#shitja

[koreausedcar]

#makinë e përdorur #eksporti i makinave të përdorura #shitja e makinave të përdorura #tregtar i makinave të përdorura #diler eksporti i makinave të përdorura #rishikim i eksportit të makinave të përdorura #fillimi i eksportit të makinave të përdorura #lista e çmimeve të eksportit të makinave të përdorura #eksporti i makinave të përdorura #çmimi i eksportit të makinave të përdorura #Agjencia e eksportit të makinave të përdorura #faqja e eksportit të makinave të përdorura #shitja e makinave të përdorura #Kompleksi i eksportit të makinave të përdorura #Këshilli i eksportit të makinave të përdorura #01077667777 #makina e përdorur #koreausedcar https://korean-used-car-export-association.business.site #usedcarkorea(중고차수출단지협의회에서) https://www.instagram.com/p/CqdHIQqrq6Q/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[xhemilbeharaj]

“Kaos” global në bursa/ Rënia e lirë në Wall Street dhe Evropë, u fundos dhe Bitcoin

Shitja globale në bursat ndërkombëtare nuk mund të linte të paprekur Wall Street-in, në një seancë të cilësuar si më e keqja e vitit. E keqja, në fund të fundit, kishte nisur të shfaqej që të premten e kaluar, pas publikimit të të dhënave zhgënjyese për tregun e punës në SHBA, që forcoi frikën për një recesion në ekonominë amerikane. Kërkesat e papunësisë u rritën më së shumti që nga gushti…

[eground01]

Техника шитья Орнамент. Кожа+джинс - Журавлик (2024)

Техника шитья Орнамент. Кожа+джинс

Капитолина Журавлик - _guravlik

Предполагает использование также экокожи, натуральной кожи. Но есть нюансы, о которых расскажу.

Темы, которые мы изучим:

1. Два способа переноса рисунка на непрозрачную ткань

2. Вы получите дизайн орнамента или можете использовать свой.

3. В оригинале это будет заготовка под будущую сумочку

4. Настройки машины под материалы и советы.

5. Как делать вырезку орнамента и инструменты.

6...

Читать далее

Подробнее на https://eground.org/threads/texnika-shitja-ornament-kozha-dzhins-zhuravlik-2024.113714/

[anwoltechal]

6 Ide biznesi që mund të nisni ne 2023 🎯:

1. Dropshipping - është një model biznesi ku ju mund të shisni produkte online pa i patur ato fizikisht. Është një ndër modelet më të mira të biznesit që mund të nisni me një kosto minimale dhe pa rreziqe.

2. Niche Subscription Box Service - një model ndryshe, ku ju mund të filloni një shërbim të veçantë abonimi që kujdeset për një audiencë ose interesa të caktuara, të tilla si ushqime, produkte shëndeti, produkte miqësore me mjedisin ose modele të tjera furnizimi, dhe t'ua dorëzoni rregullisht klientëve.

3. Affiliate Marketing - përfshin promovimin e produkteve apo shërbimeve të kompanive të tjera duke fituar komision për çdo shitje nëpërmjet linkut tuaj të përdorur si referral.

4. Digital Product Creation - krijimi dhe shitja e produkteve dixhitale, si ebooks, kurse online, templates, shërbime IT, software, dhe duke i shituar ato në platforma si Gumroad, Teachable ose Etsy, etj.

5. Online Language Translation Services - Nëse jeni fluent në disa gjuhë të huaja mund të ofroni shërbime të ndryshme përkthimi për dokumente të ndryshme, website, libra, etj.

6. Amazon FBA and Affiliate - mund të shisni produkte të ndryshme në amazon FBA ose nëpërmjet programit affiliate pa i pasur produktet fizikisht dhe duke fituar në këtë mënyrë komision për çdo shitje produkti.

Filloni sot dhe bëni dicka për veten, mësoni aftësi të ndryshme duke përdorur YouTube apo burime të ndryshme FALAS.

Për çdo pyetje jeni të mirëpritur me komente 😉⬇️

🔔 Follow për më shumë Tech Tips & Tricks dhe shërbime IT në kohë reale nga shtëpia.

🌐 https://anwoltech.online

📩 services@anwoltech.online

📩support@anwoltech.online

#punoonline #biznesonline #dropshipping #affiliatemarketing #kurseonline #anwoltech #keshilla #teknologji

[mjalt-bio]

Mjalt Bio ne shitje +355694870548

Mjalt Bio

Mjalti bio është lëng i trashë dhe i ëmbël me ngjyrë qelibari, që e bëjnë bletët nga nektari i luleve. Nektari është burimi kryesor i karbohidrateve të cilin bletët e shndrrojnë në sheqer, glukozë dhe fruktozë. Mjalti bio përmban mbi 15% ujë, bletët në zgjua e mbulojnë me dyll i cili e mbron nga lagështia dhe prishja. Mjalti gjithashtu përmban minerale, aminoacide, acide organike si p.sh acidi i thneglës, acidi i mollës, acidi i limonit dhe pigmente pastaj derivate të klorofilit dhe komplekse të vitaminës B.

Mjalti i malit bio që ka ngjyrë të errët përmban 13 herë më shumë minerale se mjalti i luleve është i pasur me hekur. Vlera e mjaltit biologji është, jo në sasinë e tepërt të sheqernave (76% karbohidratet) , por në efektet e tij biologjike, p.sh. mikroelemente, enzimat dhe fermentet. Thuaja në asnjë ushqim që ne e përdorim, nuk ka përbërje më biologjikisht të freskëta si në mjaltë.

Bioefektet, enzimat dhe materiet eterike ruhen më se miri në mjaltë. Mjalti me ligje ndërkombëtare trajtohet si ushqim i zakonshëm, sidomos mjaltin e konsiderojnë si ëmbëlsire ose produkt me të cilën bëhen ëmbëlsirat shtëpiake ose industriale. Nga historia mësojmë se mjalti është përdor si ushqim delikates, si ëmbëlsire dhe si ilaç. Në të vërtet, mjaltin mund ta përdorim si të duam e më e rëndësishmja është që në të kemi dobi nga ky produkt i mrekullueshëm.

Interesi i industrisë dhe i politikës nga mjalti Bio

Rekomandohet që mjalti të konsumohet sa më shumë, që të ketë vende punë dhe fitim sa më të madh, ku ndërkohe bletari i rrit rendimentet bujqësore shumëfish: bletari përfiton nga mjalti, bujqit përfitojnë nga prodhimet bujqësore, kurse ekonomia politike e ka përfitimin e përgjithshëm nga prodhimi i mjaltit

dhe shitja e mjaltit.

Pushtetarët e mëhershëm kërkonin që të ketë sa më shumë prodhim të mjaltit, po ashtu edhe sa më shumë konsumues te mjaltit biologjik, kjo nënkupton që edhe politika e sotshme kërkon të njëjtën gjë. Mbretërit dhe të pasurit e kanë përdorur (dhe e përdorin) si ushqim delikates (për kënaqësi shpirtërore), kurse në anën tjetër dijetaret e kanë përdorur (dhe e përdorin) si ushqim shërues.

Pirja esëll e mjaltit bio të përzier me ujë..

Ibën Kajjimi Allahu e mëshiroftë ka thënë:

Pejgamberi sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem e pinte esëll mjaltin e përzier me ujë. Te kjo qëndron një sekret i shkëlqyer për ruajtjen e shëndetit që nuk e kupton vetëm se i zgjuari fisnik.” Shkeputur nga Libri i tij Mjeksia Profetike

[Zadul-Me’ad, vëll. 4, fq. 32]

Cilin nga këta shembuj duhet ta zgjidh sot njeriu? P.sh.: për përfitime ekonomike, për shije delikates - si ëmbëlsire, apo si ilaçe për mjekime. Me siguri gjeja më e rëndësishme është për shërim, për mjekim, pra për ilaç! Bletarët mendojnë se duhet të behet propagande që të shitet dhe prodhohet sa ma shumë mjalt bio,

Mirë është që mjalti biologjik të përdoret si ilaç e jo vetëm si ushqim. Nuk është mirë vetëm ta mbushim barkun, por është mirë të kemi dobi shëruese nga mjalti.

Një prej dijetareve dhe filozofeve të kombit si dhe shumë filozof të njerëzimit kanë thënë se mjalti përmban në vete gjysmën e medicinës botërore, element që edhe ekzistojnë padyshim në mjaltë bio, siç janë substancat më të rëndësishme të njeriut: fermentet dhe enzimat, elementet dhe mikroelementet, përfshirë të gjitha llojet e vitaminave. Pastaj sheqernave (sakarozë, fruktozë, glukozë), si dhe materiet kimike (kalium) dhe efektet biologjike (bioefektete). Substancat më të rëndësishme të njeriut gjenden në mjaltë dhe ruhen më se miri (në mjaltë bi këto substanca të rëndësishme ruhen me vite të tëra). Në ushqimet e përditshme nuk mund të ruhen sikur në mjaltë.

Përbërja e Mjaltës

Në mjaltë ka: 76% karbohidrate (këto janë sheqerna të luleve dhe të pemëve), 18 deri 20% janë ujë , 2 deri në 4 % janë elemente të rëndësishme që i duhen njeriut. Pikërisht për këto elemente mjaltin bio e konsiderojmë shumë të rëndësishëm për shëndetin e njeriut.

Si krahasim të elementeve të mjaltës biologjik, në një kg (1000 gr.), gjinden afro 30-40 gr. substanca shëruese të cilat mjekësia i quan fermente enzime, koenzime, bioefekte, elemente dhe mikroelemente, sheqerna të fryteve etj. Kjo na jep të kuptojmë se në ushqimet e përditshme shumë më pak gjenden elementet që i ka mjalti. 3 deri 4% të substancave të mjaltës gjenden në një kg mjaltë, kurse në ushqime tjera ky 3 deri në 4% i elementeve të mjaltës, duhet të përfitohet nga shumë e shumë kilogram!

Sasia e të përdorurit të mjaltës

Në radhe të pare duhet të dimë se mjalti për kë duhet të përdoret... si, sa dhe kur! Po e fillojmë p.sh. për fëmijët: Fëmija prej 1 deri në 3 muajsh, mundësisht mos të ushqehet me mjaltë biologjik, sepse fëmija është në njëfarë mënyre pasiv, e në këtë rast nuk ka si ta harxhon atë energji të fortë.

Por në vend të fëmijës, mjaltin është mirë ta përdor nëna e cila e ushqen fëmijën me qumështin e vetë. Derisa fëmija i vogël ushqehet kryesisht me qumështin e nënës, duhet të dihet se qumështi qoftë i nënës apo i lopës ka përmbajtje të madhe të laktozës, që nënkupton lloj sheqeri, dhe në këtë raste mjalti mund të jetë i tepërt për fëmijën e vogël dhe i mundimshëm.

Sasia e tepërt e karbohidrateve (sheqernave) në organizëm të fëmijës krijon nervoz, uri dhe sëmundje të tjera (dobëson inteligjencën dhe freskinë e fëmijës). Po ashtu edhe të të rriturit ndikon negativisht sasia e tepërt e karbohidrateve (sheqernave). Fëmija i cili fillon të eci zhagas për toke apo në këmbë, organizmi i tij fillon të paraqet kërkesa më të mëdha për energji. Sistemi i tretjes aktivizohet dhe aftësohet për nevoja edhe më të mëdha të ushqimit.

Mos të harrojmë, kjo vlen si për fëmijë edhe për të rritur. Ai që dëshiron të konsumoj mjaltë le të konsumoj sa të dojë, por me kusht që sheqernat tjerë mos t'i përdor fare ose t'i rralloj dukshëm. P.sh. sasinë e qumështit, ëmbëlsirave të ndryshme, pemëve të ëmbla, sheqernat që përdoren në kafe ose në çaj etj., duhet të reduktohen ose mundësisht, të mos përdoren. Nëse përdoret mjalti dhe ushqimet e tjera të ëmbla, në vend se të ketë efekt pozitiv, mund të ketë efekt negativ. Rreziqet duhet t'i zvogëlojmë e jo t'i rrisim, të keqen duhet ta zvogëlojmë e të mirën ta rrisim, kjo është motoja ime, prandaj ju lus, nëse doni dikë ta shëroni (edhe vetveten), mjaltin kurrsesi mos e përzieni me sheqerna të tjerë, sepse nuk është mirë për shëndetin e fëmijëve dhe të rriturve.

Si ta përdorim mjaltin?

Preferohet që ta përdorim para ushqimit ose menjëherë pas ushqimit për arsye se mjalti bio përmban edhe sheqerna në vete dhe mund të jetë ushqim ideal për t'i ushqyer bakteret e dhëmbëve. Menjëherë pas përdorimit të mjaltës është mirë të pastrohen dhëmbët. Sepse vlerat biologjike që i ka, i ruan shumë të freskëta, bioefektin e ka drejtpërsëdrejti, efektin e ka, sidomos kur mjaltin e mbajmë sa ma gjatë në gojë.

Mjaltin nëse e përpijmë, në lukth, përmes thartirës se tretjes, atij i dëmtohen vlerat ushqyese siç janë bioefektet e ndryshme dhe enzimat. Nëse është fjala për atë, i cili dëshiron ta hajë si ëmbëlsire mjaltin,

nuk është patjetër të konsumohet çdo ditë. Mjaltin nuk është mirë ta vlojmë ose ta qesim në ujin në temperatura të larta, as në qumështin tepër të ngrohur, sepse temperatura shumë e lartë, mbi 45 grade, ia dëmton ose ia humbë efektin e vlerave biologjike që ka. Temperatura sa ma e lartë, aq ma shumë i dëmton vlerat biologjike.

Mjekim

Mjalti biologjik ka aftësi kuruese dhe dezinfektuese për plagë dhe gërvishtje të lëkurës. Sipas një studimi mjalti triumfon mbi 7 lloje të ndryshme bakteriesh, janë identifikuar edhe aftësitë e tij kundër gripit, qetësimin e stomakut, kundër diarresë etj.

[radiotelevizionishqiptar]

Kujdes! Mos parkoni makinën për më shumë se 15 ditë në një vënd!

Lexo të plotë www.rtsh.al

[rregullatislame]

Rregullat e shitblerjes në islam

RREGULLAT E SHITBLERJES NË ISLAM.

Shkëputur nga libri: “El-vexhiz fi fikhis-suneti vel-kitabil-aziz” (Përmbledhës në fikhun e Sunetit dhe të Librit të Shtrenjtë)

Autor: Abduladhim ibën Bedevi el-Halefi

Përktheu: Bledar Karaj el-Albani

01 - PARATHËNIE

02 - KAPITULLI I SHITBLERJES

03 - Ç’është shitblerja

04 - Gjykimi për shitblerjen

05 - Nxitja për të arritur jetesën me djersë

06 - Nuk ka ndalim të pasurohesh nëse i frikësohesh Allahut në të

07 - Nxitja për të qënë ekonomik në kërkimin e rrizkut

08 - Nxitja për të qënë i sinqertë dhe ndalimi nga gënjeshtra

09 - Nxitja për lehtësim dhe falje në shitblerje

10 - Dobia në konsiderimin e atij që është ngusht

11 - Ndalimi i mashtrimit

12 - Nxitja për t’u ngritur herët në kërkimin e rrizkut

13 - Çfarë thuhet kur hyn në treg

14 - Allahu e ka bërë të lejuar shitblerjen

15 - Llojet e shitblerjes të cilat i ka ndaluar sheriati

16 - 01 - Bejul-garar

17 - Shitja me të prekur dhe me të hedhur

18 - Shitja e të voglit të të voglit të barsës

19 - Shitja me guraleca

20 - 02 - Shitja e diçkaje që nuk e posedon në të vërtetë

21 - 03 - Shitja e mallit që ke blerë para se ta marrësh në dorë

22 - 04 - Shitja mbi shitjen e vëllait tënd (tregtarit tjetër)

23 - 05 - Shitja e Ijnes (me hile)

24 - 06 - Shitja me afat duke rritur çmimim (shitja me këste)

25 - Gjërat të cilat nuk lejohet shitja e tyre

26 - ZGJEDHJA

27 - Llojet e zgjedhjes

28 - KAMATA

29 - Ç’është kamata

30 - Gjykimi për kamatën

31 - Llojet e kamatës

32 - Gjërat në të cilat ndalohet kamata

33 - MARRËVESHJA NË KULTIVIMIN E TOKËS

34 - Ç’është marrëveshja në kultivim

35 - Gjykimi për të

36 - Kujt i takojnë shpenzimet

37 - Çfarë nuk lejohet në këtë lloj tregtie

38 - MARRËVESHJA NË PËRKUJDESJEN PËR PEMËT

39 - Ç’është marrëveshja në përkujdesjen për pemët

40 - Gjykimi për të

41 - NGJALLJA E TOKËS SË VDEKUR

42 - Ç’është toka e vdekur

43 - Nxitja e Islamit për tek ajo

44 - QIRAJA

45 - Ç’është qiraja

46 - Gjykimi për qiranë

47 - Gjërat në të cilat lejohet qiraja

48 - Qiraja (paga) e punëtorit

49 - Gjynahu i atij që nuk ia jep hakun punëtorit

50 - Gjërat në të cilat nuk lejohet qiraja

51 - Qiraja në leximin e Kuranit

52 - SHOQËRITË TREGTARE

53 - Ç’është shoqëria tregtare

54 - Gjykimi për shoqërinë tregtare

55 - Shoqëria tregtare sipas sheriatit

56 - AZHIOTAZHI

57 - Ç’është azhiotazhi

58 - Gjykimi për azhiotazhin

59 - Besnikëria e punëtorit

60 - PARAPAGIMI

61 - Ç’është parapagimi (es-selem)

62 - Gjykimi për të

63 - Parapagimi atij që nuk e posedon bazën e mallit (farën)

64 - BORXHI

65 - Dobia e borxhit

66 - Shtrëngimi në të

67 - Ai që merr të hollat e njerëzve dhe ka për qëllim t’i kthejë ato

68 - Urdhëri për shlyerjen e borxhit

69 - Mirësjellja në kërkimin e kthimit të borxhit

70 - Shtyrja e afatit të atij që është ngushtë

71 - Mosshlyrja e borxhit prej atij që ka mundësi është padrejtësi

72 - Izolimi i atij që ka mundësi të shlyejë borxhin dhe nuk e bën

73 - Çdo borxh që sjell fitim është kamatë

74 - PENGU

75 - Ç’është pengu

76 - Gjykimi për pengun

77 - A lejohet përdorimi i pengut

78 - TRANSFERIMI I PARAVE

79 - Ç’është transferimi i parave

80 - DEPOZITIMI

81 - Ç’është depozitimi

82 - Gjykimi për të

83 - Kompensimi i amanetit nëse prishet në dorën e mbajtësit

84 - HUADHËNIA

85 - Ç’është huadhënia

86 - Gjykimi për të

87 - Urdhëri për kthimin e huasë

88 - Kompensimi i saj nëse prishet

89 - GJËJA E GJETUR

90 - Ç’është gjëja e gjetur

91 - Detyra e atij që gjen diçka të humbur

92 - Delet dhe devetë e humbura

93 - Gjetja e gjërave që hahen dhe atyre pa vlerë të konsiderueshme

94 - Gjëja e gjetur në Harem (në territorin e Kabes)

95 - FËMIJA I GJETUR

96 - Gjykimi për të

97 - Feja e tij, liria dhe shpenzimi për të

98 - Trashëgimia e fëmijës së gjetur

99 - Pohimi i prejardhjes së tij

100 - DHURATA

101 - Ç’është dhurata

102 - Nxitja në të

103 - Pranimi i dhuratës edhe nëse është pak

104 - Dhurata që nuk refuzohet

105 - Kush ka më shumë të drejtë për t’i dhuruar atij

106 - Ndalimi nga bërja dallim mes fëmijëve në dhuratë

107 - Nuk lejohet që ndokush të kërkojë atë që dhuroi dhe as ta blejë atë

108 - Gjykimi për atë që bën një dhuratë dhe më pas e trashëgon atë

109 - Dhurata që marrin nënpunësit është e pamerituar

110 - MARRJA E DIÇKAJE ME FORCË

111 - Gjykimi për të

112 - Ndalimi nga përfitimi i të marrurës me dhunë

113 - Kush vritet duke ruajtur pasurinë e tij, është dëshmor

114 - Rrëmbimi i tokës

115 - ESH SHUFAH

116 - Ç’është esh shufah

117 - Gjërat në të cilat pranohet Shufah

118 - Shufah e komshijve që kanë diçka të përbashkët

119 - AUTORIZIMI

120 - Ç’është autorizimi (el Uekale)

121 - Gjykimi për të

122 - Gjërat në të cilat lejohet autorizimi

123 - I autorizuari duhet të jetë besnik

124 - PASURIA DHE GJYKIMI PËR TË

115 - Kur është pasuria e përçmuar?

116 - Kur është pasuria për t’u lavdëruar?

117 - Pasuria është dëshirë si të tjerat

118 - Ndarja e kundërshtimit

119 - Sahabët dhe pasuria

120 - Gradat e njerëzve në lidhje me fatin e tyre në pasuri

121 - Rëndësia e shkoqitjes në preferencë dhe frytet e saj

PARATHËNIE:

Falenderimet i takojnë vetëm Allahut, vetëm Atë falenderojmë, prej Tij kërkojmë ndihmë dhe falje të gjynaheve tona. I lutemi Allahut të na ruaj prej sherrit të veteve tona dhe prej të këqiave të punëve tona!

Ai që udhëzon Allahu është i udhëzuar dhe atë që humb Allahu nuk ka kush e udhëzon.

Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhamedi është rob i Allahut dhe i dërguari i Tij.

Disa vëllezër të mi më kërkuan që t'iu pregatis diçka përmbledhëse në rregullat e shitblerjes duke u ankuar se libra të tillë në gjuhën shqipe ose nuk ka fare, ose janë shumë të rrallë.

Kështu që duke parë këtë nevojë të vëllezërve të mi muslimanë për këtë degë të fikhut Islam dhe për vetë rëndësinë e kësaj teme, ku siç dihet, shitblerja është diçka e përditshme dhe të gjithë e praktikojnë atë për plotësimin e nevojave të tyre.

Kjo të bën të kuptosh shkakun e lejimit të shitjes dhe ndalimin e kamatës; shitja është e dobishme dhe e domosdoshme për njerëzit në përgjithësi, ndërsa kamata është shkatërruese e ekonomisë së popujve në përgjithësi dhe grumbullim i saj në duart e një pjese të vogël njerëzish të cilët janë të pasurit.

Prej këtu kuptohet kapitalizmi dhe sherri i tij mbi njerëzimin. Qëllimi i tij është që i pasuri të shtojë pasurinë e tij kurse i varfëri të zhytet edhe më shumë në varfëri. Shumë njerëz të punojnë dhe pak të posedojnë.

Pikërisht kjo është ajo që fshihet pas kamatës (fajdes), shkatërrueses së ekonomisë së popujve dhe ky është shkaku që Islami e ka ndaluar rreptësisht kamatën dhe që Allahu i ka shpallur luftë atij që e merr apo e jep atë:

“O ju që keni besuar! Kini frikë Allahun dhe ndërprisni çfarë ju ka mbetur nga kamata (këtej e tutje), në qoftë se jeni me të vërtetë besimtarë. Dhe në qoftë se nuk e bëni këtë, atëherë merrni njoftimin për luftë nga Allahu dhe i Dërguari i Tij, por nëse do të pendoheni, atëherë merrni origjinën e pasurisë tuaj. Kështu që as nuk i bëni kujt padrejtësi e as nuk iu bëhet padrejtësi.” (El-Bekare:278- 279)

Ndërsa në anën tjetër komunizmi kërkon heqjen e pronës private nga rrënjët dhe zëvendësimin e saj me pronën e përbashkët, duke rënë kështu ndesh me natyrën njerëzore në dëshirën për të poseduar.

Në mes të këtyre dyjave qëndron Islami me drejtësinë e tij në të gjitha fushat e jetës dhe prej tyre sistemi ekonomik.

E zgjata pak me këtë parathënie për të treguar sadopak rëndësinë e shitblerjes për njerëzit dhe vendin e saj në Islam. Sistemet joislame të ekonomisë na nxisin të mësojmë sistemin Islam dhe praktikimin e tij për zgjidhjen e problemeve ekonomike dhe për të qënë brenda rregullave të sheriatit.

Përsa i përket librit që keni para duarve, ai është një përmbledhje e thjeshtë dhe e qëlluar e autorit në të cilin janë përfshirë thuajse të gjitha degët e fikhut të shitblerjes dhe marrëdhënieve ekonomike.

Metoda e librit është që në fillim të vihen temat e nëntemat pastaj domethëniet e tyre, gjykimi i sheriatit për to dhe argumentet nga Kur'ani dhe Suneti.

Vlen të përmendim se të gjitha Hadithet me të cilat autori është argumentuar janë të sakta dhe shumë prej tyre janë në dy sahihat e Buhariut dhe Muslimit.

Nëse Hadithi ndodhet te Buhariu, jemi mjaftuar vetëm me përmendjen e tij sepse dihet që është i saktë (Sahih) por në rast se Hadithi është (Hasen) e kemi shënuar.

Të gjitha Hadithet e tjera, që nuk janë te Buhariu apo Muslimi, kemi shënuar në kllapa gradën e Hadithit, gjykimi i të cilëve është marrë nga librat e shejkh Muhamed Nasirudin Albanit (RahimehUllah).

I lutem Allahut të Lartësuar të më fal mua dhe vëllezërit e mi muslimanë, të na e bëjë të kuptueshme Fenë dhe Ligjet e Tij dhe të na japë sukses në praktikimin e tyre! Allahu është Zoti i kësaj dhe i Vetmi që mundet për këtë!

Përkthyesi Janar 2004

Jordani

KAPITULLI I SHITBLERJES.

Ç’është shitblerja:

Shitja është kalimi i diçkaje që ke në pronësi tek dikush tjetër kudrejt një vlere. Ndërsa blerja është pranimi i asaj pronësie.

Gjykimi për shitblerjen:

Allahu i Lartësuar thotë: “Allahu e ka bërë të lejuar tregtinë (shitblerjen) dhe e ka bërë të ndaluar kamatën.” [El-Bekare, 275]

“O ju që keni besuar! Mos e hani pasurinë tuaj me pa të drejtë ndërmjet jush vetëm nëse bëni tregti me pëlqimin e njëri-tjetrit.” [En-Nisa, 29]

Transmeton Hakim bin Hizam (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shitësi dhe blerësi janë të lirë në zgjedhje deri sa të ndahen nga njëri-tjetri.” [Muttefekun alejhi]

Të gjithë muslimanët janë bashkuar (ixhma’) në mendimin se shitblerja është e lejuar. Edhe urtësia e përmban këtë sepse nevojat e njerëzve shpesh lidhen me diçka që është në duart e dikujt tjetër që ndoshta nuk ia përkushton atë atij, kështu që me lejimin e shitblerjes arrihet nevoja pa ndonjë problem.

Nxitja për të arritur jetesën me djersë:

Transmeton Mikdami (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Askush nuk ka ngrënë ushqim më të mirë se ai i duarve të tij dhe Pejgamberi i Allahut, Daudi alejhi selam hante prej punës së duarve të tij.” [Buhariu]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Që ndonjë prej jush të mbartë dru mbi shpinën e tij (për t’i shitur) është më mirë për të se t’i kërkojë njerëzve që mund t’i japin apo mos t’i japin.” [Buhariu, Tirmidhiu, Nesaiu]

Nuk ka ndalim të pasurohesh nëse i frikësohesh Allahut në të:

Muadh bin Abdullah bin Hubejb transmeton nga babai i tij dhe ky nga xhaxhai i tij se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk ka ndalim të kesh pasuri nëse i frikësohesh Allahut në të dhe shëndeti për të devotshmin është më i mirë se pasuria…” [Ibnu Maxheh Sahih]

Nxitja për të qënë ekonomik në kërkimin e rrizkut:

Xhabir bin Abdullah (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “O ju njerëz! Kini frikë Allahun dhe kërkojeni rrizkun në hallall sepse nuk do të vdesë ndonjë trup pa plotësuar rrizkun e tij edhe nëse i vonohet ai! Kini frikë Allahun dhe kërkojeni rrizkun mirë! Merrni atë që është hallall dhe lini atë që është haram!” [Ibnu Maxheh Sahih]

Nxitja për të qënë i sinqertë dhe ndalimi nga gënjeshtra:

Hakim bin Hizam transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shitësi dhe blerësi janë të lirë në zgjedhje deri sa të ndahen. Nëse ata janë të sinqertë dhe të qartë (në tregtinë e tyre), atëherë tregtia e tyre ka bereqet dhe nëse i fshehin dhe mashtrojnë njëri-tjetrin, atëherë tregtia e tyre zhvishet nga bereqeti.” [Muttefekun alejhi]

Ukbetu bin Amir (radijAllahu ‘anhu) thotë se e kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Muslimani është vëlla i muslimanit dhe nuk i lejohet muslimanit që t’i shesi vëllait të tij diçka që ka ndonjë të metë vetëm nëse ia bën atë të qartë atij.” [Ibnu Maxheh Sahih]

Nxitja për lehtësim dhe falje në shitblerje:

Xhabir bin Abdullah (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu e mëshiroftë atë burr që është falës kur shet, falës kur blen dhe falës në gjykatë!” [Buhariu]

Dobia në konsiderimin e atij që është ngusht:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Një tregtar u jepte borxh njerëzve dhe nëse shihte ndonjë që nuk kishte të paguante i thoshte punëtorëve të tij: Faljani atij se ndoshta Allahu na fal neve! Atëherë Allahu e fail atë.” [Buhariu]

Ndalimi i mashtrimit:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kaloi pranë një burri që shiste një lloj ushqimi. Futi dorën e tij në të dhe pa që ai ishte i përzierë (lartë i mirë dhe brenda i keq), atëherë tha: “Nuk është prej nesh ai që mashtron.” [Ibnu Maxheh Ebu Daud, Tirmidhi, Muslim Sahih]

Nxitja për t’u ngritur herët në kërkimin e rrizkut:

Sahr El-Gamidi (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thënë: “O Zoti im! Jepi bereqet popullit tim në mëngjesin e herët të tij (në punën që fillojnë që herët në mëngjes).” [Ibnu Maxheh, Tirmidhi, Ebu Daud Sahih]

Çfarë thuhet kur hyn në treg:

Salim bin Abdullah bin Umer (radijAllahu ‘anhum) transmeton nga babai i tij, nga gjyshi i tij, se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush thotë kur hynë në treg: La ilahe il-lallah vahdehu la sherike lehu, lehul-mulku ue lehul-hamdu, juhji ue jumijtu, ue huve hajun la jemutu, bijedihi el-hajru kul-luhu, ue huve ala kul-li shej’in kadijr (Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut të Pashoq, i Tij është sundimi dhe Atij i takon falenderimi, Ai jep jetë dhe vdekje, Ai është i Gjallë dhe nuk vdes, në Dorën e Tij është e gjithë e mira dhe Ai është i mundshëm për çdo gjë), atij Allahu i shkruan një miljon të mira, if shin një miljon të këqia dhe i ndërton një shtëpi në xhennet.” [Ibnu Maxheh Hasen]

Allahu e ka bërë të lejuar shitblerjen:

Shitblerja në origjinë, e çdo lloji qoftë ajo është e lejuar nëse dy palët janë dakord dhe të kënaqur me të dhe nëse nuk ka gjë të ndaluar nga sheriati.

Llojet e shitblerjes të cilat i ka ndaluar sheriati:

01 - Bej’ul-garar:

E cila është çdo shitblerje që përmban mosnjohuri (të fshehta që nuk i di njëra palë apo të dyja) ose që përmban rrezikshmëri apo kumar.

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “I Dërguari i Allahut ka ndaluar nga shitja me guraleca dhe nga shitja e gararit (mosnjohjes së plotë të mallit).” [Muslim, Tirmidhi, Ebu Daud, Ibnu Maxheh, Nesai Sahih] (Shitja me guraleca është një lloj tregtie e cila praktikohej në kohën e injorancës dhe kryhej duke hedhur disa guraleca mbi mall dhe malli ku binin guralecat bëhej i detyrueshëm të blihej.)

Thotë imam Neveviu (RahimehUllah) në komentimin e tij të Sahihi të Muslimit: Shitja e gararit është një bazë e madhe prej bazave të kapitullit të shitblerjeve dhe për këtë shkak Muslimi e filloi këtë kapitull me të. Në këtë lloj shitblerje hynë shumë çështje të pakufizuara, siç është shitja e të arratisurit, shitja e asaj që nuk ekziston, shitja e asaj që nuk e njeh, asaj që nuk ke mundësi ta dorëzosh te blerësi, asaj që nuk e ke akoma në pronësi, shitja e peshkut që është në ujin e detit apo lumit, e qumeshtit në gji, e asaj që ndodhet në barkun e kafshës barsë, e një rrobeje prej rrobeve (e papërcaktuar), një dashi prej deshëve e të tjera si këto shitblerja e të cilave është batil-e kotë, e papranueshme, e palejuar, sepse është gabim (verbëri) i panevojshëm. Por nëse nevoja kërkon ndonjëherë që të kryhet ndonjë lloj garari (gabimi verbërisht) dhe nuk është e mundur të ruhesh prej tij vetëm se me stërmundime, dhe nëse gabimi është i arsyetueshëm, atëherë lejohet shitblerja.

Duke u nisur prej këtu, muslimanët janë bashkuar në mendimin se shitblerja e xhybes së mbushur (me pambuk a diçka tjetër) është e lejuar edhe nëse ata nuk e hapin për ta parë çka Brenda. Por nëse shitet vetëm mbushja e saj, atëherë kjo shitblerje nuk lejohet.

Dije se shitja e të prekurit (nëse prek mallin atëherë duhet t’a blesh atë që preke), shitja e litarit (ato që kap litari që zgjat je i detyruar t’i blesh), shitja e guralecave, e të tjera si këto, janë prej shitblerjeve për të cilat kanë ardhur tekste të veçanta (në ndalimin e tyre) dhe të gjitha ato hyjnë në ndalimin e shitjes së gararit (verbërisë), por ato janë përmendur të veçuara për shkak se kanë qenë prej shitblerjeve të njohura në kohën e injorancës, para Islamit dhe Allahu e di më së miri. Mbaroi fjala e Imam Neveviut (RahimehUllah).

Shitja me të prekur dhe me të hedhur:

Transmetohet nga Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) se ka thënë: “Jemi ndaluar prej dy shitblerjeve: shitja me të prekur (el-mulamese) dhe shitja me të hedhur (el-munabedhe): El-mulamese është prekja e çdonjërit prej të dyve rroben (plaçkën) e tjetrit pa dashje, kurse el-munabedhe është hedhja e çdonjërit prej atyre dyve rroben e tij tek tjetri pa parë njëri prej tyre rroben e tjetrit.” [Muslim Sahih]

Ebu Seid El-Hudri (radijAllahu ‘anhu) thotë: “Na ka ndaluar i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nga dy shitblerje dhe dy veshmbathje: Na ka ndaluar nga shitblerja me të prekur dhe me të hedhur: të prekurit (el-mulamese) është të prekë një burr rroben e një tjetri me dorën e tij, natën apo ditën dhe është i detyruar ta blejë atë, kurse të hedhurit (el-munabedhe) është të hedhë një burr rroben e tij tek një tjetër dhe ai tjetri të hedhë rroben e tij tek ky i pari duke qenë kjo shitblerja e tyre pa marrë parasysh pranimin apo pëlqimin.” [Muttefekun alejhi]

Shitja e të voglit të të voglit të barsës:

Ibnu Umeri (radijAllahu ‘anhuma) ka thënë: “Njerëzit në kohën e injorancës kryenin shitblerjen e mishit të këlyshëve deri në këlyshin e këlyshit të barsës, dhe këlyshi i barsës është që të pjellë deveja dhe pastaj të mbarset këlyshi i saj që ajo polli. I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ndaloi ata nga kjo shitblerje.” [Muttefekun alejhi]

Shitja me guraleca:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “I Dërguari i Allahut ka ndaluar nga shitja me guraleca dhe nga shitja e gararit (mosnjohjes plotësisht të mallit).” [Muslim, Tirmidhi, Ebu Daud, Ibnu Maxheh, Nesai Sahih]

Thotë imam Neveviu (RahimehUllah) në komentimin e Sahihut të Muslimit: “Përsa i përket shitjes me guraleca, në domethënien e saj ka tre mendime:

I pari: Që të thotë shitësi: të kam shitur ato rroba mbi të cilat do të bjenë këto gurë që do të hedh, ose të kam shitur pjesën e tokës prej këtu e deri atje ku do të shkojë ky guri.

I dyti: Që të thotë shitësi: Të kam shitur atë që do zgjedhësh deri sa të hedh gurin.

I treti: Që ta quajnë hedhjen e gurit shitje dhe të thotë: Nëse e godet këtë rrobë me gurë, atëherë e ke blerë me kaq lek.”

02 - Shitja e diçkaje që nuk e posedon në të vërtetë:

Hakim bin Hizam (radijAllahu ‘anhu) thotë: I thashë të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Nëse dikush më kërkon t’i shes diçka që nuk më ndodhet, a t’ia shes atij?” Ai tha: “Mos shit atë që nuk ndodhet tek ti!” [Ibnu Maxheh, Tirmidhi, Ebu Daud Sahih]

03 - Shitja e mallit që ke blerë para se ta marrësh në dorë:

Ibnu Abasi (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush blen një ushqim, most a shesë atë para se t’i dorëzohet në dorë!” Thotë Ibnu Abasi: “Dhe çdo gjë tjetër llogaritet si ushqimi.” [Muttefekun alejhi]

Transmeton Tausi nga Ibnu Abasi se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush blen një ushqim, mos t’a shesë atë deri sa t’a peshojë!” I thashë Ibnu Abasit: “Përse kështu?” Ai tha: “A nuk i sheh disa që shesin e blejnë me arë (flori) kurse ushqimi vonohet?” [Muttefekun alejhi]

04 - Shitja mbi shitjen e vëllait tënd (tregtarit tjetër):

Ibnu Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Askush prej jush mos të shesë mbi shitjen e vëllait të tij!” [Muttefekun alejhi] (duke i thënë blerësit që është tek tregtari tjetër duke bërë pazar, hajde blije tek unë me kaq lek, më pak se sa i tha i pari).

05 - Shitja e Ijnes (me hile):

Kjo është ajo shitje që bëhet duke i shitur një mall dikujt dhe lekët me të pritur deri në një afat të caktuar, pastaj blerësi ia shet të njëjtin mall atij që ia bleu por me lekët në dorë dhe më pak se sa e bleu. Kjo është një lloj kamate me hile, sepse në fakt ai nuk donte mallin por lekët borxh.

Ibnu Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Në kohën kur të blini e shisni me hile (ijneh), të shkoni pas bishtit të lopës (pasurirë së kësaj bote), të pëlqeni të mbjellat dhe të lini xhihadin, atëherë Allahu do hedhë mbi ju përçmim e përulje dhe nuk do ta heqë atë prej jush deri sa t’i ktheheni fesë tuaj.” [Ebu Daud Sahih]

06 - Shitja me afat duke rritur çmimim (shitja me këste):

Eshtë përhapur këto kohë shitja me afatizim dhe me rritje të çmimit origjinal të mallit e cila njihet me emrin: shitja me këste. Siç është e njohur, kjo shitje bëhet duke shitur mallin me këste dhe duke shtuar në çmimin e tij kudrejt kohës së shtyrë si p.sh. të jetë çmimi i mallit një mijë $ dhe të shitet me këste një mijë e dyqind $. Kjo lloj shitje është e ndaluar.

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush bën dy shitje në një shitje, ose t’a prishë njërën, ose ka ngrënë kamatën.” [Ebu Daud Hasen]

Gjërat të cilat nuk lejohet shitja e tyre:

01 - Alkooli:

Aisha (radijAllahu ‘anha) thotë: Kur zbritën disa ajete nga fundi i sures Bekare doli i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe tha: “U ndalua tregtia e alkoolit.” [Muttefekun alejhi]

02 - E ngordhura, derri dhe idhujt:

Transmetohet nga Xhabir bin Abdullah se ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në çlirimin e Mekës të thotë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e ka bërë haram shitjen e alkoolit, të ngordhurën, derrin dhe idhujt.”

I thanë: “O i Dërguari i Allahut! Po dhjamin e të ngordhurës, sepse me të lyhen anijet, fërkohen lëkurat e kofshëve dhe e hanë njerëzit në mëngjes?”

Ai tha: “Jo, ai është haram”

Dhe tha i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në atë cast: “Allahu i vraftë çifutët! Kur Allahu ua ndaloi atyre dhjamin e të ngordhurës ata e zbukuruan atë, pastaj e shitën dhe hëngrën çmimin e tij!” [Muttefekun alejhi]

03 - Qeni:

“Transmetohet nga Ibnu Mes’ud el-ensari (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka bërë të ndaluar shitjen e qenit, paret e imorales dhe të fallxhorit.” [Muttefekun alejhi]

04 - Pikturat që përmajnë gjëra me shpirt:

Seid bin ebi Hasen thotë: Isha te Ibën Abasi (radijAllahu ‘anhuma) dhe tek ai erdhi një burrë e i tha: “O Ibën Abas! Unë jam një njeri që e ha bukën me punën e duarve të mia dhe unë pikturoj këto piktura.” Ibën Abasi tha: Nuk të them ty vetëm se atë që kam dëgjuar nga i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai ka thënë: “Kush pikturon ndonjë pikturë, Allahu do t’a dënojë atë deri sa t’i japë asaj shpirt dhe ai nuk do të mund t’i japë kurrë shpirt asaj.” U mërzit ai burri shumë dhe iu zverdh fytyra. Atëherë Ibën Abasi i tha: Nëse do patjetër të pikturosh, atëherë pikturo këto pemë dhe çdo gjë që nuk ka shpirt.” [Muttefekun alejhi]

05 - Frutat e pemëve para se të dalin kokrrat apo të piqen:

Enes ibën Maliku (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka ndaluar nga shitja e fryteve të pemëve para se të piqen dhe nga shitja e hurmave (temër, hurmat arabe) para kohe. Dikush i tha: “Kur është koha e tyre?” Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Kurt ë skuqen apo të zverdhen.” [Buhariu]

Transmetuan Enesi gjithashtu se I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka ndaluar nga shitja e pemëve para pjekjes. I thanë: “Kur piqen ato?” Tha: “Kur të skuqen. Pastaj tha: ç’farë thoni nëse Allahu i ndalon frutat të dalin e të piqen, atëherë ç’farë do t’i japë ai që ka marrë lekët e vëllait të tij?” [Muttefekun alejhi]

06 - Të mbjellat para forcimit të kokrrës:

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) “ka ndaluar nga shitja e temrit para kuqjes dhe nga agrumet para se të focohet kokrra dhe të sigurohet se nuk është prekur me ndonjë sëmundje. Ka ndaluar edhe shitësin edhe blerësin.” [Muslimi, Ebu Daudi, Tirmidhiu Sahih]

ZGJEDHJA.

Ç’është zgjedhja:

Zgjedhja është të kërkosh më të mirën për vete prej dy gjërave: ose të zgjedhësh plotësimin e aktit të shitblerjes (t’a përfundosh atë), ose t’a prishësh atë (aktin) dhe të tërhiqesh.

Llojet e zgjedhjes:

01 - Zgjedhja në vend:

Kjo e drejtë për të zgjedhur është për të dyja palët që nga fillimi i aktit deri sa të ndahen nga njëri-tjetri, me kusht që të mos kenë rënë dakord për rrëzimin e zgjedhjes (d.m.th. nëse vënë kusht që në fillim që askush nuk ka të drejtë të tërhiqet nga akti edhe nëse vazhdojnë të jenë bashkë), ose t’a rrëzojnë atë pas aktit apo ta rrëzojë vetëm njëri, atëherë rrëzohet e drejta e tij në zgjedhje dhe ngel e drejta e tjetrit.

Ibnu Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kur bëjnë akt shiblerjeje dy vetë, ç’donjëri nga ata të dy ka të drejtën të zgjedhë deri sa të jenë bashkë dhe mos të jenë ndarë, apo njëri nga ata ta ketë lënë tjetrin për të zgjedhur. Nëse njëri ia lë në dorë tjetrit për të zgjedhur dhe pastaj bienë dakord, atëherë është kryer akti i shitblerjes (dhe detyrohet blerësi të marë mallin dhe shitësi vlerën) e nëse ndahen pas aktit por njëri nuk e ka mbaruar aktin, atëherë është kryer akti në ç’do rast.” [Muttefekun alejhi]

Eshtë haram largimi nga vendi i aktit nga ndrojta se pala tjetër ndërron mendje.

Transmeton Amër bin Shuajb nga babai i tij, nga gjyshi i tij se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Dy palët në tregti kanë të drejtën e zgjedhjes deri sa të ndahen, vetëm nëse kanë vënë ndonjë kusht zgjedhjeje, dhe nuk i lejohet askujt që të ndahet nga shoku i tij nga frika e kthimit nga ai akt.” [Ebu Daud, Tirmidhi, Nesai Sahih]

02 - Zgjedhja e vënies së kushteve:

Kjo zgjedhje është që të vënë kusht të dyja palët ose njëra që: të ketë të drejtën e zgjedhjes deri në një afat të caktuar sado i gjatë qoftë ai. Ky akt dhe ky kusht ëhtë i saktë.

Ibnu Umer (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Dy palët në tregti kanë të drejtën e zgjedhjes deri sa të ndahen ose të jetë akti me kushte (të vëna nga të dyja palët ose njëra).” [Muttefekun alejhi]

03 - Zgjedhja në mallin me defekt:

Përmendëm më parë ndalimin e fshehjes së defektit të mallit dhe nëse ndokush blen një mall me defekt të cilin nuk e ka parë para se të ndaheshin nga akti, atëherë ai ka të drejtën e kthimit të mallit tek shitësi prej të cilit e bleu.

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush blen një dele të pamjelë (për shumë kohë që të duket sikur jep shumë qumësht) dhe e mjel atë, atëherë nëse e pëlqen ashtu le ta mbajë dhe nëse nuk e pëlqen atëherë ta kthejë te i zoti dhe bashkë me të të japë një tas me temër për qumështin që i mori.” [Muttefekun alejhi]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk lejohet lënia e deles dhe devesë pa mjelë që ti fryhen gjitë dhe nëse ndokush e blen një të tillë, ai ka të drejtën e zgjedhjes pas mjeljes së saj: ose t’a mbajë nëse do, ose ta kthejë bashkë me një tas temër.” [Buhariu, Ebu Daudi, Nesai]

KAMATA.

Ç’është kamata:

Kamata (apo fajdeja) është shtesa në origjinën e diçkaje si në Fjalën e Allahut: “…dhe e sheh tokën të vdekur por kur zbresim mbi të ujin tundet, shtohet dhe mbin në të prej çdo çifti bimësh.” [Haxh, 5]

Ose shtesa në shkëmbim si në shkëmbimin e një dirhemi me dy dirhem.

Gjykimi për kamatën:

Kamata është e ndaluar me Kur’an, Sunet dhe ixhma.

Allahu i Lartësuar thotë: “O ju që keni besuar! Kini frikë Allahun dhe largojuni asaj që ka ngelur prej ribasë (kamatës) nëse jeni besimtarë! Nëse nuk e bëni këtë, atëherë pregatituni për luftë nga Allahu dhe i Dërguari i Tij, e nëse pendoheni, atëherë merrni vetëm origjinën e pareve tuaja! Kështu ju nuk i bëni padrejtësi kujt dhe nuk iu bëhet padrejtësi.” [Bekare, 278-279] “Ata që hanë kamatën nuk ngrihën vetëm si ngrihet ai që e ka prekur djalli.” [Bekare, 275]

“Allahu e zhduk kamatën dhe e shton lëmoshën (ia shton atij që jep lëmoshë).” [Bekare, 276] (E zhduk kamatën duke e hequr plotësisht nga dora e marrësit të saj ose ia bën haram bereqetin e pasurisë së tij, madje ia heq atë në këtë botë dhe e dënon në botën tjetër.)

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Largojuni shtatë shkatërruesëve!” Thanë: “Kush janë ato o i Dërguari i Allahut?” Tha: “Vënia shok Allahut, magjia, vrasja e atij që ka ndaluar Allahu vetëm se me të drejtë, ngrënia e kamatës (fajdeve), ngrënia e pasurisë së jetimit, dezertimi kur je përballë armikut dhe shpifja ndaj besimtareve të pastërta e të pafajshme.” [Muttefekun alejhi]

Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka mallkuar ngrënësin e kamatës, dhënësin e saj, atë që e shkruan (në akt) dhe atë që dëshmon, dhe tha: ata janë njësoj.” [Muslim]

Ibën Mes’udi (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kamata është shtatëdhjetë e tre llojesh dhe më e lehta e tyre është njësoj sikur të martohet dikush me nënën e tij.” [El-Hakim Sahih]

Abdullah bin Handhale (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Një dirhem që ha dikush nga kamata është më e rëndë se tridhjetë e gjashtë herë zina (imoralitet).” [Ahmedi Sahih]

Ibën Mes’udi (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “C’dokush që vazhdon ta hajë kamatën do të përfundojë në pakësim të pasurisë.” [Ibnu Maxheh Sahih]

Llojet e kamatës:

Kamata është dy llojesh: Nesieh dhe fadl:

Kamata nesieh është shtesa e kushtëzuar të cilën e merr borxhdhënësi prej borxhmarrësit kundrejt kohës së borxhit. Kjo lloj kamate është haram me Kur’an, Sunet dhe ixhma.

Kamata e fadlit është shitja e të hollave me të holla, ose shitja e ushqimit me ushqim, duke shtuar në njërin krah (p.sh. të japësh 5 euro dhe të marrësh 6 euro, ose të japësh 1kg. oriz dhe të marrësh 2kg.) Kjo lloj kamate është haram me Sunet dhe ixhma sepse ajo të shpie drejt llojit të parë të kamatës.

Gjërat në të cilat ndalohet kamata:

Kamata ndalohet vetëm në gjashtë llojet të cilat i ka përmendur hadithi i mëposhtëm:

Ubadetu bin Samit (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ari me ar, argjëndi me argjënd, gruri me grur, elbi me elb, temri me temër (hurma arabe) dhe kripa me kripë (shkëmbehen) në të njëjtën sasi, në të njëjtën peshë, dorë më dorë. Nëse ndryshojnë këto lloje, atëherë shisni si të doni me kusht që të jetë dorë më dorë.” [Muslimi]

Nëse shitet një nga këto lloje me të njëjtin lloj, si p.sh. ar me ar, apo temër me temër, atëherë është haram shtesa e njërës anë dhe gjithashtu është haram afati.

Duhet patjetër që të jenë të njëjtë në peshë e masë pa marrë parasysh cilësinë, si dhe duhet patjetër që të kryhet shkëmbimi i mallit dorë më dorë në vendin dhe çastin e aktit: Ebu Seid El-Hudrij (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Mos e shisni arin me ar vetëm nëse janë të barabartë dhe mos shtoni në njërën anë! …dhe mos i shisni ato një në dorë e një në mungesë!” [Muttefekun alejhi]

Umer bin Hatabi (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ari me ar është kamatë, vetëm nëse shkëmbehet dorë më dorë, gruri me grur është kamatë, vetëm nëse shkëmbehet dorë më dorë, elbi me elb është kamatë, vetëm nëse shkëmbehet dorë më dorë, temri me temër është kamatë, vetëm nëse shkëmbehet dorë më dorë.” [Muttefekun alejhi]

Ibën Seidi (radijAllahu ‘anhu) thotë: Na vinte temër i përzierë në kohën e të të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe e shkëmbenim dy tasa me një. Kur e mori vesh i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) këtë gjë tha: “Jo dy tasa hurma me një, as dy tasa grur me një dhe as një dirhem me dy dirhem!” [Muttefekun alejhi]

Por nëse shitet një nga këto gjashtë lloje me lloj tjetër jo prej të njëjtit lloj si p.sh. të shkëmbesh ar me argjend, ose grur me elb, atëherë lejohet dallimi në peshë apo masë me kusht që të bëhet shkëmbimi i mallit në vend siç thuhet në hadithin e Ubades të lartëpërmendur: “Nëse ndryshojnë këto lloje, atëherë shisni si të doni me kusht që të jetë dorë më dorë.” [Muslimi]

Si dhe në hadithin e Ubades i cili ndodhet te Ebu Daudi e të tjerë ku i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Nuk ka problem nëse shkëmbehet ari me argjënd duke qenë se argjend ka më shumë, por dorë më dorë dhe jo për në një kohë të caktuar. Nuk ka problem nëse shkëmbehet gruri me elb duke qenë se elb ka më shumë, por dorë më dorë dhe jo për në një kohë të caktuar.” [Ebu Daud Sahih]

E nëse shkëmbehet një prej këtyre gjashtë llojeve me një lloj tjetër të ndryshëm nga ai si p.sh. ar me grurë, ose argjend me kripë, atëherë lejohet dallimi në masë e peshë si dhe afati i dorëzimit. Aisha (radijAllahu ‘anha) transmeton se: “I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) bleu ushqim (grurë) prej një çifuti për t’ia paguar pas një afati të caktuar dhe i la peng mburojën e tij të luftës.” [Buhariu]

Emir San’ani thotë në librin “Subulus-selam”: “Dije se dijetarët kanë rënë dakord në lejimin e shkëmbimit të një lloji në të cilin rrjedh kamata me një lloj tjetër në të cilin rrjedh kamata por të cilët nuk janë të të njëjtit lloj, ky shkëmbin lejohet me afatizim apo me dallim në masë e peshë, siç është shkëmbimi i arit me grurë, argjendit me elb, etj.”

Nuk u lejohet shkëmbimi i hurmave të njoma me të thata përveç se të varfërve që nuk zotërojnë pemë hurme. Atyre u lejohet që të blejnë hurma të njoma (rutab) të marra prej pemës, me hurma të thata.

Abdullah bin Umeri (radijAllahu ‘anhu) transmeton se: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka ndaluar nga shitja me kile e fryteve që janë në pemën e hurmës, me hurma të thata si dhe nga shitja me kile e rrushit të njomë, me rrush të thatë.” [Muttefekun alejhi]

Zejd bin Thabit (radijAllahu ‘anhu) transmeton se: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka lehtësuar për të varfërit që kanë hurma të thata, t’i shkëmbejnë ato me hurma të njoma duke i përcaktuar me mendje ata që kanë përvojë.” [Muttefekun alejhi]

Shkaku që i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka ndaluar nga shkëmbimi i hurmave të njoma me të thata është të njomat nëse thahen, atëherë pakësohen:

Seid bin ebi Uekkasi (radijAllahu ‘anhu) thotë: U pyet i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për shkëmbimin e hurmave të njoma me të thata dhe ai tha: “A pakësohen të njomat nëse thahen?” Thanë: Po. “Atëherë ndaloi nga kjo gjë.” [Ebu Daud, Ibën Maxheh, Tirmidhi, Nesai Sahih]

MARRËVESHJA NË KULTIVIMIN E TOKËS.

Ç’është marrëveshja në kultivim:

Në kuptimin gjuhësor: kjo është të kultivosh tokën dhe të marrësh një pjesë të fitimit.

Eshtë për qëllim këtu me kultivimin, “El-Muzareah”: Ti japësh tokën dikujt që t’a punojë atë dhe t’a mbjellë me kusht që të ndahet fitimi për gjysëm ose afër saj.

Gjykimi për të:

Transmeton Nafi’ se Abdullah bin Umer i ka thënë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) bëri marrëveshje me çifutët e Hajberit që t’i japin atij gjysmën e prodhimeve bujqësore dhe të pemëve.” [Muttefekun alejhi]

Buhariu thotë: “Kajs bin Muslim transmeton nga Ebi Xheafer se ka thënë: Të gjithë muhaxhirinët në Medine kultivonin tokën dhe merrnin gjysmën e fitimit apo një të tretën e tij. E ka bërë këtë Aliu, Sead bin Malik, Abdullah bin Mes’udi, Umer bin AbdulAziz, El-Kasim, Urveh dhe familja e Ebu Bekrit, Umerit dhe e Aliut.”

Kujt i takojnë shpenzimet:

Nuk ka problem që shpenzimet e tokës t’i paguajë pronari i tokës ose punëtori, ose të dy së bashku. [Dhe sigurisht që fitimi do të ndahet pasi të jenë ndarë shpenzimet e tokës dhe t’i jenë dhënë atij që i ka shpenzuar.]

Buhariu thotë: “Umeri i merrte në punë njerëzit me kusht që nëse farën e sillte ai, atëherë do të marrë gjysmën e fitimit dhe nëse e sillnin ata, atëherë do të marrin kaq e kaq.” Thotë Buhariu: Ka thënë Haseni (radijAllahu ‘anhu): “Nuk ka problem që toka të jetë e njërit prej atyre dyve dhe shpenzimet dhe atë që del t’i ndajnë të dy.”

Ç’farë nuk lejohet në këtë lloj tregtie:

Nuk lejohet kultivimi me kusht që një pjesë e tokës të jetë për pronarin dhe tjetra për punëtorin.

Gjithashtu nuk lejohet për pronarin e tokës të thotë se unë do të marr nga fitimi një numër të caktuar kujtalësh.

Transmeton Handhaletu bin Kajs nga Rafi’ bin Hadixh se ka thënë: Më kanë treguar dy xhajet e mi se ata punonin tokën në kohën e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe merrnin prodhimin e anës së kanalit, apo një pjesë të cilën ua ndante pronari. Atëherë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i ndaloi nga kjo gjë. I thashë Rafiut: “Po nëse kjo bëhet me dinar e dirhem, a lejohet?” Tha: “Nuk ka problem të paguhen me dinar e dirhem (të holla).”

Lejthi ka thënë: “Ajo që ndalohej prej kësaj lloji tregtie ishte ajo në të cilën po të shihte ai që e kupton hallallin dhe haramin, nuk do t’a lejonte atë për shkak të rrezikshmërisë që ka në të (sepse nuk i dihet nëse do të ketë fitim apo jo, madje mund të ketë humbje nëse prodhimin e zë sëmundja apo ndonjë gjë tjetër).” [Buhariu, Nesai]

Transmetohet gjithashtu nga Handhale se ka thënë: Pyeta Rafi’ bin Hadixh për të punuar në tokën e dikujt me të holla? Ai tha: “Nuk ka problem për këtë, …nëse është diçka e ditur dhe e siguruar (për të cilën kanë rënë dakord) nuk ka problem në të.” [Muslim, Ebu Daud, Nesai Sahih] (Siç ndodh përgjithësisht sot nëpër firmat të cilat kanë blerë toka dhe punësojnë punëtorë me pagesë për mbjelljen dhe kultivimin e tyre)

MARRËVESHJA NË PËRKUJDESJEN PËR PEMËT.

Ç’është marrëveshja në përkujdesjen për pemët:

Ajo është të ngarkojë një pronar dikë që të kujdeset për një numër të caktuar të pemëve të tij me kusht që t’i japë atij gjysmën e frutave apo afër gjysmës.

Gjykimi për të:

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) “I vuri kusht çifutëve të Hajberit që t’i paguajnë muslimanëve gjysmën e të korrave dhe gjysmën e frutave të pemëve.” [Muttefekun alejhi]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se Ensarët i thanë të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Ndaji pemët e hurmave mes nesh dhe mes muhaxhirinëve!” Ai tha: “Jo.” Tha (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Atëherë hiqni ju shpenzimet e shërbimit dhe i ndajmë frutat e tyre.” Thanë: “Dëgjuam dhe u bindën.” [Muttefekun alejhi]

NGJALLJA E TOKËS SË VDEKUR.

Ç’është toka e vdekur:

Toka e vdekur është ajo tokë e pabanuar (djerrë) dhe është krahasuar banimi me jetën dhe djerra me vdekjen.

Ndërsa ngjallja e e tokës së vdekur është që të ngrihet dikush dhe të shkojë te një copë tokë të cilës nuk i njihet ndonjë pronar dhe t’a ngjallë atë me pastrim, mbjellje, vaditje apo ndërtim, duke u bërë kështu pronë e tij.

Nxitja e Islamit për te ajo:

Aisha (radijAllahu ‘anha) transmeton se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush ngjall një tokë e cila nuk i përket askujt, atëherë ajo bëhet pronë e tij.” [Buhariu]

Urvatu thotë: “Kështu gjykoi Umeri në kohën e hilafetit të tij.”

Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush ngjall një tokë të vdekur, ajo është e tij.” [Tirmidhiu Sahih]

Transmeton gjithashtu Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush e rrethon një tokë (me gardh a diçka tjetër), ajo është e tij.” [Ebu Daud Sahih]

QIRAJA.

Ç’është qiraja:

Qiraja është sundimi i dobisë (p.sh. strehimi është dobia e banesës) së diçkaje kudrejt një pagese.

Gjykimi për qiranë:

Allahu i Lartësuar thotë: “Nëse ato i japin qumësht fëmijëve tuaj, atëherë jepuni atyre shpërblimin (qiranë) e tyre.” [Talak, 6]

“Njëra prej atyre dyjave tha: O babai ynë! Punësoje atë me qira sepse ai është më i miri që ke punësuar, është i fortë dhe besnik.” [Kasas, 26]

“Ata gjetën aty një mur që donte të rrëzohej dhe ai e ngriti atë. Shoku i tij i tha (Musa alejhi selam i tha Hidrit): Nëse do mund të merrjë shpërblim për të.” [Kehf, 77]

“Aisha (radijAllahu ‘anha) transmeton se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe Ebu Bekri morrën me qira një burrë prej fisit Dejl pastaj një prej fisit Abd bin Udej, të cilët ishin udhëzues dhe njohës të mirë të shtegjeve (kjo ka qënë në hixhran e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për në Medine).” [Buhariu]

Gjërat në të cilat lejohet qiraja:

C’do gjë prej të cilës ka dobi dhe struktura e saj qëndron e pa prekur, lejohet qiraja në të nëse nuk ka ndonjë pengesë nga sheriati në lidhje me të.

Eshtë kusht që gjëja e marrë me qira të jetë e njohur, gjithashtu vlera e qirasë të jetë e njohur, koha e qirasë dhe lloji i punës.

Allahu i Lartësuar tregon për atë të moshuarin e Medjenit që i tha Musës ‘alejhis–selam: “Unë dëshiroj të të jap njërën nga këto dy bijat e mia (për martesë) dhe (mehri i tyre është) të më shërbesh tetë vjet e nëse i plotëson dhjetë, atëherë do të të isha mirënjohës.” [Kasas, 27]

Transmetohet nga Handhale bin Kajs se ka thënë: Pyeta Rafi’ bin Hadixh për të punuar në tokën e dikujt me të holla? Ai tha: “Nuk ka problem për këtë, …nëse është diçka e ditur dhe e siguruar nuk ka problem në të.” [Muslim, Ebu Daud, Nesai] (Siç ndodh përgjithësisht sot nëpër firmat të cilat kanë blerë toka dhe punësojnë punëtorë me pagesë për mbjelljen dhe kultivimin e tyre)

Qiraja (paga) e punëtorit:

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Jepjani hakun punëtorit para se t’i thahet djersa!” [Ibën Maxhe Sahih]

Gjynahi i atij që nuk ja jep hakun punëtorit:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu i Lartësuar thotë: Unë jam armik i tre personave në Ditën e Kiametit: një personi që jep për Hirin Tim pastaj tradhton, një personi që shet një njeri të lirë dhe e ha çmimin e tij dhe një personi që merr në punë një punëtor dhe pasi ai ia kryen punën, ky nuk ia jep hakun e tij.” [Buhariu Hasen]

Gjërat në të cilat nuk lejohet qiraja:

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe mos i detyroni robëreshat për prostitucion nëse ato dëshirojnë dlirësinë, me qëllim që të përfitoni diçka nga pasuritë e kësaj bote. Por nëse ndonjë i detyron ato, atëherë Allahu pas një detyrimi të tillë është Falës i Madh, Mëshirëplotë.” [Nur, 33]

Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) transmeton se një robëreshë e Abdullah bin Ubej bin Selul (koka e munafikëve) që quhej Mesikeh dhe një tjetër që quhej Emimeh, ai i detyronte ato për prostitucion dhe ato u ankuan tek i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Atëherë Allahu zbriti Fjalën e Tij: “Mos i detyroni robëreshat për prostitucion… deri në Fjalën e Tij: Allahu është Falës i Madh, Mëshirëplotë.” [Muslim Sahih]

“Ebu Mes’ud El-Ensari (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ka bërë haram çmimin e qenit, paratë e prostitucionit dhe qiranë e fallxhorit.” [Muttefekun alejhi]

Qiraja në leximin e Kur’anit:

Abdurrahman bin Shibël el-ensari thotë: Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Lexoni Kur’an dhe mos u ushqeni me të! Mos shtoni pasurinë me të! Mos e harroni atë (duke ndenjur gjatë pa lexuar) dhe mos e teproni në të (duke zbukuruar zërin së tepërmi)!” [Ahmedi Sahih]

Xhabir bin Abdullah thotë: I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) doli tek ne dhe ne ishim duke lexuar Kur’an e në mesin tonë ndodheshin beduinë dhe joarabë. Ai tha: “Lexoni se leximi juaj është i saktë! Do të vijnë pas jush njerëz që do t’a teprojnë në leximin e tij (duke zbukuruar zërin dhe duke u përpjekur që të nxjerrin shkronjat në një mënyrë të tepruar ashtu që të mburren e të bëhen të njohur), do të kërkojnë shpërblimin e tij shpejt dhe nuk do t’a vonojnë atë (do të kërkojnë shpërblimin (qiranë) e leximit në këtë botë dhe do i japin përparësi mbi shpërblimin e botës tjetër).” [Ebu Daud Sahih]

Ebu Seid El-Hudri (radijAllahu ‘anhu) transmeton se ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Mësojeni Kur’anin dhe kërkojini Allahut me të xhenetin para se t’a mësojnë atë njerëz që kërkojnë me të (mësimin e tij) dunjanë! Kur’anin e mësojnë tre persona: një person që mburret me të (për të fituar emër), një që ushqehet me të dhe një që e lexon atë për Hir të Allahut.” [Ibën Nasër Sahih]

SHOQËRITË TREGTARE.

Ç’është shoqëria tregtare:

Shoqëria tregtare është një marrëveshje që bëhet ndërmjet dy personave apo më shumë që të bashkohen me qëllim që të arrijnë të fitojnë në tregti. Kjo shoqëri mund të ndodh edhe pa ndonjë marrëveshje siç është rasti me trashëgiminë.

Gjykimi për shoqërinë tregtare:

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe me të vërtetë, shumë bashkëpjesëtarë i bëjnë padrejtësi njëri-tjetrit përveç atyre të cilët besojnë dhe punojnë mirësi e drejtësi. E sa pak janë këta!” [Sad, 24]

“Nëse ndonjë burrë apo grua nuk lë pas as paraardhës dhe as pasardhës, por ka vëlla ose motër, secili prej tyre merr një të gjashtën (e trashëgimisë), por nëse lë më shumë se dy, atëherë ata janë pjesëmarrës (ortakë) në një të tretën e trashëgimisë.” [Nisa, 12. (Ajeti është argument për pohimin e ortakësisë dhe shoqërive të ndryshme përgjithësisht.)]

Es-Saib (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i ka thënë të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Ke pas qënë ortaku im në kohën e injorancës dhe ishe ortaku më i mirë (që gjendej)…” [Ibën Maxheh Sahih]

Shoqëria tregtare sipas sheriatit:

Thotë imam Sheukani në “Sejli el-xhirar”, 3/246,248: “Shoqëria e rregullt në sheriat është ajo shoqëri që gjendet si rrjedhojë e pëlqimit të dy palëve apo më shumë në mënyrë që ç’donjëri prej tyre të fusë një sasi të caktuar parashë dhe pastaj t’i fusin ato në tregti me qëllim që të arrijnë të fitojnë dhe në fund t’a ndajnë fitimin në atë mënyrë që secili të marrë në raport me të hollat që futi në atë aktivitet biznesi.

Nëse ata bienë dakord që t’a ndajnë fitimin në mënyrë të barabartë pa marrë parasysh se nga sa lekë kanë futur, atëherë kjo është e lejuar meqë ata e kanë pëlqyer një gjë të tillë qoftë edhe sikur të jetë pasuria që ka futur ndonjëri prej tyre shumë e vogël dhe pasuria e tjetrit e madhe. Nuk ka problem në sheriat për një gjë të tillë përderisa ajo tregti të jetë me pëlqimin e të gjithë ortakëve dhe me dëshirën e tyre.”

AZHIOTAZHI.

Ç’është azhiotazhi:

Azhiotazhi (el-mudarabe) është marrë prej bredhjes nëpër tokë që do të thotë udhëtimi me qëllim tregtie.

Allahu i Lartësuar thotë: “…Dhe të tjerë udhëtojnë nëpër tokë duke kërkuar Begatitë e Allahut…” [Muzzemil, 2]

Quhet gjithashtu në arabisht Kirad-ndarje, shkëputje, sepse i zoti i pasurisë ndan një pjesë të pasurisë së tij për t’a futur në tregti si dhe ndan gjithashtu një pjesë të fitimit me ortakun që bëri tregti me pasurinë e tij.

Eshtë për qëllim me azhiotazhin këtu: “Marrëveshja ndërmjet dy palëve për të paguar njëra palë shumën që duhet për aktivitetin e caktuar palës tjetër e cila do t’i punojë ato në atë aktivitet dhe fitimin do t’a ndajnë sipas asaj që bienë dakord që në fillim (njëra palë ka të hollat kurse tjetra përvojën dhe lodhjen)”

Gjykimi për azhiotazhin:

Ibën Mundhir thotë në librin (radijAllahu ‘anhu) tij “El-Mexhmu'”, f.124: “Dijetarët janë bashkuar në mendimin se azhiotazhi me ar e argjend (të holla, para) është i lejuar, si dhe janë bashkuar gjithashtu në fjalën se punëtori ka të drejtë t’i vërë kusht financuesit për të marrë një të tretën e fitimit, gjysmën e tij, ose aq sa bienë dakord që në fillim të marrëveshjes dhe me kusht që të jetë e ditur nga të dyja palët që në fillim.”

Edhe shokët e të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kanë punuar me azhiotazh:

Zejd ibën Eslem transmeton nga babai i tij se ka thënë: Doli Abdullahi dhe Ubejdilahi, dy bijtë e Umer bin Hatabit (radijAllahu ‘anhum) me një ushtri për në Irak. Kur mbërritën kaluan nga Ebu Musa El-Esh’ari që ishte kryetar i Basras. Ai u uroi mirëseardhjen dhe pastaj tha: “Nëse do të mund të bëja diçka për ju, do ta bëja.” Pastaj tha: “Ah! Po, këtu kam prej pasurisë së Allahut (lekët e zekatit të banorëve të Basras) të cilën desha t’ia dërgoj prijësit të besimtarëve. Unë po ua jap juve që të bleni prej mallit të Irakut dhe pastaj t’a shisni në Medine. Pasi t’a shisni mallin, jepini origjinën e të hollave prijësit të besimtarëve, ndërsa fitimin e keni ju të dy.”Ata thanë: “Do t’a donim një gjë të tillë.”

Ashtu bëri dhe i shkruajti Umer bin Hatabit (radijAllahu ‘anhu) që të marrë të hollat (e zekatit) prej tyre.

Pasi që erdhën në Medine dhe fituan prej tregtisë, shkuan te Umeri (radijAllahu ‘anhu) për të paguar lekët e zekatit që u dha Ebu Musa.

Ai (Umeri) tha: “A i dha të gjithë ushtrisë kështu si juve?” Thanë: “Jo.” Atëherë Umeri (radijAllahu ‘anhu) tha: “Domethënë ju dha meqë jeni bijtë e prijësit të besimtarëve! Dorëzojeni pasurinë e zekatit bashkë me fitimin!”

Abdullahi nuk foli, kurse Ubejdilahi tha: “Nuk duhet t’a bësh këtë o prijësi i besimtarëve, sepse nëse kjo pasuri do të ishte pakësuar në tregti apo do të kishte humbur e gjitha, atëherë ne do t’a kompensonim atë!”

Umeri tha: “Dorëzojeni!”

Abdullahi përsëri heshti, kurse Ubejdilahi tha të njëjtën gjë.

Atëherë dikush prej të pranishmëve tek Umeri (radijAllahu ‘anhu) tha: “O prijësi i besimtarëve! Përse nuk e llogarit si azhiotazh?” Tha: “Po e llogaris si të tillë. Atëherë Umeri (radijAllahu ‘anhu) mori origjinën e pasurisë (lekët e zekatit) dhe gjysmën e të gjithë fitimit (për t’i vënë në arkën e pasurisë së muslimanëve) dhe mori Abdullahi me Ubejdilahin, dy bijtë e Umer bin Hatabit, gjysmën tjetër të fitimit.” [Malik, Bejhaki Sahih]

Besnikëria e punëtorit:

Azhiotazhi është i lejuar në ç’do formë qoftë; i kufizuar (nga i pasuri, si p.sh. të thotë që bëj këtë lloj tregtie, apo mos e ngarko mallin në anije etj.) apo i pakufizuar (si p.sh. të thotë që bëj ç’do lloj tregtie që do) dhe punëtori nuk kompenson asgjë vetëm në rast se e prish diçka me dashje apo duke bërë diçka që ia ka ndaluar i zoti i pasurisë.

Ibën Mundhiri thotë: “Dijetarët janë bashkuar në mendimin se nëse i zoti i pasurisë e ndalon punëtorin të shesë mall pa lekë në dorë dhe ai shet, atëherë punëtori duhet t’a kompesojë atë (nëse nuk ia kthejnë borxhin).”

Hakim ibën Hizami (radijAllahu ‘anhu), shok i të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) “Kur i jepte dikujt pasuri me qëllim azhiotazhi, i vinte kusht që mos t’a fuste atë para në mëlçi të njoma (ushqime që prishen), mos t’ë kalonte me të detin dhe mos të kalonte nëpër barqet e luginave. Nëse bën ndonjë prej këtyre, atëherë do të kompesosh mallin tim.” [Darakutni, Bejhaki Sahih]

PARAPAGIMI.

Ç’është parapagimi (es-selem):

Es-Selem është shitja e diçkaje të përshkruar e të përcaktuar e cila nuk është prezent por që pritet të vijë duke paguar çmimin para dorëzimit të mallit.

Gjykimi për të:

Allahu i Lartësuar thotë: “O ju që keni besuar! Kur të lidheni për një borxh për një kohë të caktuar, shkruajeni atë!” [El-Bekare, 282]

Thotë Inën Abasi (radijAllahu ‘anhu): “Betohem se parapagimin e siguruar për në një kohë të caktuar, Allahu e ka bërë hallall në Librin e Tij dhe e ka lejuar atë. Pastaj lexoi Ajetin e mësipërm.” [El-Hakim, Bejhaki Sahih]

Gjithashtu, ibën Abasi (radijAllahu ‘anhu) thotë: “Kur i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) erdhi në Medine, ata shisnin hurmat me paradhënie dy apo tre vjet para.” Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Kush parapaguan për diçka, atëherë të jetë pesha e caktuar, masa e caktuar dhe koha e caktuar!” [Muttefekun alejhi]

Parapagimi atij që nuk e posedon bazën e mallit (farën):

Nuk është kusht në es-selem që i parapaguari për një mall të caktuar t’a posedojë atë në çast:

Muhamed iben ebi Muxhalid thotë: “Më dërgoi Abdullah ibën Shidad dhe Ebu Burde tek Abdullah ibën ebi Auf (radijAllahu ‘anhuma) dhe më thanë: Pyete atë nëse parapaguanin shokët e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në kohën e tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për grurin?” Abdullahi tha: “Parapaguanim fise të Shamit për grur, elb dhe vaj, për sasi të caktuar dhe kohë të caktuar.” I thashë: “A i paguanit vetëm atij që e kishte farën?” Tha: “Nuk pyesnim fare për këtë gjë.” Pastaj më dërguan te Abdurrahman ibën Ebza dhe pasi e pyeta më tha: “Shokët e të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) parapaguanin në kohën e tij (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe nuk i pyesnim nëse kishin farë apo jo.” [Buhariu, Ebu Daudi, Nesai, ibën Maxheh]

BORXHI.

Dobia e borxhit:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush i heq muslimanit një ankth e brengë në këtë botë, atij Allahu do t’i heqi një nga ankthet e Ditës së Gjykimit dhe kush ia lehtëson atij që është ngushtë (duke ia falur borxhin ose duke ia larë atë, apo duke ia shtyrë afatin), Allahu do t’ia lehtësojë atij në dunja dhe ahiret. Allahu është në ndihmën e robit të Tij derisa ai të jetë në ndihmën e vëllait të tij.” [Muslim, Tirmidhi, Ebu Daud Sahih]

Ibën Mes’udi (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ç’do musliman që i jep borxh vëllait të tij dy herë, i shkruhet sikur ka dhënë sadaka sa vlera e njërës herë.” [Ibën Maxheh Hasen]

Shtrëngimi në të:

Theubani, shërbëtori i të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Atij që i ndahet shpirti nga trupi dhe është i pastër nga tre gjëra, do të hyjë në Xhenet: nga mendjemadhësia, fshehja e plaçkës së luftës dhe borxhi.” [Ibën Maxheh, Tirmidhi Sahih]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shpirti i besimtarit qëndron i lidhur me borxhin e tij deri sa t’i shlyhet.” [Turmidhi Sahih]

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush vdes duke pasur borxh një dinar apo një dirhem, do t’i shlyhet nga punët e tij të mira. Nuk do të ketë atje as dinar e as dirhem.” [Ibën Maxheh Sahih]

Transmeton Ebu Katade (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u ngrit dhe foli. U përmendi atyre se xhihadi në Rrugën e Allahut dhe besimi në Allahun, janë punët më të mira. Një burrë u ngrit dhe tha: “O i Dërguari i Allahut! Nëse unë vritem në Rrugën e Allahut, a më fshihen gjynahet?” I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha atij: “Po, nëse ti vritesh në Rrugën e Allahut duke qënë se ke duruar dhe ke kërkuar shpërblimin e Allahut, në ball dhe jo në shpinë (nuk ke qenë duke dezertuar dhe kthyer shpinën armikut).” Pastaj tha i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Si the?” Tha: Thashë se nëse vritem në Rrugën e Allahut, a më fshihen gjynahet?” I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Po, nëse vritesh në Rrugë të Allahut duke qenë se ke duruar dhe ke kërkuar shpërblimin nga Allahu, në ball dhe jo në shpinë, përveç borxhit (d.m.th. borxhi nuk të falet). Xhibrili ma tha këtë gjë (tani).” [Muslim, Tirmidhi, Nesai Sahih]

Ai që merr të hollat e njerëzve dhe ka për qëllim t'i kthejë ato:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ai që merr paret e njerëzve dhe ka për qëllim që t’i kthejë ato, Allahu ia shleftë ato (e ndihmoftë në kthimin e borxhit) dhe ai që i merr duke pasur për qëllim shpërdorimin e tyre, Allahu e shpërdëroftë atë!” [Buhariu]

Shuajb ibën Amër thotë: Na ka treguar Suhejb el-Hajër se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Ai burrë që merr një borxh dhe ka për qëllim që mos t’a kthejë atë, do t’a takojë Allahun duke qënë hajdut.” [Ibën Maxheh Hasen Sahih]

Urdhëri për shlyerjen e borxhit:

Allahu i Lartësuar thotë: “Sigurisht që Allahu iu urdhëron t’ua ktheni prapë atyre që u takojnë gjërat e dhëna juve amanet për ruajtje në besim dhe që kur të gjykoni mes njerëzve, të gjykoni me drejtësi. Vërtet sa i shkëlqyer është mësimi që Allahu jua jep juve! Vërtet Allahu është gjithnjë Gjithëdëgjues, Gjithëshikues.” [En-Nisa, 58]

Mirësjellja në kërkimin e kthimit të borxhit:

Ibën Umeri dhe Aisha (radijAllahu ‘anhuma) transmetojnë se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush kërkon një të drejtë të tij (borxhin) t’a kërkojë atë me butësi…” [Ibën Maxheh Sahih]

Shtyrja e afatit të atij që është ngushtë:

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe në qoftë se borxhliu është në vështirësi, atëherë i lini kohë atij derisa t’i lehtësohet mundësia për t’i kthyer detyrimet, por nëse ju ia falni në shenjë mirësie, kjo është shumë më mirë për ju, vetëm sikur t’a dinit.” [El-Bekare, 280]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Një njeri gjithmonë u jepte borxh njerëzve dhe i thoshte shërbyesit të tij sa herë që e çonte për këtë punë te njerëzit: “Nëse borxhliu është i varfër, falja atij, që kështu të mund të na falë Allahu neve.” Kështu që kur ai shkoi te Allahu (ndërroi jetë), Allahu e fali atë.” [Buhariu]

Ebu El-Jusr (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush dëshiron që Allahu t’a fusë në Hijen e Tij (në Ditën e Kijametit), atëherë le t’ia shtyjë afatin borxhliut që është ngushtë ose t’ia falë borxhin atij!” [Ibën Maxheh Sahih]

Mosshlyrja e borxhit prej atij që ka mundësi është padrejtësi:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shtyrja e shlyerjes së borxhit prej atij që ka mundësi është padrejtësi.” [Muttefekun alejhi]

Izolimi i atij që ka mundësi të shlyejë borxhin dhe nuk e bën:

Transmeton Amër bin Sherijd nga babai i tij se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Shtyrja e shlyerjes së borxhit prej atij që ka mundësi e bën të lejuar hapjen e fjalës se ai ka bërë padrejtësi dhe dënimin e tij me izolim e kërcënim.” [Nesai, Ibën Maxheh, Ebu Daud Hasen]

Ç’do borxh që sjell fitim është kamatë:

Ebu Burdeh thotë: “Shkova në Medine dhe takova Abdullah bin Selam. Ai më tha: “Eja me mua në shtëpinë time që të të jap të pish me kupën në të cilën ka pirë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe të falesh në një xhami në të cilën ai është falur. Shkova me të dhe më dha të pija dhe hurma për të ngrënë pastaj u fala në xhaminë e tij.” Më tha: “Ti je në një tokë në të cilën është shfaqur kamata. Prej llojeve të kamatës është që njëri prej jush të marrë borxh për një afat të caktuar dhe kur të vijë afati, të shlyejë borxhin dhe të sjellë bashkë me të një torbe në të cilën ka një dhuratë. Ruaju asaj torbeje dhe asaj që ka në të!” [Buhariu, Bejhakiu Sahih]

PENGU.

Ç’është pengu:

Pengu në kuptimin gjuhësor është izolimi. Prej kësaj është edhe Fjala e Allahut: “Secili është peng për atë që ai ka fituar.” [Muddethir, 38]

Ndërsa në koptimin legjislativ, pengu është të lësh një plaçkë (peng) të lidhur me borxhin, në mënyrë që borxhdhënësi të marrë prej asaj plaçkeje hakun e tij nëse borxhliu nuk e shlyen dot borxhin.

Gjykimi për pengun:

Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe nëse jeni në udhëtim dhe nuk mundeni të gjeni dot shkrues (të borxhit), atëherë merrni ose lini peng diçka!” [El-Bekare, 283]

Përkufizimi i lënies së pengut me udhëtimin në këtë ajet është përmendur se në udhëtim ndodh më shpesh kjo gjë, por kjo nuk do të thotë që në raste normale dhe joudhëtimi, kjo gjë (pengu) të jetë i ndaluar, sepse hadithet e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tregojnë lejueshmërinë e kësaj.

Tregon Aisha (radijAllahu ‘anha) se: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) bleu ca drith te një çifut me qëllim që t’ia paguajë në një afat të caktuar dhe i la atij peng mburojën e tij të luftës.” [Muttefekun alejhi]

A lejohet përdorimi i pengut:

Nuk i lejohet atij që e merr pengun t’a përdorë dhe të përfitojë prej tij, për arsyen që thamë tek borxhi: çdo borxh që sjell fitim është kamatë.

Por në rast se pengu është kafshë ngarkese apo kafshë që i merret qumështi, atëherë i lejohet pengëmbajtësit që t’i hipë asaj apo t’a mjelë atë tjetrën nëse ai i ushqen ato.

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kafsha e ngarkesës mund të përdoret për t’i hipur nëse është lënë peng dhe nëse shpenzohet për të. Qumështi i kafshës mund të pihet nëse është lënë peng dhe nëse shpenzohet për të. Dhe ai që i hipën asaj apo i merr qumështin ka për detyrë t’a ushqejë atë.” [Buhariu, Ebu Daudi, Tirmidhiu, ibën Maxheh]

TRANSFERIMI I PARAVE.

Ç’është transferimi i parave:

Transferimi i parave është kalimi i borxhit prej dikujt tek dikush tjetër.

Nëse dikush i ka marrë dikujt para borxh dhe atij i ka marrë borxh një i tretë, dhe ky e transferon borxhin që i ka dhënë të tretit tek i pari (d.m.th. që borxhin që i ka marrë këtij ai i treti mos t’ia kthejë këtij, por atij të parit të që ky i ka marrë borxh), atëherë borxhdhënësi i parë ka për detyrë që t’i drejtohet borxhliut të tretë nëse ai ka mundësi t’a shlyejë borxhin.

I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Shtyrja e kthimit të borxhit nga ai që ka mundësi është padrejtësi dhe nëse ndokush nga ju transferohet tek ndonjë që ka mundësi financiare, atëherë le të transferohet!” [Ibën Maxheh, Ahmed Sahih]

DEPOZITIMI.

Ç’është depozitimi:

Depozitimi apo amaneti është lënia e diçkaje për t’a ruajtur tek dikush tjetër.

Gjykimi për të:

Nëse dikush i lë vëllait të tij për të ruajtur një plaçkë (amanet), atëherë është e pëlqyeshme që ai t’a pranojë atë nëse është i sigurtë te vetja se mund t’a ruajë atë amanet. Shkaku i të qënurit e pëlqyeshme pranimi i amanetit është duke u nisur nga rregulli i të ndihmuarit njëri-tjetrin në punë të mira e të devotshme.

Pastaj është detyrë për mbajtësin e amanetit që t’ia kthejë atë të zotit të tij kur ai t’a kërkojë atë.

Allahu i Lartësuar thotë: “Sigurisht që Allahu ju urdhëron që t’ua ktheni prapë atyre që u takojnë gjërat e dhëna juve amanet për ruajtje në besim.” [Nisa, 58]

I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Ktheja amanetin atij që t’a ka lënë atë në besim!” [Tirmidhiu, Ebu Daudi Sahih]

Kompensimi i amanetit nëse prishet në dorën e mbajtësit:

Nuk kompenson gjë mbajtësi i amanetit vetëm në rast se nuk kujdeset ashtu si duhet për të.

Tregon Amër bin Shuajb nga babai i tij, nga gjyshi i tij se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Atij që i lihet një amanet, nuk kompeson gjë nëse ai prishet tek ai.” [Ibën Maxheh Hasen]

Tregon gjithashtu (Amri) se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk ka kompesim mbi atë që i është besuar diçka.” [Darakutni, Bejhakiu Hasen]

“Enes bin Malik (radijAllahu ‘anhu) tregon se Umer bin Hatabi (radijAllahu ‘anhu) i ngarkoi atij që të kompensonte një plaçkë që i ishtë lënë amanet dhe u vodh.” Thotë Bejhakiu: “Kjo ka ndodhur se ai nu është kujdesur për të ashtu si duhet, kështu që e kompensoi atë për shkak të moskujdesit.” [Bejhakiu, 6/289]

HUADHËNIA.

Ç’është huadhënia:

Dijetarët e fikhut thonë: Huadhënia është lejimi që bën i zoti i një plaçke një tjetri për të përdorur plaçkën e tij pa paguar gjë kudrejt atij përdorimi.

Gjykimi për të:

Të japësh hua është diç;a e pëlqyer duke u nisur nga Fjala e Allahut të Lartësuar që thotë: “Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira e të devotshme!” [El-Maide, 2]

I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Allahu është në ndihmë të robit deri sa të jetë ai në ndihmë të vëllait të tij.” [Tirmidhiu, Ibën Maxheh Sahih]

Allahu i Lartësuar ka folur rëndë për ata që nuk japin hua: “Mjerë për ata që falen (për sy e faqe) të cilët janë të pakujdesshëm për namazin e tyre. Ata të cilët bëjnë vepra të mira vetëm për t’u dukur në sy të njerëzve dhe ata të cilët nuk japin as hua (fqinjit).” [El-Maun, 4-7]

Urdhëri për kthimin e huasë:

Allahu i Lartësuar thotë: “Sigurisht që Allahu ju urdhëron që t’ua ktheni prapë atyre që u takojnë gjërat e dhëna juve amanet për ruajtje në besim.” [Nisa, 58]

Kompensimi i saj nëse prishet:

Huamarrësi është i besueshëm dhe nuk e kompenson huanë e prishur vetëm nëse nuk kujdeset për të ose i vë kusht huadhënësi që nëse e prish plaçkën, atëherë do t’a kompensojë.

Tregon Saf’uan bin Ja’la se babai i tij ka thënë: Më ka thënë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Kur të të vijnë të dërguarit e mi, jepu atyre tridhjetë mburoja (lufte) dhe tridhjetë deve.” Thashë: “O i Dërguari i Allahut! A t’ua jap si hua të garantuar apo për të më kthyer të njëjtën plaçkë?” Tha: “Për të të kthyer të njëjtën plaçkë.” [Ebu Daud Sahih]

Thotë Emir Es-Saneani në librin “Subulus-Selam”:3/69: “Huaja e garantuar është ajo e cila kompensohet me vlerën e saj nëse prishet, ndërsa huaja që duhet kthyer po e njëjta është ajo që nuk konpensohet me vlerë. Thotë: Dhe hadithi është argument për moskompensimin e huasë vetëm në rast kushtëzimi.”

GJËJA E GJETUR.

Ç’është gjëja e gjetur:

E gjetura është çdo lloj pasurie që respektohet nga sheriati (që është e lejuar) e cila gjendet e humbur dhe nuk i dihet pronari.

Detyra e atij që gjen diçka të humbur:

Kush gjen të holla që i kanë humbur dikujt, ka për detyrë të mësojë llojin dhe sasinë e tyre, pastaj t’ë marrë një besimtar të drejtë për të dëshmuar dhe ti ruajë ato dhe të pyesë se kujt i kanë humbur për një vit rresht. Nëse dikush vjen dhe pasi e provon për shenjat del se janë të atij, atëherë ia dorëzon ato të zotit qoftë edhe pas një viti. Në të kundërt, nëse nuk i del i zoti, atëherë i lejohet t’i përdorë ato për vete.

Suejd bin Gafle thotë: Takova Ubej bin Keab dhe më tha: “Gjeta një qese me njëqind dinarë në të dhe shkova të pyesja të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) se ç’të bëja me to?” Ai tha: “Pyet për të një vit rresht!”

Pyeta një vit dhe nuk e gjeta të zotin e saj, pastaj shkova te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai më tha: “Pyet për të edhe një vit tjetër!”

Pyeta edhe një vit tjetër por përsëri nuk e gjeta pronarin e saj, kështu që shkova te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) për të tretën herë dhe ai më tha: “Ruaje qesen e tyre (copën ku ishin futur), numëroji të hollat dhe përdori ato për vete. Nëse vjen i zoti i tyre ktheja ato e në të kundërt shpenzoi për vete!”

Thotë Ubej: “Atëherë i shpenzova ato për vete.”

Thotë Suejdi: “Më pas e takova Ubejin në Meke dhe më tha: Nuk e di nëse duhet pyetur tre vjet rresht apo vetëm një vit!” [Muttefekun alejhi]

Ijad bin Himari transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush gjen diçka të humbur, le të marrë të dëshmojë një apo dy dëshmitarë dhe mos të ndërrojë as mos të fshehë diçka prej saj. Nëse vjen i zoti i saj, atëherë ka të drejtë ta marrë atë e nëse jo, atëherë ajo është pasuria e Allahut të cilën ia jep kujt të dojë (d.m.th. t’a shfrytëzojë ai që e gjen).” [Ibën Maxheh, Ebu Daud Sahih]

Delet dhe devetë e humbura:

Kush gjen një dele të humbur, duhet t’a marrë atë dhe të pyesë për të zotin e saj. Nëse e gjen ia kthen atij e nëse nuk e gjen, bëhet pronë e tij.

Ndërsa ai që gjen një deve të humbur, nuk lejohet që t’a marrë atë sepse nuk është frikë se atë mund t’a hajë ndonjë kafshë.

Zejd bin Halid El-Xhuheni (radijAllahu ‘anhu) thotë: Erdhi një beduin te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe e pyeti për gjënë e gjetur. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Pyet për të zotin e saj një vit rresht dhe pyet nëse ndokush e njeh qesen dhe rripin e tyre. Nëse vjen i zoti i tyre, ia kthen ato atij dhe në të kundërt i përdor për vete.” Tha (beduini): “O i Dërguari i Allahut! Po me delen e gjetur ç’të bëj?” Tha (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Ajo është e jotja, ose e vëllait tënd, ose e ujkut.” Tha (beduini): “Po me devenë e humbur?” Atëherë ndryshoi fytyra e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe tha: “C’të duhet ty me të! Ajo e ka me vete ushqimin dhe ujin e saj, pastaj mund të shkojë te uji dhe mund të hajë prej pemëve (pa pasur frikë se mund t’a hajë ujku apo ndonjë kafshë tjetër).” [Muttefekun alejhi]

Gjetja e gjërave që hahen dhe atyre pa vlerë të konsiderueshme:

Kush gjen në rrugë diçka që hahet, i lejohet atij që t’a hajë atë dhe kush gjen diçka pa vlerë të konsiderueshme, i lejohet t’a përvetësojë atë.

Tregon Enesi (radijAllahu ‘anhu) se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) kaloi pranë një kokrre hurme të rënë në tokë dhe tha: “Nëse nuk do të kisha frikë se mund të jetë prej sadakasë, do t’a haja atë.” [Muttefekun alejhi]

Gjëja e gjetur në Harem (në territorin e Kabes):

Nuk lejohet marrja e gjësë së humbur në Harem, vetëm në rast se pyet për të zotin e saj përgjithmonë dhe nuk lejohet shpenzimi i saj pas një viti siç është për të gjeturat në vend tjetër.

Ibën Abasi (radijAllahu ‘anhuma) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Allahu i Lartësuar e ka bërë të ndaluar (të shenjtë) Mekën dhe ajo nuk është lejuar për ndokënd para meje dhe nuk do të bëhet e lejuar për ndokënd pas meje, ndërsa mua më është lejuar vetëm në një orë të një dite. Nuk lejohet në të prerja (lufta), thyerja e pemëve, trembja e gjahut (kafshëve) dhe nuk merret gjëja e humbur në të vetëm për atë që pyet për të zotin e saj.” [Buhariu]

FËMIJA I GJETUR.

Fëmija i gjetur është ai fëmijë i vogël që gjehet në rrugë, apo që ka humbur rrugën, apo që nuk i njihen prindërit.

Gjykimi për të:

Marrja e tij është farz kifaje (obligim kolektiv) duke u bazuar në Fjalën e Allahut të Lartësuar: “Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira e të devotshme!” [El-Maide, 2]

Feja e tij, liria dhe shpenzimi për të:

Nëse gjendet një foshnje (i hedhur) në një vend musliman, atëherë ai është musliman dhe kudo që të gjendet ai konsiderohet si një i lirë (që nuk është rob) sepse liria është origjina tek njerëzit. Nëse bashkë me të gjendet ndonjë pasuri, atëherë ajo shpenzohet për të e nëse nuk gjendet gjë, shpenzimet e tij i takojnë bankës së shtetit.

Sunejn bin Xhemijleh (një burrë prej fisit beni selim) thotë: “Më gjetën të humbur dhe më dërguan te Umer bin Hatabi (radijAllahu ‘anhu).”

Ai që më gjeti i tha: “O prijës i besimtarëve! Ky është njeri i mirë.” 

Umeri tha: “A është e vërtetë kjo?”

Tha: “Po.”

Atëherë Umeri (radijAllahu ‘anhu) tha: “Merre atë dhe dije se ai është njeri i lirë, ti je kujdestari i tij dhe mbi ne janë shpenzimet e tij (mbi pasurinë e shtetit).” [Malik, Bejhaki Sahih]

Trashëgimia e fëmisë së gjetur:

Nëse fëmija i gjetur vdes dhe lë pasuri por nuk lë pas ndonjë trashëgimtar, atëherë trashëgimia e tij i kalon bankës së shtetit. Po ashtu edhe ed-dijetu –kompensimi i tij- nëse e vrasin i takon bankës së shtetit.

Pohimi i prejardhjes së tij:

Nëse dikush pohon se i gjeturi është fëmija e tij, qoftë pohuesi burrë apo grua, atëherë ai hidhet mbi të në rast se të qenurit prind i tij është diçka e mundshme.

Nëse pohojnë dy apo më shumë njerëz, atëherë ai hidhet mbi atë që sjell fakte. E nëse asnjëri prej tyre nuk ka fakte, atëherë kjo gjë i lihet në dorë specialistit që i njeh prejardhjet sipas shëmbëlltyrës së njerëzve dhe pastaj fëmija hidhet mbi atë për të cilin gjykon specialisti.

Aisha (radijAllahu ‘anha) thotë: “Hyri te unë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i gëzuar dhe me fytyrë të qeshur dhe tha: “A e di që Muxhzir El-Madlexhi vështroi pak më parë te Zejdi dhe Usameja të cilët kishin mbuluar kokat dhe këmbët i kishin të zbuluara dhe tha: Këto këmbë janë prej njëra-tjetrës.” [Muttefekun alejhi]

Nëse njohësi i këtyre gjërave thotë se ai fëmijë është i dy vetëve, atëherë ai hidhet mbi ata të dy.

Transmeton Sulejman bin Jesar nga Umeri (radijAllahu ‘anhu) se në kohën e hilafetit të tij një grua shkoi me dy vetë në të njëjtin muaj në kohën e pastërtisë së saj (pas zakoneve). Specialisti tha: “Ata që të dy kanë pjesë në të. Atëherë Umeri (radijAllahu ‘anhu) e hodhi atë fëmijë mbi të dy ata.” [Bejhakiu Sahih]

DHURATA.

Ç’është dhurata:

Dhurimi është falja e një plaçke dikujt tjetër pa pagesë dhe duke qenë dhuruesi gjallë.

Nxitja në të:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Dhuroni që të duheni!” [Bejhakiu Hasen]

Pranimi i dhuratës edhe nëse është pak:

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nëse do të më ftonin për të ngrënë shpatullën e një kafshe apo kyçin e këmbës së saj, do t’i përgjigjesha ftesës dhe nëse do të më dhuronin një shpatull apo një kyç të këmbës së kafshës, do t’a pranoja dhuratën.” [Buhariu] (Shpatulla e kafshës ka qenë pjesa më e preferuar e mishit të kafshës te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem), ndërsa kyçi i këmbës është diçka pa vlerë që nuk ka mish. I ka përmendur këto të dyja për të thënë që do i përgjigjesh ftesës dhe do e pranonte dhuratën njëlloj, nëse ishte diçka e preferuar apo diçka pa ndonjë vlerë të konsiderueshme.)

Dhurata që nuk refuzohet:

Azra bin Thabit El-Ensari thotë: “Më ka treguar Themameh bin Abdullah pasi hyra te ai dhe më dha të hidhja parfum, se Enesi (radijAllahu ‘anhu) nuk e kthente mbrapsht parfumin dhe thoshte se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nuk e kthente parfumin mbrapsht.” [Buhariu, Tirmidhiu]

Ibën Umeri (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Tre gjëra nuk kthehen mbrapsht: jastëkët mbështetës, gjalpi dhe kosi.” [Tirmidhiu Hasen]

Kush ka më shumë të drejtë për t’i dhuruar atij:

Aisha (radijAllahu ‘anha) tregon se i ka thënë të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Unë kam dy komshije, cilës prej atyre t’i bëj një dhuratë?” Tha: “Asaj që e ka derën e shtëpisë më afër derës tënde.” [Buhariu, Ebu Daudi]

Ndalimi nga bërja dallim mes fëmijëve në dhuratë:

Neuman bin Beshir thotë: Babai im më dhuroi një pjesë të pasurisë së tij dhe nëna ime, Amrah bintu Ravaha i tha: Nuk jam dakord me këtë gjë pa folur me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem). Atëherë ai shkoi te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai i tha atij: “A e bërë këtë gjë me të gjithë fëmijët e tu?” Tha: “Jo.” Tha i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Kini frikë Allahun dhe mbani drejtësi mes fëmijëve tuaj!” U kthye babai im dhe e ktheu mbrapsht atë që më dhuroi. Në një transmitim tjetër thuhet se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) i tha atij: “Atëherë nuk dëshmoj për këtë sepse unë nuk bëhem dëshmitar për padrejtësi.” Ndërsa në një transmetim të tretë thuhet: Pastaj tha (i Dërguari): “A dëshiron që të të binden të gjithë njëlloj? ” Tha: “Po.” Tha: “Atëherë mos e bëj atë gjë!” [Muttefekun alejhi]

Nuk lejohet që ndokush të kërkojë atë që dhuroi dhe as t’a blejë atë:

Ibën Abasi (radijAllahu ‘anhuma) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk na shkon për shtat shembulli i keq; ai që kthehet te dhurata e tij është si qeni që kthehet te e vjella e tij.” [Muttefekun alejhi]

Zejd bin Eslem tregon se i ati i tij ka dëgjuar Umer bin Hatabin (radijAllahu ‘anhu) të thotë: “Dhashë një kal për në Rrugë të Allahut dhe atij që ja dhashë i humbi. Atëherë doja t’a bleja prej atij që e kishte gjetur duke menduar se do të ma shesë lirë dhe pyeta për këtë të Dërguarin (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e ai më tha: “Mos e blij atë edhe sikur t’a japë me një dirhem të vetëm sepse ai që kthehet te lëmosha e tij është si qeni që kthehet te e vjella e tij.” [Muttefekun alejhi]

Përjashtohet nga kjo prindi që i jep diçka fëmijës së tij:

Ibën Umeri dhe Ibën Abasi (radijAllahu ‘anhuma) tregojnë se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk i lejohet askujt që jep ndonjë dhuratë, të kthehet tek ajo, përveç prindit në atë që i jep fëmijës së tij (atij i lejohet).” [Ebu Daud, Tirmidhi, Nesai Sahih]

Por nëse ai të cilit i bëhet dhurata e kthen atë mbrapsht, atëherë nuk ka gjë që dhuruesi t’a marrë atë:

Aisha (radijAllahu ‘anha) tregon se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u fal dhe kishte veshur një rrobe të lëmuar me shënime në të. Gjatë faljes i tërhoqën vëmendjen shenjat e saj dhe pasi mbaroi faljen tha:“Kthejani këtë këmishë Ebu Xhehmit dhe më sillni një tjetër të ashpër, sepse ajo ma tërhoqi vëmendjen në namaz pak më parë.” [Muttefekun alejhi]

Gjykimi për atë që bën një dhuratë dhe më pas e trashëgon atë:

Abdullah bin Burejdeh thotë se babai i tij ka thënë: Një grua erdhi te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe tha: “O i Dërguari i Allahut! Unë i dhashë si dhuratë nënës sime një robëreshë dhe ajo tani vdiq.” I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Allahu ty të shkruajti sevape dhe t’a ktheu trashëgiminë.” [Muslim, Tirmidhi, Ebu Daud]

Dhurata që marrin nënpunësit është e pamerituar:

Ebu Hamid Es-Saidi (radijAllahu ‘anhu) thotë: I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ngarkoi për mbledhjen e zekatit një burrë prej fisit Ezd që e quanin Ibnu Letbijeh. Kur u kthye nga puna tha: Kjo është e juaja, kurse kjo m’u dhurua mua. I dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) hipi në minber dhe pasi falenderoi Allahun tha: “Si është puna me punëtorin që e ngarkojmë me një punë dhe ai vjen e thotë: kjo është e jotja e kjo është e imja? A nuk ulet në shtëpinë e të jatit e të ëmës së tij dhe të shohë nëse do t’i dhurohet gjë apo jo? Betohem në Atë që ka në Dorë shpirtin tim! Nuk merr ndonjë gjë prej saj vetëm se do t’i ngarkohet mbi qafë në Ditën e Kijametit…” Pastaj ngriti duart deri sa pamë të bardhën e sqetullave të tij dhe tha: “A nuk e përcolla lajmin!” tre herë.” [Muttefekun alejhi]

MARRJA E DIÇKAJE ME FORCË.

Kjo është që dikush të marrë diçka që i përket dikujt tjetër me pa të drejtë.

Gjykimi për të:

Kjo gjë është padrejtësi dhe padrejtësia është errësirë e madhe në Ditën e Kijametit. Allahu i Lartësuar thotë:

“Mos mendoni se Allahu është i paditur e i pavëmendshëm për atë që bëjnë të padrejtët, por Ai u jep atyre kohë deri në një Ditë kur sytë do të zgurdullohen prej tmerrit. Atë Ditë ata do të vrapojnë me qafë të ngritur dhe sytë do t’i ngelin nga qielli, ndërsa zemrat e tyre janë bosh dhe nuk mendojnë nga hutimi e paniku.” [Ibrahim, 42-43]

“Mos hani nga pasuria e njëri-tjetrit padrejtësisht (me çdo lloj rruge të paligjhme)!” [Bekare, 188]

I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë në Hutben e lamtumirës: “Gjaku juaj, pasuria juaj dhe nderi juaj është i ndaluar për ju mes njëri-tjetrit siç është e ndaluar kjo ditë e sotme e shenjtë, në këtë muaj të shenjtë dhe në këtë vend të shenjtë.” [Sahihul-Xhamiu i Albanit RahimehUllah]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Nuk është besimtar ai që bën imoralitet kur e bën atë punë. Nuk është besimtar ai që pi alkool kur e pi atë. Nuk është besimtar ai që vjedh kur vjedh dhe nuk është besimtar ai që merr diçka me dhunë dhe njerëzit ngrenë kokën nga ai për t’a parë.” [Muttefekun alejhi]

Ndalimi nga përfitimi prej të marrurës me dhunë:

Eshtë haram për atë që merr diçka me forcë t’a shfrytëzojë atë dhe e ka për detyrë që t’a kthejë atë.

I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Askush prej jush mos të marrë plaçkën e vëllait të tij, as duke luajtur dhe as me seriozitet dhe ai që merr shkopin e vëllait të tij, le t’ia kthejë atë atij!” [Ebu Daud, Tirmidhi Hasen]

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush i ka hyrë në hak vëllait të tij (musliman), në nder apo diçka tjetër, le të kërkojë prej tij që t’ia bëjë hallall (t’ia falë) sot, para se mos të ketë dinar e as dirhem. Nëse ai ka punë të mira, do të merret prej tij aq sa të kompensohet padrejtësia e tij dhe nëse nuk ka punë të mira, do të merret prej të këqiave të atij tjetrit dhe do të hidhen mbi të.” [Buhariu, Tirmidhiu Sahih]

Kush vritet duke ruajtur pasurinë e tij, është dëshmor:

Eshtë e lejuar që muslimani të mbrojë veten dhe pasurinë e tij nëse ndokush ka për qëllim vrasjen apo marrjen e pasurisë së tij.

Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) thotë: “Një burrë erdhi te i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe i tha: O i Dërguari i Allahut! C’farë të bëj nëse një njeri vjen për të marrë pasurinë time?” Ai tha: “Mos ia jep pasurinë tënde atij!” Tha: “Po sikur të më sulmojë?” Tha: “Atëherë sulmoje edhe ti!” Tha: “Po nëse më vret?” Tha (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Atëherë ti je dëshmor.” Tha: “Po nëse e vras unë atë?” Tha: “Atëherë ai është në Zjarr.” [Muslim, Nesai Sahih]

Rrëmbimi i tokës:

Seid bin Zejd (radijAllahu ‘anhu) thotë se ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) të thotë: “Kush merr padrejtësisht një copë tokë (nga vëllai i tij), do t’i vihet në qafë (Ditën e Kijametit) prej shtatë tokave.” [Muttefekun alejhi]

Transmeton Salimi nga babai i tij se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush merr një copë tokë me pa të drejtë, do të fundoset deri në shtatë toka në Ditën e Kijametit.” [Buhariu Sahih]

Kush rrëmben një pjesë toke dhe e mbjell apo ndërton mbi të, urdhërohet që t’i shkulë të mbjellat dhe t’a prishë ndërtesën, sepse i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Nuk ka asnjë të drejtë për atë që rrëmben padrejtësisht.” [Tirmidhiu, Bejhakiu Sahih]

Nëse ai e ka mbjellur, atëherë i jepen shpenzimet dhe të mbjellat i kalojnë pronarit të tokës.

Rafi’ bin Hadixh (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush mbjell në tokën e dikujt tjetër pa lejen e tij, atëherë atij nuk i takon asgjë nga të mbjellat dhe i jepen ato që ka shpenzuar.” [Tirmidhiu, Ibën Maxheh Sahih]

ESH SHUFAH.

Ç’është esh-shuf’ah:

Shuf’ah në kuptimin gjuhësor është çiftëzimi, ndërsa në kuptimin legjislativ ajo është: kalimi i pjesës së ortakut ose komshiut te ortaku ose komshiu tjetër ndërkohë që kishte kaluar tek një i tretë që nuk ka qenë komshi i të parëve, duke i paguar komshiut që shet pjesën e vet shumën që ka kërkuar prej atij të tretit.

Gjërat në të cilat pranohet Shuf’ah:

Xhabir bin Abdullah (radijAllahu ‘anhu) thotë: “I Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka gjykuar me shuf’ah në çdo gjë që nuk është ndarë, por nëse vihen kufijtë dhe ndahen rrugët atëherë nuk ka shuf’ah.” [Buhariu, Ebu Daudi, Ibën Maxheh, Tirmidhiu]

Kështu, nëse dikush ka ortak (komshi) në një pjesë toke, apo në ndonjë mur, shtëpi e tjera si këto, nuk duhet t’a shesë pjesën e tij para se t’ia paraqesë komshiut të tij dhe nëse e shet para se t’ia paraqesë atij, ai ka të drejtë që t’a prishë aktin e parë dhe t’a blejë vetë atë pjesë.

Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush ka një pemë hurme apo një copë toke, mos t’a shesë atë para se t’ia paraqesë komshiut të tij!” [Ibën Maxheh, Nesai Sahih]

Ebu Rafi’ (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Komshiu më i afërt ka të drejtë më shumë për të blerë shtëpinë e komshiut të tij.” [Ibën Maxheh Sahih]

Shuf’ah e komshive që kanë diçka të përbashkët:

Nëse dy komshinj kanë një rrugë apo diçka tjetër të përbashkët në mes tyre, nuk i lejohet asnjërit prej tyre që të shesë pjesën e tij pa marrë leje nga komshiu i tij. Nëse ai e shet pa lejen e tij, atëherë ai ka të drejtë që t’a prishë aktin e parë dhe t’a blejë vetë atë.

Xhabiri (radijAllahu ‘anhu) transmeton se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Komshiu ka më shumë të drejtë në pjesën e komshiut të tij, kështu që duhet të pritet edhe nëse nuk është prezent. Kjo nëse rruga e atyre të dyve është e përbashkët.” [Ebu Daud, Tirmidhi, Ibën Maxheh Sahih]

Ebu Rafi’ (radijAllahu ‘anhu) tregon se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Komshiu më i afërt ka të drejtë më shumë për të blerë shtëpinë e komshiut të tij.” [Ibën Maxheh Sahih]

AUTORIZIMI.

Ç’është autorizimi (El-Uekale) :

El-Uekale është të ngarkosh dikë tjetër në vendin tënd për çdo gjë apo për gjëra të caktuara.

Gjykimi për të:

Autorizimi është i lejuar me Kur’an, Sunet dhe Ixhma’:

Allahu i Lartësuar thotë: “Kësisoj, Ne i zgjuam ata (nga gjumi i gjatë) që ta pyetnin njëri-tjetrin. Njëri prej tyre tha: Sa kohë keni qëndruar (këtu në gjumë)? Ata iu përgjigjën: Kemi ndenjur ndoshta një ditë apo një pjesë të saj. Pastaj thanë: Zoti juaj, vetëm Ai e di më mirë se sa kohë keni qëndruar. Tani, dërgoni njërin prej jush me këtë monedhë argjendi në qytet dhe të gjejë ushqim të pastër e të ligjshëm për të ngrënë dhe t’iu sjellë edhe juve të tjerëve këtu dhe të ruhet që askush mos të marrë vesh gjë për ju!” [El-Kehf, 19]

Ebu Rafi’ (radijAllahu ‘anhu) thotë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) u martua me Mejmuneh duke qënë hallall (jo me rroben e bardhë të haxhit apo umras, por e kishte kryer atë) dhe hyri te ajo duke qënë hallall, kurse unë isha ndërmjetësi i atyre dyve.” [Darimi, Ahmed Sahih]

Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka pas autorizuar njerëz në kthimin e borxheve, ekzekutimin e ligjeve etj.

Muslimanët janë bashkuar në mendimin se autorizimi është i lejuar, madje i pëlqyeshëm, sepse ai është një lloj bashkëpunimi në të mira e devotshmëri kur dihet që jo çdo njeri është i mundur që t’i bëjë vetë punët e tij, kështu që ka nevojë për dikënd tjetër që t’i bëjë ato në vend të tij me autorizimin e tij.

Gjërat në të cilat lejohet autorizimi:

C’do gjë që i lejohet njeriut t’a bëjë me dorën e tij, është e lejuar që ai të autorizojë dikënd tjetër në të.

I autorizuari duhet të jetë besnik:

I autorizuari duhet të jetë besnik në atë që merr dhe që kryen dhe nuk kompenson gjë vetëm nëse prish diçka me qëllim.

I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Nuk kompenson gjë ai që është mirëbesuar.” [Sahihul-Xhamiu Hasen]

Lutja jonë e fundit është

El-hamdu lilahi rabbil-alemin!

SHTOJCË

PASURIA DHE GJYKIMI PËR TË

Autor: Shejh Mesh’hur ibën Hasen Al Selman

Falënderimet i takojnë vetëm Allahut, vetëm Atë falenderojmë, prej Tij kërkojmë ndihmë dhe falje të gjynaheve tona. I lutemi Allahut të na ruaj prej sherrit të veteve tona dhe prej të këqiave të punëve tona!

Ai që udhëzon Allahu është i udhëzuar dhe atë që humb Allahu nuk ka kush e udhëzon.

Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhamedi është rob i Allahut dhe i dërguari i Tij.

Vërtet që çështja e pasurisë dhe ç'ka lidhet me të prej rregullave dhe ligjeve të sheriatit është një çështje shumë e ndërlikuar dhe për këtë arsye është veçuar në shumë shkrime të njohura prej dijetarëve të ndryshëm. Megjithatë ka ngelur ndoshta pa prekur një çështje: A është pasuria në veten e saj për t'u lavdëruar apo për t'u sharë, ndërkohë që prej teksteve (ajeteve dhe haditheve) përfitohet si njëra ashtu edhe tjetra?

Kështu që dijetarët i kanë konsideruar të dyja anët sipas gjendjes së veçantë.

Kur është pasuria e përçmuar:

Pasuria është e përçmuar sipas këndvështrimit të mëposhtëm:

- Pasuria të pengon nga gjërat më të rëndësishme në dynja, siç është bërja e punëve të mira dhe madje mund të jetë shkak për moskryerjen e shumë prej adhurimeve.

- Ajo është shkak për moskryerjen e obligimeve dhe rrugë për në pavëmendësi e rënie në të ndaluara, sepse të kënaqurit me dynjanë është diçka mashtruese dhe dehëse si alkooli dhe kënaqësitë tërheqin njëra tjetrën derisa ta shpjenë pasuesin e tyre në shkatërrim të plotë (Allahu na ruajtë!)

- Sheriati e ka sharë dynjanë dhe për shkak të zbukurimit të saj dhe të shijuarit e kënaqësive të saj.

Allahu i Lartësuar thotë: “Ju i morët gjërat tuaja të mira në jetën e dynjasë dhe u kënaqët në të.” (El-Ahkaf, 20) “Kushdo që të dëshirojë jetën e kësaj bote dhe vezullimin e saj…” (Hud, 15)

I Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) thotë: “Ajo që kam më shumë frikë për ju është që t'iu hapet dynjaja (t'iu vijë pasuri e madhe) ashtu siç iu hap atyre që ishin para jush…” (Buhariu)

Argumentet për këtë janë të shumta si nga Kur'ani edhe nga Suneti dhe do vinë më pas disa prej tyre.

- Pasuria është shkak për llogarinë e gjatë në Ditën e Kijametit, siç ka ardhur në një hadith: “Pasuria hallall ka llogari të gjatë kurse pasuria haram ka dënim të rëndë.” siç do të vijë me ne më pas.

E ai që ka mendje e kupton se llogaria e gjatë është një lloj dënimi dhe largimi sa më parë prej vendit të llogarisë në Xhenet është qëllimi më i madh, ndërsa pasuria të pengon prej kësaj.

Kur është pasuria për t'u lavdëruar:

Disa dijetarë të tjerë e kanë kundërshtuar këtë dhe kanë thënë se ato gjëra që thoni për anën negative të pasurisë janë të vërteta por ky është një vështrim i shkurtër dhe pa marrë parasysh qëllimin për të cilin është krijuar dynjaja, siç është të qënurit e saj vend për njohjen e së vërtetës, apo për meritimin e falenderimit të Atij që e ka krijuar atë.

Madje mund të konsiderohet dynjaja si thes apo gjah i kënaqësive duke marrë parasysh anën shtazore të njeriut në të. Kjo është ajo që ka për qëllim grupi i parë dhe vërtetë që në këtë gjëndje dynjaja është pemë pa kokrra, lojë pa seriozitet dhe e kotë pa të vërtetë në të, sepse ai që bën kështu në dynja, nuk ka marrë prej saj veçse ngrënie, pirje, veshje, martesë e makinë, pa shtuar gjë tjetër. Pastaj këto mbarojnë së shpejti dhe nuk ngel gjë prej tyre.

Por këto janë vetëm ëndrra dhe në fakt ky vështrim tek dynjaja është vështrimi i jobesimtarëve, ndërsa besimtarët e dinë se pasuria është për t'u lavdëruar nga shumë këndvështrime siç është:

- Pasuria është mirësi nga Allahu i Lartësuar si gjithë mirësitë dhe begatitë e tjera, kështu që duhet të falenderohet Allahu për dhënien e saj dhe është obligim të kërkuarit e saj sipas mundësisë dhe aftësisë. Kështu që ajo lëvozhgë u mbush dhe u bë kokërr (pemë me kokrra), madje vetë lëvozhga u bë frut sepse të gjitha janë mirësi të cilat njeriu duhet t'i arrijë dhe të falenderojë Allahun për to.

- Pasuria të ndihmon në kryerjen e adhurimeve dhe në shumë raste ajo është rrugë që të çon në kryerjen e disa urdhërave e obligimeve, siç është p.sh. ai që e përdor atë për të fituar diçka nga bota tjetër. Thotë i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Lum për pasurinë e mirë që është në duart e njeriut të mirë!” dhe në një hadith tjetër thuhet: “Poseduesit e pasurive të madhe shkuan dhe i morën të gjitha sevapet, gradat e larta dhe kënaqësinë e përhershme…” deri sa tha (i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Kjo është mirësia e Allahut të cilën ia jep kujt të dojë.” Duke e quajtur kështu pasurinë si mirësi nga Allahu me të cilën Ai begaton kë të dojë nga robërit e Tij.

- Ajo që thanë se pasuria do të ketë llogari të gjatë në Ditën e Gjykimit dhe se të pasurit do të vonohen nga hyrja në Xhenet, u thuhet atyre: Kjo është diçka që kthehet në diçka që është jashtë vetë pasurisë. P.sh. me anë të pasurisë hahet diçka e caktuar, por kjo gjë ka fillime, kushte dhe përfundime të caktuara të cilat duhen marrë parasysh dhe u duhet kushtuar vëmendje. Nëse ruhen këto, atëherë pasuria bëhet rrugë për në adhurime e bindje ndaj Allahut. Në të kundërt, nëse nuk ruhen këto kushtëzime, atëherë pasuria bëhet shkak për mangësinë apo kundërshtimin (e mësimeve të sheriatit) sipas gjendjes së veçantë.

Pasuria është dëshirë si të tjerat:

Përgjithësisht, pasuria është si dhe të gjitha dëshirat e tjera të njeriut, kështu që ajo ka rregulla, kritere, kushte, ndalesa dhe rrjedhoja që duhen marrë parasysh. Duhet pasur parasysh këtu se moskryerja apo lënia e diçkaje nga dynjaja është njëlloj si kryerja e saj (Sepse (lënia) tek dijetarët e bazave të fikhut është sikur edhe (kryerja) e diçkaje. Prej këtu, ai që kryen vepra të mira për t'a parë njerëzit është hipokrit, ndërsa ai që i lë ato (të këqiat) për shkak të njerëzve, kjo lënie e tij është shirk sepse ai e bëri atë për shkak të tyre.); ashtu si je përgjegjës për një vepër që bën, po ashtu je përgjegjës për një vepër që e lë dhe largohesh prej saj.

Medito pak ngjarjen që ndodhi ndërmjet Selmanit dhe Ebu Dardasë në hadithin që transmeton Buhariu nga Ebi Xhuhejfe që thotë:

Vëllazëroi i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ndërmjet Selmanit dhe Ebu Dardasë. Një ditë Selmani vizitoi Ebu Dardanë dhe vuri re se Umu Darda (gruaja e Ebu Dardasë) ishte shumë e vrarë dhe e mërzitur. Ai i tha:

“Ç’farë të ka ndodhur?” Ajo tha: “Vëllai yt, Ebu Darda nuk ka ndonjë nevojë prej dynjasë.” Vjen Ebu Darda dhe i shtron Selmanit për të ngrënë pastaj i thotë: “Ha ti sepse unë agjëroj.” Selmani i tha: “Unë nuk ha deri satë hashë edhe ti. Pastaj hëngri edhe ai.”

Pasi ra nata u ngrit Ebu Darda që të falej dhe Selmani i tha që të flerë e ai fjeti. Më vonë u ngrit përsëri dhe Selmani i tha përsëri të flerë. Kur u afrua pjesa e fundit e natës Selmani i tha: “Tani ngrihu.” U ngritën dhe u falën dhe pastaj Selmani i tha atij: “Zoti yt ka të drejta mbi ty, vetja jote ka të drejta mbi ty dhe familja jote ka të drejta mbi ty, kështu që jepi gjithkujt të drejtën e vet.”

Ebu Darda shkoi te i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe e lajmëroi për ç'farë ndodhi dhe ai tha: “Selmani ka thënë të vërtetën.”

Na bëhet e qartë me këtë se kryerja e një vepre dhe lënia e një tjetre, që të dyja kanë lidhje me llogarinë, kështu që nuk ngel më vend për të sharë pasurinë sipas këtij këndvështrimi.

Ndarja e kundërshtimit:

E sakta në këtë temë është se të hash hallallin dhe të fitosh pasurinë me rrugë të lejuara nuk mundet që të japësh për të llogari të plotë, por mund të japësh llogari për mosfalenderimin për të ashtu siç duhet, qoftë nga ana e mbledhjes dhe fitimit të saj apo nga ana e mbështetjes në të për kryerjen e obligimeve. Kush e llogarit veten e tij në këtë gjë dhe punon sipas asaj me të cilën është urdhëruar, ai e ka falenduar Allahun për mirësitë e Tij.

Për këtë thotë Allahu i Lartësuar: “Thuaj (O Muhamed!): Kush e ka ndaluar veshjen bukur me rrobat e dhuruara prej Allahut të cilat Ai i ka krijuar për robët e Tij si dhe rriskun e pastër? Thuaj: Ato janë në jetën e kësaj bote për ata që besojnë dhe veçanërisht (vetëm për besimtarët) në Ditën e Kijametit...” (Suretu El-A'raf:32. E forcon këtë gjë edhe fjala e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) në sqarimin që i bëri Fjalës së Allahut “llogari e lehtë.” në ajetin që thotë: “Atij që do t'i jepet libri i tij nga e djathta e tij, ai do të llogaritet me llogari të lehtë.” Ai tha se kjo llogari e lehtë është “El- arad.” (shfaqja para xhehenemit që do të jetë për të gjithë njerëzit) dhe jo llogaria që përbëhet nga polemika e dënimi. Këtë hadith e ka nxjerrë Buhariu nga hadithi i Aishes (radijAllahu ‘anha), ndryshe nuk do të ishin ato kënaqësi vetëm për besimtarët në Ditën e Kijametit.)

Këto mirësi janë dhuratë nga Allahu për robin e Tij dhe a ka lezet që robi mos t'a pranojë dhuratën e zotëriut të Tij?! Kjo është diçka e papëlqyer në zakonet e mira të njerëzve dhe po ashtu në rrugën e sheriatit, sepse qëllimi i dhuruesit është që të pranohet dhurata e tij dhe dhurata e Allahut për robin e Tij është çdo mirësi që i jep atij, kështu që ai t'a pranojë atë mirësi dhe t'a falenderojë Dhuruesin e saj.

Përfundimi është se pasuria duhet të jetë shërbyese për të plotësuar një nevojë të domosdoshme, një nevojë të mesme apo një nevojë plotësuese të së bukurës apo dëshirës së lejuar. (Nevojat janë tre lloje: Nevoja të domosdoshme pa të cilat nuk mund të jetosh dhe ato janë pesë: (feja, vatani, jeta, mëndja dhe pasuria e nderi). Ç'do mjet që ruan këto të pesta është nevojë e domodoshme (darura).

Nevoja të mesme pa të cilat nuk humb jeta por prishet rregulli dhe qetësia në të siç është banesa e rehatshme, kafsha mbartëse (mjeti udhëtues) etj.

Nevoja plotësuese të cilat zbukurojnë jetën e njeriut dhe ato janë më shumë gjërat e qejfit dhe gjërat zbukuruese pa të cilat nuk prishet jeta e as rregulli e qetësia e saj.)

Kështu që duhet mbledhur dhe fituar duke e quajtur si shërbyes apo mjet për të arritur me të diçka të kërkuar e të dëshiruar duke ditur se të kënaqurit me atë që ka lejuar Allahu i Madhëruar prej ushqimeve, veshjeve e të tjera si këto, është e lejuar ne vetvete dhe këto gjëra të lejuara janë shërbyes të një baze të domosdoshme e cila është të jetuarit dhe jeta.

Kështu që pasuria është e konsiderueshme dhe e dëshiruar duke u nisur nga e vërteta e saj në mënyrë të përgjithshme dhe jo duke u nisur nga vetë ajo si një element më vete. Prej këtu është e saktë që pasuria është dhuratë e cila duhet pranuar dhe nuk duhet kthyer mbrapsht, por jo duke e marrë atë për vetë veten e saj.

Në të kundërt, nëse pasuria bëhet shkak për prishjen e një prej bazave të sheriatit dhe lufton parimet e përgjithshme të tij duke cënuar nderin, apo mendjen, trupin, pasurine e fene, atëherë ajo është e përçmuar dhe ai që e merr këtë lloj pasurie quhet vrapim pas dynjasë dhe dashuri për të shpejtën e të përkohshmen.

Ndërsa nga ana e kundërt e kësaj është esketizmi (zuhdi) i cili do të thotë lënie e pasurisë së tillë dhe vrapimin pas saj nëse do të bëhet shkak për të keqen dhe s'ka dyshim se kjo është ajo që kërkohet prej besimtarit.

Për këtë shkak, fjala e saktë në këtë çështje është se përçmimi i pasurisë në çdo rast nuk është e drejtë, ashtu si dhe nuk është e drejtë lavdërimi i saj në çdo rast.

Këtë gjë e bën të qartë çështja e ndalimit të sefihut (shpërdoruesit të pasurisë pa kriter) nga shpenzimi i pasurisë së tij për shkak se ai e vë atë jo në vendin e saj. (Thotë Ibën Hazëm në librin “El-Ahlaku ues-sejru”: “Bujari duhet që ta mbrojë trupin e tij me pasurinë e tij, jetën e tij me trupin e tij, nderin e tij me jetën e tij, fenë e tij me nderin e tij dhe mos t'a përdorë fenë e tij për të ruajtur gjë nga dynjaja.”) Po ashtu edhe çështja e shpenzimit dhe normave të tij.

Ai që ulet dhe nuk punon e shfaq veten e tij para njerëzve duke zgjatur dorën për të kërkuar dhe i humb e i shkatërron ata që ka për të ushqyer dhe kjo do të mjaftonte si gjynah për të.

Transmeton Muslimi në Sahihun e tij në kapitullin e Zekatit se i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Do t'i mjaftonte njeriut ai gjynah që bën kur nuk shfrytëzon fuqinë e tij në atë që ka mundësi t'a bëjë!”

Nuk ka kundërshtim se kjo përtaci dhe boshllëk i njeriut nuk është e pëlqyer dhe ai nuk quhet asket (zahid që nuk do dynjanë) sipas kuptimit pozitiv të asketizmit që sqaruam më sipër. Por kjo vepër e tij quhet mendjelehtësi dhe përtaci. Po ashtu edhe shpërdorimi i pasurisë dhe kopracia. Që të dyja këto janë të përçmuara e të papëlqyera.

Ato janë dy cepat e segmentit ndërsa e drejta dhe e mira (hajri) është në mes të tyre.

Sahabët dhe pasuria:

Vështruesi i drejtë që nuk e tepron dhe nuk e lë mangut diçka në gjykimin për Sahabët veçanërisht dhe për selefët e mirë përgjithësisht, gjen që ata (radij-Allahu ‘anhum) kujdeseshin për fitimin e pasurisë dhe kishin zanate të ndryshme e të njohura për t'a arritur atë, duke e marrë atë nga ana e të qënurit ndihmues për të kryer falenderimin e Allahut dhe si anije për në botën tjetër. Por ata kanë qenë njerëzit më asket në të dhe më të drejtët e të sinqertët në fitimin e saj (duke ndjerë mbikqyrjen e Allahut të Madhëruar).

Ndoshta i dëgjon këto lajme të tyre për kërkimin e pasurisë, ndokush që mendon se ata e kanë kërkuar atë për të arritur kënaqësitë dhe dëshirat e tyre dhe asgjë tjetër, por kjo është injorim i asaj për të cilën ata e kërkonin atë. Larg dhe të pastër nga kjo janë ata! Ata e kanë kërkuar pasurinë si një nga adhurimet dhe obligimet me të cilat ishin ngarkuar -Allahu qoft�� i kënaqur prej tyre dhe na bashkoftë me ata, na ringjalltë me ta dhe na dhëntë sukses në atë për të cilën u ka dhënë sukses atyre, me Mirësinë dhe Bujarinë e Tij!

Nuk njohim ndokënd që t'i jetë ofruar aq pasuri sa i është ofruar të Dërguarit të Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe ai ia jepte gjithçka që i ofrohej shokëve të tij dhe për të ngritur Fenë e Allahut. Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) e konsideronte çdo gjë që e fitonte me punën e tij, si mirësi prej Allahut dhe se ai ishte i ngarkuar që t'a shpërndante atë dhe të mos mbante gjë për vete duke arritur kështu gradën më të lartë. Po kështu kanë qenë edhe shokët e tij saqë ndonjëri prej tyre ishte si i autorizuar dhe merrte prej pasurisë së tij atë që i nevojitej edhe pse nuk ishte në gradën e të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem).

Gradat e njerëzve në lidhje me fatin e tyre në pasuri:

S'ka dyshim se njerëzit dallojnë nga njëri-tjetri në marrjen e rriskut të tyre dhe se shembulli më i mirë për ta në këtë gjë është i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) dhe shokët e tij. Ata nuk mërziteshin dhe kërkonin rriskun e tyre duke qenë të bindur në besimin e tyre sepse ata i dinin Cilësitë e Allahut dhe se sundimi i qiejve e i tokës është në Duart e Tij dhe se Ai do t'i llogarisë ata dhe nuk do t'i zhgënjejë. Kështu që dëshirat, tekat dhe simpatitë e tyre u bënë prej gjërave të harruara dhe kthimi tek ato konsiderohej diçka e neveritshme për ta, duke u nisur nga ana e të pasurit në to të drejta për Allahun e Lartësuar.

Më poshtë po sjellim disa shembuj për të argumentuar këtë gjë:

Transmetohet në hadith të saktë nga Aisha (radijAllahu ‘anha) se Ibën Zubejri i dërgoi asaj dy qeska me të holla – transmetuesi thotë se ishin 180 mijë dirhem- ndërsa ajo kërkoi një tepsi dhe filloi t'i ndante ato për njerëzit. Ajo atë ditë agjëronte dhe kur u ngrys nuk i kishte ngelur asnjë dirhem i vetëm. Në kohën e iftarit i thotë shërbyeses: “Eja t'a çelim agjërimin! Ajo vjen vetëm me bukë dhe vaj.” I thanë Aishes: “A nuk munde të blije mish me një dirhem prej atyre që ndave dhe t'a haje për iftar?” Ajo tha: “Nëse do të ma kishe kujtuar, do t'a kisha bërë.” (E ka nxjerrë ibën Sead në “Et-tabakat el-kubra”, Darakutni, ibën Asakir, El-Hakim dhe Bagavi me zinxhir të saktë.)

Transmeton Maliku se një i varfër i lypi Aishes (radijAllahu ‘anha) dhe ajo agjëronte e nuk kishte gjë në shtëpi përveç një cope buke. Ajo i tha një shërbyeseje: Jepja atë copë buke atij! Ajo tha: Por nuk ke gjë tjetër që të hash iftar. Ajo ia përsëriti: Jepja atë atij. Atëherë ia dha. Kur erdhi mbrëmja na dhuroi një familje, apo një njeri – i cili nuk na kishte dhuruar ndonjëherë - mish qengji të pjekur sipas mënyrës së tyre të preferuar dhe Aisha më thirri dhe më tha: “Ha prej këtij sepse ky është më i mirë se ajo copa e bukës.”

Transmetohet gjithashtu se ajo (radijAllahu ‘anha)  ka shpërndarë 70 mijë dirhem dhe ishte duke arnosur rrobën e saj. Një here tjetër shiti gjërat e saj me 100 mijë dirhem dhe i ndau ato sadaka, pastaj hëngri për iftar bukë elbi.

Kjo vepër i ngjan prefektit të ndonjë prefekture të mbretërisë i cili nuk merr vetëm se prej mbretit, sepse ai është e bindur plotësisht në ndarjen dhe caktimin e Allahut për të duke e lënë atë në vend të marrjes së masave për veten e tij. (Shpenzimi i pasurisë në rrugë të ndryshme bamirësie është diçka  e madhe dhe argument i besimit te Allahu dhe lënien e çështjes në Dorë të Tij, gjë cilën e bënin edhe selefët e mirë të umetit.

Ndërsa përpjekja për kërkimin e rriskut me rrugë të lejuara është ajo me të cilën urdhëron dhe nxit sheriati për të ruajtur krenarinë e vetes dhe nderin e saj. Kështu që nuk i lejohet askujt që të rrijë pa punë duke qenë i mundshëm për të punuar dhe të pretendojë se ajo që ka pregatitur Allahu për të është më e mirë se puna e tij. Ai që vepron kështu nuk nuk është aspak afër të së mirës dhe ky pretendim nuk është veçse dukuri përtacie dhe kënaqje me lëmoshën që i japin bamirësit që punojnë, duke u kthyer në fakt në kuptimin se lodhja e njerëzve është më e mirë për të se lodhja e tij!)

Nuk ka ndonjë kundërthënie të kësaj me atë që thamë më lartë sepse ky person beson se ajo që ka pregatitur Allahu për të është më e mirë se ajo që pregatit ai për veten e tij dhe nëse ky merr masat dhe prokupohet për veten e tij, atëherë zbret një gradë më poshtë.

* Disa prej Sahabeve e quanin veten e tyre si zëvendës në pasurinë e jetimit ku nëse ai nuk ka nevojë, nuk e prek atë, e nëse është i varfër e ka nevojë, merr aq sa të mbyllë atë nevojë. Ndërsa në çdo lloj veprimi tjetër ai vepron si me pasurinë e jetimit që përdoret vetëm në të mirë të tij. E shpenzon atë aty ku duhet dhe e pengon prej aty ku nuk duhet shpezuar. Nëse ka ndonjë nevojë, atëherë merr prej saj aq sa i mjafton dhe brenda kufijve që i është dhënë leje, duke mos shpërdoruar dhe as shtrënguar me koprraci aty ku duhet shpenzuar.

* (Ka nxjerrë Ibën Shebbeh, Ibën Ebi Shejbeh, Ibën Xherijr, Bejhaki etj. se Umeri (radijAllahu ‘anhu) ka thënë: “Unë e quaj veten time në pasurinë e Allahut, si përkujdesësi në pasurinë e jetimit. Nëse kam bollëk nuk e prek atë, e nëse varfërohem, atëherë marr aq sa kam nevojë, pastaj ia kthej atij (jetimit) atë.” Ky hadith është i saktë duke bashkuar të gjitha rrugët e tij. Në një transmetim tjetër thuhet se Umeri (radijAllahu ‘anhu) ia ka thënë këtë Ammarit dhe Ibën Mes'udit (radij-Allahu ‘anhum) në kohën kur i ngarkoi drejtues në Kufa. Fjala e tij në atë transmetim është: “Unë dhe ju në pasurinë e Allahut jemi…” vazhdon si thënia e mësipërme.)

Kjo gjë është gjithashtu, pastrim prej kismetit në këtë arritje të punës së tij. Nëse ai do të merrte kismetin e tij, atëherë do të favorizonte veten e tij mbi të tjerët, por ai nuk e bën këtë, madje e konsideron veten e tij si një prej krijesave. Sikur të ishte shpërndarës për krijesat dhe ta llogarisë veten e vet si një prej tyre.

Transmetohet në një hadith të saktë nga Ebi Musa se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Vërtetë që Esh-arijitë (fisi i Ebi Musa el-esh'ari) nëse ngelin të ve, apo u pakësohet ushqimi i familjes në Medine, atëherë grumbullojnë atë që u gjendet në një rrobe të vetme dhe pastaj e ndajnë mes njëri-tjetrit me të njëjtën enë. Ata janë prej meje dhe unë jam prej tyre.” (E ka nxjerrë Buhariu dhe Muslimi)

E gjejmë gjithashtu këtë gjë në hadithin e vëllazërimit ndërmjet muhaxhirëve dhe ensarëve. (Transmeton Buhariu në Sahihun e tij nga Hadithi i Ebu Hurejrës (radijAllahu ‘anhu) se ai ka thënë: Ensarët thanë: “O i Dërguari i Allahut! Ndaji hurmat tona ndërmjet nesh dhe muhaxhirëve.” Ai (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Jo.” Pastaj tha: “Ata të marrin përsipër përkujdesjen për to dhe pastaj të ndahen frytet mes jush.” Ata thanë: “Dëgjuam dhe u bindëm.”

Ka nxjerrë gjithashtu Buhariu dhe Muslimi nga hadithi i Enesit (radijAllahu ‘anhu) se ka thënë: “Kur mbërriti Abdurrahman ibën Auf në Medini, vëllazëroi i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) ndërmjet tij dhe Sead ibën Rabij' El-Ensari. Seadi i parashtroi atij gjysmën e pasurisë dhe të familjes por Abdurrahmani i tha: Allahu të dhëntë begati në familjen dhe pasurinë tënde! Por më trego se ku është tregu! Shkoi në treg dhe fitoi diçka për të ngrënë…”)

Po ashtu, e bënte këtë gjë i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) nëpër luftra dhe kjo është diçka shumë e njohur. (Po mjaftohemi këtu me përmendjen e një shembulli të vetëm që ka ndodhur në luftën e Tebukut. Ka nxjerrë Muslimi në Sahihun e tij nga Ebu Hurejra (radijAllahu ‘anhu) se ka thënë:

Kemi qenë me të Dërguarin e Allahut (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) duke ecur për në luftë dhe ushqimet e ushtrisë mbaruan saqë u detyruan të therrin disa prej kafshëve të tyre mbartëse. Umeri (radijAllahu ‘anhu) i tha: “O i Dërguari i Allahut! A nuk i mbledh ato ushqime që i kanë ngelur njerëzve dhe t'i bësh lutje Allahut që ti shtojë ato? Ashtu bëri dhe njerëzit filluan të bienë atë grur apo hurmë që i kishte ngelur.” Thotë Muxhahidi: “Dhe atij që i kishin ngelur bërthama i solli ato.”

Thashë: “Po me bërthamat çfarë bënin? Tha: I thithnin ato dhe pinin ujë me to (që të pinin pak me pika). Bëri dua i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) mbi to dhe ato u shtuan saqë të gjithë njerëzit mbushën torbat e tyre.” Pastaj i Dërguari (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem) tha: “Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër përveç Allahut dhe se Muhamedi është i dërguari i Tij. Nuk ka ndonjë rob që e takon Allahun (në Ditën e Kijametit) me këto dy dëshmi duke mos patur pikë dyshimi në to, veçse do të hyjë në Xhenet.” (Këtë hadith e ka nxjerrë Ahmedi në Musnedin e tij.)

Kështu që privilegjimi në kismetin tënd është diçka pozitive dhe që nuk bie në kundërshtim me fjalën e të të Dërguarit (sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem): “Fillo (me plotësimin e nevojave) të vetes tënde, pastaj të atyre që ke nën vete!”

Por ai llogaritet si i mesëm në të dyja rastet.

Këta dhe ata para këtyre nuk e kanë kufizuar veten e tyre në kismetin e përkohshëm të kësaj bote dhe ajo që merrnin për veten e tyre nuk konsiderohet si vrapim pas rriskut, sepse qëllimi i tyre është i qartë dhe kjo duket në privilegjimin e të tjerëve para vetes së tyre, apo barazimin e tyre me veten e tij dhe jo e kundërta, siç ndodh zakonisht.

Duke u nisur prej këtu, themi se këta janë janë larg kismetit të tyre dhe sikur ta quanin veten të pakismetë.

I gjen ata në tregti apo qira, të fitojnë sa më pak të jetë e mundur, madje ndokush prej tyre e kthente fitimin tek shoku i tij dhe jo te vetja.

Për këtë shkak, ata e tejkaluan bamirësinë mbi atë që iu takonte, sepse ata ishin zëvendës të njerëzve dhe jo të veteve të tyre. Atëherë, ku është kismeti i tyre këtu?!

Nuk ka dyshim se këta bashkohen në gjykim me ata të parët, për shkak të ngarkimit të vetes së tyre dhe jo si rezultat i ngarkimit të sheriatit fillimisht.

* Disa të tjerë prej njerëzve nuk e kanë arritur gradëne këtyre të parëve, por marrin atë që iu lejohet t'a marrin dhe largohen prej asaj që iu ndaluar duke u mjaftuar me shpenzimin për nevojat e tyre.

Nisur nga kuptimi i mëparshëm, këta kanë ngrënë kismetin e tyre por duke e marrë nga rrugë të sakta e të lejuara.

Nëse këtu thuhet se kjo është zhveshje nga kismeti, kjo thuhet duke u nisur nga mosmarrja e pasurisë sipas dëshirave dhe qejfeve të tyre, por duke konsideruar urdhërat dhe ndalesat në lidhje me të.

Ndërsa kismeti i përçmuar është ai në të cilin nuk njihen kufij dhe vepron si kafsha e cila nuk di veçse të ecë sipas qejfit të saj.

Nuk e kemi fjalën për këtë të dytin por për atë që i ruhet hallallit dhe haramit, ai që pregatit vetëm për veten e tij. Ky, sigurisht që nuk vihet në vend të përgjegjësit për dobinë e përgjithshme të muslimanëve, por ai është përgjegjës për veten e vet. Kështu që ky nuk është kujdestar i përgjithshëm e cila përkujdesi do të thotë zhveshje prej kismetit dhe rriskut tënd.

E sakta është se ky grup njerëzish llogaritet sipas qëllimit që kanë pasur nga arritja e kismetit dhe u lejohet atyre kjo gjë, ndërsa dy grupet e para ndryshojnë nga këta sepse ata i marrin parasysh sebepet por me qëllim të shpërndarjes së pasurisë.

Rëndësia e shkoqitjes në preferencë dhe frytet e saj:

Vëzhgoje me kujdes këtë temë sepse ajo heq shumë prej të dyshimtave me të cilat ballafaqohet vëshguesi në sheriat dhe në gjendjet e njerëzve. Kjo temë ndreq shumë prej gabimeve në të cilat bienë ndjekësit e rrugës për në botën tjetër duke e kuptuar asketizmin dhe lënien e dynjasë jo ashtu si duhet dhe duke e kuptuar kërkimin e saj jo ashtu si duhet. Lavdërojnë atë që nuk duhet lavdëruar sipas sheriatit dhe përçmojnë atë që sheriati nuk e përçmon.

Prej dobive të kësaj teme është gjithashtu ndarja ndërmjet grupeve kundërshtare në çështjen e pasurisë dhe varfërisë dhe se varfëria nuk është më e mirë se pasuria në të gjitha rastet, ashtu si dhe pasuria nuk është më e mirë se varfëria në të gjitha rastet. Por zgjidhja e kësaj çështjeje është duke e shkoqitur atë dhe duke thënë që nëse pasuria anon në preferencën e kësaj bote, ajo është e përçmuar në lidhje me kërkuesin e saj për këtë qëllim dhe varfëria është më e mirë për të, por nëse ajo anon nga preferenca e botës tjetër duke e shpenzuar ashtu si kërkohet dhe duke u ndihmuar me të për të bërë punë të mira që t'i kesh për udhëtimin e gjatë (pas vdekjes), atëherë kjo pasuri është më e mirë se varfëria.

Allahu na dhëntë sukses me Mirësinë e Tij!

[shqiperialive]

Johnny Depp le Amber Heard pa shtëpi/ Detyrohet ta shesë për të paguar dëmshpërblimin 8.3 milionë $ ndaj ish-bashkëshortit

Amber Heard ka shitur shtëpinë e saj në Yucca Valley në Kaliforni për 1.05 milionë dollarë. Sipas mediave ylli i Aquaman me paratë e fituara nga shitja e shtëpisë do të paguajë dëmshpërblimin që i detyrohet ish-bashkëshortit Johnny Depp pas padisë së tyre për shpifje në fillim të kësaj vere. Në qershor, Johnny Deep u shpërblye me 15 milionë dollarë dëmshpërblim pasi fitoi gjyqin për pretendimet e…

[novembarskojutro]

secondstreet.ru 

...

[gostivarpress]

Kontrolle të intensifikuara dhe apel që të mos përdoren petarda dhe mjete të tjera piroteknike

Kontrolle të intensifikuara dhe apel që të mos përdoren petarda dhe mjete të tjera piroteknike

Sektori për Punë të Brendshme Tetovë ka intensifikuar kontrollin e planifikuar dhe aktivitetet tjera lidhur me zbulimin dhe parandalimin me kohë të shitjes dhe përdorimit të petardave dhe mjeteve tjera piroteknike në pritje dhe gjatë serisë së festave të ardhshme. Tregtarët, prindërit dhe nxënësit, nxënësit e shkollave fillore dhe të mesme, rikujtohen edhe një herë ju porositet se shitja, pra…

[albaniaenergymarket-lg]

Lorenc Gordani, “Kriza energjetike, sa preket Shqipëria”, Pro Business më 11 Tetor 2021 from Lorenc Gordani on Vimeo.

Emisioni Pro Business në televizionin Kombëtar Klan Plus është ndalur këtë të hënë tek kriza energjitike dhe menaxhimi që do të bëhet nga ana e qeverisë. Tashmë është shpallur gjendja e emergjencës në furnizimin me energji elektrike dhe po ashtu është shpallur edhe një plan masash për menaxhimin e situatës. Konsumatorët kanë ngritur shqetësimin për rëndesat në xhepat e tyre dhe bizneset po ashtu thonë se kosto në finale faturohet tek konsumatorët. Në pjesën e parë të emisionit ishte i ftuar Z. Lorenc Gordani Eksperti ligjor për çështjen e energjisë i cili ka deklaruar se Kriza Energjetike është e pashmangshme edhe në Shqipëri dhe indirekt prek të gjithë konsumatorët. Sa kohë Shqipëria është një vend i paparashikueshëm sa i përket prodhimit të energjisë, rrjedhimisht mbetemi vend importues. Gordani flet edhe për rëndësinë e investimeve në energjinë e rinovueshme dhe intensifikimin e punës në këtë drejtim. E domosdoshme sipas tij është edhe aplikimi i çmimit në bazë të fashave të orareve. Në pjesën e dytë të emisionit duke folur për krizën energjetike, Ish drejtori Juridik i Entit Rregullator të Energjisë, Eduard Elezi thotë se më shumë se sa krizë Energjetike sot kemi të bëjmë me keqmenaxhim sistemi. Elezi thotë se vitin e kaluar në vendin tonë është prodhuar një sasi rekord energjie elektrike, por shitja e tepricave është bërë me një çmim shumë më të ulër sesa tregu. Intervistë me Z. Lorenc Gordani - Eksperti Ligjor për çështjen e Energjisë Intervistë me Z. Eduard Elezi - Ish drejtori Juridik i Entit Rregullator të Energjisë Ndiqni për më tepër emisionin e plotë! SUBSCRIBE to “RTV KLAN” on YouTube for more videos! Për më shumë informacione vizitoni faqen tonë web tvklan.al/ Videot e fundit nga Tv Klan i gjeni në faqen tvklan.al/video/ Follow Tvklan on Facebook: facebook.com/tvklan/ Follow Tvklan on Instagram: instagram.com/rtvklan/ Programet e Tv Klan mund t’i ndiqni edhe në faqen tvklan.al/programe/ "Pro Business" një emision nga Oljana Maloku në Klan Plus. #probusiness #oljanamaloku #klanplus #energji #krize #menaxhim youtube.com/watch?v=N_nVz_jDTBo

[xhemilbeharaj]

Tonelata kastravec hidhen në mbeturina. Fermeri: S'ka treg, qeveria na braktisi (vidio)

Tonelata kastravec hidhen në mbeturina. Fermeri: S’ka treg, qeveria na braktisi (vidio)

Dimal – Tonelata kastravec biznesmeni Arben Dylinga nga Kutallia e bashkisë Dimal i ka hedhur në mbeturina. Shkak është bërë çmimi i ulët në treg, mos shitja e tij si dhe politikat e gabuara të qeverisë për mos mbështetje të fermerëve me subvencione Biznesmeni këtë vidio e ka postuar edhe në llogarinë e tij në rrjetin social facebook

[apelmedia]

Fier Finalizohet operacioni policor i koduar “Gracka”, për goditjen e veprimtarisë kriminale në fushën e shpërndarjes së drogave të forta. Operacioni nga Seksioni për hetimin e narkotikëve në DVP Fier. Sekuestrohen 12 doza lëndë narkotike e dyshuar kokainë, 1 aparat celularë dhe 1 automjet. Arrestohet në flagrancë poseduesi i lëndës narkotike. Në vijim të punës për parandalimin dhe goditjen e paligjshmërisë në fushën e narkotikëve, specialistët për hetimin e narkotikëve në DVP Fier, në bazë të informacioneve të siguruara në rrugë operative, finalizuan operacionin antidrogë të koduar “Gracka”, si rezultat i të cilit u bë kapja dhe arrestimi në flagrancë i shtetasit: L. B, 41 vjeç, banues në Fier. Gjatë kontrollit të automjetit tip “Ford” që drejtohej nga ky shtetas, u gjetën dhe u sekuestruan në cilësinë e provës materiale 12 doza me lëndë narkotike të dyshuar kokainë. Materialet i kaluan Prokurorisë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Fier për veprën penale “Prodhimi dhe shitja e narkotikëve”. https://www.instagram.com/p/B9mT5MepTC5/?igshid=10olvqaj2r1f

[shqiperialive]

Ukraina në ‘kërkim’ të parave/ Nxjerr në ankand kupën e Eurovizionit: Të ardhurat do përdoren për ushtrinë

Ukraina në ‘kërkim’ të parave/ Nxjerr në ankand kupën e Eurovizionit: Të ardhurat do përdoren për ushtrinë

Kalush Orkestra ishin grupi që fitoi Evrovizionin, duke i dhënë Ukrainës vendin e parë. Menjëherë pas fitores, djemtë e grupit deklaruan se do të ktheheshin në atdhe për të luftuar, ndërsa së fundmi kanë bërë dhe një gjest tjetër human për vendin e tyre. Ata kanë nxjerrë në ankand trofeun e Evrovizionit, duke thënë se të ardhurat që do mblidhen nga shitja e tij do të shkojnë për bamirësi. “Ne…

[letra21-blog]

Berluskoni: "Milani, një histori e mrekullueshme. Si e binda vetë Van Bastenin"

Silvio Berlusconi kujton përvojën e tij si president i Milanit, të karakterizuar nga shumë triumfe bashkë me trajnerë të mëdhenj dhe kampionë absolutë në skuadër Silvio Berlusconi ka qenë padroni i Milanit për 31 vjet duke fituar bukurinë e 29 trofeve. Të paharrueshëm sukseset, veçanërisht ato ndërkombëtare, të skuadrës kuqezi. Në prill të vitit 2017 shitja te kinezët Yonghong Li, një personazh që nuk e ka bindur kurrë plotësisht dhe që më pas e humbi klubin, që përfundoi në duart e fondit amerikan të Elliott Management Corporation. Aktualisht ish-presidenti kuqezi është pronari i Monzës, të cilën synon ta sjellë nga Serie C në Serie A. Milani po afron me festimet e 120 vjet historie dhe është realizuar një intervistë pikërisht me Berluskonin. Fillon që me blerjen e klubit: «Kam qenë gjithmonë milanist - thotë ai - dhe shkoja në stadium me babanë tim. E kisha Milanin në zemër dhe për mua lojtarët ishin shembuj lufte, angazhimi dhe këmbënguljeje në ndjekjen e rezultateve të rëndësishme. Kur pashë që klubi po shkonte keq, mora vendimin të hyj në fushë dhe prej aty fillova këtë histori që rezultoi e mrekullueshme». Ish presidenti kuqezi kujton se ai donte menjëherë objektiva ambiciozë dhe skuadra e ndërtuar mundi t’i arrinte të gjitha: «Nuk ishte një shkëndijë, por ishte një zjarr. Pas një viti të parë në të cilin menaxhuam ekipin që gjetëm, bëmë një fushatë të rëndësishme blerjesh dhe angazhimin e Arrigo Sacchi. Gjetëm tek ai dikë që jepte garanci për modulin, sjelljet, aftësinë për të formuar grupin me objektiva preçizë. U ula pranë tij duke bërë një program të gjykuar nga shumë njerëz si të tepërt, edhe vetë lojtarët menduan se ishim të çmendur. Por ne ia arritëm të fitonim së pari Scudetton dhe më pas Kupën e Kampionëve, pastaj Kupën Interkontinentale». Berluskoni elozhon Arrigo Sacchin, një trajner i cili ishte një bast i fituar i tij: «Arrigo më pëlqeu shumë sepse ishte një person i respektueshëm, i përulur, u përgjigjej me precizion pyetjeve dhe pranonte me konsideratë të thellë gjërat që i thonim unë dhe Galliani. Isha i bindur që ai ishte personi i duhur. Në Itali kishte një mentalitet mbrojtës atëherë, ne e ndryshuam këtë filozofi. Milani futej në fushë për të fituar dhe për të bindur me lojën e tij, duke i zbavitur tifozët». Më pas vijon të flasë për Marco van Basten, fuoriklasin absolut të atij grupi të formuar nga kampionë në të gjitha repartet: «I kisha njohur veprimet e tij përmes shtypit dhe televizionit, shkova direkt në Van Basten për ta ‘rrëmbyer’ atë. Ai ishte larg idesë për të ardhur në Itali, kështu që m’u desh të fus në lojë të gjitha aftësitë e mia bindëse për ta bindur që të pranonte propozimin tonë. Pastaj erdhi këtu dhe të ghithë e dimë si shkoi». Berlusconi shpjegon se me Sacchin Capellon dhe Ancelottin ai kishte marrëdhënie speciale: «Ata janë tre trajnerët me të cilët kam qenë në gjendje të bashkëpunoj plotësisht, duke arritur një harmoni të plotë si për sa i përket filozofisë së Milanit, ashtu edhe modulit të lojës dhe formacioneve që ata hoidheshin në fushë, i diskutuan së pari me mua». Më në fund, ish padroni kuqezi e mbylli kështu intervistën e tij: «Ata që ne kemi identifikuar janë synime të cilat askush nuk besoi dhe unë jam i kënaqur që jam presidenti i klubit që ka fituar më shumë në historinë e futbollit botëror. Kudo ku të shkoj, ka dikush që dëshiron të më përqafojë dhe ta deklarojë veten milanist, duke falënderuar për Milanin që mundëm të ndërtojmë. Ndodh edhe jashtë vendit, ndaj shumë fansa më urojnë». Read the full article