analysingphotographs-blog

[analysingphotographs-blog]

Inhoud

Inleiding

Idee 1

Idee 2

Idee 3

Idee 4

Idee 5

[analysingphotographs-blog]

Inleiding bureaula-idee Ik heb al tijden een idee in mijn hoofd waar ik wat mee wil. Naar aanleiding van een situatie in de klas vielen mij een aantal dingen op. Het gesprek ontstond doordat een aantal leerlingen zich geïntimideerd voelden door een andere leerlingen. De druk die zij ervoeren door hen die het “goed” doen in de klas en daardoor compleet dichtsloegen was een probleem. Het was zelfs zo erg dat sommigen geen feedback durfden te geven omdat ze bang waren om fouten te maken en af te gaan tegenover “de goeien”. Voor het eerst ervoer ik een bepaalde concurrentie onderling en het gevoel het beste te willen zijn. Ik kan dit gevoel meestal goed buiten mezelf houden maar soms overvalt het me opeens. Als het gevoel me overvalt en ik me te bewust ben van alle talenten om mij heen zorgt het voor totale passiviteit en kom ik tot niets.

Dit gevoel kennen we denk ik allemaal, en zeker in de wereld van de kunsten. Je wilt je opleiding niet nét halen, je wilt het goed doen en zelfs uitblinken. Je wilt voldoen aan de verwachtingen, althans, zo ervaar ik het. Het valt me op dat dit gevoel overal om me heen te vinden is, niet alleen op de academie. Ik woon zelf in Amsterdam, onder de jeugd is er een groot gevoel van onderlinge strijd. Wie ziet er het beste uit? Wie heeft het meeste succes? Wie werkt het hardst? Wie doet de leukste dingen? En wie heeft er dan ook nog de leukste Facebook-pagina? Wat ik wil doen is een statement maken over dit stressvolle leven. Ik wil de stress laten zien die mensen ervaren door hun onderlinge strijd en de absurditeit en de nutteloosheid ervan weergeven.

[analysingphotographs-blog]

To get back on the treadmill

Engels gezegde 

Idee 1 Mijn eerste idee is vrij letterlijk. Ik ben opzoek gegaan naar een metafoor die representatief is voor de ‘wedloop’ van het leven. Als ik het heb over de wedloop van het leven bedoel ik dus de onderlinge strijd.

Ik kwam uit bij een Engels gezegde: “To get back on the treadmill”. Ik leg dit gezegde uit als: Terug in het keurslijf van het leven gaan, ofwel terugkeren in het snelle ritme van het moderne leven. Als eerste uitwerking wil ik een experiment gaan doen. Ik wil een persoon laten rennen op een loopband, totdat deze persoon niet meer kan en compleet is uitgeput. Zo wordt iemand fysiek tot het uiterste gedreven. Het rennen op de loopband heeft een bepaald tempo wat in dit geval staat voor het ritme van het leven. En dat terwijl iemand op dezelfde plek blijft rennen en niet vooruit komt. Iemand drijft zichzelf fysiek tot het uiterste om aan mijn verzoek en verwachtingen te voldoen. Wat ik hieraan interessant vind is het nutteloze ervan en de strijd tegen het lichaam door de geest.

De invloed van de maker op het onderwerp is in dit geval heel sterk aanwezig. Het feit dat iemand zichzelf compleet laat uitputten omdat ik het wil vind ik een absurd en interessant gegeven. Want in hoeverre maken we eigenlijk onze eigen keuzes en in hoeverre voldoen we aan verwachtingen van anderen? Ik denk dat we vaak over onze grenzen gaan. We zeggen vaak 'ja' zeggen op dingen die we eigenlijk niet willen, maar we doen het toch omdat we denken dat het van ons verwacht wordt.

De loopband wil ik in een compleet neutrale, witte ruimte neerzetten om het onpersoonlijke te benadrukken. Ik wil een persoon uitkiezen die representatief is voor een grote bevolkingsgroep (namelijk de groep jonge mensen die deze stress veelvuldig ervaart). De persoon is gekleed in sportkleren en heeft een wit t-shirt aan met daarop een nummer. Dit om ook naar de grote hoeveelheid mensen te refereren, we zijn een van velen. De eindpresentatie wordt de film zelf.

[analysingphotographs-blog]

Idee 2 Voor het tweede idee moest ik denken aan een project van Katja Stuke. Zij heeft foto's gemaakt van haar televisiescherm wanneer daar turnsters op te zien waren, deze heeft ze verzameld en er een boek van gemaakt. De foto's zijn precies op het moment van grote focus gemaakt, voordat de turnsters aan hun set beginnen. Het is een hele simpele uitwerking maar de concentratie en focus in de beelden vind ik prachtig. Naar mijn mening is het een bijzondere manier om met bestaand materiaal te werken.

Ik heb besloten om dit idee een beetje te jatten. Ik wil hordelopers fotograferen, vlak voordat ze aan een wedstrijd beginnen. Ik wil het moment vastleggen vlak voordat het startschot word gegeven. Ik wil fotograferen met een compactcamera zodat ik 'pixelige' beelden krijg en snel kan fotograferen. De pixels refereren terug naar de digitale, snelle wereld. Ik wil de beelden combineren met teksten die ik zelf schrijf over de wedloop van het leven. De teksten mogen daarbij een grote rol spelen en zelf ook als beeld fungeren. Ik wil het project uitgeven in A4 formaat boekvorm.

Voorbeeldtekst: Benauwend voelt de lucht om mij heen. Het bekende, beklemmende gevoel overvalt me. Ik strik de veters van mijn schoenen en loop voorzichtig de renbaan op. De spanning zindert in de lucht, de hitte slaat om zich heen. De atletische lijven die zich om mij heen verzameld hebben staan strak van de adrenaline. De gefocuste blikken kijken recht vooruit. Een voor een kiezen we ons vertrekpunt. Genummerd, een tot en met tien. Het stemmengeluid verstomd plotseling. Ik volg de blikken op de tribune en kom uit bij nummer 9. Haar atletische lijf valt stuiptrekkend op de grond. Twee mannen slepen haar van de baan. Vlak voor het startschot klinkt voel ik elke spier spannen in mijn lijf. De grote ontploffing, het begin. Ik zoek balans.

Ik ren en ren en ren.

Foto: Katja Stuke

[analysingphotographs-blog]

Idee 3 Als derde idee wil ik symbolen fotograferen die ik vind horen bij de wedloop van het leven. Ik denk bijvoorbeeld aan een winnaarsblok, medailles en geld. Het zijn symbolen die de verschillen en onderlinge strijd weergeven die aanwezig zijn in de menselijke soort. Ik wil laten zien dat de concurrentiestrijd overal in de westerse wereld aanwezig is.

Naar aanleiding van de documentaire ‘De Confrontatie’ (Het Uur van de Wolf, NPO2) besefte ik me ook dat de kunstwereld enorm gebonden is aan geld en aan mensen die genoeg geld hebben om zich een kunstaanschaf te kunnen veroorloven.

De symbolen wil ik in de studio fotograferen. Op een hele simpele, gelikte manier. Ik wil een verwijzing maken naar reclamefotografie. De invloed van reclame zet aan de tot actie, net als de symbolen aanzetten tot actie: tot harder werken. En daarbij als een soort reclame voor de kunstverkoop.

[analysingphotographs-blog]

Idee 4 Voor het vierde idee wil ik portretten maken van hordelopers na een wedstrijd. Ik ga door op de engelse metafoor ‘To get back on the treadmill’ maar kies in dit geval een andere invalshoek.

Ik wil de lopers fotograferen na een race. Op het moment als ze compleet uitgeput zijn, en net over de finish zijn. Ik wil alleen de winnaars en de verliezers fotograferen. Dus de loper die als eerste over de finish heen is gekomen en de loper die als laatste over de finish is gegaan.

Ik bouw een kleine studio bij de eindstreep en zal ze portretteren met mijn digitale camera. Ik wil een heel aantal wedstrijden fotograferen en een enorme hoeveelheid portretten maken. Vervolgens wil ik het presenteren aan een grote wand. De portretten op A4, allemaal naast elkaar op een wand van ongeveer vier vierkante meter.

Vervolgens zal ik een aantal kunstenaars uitnodigen om te komen kijken naar het project en ik zal ze vragen of zij hun mening willen geven. Het moeilijke maar ook spannende hieraan is dat ik van te voren moeilijk kan zeggen hoe het uitpakt en wat het oplevert.

Ik hoop op hele uiteenlopende meningen. Ik zal ze niet tegelijk uitnodigen maar op verschillende momenten zodat ze niet met elkaar kunnen spreken voordat ze het project hebben gezien. Ik zal de meningen opnemen en bij de uiteindelijke presentatie gebruiken.

De uiteindelijke presentatievorm wil ik in een vierkante ruimte met aan één wand de portretten, uitgelicht.  Aan de wand ernaast wil ik koptelefoons hangen met de ingesproken meningen met een naamkaartje van elke kunstenaar waarvan de mening is. Vervolgens kun je kiezen als kijker welke mening je wilt luisteren.

Ik wil met dit idee aangeven hoezeer meningen in de kunstwereld uiteenlopen en hoe subjectief het is in veel gevallen. En daarbij de invloed die meningen hebben op de manier waarop je kijkt naar een project.

Foto Anouk Kruithof The Daily Exhaustion 

[analysingphotographs-blog]

Idee 5 Mijn vijfde idee is veel abstracter. Na aanleiding van het lezen van de The Myth of Sisyphus kwam ik op dit idee.

Sisyphus, a figure of Greek mythology who was condemned to repeat forever the same meaningless task of pushing a boulder up a mountain, only to see it roll down again. The essay concludes, "The struggle itself [...] is enough to fill a man's heart. One must imagine Sisyphus happy."

Ik wil een performance doen waar het gaat over de struggle van de performance zelf.

Als ik het heb over de wedloop van het leven begint die natuurlijk al bij het voortplantingsproces. Spermacellen die racen om bij een ei-cel te komen en zich als eerste nestelen om zeker te zijn van een leven op aarde. De snelste wint de race en mag met een beetje geluk ongeveer 80 jaren rondlopen op deze planeet. Ik wil deze biologische race omzetten naar een performance.

Ik wil in een vierkante witte ruimte een groot wit doek ophangen, ongeveer vier vierkante meter. Vervolgens wil ik het doek helemaal zwart maken met verf. Niet door te verven maar door steeds verf spetters op het doek te spatten. Dit hele gebeuren wil ik filmen. Ik weet niet precies hoe het verloopt maar het is frustrerend en moeilijk om een groot doek zwart te krijgen. Hierin zit herhaling, frustratie, struggle en het nutteloze. En daarbij een groei. De zwarte spetters breiden zich steeds verder uit en het word een steeds monochromer beeld.

Het interessante aan deze performance vind ik de tegenstrijdigheid van de voldoening die ik denk te voelen als het gelukt is en de nutteloosheid van de hele performance.  

Film: zelf In het klein uitgeprobeerd

[analysingphotographs-blog]

Hoofdstuk 5 

Foto 1: Anne de Vries

In dit twee-dimensionale beeld word een diepte gesuggereerd, alsof je de lucht in kunt lopen. De depictive level en de physical level zijn hier goed gecombineerd. 

Foto 2: Marton Perlaki 

Een beeld waarin met dieptewerking word gespeeld. Verschillende vlakken etc. Door de rook krijgt het een extra diepte laag.

Foto 3 Lewis Waltz

Eveneens een beeld waarin met precieze vlakverdeling word gepeeld. Naar mijn mening een fotograf die zich daar altijd zeer bewust van is. Ook door de grijstonen verwarrend voor het brein. 

Foto 4 Jaap Scheeren

Een foto die vooral het mentale niveau aantast doordat we als kijker bijna teruggekaatst worden. 

Foto 5 Dieuwke Spaans

Het lijkt een landschap, maar als je beter kijkt bestaat het uit verschillende onderdelen. Een manier van grappen met het brein.

[analysingphotographs-blog]

Inhoud

1. Feitelijke informatie

2. Context

3. Onderwerp/Thema

4. Concept

5. Techniek

6. Organisatie/Publicatie

7. Evaluatie 

8. Bronnen

[analysingphotographs-blog]

Feitelijke informatie Ik heb gekozen voor het nieuwe boek van Paul Kooiker; Nude Animal Cigar. Het boek is begin dit jaar uitgekomen, na zijn solotentoonstelling in Den Haag. Er zijn in totaal 1000 exemplaren gedrukt via Art Paper Editions, een Belgische uitgeverij. Het boek is ontworpen door Jurgen Mealfeyt, de drijvende kracht achter Art Paper Editions. Over APE:

‘APE (Art Paper Editions) is an independent publishing platform. APE was founded in 2010 by Jurgen Maelfeyt and Caroline De Malsche and focusses on the book as an exhibition space. APE works with artists and institutions.’

Het is een dik boek geworden, het telt 400 pagina’s. Het formaat is staand, de afmetingen 17 x 24 centimeter. Het boek is qua opmaak heel simpel en consistent. De afbeeldingen van dieren, naakten en sigaren wisselen zich af. Op elke linkerpagina staat het nummer van het beeld en aan de rechterkant staat het beeld zelf. De beelden wisselen van formaat. Er zijn vierkante beelden, liggende beelden en staande beelden. Er staan geen spreads in, alle pagina’s hebben witranden. De beelden die erin staan zijn afwisselend monochroom en in kleur. De kaft is groen met daarop in zilveren letters de titel gedrukt.

[analysingphotographs-blog]

Context Paul Kooiker is een Nederlandse conceptuele kunstenaar, geboren in 1964. Hij heeft een succesvolle carrière opgebouwd binnen de kunstwereld. Het werk wat getoond wordt in Nude Animal Cigar is een verzameling van zijn werk van de afgelopen twintig jaar. Naar eigen zeggen blikt hij op die manier terug op zijn twintigjarige carrière, en gaan de onderwerpen die aan bod komen over ongemakkelijke waarheden, voyeurisme en clichés. Het boek is een verzameling van verschillende fotoseries die hij gespreid over een lange tijd heeft gemaakt.

Het boek is begin 2015 uitgegeven, vlak na de solotentoonstelling van Kooiker in het Fotomuseum Den Haag. Deze tentoonstelling bevatte grotendeels de beelden die ook in het boek staan. Op zwarte schotten in de ruimte waren een grote hoeveelheid foto’s te zien. De prints hadden verschillende formaten en waren op een wat onrustige, willekeurig ogende wijze tentoongesteld.

Het boek is nog steeds te koop en wordt op plekken als het Stedelijk Museum en Foam verkocht.

Daarbij is het boek door verschillende media verkoren als een van de beste fotoboeken van 2015. De Volkskrant zegt het volgende:

‘Een foto van een mollige vrouw naakt, gevolgd door een foto van een dier (lama, schildpad, ezel, ijsbeer enz.) gevolgd door een foto van een of meer sigaren met askegel…en dat reeksje honderden malen herhaald. In de handen van Paul Kooiker vormen de foto’s een wervelend beeldgedicht: spannend, vervreemdend, komisch, obsessief. Alsof je al bladerend in een droom belandt.’

[analysingphotographs-blog]

Concept/Research De ingang (kapstok) waarmee Kooiker de onderwerpen heeft benaderd is een terugblik op zijn twintigjarige carrière. Er is sprake van een gesloten situatie omdat hij duidelijk drie onderwerpen heeft gekozen die hij behandeld in zijn boek. Hij heeft letterlijk alles behalve naakten, dieren en sigaren uitgesloten, hij is daarin zeer consistent.

De foto’s zijn exemplarisch voor de thema’s die hierboven behandeld zijn. Ze gelden als metaforen voor de thema’s. De fotografie is niet zozeer maatschappelijk geëngageerd, maar gaat over de kern van het menselijk bestaan en is een reflectie op het medium fotografie. Er zijn meerdere fotografische genres te herkennen. Stillevens en geabstraheerde portretten voeren de boventoon in het boek. De modellen voor de naakten zijn onherkenbaar, waardoor je nog moeilijk van portretten kan spreken. De focus ligt bij deze foto’s op vorm, licht en kleur. De modellen worden hierdoor geobjectiveerd en van menselijkheid ontdaan. Interessant is dat de dieren op een klassiekere manier geportretteerd worden. Bij de dieren zou je dus wel kunnen spreken van portretten. Hier zou je een kritiek in kunnen lezen.

Kooiker kiest ervoor om drie onderwerpen te verbeelden. De sigaren zijn als stilleven gefotografeerd: van boven en van de zijkant. De sigaar ligt altijd in het midden. De dieren zijn op ooghoogte gefotografeerd. De naakten zijn de enige beelden die een planning vereisten: de dieren zijn gefotografeerd wanneer hij met zijn zoontje in de dierentuin was, en de sigaren zijn tussen de bedrijven door in zijn atelier gefotografeerd.

Ik zou het werk niet als positief beschrijven. Zoals hij zelf zegt: ‘’de treurige combinatie van beelden, naakten, sigaren en dieren is bijna niet te doen.’’ Er is een afstand voelbaar tussen de maker en de onderwerpen, dit komt deels door de herhaling en de manier van bewerken.

Ik vind het standpunt van Kooiker moeilijk te bevatten. Hij speelt graag met clichés en de beelden zijn vaak gloomy van aard. Keuzes die daaraan ten grondslag liggen zijn de seriematige manier van fotograferen, waardoor een gevoel van nutteloosheid ontstaat. Door het gebruik van sepia refereert hij naar cliché.

Voor de naakten heeft Kooiker research gedaan door in de kunstgeschiedenis op zoek te gaan naar de manier waarop vrouwen werden afgebeeld. Zijn naakten refereren hierdoor naar kunst uit de middeleeuwen. De amateurmodellen vond hij op websites. Bij deze fotosessies was er vaak ongemak: Kooiker betaalde de modellen om poses aan te nemen die onconventioneel zijn, en deze handelingen werden door de vrouwen uitgevoerd. Voor de foto’s van dieren en sigaren heeft hij weinig research gedaan. Zoals ik al eerder vermeldde zijn deze foto’s in snapshot-stijl tussen de bedrijven door gemaakt.

In het boek staan bijna uitsluitend foto’s. De enige tekst is een categorische verwijzing naar elk beeld. De verdeling is C (cigar), A (animal) en N (nude), en daarna volgde het nummer van het beeld. De titel van het boek is uiteraard een directe verwijzing naar de gefotografeerde onderwerpen.

De fotografische stijl en signatuur van Kooiker is duidelijk te herkennen. Zoals eerder al benoemd heeft Kooiker niet zo veel boodschap aan de conventionele regels in de fotografie. Zijn foto’s zijn ten eerste vaak korrelig, onscherp of overbelicht. Daarbij werkt hij vaak met filters waardoor het een gedateerde sfeer krijgt. Alles is op een wetmatige manier gefotografeerd waardoor het een geheel word. De beelden alleen stellen niet veel voor. Ze worden een kunstwerk in combinatie met elkaar. Het is moeilijk om Kooiker in een hokje te plaatsen in de fotografie. Ik zou hem beschrijven als beeldend kunstenaar of conceptuele fotograaf die het medium fotografie gebruikt om zijn interesses te vertalen voor zijn kijkers.

[analysingphotographs-blog]

Organisatie/Publicatie De dieren heeft hij gefotografeerd tijdens dierentuin- en kinderboerderij-bezoeken met zijn kind. De sigaren heeft hij, nadat hij ze had opgerookt, gefotografeerd in zijn eigen studio. Alleen bij de naakten kwam een stukje organisatie te pas. Hij heeft ze via modellenbureaus benaderd en vroeg specifiek om voluptueuze vrouwen. Hij betaald en zij doen wat hij zegt. Hij heeft dit zelf geregeld en er kwam geen hulp bij kijken van iemand anders.

Het boek heeft 386 pagina’s. Er komt geen tekst in voor (op de nummering na) behalve aan het einde. De beelden zijn alleen op de rechterpagina geprint. Soms neemt het de halve pagina in beslag (bij vierkante beelden) en soms de hele pagina. Er staat niet meer dan een beeld op een pagina. Het lijkt een willekeurige opvolging van beelden. De drie series gaan kriskras door elkaar.

[analysingphotographs-blog]

Evaluatie Paul Kooiker heeft weinig bronnen geraadpleegd. Het fotoboek is geleidelijk, over een lang tijdsbestek gegroeid. De series zijn zeer persoonlijk, de keuzes die hij heeft gemaakt zijn heel eigen. Zijn werkproces was grotendeels onbewust, het project is organisch gegroeid. Doordat zijn manier van werken zo eigen en subjectief is, vind ik het moeilijk om mijn eigen keuzes te overwegen. Ik vind zijn onderwerpen bijzonder interessant. Het zijn thema’s die ik ook zou willen onderzoeken, in het verleden heb ik al gewerkt met het fenomeen clichématigheid. Dit heb ik echter op een geheel andere manier uitgewerkt en andere bronnen gebruikt. Mij ging het om massatoerisme en de vercommercialisering van de natuur. Mijn project was meer gericht op geografische plekken, deze lijken bij Kooiker ondergeschikt door het ontbreken van context.

[analysingphotographs-blog]

Bureaula-idee 1 

Mijn eerste idee is vrij letterlijk. Ik ben opzoek gegaan naar een metafoor die representatief is voor de ‘wedloop’ van het leven. Ik kwam uit bij een Engels gezegde; ‘To get back on the treadmill’. Ik leg dit gezegde uit als terug in het keurslijf van het leven gaan ofwel terug in het ritme van het leven. Als eerste uitwerking wil ik een experiment gaan doen. Ik wil een persoon laten rennen op een loopband, totdat deze persoon niet meer kan en fysiek compleet is uitgeput. Zo  wordt iemand fysiek tot het uiterste gedreven. Het rennen op de loopband heeft een bepaald tempo wat in dit geval staat voor het ritme van het leven. En dat terwijl iemand op dezelfde plek blijft staan en niet vooruit komt. Iemand drijft zichzelf fysiek tot het uiterste om aan mijn verwachtingen te voldoen. Wat ik hieraan interessant vind is het nutteloze ervan en de strijd tegen het lichaam door de geest. En daarbij de invloed van de maker op het onderwerp. Het feit dat iemand dat doet omdat ik het wil is al een absurd gegeven. Ik denk dat we vaak over onze grenzen gaan. Vaak ja zeggen op dingen die we eigenlijk niet willen.

De loopband wil ik in een compleet witte ruimte neerzetten om ook het onpersoonlijke te benadrukken. Ik wil een persoon uitkiezen die representatief is voor een grote bevolkingsgroep. De persoon is gekleed in sportkleren en heeft een wit t-shirt aan met daarop een nummer. Om ook de hoeveelheid aan te geven van mensen en dat je een van de velen bent. De eindpresentatie word de film zelf. Ik denk dat het erg belangrijk is om alles metaforisch te verbeelden. Anders zou het een flauwe grap kunnen worden.

Inspiratie Myth of sisyphus- Albert Camus

Voorbeeld foto erbij 

[analysingphotographs-blog]

Hoofdstuk 4 

The mental level

Foto 1: Geert Goires  ‘Door de witte omgeving heb je geen houvast bij het inschatten van de grootte. Als je beter kijkt zie je dat het zee containers zijn.’ 

Foto 2: Geert Goires ’Conversely, a photograph may have shallow depictive space but deep mental space’ 

Foto 3: Hanan Kazma ‘ there is a transmutation of your attention and perception’ doordat het beeld in bestaat uit verschillende lagen van een portret lijkt het één portret te zijn maar als je goed kijkt zie je dat het bestaat uit delen van verschillende gezichten.’ 

Foto 4: Thomas vanderberghe ‘De fotograaf heeft dit beeld duidelijk gemaakt met het idee van het mentale leven in zijn hoofd. Het mentale brein legt automa9tisch een link tussen de berg, billen en plooien in het laken.’

Foto 5: Jaap Scheeren en Anouk kruithof  ‘Dit beeld vind ik bijna een mindfuck omdat je in eerste instantie heel verward raakt door wat je ziet’