manischvanalles

[manischvanalles]

Fietspadstelling

Er staan pandaberen op de weg, vermomd als zebrapad. Ik zie ze niet, maar ik weet zeker dat ze er zijn. Voor die zekerheid stop ik. Verkeersregels zijn regels. Daar hou ik me aan.

Ik hou van regels. Sinds mijn diagnose sta ik er steeds vaker bij stil, als voor een stoplicht dat maar op rood blijft. Ik heb groen licht nodig, anders kom ik nooit vooruit. Waar mijn wil is, is een weg vol pandaberen.

Het wordt zwart-wit voor mijn ogen. De grond verdwijnt onder mijn voeten. Uit angst voor drijfstand blijf ik staan. Voor drijfzand moet je heel bang zijn. Dat heb ik ooit geleerd.

In de kuil waar ooit het voetpad lag staat een beslisboom. Ik kijk links, ik kijk rechts en toch kan ik de gevolgen niet overzien. Ook zonder verkeer voelt het verkeerd. Mijn gezicht kleurt al rood bij de gedachte dat ik een regel breek. Of het zijn de processierupsen.

[manischvanalles]

It’s a small world, after all

Ik begin mijn stukjes vaak met vroeger, want dat is nu eenmaal waar het begon. Vroeger was mijn wereld klein. De bomen in de achtertuin waren een bos, het gras een voetbalveld, de basisschool te ver of te gevaarlijk om alleen naar toe te fietsen. De Efteling was een andere wereld, alleen te bereiken met de auto.

Het had net zo goed een ruimteschip kunnen zijn, want voor mijn gevoel lag het pretpark een lichtjaar van mijn huis verwijderd. Ik weet nog steeds niet hoeveel kilometer het precies was, want ik viel halverwege al in slaap. Het zullen er wel wat minder zijn geweest dan 9.460.730.472.580,8.

Toen ik uit huis ging werd mijn wereld groter, de afstanden des te kleiner. Ik fietste in drie kwartier naar de Efteling. Met anderhalf uur treinen was ik in Amsterdam, waar ik vroeger alleen heenging om speciaal bij die ene winkel merchandise te kopen van mijn favoriete band. Dat het allemaal nepshirts waren maakte mij niet uit, want het kwam uit Amsterdam. Ik reisde voor werk naar de Verenigde Staten, ging op vakantie naar Indonesië en maakte in Nederland zoveel treinritten dat ze samen ook tot een wereldreis optellen.

Ik had het er allemaal voor over en het kon ook allemaal. Totdat het niet meer kon. De Albert Heijn om de hoek bevond zich plotseling op een ander continent en daarvoor moest ik eerst een psychologische grens over. Om de terreur die mijn gedachten veroorzaakten te bestrijden hield mijn hoofd er een streng douanebeleid op na. Ik kon alleen naar buiten als ik al mijn angsten achterliet. Mijn bagage zat er vol mee.

De leefomgeving was niet kleiner geworden, maar mijn belevingswereld kromp met de minuut. Ik wilde slapen, eten en spelen, totdat ook dat laatste niet meer ging. Ik speelde enkel nog met nare ideeën.

Mijn wereld is sindsdien niet zo groot meer. Amsterdam blijkt weer net zo ver als toen ik klein was en voor een bezoek aan De Efteling heb ik ook echt mijn slaap nodig. Misschien is een lichtjaar nog best een goede graadmeter. Het gaat niet meer om afstand; alles draait tegenwoordig om tijd en ruimte. Gun mij dat en je geeft mij de wereld. Tot aan de manie en weer terug.

[manischvanalles]

1 formule

Vroeger was ik vrij goed in rekenen; Ik haalde vrijwel altijd A’s. Tot ik op de universiteit wiskunde B kreeg. Rond die tijd dook ook de stijgende lijn in mijn leven naar beneden. De formule waarmee ik dat verloop had kunnen voorspellen, kan ik nu pas invullen. Er stonden letters in en hoewel ik goed in taal ben, heb ik daar met letterrekenen nooit iets aan gehad.

Want 1 + 1 = 2, maar wat is A + B = C?

De C leek lange tijd niet te voorspellen. Om het met nog meer letters te formuleren: ik had geen idee wat de uitkomst zou zijn, wat ik ook deed om die te veranderen. Ik kon nog zo mijn best doen om allemaal positieve dingen op een rijtje te zetten, de som der delen was altijd minder. Of duizend keer meer. Ik was onberekenbaar, zowel taalkundig als wiskundig.

Twee jaar geleden kreeg ik van iemand die goed is met woorden een heel belangrijke letter uitgelegd. De B in mijn formule bleek te staan voor een bipolaire stoornis. Tijdens mijn manie beleefde ik alles in veelvoud, tijdens een depressie telde niets. Dan was alles negatief. Plot het plot van mijn leven tot aan mijn 30e en je ziet alleen maar pieken en dalen.

Voor die tijd dacht ik altijd dat het mijn eigen schuld was dat ik steeds weer depressief werd. Ik had de middelen en dus de oplossing. Het was geen wiskunde, maar onkunde.

Het was ook geen onkunde. Het was scheikunde. En de formule? Valproïnezuur. Ironisch genoeg een middel dat vroeger gebruikt werd om dingen mee op te lossen. Tegenwoordig is het een stemmingsstabilisator.

En zo werd de B in mijn formule stabiel. Geen plus, geen min. Gewoon nul.

Eind vorige maand kreeg ik toch weer een les in wiskunde B. Of A, om niet exact te zijn. De eerste letter van het alfabet, de laatste van mijn puzzel. De uitkomst van de formule weet ik nog niet, maar ik heb eindelijk de oplossing.

Autisme + Bipolaire stoornis = Comorbiditeit.

[manischvanalles]

Let Gohan

Als tiener identificeerde ik me altijd enorm met Gohan van Dragon Ball Z. Als dertiger doe ik dat nog steeds. Zijn transformatie naar Super Saiyan 2 maakt iets los in mijn lichaam en geest. Pas nadat hij ziet hoe Android 16 wordt vernietigd door Cell, kan hij zijn woede omzetten in kracht en wordt hij de sterkste versie van zichzelf.

‘You loved life, you gave everything up to save it. And you were just an android. I let you die. I can’t do that. And I won’t watch this anymore!’ Ik hoor het hem weer zeggen in mijn hoofd. Het bevrijdende geschreeuw dat volgt dringt door tot diep in mijn lijf. Dankzij Android 16’s heldhaftige offer beseft Gohan dat hij niemand kan redden met zijn passieve houding. Een les die hij moest leren van een android, een geproduceerde mens met kunstmatige emoties.

Die ironie voel ik ook. Ik kijk het fragment een paar keer per jaar en altijd komen er tranen. Ze blijven steken in mijn ogen, want echt huilen lukt me helaas bijna nooit. Toch is het de puurste vorm van emotie die ik ervaar. En dat dankzij een geproduceerde animatieserie met kunstmatige emoties.

Ik identificeer me enorm met Gohan, want ik ben nog steeds die jongen die hoopt dat al zijn belemmeringen van het ene op het andere moment verdwijnen. Gebeurde er maar iets waardoor al het andere niet meer uitmaakt. Ik hoef geen extra lang, geel haar met golfjes elektriciteit. Ik wil gewoon de sterkste versie van mezelf worden.

Ik heb die kracht nodig. Mijn tegenstander liegt er niet om. Een monster dat genetisch zo is ontworpen om alles wat ik doe tegen me te gebruiken. We strijden al tijden, nog langer dan het gemiddelde gevecht in Dragon Ball Z. Ik als Gohan. Hij als Marcel.  

[manischvanalles]

Bipolateraal

Ik ben op een blauwe maandag begonnen met een studie bedrijfseconomie . Flink wat blauwe maandagen later heeft me dat zelfs een masterdiploma in marketingmanagement opgeleverd. Ambitie om manager te worden heb ik nooit gehad, maar toch moest ik er onlangs aan geloven.

Als onderdeel van mijn herstel doe ik tegenwoordig aan zelfmanagement. Ik geef leiding en heb maar te luisteren naar wat ik als eigen baas het beste acht voor mijn levenswerk. Zo’n managementlaag voelt wat overbodig. Zeker in een vlakke organisatie met maar één medewerker. Het blijkt desondanks nodig.

Daarom staat er iedere dag een bipolateraal overleg met mezelf gepland. Wat wordt er van mij verlangd vandaag? Tegen welke problemen loop ik mogelijk aan? Kan ik het allemaal nog wel bijbenen? En zo niet, wanneer geef ik dat dan aan? Ik ben een manager van verwachtingen geworden.  

Dat vind ik maar moeilijk. Hoe minder er van mij verwacht wordt, hoe makkelijker het is om te managen. Dan ben ik de underdog die altijd boven verwachting presteert. Maar nu het weer bijna vanzelfsprekend is dat ik kan functioneren, dreig ik mijn zelfmanagement weg te saneren. 
 Ik was vorige week zo uitvoerig bezig met leven, dat ik de haalbaarheid ben vergeten te toetsen. En dus verklaarde ik mezelf afgelopen maandag fysiek en mentaal failliet. Je verwacht het niet.

Maar als ik één ding heb geleerd van bedrijfseconomie, dan is het dat je altijd een doorstart kunt maken. Mijn schuldgevoeleiser kan de tering krijgen.

[manischvanalles]

Banaangenaam

Er zit iets in mijn tas en het is geel. Niet groen, niet bruin.

Dit is geen raadsel trouwens. Mijn brein speelt de laatste tijd amper spelletjes meer. Ik zeg het gewoon: het is een banaan. En dat is een goed teken.

Je kent het Engelse gezegde wel: the fruits of my labour. Ik heb er nu al drie dagen op rij één meegenomen naar werk, wat betekent dat ik drie dagen op rij heb gewerkt.

Dat had ik een paar maanden geleden niet durven denken. Ik kocht groene bananen bij de tros, maar liet ze keer op keer liggen in de koelkast. Je bent wat je vergeet.

Die bananen waren ongetwijfeld al prima te eten. De tijd was simpelweg niet rijp. Mijn leefgewoontes waren voer voor later.

En toen werd later nu. Ik eet gezonder en dus neem ik een banaan mee als ik naar werk ga. Of ik ‘m ook opeet, is een ander verhaal. Het gaat me voorlopig even om de intentie. En die intentie is om toe te werken naar vijf bananen per week. Laat dat de vrucht van mijn arbeid zijn.

[manischvanalles]

Biostabil

Ik zei pas nog dat ik graag weer klassikaal les zou willen krijgen. Die wens is zowaar uitgekomen. Sinds twee maanden volg ik wekelijks een zogeheten psycho-educatiecursus over mijn bipolaire stoornis. Ik heb twee ‘leraren’, een boek en krijg zelfs huiswerk mee. Je bent nooit uitgeleerd, zeggen ze wel eens.

Dat zijn waarschijnlijk dezelfde mensen die zeggen dat je je werk nooit mee naar huis moet nemen. Dat blijkt bij aan jezelf werken wat lastig. Weer een les geleerd.

Zo leerde ik vorige week al dat ik blijkbaar toch een andere vorm van de bipolaire stoornis heb. Die van mij noem je ‘rapid cycling bipolar disorder’ en ik heet dan een ‘snelle schommelaar’. Ik schoot van depressie naar hypomanie en weer terug, zonder stabiele periodes tussendoor.

Ik heb geen idee wat ik me bij stabiel moet voorstellen. Is dat hoe mensen zich voelen als ze nu al een afspraak maken voor zes maanden later? Of alvast boodschappen doen voor de hele week? Ik identificeer me meer met die ene persoon die in de rij voor de kassa alvast een krentenbol naar binnen propt.

Het voelt de laatste weken wel wat minder volatiel, als de laatste stuiptrekkingen van een schommelschip. Ik werk weer af en toe en slaap zelfs regelmatig tegenwoordig. Eten doe ik nog net wat te vaak, maar dat valt wel te behappen. Ik vreet me zelden meer misselijk.

Je zou het stabiel kunnen noemen, maar ik weet het nog net zo niet. Dat kan ik pas zeggen wanneer ik niet weer in een hypomanie of depressie schiet.

[manischvanalles]

Autistische piloot

Misschien heb ik een vorm van autisme, misschien ook niet. Het is niet dat je het aan me ziet. Ik ben een kameleon met praatjes, een kiekendief die met liefde je ei overneemt als je het kwijt wil. Ik steel je woordenschat, je uitspraak, je toon. Ik kopieer je totaal. Zo lijk ik heel sociaal.

Dat ben ik ook, vind ik zelf. Maar vanzelf gaat het niet.

Het is niet dat je het aan me ziet. Jij ziet, jij ziet wat ik ook zie. Het is pure imitatie. Of zoals ik het altijd zag: limitatie. Ik kan nooit zo sociaal zijn als ik wil, dus doe ik maar net zo sociaal als iemand anders.

Mijn behandelaar ziet veel kenmerken van autisme terug in mij. Het echte onderzoek moet officieel nog beginnen, maar ik heb mijn conclusie al lang en breed getrokken. Ik heb een glazen plaat voor mijn hoofd, die spiegelt aan beide kanten.

Het maakt niet uit hoever ik kijk, ik staar altijd naar mijn eigen reflectie. Als het donker wordt in mijn hoofd, zie ik alleen nog mezelf. Anderen zien zichzelf in mij, omdat ik me aan hen spiegel. Het is alsof ik altijd een zonnebril draag.

Kon ik maar altijd een zonnebril dragen. Het maakt veel prikkels een stuk lichter. Op de automatische piloot zal wel nooit lukken, maar met een Aviator kan ik aardig doen alsof.    

[manischvanalles]

Satéprikkels

Ik denk nogal zwart-wit. Als ik gezond wil leven, gaan alle remmen erop. Ik eet amper koolhydraten, vermijd suiker volledig, stop acuut met roken en ben plotseling vegetariër of veganist. Dat gaat goed, tot het een keer mis gaat. En dan gaat het ook goed mis.

Mijn maag keert zich om en mijn hoofd volgt. Ik ben er blijkbaar niet in geslaagd om het vol te houden, dus heb ik gefaald. De remmen laat ik weer los. Ik eet alleen nog döner, pizza, chips en friet. Er is geen grijs gebied. Kijk maar naar de zak zwartwitjes die ik binnen een minuut leegvreet.

Het is bij mij altijd alles of niets, maar alles is te veel momenteel en niets te weinig. Van mijn sociaal-psychiatrisch verpleegkundige moet ik me gaan richten op kleine winsten. Een keer een appel voor de dorst, in plaats van een blikje cola. Verwaarloosbaar in het grotere geheel, maar nog altijd beter dan mezelf verwaarlozen.

Ik vind dat lastig. In mijn hoofd wordt een pokertoernooi gespeeld en gevoelsmatig staat mijn hele toekomst op het spel. Ik ben continu bang dat ik alles verlies, of ik nu pas of all-in ga. De raderen in mijn hoofd draaien veel te hard om de kleine plaatjes te zien. En als ik er een stokje tussen steek, ben ik sowieso mijn hand kwijt.

Het schijnt dat ik nogal veel prikkels ervaar. Ik weet niet anders. Als ik eens voor mezelf wil koken, dan blijft het niet bij een denkbeeldig boodschappenlijstje. Ik stippel meteen mijn levensweg uit. Van ‘heb ik nog brood?’ tot aan mijn dood. Zo blijft dat godganse bord weer leeg en ben ik genoodzaakt eten te laten bezorgen. Iets zonder prikkels.

Binnen twintig minuten gaat de bel. Makkelijk en lekker snel, Satébestellen.nl.

[manischvanalles]

Theoriedeltje

Ik wil ergens best wel een tatoeage laten zetten. Ik weet nog niet precies wanneer of waar, wat ook meteen de reden is dat ik het tot nu toe nog niet heb gedaan. Want als ik dat zeker wist, had ik al wel een tatoeage. Maar aangezien ik het nog niet zeker weet, moet ik het niet doen. Dat is althans mijn theorie.

Ik heb al aardig wat theorieën gehad. Sommige heb ik nu nog steeds, andere zijn wegens omstandigheden alweer doorgekrast. Bij een tatoeage gaat dat niet zo makkelijk, vandaar ook dat ik er nog steeds geen heb.

Als ik een tatoeage neem, dan is het van mijn meest bekende theorie. Ik heb me daarvoor laten inspireren door de Japanse denker Shigeru Miyamoto. In zijn werk The Legend of Zelda spreekt hij over de Triforce, bestaande uit drie kleine driehoeken die samen een groter driehoekig vlak vormen.

Bij mij staan de driehoeken niet voor kracht, wijsheid en moed, zoals bij Zelda, maar voor gezondheid, werk en sociaal contact. Mijn theorie is dat ik op twee van de drie vlakken goed kan functioneren. Zodra ik werk, sociaal doe en ook nog eens gezond leef, gaat het vroeg of laat mis.

Mijn tatoeage zou bestaan uit drie driehoekjes, zwart omlijnd maar niet ingekleurd. Dat kan ik dan zelf doen met een watervaste stift. Zo weet ik precies op welke twee delen van mijn leven ik me kan focussen, en welk deel ik links moet laten liggen.

Het is zonder twijfel mijn meest succesvolle theorie, in de zin dat ik ‘m tot dusver nog niet heb kunnen ontkrachten. Dat maakt het niet per se een goede theorie, maar ik heb vooralsnog geen betere. Deze lijkt me op het lijf geschreven.

[manischvanalles]

Toekomende tijd

Als ik nu een tiener was geweest, zou de tijd echt mijn favoriete leraar zijn. Geen aanwezigheidsplicht, nooit een toets en zelf bepalen wanneer ik zijn lessen leer.

Ik ben alleen geen tiener meer. Terwijl ik meer dan ooit verlang naar die structuur van toen. Klassikaal les krijgen, systematisch alle hoofdstukken van het boek doorwerken en thuis braaf de opdrachten maken.

Ik heb tegenwoordig altijd tijd, maar geen idee wat het me wil leren. En of ik het wel goed doe.

Het voelt eerder alsof ik al jaren mijn huiswerk niet heb gemaakt. Mijn straf is dat ik nu moet blijven zitten. Thuis, op mijn bank of achter mijn pc. En over een paar maanden toch naar het volgende jaar mag.

Ik vind het maar moeilijk, me de les laten lezen door tijd. Haast onmogelijk zelfs. Ik heb altijd haast. Het lijkt wel of ik voortdurend moet plassen, maar nooit durf te vragen of ik naar de wc mag.

Het mag vast. Tijd zat.

Maar tijd zegt en doet vooralsnog weinig. Geen wijze lessen, geen strenge blik. Geen s o.

Depressiviteit kent geen tijd.

[manischvanalles]

Positief op

Ik heb iemand ooit beloofd dat ik mijn ‘depressieve’ stukjes zou afwisselen met positieve.

Dat blijkt moeilijker dan gedacht. Het is makkelijker om te zeggen, een beetje zoals het goedbedoelde advies dat je ‘even lekker moet uitwaaien buiten’. Die suggestie is verre van een frisse wind. Het voelt eerder beklemmend.

Waar is het wel. Naar buiten gaan helpt echt, net als gezond eten, regelmatig slapen en niet te veel naar een beeldscherm staren. Alleen het helpt voor geen meter als het al te veel gevraagd is om een centimeter te bewegen.

Je helpt jezelf ook echt niet door dagenlang binnen te blijven, ongezond te eten, onregelmatig te slapen en te veel naar een beeldscherm te staren. Maar laat dat nou net het punt zijn. Je kunt jezelf op zo’n moment niet helpen. Dat is niet hoe hulp werkt.

Je kunt wel geholpen worden, al helpt dat momenteel nog niet heel veel. Het zou zomaar kunnen dat de medicijnen die ik slik ineens gaan werken. Misschien ook niet. Dat klinkt dan weer heel herkenbaar.

Ik krijg waarschijnlijk ook een verpleegkundige toegewezen die me gaat leren hoe ik mijn dagelijkse belemmeringen kan pareren. Schoonmaken, koken, rekeningen betalen, noodzakelijke belletjes plegen; dat soort triviale maar cruciale zaken.

Ik moet de kliniek alleen wel zelf bellen om een afspraak te maken. Had ik maar iemand die me daarmee kon helpen.

[manischvanalles]

Helaas, kaas

Volgens de diagnose ben ik chronisch ziek. Ik vind dat lastig te geloven. Soms ben ik echt ziek, soms ben ik het niet. Het is vooral vervelend als je het verschil niet meer ziet.

Kan ik nog de deur uit? Ben ik in staat om te werken? Wanneer je lijf het laat afweten, komt het neer op gezond verstand. Met een ziek hoofd gaat die lijfspreuk niet op. Als ik me weer eens afmeld of zeg dat ik thuis ga werken, voel ik me een hond die zijn eigen huiswerk heeft opgegeten. Ik snap ook niet hoe dat heeft kunnen gebeuren.

Ziek zijn snappen mensen helemaal. Zodra je ziek blijft, wordt het een ander verhaal. Iedereen hoopt altijd dat je snel weer beter wordt. Dat klinkt toch een beetje alsof het jouw verantwoordelijkheid is. Beter zorg je ervoor dat je snel beter wordt. Dan is alles weer goed.

Het is in mijn hoofd niet snel goed. Soms wel iets minder slecht. Dan voel ik me even niet zo ziek. Dan voel ik me beter.

Was er maar een kniepeesreflex voor je hoofd. Dat een man met een hamer er een klap op geeft. ‘Ik zie het al, je bent oprecht ziek vandaag. Hier heb je wat zalvende woorden tegen je schuldgevoel.’

Ik wou dat ik meer kaas had gegeten van mijn verstand. Maar ja, ik ben lactose-intolerant.

[manischvanalles]

Van dag en nacht

Ik heb een moeizame relatie met mijn bed. Soms slaap ik niet, soms wil ik alleen maar slapen. Vaker gaan de twee hand in hand.

Slapen is mijn resetknop, maar dan wel eentje op een oude spelcomputer die het eigenlijk niet meer doet. Heel soms werkt ‘ie ineens weer, maar wanneer valt niet te voorspellen. Reken er maar niet op dus.

Zo voelt het als ik naar bed ga. Ik heb geen idee hoe ik wakker word. Als ik me slecht voel, hoop ik maar dat het de volgende ochtend beter gaat. Als ik me goed voel, smeek ik het universum om meer.

Ik hou van slapen, maar ik haat het. Ik haat het wanneer ik het stokje moet overgeven aan mijn onderbewustzijn. Ik heb geen idee in wat voor staat ik mijn hoofd terugkrijg. Ik loop een estafette maar mijn ploeggenoot rent vaker dan niet de verkeerde kant op. Ik kan zestien uur lang mijn voorsprong uitbouwen en toch weer met een achterstand beginnen.

Ik ben ooit verliefd geweest op de nacht. Die was er wel voor me, als de dag me weer eens in de steek liet. En ik was er voor de nacht, die door alle slapende mensen wordt geghost. Pas na een paar drankjes is de nacht goed genoeg. Dan willen ze nooit meer naar bed.

Ik wil altijd nooit naar bed, maar soms is het mijn laatste redmiddel. Een verschil van dag en nacht.

‘Hoe gaat het?’ 
“Slecht.” 
‘Hoe komt dat ineens?’ “Geen idee, ik sliep.”

[manischvanalles]

Blvd of Broken Dreams

Vandaag even wat minder mooie woorden. Mijn inmiddels ex-psycholoog vroeg me tijdens onze laatste afspraak wat ik nou echt wilde bereiken met deze stukjes. 

Ik zei dat ze zo eerlijk mogelijk moesten zijn, of misschien zelfs wel te eerlijk. Dat was meteen weer een leugen. Ik wil vooral dat ze heel mooi zijn. De waarheid kan me momenteel gestolen worden.

Je mag ‘m zo van me hebben; ik ben er helemaal klaar mee. De rommel blijft zich verder opstapelen en ik kan er met mijn hoofd al maanden niet meer bij. 

Ik leef in een puinhoop, eet van borden en bakjes uit de gootsteen, douche dagenlang niet en draag vodden die stinken naar zweet, het onsmakelijke en onlosmakelijke gevolg van een suiker- en vetdieet. Ik heb al een jaar niet meer gefactureerd en en alle incasso’s die niet automatisch gaan, zijn problematisch. 

Ik ben een kind van mijn onbetaalde rekeningen. Dat besef is niet nieuw, het is er al sinds ik op mezelf woon. Vaag herinner ik me nog hoe het vroeger was. Ik heb toch jarenlang een vaste baan vastgehouden. Het ging toen niet goed, maar het ging. 

Het heden is een grote waas. Ik durf niet meer uit de put, want boven mijn hoofd hangt de uit de hand gelopen zwaardencollectie van Damocles. 

Hoe kan ik ooit nog klein beginnen? Dat is een emmer met bluswater naar de brandende zee dragen. 

Eerlijkheid duurt het langst, zeggen ze dan. Hou op met me. Eerlijker dan dat wordt het niet. Ik wil dat het allemaal ophoudt, want het blijft maar doorgaan.

[manischvanalles]

Winter Efteling

Sinds ik een zogeheten life chart bijhoud, voel ik me een beetje als de uitgebluste creatief directeur van een al net zo inspiratieloos pretpark.

‘Wat als we het karretje nu heel steil naar boven laten gaan?’, roept een van zijn attractieontwerpers. ‘En dan weer net zo steil naar beneden’, vult een ander aan. ‘Misschien ook ergens nog een recht stuk, als rustmoment?’, vraagt de stagiair voorzichtig. ‘ONZIN! Mensen willen geen rust, ze snakken naar spanning! Vraag maar aan onze enige bezoeker’.

Ze hebben wel gelijk. Ik ben gewend geraakt aan die emotionele achtbaan. Nog voor ik over de kop ga, sta ik alweer in de rij voor een volgende rit naar de top.

Hoewel het pretpark nagenoeg verlaten is, kan het heel lang duren voordat ik weer aan de beurt ben. Maar ik blijf ongeduldig aan de grond zitten, wachtend op de kar die me gaat trekken.  

Ik weet ook wel dat ik alleen zo diep kan zakken omdat ik weer net zo hoog ben geklommen. En toch vrees ik de hoogte nooit. Die emotionele bagage laat ik bij het instappen achter. 

Misschien moet ik voortaan een voorbeeld nemen aan de Winter Efteling. De meeste achtbanen zijn dan gesloten, maar dat drukt de pret van het pretpark niet. Het kneuterige Volk van Laaf is stiekem veel leuker dan de Baron of Python. En als mijn bipolaire bestaan me dan toch in cirkels blijft sturen, dan maar een stukje boven de grond in de monorail.

[manischvanalles]

Analogisch

Ik hou van spelen met taal. Het letterlijk husselen van letters of figuurlijk een beeld schetsen waar nog geen woord voor bestond. Met een extra ‘a’ maak je ‘taalent’ en van een ‘l’ te weinig wordt ‘woordspelling’ vanzelf ‘woordspeling’.

Via taal leg ik een verband dat zo natuurlijk lijkt als het eenmaal ligt, al is het nog zo ingewikkeld. Taal heelt me als ik gebroken ben, een verband als het ware, of ik ga er juist stuk om.

Een goede metafoor vinden is alsof je voet aan nieuw land zet. Je bent vast niet de eerste die er op is gekomen, maar het blijft een ontdekking. Je brengt iets voor jezelf in kaart en raakt zo de weg minder snel kwijt.

Ik noem het metaforie, de euforie die vrijkomt bij metaforisch denken. En ik ben de metaforens die beeldspraak als zijn levenswerk ziet, wonend in een wereld waar daden het hogere woord hebben.

Het is alsof…nee, ik doe alsof het onbekende reeds bekend is door het met iets anders te vergelijken. Zo wapen ik mezelf voor de tweestrijd in mijn hoofd. Altijd maar hetzelfde is veilig, maar het brengt geen vrede. De oorlog woedt voort tot ik de bijl begraaf of ‘m erbij neergooi.  

Onzekerheid is altijd al mijn aartsvijand geweest. En een verschrikkelijke lafbek. Hij schiet met een gebakkenluchtbuks, nooit om te doden. Liever ziet hij me terug naar mijn nest kruipen, als door hem aangeschoten wild.

De kogeltjes vormen samen een bullet hell, zoals dat zo mooi heet bij twin stick shooters. In dit gamegenre blijven de projectielen maar komen, soms met wel honderden tegelijk. Je instinct is om te schuilen voor de kogelregen, maar daarmee schiet je jezelf juist in de vingers.

Wie altijd vlucht, zit ook gevangen. Ontsnappen lukt alleen als je terug blijft vechten. Moet je alleen nog even je linker en rechter hersenhelft met de rechter en linker stick zien te coördineren. Als daar geen mooie analogie in zit.