, yola düşme dürtüsü tekrar yoklamış. Aramış, bakınmış ama, motosikletin anahtarı ortalarda yokmuş. Kendine hiç dert etmemiş. Aradan bir gün daha, sonra bir gün daha geçmiş. Artık gitme vakti sahiden gelmiş ya anahtarı olmayan bir motorun hareket etmesi için ya bir keramet gerekmiş ya da fiile geçmek, ne bileyim, belki bir çilingir bulup getirmek… Gittiği her yerde, tanıştığı herkese, “Yola çıkacağım bu günlerde amma, motosikletimin anahtarı” yok diye, belki bir fikir veren olur diye anlatır dururmuş ama hiç de dert etmezmiş. Günler günleri böyle kovalarken, bir sabah erkenden uyanmış, birkaç kilometre ötede yer alan komşu köye yürümüş. Esnafa sormuş, soruşturmuş… Bir çözüm yolu aramaya koyulmuş, dert etmeden acele etmeden. Elleri boş, sahilden pansiyonuna dönerken kumsalda voleybol oynayan genç karıncalara musallat olmuş, sonra da birkaç kişiyi frizbi oynamaya ayartmış. Mutlu bir seyyah karınca olarak gün batımına doğru odasının yolunu tutmuş. Yarı yolda bir yerlerde, bir grup beyaz karınca davullarla müzik yapıyor, dans edip oynuyormuş. Oturmuş yanlarına, müziklerinden şifa almış. Sitemsiz şikayetsiz, yüzünde tebessümle ola ki bir akıl veren olur diye “ Hey guys, it’s not my lucky day today” diye anlatmış hikayesini… Hava kararırken gruptaki beyaz karıncalar, “ hey Gezgin karınca, akşam evde müziğe devam edeceğiz, köyün sonuna doğru mavi bir ev var, orada olacağız” demişler. Gezgin karınca odasına dönmüş, ıslak mayosunu değiştirmiş, kendine şöyle güzel bir ziyafet çekmiş.

Saatler epey ilerlemiş aklına sahilde tanıştığı yeni arkadaşları gelmiş. Düşmüş yola, tarif edilen köye varmış. Köyün içi zifiri karanlık, tam artık evi bulamayacağına kanaat getirmişken bahçesinde iki karıncanın sohbetleştiği bir ev gözükmüş. Yaklaşmış, yaklaşmış, Bir de bakmış ki sahilde tanıştığı arkadaşları yoklar. Afadersiniz demiş gezgin karınca, “bugün sahilde bir grup beyaz karıncayla karşılaştım” diyerek hikayesini anlatmış. “Sen şu anahtarını kaybeden gezgin karınca olmalısın demişler. Şimdi çıktı onlar, senden de bahsettiler.” Diyerek davet etmişler. Karınca Monica ve ablası Karınca Theresa rengarenk plaj kıyafetleri tasarlıyor, senenin altı ayını geçirdikleri bu sakin uzak diyarda açtıkları minik bir mekanda, gezmeye gelen turist karıncalara bir birinden güzel bu kıyafetleri satarak geçinip gidiyorlarmış. Gezgin karınca, ilgiyle dinlemiş hikayelerini. Sonra da, günlerdir adet edindiği üzere anlatmış kendi hikayesini. Sırra kadem basan motosiklet anahtarıyla son bulan hikayesini… Karınca Monica, heyecanla “Eski motosikletlere bazen başka anahtarlar soktuğunda çalışıyor” demiş, “yarın sabah uyanınca gel yanıma, bende birkaç tane eski anahtar var, hepsini sokar deneriz” diye önermiş. Tatlı bir muhabbetin ardından gezgin karınca pansiyonuna dönmüş, günün yorgunluğu ve akşam kendine çektiği ziyafetin ağırlığıyla tatlı bir uykuya dalmış. 

Ve Filler diyarında açmış gözlerini.  Koskoca filler koskoca fil ayaklarıyla çimenleri gezerken, karıncalar kaçışıp duruyor, hepsi de zulüm içinde fillere hizmet ediyormuş.  Derken gökten kızıl bir karga inip yere konmuş,  “Hey Maceracı Karınca!” demiş kızıl karga, ne ararsın buralarda? Zalim filler padişahını dize getirecek, cennet gezegenimize yeniden barışı getirecek  maceracı karınca sen olmayasın sakın ha, demiş, kanatlarını açıp uzatmış. Gezgin karınca karganın sırtına atlamış.  Uçup varmışlar fillerin başı, filler padişahının sarayına… Bir karga, zeki ve gözüpek ve bir karınca azimli ve sebatkar ama, diyar filler diyarı. Muhafız filler haberi filler padişahına uçurmuş. Filler padişahı gülmekten kırılmış.  Kızıl bir karganın üstünde gezgin bir karınca ha demiş. Çıkmış sarayının bahçesinde beklemeye başlamış. Uzaktan kızıl bir karganın sırtında kara bir nokta büyüklüğünde olmak kaydıyla gezgin karınca gözükmüş. Kendinden emin ve kararlılıkla dalışa geçmişler filler  padişahına doğru. Gezgin karıncanın ve sırtına bindiği kızıl karganın meydan okuyarak kendilerine uçtuğunu görünce Filler Padişahı çok sinirlenmiş, muhafızlarına emir vermiş. Bir anda yüzlerce fil tekmili birden kocaman dişlerini, güçlü kuvvetli hortumlarını sallayarak karşılık vermişler. Kızıl karganın sırtında gezgin karınca, fillere doğru cesaretle uçtukça, kızıl karganın kanatları büyümeye, devleşmeye başlamış. O kızıl karga büyümüş, büyümüş, dev bir ejderhaya dönüşmüş. Yine de yüzlerce, binlerce fil karşısında bir ejderha ne yapar? Binlerce fil hortumlarını suyla doldurmuş, hazırda bekliyor. Ejderhanın ateşi ne yarar? Derken ejderha ağzını açmış, ağzından ateş yerine nurdan bir top düştüğü yeri aydınlatıyor, ışık saçıyor, düştüğü yeri, kendi gibi nurdan bir topa dönüştürüyormuş. Koskoca bir fil ordusu, filler gezegeni bir ışık gezegenine dönmüş. 

Gezgin Karınca Zalim fillerin koca ayakları altında ezilmekten  kurtulduktan hemen sonra.

Derken sabah olmuş. Gezgin karınca anlamış ki artık yola düşme zamanı gelmiş çatmış. Yandaki büyük şehre gidip bir anahtarcı bulmaya karar vermiş. Vermiş ama önceki gece tanıştığı arkadaşı Karınca Monica’nın teklifi gelmiş kurcalamış aklını. Toplama anahtarları deneyerek motosiklet çalıştırma fikri çok da aklına yatmamış ama yine varmış gitmiş evlerine, hiç değilse veda etmeye. Evinin önünden geçerken Karınca Monica, onu görünce hemen anahtar dolu bir torbayı yüklenip dışarı çıkmış. İki karınca günlerdir hareketsiz duran motosikletin başına gelmişler. Ellerindeki anahtarları heyecanla denemişler. Önce birini sonra ötekisini. Anahtarların hiç biri de çalıştırmamış motoru. Gezgin karınca, elbette dert etmemiş kendine. Tersine mutlu olmuş bu yardım girişimine.  Şehre doğru yola çıkmaya hazırlanırken, Karınca Monika o sırada park alanına yanaşan bir motosiklete el etmiş, durdurmuş. “Affedersiniz” demiş, “motosikletinizin anahtarınızı deneyebilir miyiz?” Durdurduğu motorda bir kahverengi karınca, şaşkın, “Ne oldu ki?” diye sorarken, gezgin karınca da yanaşmış hemen… Anlatmış hikâyesini. Günlerdir sahilde bir ileri bir geri gezindiğini, yola çıkma vakti geldiğinde, anahtarın sırra kadem bastığından bahsetmiş. Kahverengi karınca şöyle bir duraksamış, kafasını kaşımış, motorundan inmiş… Masal bu ya, birkaç gün önce kumsalda bir anahtar bulduğunu söylemiş. Çalıştığı pansiyonun önündeki kumsalı temizlerken… Üç karınca, şaşkın bir birlerine baka kalmışlar. Kahverengi karınca önde, Karınca Monica ve Gezgin Karınca arkada, anahtarı almak üzere kahverengi karıncanın çalıştığı pansiyona gitmişler. Bakmışlar ama bütün motorsiklet anahtarları bir birine benziyor. Alıp motorun başına geri varmışlar. 

Gezgin karınca anahtarı almış, evirmiş çevirmiş, motorsikletin anahtar deliğine sokmuş, kontağı çevirmiş. Çıkan motor sesiyle kanı çekilmiş, gözleri dolmuş gezgin karıncanın. Olup bitene bir anlam vermeye çalışırken oracıkta hareketsiz bir süre donakalmış. “Böyle bir hadisenin başıma gelmesi için ne yapmış olabilirim?“ acaba diye düşünmüş: "Bir hayatı, kaygısızca geride bıraktım, belki de birçoklarının atamayacağı bir adımı attım. Ben yapmazsam, şimdi yapmazsam, dedim, ve bir yola çıktım. O adımı attığımdan bu yana peşimi bırakmayan kerametler gözünün önünden bir film şeridi gibi geçmeye başlamış. Yaşamın kerametlerini kerametten saymamak, onları görmezden gelmek?” Tarifsiz bir minnet duygusu kaplamış içini. Böylesi bir masala kahraman olduğu için, gezgin karıncanın yüreği taşmış. Öyle ki minnet ete kemiğe bürünmüş, bir duygu olmaktan çıkmış, bu masalı dinleyenlere bir anda bir ışık kadar parlak ve gerçek, görünür olmuş. Sahilde tanıştığı beyaz karıncaların daveti sonucu şans eseri tanıdığı Karınca Monica’nın, ertesi sabah kendisine yardım etmek üzere gelerek, yoldan çevirerek anahtar sorduğu bir kahverengi karıncanın, 2 kilometrelik kumsalda günler önce düşürdüğü motosiklet anahtarını bulup, saklamış olması bir rastlantı mıymış acaba? Bulduğu bir motosiklet anahtarı mıymış, yoksa kendini hayatın kendisine teslim edenlere ve bilhassa onlara verilen bir armağan mıymış?

Yola çıktığından beri karşısına çıkan ne ilk kanatlarmış gezgin karıncanın, ne de son olmuş. Ama ne hikâyeymiş, nasıl olsa kimse inanmazmış, inanan da buna zaten hazırmış… Onlar kendilerini bilirlermiş. Yoluna çıkanların nasıl itinayla ona dokunduğunu, ona yol verdiğini fark ettiğinden beridir, daha ağır hareket ediyormuş. Daha az harala gürele, bakarak değil görerek, daha sindire sindire. Acelesizse ve isyansızca. Bugün için ve daha az yarın için… Yoluna çıkanlara O da, ufacık dokunuşlarla, artan oranlarda tebessüm veriyormuş, ışık veriyormuş, ümit veriyormuş, fikir veriyormuş, hiç bir şey veremezse arabasında taşıdığı şekerlemelerden çıkarıp bir şeker veriyormuş! Verdikçe alıyormuş, aldıkça veriyormuş.

GOA'DAN (duyanlara) MASALLAR  (Geriden Gelen) Asya Günceleri İsimli  Ağustos 2014 tarihli yazımdan esinlenerek... 

[planetdiaries]

Niyetler

Mart 2022

Sevgili Günlük, 

Bir süredir paylaşım yapamadım. Paylaşım yapamıyorsam iki sebebi oluyor genelde. Birincisi köşeme çekilmişimdir, inzivadayımdır. Ya da yaşam öyle hızlı akmaktadır ki, salıvermişimdir kendimi akarsuyun kucağına. İpin ucu kaçmıştır. Yaşamın her günü bir hikayeye bir masala dönüşmüş, yelkovan bir dakika ileri atmayagörsün, bir önceki an, bir anıya dönüşmüştür. Bu günlerde mevzubahis olan ikincisi. Her neyse efendim. Son zamanlarda hayatıma birçok şey girdi. Vakit bulur bulmaz bunlardan bahsedeceğim günlüğümde. Son aylarda hayatıma giren çember çalışmalarından aldığım faydaları, doğaçlama dans ve müzik buluşmalarında neler bulduğumu ve ilişkilere dair çeyrek asırlık intibalarımı paylaşasım var. Ne var ki bugün evrene birkaç dileğim var…

 Biliyorsunuz, bir yılı aşkın süredir Dalaman’da bir köyde yaşıyorum. Burada birçok farklı buluşmaya katıldım, yaratıcı, sanatçı doğamla ilgili yaşamıma bir çok yeni şey kattım. Geçen yılın son aylarında Sanatçının Yolu isimli bir kitaptan çok faydalandım. Bana insanın her yaratımının bir sanat olabileceğini ve önemli olanın başkalarınca ne kadar takdir gören şeyler yapmaktan ziyade, kendini ifade etmek, dışa vurmak, basitçe, "denemek" olduğunu hatırlattı. Başkalarını değil de kendimizi referans alarak yaşamanın büyülü bir tınısı var. Bunun üzerine mesela, ilk defa kendime ahşaptan bir masa yaptım, ilkokuldan sonra ilk defa elime fırça alıp evimin duvarına bir şeyler yazdım, onlarca insanın olduğu bir buluşmada tribal danslarla kendimden geçtim, bugüne kadar hiçbir enstrümanı eline almamış ellerim sazla buluştu ve son olarak geçenlerde, hayatımda ilk defa, canım arkadaşım @_serapino_ gitar çalarken doğaçlama bir beste yaparken buldum kendimi. Etrafımı kuşatan güzeller güzeli canların her biri bana bir alan açtı. Hepsine buradan bin minnet! 

Neyse efendim bu yazının esas sebebine geleyim. Bu seneye dair birkaç niyetim var. Onları şöyle güzelce bir ortaya dökeyim de gidivereyim. Önce söz gelir. Gelir ama söz uçar yazı kalır. Yazıya dökülünce niyet gerçekleşmeye bir adım daha yakınlaşır. Okul arkadaşlarım! Siz hatırlarsınız. İlkokul yıllarımdan bu yana her derste okuma parçalarını okumak bana düşerdi. Yüksek ses tonum sağ olsun, öğretmenlerim bana söz verdiklerinde, uyuklayan kafaların yerinden zıplayacağını bilirlerdi. Bu alışkanlık ortaokul ve lise yıllarımda, hatta askerliğimde bile değişmedi. Üç bin yeni yetme asker ve ailelerinin katıldığı yemin töreni esnasında 295. Dönem askerleri adına konuşmak üzere bölük komutanım beni seçmiş, hazırladığım metinle, Allah affetsin, ana-babaları hüngür hüngür ağlatmıştım. Yıllar boyu, gün geçmedi ki, yeni girdiğim bir ortamda bir tiyatrocu ya da bir seslendirme sanatçısı olduğum düşünülmesin. Ben istemez miydim öyle olayım! Oysa ki o güne değin yaşam bana ülke ülke gezen bir iş insanı rolünü biçmişti. 

 💫Lafı uzatmayayım. Bu sene sesimi kullanarak bir şeyler yapmak istiyorum. Bir dizide, gönüllü bir projede, ya da bir sesli kitap projesinde olabilir. Eminim orada bir yerlerde sesimi duyan ve bu konuda bana yol gösterecek bir arkadaşım vardır. Sesimi kullanarak bir şeyler üretmek istiyorum. 

💫Madem ki niyet alanını açtık, bir niyetim daha var, onu da ekleyivereyim. Yakın gelecekte, uluslararası bir insani yardım kuruluşuyla bir yurtdışı misyonunda görev almak istiyorum. Nereden çıktı diyeceksiniz. Çıktı işte. Hayatımın en üretken dönemine girdiğimi hissediyorum, biliyorum. Ve bu enerjiyi daha güzel bir dünya inşa etmek için kullanmak istiyorum. Kim var bakalım orada hayallerime el uzatacak?

Fotoğraf : Kuşadası - Şubat 2022

[planetdiaries]

Abim Çağrı ile Çocukluğum

8 Şubat 2022 / Dalaman, Şerefler Köyü 

Bugün Ağabeyim Çağrı’nın doğum günü. 8 Şubat 1976’da, benim doğumumdan sadece 18 ay evvel, büyük abimden ise yaklaşık 3 yıl sonra dünyaya gelmiş. Geçenlerde eski bir arkadaşımı kaybettim. Benimle aynı yaştaydı. Onun hakkında birkaç şey yazdıktan sonra hayatımda değer verdiğim insanlarla ilgili ölmelerini beklemeden, ara ara yazmaya karar verdim. Bence bu önemli. Çünkü hissettiklerimizi ifade etmek zayıflıkmış gibi geliyor çoğumuza. Özellikle de hissettiklerini dile getiren erkekse. Misal bir erkek, bir diğer erkeğe sarılıyorsa, onu ne kadar sevdiğini söylüyorsa, bir utanç kaplıyor ataerkil toplumu.

Abim Çağrı güzel bir insandır. Ama sarılmaktan, duygusal mevzular konuşmaktan falan pek hoşlanmaz mesela. Aralık ayının son haftası, Geyikbayırı’nda bir hafta geçirdik. Beraber kaya tırmanışı yaptık ve bu güne kadar konuşmadığımız daha birçok şey konuştuk. Yaşam üzerine, ilişkiler üzerine. Fark ettim ki, her ne kadar çok yakınımız da olsa, hatta nasıl olsa çok yakınımızdır diyerek, bazen aile bireylerimizin yaşamda tam olarak nerede durduğunu gözden geçirmeden araya uzunca bir süre sokabiliyoruz.  Arada bir duraksayıp, havadan sudan değil de, gönül dilinden konuşmak güzel oluyormuş. İşte öyle bir zaman geçirdik ağabeyimle.

👬Çağrı ile beraber büyüdük. Ondan kısa bir süre sonra ben gelmişim dünyaya. Bebekliğimiz beraber, çocukluğumuz beraber, ergenliğimiz beraber geçti.  İkimiz de henüz daha yürüyemiyorken, etrafa gülücükler saçan fotoğraflarımız var mesela. Mini mekanik serisi kovboy kasabaları kurduk beraber… Plastik askerlerden ordular kurup savaştırdık. Legodan uzay gemileri yapıp, aya adam çıkardık. İlkokula beraber giderdik. Okulumuz evden 15 dakika sürerdi. Ben daha 1. sınıftayken (o ise 3. sınıfta oluyordu)  yürüyerek sabahları okula gider, evden okula beraber dönerdik. O zamanlar, yaşadığım şehirde,  7 yaşında çocuklar okula yürüyerek gidebilirdi. Ana-babaların aklına da kötü şeyler gelmezdi!   Yolumuz üzerinde bir oyuncakçıda da Star Wars filminin kahramanları satılırdı. Birkaç haftada bir, biriktirdiğimiz paralarla bir Yıldız Savaşları karakteri alıp, oyuncaklarımıza eklerdik. Ama hemen hemen her gün, oyuncakçının önünde durup hayallere dalar, paramız denkleştiğinde hangisine alacağımıza karar vermek için vitrine bakardık.  

Ama hemen hemen her gün, oyuncakçının önünde durup hayallere dalar, paramız denkleştiğinde hangisine alacağımıza karar vermek için vitrine bakardık.  

Çağrı ile çok boğuşur, kavga da ederdik elbet. İki erkek kardeş başka nasıl yetişir!? Kavga demek zor olur. O beni döver, gıcık verirdi, ben de ağlayarak anneme sığınırdım. Anneannemin anlatmaktan bıkmadığı bir hikaye vardır mesela: Çağrı ile ben büyük kavga etmişiz, babam azarı basmış, susturup oturtmuş bizleri. Oturma odasında sessizce film izleniyor ailecek. Sonra Çağrı, muzip bir şekilde, oturduğu yerden sessizce, “hauw, hauw” yapıyor bana ve bunu duyar duymaz canhıraş Çağrı’nın üstüne atılıyorum yaygarayı kopararak. Efendim, meğerse Çağrı bana köpek dediği için çıkmış ilk kavgamız!  Babadan azarı yemesine rağmen Çağrı, benimle uğraşmaktan vazgeçmiyor, oturduğu yerden hav hav yapıyor!  Ergenlikle beraber başka maceralar başladı tabi. Çağrı’nın arkadaşları bizim evden çıkmazdı. Ortaokul yıllarında en büyük zevklerimizden biri, o zamanlar henüz yeni çıkan amatör kameralarla çekim yapmaktı. Babam, teknolojik aletleri o kadar çıkar çıkmaz alırdı ki, hanemize video kamera girdikten sonra daha yıllarca, kamera sadece televizyon kanallarında ve bizim gibi az sayıda meraklı ailede vardı. Ortaokul yıllarında o kamera en büyük eğlencemizdi. Çağrı’nın heavy metal müzikle tanıştığı yıllardı. Kafada peruklar ve yırtık kotlarla metalci kılığına girilir, davul ve gitar benzeri alet edavatla sahne kurulur ve Iron Maiden’ın, AC /DC’nin, Slayer’in parçalarına kendimizden geçerek playback yapar, görüntü kaydederdik.  Skeçler yapar, hatta sokaklara çıkar kamera şakaları yapar, kaydederdik. Çağrı bıçkın bir çocuktu. Ben ise duygusal. O Heavy Metal dinlerdi, ben klasik müzik. İkimiz de çok hareketli ve sportif çocuklardık. Beraber büyüdük. Bir defa arkamdan kementle kovalarken, kementi atmış, boğazımdan yakalayarak beni yere devirip nefesimi kesmişti. Boynumdaki kıpkırmızı kement izi uzun süre geçmedi. Bir kez de şubat tatilinde kar topu oynarken, kuzenimle ona karşı cepha almamıza sinirlenerek, gözümün ortasına yumruğu çakmıştı. Öyle ki, işte o darbede öndeki azı dişimin teki,  yanındakinden bir tık ileri fırlamış,  muntazam dişlerimdeki tek hizasızlık günümüze değin yaşamımda yerini Çağrı’nın hatırasıyla böylelikle almıştı. Bakmayın serseri hikayelerini anlattığıma. Biz beraber oynadık, beraber büyüdük. Büyük ağabeyim Yankı ve  Çağrı, evlat yetiştirmede, genç yaşta ebeveyn olan anne ve babamın denek taşları olarak benden daha zorluk çekmiş olmalılar. Abilerim sağ olsun, ergenlik dönemime girmemle beraber geniş bir özgürlük alanına sahip oldum. Hayatta koşulsuz şartsız güvenebileceğim kişiler listesinin en başında yer alır Çağrı. Hani kaza anında, başınız belaya girdiğinde bir yakınınızın telefonunu yazarsınız ya. İşte o kişi Çağrı’dır. Soğukkanlıdır. Başınız beladaysa, bilirsiniz ki o soğukkanlılıkla ne yapılması gerekiyorsa onu yapmaktadır. O derece ki, 13 yaşında, satın aldığı tek saçma tüfekle, çocukluk cahilliğiyle sağa sola ateş etmiş, apartmanı polisler basarak teker teker daireleri araştırmaya başlamadan hemen evvel beni de yanına alarak dışarı kaçmıştık. Bir süre sonra, “n’olmuş n’olmuş”  diyerek apartmana yeni giriyormuş gibi yaparken yanında, heyecanını zor gizleyen suç ortağı rolü bendeydi tabi. Çocukluktaki rolüm, onun suçlarına masum ortak, sırlarına ise sırdaş olmaktı. Kırklı yaşlarındaki maceracı, gezgin ve karakuzu Utku’yla, ailesinin sorumluluğunu güzelce yüklenmiş, 12 yaşında Can’ın babası, sakin ve olgun Çağrı’ya baktığımda, pekala onun çocukluğu bugünkü  benim, benim çocukluğum da bugünkü onun olabilirmiş gibi geliyor. Bir yandan da onun çocukluğunda ne kadar çok ben, benimkindeyse ne kadar çok o olduğunu da görebiliyorum. Çağrıcım. İşte böylece doğum gününü kutluyorum. Ve seni sevdiğimi söyleyerek. Bir çocuk olarak seninle beraber büyüdüğüm ve tüm maceralarımıza karşın tek parça olarak yetişkinliğe ulaşabildiğim için çok şanslıydım. : )))) Bir yetişkin olarak da her ihtiyacım olduğunda fotoğraftaki gibi tam arkamda durduğunu bilmek, bana güç veriyor.

Fotoğraf 2012′den. Soldan sağa, Çağrı, Yankı, Utku Tansuğ kardeşler. 

[planetdiaries]

Sevgili Mehmet’in Ardından

31 Ocak 2022, Dalaman

Sevgili Günlük... 

Bugün biraz efkarlıyım. Eski bir dostumu kaybettim. Ölümler geldiğinde bu dünyada bedenlenmiş, bu zihindeki Utku üzülüyor. İnsan olmak işte böyle bir deneyim. Naparsın, düşmüşüz bir kez şu fani dünyaya! Öte yandan bu bedenin içindeki ruh zanneder misiniz ki bedenle bir? Ben öyle olmadığını biliyorum. İşte bu bana büyük bir güç veriyor. Bu yaşamın ötesinde, bana verilmiş daha çok yaşamlar ve daha çok ödevler olduğunu biliyorum. Son kez bedenlendiğimizde tüm bu acı ve ızdırap son bulacak. Ama o zamana dek, insan olarak, daha nice coşkun sevinçler, nice tarifsiz acılar çekeceğiz. Her tekamülümüzde bir şeyler öğreneceğiz elbet. Benim ruhum büyük bir savaşçı. Hangimizin değil ki? Kim bilir kaç kez öldüm, kim bilir kaç kez öldürdüm. Şimdi daha merhametli bir ruhta bedenlendim. Hala olmadım, hala bir hayli hamım. Bugün trafik ışığında, kaldırım kenarında bir çocuk oturuyordu. Soğuktan titriyormuş ve üzgünmüş gibi yapıyordu. Pek de iyi rol yapamıyordu. Üstüne giyecek bir montu olmadığı bana hiç inandırıcı gelmedi. Yeşil yanınca kilometre başına 1 TL yakan aracımla yoluma devam ettim. İşte hala bu kadar bendeki merhamet. Sahip olduğumuz herşeye dişimizle tırnağımızla sahip olduk ha? Ya da bu şanslı insan, bu ben, benim yüce tekamülüm. Binlerce yıl savaşan ruhumun, bu yaşamla mükafatlanışı öyle mi? O mükafatın kıymetini doğru düzgün bilebilsek, ona da razıyım yahu! İnsan bedeninden ve insan zihninden baktığında karanlık taraftan hep kaçma eğilimindeyiz. Oysa ki… Hepsine eyvallah. Acı da mutluluk da, iyi de kötü de hepsi bir. İnsan olmanın deneyimleri. Merhamet, cömertlik, şefkat gibi duygular ise fani fiziki bedeni, ebedi ruhumuzla bağlantılandıran araçlar gibi. İşte bu duygularla, sevgili dostum Mehmet’in hatırasına, bahçeme bir avakado ağacı diktim. Dünyalar güzeli bir Can’ın çekirdeğinden filizlendirdiği bir avakado ağacıyla bahçemde yaşasın arkadaşımın bir parçası. Bir de bira açtım. Severdi rahmetli içmeyi. Ruhu şad olsun. Onun ve göçmüş tüm ruhların...

O asi, bıçkın Mehmet’in ardında merhametli, kocaman yürekli ne güzel bir adam yatardı. O Mehmet hafızamdan hiç çıkmayacak. Seninle çok hayaller kurduk. En güzeli de buydu zaten. Her zaman her koşulda hayaller kurabilmek. Tahminim yıllar önce köpek cennetine uğurladığın kızın Maya ile berabersindir. Benim oğlan Gusto’ya da selam söyle. Adana’nın dalyanlarında az gezmedik dördümüz. Bugün senin hatırana, Dalaman’daki köy evimin bahçesine bir ağaç diktim. Bir avakado ağacı. Avakado sever miydin hatırlamıyorum. Ama bence sana yakışır. Ruhlarımız bir sonraki tekamülünde bir araya gelene kadar güzel güzel dinlen. Seni seviyorum kardeşim.

Fotoğraflar 2008'den.

[planetdiaries]

DENİYORUM ÖYLEYSE VARIM

Aralık 2022

8 yıldır devam eden Adana projelerimin yaşama dair bende bıraktığı deneyimler.

2014 baharında Hindistan seyahatimi yarıda kesip ansızın Adana'ya dönmeye karar verdim. Nisanın o ilk haftası Goadana Kent Rehberinin ilk sayısını Portakal Çiçeği Karnaval kortejinde kendi ellerimle dağıttığım o günü unutamam. İçimdeki yaratıcı özbenliğin ilk kez böylesine çiçek açtığına tanık oldum. Sanki göldeki aksimle ilk kez karşılaşmış gibiydim. 

Ben yaşadığım her yeri güzelleştirmek için dünyaya gelmiştim. Dünyanın dört yanından topladığım ilham polenlerini memleketime saçmak için. İşte böyle hissediyordum. Devam eden yıllarda Adana ile ilişkim karmakarışık oldu. Gün geldi isyan ettim, gün geldi aşkla sarıldım, doğru bildiklerimden ödünler vermeden yoluma devam ettim. Akıl veren çok oldu. Yapmış olduğum işleri değersiz bulan. Ya da para kazanmak dururken bunca idealist işlerin peşinden koşmamı eleştiren. Bir tarafımda bıçkın bir enerji var, dünyayı dönüştürmek, güzelleştirmek için gelmiş bir süperkahraman gibi hissettiğim günler oluyor. Bir tarafım yorgun savaşçı, bana mı kaldı diyor. Ama artık biliyorum. İçimdeki özbenle bağlantımı sağlamlaştırdıkça, dünyadaki yerimi daha net görüyorum. Neyi başardığımdan ziyade neyi gerçekten denediğimin önemini kavradıkça, yaptığım şeyler daha bir anlam kazanıyor. Yaptığım işler, kimse değer vermese bile benim kıymetli yolum. Eğer içimden bir ses bana onları yapmamı söylüyor ve bana sözünü geçiriyorsa, onları en güzel şekilde yapmak için canla başla çalışıyorum. 

 Bir süredir Adana ile ilgili bir makale kaleme almakla uğraşıyordum. Yazarken çok zorlandım. Ne yazacağımı bilmezlikten değil. Kırılganlıklarımla yüz yüze gelmekten. Geride kalan sekiz yılda hayal ettiğim Adana'yı inşa etmek için bir Don Kişot gibi mücadele verdim. Bunu kimse benden istemedi. Bir baktım ki yaşam beni bu yola koymuş. Projelerimin önemli bir kısmı havada asılı kaldı. Bu tamamlanmamışlık hissiyle baş etmek kimi zaman bana zor geliyor. Çoğumuz gibi, hak kavramıyla ciddi imtihanlardan geçtim. Gün geldi, kendi ellerimle yeşerttiğim bahçeye sokulmadım. Anladım ki bu benim ruhani yolum. Başıma gelen herşey benim kendi sınavım. Neyi başarabildiğim değil, neyi denediğim, emelim. 

Başucu kitaplarımdan olan, kutsal Hint destanlarından Bhagavad Gita'da şöyle söyler: “Yaptıklarını, o eylemin ortaya çıkaracağı meyveden bağımsızca yerine getir. Adana için son sekiz yıldır Goadana çatısı altındaki çabamı şöyle bir toparladım. Yazarken hatırladım. İyi geldi. 

Yaptığım şeylerin değerinin farkındayım. Fırsat bulursam yapabileceğim şeylerin de. Söz uçar, yazı kalır. Orada öylece dursun. Hem kendi hafızam için, hem de Adana kent tarihine not düşmek adına. Deniyorum öyleyse varım! 

Söz Konusu Makale Linki:

https://planetdiaries.tumblr.com/post/672352042762878976/adana-markala%C5%9Fma-s%C3%BCreci-ve-goadanan%C4%B1n-yeri

 Geyikbayırı, Antalya / Aralık 2021

[planetdiaries]

Adana Markalaşma Süreci ve Goadana'nın Yeri

Utku Tansuğ, Aralık 2021

ÖZET: Bu makalede Adana'nın son 10 yıllık markalaşma yolculuğuna ve 2014'te hayata geçirdiğimiz Goadana'nın bu süreçteki rolüne değiniliyor. Aynı zamanda uzun dönemli markalaşma stratejileri oluşturulmamasının, mevcut stratejilere ise sahip çıkılmamasının Adana'nın markalaşma başarısına tesirine dair saptamalar yer alıyor. 

Adana’nın stratejik marka konumlandırması amacıyla 2014’ten bu yana çalışmalar yürütüyoruz. Goadana'yı 2014’te hayata geçirirken amacımız Adana’nın “kentli yüzünü vurgulamak” ve şehrin algısını Adana'nın kozmopolit, renkli ve samimi doğası üzerinden inşa etmekti. Goadana, Adana’nın tanıtımını üstlenen, sosyal ve kültürel kalkınması yönünde çalışan en önemli aktörlerden birisi. Projelerimizin hemen hepsini önce hayal ediyoruz. Ardından tasarlıyor, kurumlara götürerek fonluyor ve hayata geçiriyoruz. Dolayısıyla Goadana proje uygulayan bir yüklenici değil, aksine vizyon koyan, strateji üreten bir "think-tank". İngilizce olarak kullanılan ve Türkçe'ye tercümesi yapılmayan bu ifade "fikir deposu" anlamına geliyor. Ben 'fikir pınarı' demeyi yeğliyorum. Gerçekten de bugüne değin onlarca projemizi sivil ve kamu kurumlarıyla bilabedel paylaştık, kimini de projelendirip hayata geçirdik. Attığımız kimi tohumların filizlenerek ağaca, ormana döndüğünü gördük. Kimi projelerimizin, her platformda defalarca dile getirmemiz neticesinde şehrin yöneticilerinin radarlarına girmesine tanık olduk. Fikirlerimizin, çalışmalarımızın bizlerin dışında gelişip serpilmesiyle ilgili son derece bonkör olduk. Hatta bu tam olarak bizim amacımız. Zira Goadana'yı kar peşinde koşan bir ticari işletme değil, strateji üreten bir 'pınar', bir jeneratör olarak tanımlıyor ve böyle hareket ediyoruz. Goadana, Adana’nın stratejik marka konumlandırması, ya da literatür tabiriyle “city marketing” (şehir pazarlaması) üzerine pazarlama bilimi esaslarına göre çalışan ve odağını buna yerleştiren muhtemelen Adana’daki tek sivil kuruluş. Altını çizerek belirtmek gerekiyor, GOADANA bir etkinlik organizasyon firması değil. Bugüne kadar sadece 'Adana konumlandırmasına' hizmet eden projeler gerçekleştirdi. 

Goadana Projelerinden Örnekler 

Yıllardan beri birçok kurumun kapısını çalarak şehrin markalaşmasına yönelik onlarca proje götürdük. Bunlardan bazılarını hayata geçirebildik. Önemli bir kısmı da, çeşitli nedenlerden geride kalan yıllarda hayata geçirilemedi. Ne mutlu ki sadece hayata geçenler dahi, Adana’nın büyük çaplı bir tanıtım atağına kalkmasına yetti de arttı. Örneğin 2016’da tohumlarını attığımız Adana Lezzet Festivali, Adana’yı 'lezzet' üzerinden konumlandırmak üzere geç kalmış bir ataktı. Adana’dan çok daha önce bu konuda çalışmalarına başlamış olan Gaziantep ve Antakya gibi şehirlerin hepsinden önce Lezzet Festivali’nin Adana’da hayata geçmesi elbette rastlantı değildi. Bu, Goadana’nın vizyoner girişimleri sayesinde oldu. Goadana'nın 2016'da tasarladığı Food&Music Fest, Büyük Ziyafet ve Lezzet Haftası gibi etkinlikleri inceleyenler stratejinin titizlikle hazırlanmış olduğunu ve pazarlama konusunda dünya lideri olan ana sponsor Coca-Cola dışında Adana'nın bütün kurumları tarafından görmezden gelindiğini anımsayacaklardır. 

Geçen yıl hayata geçirdiğimiz Adana Kent Kimliklendirme çalışması da öyle. Çalışma kapsamında yapılan Rota Adana rehber kitabın tasarımı, Türkiye'de ve dünya çapında yayımlanan en iyi örnekler incelenerek oluşturuldu. Şehir merkezinde ve Adana’nın ilçelerinde yer alan, bugüne kadar kapağı dahi açılmamış bazı cazibe noktaları ilk defa Rota Adana sayesinde Adana turizm envanterine girdi. Kitap hazırlanırken Adana ve ilçeleri, köyleri karış karış gezildi, Adana hakkında birçok kaynak titizlikle incelendi. Kitabı alıp okuyanlardan inanılmaz güzel geridönüşler de emeklerimizin beyhude olmadığını gösterdi. Rahatlıkla söyleyebilirim ki ortaya çıkan kitap içerik ve tasarım olarak, Türkiye’de bugüne değin yayımlanan en iyi rehber kitaplardan biri oldu. Route Adana ismiyle İngilizce versiyonu yayımlandı. Websitesi ve mobil uygulaması da yapıldı. 

ROTA ADANA Türkiye’de ve dünyada yayımlanan onlarca rehber kitap titizlikle incelenerek, 10 kişilik bir ekibin 1 yıllık saha çalışması sonucunda hazırlandı.

Kent Bilgilendirme Panoları da başlı başına bir hikaye. Pandemi koşullarına rağmen canla başla çalışan ekibimize bir kez daha takdirlerimi sunmalıyım. Londra, New York, Barselona gibi şehirlerde örneklerini yıllardır gıptayla incelediğim ve kullandığım bu panoların Türkiye’deki ilk örneklerinden birini Adana’da hayata geçirdik. 'City Wayfinding' ismiyle de anılan bu uygulamalara dünya çapında büyük önem veriliyor. Bir kentin turizm envanterini görünür kıldığı kadar, hem ziyaretçilerin hem de kent sakinlerinin şehri daha yakından tanımasını, şehrin daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. Bu anlamda kent aidiyeti dediğimiz, Goadana’nın ilk yıldan bu yana ısrarla ve heyecanla savunduğu misyonuna yönelik önemli bir hizmeti var. Ayrıca yayaların şehir içindeki oryantasyon ve hareketini kolaylaştıran pratik bir hizmeti de söz konusu. İddialı gelebilir, ne var ki araştırdığım için rahatlıkla söyleyebilirim: Böylesine kapsamlısı Türkiye’de ilk kez yapıldı. 

Türkiye turizminin başkentlerinden Muğla'da yapılan kimlik panoları ve Adana'da yapılan kimliklendirme panoları.

Adana Tanıtım Stratejilerinde Kritik Yanlış:                                                  Uzun dönemli Vizyona Sahip Çıkılmaması 

Şehirin hafızasına not düşmek adına bu yazımda Adana tanıtım stratejisiyle ilgili kritik saptamalarıma dikkat çekmek istiyorum.

Adana Şehri Markalaşma Yolculuğu ve                                                Bütünsel Kent Kimliklendirme Projesi

Söz konusu proje Adana’nın tüm öğeleriyle bir bütün olarak tanıtımını hedef alarak 2019'da tasarlandı. O açıdan buna ' bütünsel kent kimliklendirme ' adını vermiştik. Genel hatlarıyla, 'lezzet, insan, doğa, kültür-sanat' gibi ana temalar üzerinden Adana'nın konumlandırmasını (algısını) sağlayacak bir strateji ekseninde, buna hizmet edecek özgün turizm projeleri 5 yıllık bir plan çerçevesinde belirli bir takvim takip edilerek adım adım hayata geçirilecekti. Bir diğer ifadeyle, 'Bütünsel kent kimliklendirme", "Adana'nın markalaşma stratejisine" dair, Goadana'nın yılların saha deneyimiyle ve dünya çapındaki turizm projelerini inceledikten sonra hazırlanmış olduğu bir strateji raporu. Ancak proje pek bütünsel olamadı. Projenin ilk dört ayağı 2020'de hayata geçtikten sonra devam ettirilemedi. Tıpkı, daha sonra bahsedeceğim Adana Lezzet Festivalinde olduğu gibi, bu proje de yarı yolda bırakıldı. 2020’de hayata geçirdiğimiz basılı ve dijital rehberler ve bilgi panolarının hepsinden önce Adana'nın çok ihtiyacı olan kritik bir çalışma vardı. Adana'nın 'kimliklendirme' çalışması bugüne değin yapılmadı. Kimlikten ne anlıyoruz çok az açacağım. Adana markasının promosyonunu yaparken kullanabileceğimiz argümanları bir bütün olarak toplayıp, logo, şekil, ses ve görsel iletişim mecralarında nasıl kullanacağımıza dair bir strateji yok. Adana'nın çalışılmış, üzerinde anlaşılmış, bir 'markalaşma stratejisi' yok. Adana'yı tanıtırken her kurum ( ya da şirket) kendi sloganını, kendi renklerini, kendi logosunu, kendi şarkısını kullanıyor. Pazarlama bilimine göre bu ciddi bir hatadır. Adana'nın "kimliklendirme ve akabinde markalaşma stratejisinin" yapılmasının zaruriyetini (yıllardır) kurumlarımıza sunumlarla anlattığımızı, metodolojisini çıkardığımızı ve yapmaya resmen talip olduğumuzu belirtelim. Dilimizde tüy bitti desek yanlış olmaz. Profesyonel bir kimliklendirme çalışması olmadan, Adana tanıtımıyla ilgili yapılan hiçbir projenin tam randıman alamayacağını nedenleriyle birçok kez anlattık, ancak sonuç alamadık. Üstlendiğimiz projelere rağmen aklımız bu, 'hepsinden önce yapılması gereken kimliklendirme' çalışmasında kaldı. Bunun üzerine 2019 sonu itibariyle dijital ve basılı rehber ve bilgilendirme panolarını içeren ve yine de 'kent kimliklendirme' adınını verdiğimiz projeye start verdik. Tek bir farkla, başındaki 'Bütünsel' sıfatını çıkararak. Zira tüm çabamıza rağmen bu çalışmayı 'bütünsel' yapmamızı sağlayacak yetkiyi kurumlarımızdan alamadık. Projenin öneminden ve özgünlüğünden yukarıda bahsetmiştim. Pandeminin zorlu koşullarına rağmen takımımız bu projeyi zamanında ve eksiksiz, bu çapta bir proje için rekor sayılabilecek bir zamanda ve inanılmaz ekonomik bir bütçeyle hayata geçirdi. Bütçe kısmını da özellikle belirtmeliyim: Benzer projelerin kat ve kat altında gerçekleştirilen bu projeyi aynı zamanda Goadana, belediyemizin ödemelerini dondurmak zorunda kaldığı, finansal sıkıntılarını alanen ilan panolarında halkla paylaştığı bir dönemde bir yıl boyunca madden sırtlandı. Projelerin lansmanı/tanıtımı neden ciddiye alınmadı? Projenin “çarpan etkisi” göstermesine olanak sağlayacak ve ilk görüşmelerde de söz alınan husus projeyle ilgili kapsamlı bir Lansman yapılması idi. Bu lansman çerçevesinde basın ve özel gruplara “rehberli turlar”, şehir tanıtım kongre ve fuarlarında sunum ve konuşmalar gibi birçok özellikli faaliyetler listelenmişti. Türkiye’de örneksiz olan bu projenin lansmanı neden bu kadar önemliydi? 

a. Adana tanıtımı için hazırlanan çalışmaların Türkiye genelinde yankı uyandırmasını sağlamak 

b. Adana’nın turizm konusunda 'yenilikçi' bir şehir olarak yerini sağlamlaştırmak

c. Diğer şehirlerde de benzer uygulamaların hayata geçmesini teşvik ederek, projenin ulusal katma değerini artırmak.

Türkiye'de Adana'dan çok daha turistik şehirler, tanıtıma çok daha yükse bütçeler ayıran destinasyonlar olmasına rağmen böylesine inovatif bir projenin ilk olarak Adana'da hayata geçirilmiş olması gururla her platformda anlatılması gereken ve Adana'nın marka algısına hizmet edecek bir şey değil midir? Diğer bir tabirle projeye harcanan 100 birim, Adana’ya 1000 birimlik tanınırlık ve iyileşmiş imaj olarak geri dönecekti. Proje tamamlandıktan sonra geçen uzunca bir süreye rağmen projenin anlamı ve önemi kamuoyuyla değerince paylaşılmadı. ROTA ADANA websitesi ve mobil uygulamasının güncel tutulması, medya ile desteklenerek kapsamlı bir tanıtım atağı gerçekleştirilememesi de projenin hedefi onikiden vurmasını engelleyen ikinci bir eksiklik oldu. Tüm bu projelerin, devamında yürütülecek dijital tanıtımla desteklenmediği sürece atıl kalacağı daha proje başlamadan dile getirilmişti. 

Yarım Kalan İşler 

İşin doğrusu, Adana ile ilgili gerçekleştirdiğimiz bir kimliklendirme / konumlandırma projesi daha yarım kalmış hissediyorum. Projenin bütünselliğe kavuşması için detaylandırılmış projelerimiz hangi bahar tozlu raflardan çıkacak kim bilir? Rota Adana ve bilgilendirme panolarının Adana'nın diğer ilçelerine, doğa rotalarına uyarlanması ve her bir ilçenin kendi özgün kimlik konumlandırılmasının yapılarak bütünsel bir imaja hizmet edecek şekilde tasarlanması gibi... Adana'nın kozmopolit ve üretken gerçeğine yakışır bir 'insan, kültür-sanat' konumlandırması ve bunun altını dolduracak sıradanlık dışı bir sepet dolusu detaylandırılmış proje henüz ifade şansı dahi bulamadı. ��arpıcı olan bir şey daha var: Ulusal çapta saygınlığa sahip mimar, kent planlamacısı, tarihçi ve farklı meslek gruplarından birçok tanıdık ve tanımadık, bizlere ulaşarak çalışmalarımızın özgünlüğünü dile getirerek tebriklerini iletmesine rağmen, bu güne değin belediye ya da valilik gibi kurumlarımızın yöneticilerinden bundan sonraki projelerimizi duymak üzere bir davet almış değiliz. Dahası, kimliklendirme projemiz tamamladıktan sonra dahi, projenin yürütülmesinde karşılaştığımız deneyimi paylaşmak ve aktarmak üzere hazırladığımız sunumu paylaşacak muhatap bulamadık. Lakin Adana Lezzet Festivali'nin hikayesini bilenler bunun bir ilk olmadığını da hatırlayacaklar! 

Adana Lezzet Festivalinin Anımsattıkları 

Adana Lezzet Festivalinin ne amaçla ve hangi vizyonla ortaya çıktığını merak edenler için 2016 ve 2017 tarihli makalelerimin linklerini bu yazının en sonunda yerleştirdim. Burada değinmek istediğim festivalin tarafımızdan, Adana'nın o hep sözünü ettiğimiz, 'bütünsel' kimlik çalışmasına hizmet edecek bir konumlandırma stratejisinin bir parçası olarak tasarlanmış olmasıdır. Her ne kadar Adana Lezzet Festivali devam eden yıllarda gelişerek büyüdüyse de festival, bütünsel Adana kimliklendirme çalışması gözetilmeksizin organik olarak gelişimine devam etmiştir. Bunun nedeni de strateji yoksunluğudur. Festivalin hem fikir önderi, hem de fiili yaratıcısı Goadana'nın nedensiz gerekçesiz projenin ilk yılından sonra dışarıda bırakılması, Adana Lezzet Festivali'ni, ne kadar başarılı gözükürse gözüksün, bir festival olarak yalnızlaştırmış, Adana'nın genel marka çalışmasının sadece bir adımı olduğu olgusu fark edilmemiş, anlaşılmamıştır. Adana'nın en geçerli turistik konumlandırması olan 'lezzet' ve 'Adana Lezzet Festivali'nin' Adana'nın bütünsel kimliğine uygun şekilde yerleştirilmesi ve Lezzet konumlandırması üzerine her biri Adana Lezzet Festivali kadar geçerli ve değerli projelerimizi dinlemek isteyen hiç mi yok? 

Beşinci yılında hala kullanılan Adana Lezzet Festivali Logosu 2017′de, Goadana Takımı tarafından tasarlanmış ve festivale hediye edilmişti.

SONSÖZ 

Günün sonunda, Goadana çatısı altında Adana için ürettiğimiz projelerin değerinin gayet farkındayız. Hem kent kimliklendirme projesinde hem de Adana Lezzet Festivalinde başlanan işlerin devamının getirilmediğini, projenin hamiliğini üstlenen kurumların aslında projenin gerçek vizyonunu göremediklerine tanık olduk. Projelerimizi safi yaşadığımız şehri güzelleştirme aşkıyla yapıyoruz. Ancak projelerin yarıda bırakılması, binbir emekle hayata geçen çalışmalardan tam fayda alınamamasına sebebiyet veriyor. Bir yandan proje uygulayıcısı olarak, emeklerimiz suistimal edilmiş gibi hissederken, bir vatandaş olarak da vergilerimizle gerçekleşen projelerden gerekli verimin alınmamasının hesabını da sormamız gerekiyor. Adana kamuoyunun da, şehrin üretken dernek, girişim ve sivil topluluklarının sesine kulak tıkayan kurumlara seslenmesi gerekiyor. Adana'nın sosyal ve kültürel atağa kalkmasının yolu, şehrin sivil toplumunu karar ve uygulamaya dahil etmesinden geçer. Özellikle de rüştünü ispat etmiş sivil kuruluşlardan çıkan seslere kulak vermemek hukukla değilse de etik değerlerle bağdaşmaz. Adana'yı çok sevmekle beraber Dünya'nın binbir çiçekli bir bahçe olduğunun farkındalığıyla attığımız her projede, kent kültürü ve aidiyeti için esas değer aldığımız hoşgörü kültürünü nasıl besleyebileceğimizi irdeliyoruz. Goadana markası daha başından ulusal olduğu kadar Adana'nın uluslararası ölçekte konumlandırmasini hedef alarak oluşturuldu. Şu örneğe bir baķınız: Geçen yıl Türkiye'nin Dünya çapında tanıtımı ve markalaşması için kurulan dijital platform "goturkiye.com" alan adıyla hizmete girdi. Ayrıca şehirler için özelleştirilmiş rehber platformlar da "goadanaturkiye, gotrabzonturkiye" vb. gibi uzantılarla yapıldı. 2014'te Adana şehrinin markalaşması üzerine çalışmak üzere tescillediğimiz markamız Goadana, 2016'da Adana lezzetlerine uluslararası çapta dikkat çekmek ve Adana’nın marka konumlandırmasını üzerine inşa etmek üzere titizlikle tasarladığımız Lezzet Festivalinin öncülü 'Büyük Ziyafet' ve 2020’de hayata geçirdiğimiz, çok geçmeden benzerlerini Türkiye'nin diğer şehirlerinde göreceğinizi garantileyebileceğim, 'Kent Bilgilendirme Panoları'...

Geçen yıl Türkiye'nin tanıtımı ve markalaşması için oluşturulan platform Go + şehir uzantıları kullanılarak yapıldı.

Goadana'nın her bir projesinin ardında titizlikle düşünülmüş bir strateji var. Projeleri 'herhangi iyi bir' şirket uygulayabilir. Oysa ki Goadana'nın işi strateji oluşturmak. Çoğu zaman sadece stratejiyi çizmek yeterli olmadığından, Goadana'nın kendisinden başka fikirleri fiile dökecek aktör ortaya çıkmadığından, kolları sıvamamız icap ediyor. Son söz olarak kendi adıma da şunları söyleyebilirim ki, doğduğum yetiştiğim şehre karşı sorumluluklarımı aşk ile yerine getirmekte olmanın huzurunu üzerimde taşıyorum. Değerleri takdir görmüyor gibi gözükse de onların değerinin son derece farkındayım. Birçok hayal ve projemiz raftan çıkıp hayata geçmek üzere doğru zamanını bekliyor.

 SON BİR SON SÖZ 

Kapağı henüz açılamamış daha birçok projemiz var. Kendi adıma, Goadana çatısı altında, yaşamım ve sağlığım el verdiği müddetçe Adana için daha birçok proje üreteceğimi biliyorum. Bu konuda (artık) hiçbir acelem yok. Şimdi ya da daha sonra, Adana ile ilgili projelerimizi şehrimizin vali ve belediye başkanlarıyla, bugüne değin olduğu gibi paylaşmaya hazırım. 

Adana Markalaşma Stratejisiyle İlgili Diğer Makalelerin Linkleri:

Adana Turizm Stratejisinde GOADANA Nerede Duruyor?  

( 3. Adana Lezzet Festivalinin ardından)

https://planetdiaries.tumblr.com/post/190466576753/goadanan%C4%B1n-yeri

ADANA KENT İMAJININ TASARIMI ve LEZZET KENTİ ADANA Temmuz 2017

https://planetdiaries.tumblr.com/post/166283067258/adana-kent-i-majinin-tasarimi-ve-lezzet-kenti-adana