طبقات ارث در قانون مدنی ایران
طبقات ارث در قانون مدنی ایران
ارث بعد از فوت متوفی به ترتیب طبقات و درجات،به ورثه ایشان می رسد و در صورت وجود طبقات و درجات مقدم سایرین ارث نمی برند، در ادامه این مطلب"طبقات ارث در قانون مدنی ایران" طبقات ارث توسط وکیل دادگستری معرفی شده است.
دریافت مشاوره از موسسه حقوقی »»» 88403987- 021
وکیل و تعریف انحصار وراثت
طبقه اول وراث و طبقات سه گانه به علت نسب یعنی رابطه خونی و خویشاوندی با متوفی از وی ارث خواهند برد و اگر متوفی متاهل باشد همسر وی در کنار هر طبقه ای که افراد آنها در قید حیات باشند جزء وراث می باشد.
-
طبقه اول
پدر و مادر،اولاد و اولاد اولاد (نوه)
درجه اول: پدر و مادر و اولاد متوفی
درجه دوم : اولاد اولاد (نوه ها)
درجهِ سوم : اولاد اولاد اولاد (نبیره ها)
-
طبقه دوم
: اجداد (پدر ومادر بزرگ) و برادر و خواهر و اولاد آنها
درجه اول : جد ( پدر پدر و پدر مادر ) و جده ( مادر پدر و مادر مادر) و برادر و خواهر
درجه دوم : پدر جد و مادر جد و پدر جده و مادر جده و فرزندان برادر و خواهر
-
طبقه سوم
عمات (عمه) و عمام (عمو) و اخوان (دایی ) وخالات (خاله) و اولاد آنها
ا – عمو و عمه و خاله و دایی درجه ( درجه اول) و اولاد آنها ( درجه دوم)
2 – عمو و عمه و خاله و دایی پدر و مادر ( درجه اول) و فرزندان آنها (درجه دوم)
نکته : شایان ذکر است وراث طبقه بعد وقتی ارث میبرند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد . ( قانون مدنی ماده ۸۶۳ )
توجه: قانون مدنی شرط در قید حیات بودن وراث را در زمان مرگ متوفی برای وارث بودن لازم دانسته است و هیچ وارثی حق محروم کردن دیگر وراث از ارث را نخواهد داشت.
انواع وراث
همیشه فرض بر:
وارثی که سهم ار آن ترکه معین است، مانند مادر، زوج و زوجه.
همیشه قرابت بر:
وارثی که سهم آن از ترکه معین نیست، مانند پسر، برادرابی و ابوینی و اجداد ابی
گاهی فرض بر گاهی قرابت بر:
مانند پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای ابی و ابوینی و کلاله امی
سهم الارث مادر
مادر از جمله کسانی است که به موجب نسب (پیوند خونی) ارث می برد و برای تقسیم بندی طبقات ارث در طبقه اول قرار دارد. هیچکس نمی تواند حاجب حرمانی (محروم کننده کامل) وی از ارث باشد.
میزان سهمل ارث مادر از ترکه به چه میزان است؟
سهم الارث مادر در صورت تنها بودن: اگر متوفی فرزندی نداشته باشد و پدرش هم در قید حیات نباشد مادر متوفی تمام ارث را میبرد.
چنانچه متوفی دارای فرزند باشد سهم مادر سدس (یک ششم) می باشد. و اگر در طبقات بعدی کسی نباشد سهم مادر یک سوم می باشد.
ارث اولاد از پدر
در صورتی که متوفی پسر نداشته باشد و تنها یک دختر داشته باشد، تمام ارث به دختر او میرسد.
اما اگر تمام اولاد متوفی دختر باشند، ارث بین آنها بصورت مساوی تقسیم می شود.
در صورتی که متوفی هم دختر هم پسر داشته باشند، پسران دوبرابر دختران ارث میبرند.
ارث شوهر از زن
اگر متوفی فرزند داشته باشد یک چهارم و اگر متوفی فرزند نداشته باشد، نصف ارث به او می رسد.
در صورت نیاز به بهرمندی از خدمات حقوقی وکلای دادگستری این دفتر وکالت و واگذاری و سپردن امور حقوقی خود به وکیل معتبر دادگستری با این دفتر تماس بگیرید.
مراحل تقسیم ارث
مرحله اول:
باید فرض بران را از قرابت بران جدا کرد.
مرحله دوم:
باید سهم الارث (فرض بران) را مشخص نمود، هریک از فرض بران به میزان فرضشان ارث می برند.
مرحله سوم:
مازاد ترکه متعلق به قرابت بران می باشد که به قرابت ارث می برند.
سوالات متداول
چه اشخاصی از متوفی ارث می برند؟
اشخاصی که از متوفی ارث میبرند 2 گروه هستند:
گروه اول سبب:
زوج و زوجه دائمی به دلیل خویشاوندی سببی از یکدیگر ارث می برند.
گروه دوم نسب:
کسانی که به واسطه خویشاوندی نسبی ارث میبرند 3 طبقه هستند (طبقه اول: پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد، طبقه دوم:اجداد و برادر و خواهر واولاد آنها، طبقه سوم:اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها)
درخواست تقسیم ورثه را چه کسانی می دهند؟
یک: هریک از ورثه حق درخواست تقسیم سهم خود را دارد.
دو: ولی و وصی و قیم هر وارثی که محجور باشد.
سه: امین غایب و جنین
چهار: کسی که سهم الارث بعضی از ورثه به او منتقل شده.
پنج: موصی له و وصی راجع به موصی به که وصیت به جز مشاع از ترکه شده
نکته: درخواست تقسیم ارث باید کتبی باشد، نام و مشخصات درخواست کننده و شخص فوت شده، ورثه و اشخاص دیگری که ترکه باید بین آ«ها تقسیم شود، سهم هر یک معین شود.
درخواست تقسیم از چه مرجعی به عمل می آید؟
مطابق ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 306 قانون امور حسبی درخواست تقسیم از دادگاه آخرین اقامتگاه متوفی به عمل می آید و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد دادگاه آخرین محل سکونت متوفی به عمل می آید.
مالیات بر ارث چقدر است؟
کمترین درصد مالیات بر ارث متعلق به طبقه اول بوده و برای طبقات دوم و سوم، این نرخ به ترتیب دو و چهار برابر میشود. بر طبق همین ماده اموال و داراییهای مختلف هر کدام دارای نرخ مالیات متفاوت هستند.
درصد مالیات بر ارث بر اموال برای طبقه اول به صورت زیر خواهد بود.
- وسایل نقلیه = 2 درصد
- حقالامتیاز و سایر حقوق مالی =10 درصد
- سپرده بانکی، انواع اوراق بهادار و سود متعلق به آنها =3 درصد
- اموال متوفای ایرانی خارج از کشور =10 درصد
- و…
این درصد برای طبقات بعدی به ترتیب دو و چهار برابر میشود.
آیا هزینه کفن و دفن از اموال متوفی کسر می شود؟
در قانون جدید چنانچه ورثه یک سال پس از تاریخ درگذشت متوفی اقدامی در این باره انجام ندهند، مالیات مربوطه در زمان تحویل یا انتقال اموال و داراییها به ورثه، بدون کسر هزینههایی مثل هزینه کفن و دفن وصول خواهد شد.
🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط
✔ وکیل ارث و میراث 09124970000
✔ وکیل دادگستری در پاسخ به سوالات متداول ارث
*****
آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی
همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.
*****
Read the full article
0 notes
کودک همسری در ایران
کودک همسری در ایران
برای اینکه متوجه عمق فاجعهی کودکهمسری در ایران شوید، فقط کافیست تصور کنید! کودک 10 ساله و نحیفی که بلندای قامتش حتی آنقدری نیست که دستش به کابینتهای بالایی و دستگیره اتوبوس برسد! هنوز عروسکبازی میکند و از ازدواج فقط همین را که زن و مرد کنار هم مینشینند و جشنی برپا میشود، میداند. دختربچه غرق در دنیای کودکانه خویش است، که ناگهان خبردار میشود از فردا همسر مردیست که سه دهه از او بزرگتر است! برای نگارش این مقاله از توضیحات وکیل پایه دادگستری بهره بردهایم.
همانطوری که از عنوان مطلب مشخص است، ما در این نوشتار کوتاه سعی بر بررسی جنایتی غیرقابلگذشت به نام کودکهمسری در ایران (با تمرکز بر ازدواج دختران) داریم. اما پیش از اینکه به صورت جدی وارد بحث شویم، چند سطری به عنوان پیشنیاز موضوع تقدیم شما میشود که مطالعهاش خالی از لطف نیست.
کودک کیست؟
بر اساس مفاد پیماننامه جهانی حقوق کودک، کودک کسی است که سن او کمتر از ۱۸ سال باشد. طبق تعاریف مختلف، " ازدواج زودهنگام یا کودکهمسری به ازدواجی اطلاق میشود که زوجین یا یکی از آنان به سن 18 سالگی نرسیده باشند."
در ایران هم مانند دیگر جوامع در حال توسعه و سنتی، پدیده کودکهمسری به شکل قابلتوجهی در نقاط مختلف کشور شایع است. باید در نظر داشته باشیم که در بیشتر نظامهای حقوقی برای آغاز زندگی مشترک، داشتن حداقلی از سن پیشبینی شده و ازدواج در سنین کمتر از آن را یا منع، یا مشروط به تحقق شرایطی کردهاند.
✔ بیشتر بخوانید : احقاق حقوق کودکان به بیان وکیل معتبر دادگستری
بلوغ چیست؟
سخنی با آنها که دغدغهی جهانی بهتر دارند:
مسئله کودکهمسری در ایران از گذشته تا به امروز در بعضی نقاط به صورت متمرکز و در سایر نقاط به صورت پراکنده وجود داشته است و روز به روز هم به آمار آن افزوده میشود. از همین رو در این مقاله سعی میکنیم به بررسی این پدیده آسیبزا از دیدگاه فقهی و حقوقی بپردازیم و نگاه کوتاهی هم به دیدگاه قانون سایر کشورها در این مسئله داشته باشیم.
اگر شما هم دغدغه این موضوع را دارید، لطفا تا آخر مقاله با وکیل آسایشگستران همراه باشید.
ازدواج یا خالهبازی؟!
ازدواج کودکان یا کودکهمسری نوعی ازدواج رسمی یا غیررسمی است که در آن فرد پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی وارد پیمان زناشویی میشود. متاسفانه شایعترین آن، ازدواج دختران کمسن با مردانیست که به صورت غیرمتعارف از آنها بزرگترند و این قضیه
.بیشتر در جوامع سنتی و کشورهای مذهبی رایج است. کودکهمسری در ایران نیز با همین شرایط اتفاق میافتد
حداقل سن ازدواج تعیینشده در قانون بسیاری از حوزههای قضایی ۱۸ سال است. عموماً عبارت «کودکهمسری» در مورد کودکان دختری بهکار میرود که با مردان بزرگسال به خاطر اجبار حاصل از سنتهای قومی، غلبهی روح مردسالارانه، فقدان دانش و تحصیلات یا مشکلات اقتصادی خانواده ازدواج میکنند.
کودکهمسری پدیدهای آسیبزا و ناقض حقوق بشر
در سطح بینالمللی ازدواج کودکان یکی از اشکال ازدواج اجباری، مصداق نقض حقوق بشر و نمونهای از خشونت جنسیست. اخیرا در مجلس شورای اسلامی ایران طرحی را تحت عنوان کودکهمسری مطرح کردهاند که مخالفان و موافقان زیادی نسبت به آن اظهار نظر نمودهاند.
طبق آمارهای بینالمللی بیشتر قربانیان ازدواج در زیر سن قانونی، دختران هستند. بنا به دادههای یونسکو در سطح جهان حدود 21 درصد از زنان جوان قبل از 18 سالگی ازدواج کردهاند؛ یعنی زمانی که حتی برای دریافت گواهینامه رانندگی و شرکت در انتخابات صلاحیت ندارند! این سازمان در آماری که در یازدهم مارس سال 2020 منتشر کرد بیان داشت که 670 میلیون دختر و زن زنده امروز، در کودکی ازدواج کردهاند!
همچنین ترک تحصیل، قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی، احتمال بالای مرگ بر اثر عوارض بارداری و زایمان نسبت دخترانی که به هنگام بارداری سنشان بیش از 20 سال است و تاثیرات منفی روانی، از جمله آثار منفی ازدواج دختران در دوران کودکی میباشد.
آمار وحشتناک کودکهمسری در ایران!
متاسفانه در کشور ما هم به دلیل حاکمیت فرهنگ سنتی و تاریخ مصرف گذشته، مسٔله کودکهمسری در ایران به یکی از مهمترین دغدغههای فعالان حقوق کودک تبدبل شده است. مطابق با آماری که مرکز آمار ایران در بهار سال 1400 منتشر کرده، تعداد ازدواج دختران 10 تا 14 ساله در بهار 1400 با حدود 32 درصد رشد در قیاس با آمار بهار سال 99 به 9753 ازدواج رسیده و از سوی دیگر آمار فصلی ازدواج برای این بازه سنی از دختران، با توجه به آمارهای مشابه فصلی طی دو سال اخیر بالاترین تعداد را نشان میدهد.
مطابق با همین آمار، 45 هزار و 522 دختر 15 تا 19 ساله نیز در بهار 1400 ازدواج کردهاند.
به گفته کارشناسان، اغلب ازدواجهای کودکان را ثبت نکردهاند و در واقع این آمار فاجعهبار کودکهمسری در ایران خیلی کمتر از تعداد حقیقی عقدهای اینچنینی است!
استانهای مرزنشین خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و سیستان و بلوچستان سه استانی هستند که به دلیل فرهنگ کهنه و اعتقادات سنتی و غلبهی مذهب، بیشترین تعداد ازدواج کودکان در آنها رخ میدهد.
✔ بیشتر بخوانید : وکیل خانواده در پاسخ به سوالات حقوقی حضانت فرزند
چرا کودکهمسری رایج است؟
از جمله دلایل مهم رواج کودکهمسری در ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پدرسالاری و ناموسپرستی مردان
- فقر و ضعف فرهنگی
- ضعف قوانین بازدارنده
- آداب و رسوم فرهنگی کهنه
- اعتقادات افراطی مذهبی
- اختلاف طبقاتی شدید در جامعه
- تحصیلات پایین و بیسوادی
قانون و کودکهمسری
نظام حقوقی ایران از ابتدا تاکنون درخصوص شرط حداقل سن برای ازدواج، تحولات متعددی را تجربه کرده است. میتوان گفت افراط نابجای تدوینکنندگان قانون حمایت از خانواده مصوب 53 و تفریط غیرموجه اصلاحکنندگان ماده 1041 قانون مدنی در سال 61 و 70، موجب شد از سوی حقوقدانان بهحق مورد انتقاد واقع شود. سرانجام قانونگذار در برابر فشارهای اجتماعی و پیگیریهای جامعه حقوقی تسلیم شد و مجمع تشخیص مصلحت نظام در مسیر اعتدال گام نهاد. با این حال باز هم آمار و ارقام کودکهمسری در ایران فزاینده است.
1041 قانون مدنی در سال 81 اصلاح شد و شوربختانه تا کنون بدون تغییر باقی مانده است.
ماده 1041 قانون مدنی؛ مهر تاییدی بر کودکهمسری
متن ماده مذکور از این قرار است:
ماده 1041 قانون مدنی :
عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.
پس با توجه به این ماده، در صورت وجود 3 شرط دختر و پسر زیر 13 و 15 سال برای ازدواج آمادگی دارند. امری که از دید صاحبنظران غیرمنطقی و خلاف اخلاق است. این سه شرط عبارتند از:
- اذن ولی طفل 2. رعایت مصلحت طفل 3. تشخیص دادگاه
✔ بیشتر بخوانید : وکیل خانواده و توضیح اجازه پدر در ازدواج دختر
قوانین تاریخ مصرف گذشته!
ماده 1041 تا کنون 20 سال است که تغییری نکرده؛ در حالیکه قوانین باید به شکل پویایی دائم در حال بهبود با توجه به اوضاع جامعه باشند. جامعه جوان ایران در یک دهه گذشته تغییرات قابل ملاحظهای کرده است که به دلیل شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نابسامان حاکم در کشور، کمتر میتوانند به سمت ازدواج گام بردارند. با این وجود این ماده هنوز بر منصب قدرت است و قربانی میگیرد.
طبق این ماده کودک با اجازه پدر میتواند ازدواج کند. همچنین دادگاه با رعایت مصلحت طفل میتواند حکم ازدواج کودک را صادر نماید. حال سوال اینجاست کدام مصلحت میتواند کودک را تبدیل به نوعروسی کند که باید از دوران عروسکبازی وارد مرحله زناشویی شود؟! او به هیچ عنوان آمادگی چنین مسئولیت خطیری را ندارد.
کودک میتواند ازدواج کند اما از بسیاری حقوق محروم است!
دقت کنید که ازدواج عقدی شخصی است و به حقوق، شخصیت، زندگی خصوصی و خانوادگی شخص مربوط میشود و نمیتوان گفت همان کسی که در انعقاد ازدواج شخص صغیر دخالت داشته، میتواند در فسخ آن هم دخالت کند. پس چگونه ممکن است زن صغیر (زیر سن قانونی و نابالغ) به استناد شوهر خود که ممکن است او نیز صغیر باشد، بتواند نکاح را فسخ کند؟ کودکهمسری در ایران معایب دیگری هم دارد!
✔ بیشتر بخوانید : قوانین فسخ نکاح از دیدگاه وکیل خانواده
این قانون علاوه بر اینکه کودکهمسری در ایران را رواج میدهد، با سایر قوانین هم تناقض دارد. مثلا کودکان که نمیتوانند حساب بانکی باز کنند، پس از تاهل نفقه را چه کنند؟
کودک زیر 15 سال امکان حضور در دادگاه را ندارد و نمیتواند تا 18 سالگی اموالش را در اختیار داشته باشد. وقتی کودک زیر 15 سال ازدواج میکند در صورت فوت و غیبت شوهر با توجه به سن قانون کار که 15 سال است برای امرار معاش و گذران زندگی باید چه کند؟ در صورت فوت شوهر چگونه میتواند سهمالارث و مهریه خود را مطالبه کند؟ و هزاران چرای دیگر که ماده 1041 به آنها پاسخی نداده است.
✔ بیشتر بخوانید: مطالبه مهریه و مراحل قانونی دریافت آن
فلسفه ازدواج چیست؟
در واقع فلسفه ازدواج سعادت فرد و جامعه و ایجاد آرامش روحی برای زوجین و تناسل است. دختر و پسر باید در سنی ازدواج کنند که متوجه معنای زندگی زناشویی و مسئولیتهای ناشی از آن باشند. نکاح در سنین پایین موجب ضعف عقلی و هوشی فرزندان احتمالی و افزایش بیسوادی زن و مرد میشود و آمار پدیده شوم کودکهمسری را افزایش میدهد. ضروریت اجازه ولی برای عقد، ابزاری هر چند ناقص برای جلوگیری از همین ازدواجهای نامطلوب است. متاسفانه در ایران از این ابزار بیشتر در جهت اجبار فرزند به ازدواج استفاده میشود و آمار کودکهمسری در ایران را افزایش میدهد.
تاثیرات ازدواج زودهنگام از دید روانشناسی
یک روانشناس در این زمینه میگوید: همهی ما میدانیم که اولین اولویت در زندگی انسان باید حفظ سلامت جسمی و روانی باشد. در شرایطی که دختری زیر سن سیزده سالگی ازدواج کند، این دو اصل اولیه چندان به خطر م��افتد که آسیبهای آن تکاندهنده خواهد بود. کودکهمسری در ایران هم چنین پیامدهایی دارد.
برخی از عوارض چنین ازدواجهایی عبارتند از:
- تغییر در خواستهها و معیارهای ذهنی به دلیل عدم شکلگیری هویت در این سن
- درصورت اجبار در ازدواج، خشم و کینه عمیقی در عمق وجودش لانه کند و علاوه بر ایجاد اختلالات روانی، همیشه در اثر سرکوب این هیجانات منفی مضطرب بماند.
- به دلیل نداشتن بلوغ عقلانی تصمیمات نادرستی در مورد زندگی فعلی و آینده خود بگیرد؛ از جمله باردارشدن.
- در صورت بچهدار شدن به دلیل خشم و نفرتهای درونی و همچنین سن پایین و بیتجربگی، نسلی را تحویل اجتماع دهد که در اثر تربیت نادرست موجب آزار دیگران شود.
در پایان ضمن قدردانی از همراهیتان تا انتهای این مقاله، از شما فرهیختگان دعوت میکنیم نظرتان را برایمان بنویسید و بگویید که با وجود همهی این تفاسیر، آیا به نظر شما قانونگذاران واقعا از تبعات تصویب چنین قوانین آسیبزایی آگاه نیستند؟ اگر آگاهند چرا برای اصلاح این قوانین پوسیده گامی برنمیدارند و ریشه کودکهمسری در ایران را نمیخشکانند؟ از نظر شما چارهی حل این معضل چیست؟
*****
آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی
همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.
*****
Read the full article
0 notes