weddylwashc

[weddylwashc]

Map o y tulu iêtha paiŵtic-nawetllic

[weddylwashc]

Dýlyfyr dou (2)

ym mol cishws i llas ifi. shwr, wi'n gpod wi dim gall bita llawar o betha, dim tatws, tomatos, pupura cloch, planicon wi, ag ôn ni dim bita un onyn nw. ma jest afiachyd gini, on wi dim lico. wrth gwrs.

[weddylwashc]

Bord Lfána

Ma y Bord Lfána'n shifflo y lfána i lîna llorwedd (gregysa) a lîna unionsyth (pileri). Ma fa'n câl i ddefnyddo drys sgwennifa swmpusâth a gwddonêtha arath. Ma fa'n cynrych yn dangos y gyfâth gregysol, sydd yn gwêd ar ol shifflo y lfâna ti cymenni gan u rif llutwynol, bydd patrwm darddall o u nota'n trawatu. Ma y bord yn câl i rannu i bedwar sgwâryn, sydd câl u enoa artala. Ma lfána miwn run artal yn noti nota cemicol typic wel arfar.

Cyn dou fil tri ar ucan (2023), ma cant dou now (118) ti câl u adnapod. Ma lfân cemicol, namyl yn câl i eno lfân, yn math llutwyn ta run rif o cadarnaolynnod miwn i gnouen llutwynol.

Ma y lfâna cemicol ta u rif , u nod ag u eno.

1 H Tarddadylfán, 2 He Oulylfán, 3 Li Mânylfán, 4 Be Belurylfán, 5 B Boracylfán, 6 C Glolfán, 7 N Nityrenilfán, 8 O Asitenilfán, 9 F Gorlifylfán, 10 Ne Newyddylfán, 11 Na Crasulfán, 12 Mg Magnisíalfán, 13 Al Alanwerwlfán, 14 Si Callestyrylfán, 15 P Plennyddylfán. 16 S Brwmstanylfán, 17 Cl Melenylfán, 18 Ar sugerylfán, 19 K Potashylfán, 20 Ca Calchylfán, 21 Sc Llychlynylfán, 22 Ti Titânylfán, 23 V Wenerylfán, 24 Cr Llifylfán, 25 Mn Dufagnisíalfán, 26 Fe Ârnylfán, 27 Co Pwcalfán, 28 Ni Gwenidwlfán, 29 Cu Tocynylfán, 30 Zn Dantylfán, 31 Ga Gâlylfán, 32 Ge Almânylfán, 33 As Arfelenylfán, 34 Se Llôrylfán, 35 Br Drewilfán, 36 Kr Cwatolfán, 37 Rb Ruddylfán, 38 Sr Trwynbendithylfán, 39 Y Yterylfán, 40 Zr Ârolylfán, 41 Nb Niobelfán, 42 Mo Plwmdwtylfán, 43 Tc Adîleticylfán, 44 Ru Rwshalfán, 45 Rh Rosylfán, 46 Pd Palasylfán, 47 Ag Arianylfán, 48 Cd Cadmosylfán, 49 In Injalfán, 50 Sn Alcamylfán, 51 Sb Cychylylfán, 52 Te Tirylfán, 53 I Ruddlasylfán, 54 Xe Wänolylfán, 55 Cs Glailfán, 56 Ba Trwmylfán, 57 La Gwalolfán, 58 Ce Ceresylfán, 59 Pr Gefellwyrddylfán, 60 Nd Gefellnewyddylfán, 61 Pm Promethëwsylfán, 62 Sm Samarylfán, 63 Eu Ewropylfán, 64 Gd Gadolinylfán, 65 Tb Terbylfán, 66 Dy Anoddylfán , 67 Ho Dinblocynylfán, 68 Er Erbylfán, 69 Tm Gogleddylfán, 70 Yb Yterbilfán, 71 Lu Parisylfán, 72 Hf Porthfarchnadylfán, 73 Ta Tántalosylfán, 74 W Mândrwmylfán, 75 Re Reinylfán, 76 Os Gwyntolfán, 77 Ir Bwadrindodylfán, 78 Pt Ariandwtylfán, 79 Au Ârylfán, 80 Hg Mercherylfan, 81 Tl Eginogylfán, 82 Pb Plwmylfán, 83 Bi Pwyswynylfán, 84 Po Polylfán, 85 At Anawalylfán, 86 Rn Pelytyrylfán, 87 Fr Ffrancylfán, 88 Ra Ropeletyrylfán, 89 Ac Peletyrwalolfán, 90 Th Ioulfán, 91 Pa Ropeletyrwalolfán, 92 U Wranwsylfán, 93 Np Nêfionylfán, 94 Pu Plwtolfán, 95 Am Americalfán, 96 Cm Cwrilfán, 97 Bk Berclilfán, 98 Cf Califfornialfán, 99 Es Einsteinylfán, 100 Fm Ffermilfán, 101 Md Mendelëfylfán, 102 No Nobelylfán, 103 Lr Lorensylfán, 104 Rf Rwthyrffordylfán, 105 Db Dobnalfán, 106 Sg Siborgylfán, 107 Bh Bôrylfán, 108 Hs Eselfán, 109 Mt Mîtnerylfán, 110 Ds Darmstatylfán, 111 Rg Röntgenylfán, 112 Cn Copernicylfán, 113 Nh Shapanylfán, 114 Fl Fflerofylfán, 115 Mc Moscfalfán, 116 Lv Lifermôrylfán, 117 Ts Tenesilfán, 118 Og Oganeshanylfán.

[weddylwashc]

Dýlyfyr un (1)

Well, wi ti brifo yng ngefan yto. Bob wsnos wi'n myn i sosiashwn drama cwir, ar dý mowrth, welly wi'n gall cofo fe rows dicŵdd ar ol dý mowrth, walla dý mercher, fi gishas i marfadd corff, welly madd i'n ym mai. Fi gollas y pryd wsnos ma be bynnag, ag am llawar o resyma wi'n iown ganddo.

Wi ti bod tîmlo amäth obiti ag oll y sosiashwn. Wi ti bod ôri i gawl oll ym mroblema, yn speshal ta anstanjwitho neu bod ffuantus ar bob atag, a bod gwelatw gen pobol ta llygid? ych.

Dda i'n pará. Be bynnag, I rows yn pará.

[weddylwashc]

Cowyn Bord Llifo Dynygad Lefela Wänol

Ma Cowyn Bord Llifo Dynygad Lefela Wänol (DLW) yn cowyn sholddynygol yn câl i noti o diffyg cywilia sosiashwnol a rintwitho, a phatryma unangymar darddall neu adanol, diddordepa neu beroa, ag all diddeori gormoddrintwitho neu ishrintwitho gan miwn-lŵth clywetol. Ma DLW yn Cowyn Bord Llifo, gan ynny Ma fa'n gall unanddangos yn wänol yn run person. Am Eshampyl, ma amall yn anwilia, ag amall yn awdd ta iâth wilia. Wath ýn, ma bord lledan ta isho cenfygol pobol dros y bord llifo.

[weddylwashc]

Waunadda

Ma Waunadda'n artal a chymuned trefol ag ynganol Cârdydd, yn De y dinas. Ma Waunadda'n lleoli'n gyffredinol rint Ewl Casnewydd yn ydd ogledd ag y prif reilffor yn y de. Ma y artal yn diddeori Carchar Cârdydd, Sbyty Breninol Cârdydd, un cé Prifscol De Cymru. a llawar o stryts tai.

Yn ydd Ôsodd Canol, Waunadda rows diddeori i mâs y muria dwyrînol Cârdydd, a fe rows i arddal gan y arlwyddi Morgannwg. Gall ydd artal câl i eno i Adam Kygnot, porthwr Cas Cârdydd shag at mil tri chant tri deg (1330).

[weddylwashc]

Cymru

Ma Cymru’n glad a ran o dyrnas unetic. Ta Chymru ymyl ta Llôcyr yn y Dwyrân, y Mor Iwerddon i ydd Ogledd a Gorllewin, y Mor Celtic i y De-Orllewin, ag y Mor Afren i y De. Ganto pobolgâth yn dwy fil un ar ucan (2021), o tri miliwn, cant sîth mil, pump cant, (3,107,500) a ganto artal ucan mil, sîth cant sîth deg now cilometer ti sgwâru ( 20,779 km). Ta Chymru mwy na mil wech cant ŵs deg milltir (1,680m) o glan y mor, a bod yn mynyddic ta mwya, ta i fanna uchal yn ydd artala gogledd a chanol, diddeori ydd Wyddfa, i brif ban a. 

Ma y glad yn gosod i miwn y barth tymarus ydd Ogledd, a ganto tywiddâth newidatw a morol. Ma y prifddinas a dinas fwya’n Cârdydd.

Fe rows unaniâth cenedlâthol câl i eni i miwn y pobol Brythonic Celtic ar ol y gadael y Rufîniâd o Pyrdan yn y pumed (5ed) ganrif, a Chymru ti câl i greu wel tyrnas gan Gruffydd ap Llywelyn yn mil pump deg pump (1055). 

[weddylwashc]

Gwent (Shir)

Ma Gwent yn sir ti catw, a fa rows Shir Llywodrâth Leol yn Ne-Ddwyrân Cymru. Ma Shir ti câl i greu ar y cynta o mish Ebrill, mil now cant sîth deg pedwar (1974), gan y deddyf llywodrâth leol mil now cant sîth deg dou (1972); Fa rows câl i enoi am ydd en tyrnas Gwent. Fa rows y sir olynydd i Shir Gwînyddol Mynwy (ta thrôata bâch ydd ymyla) ag y shir trefol Casnewydd yn ddou.

Ta Deddyf Llywodrâth Leol Cymru mil now cant now deg pedwar (1994), fe rows y Shir Gwent câl i dorri ar y cynta mish Ebrill, mil now cant now deg wech (1996). 

Ta pin, ma eno’n aros yn nithur wel shir ti catw Cymru am resyma tarddodiatol Lefftenantâth a shiryfiâth, a i eno’n bará yn brifenoa wänol, am eshampyl, ydd Eddlu Gwent, y Spyty Gwent Breninol, Sosiashwn Bŵyd Gwyllt, a Choleg Gwent.

Fe rows y shir gwínyddol câl i rannu i rif o bartha, Blâna Gwent, Islwyn, Mynwy, Casnewydd a Thorfân. Ma siródd olynol yn Blâna Gwent, Cârffili (ti dod yn annar o Morgannwg Ganol), Shir Fynwy (palan chwe deg y cant 60% Dwyrînol y shir anesol run eno), Casnewydd a Thorfân.

Yn dwy fil tri (2003), fe rows y shir ti catw’n gorwtho i ddiddeori Shir Cârffili’n gron. Yn dwy fil sîth (2007), fe meddwlir pobolgâth ydd artal ma mwyetic bod pump chwe deg mil, pump cant (560,500), sydd yn i fod yn y shir ti catw mwya pobolog Cymru.