#johannes evert akkeringa

[joostjongepier]

Wat?   Portret van Samuel van Houten (ongedateerd) door Barbara Elisabeth van Houten, Portret van de jonge Isaac (ca. 1872) door Jozef Israëls, Ezeltje rijden op het Scheveningse strand (ca. 1900) door Isaac Israëls, Portret van Evertje Akkeringa met rammelaar, half jaar oud (1921) door Johannes Evert Akkeringa, Kinderkopje / Portret van Henriëtte (1872) door Jacob Maris, Liesje schildert (1906) door Floris Arntzenius, Elisabeth Mauve, dochtertje van de kunstenaar (ongedateerd) door Anton Mauve, Het lucifermeisje (1890) door Floris Arntzenius, Jonge herder met koeien (ongedateerd) door Anton Mauve, Op de boot (ongedateerd) door Willem Bastiaan Tholen, Schaftuurtje (1885) door Wally Moes en De voddenraper (ongedateerd) door Wally Moes

Waar?   Tentoonstelling Kinderen van de Haagse School in Panorama Mesdag, Den Haag

Wanneer?   14 februari 2024

In 2024 is het anderhalve eeuw geleden dat de Wet Houdende Maatregelen tot het Tegengaan van Overmatigen Arbeid en Verwaarlozing van Kinderen, beter bekend als het Kinderwetje van Van Houten werd aangenomen. Initiatiefnemer Samuel van Houten wilde een totaalverbod op kinderarbeid, maar de Tweede Kamer zwakte dat af. Weliswaar was het verboden om kinderen jonger dan twaalf jaar te laten werken, maar dat gold alleen voor tewerkstelling in fabrieken en voor nachtarbeid. Toch vormde de wet een kantelpunt in de sociale geschiedenis van Nederland.

Voor museum Panorama Mesdag vormt het lustrum van het Kinderwetje aanleiding om te kijken hoe het leven van kinderen er in de periode rond 1874 uitzag. Dat gebeurt door de ogen van Haagse School-schilders, die regelmatig kinderen opvoerden in hun schilderijen. Overigens was Sientje Mesdag-Van Houten, echtgenote van Hendrik Willem Mesdag en een van de kunstenaars die mee schilderden aan het beroemde panorama, de zus van Samuel van Houten.

Kunstenaars schilderden regelmatig hun eigen kinderen. Zo portretteerde Jozef Israëls zijn zeven jaar oude zoon Isaac. Het portret is geschilderd in weinig kleurnuances. Het lijkt of de jongen opdoemt uit de achtergrond. Dat is heel anders dan het werk van de, later ook schilder geworden, Isaac. Dat is juist kleurrijk en licht. Van hem hangt op deze tentoonstelling het werk Ezeltje rijden op het Scheveningse strand.

Johan Evert Akkeringa schilderde zijn zoon Evertje toen die een half jaar oud was. In zijn hand houdt het jongetje een kostbare zilveren rammelaar. Jacob Maris maakte een portret van zijn oudste dochter Henriëtte (3 jaar) met een parelsnoer om haar nek. Liesje Arntzenius was vier jaar oud toen haar vader Floris haar schilderde, met verf kliederend in zijn atelier. Liesje zou later zelf ook kunstenaar worden en vooral portretten en bloemstillevens schilderen. Anton Mauve legde zijn dochtertje Lize vast terwijl ze in de tuin een bloemetje bestudeert. Allemaal liefdevol vastgelegde kinderen, die zo te zien prettig en niet van luxe verstoken leefden.

Hoe anders is dat bij andere kinderen op deze tentoonstelling! Het meest schokkende werk is waarschijnlijk Foris Arntzenius’ Het lucifermeisje. Terwijl ze zich staande houdt met een paar krukken, probeert het meisje door het verkopen van lucifers wat geld te verdienen. Het verbeten gezicht van het meisje is uiterst veelzeggend.

Het weiden van vee werd vaak aan kinderen overgelaten. Mauve schilderde zo’n jonge koeherder. Het joch kan amper over de schoft van het dier heen kijken.

Willem Bastiaan Tholen werkte vaak in de veengebieden rond de Zuiderzee. Waarschijnlijk schilderde hij daar een jongen die zich vasthoudt aan de mast van een kleine schuit, mogelijk een punter waarop riet werd vervoerd. Het zeil wordt summier aangeduid en de achtergrond is leeg. Hierdoor richt alle aandacht zich op de boerenjongen.

Wally Moes is een mij tot nu toe onbekende schilderes. Zij schilderde Schaftuurtje, dat twee jonge mandenvlechters laat zien tijdens hun middagpauze. Hun verstelde kleren en vuile voeten krijgen van de kunstenares alle aandacht. Een merkwaardig detail vormt de sinaasappelschil die op de grond ligt. Een dergelijke luxe vrucht zal zeker geen deel hebben uitgemaakt van de lunch van deze jongens. Eveneens van de hand van Wally Moes is een fraaie ets van een voddenraper. Hij verzamelt oud textiel dat verwerkt zal worden tot papier of poetskatoen. Het vuil druipt van zijn hark.

Wat was de bedoeling van de kunstenaars die dit soort scènes vastlegden? Waarschijnlijk niet, zoals je zou denken, een aanklacht tegen sociale misstanden. Nee, dit soort armoedige taferelen werd ‘mooi’ gevonden. Bovendien verkochten zulke scènes goed en waren dus ook commercieel interessant. Frederik van Eeden schreef in 1888 over de vele schilders in Laren: “Hun schoonheidsgevoel werd het meest bevredigd door de armoedigste huisjes, de meest armelijk gekleede lieden. Ze vonden dat mooi en wezen het elkaar. De Laarder boeren hebben daardoor een eigenaardig beeld van schilders-mooi gekregen. ‘Mooi’- zeggen ze, ‘mooi – dat is vuil.’ En als de schilders komen weten ze het al en zoeken hun vuilste plunje uit.”

[huariqueje]

A Still life with flowers - Johannes Evert Hendrik Akkeringa

Dutch , 1861-1942

Oil on canvas  44.5 x 33.5 cm.

[random-brushstrokes]

Johannes Evert Hendrik Akkeringa - Girl knitting in the garden (n.d.)

[simena]

Johannes Evert Akkeringa (detail)

[auroraborealis22]

Johannes Evert Akkeringa

[camillevanneerart]

'Johannes' (32 × 24 cm, chalk on 200 gms paper) | drawn with both hands simultaneously

[art-and-things-of-beauty]

Johannes Evert Akkeringa (1894-1983) - Still life with violets, oil on canvas, 43,5 x 35 cm.

[dreams-of-mutiny]

Johannes Evert Hendrik Akkeringa

Red roses

[just-art5]

Wild Roses by Johannes Evert Hendrik Akkeringa

[mrinalkantimajumder]

JOHANNES EVERT HENDRIK AKKERINGA

On this day of 17th January, Johannes Evert Hendrik Akkeringa (17 January 1861 – 12 April 1942) was born in Blinjoe, Dutch East Indies now part of Indonesia.

He was part of the second generation of The Hague School painters. Akkeringa is primarily known for his paintings and watercolours of women and playing children at the beach, women mending nets and, intimate tea-time conversations.

Following the death of his father from typhus, Akkeringa moved with his brother and sister to The Hague, where they grew up in the household of his aunt.

Akkeringa enrolled at the Royal Academy of Art in The Hague. He befriended Willem de Zwart, Floris Verster, Marius Bauer and Isaac Israëls.

Akkeringa took a course at the Rotterdam Academy. He participated in the ‘Living Masters Exhibition’ at the Royal Academy of Art in The Hague.

The ‘Loosduinse painters’ colony’, or ‘The Hague Barbizon’, began. Artists involved in this movement besides Akkeringa included Willem de Zwart, who was a great influence on Akkeringa’s style. The artists of The Hague School were attracted to Loosduinen and the surrounding dunes because the area was viewed as one of the last remaining authentic natural landscapes in the region.

Akkeringa became a member of The Hague art society, Pulchri Studio. Among others, Akkeringa and Théophile de Brock established a board for The Hague Art Circle. Unlike the Pulchri Studio, The Hague Art Circle included art forms other than painting. Hendrik Haverman proposed Akkeringa as a friend of the art society 'Arti et Amicitiae'. Akkeringa along with his friend Floris Arntzenius, was adopted as a member of the 'Hollandsche Teekenmaatschappij.

Akkeringa, Jan Toorop, Marius Bauer, and Willem de Zwart were commissioned to illustrate a collection of fairy tales published by the Amsterdam publishing house Elsevier.

His work was exhibited in Amsterdam, London, Hamburg, Budapest, Berlin, Pittsburgh, Buenos Aires, Brussels and Winnipeg.

Akkeringa died at the age of eighty-one.

[geritsel]

Johannes Evert Hendrik Akkeringa - flower still lifes

[huariqueje]

Snowberries in a blue ginger jar - Johannes Evert Hendrik Akkeringa , c. 1900.

Dutch, 1861-1942

Oil on canvas,  43.5 x 55 cm

[random-brushstrokes]

Johannes Evert Akkeringa - Indian Cress (unknown date)

[simena]

JOHANNES EVERT HENDRIK AKKERINGA

[theartofrabbits]

The Rabbit by Johannes Evert Akkeringa (Dutch, 1861–1942)

[dead-molchun]

Johannes Evert Akkeringa (1861-1942) Mending The Nets (72 by 53 cm)