animatiefilm - Tumblr blog

[animatiefilm]

Nieuwtjes augustus 2012

Opleidingsvernieuwingen

De opleidingen in het Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap zullen vanaf het schooljaar 2014-2015 drastisch worden gewijzigd. Dit is het gevolg van de conceptnota Kunst verandert! die in maart van dit jaar door de Vlaamse regering werd goedgekeurd.

De voorgestelde vernieuwing heeft drie doelen voor ogen:

meer leerlinggericht, gebaseerd op competenties

actueler, door cross-overs te realiseren met andere kunstrichtingen

meer doelgericht, door doorstromingsmogelijkheden naar hoger onderwijs

Wedstrijdnieuws

De ontroerende stopmotionfilm  "Oh Willy..." van het Vlaamse regisseursduo Emma De Swaef en Marc James Roels kwam begin dit jaar in roulatie. Deze Belgisch-Frans-Nederlandse co-productie (waaronder productiehuis 'Beast Animation' uit Mechelen) heeft op korte tijd al heel wat prijzen in de wacht gesleept en gezien de nog vele screenings op tientallen andere, buitenlandse filmfestivals zal het daar niet bij blijven. Voorlopig bestaat de palmares uit:

Winner Grand Prix HAFF 2012

Jury Prize Brussels Short Film Festival

Best animated Short Film Anifilm Trebon

Grand Prix & Audience Award Animafest Zagreb 

Special Mention Fest Anca Slovakia

Best animated short Open Cinema St Petersburg

Best Animation Lucania Film Festival Italy

Winner Cartoon d’Or 2012,Best European Animationfilm, Toulouse

Van een totaal andere orde - en dus met de nodige bescheidenheid - meld ik met fierheid dat mijn eindwerk 'Love for Ever' de juryprijs van Beste Animatiefilm heeft gekregen op het kortfilmfestival 'Kort Geknipt' in februari 2012, een filmfestival uitsluitend met films van studenten uit het DKO in Vlaanderen en Brussel. In de jury zetelden:

Freddy Sartor (hoofdredacteur Filmmagie),

Rik D'Hiet (prof. UGent en Rits, en scenarist van 'Het goddelijk monster'),

Viv Van Dingenen (actrice 'Katarakt' en 'Witse'),

Silvia Defrance (docente animatiefilm KASK Gent),

Gert Embrechts  (regisseur 'Allez Eddy'),

Renaat Lambeets (cameraman 'Van Vlees en Bloed'),

Fabio Wuytack (regisseur 'Made in Italy').

De jury loofde zowel de inhoudelijke opbouw van het verhaal, de timing in de plotwending en de eenheid in stijl. Deze erkenning is voor mij een welkom ruggesteuntje om op deze weg verder te gaan!

[animatiefilm]

Zelf aan de slag in animatiefilm

Deze site heeft tot doel alle geïnteresseerden in animatiefilm enthousiast te maken om zelf creatief te zijn. Zie het als de voetbalsupporter die voetballer wordt. Zelf heb ik vier jaar opleiding animatiefilm aan de Stedelijke Academie voor Beeldende Kunst in Gent achter de rug en een éénjarige opleiding Scenario schrijven aan de Academie voor Muziek, Woord en Beeld in Lokeren.

Hoewel animatiefilms op zich heel boeiend en meestal ontspannend zijn om naar te kijken, is het zelf maken van animatiefilms nog fascinerender. Er komen heel wat verschillende disciplines aan te pas. De verschillende realisatiefasen zijn dan ook heel divers: eerst een verhaal bedenken, dan het scenario schrijven en het storyboard maken, decors tekenen, perspectieftekeningen of modelsheets maken van de personages, geluid opnemen en beelden hiermee synchroniseren in de montage en als laatste de generiek en aftiteling.

De blog heeft tot mijn spijt een tijdje stil gelegen doordat ik een nieuwe opleiding ben gestart aan de UA (Informatie- en bibliotheekwetenschap). Een boeidende opleiding, maar heel wat tijdsintensiever dan ik had verwacht. Zonder deze opleiding zou ik echter zeker niet zo snel met deze blog zijn gestart.

Tot nu toe beperkt de site zich tot informatie over opleidingen. Op regelmatige tijdstippen breng ik updates en nieuwtjes over workshops scenario en (animatie)film, deadlines voor subsidie-aanvragen, wedstrijden en allerlei nieuwe ontwikkelingen in de animatiefilm in Vlaanderen en daarbuiten. Heb je ook interessante weetjes te melden, aarzel dan niet en stuur me een berichtje naar staes.karin@gmail.com.

Rubrieken die je alvast een indruk geven over animatiefilm in Vlaanderen:

Waar kan je terecht?

Korte historiek

Animatiefilmtechnieken

Raadgevingen bij de start van een animatiefilm

Leerprogramma van de opleiding animatiefilm binnen het deeltijds kunstonderwijs

Eindwerken Stedelijke Academie voor Beeldende Kunst Gent

Bibliografie

Interessante links

Nieuwtjes

[animatiefilm]

Waar kan je terecht?

Heb je ook zin om een animatiefilm te maken maar weet je niet hoe er aan te beginnen? Geen probleem! Ofwel schrijf je je in voor een opleiding aan een kunstacademie, ofwel leer je het jezelf aan en haal je wat literatuur in huis of surf je het web af en bekijk je wat informatieve you tube-filmpjes…

Laat ik beginnen met de opleidingen die aangeboden worden in het deeltijds kunstonderwijs. Niet elke kunstacademie biedt de richting animatiefilm aan, maar de laatste jaren is de belangstelling voor animatiefilm dusdanig gegroeid dat heel wat academies niet konden achterblijven om in een aanbod te voorzien. In Vlaanderen zijn er momenteel 14 afdelingen van Academies voor Beeldende Kunst waar je de cursus animatiefilm lagere graad kan volgen vanaf 6 jaar. (Brugge, Genk, Gent, Halem, Harelbeke, Hasselt, Menen, Oostende, Roeselare, Schoten, Sint-Niklaas, Sint-Truiden, Waasmunster, Zelem). Deze opleiding duurt 6 jaar en wordt vervolgd door een opleiding animatiefilm middelbare graad. Vanaf 18 jaar is er de volwassenenopleiding animatiefilm hogere graad, die vier jaar duurt. Tot hier toe bieden 5 academies deze opleiding aan. (Deurne, Etterbeek, Gent, Maasmechelen, Sint-Truiden) Eens je die voleindigd hebt kan je nog 2 specialisatiejaren volgen.

Wie even een korte kennismaking wil kan steeds een workshop volgen, georganiseerd door het Fonds Raoul Servais vzw, de Workshops AnimatieFilm (WAF!).  Ideaal dus als je nog twijfelt om een volwaardige opleiding te volgen. Het zijn zeer kwaliteitsvolle workshops, gegeven door docenten uit het deeltijds kunstonderwijs. Ikzelf heb op die manier de smaak voor animatiefilm te pakken gekregen.

[animatiefilm]

Korte historiek

In de ontwikkeling en geschiedenis van de animatiefilm spelen enkele Vlamingen een belangrijke rol. Zo was de pionier van de filmtechniek de Gentse hoogleraar natuurkunde Joseph Plateau (°1801-†1883). Hij was de ontdekker van het fenomeen dat bij een snelle opeenvolging van beelden de optische illusie van beweging ontstaat. Jaarlijks wordt hij herdacht via de naar hem genoemde filmprijs op het Internationaal Filmfestival Gent.

Een andere opmerkelijke persoon met wereldfaam is Raoul Servais (°1928).  Hij richtte in 1963 de eerste opleiding ‘Animatiefilm’ op het Europese vasteland in, aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK)  te Gent. Als eerste creëerde hij de techniek van het mixen van fictie en non-fictie beelden en kreeg naast talloze filmonderscheidingen waaronder de Gouden Palm in Cannes, een eredoctoraat van de Universiteit Gent en de Gouden Erepenning 2010 van de Vlaamse Gemeenschap.

Andere opmerkelijke Vlamingen zijn Nicole Van Goethem (°1941-†2000), die in 1987 met haar eerste animatiefilm ‘Een Griekse tragedie’ een Oscar won in de categorie ‘korte animatiefilm”. Bekendheid verwierf ook de creatieve duizendpoot Jonas Geirnaert (°1982) met zijn animatiefilm.  Hij won met zijn eindwerk Flatlife  aan het KASK Gent in 2004 de Prix du jury op het filmfestival van Cannes.

Veel recentere successen vielen Danny De Vent te beurt. In 2010 ontving de huidige docent aan het SABK te Gent met zijn animatiefilm Zwemles meerdere nationale en internationale prijzen. Idem voor de in Kazachstan geboren, maar aan het KASK Gent afgestudeerde Roman Klochkov met zijn eindwerk Administrators. De laatste opmerkelijke succesfilm (met nu al meer dan 50 onderscheidingen!) is de stop-motion kortfilm Oh Willy, van Marc James Roels en Emma De Swaef, die in 2012 de Grand Jury Award for Best Animated Short op het AFI Fest Los Angeles kreeg.

Om de Vlaamse film - waaronder ook de animatiefilm - zo veel mogelijk te ondersteunen en talentvolle animatiefilmers  te stimuleren  werd in 1999 het Vlaams Audiovisueel Fonds opgericht, waarvan Raoul Servais één van de medeoprichters was. Het fonds geeft heel wat werkbeurzen voor ondersteuning bij de pre- en postproductie van verschillende genres van films  zoals tv-feuilletons, kortfilms, langspeelfilms, documentaires én animatiefilms. Het richt workshops in, geeft opleidingsbeurzen in binnen- en buitenland en ondersteunt een netwerk van creatieve denkers en doeners in de filmsector. Daarbij zorgt het VAF ook voor de pers- en marketingondersteuning van heel wat Vlaamse films op buitenlandse filmfestivals.

[animatiefilm]

Animatiefilmtechnieken

Celanimatie is de traditionele en historisch gezien de populairste vorm van animatie. In een traditioneel bewegend stripverhaal is elk beeld met de hand getekend. Een heel mooi voorbeeld hiervan is de in 2000 als beste korte animatiefilm Oscar winnende Father and Daughter van de Nederlandse filmer Michael Dudok de Wit (°1953).

Cut-outanimatie of leganimatie is een animatietechniek waarbij er met in papier of karton uitgeknipte figuren worden geanimeerd. De (menselijke en dierlijke) figuren worden samengesteld uit afzonderlijke onderdelen (van ledematen of lichaamsdelen) waarbij ieder beeld (lichtjes) verschillend is van de vorige. De opeenvolging ervan heeft als effect dat een bewegende beeld van marionetachtige figuren ontstaat. Deze techniek is gebruikt in de meermaals bekroonde film van animator en tevens SABK Gent-docent Danny De Vents Zwemles. Voor mijn eindwerk Love for Ever aan de Academie voor Beeldende Kunsten te Gent in 2011 heb ik ook deze techniek gebruikt.

Stop-motionanimatie, is een al heel lang bestaande filmtechniek waarmee speciale effecten in films kunnen worden gecreëerd nog ver voor er ook maar enige sprake was van digitale animatie. De opnames gebeuren frame per frame, waarbij telkens de houding van een figuur minimaal wordt gewijzigd voor de volgende opname van een frame waarbij dezelfde achtergrond wordt gebruikt. Voor een vloeiende bewegend beeld te realiseren worden 25 frames genomen per seconde. Een van de beste uitvoerders van deze techniek was de Duits-Amerikaanse animator Oskar Fishinger (°1900-†1967) met zijn in 1947 vrijgegeven, wondermooie ‘Motion Painting No1’ op muziek van het Brandenburg Concerto No3 van Johann Sebastian Bach.

Poppenanimatie is hiervan een toepassing waarbij men poppen in een 3D-ruimte beweegt en van iedere beweging een opeenvolgende reeks van 2D-beelden opneemt.  Om praktisch goed te kunnen werken worden deze poppen opgebouwd rond een soepel te bewegen (meestal ijzeren) skelet zodat ze in een bepaalde pose kunnen worden gezet om een foto-/videobeeld te kunnen opnemen. Soms worden ze ook vastgemaakt aan doorzichtige touwtjes. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de filmpjes over het Japanse figuurtje Komaneko.

Klei-animatie is gebaseerd op het stop-motionprincipe maar de geanimeerde figuurtjes (en het decor) zijn van klei of plasticine gemaakt. Deze techniek werd vooral bekend door de figuurtjes Wallace en Gromit. Andere mooie voorbeelden zijn de animaties van Buurman en Buurman, Pingu en Bob de Bouwer. De figuren bewegen in een 3D-ruimte waarvan 2D-opnames worden gemaakt.

[animatiefilm]

Raadgevingen bij de start van een animatiefilm

Zoals elke goede film dient ook een animatiefilm te steunen op een goed scenario.  Hoewel dit een verplicht vak is in elke hogeschoolopleiding ‘animatiefilm’ is dit niet expliciet voorzien in het leerprogramma animatiefilm van het deeltijds kunstonderwijs. Wie toch een uitgebreide opleiding wil volgen, kan zich best ook inschrijven voor de opleiding literaire creatie. Toch is dit geen echte ‘must’. Bedenk dat de grafische uitwerking  het meest  arbeidsintensieve onderdeel is van een animatie en een amateurfilmpje meestal niet langer duurt dan één minuut, wat neerkomt op 1440 beelden!  Oefen je daarom regelmatig in het tekenen van poses binnen de 3 minuten. Geef de moed niet op als dit je niet direct lukt. Oefening baart in dit geval letterlijk kunst!

De eerste voorbereidende stap naar je animatie is de opmaak van een storyboard.  Cruciaal hierbij zijn de vragen :wie? wat? wanneer en hoe?  Het voordeel bij animatie is dat je je verbeelding volledig de vrije loop kan laten gaan. Het zijn meestal ook de meest hilarische onderwerpen of verhaallijnen die het meest tot de verbeelding spreken van de kijker en het beste bijblijven in het geheugen.  Weet je alsnog niet te beginnen, stel je dan de vraag : wat als X of Y zou gebeuren? En je zult merken dat je inspiratie vanzelf komt. In het storyboard neem je scène per scène alle belangrijke beelden (sleuteltekeningen) op met vermelding van de actie, de tijdsduur ervan, het bijpassende geluid en vooral het camerastandpunt. Nadien maak je een modelsheet van de karakters in je film. Dit zijn de tekeningen van zowel het voor-, zij- en achterprofiel van je personages en de beschrijving van hun karakteriële eigenschappen. Naargelang de animatietechniek die je verkiest, kan je daarna daadwerkelijk aan de slag met de tekeningen of modelleringen van je figuren en decors zodat je de opnames kan starten.

Om deze tot beelden te animeren heb je een softwarepakket nodig, bijvoorbeeld Take 5. Dit pakket biedt de mogelijkheid om in verschillende lagen te werken en je geluidopnames te synchroniseren op je beelden. Het is ontwikkeld door KASK-docent ‘animatiefilm’ Geert Vergauwe en wordt wereldwijd gebruikt omdat het een zéér gebruiksvriendelijk softwarepakket is waarbij beelden, opgenomen met een standaard of hoge resolutie video camera of een webcam of een recente reflexfototoestel van CANON, onmiddellijk worden bewerkt tot een animatie. Je hebt hiervoor dus helemaal geen vooropleiding nodig en het wordt moeiteloos gebruikt door kinderen binnen de opleidingen ‘lagere graad’ van het deeltijds kunstonderwijs. Enige technische vereiste is een Windows computer met een goed moederbord en een recente grafische kaart, bij voorkeur met een Nvidia of ATI grafische chip, minstens 1Gigabyte RAM-geheugen en tenslotte een analoge of digitale (firewire) ingang voor videocamera.

[animatiefilm]

Leerprogramma van de opleiding animatiefilm binnen het deeltijds kunstonderwijs

Hierbij in het kort het vierjarige DKO -lesprogramma ‘hogere graad’ van de richting animatiefilm aan de Stedelijke Academie voor Beeldende Kunst te Gent:

1e jaar:  Kennismaking met de verschillende animatiefilmtechnieken (met uitzondering van digitale animatie) en aanleren van de basistools van de animatiesoftware Take 5, de cameraposities en de metamorfosetechniek 2e jaar:  Focus op het element tijd in functie van beweging. De stapbeweging wordt toegepast op een zelf te creëren personage De opstart- en rembeweging wordt toegepast op een zelf te creëren voertuig. De slinger- en springbeweging, animatie opgebouwd door meerdere lagen te mixen (decor en figuur afzonderlijk) + maken van een gepersonaliseerde generiek 3e jaar: Maken van een film (script, storyboard, cameraopnames, regie en montage) Focus op het element geluid in functie van beweging of de lipsync-techniek  waarbij geluid gesynchroniseerd wordt op beelden. + de animatie van een stap- of loopbeweging van een dier 4e jaar: volledige animatiefilm maken in een zelf te kiezen animatietechniek met als opgelegd thema ‘tijd’  en een exacte duur van 1 minuut Een constante binnen deze vierjarige opleiding is dat er tweewekelijks lessen zijn opgenomen die louter en alleen tot doel hebben om de tekenvaardigheid te bevorderen zowel naar kwaliteit als naar kwantiteit.  Gezien de arbeidsintensiviteit wordt veel belang gehecht aan het vooral snel kunnen tekenen van verschillende poses van figuren. Het lijkt als een gymnastiektraining maar regelmatig wordt geoefend in het tekenen van poses binnen telkens 3 minuten. Je ziet dan ook bij iedere student een opmerkelijke evolutie in tekenvaardigheid.

[animatiefilm]

© 3 minuut tekeningen van Karin Sandra Staes, 2010

[animatiefilm]

Eindwerken Academie voor Beeldende Kunst Gent

© Karin Sandra, Love for Ever (Eindwerk 2011)

© Anne-Lise De Ruysscher, One minute life (Eindwerk 2011)

© Bart Vermandere, Touched (Eindwerk 2011)

© Sofie Demeyer, 83.05.27-416.67 (Eindwerk 2010)

[animatiefilm]

© Karin Sandra Staes, Titel: Love for Ever, Eindwerk DKO, 2011

[animatiefilm]

© Anne-Lise De Ruysscher, Titel: One Minute Live, 2011

[animatiefilm]

© Bart Vermandere, Titel: Touched, Eindwerk DKO, 2011

[animatiefilm]

© Sofie Demeyer, Titel: 83.05.27-416.67, Eindwerk DKO, 2010

[animatiefilm]

Bibliografie

Dit is de lijst van mijn eigen verzameling van boeken over animatiefilm.  Ik vind ze allemaal erg interessant, maar voor wie de technische kneepjes van de animatiefilm wil aanleren is het boek van Richard Williams een absolute aanrader!

ANIMA MUNDI, Animation Now!,  Taschen Gmbh, Keulen, 2007, p.351.

BECK, Jerry, Animation Art, Flame Tree Publishing, London, 2004, p. 384.

BLAIR, Preston, Animatietekenen, Technieken voor het maken van tekenfilms, Librero bv, Kerkdriel, 2008, p.216.

LAYBOURNE, Kit, The Animation Book, A complete guide to animated filmmaking, Crown Publishers, inc., New York, 1979, p.272.

VRIELYNCK, Robert, De animatiefilm voor en na Walt Disney, Een historisch-artistiek panorama, Grafische Kunstinrichting Meddens N.V., Brussel, 1981, p.210

WILLIAMS, Richard, The Animator’s Survival Kit, Faber and Faber Ltd., London, 2009, p.382 +dvd

WOODCOCK, Vincent, Cartoonfiguren tekenen, Librero bv, Kerkdriel, 2008, p.128

[animatiefilm]

Interessante links

http://postmes.freehostia.com/HGNE_animatie/begrippenlijst_animatie.html  Interessante website over de begrippen die in de animatiefilm gebruikt worden.

http://www.academiegent.be  Dit is de website van de Academie voor Beeldende Kunsten van Gent. Hierop vind je alle animatiefilmpjes terug van alle studenten van vorige jaren.

http://www.anim.be Deze website heeft als doel de beroepsbelangen te behartigen van Belgische producenten van animatiefilms en animatieseries. Handig is het overzicht van alle producentenhuizen, hun websites en hun contactgegevens.

http://www.animation-festivals.com Naar informatie van en over alle animatiefestivals wereldwijd zocht ik al een hele tijd en het Vlaams Audiovisueel Fonds stuurde mij deze nuttige url!

http://www.jasperkuipers.com/Jasper_Kuipers/JK_-_Independent_Work.html  Deze jonge Nederlander verbaast door zijn verbluffende techniek en sfeerbepaling.

http://www.vaf.be Website van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) waarop je heel wat informatie vindt over opleidingen, studiebeurzen, subsidies, wedstrijden, netwerkevenementen,..

http://www.niaf.nl Website van het Nederlands Instituut voor Audiovisuele Film, de Nederlandse tegenhanger van VAF.

http://www.raoulservais.be Website van de wereldberoemde Raoul Servais, waarop je ook alle informatie vindt over de workshops animatiefilm van de Stichting Raoul Servais (WAF!)

http://pdriessen.com  Website van de zeer getalenteerde en succesvolle Nederlands/Canadese animator en regisseur.

http://www.romanklochkov.be                                                                                  Website van de zeer getalenteerde en succesvolle animatiefilmer en tekenaar Roman Klochkov, die in jeugd in Kazachstan woonde en in het KASK van Gent met grootste onderscheiding afstudeerde met zijn eindwerk 'Administrators'.

http://www.animakit.com  Internationaal samenwerkingsplatform voor animatoren over de hele wereld.

http://video.pbs.org/video/1619754531/  http://www.youtube.com/watch?v=OmvK7A84dlk  Films van en over de experimentele Zuid-Afrikaanse animator William Kentridge.

http://www.cinematek.be/?node=4&description=Biblioth%C3%A8que&lng=nl  Website van het Koninklijk Filmarchief te Brussel