#منطق‌الطیر

[jacques-le-fataliste-23]

Unknown artist, page from a manuscript of ‘Mantiq al-Tayr’ (Conference of the Birds,منطق‌الطیر) by Attar of Nishapur (عطار نیشاپوری), ca. 1610

Via: https://www.reddit.com/r/museum/comments/1bz7gth/unknown_illustrator_page_from_a_manuscript_of/

[volghan]

کتاب زبان حال - نصرالله پورجوادی

New Post has been published on https://www.ketabane.org/book/%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%ad%d8%a7%d9%84-%d9%86%d8%b5%d8%b1%d8%a7%d9%84%d9%84%d9%87-%d9%be%d9%88%d8%b1%d8%ac%d9%88%d8%a7%d8%af%db%8c/

کتاب زبان حال - نصرالله پورجوادی

کتاب زبان حال در عرفان و ادبیات پارسی اثر نصرالله پورجوادی در موسسه ی نشر نو به چاپ رسیده است.

با توجه به اهمیتی که زبان حال در عرفان و ادبیات دارد و می‌توان از طریق آن آثار و نوشته‌های نابی پدید آورد، نویسنده، در کتاب حاضر، با تکیه بر این مهم، به گردآوری نمونه‌های فراوان از آثاری پرداخته که متضمن این معنا هستند. در این اثر، انواع مطالب ادبی و خیالی در آثار منظوم یا منثور فارسی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. زبان حال که در مقابل زبان قال قرار می‌گیرد، در عین بدیهی بودن اما تعریف مشخص و واحدی ندارد و در هر یک از لغت نامه‌ها و فرهنگ‌ها یا به آن پرداخته نشده و یا موارد ارائه شده با دیگر تعاریف تفاوت‌های آشکاری دارد، که نویسنده در بخش مقدمه، با تبیین انواع تعاریف از این موضوع و معرفی کامل این مقوله، مخاطب را  آماده مطالعه بخش اصلی کتابش می‌کند تا با اطلاعات قبلی مفاهیم را بهتر به وی بشناساند. تعاریف و معنایی شبیه این تعریف که «زبان حال چیزی است از ظواهر امر، که دلالت می‌کند بر حالت یا کیفیت شیء»؛ در آثار موجود در این کتاب سرمنشأ نگارش شده‌اند. در واقع با این معانی، تمام پدیده‌ها، موجودات و هرآنچه بتوان تصورش را کرد، دارای زبان حال می‌باشند و می‌توانند در عالم خیال سخن بگویند. این نوع زبان که از زبان قال گویاتر و روشن‌تر و صادقانه‌تر است (هم‌چون نوزاد گرسنه‌ای که دهان خود را باز می‌کند و یا گریه سر می‌دهد و حالت درونی‌اش را که همان گرسنگی است برملا می‌سازد)، منبع پدید آمدن آثار گرانبهایی شده که مطالعه و یافتن اطلاعاتی پیرامون آنها خالی از لطف نیست. این زبان نه فقط با گوش دل و گوش سر شنیده می‌شود که در تمام عالم جاری و ساری است. کتاب حاضر حاوی 36 باب و سه بخش می‌باشد. نحوه نگارش آن به این صورت است که ابتدا در بخش اول، آثار زبان حال در زبان‌های دیگر و در ادبیات جهان مورد توجه قرار گرفته‌ و سپس به چنین نوشته‌هایی در ادبیات ایران قبل از اسلام پرداخته شده است. در ادامه این رشته را در آثار رودکی  و منوچهری تا ناصرخسرو و خیام دنبال می‌کند. از دیگر سرآمدان این مهم می‌توان ابوحامد غزّالی، عارف و ادیب بزرگ، را نام برد که با اطلاعات کاملی پیرامون زبان حال به فارسی و عربی آثاری از خود بر جای نهاده و حتی تفسیرهایی از آیاتی چند از قرآن را به این شیوه بیان کرده است. خواجه عبدالله انصاری، سهروردی، سنایی، نظامی، عطار نیشابوری، مولوی، علاء‌الدوله سمنانی، سعدی و حافظ تا شاعران معاصری چون اقبال لاهوری، پروین اعتصامی، خانلری، نیمایوشیج و… از سرشناسانی هستند که به نوعی آثاری در این حیطه دارند و این کتاب آنها را مورد بررسی قرار داده تا اطلاعات مفیدی در یک مجموعه مدون در اختیار مخاطبان  و علاقه‌مندانش قرار دهد. بخش دوم به مناظرات ادبی در آثار مختلف اختصاص دارد. تمام این مناظرات خیالی و غیرواقعی‌اند که به زبان حال گفته شده است. طرفین مناظره می‌توانند حیوانات، گیاهان، اشیاء بی‌جان و حتی مفاهیم محض باشند. گفتنی است در ادبیات، گاه این مناظرات را پیکار یا جدال نامیده‌اند. آثار جای گرفته در این بخش از قرن ششم به بعد تألیف شده‌اند. منطق‌الطیر عطار را از نمونه‌های بارز این مناظرات می‌توان به حساب آورد. شخصیت‌های عاشق و معشوقی چون شمع و پروانه، گل و بلبل، حُسن و عشق و… نمونه‌هایی از داستان‌های زبان حالی هستند که در بخش سوم به آنها پرداخته شده است. علاوه بر آن، هاتف و سروش، آواز صُراحی، سخن گفتن سازهای موسیقی مانند نی و دف و موجودات و اشیائی چون سرگذشت نان و کمان حلاجی، و حتی طنزهایی که زبان حالی دارند  مانند آثاری از عبید زاکانی و یا به کارگیری زبان حال در روضه خوانی در بخش سوم جای دارند. تأکید کتاب حاضر بیشتر بر به کارگیری این مقوله در آثار کلاسیک است و تنها به جهت معرفی، گریزی به آثار معاصر هم زده شده است. با توجه به اینکه به کارگیری شگرد ذکر شده در ادبیات جهان و نیز در ادبیات فارسی از قدیم مرسوم بوده است، لذا اطلاع یافتن از چنین نوشته‌ها و آثاری نیاز جامعه ادبی می‌باشد که نویسنده به آن همت گماشته و با در نظر داشتن اینکه ممکن است آثاری از قلم افتاده باشند، این کتاب پربار را به مرحله چاپ رسانده است.

کتاب زبان حال در عرفان و ادبیات پارسی اثر نصرالله پورجوادی در موسسه ی نشر نو به چاپ رسیده است.

  تامین محتوا: تحریریه فروشگاه اینترنتی کتابانه

[manoelt-finisterrae]

o voo de Simurg

Entre o mestre e Deus, hai moito tempo, unha nube negra intrometíase.

Farid ud-Din Attar

© Manoel T, 2021