praktoreiomagazine-blog

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

Ταξιδεύοντας στην Αφρική με όχημα μια ...βέσπα

της Σοφίας Παπαδοπούλου

«Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα βήμα» λένε οι Κινέζοι. Στην περίπτωση του Στέργιου Γκόγκου και της Αλεξάνδρας Φεφοπούλου, ένα ταξίδι στην Αφρική άρχισε με μια τυχαία συνάντηση και μια ... γκαζιά, αφού οι δύο  νέοι αποφάσισαν να εξερευνήσουν τα χίλια πρόσωπα της Μαύρης Ηπείρου με μια βέσπα.

Συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 2014, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου η Αλεξάνδρα έκανε έρευνα για το διδακτορικό της και ο Στέργιος, έχοντας αφήσει πίσω του την Ελλάδα και την κρίση, περνούσε από εκεί με τον πιστό δίτροχο φίλο του, τον ... Κίτσο.

Λίγο καιρό μετά την τυχαία εκείνη συνάντηση στο Λουμπουμπάσι, ήρθε μια δεύτερη, αυτή τη φορά στο Γιοχάνεσμπουργκ και το πρώτο … δοκιμαστικό στη Νότια Αφρική και το Λεσότο. Η δοκιμή πέτυχε κι έκτοτε ο Στέργιος, η Αλεξάνδρα και ο Κίτσος τους, η φοβερή ομάδα των “Worldvespa”, ταξιδεύουν ανά τον πλανήτη εξερευνώντας νέους τόπους και πολιτισμούς.

«Είμαστε ο Στέργιος και η Αλεξάνδρα και γυρνάμε τον κόσμο ταξιδεύοντας πάνω σε μια Vespa PX200», συστήνονται στο “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” οι δύο νέοι, οι οποίοι έκαναν την ιστορία του ταξιδιού τους στην Αφρική, ιστορία ζωής, τη μετουσίωσαν σε λέξεις και την αποτύπωσαν σε εικόνες και χαρτί, στο βιβλίο τους Ρύζι & Χώμα («ρύζι, γιατί τρεφόμασταν κυρίως μ' αυτό κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, και χώμα, από τους δρόμους που περάσαμε», εξηγούν για το πώς επέλεξαν τον τίτλο).

«Απ’ την πρώτη στιγμή που πάτησα το πόδι μου στην υποσαχάρια Αφρική, πάσχιζα να προσαρμοστώ στον τρόπο που οι ντόπιοι αντιλαμβάνονται τη ζωή, κοιτώντας την καθημερινότητά τους. Ήθελα να καταφέρω ν' απογυμνωθώ - όσο μπορούσα - απ' όλες εκείνες τις εικόνες ��ου φτιάχνει κανείς για τους άλλους, καθώς μεγαλώνει σ' ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Ήθελα να δεχτώ ό,τι καινούριο συναντούσα, αποφεύγοντας να κρίνω. Δεν είχε νόημα να περιφέρω αμετάβλητο τον εαυτό μου, ανίκανος να δω τη ζωή να εκτυλίσσεται γύρω μου» γράφει ο Στέργιος Γκόγκος. Το Ρύζι και Χώμα δεν είναι ένα βιβλίο ταξιδιωτικό για την Αφρική, αλλά ένα βιβλίο που «καταγράφει πολύ περισσότερο τα συναισθήματα και τις σκέψεις από την όλη εμπειρία», εξηγεί ο Στέργιος και μαζί με την Αλεξάνδρα θυμούνται στιγμές που ένιωσαν ζεστασιά κι έναν ποταμό συναισθημάτων να τους κατακλύζει, όπως αυτές στο εξωτικό Κονγκό, όπου έμεναν σε καλύβες και σπιτάκια ντόπιων, σε απομακρυσμένα χωριά ή στα βουνά του Λεσότο.

Υπήρξαν, ωστόσο, και στιγμές που ένιωσαν ...περίεργα, κυρίως στη Νιγηρία. «Ένα χαρακτηριστικό συμβάν είναι μια στιγμή που νόμιζα ότι πέφτω θύμα απαγωγής από αστυνομικούς. Ήταν μια πολυσύνθετη κατάσταση, για την οποία προσπαθούμε κι εμείς να καταλήξουμε κάπου. Μάλλον ο κόσμος φοβόταν πολύ περισσότερο από εμάς. Στη Νιγηρία δεν υπήρχε καν ο όρος τουρίστας. Λέγαμε tourists (τουρίστες) και ο κόσμος νόμιζε terrorists (τρομοκράτες)!», λέει ο Στέργιος.

Στο βιβλίο υπάρχουν αναφορές σε πολλές, εύκολες στιγμές του ταξιδιού, αλλά και δύσκολες, ωστόσο ένα πράγμα που τονίζουν με μια φωνή είναι πως «ποτέ μέσα σ' αυτούς τους 15 μήνες δεν συνέβη κάτι κακό, δεν μας έκλεψαν, δεν χάσαμε ούτε ένα ευρώ, δεν μας άγγιξε κανένας!»

Όσο για το πώς επέλεγαν κάθε φορά τον επόμενο προορισμό, η απάντηση έρχεται αβίαστα: «Μας επέλεγαν (οι προορισμοί). Ξεκινήσαμε από το Μαρόκο και θέλαμε να φτάσουμε στη Νότια Αφρική κι έτσι ανοίγαμε απλώς τον χάρτη και βλέπαμε την επόμενη χώρα!».

Ημερολόγιο ταξιδιού, οδοιπορικό ή αφήγηση ενός ταξιδιού, το Ρύζι & Χώμα μας καλεί να κάνουμε ένα διαφορετικό ταξίδι στον κόσμο «αλλά κι εκεί που φωλιάζουν οι ανάγκες της ανθρώπινης ψυχής»...

*Το βιβλίο "Ρύζι & Χώμα" διατίθεται μέσω του ιστότοπου: https://www.worldvespa.net/αρχική/

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

Στο δρόμο για την κορυφή του Ολύμπου

Η δύναμη της θέλησης και η διεκδίκηση του αδύνατου

Του Ντίνου Καραμητρούση

O Λεωνίδας, ένας 33χρονος με παραπληγία και η παρέα του θέλουν να ανέβουν στην ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Στον μεγαλοπρεπή Μύτικα. Τελικά για ποιον θα είναι πιο δύσκολο; Για τον ίδιο, για τους φίλους του, που αποδέχτηκαν την πρόταση, ή για το κινηματογραφικό συνεργείο, που ανέλαβε να καταγράψει αυτή την παράτολμη ιδέα; Αυτό είναι το θέμα της 96λεπτης ταινίας του Στρατή Χατζηελενούδα.

Η ταινία που το σενάριο της υπογράφει ο σκηνοθέτης με την Ιωάννα Πετειναράκη, προβλήθηκε στο 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και χειροκροτήθηκε, τόσο για την τόλμη του ριψοκίνδυνου Λεωνίδα, όσο και για την θέληση του κινηματογραφικού συνεργείου και των φίλων του Λεωνίδα, που για 3,5 χρόνια ετοιμάζονταν να κάνουν μαζί του την παράτολμη αυτή αναρρίχηση. Μάλιστα το φιλμ βραβεύτηκε με το έπαθλο που θεσμοθέτησε η ΕΡΤ στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και το Βραβείο Κοινού Fischer που αφορά σε ταινίες άνω των 50 λεπτών.

Ήταν η δεύτερη φορά που οι ίδιοι άνθρωποι αποπειράθηκαν να φτάσουν στην κορυφή του Ολύμπου, ένα τόλμημα αδιανόητο. Όταν είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανέβει κανείς στα 2917, 8 μέτρα πάνω από την θάλασσα όντας αρτιμελής, πόσο δυσκολότερο φαντάζει αλήθεια να το τολμήσει κάποιος από την θέση του στο αναπηρικό καροτσάκι;

Ο Λεωνίδας ομολογεί: «Δεν γεννήθηκα ανάπηρος, αλλά μετά από ατύχημα βρέθηκα σε αναπηρικό καροτσάκι. Πέρασα από νοσοκομεία και χειρουργεία και από την περιπέτεια μου αυτή πήρα δύναμη και κουράγιο. Είχα φίλους που μου συμπαραστάθηκαν και βρίσκονται δίπλα μου σε κάθε βήμα. Η σκέψη μας να ανέβουμε όλοι μαζί στον Μύτικα ήταν παράτολμη, αλλά κάθε φορά κάνουμε ��ι ένα βήμα περισσότερο. Το μήνυμα που δίνουμε είναι πως τα όριά μας εμείς τα καθορίζουμε και κάθε φορά μπορούμε να τα βάζουμε ψηλότερα, αν υπάρχει θέληση, πίστη και αλληλεγγύη».

Ο νεαρός σκηνοθέτης της ταινίας, Στρατής Χατζηελενούδας είπε: «Είχαμε μεγάλες δυσκολίες στην παραγωγή της ταινίας γιατί είναι αντιληπτό πως έπρεπε να συνδυάσουμε πολλά πράγματα μαζί. Από την μετακίνηση ενός πολυάνθρωπου συνεργείου στο βουνό, μέχρι και τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, σε συνδυασμό με τη σωστή κινηματογράφηση της προσπάθειας. Όλοι μαζί, συνεργείο και φίλοι του Λεωνίδα, ήμασταν περίπου 40 άνθρωποι και δουλεύαμε για 3,5 χρόνια ώστε να φτάσουμε στον σκοπό μας. Όμως η δύναμη της θέλησης και η αλληλεγγύη ήταν το μεγαλύτερο όπλο μας. Μας βοήθησαν όσοι πληροφορήθηκαν το εγχείρημα μας. Ο κόσμος μας έδωσε κουράγιο ακόμα και άνθρωποι που δεν γνωρίζαμε και μας συνάντησαν στα γυρίσματα».

Η προσπάθεια του Λεωνίδα έγινε το καλοκαίρι του 2016 και τότε ήταν που ο πρωταγωνιστής αυτού του εγχειρήματος, ένας ονειροπόλος νέος, έφτασε στην δεύτερη υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, το Σκολιό, στα 2912 μέτρα, κάτι που είναι τρομερό ακόμα και σαν σκέψη. Αυτό που πέτυχε είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό επίτευγμα. Ήταν η δύναμη της θέλησης, η πίστη πως ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει τα δικά του όρια. Μάλιστα σε μια σκηνή της ταινίας, ο Λεωνίδας, που έπαθε το ατύχημα αυτό με την μοτοσυκλέτα του το 2008, μονολογεί: «Αν ήμουν περιορισμένος μόνο στο σπίτι  και στο αναπηρικό  κάθισμα, θα με ξεχνούσαν και οι φίλοι μου ακόμα. Δεν έμεινα εκεί και βγήκα στην κοινωνία και στα ενδιαφέροντα μου. Από την πρώτη μέρα. Ζω και κάθε μέρα την ζω με τους δικούς μου. Αυτό που χρειάζεται ειδικά σήμερα η Ελλάδα και οι πολίτες είναι αλληλεγγύη και συμπαράσταση. Έτσι θα τα καταφέρουμε».

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

«Παγκράτι – Κολιάτσου» μέσα από πίνακες

Εικόνες της Αθήνας, μερικές από αυτές «ξεχασμένες», άλλες πολύ χαρακτηριστικές, έχουν την ευκαιρία να δουν οι επισκέπτες της ομαδικής εικαστικής έκθεσης «Παγκράτι-Κολιάτσου» που φιλοξενείται στον νέο εκθεσιακό χώρο ArteVisione, που δημιουργήθηκε από τον Νίκο Χιωτίνη.

Η επιμελήτρια της έκθεσης, Ίρις Κρητικού, αναφέρει ότι «ο συμβολικός τίτλος της πρώτης έκθεσης που φιλοξενείται στην ArteVisione, υποδεικνύει την αφετηρία μιας νέας κυριολεκτικής και μεταφορικής διαδρομής που προτείνει στον επισκέπτη να εξερευνήσει την περιοχή και να την ανακαλύψει εκ νέου, μαζί με τον εκθεσιακό χώρο.

Η Γραμμή του κλασικού κίτρινου αθηναϊκού τρόλλεϋ με τον αριθμό 11 και την επίσης κλασική αθηναϊκή διαδρομή «Παγκράτι – Κολιάτσου», περνώντας μέσα από την καρδιά της Αθήνας, συναντά την αφήγηση των εικαστικών που συμμετέχουν στην έκθεση».

Για τις θεματικές της έκθεσης, η κ. Κρητικού σημειώνει:

«Ματιές σε κτήρια αλλά και ματιές σε ανθρώπους και συναισθήματα, που θυμίζουν τα ασπρόμαυρα καρά και τα σελιλόιντ του Φίνου, λεπτομέρειες αθέατες, αθηναϊκά καφέ, καταστήματα, θέατρα και κινηματογράφοι όπως το Παλλάς ή το Ράδιο Σίτυ, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Καλλιμάρμαρο, ο Εθνικός Κήπος και το Πεδίο του Άρεως, η Πλατεία Βικτωρίας και η θέα της Ακρόπολης από την οδό Πατησίων, η Βασιλίσσης Σοφίας και το Σύνταγμα, η οδός Πανεπιστημίου και η αθηναϊκή τριλογία αλλά και οι αστικές μνήμες της Πατησίων και της Κυψέλης, η πύλη της ΑΣΟΕ και η οδός Μαυροματέων, η στάση Αγγελοπούλου ή η στάση Κεφαλληνίας, η δροσερή αυλή ενός ταβερνείου ή το παγωτατζίδικο «Χαρά», η οδός Μηθύμνης, τα εργαστήρια των ζωγράφων και το παλιό φροντιστήριο του Στέφου, η κοίτη της Φωκίωνος Νέγρη και το Άσυλο Ανιάτων, ένα περαστικό ταξί ή το εσωτερικό ενός συνεργείου, το ηλιοβασίλεμα και η νύχτα στην πόλη μετά τη βροχή, και δεκάδες ακόμη προσωπικές σημειώσεις μιας θραυσματικής μητρόπολης που εξακολουθεί να ψάχνει την ταυτότητά της, αποτελούν τις θεματικές της έκθεσης που τιμούν με τη συμμετοχή τους 36 νέοι αλλά και διακεκριμένοι εικαστικοί».

 Στην έκθεση συμμετέχουν:

Νεκτάριος Αποσπόρης, Ανδρέας Γεωργιάδης, Δημήτρης Γιαννέλος, Δικαία Δεσποτάκη, Φραγκίσκος Δουκάκης, Κωνσταντίνος Έσσλιν, Αλεξία Ευσταθοπούλου, Νίκος Καλαφάτης, Μηνάς Καμπιτάκης, Διονύσης Καμπόλης, Εβίτα Κανέλλου, Νίκος Καρόκης, Θεόφιλος Κατσιπάνος, Νικόλας Κληρονόμος, Νίκος Κρανάκης, Βασίλης Λιαούρης, Αγγελική Λόη, Ειρήνη Ματσούκη, Στέλλα Μελετοπούλου, Τάσος Μισούρας, Γιάννης Μπεκιάρης, Άννα Μπίλη, Γεωργία Μπλιάτσου, Νίκος Νέσκες, Γεύσω Παπαδάκη, Άντζελα Πετροχείλου, Νίκη Πρόκου, Γιώργος Σαλταφέρος, Μίλτος Σκούρας, Μαρίνα Στελλάτου, Βάσω Τρίγκα, Κατερίνα Τσεμπελή, Αθηνά Χατζή, Νίκος Χιωτίνης, Νίκος Χριστοφοράκης, Αριστείδης Χρυσανθόπουλος.                                                                

Info

Διάρκεια: έως και την Μ. Τετάρτη 4 Απριλίου

ArteVisione, Πηλίου 5, Πλατεία Κολιάτσου

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Παρασκευή 16.00-21.00 & Σάββατο 11.00-16.00 ή κατόπιν ραντεβού.

Τηλ. επικοινωνίας: 6945 951345

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

Αυτοκίνηση στην Ευρώπη: Από το πετρέλαιο στην … πρίζα

Του Αντώνη Πολυχρονάκη

Χάρη στις αποκαλύψεις του «Ντίζελ-γκέιτ», ξεκίνησε στην Γερμανία μια μεγάλη συζήτηση για την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλεί αυτό το καύσιμο. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας διαπιστώθηκε ότι η Volkswagen είχε ενσωματώσει λογισμικό παραποίησης των μετρήσεων ρύπων στα αυτοκίνητά της για να παραπλανεί τις αρχές και είχε συστήσει σχετικό καρτέλ με τις αυτοκινητοβιομηχανίες Audi, BMW και Porsche ήδη από το 1990. Βέβαια, οι εν λόγω αυτοκινητοβιομηχανίες υποχρεώθηκαν να αλλάξουν το λογισμικό, αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η μείωση των ρύπων μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ειδικό εξοπλισμό των κινητήρων, μια λύση όμως ακριβή η οποία επί πλέον θα καθυστερήσει.

Και μετά ήρθε η -χειρότερη γι αυτές-  απόφαση του  Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου της Λειψίας: επειδή οι τιμές των ρύπων των ντιζελοκίνητων αυτοκινήτων  υπερβαίνουν σε ορισμένες πόλεις τις οριζόμενες από την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, επικύρωσαν τις αποφάσεις κατώτερων δικαστηρίων σύμφωνα με τις οποίες μπορεί να απαγορευτεί η κυκλοφορία τους. Όχι όμως από την κυβέρνηση, αλλά από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Έτσι, έστω και υπό περιορισμούς, προβλέπεται μεταβατική περίοδος, επιτρέπεται η δημιουργία ζωνών χωρίς αυτοκίνητα σε 70 γερμανικές πόλεις. Το Μόναχο κατέχει πάντως τα σκήπτρα  στην εκπομπή διοξειδίου του αζώτου ΝΟ2, το οποίο παράγεται κυρίως από τις μηχανές των αυτοκινήτων, είτε καίνε βενζίνη είτε πετρέλαιο, με 78 mg/m3. Έπονται η Στουτγάρδη με 63 mg/m3, η Κολωνία με 62, το Αμβούργο με 58, το Κίελο με 56 και το Βερολίνο 49, ενώ το επιτρεπτό όριο είναι 40 mg/m3. Δεδομένου ότι σχεδόν τα 3/4 των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα προέρχονται από τα ντιζελοκίνητα οχήματα, η δικαστική απόφαση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε απαγόρευση της κυκλοφορίας τους. Εντός μερικών εβδομάδων μπορεί να γίνει στο Αμβούργο και μετά τον Σεπτέμβριο στην Στουτγάρδη, στέλνοντας έτσι ένα ηχηρό οικολογικό μήνυμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου της Λειψίας ανοίγει νέους δρόμους στις μετακινήσεις των πολιτών, πυροδοτώντας μια ριζοσπαστική αλλαγή. Ένα νέο πράσινο κίνημα στις πόλεις φαίνεται πως γεννιέται. Οι Οικολόγοι λοιδορήθηκαν κάποτε για ανάλογες ιδέες, αλλά φαίνεται πως «ο αγώνας» τους «τώρα δικαιώνεται»....

Χιλιάδες θάνατοι  λόγω της ρύπανσης των αυτοκινήτων

Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη μελέτη του περιοδικού "Nature" περίπου 425.000 πρόωροι θάνατοι ετησίως στην Ευρώπη αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Πάνω από το 90% προκαλούνται από αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις που σχετίζονται με την εισπνοή μικροσκοπικών σωματιδίων, όπως αυτά που δημιουργούνται από τα οξείδια του αζώτου. 10.000 θάνατοι μπορούν να αποδοθούν ειδικά στα οξείδια του αζώτου των πετρελαιοκίνητων οχημάτων και οι 5.000 συνδέονται με τους κρυφούς ρύπους αυτών των οξειδίων λόγω του «Ντίζελ-γκέιτ». Σήμερα, κυκλοφορούν στην Ευρώπη πάνω από 100 εκατομμύρια ντιζελοκίνητα οχήματα, διπλάσια δηλαδή από όσα κυκλοφορούν στον υπόλοιπο κόσμο με τις ανάλογες θανατηφόρες συνέπειες παντού φυσικά.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ινστιτούτου Χημείας Μαξ-Πλανκ του Μάιντς μόνο στην Γερμανία πεθαίνουν 7.000 άνθρωποι κάθε χρόνο εξαιτίας της ρύπανσης που προκαλούν τα αυτοκίνητα. Πάντως, το 70% των Γερμανών εξακολουθεί να τάσσεται κατά της απαγόρευσής τους, ενώ μόνο ένας στους πέντε συμφωνεί.... Θεωρητικά όμως το γενικότερο κλίμα είναι ευνοϊκό αφού τα 3/4 των πολιτών δηλώνουν ότι ενοχλούνται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και το 90% επιθυμεί την κυκλοφοριακή αναδιοργάνωση των πόλεων και των δήμων τους.

Και τώρα τι μέλλει γενέσθαι;

Η απόφαση του Δικαστηρίου της Λειψίας θέτει ένα καίριο ερώτημα: τι είδους αυτοκίνητα θα οδηγούμε στο άμεσο μέλλον; Ή μάλλον εάν θα επιτρέπεται καν να  χρησιμοποιούμε αυτοκίνητα.

Το 2030 θα έχει συγκεντρωθεί στις πόλεις το 60%-80% του πληθυσμού της γης, οπότε θα πρέπει να βρεθούν επειγόντως λύσεις. Τα αυτοκίνητα αποτελούσαν για δεκαετίες σύμβολο ελευθερίας, ανεξαρτησίας, κοινωνικού γοήτρου και επίδειξης πλούτου, αλλά έχουν χάσει πλέον την αίγλη τους. Σήμερα εκφράζουν πλέον την  παρωχημένη νοοτροπία μιας άλλης εποχής και όχι της σύγχρονης αντίληψης για τις πράσινες μεταρρυθμίσεις και την οικολογική συνειδητοποίηση των πολιτών. Τα αυτοκίνητα ικανοποιούν ολοένα και λιγότερο τις ανάγκες των πολιτών, αλλά για να πεισθούν οι πολίτες να αποχωριστούν το αυτοκίνητο και να συμφωνήσουν σε νέους τρόπους μετακίνησης θα πρέπει να υπάρχουν πειστικές,  ελκυστικές εναλλακτικές προτάσεις. Οι πολίτες πάντως επιθυμούν την αλλαγή όχι για ιδεολογικούς λόγους, αλλά διότι επιθυμούν περισσότερη ποιότητα ζωής και επειδή χρειάζονται περισσότερο ζωτικό χώρο, αφού το 90% του διαθέσιμου καλύπτεται πια στις πόλεις από τα αυτοκίνητα και τα πάρκινγκ! Κάθε θέση στάθμευσης αναλογεί μάλιστα σε ένα παιδικό δωμάτιο 12 τ.μ., δηλαδή χώρο τον οποίο στερούνται.

Ευρωπαϊκά πρότυπα

Παραδείγματα από ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν πάντως ότι θαρραλέες ιδέες μετουσιώνονται σε πράξη εάν έχουν την συγκατάθεση των πολιτών. Στην Κοπεγχάγη, την πλέον φιλική προς το περιβάλλον πόλη της Ευρώπης, τo 38% των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο, η μέση ταχύτητα των οποίων είναι 16 χιλιόμετρα ανά ώρα ενώ του αυτοκινήτου μόλις  27! Ήδη το 52 % των εργαζομένων μετακινείται με ποδήλατο, ενώ μέχρι το 2050 η πρωτεύουσα της Δανίας φιλοδοξεί να καταστεί μια εξ ολοκλήρου φιλική προς το περιβάλλον πόλη επεκτείνοντας το δίκτυο ποδηλατοδρόμων, καθιερώνοντας τις μετακινήσεις με τα δημόσια μέσα κυκλοφορίας και αντικαθιστώντας τα ντιζελοκίνητα με ηλεκτρικά αυτοκίνητα.  Η Νορβηγία προσανατολίζεται επίσης προς αυτά, ενώ η Γαλλία και η Μ. Βρετανία θα απαγορεύσουν τα ντιζελοκίνητα και βενζινοκίνητα αυτοκίνητα  από το 2040.  Μάλιστα ο δήμαρχος του Λονδίνου έχει χαρακτηρίσει την ατμόσφαιρά της  βρετανικής πρωτεύουσας  «δολοφόνο». Στην Αυστρία έχει ξεκινήσει η πρωτοβουλία για «πόλεις μηδενικών ρύπων», ενώ στην Γερμανία η συζήτηση για δωρεάν μετακινήσεις με τα μαζικά Μέσα Μεταφοράς, ώστε οι πολίτες να έχουν ένα δέλεαρ, καλά κρατεί. Προβληματικό εν τούτοις παραμένει το ποιος θα χρηματοδοτήσει αυτές τις μετακινήσεις. 

Μόνο με δικαστικές αποφάσεις  δεν επιτυγχάνεται πάντως τίποτα. Πρέπει να πεισθούν οι πολίτες για την αναγκαιότητα των αλλαγών. Επίσης, οι πωλήσεις αυτοκινήτων θα μειωθούν κατακόρυφα εάν απαγορευτούν στις πόλεις με αποτέλεσμα αθρόες απολύσεις. Άρα πρέπει να βρεθούν έξυπνες λύσεις. «Είναι φανερό πως βρισκόμαστε προ ριζικών αλλαγών όπως στην εποχή της εφεύρεσης του αυτοκινήτου», όπως λέει χαρακτηριστικά ο Αντρέας Κνι, καθηγητής του Πολυτεχνείου του Βερολίνου και επικεφαλής του “Κέντρου Καινοτομίας των Μετακινήσεων” της γερμανικής πρωτεύουσας».

Ρομποτικά, ηλεκτρικά ή υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα και πότε;

Οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες συλλαμβάνοντας τα μηνύματα των καιρών έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ στην εξέλιξη των ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι τα ρομποτικά, τα αυτόνομα αυτοκίνητα είναι τα φιλικότερα προς το περιβάλλον, αφού μηδενίζουν τις εκπομπές ρύπων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει ως αυτοκίνητα με μηδενικές εκπομπές ρύπων τα αμιγώς ηλεκτρικά και τα υδρογονοκίνητα, ενώ ως  οχήματα χαμηλών εκπομπών όσα εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακος (CO2) κάτω από 50 γρ./χλμ.

Τα αυτοκίνητα του (μεθ)αύριο θα κινούνται ίσως με υδρογόνο. Το 2011 ο επικεφαλής της Ντάιμλερ -Μπέντς (Μercedes) είχε πει ότι «μέχρι το 2017 οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα έχουν συμπτύξει μια «συμμαχία υδρογόνου», ώστε να δοθεί ώθηση στα υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα. Ιδίως οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες επενδύουν όμως σε αυτά. Η Hyundai  λανσάρει μάλιστα ένα νέο μοντέλο δεύτερης γενιάς με αυτονομία 800 χλμ., και η Τοyota1000 χλμ...

Ηλεκτροκίνηση made in Greece

Αυτά όμως γα το απώτερο μέλλον. Προς το παρόν, ειδικά η αμερικανική Tesla δίνει έμφαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και παρουσιάζει συνεχώς νέα εξελιγμένα μοντέλα. Ίδρυσε μάλιστα πρόσφατα την «Tesla Greece» και πληροφορίες την θέλουν να δημιουργεί ένα τέταρτο Hub / κόμβο στην Ευρώπη, μετά τα δύο της Ολλανδίας και το ένα στην Γερμανία. Φέρεται δε να σχεδιάζει την εγκατάσταση 5 σταθμών ταχείας φόρτισης  ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Λαμία και Σπάρτη.

Στάδιον δόξης λαμπρόν λοιπόν και για την χώρα μας εάν προσανατολισθεί προς τις μελλοντικές πράσινες λεωφόρους του οικολογικού αυτοκινήτου και καταφέρει να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις της αξιοποιώντας παράλληλα το -πανθομολογούμενο και στο εξωτερικό- εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό της. Και το μπορεί και πρέπει .

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

Δρόμοι παράλληλοι που όμως... ενώνουν

Του Μπάμπη Γιαννακίδη

Υπάρχουν δρόμοι που περπατήθηκαν πολύ και άλλοι που δεν χαράχτηκαν ποτέ. Δρόμοι που οδηγούν σε προορισμούς και άλλοι σε... αφετηρίες. Δρόμοι ανηφορικοί, κατηφορικοί ή ίσιοι, με στροφές ή βαρετές ευθείες. Δρόμοι, δρόμοι, δρόμοι... Εξάλλου… “Όλα είναι δρόμος”  σύμφωνα με τον Παντελή Βούλγαρη.

Σπάνιοι μεν, όμως υπάρχουν κι εκείνοι οι δρόμοι που ενώνουν κι ας μην τέμνονται, κι  ας είναι ο ένας πάνω από τον άλλο ... όπως στην περίπτωση της Εγνατίας Οδού στη Θεσσαλονίκη, της σύγχρονης Εγνατίας που όλοι εμείς περιδιαβαίνουμε αλλά και της αρχαίας που «ξέθαψαν» οι εργασίες του μετρό, χαρίζοντας σε όλους εμάς πολύτιμους αρχαιολογικούς θησαυρούς... Συμπτωματικά ή όχι στην περίοδο που διανύουμε πέφτει φως  (κυριολεκτικά και μεταφορικά) σε υπόγεια και υπέργεια αξιοθέατα της Εγνατίας Οδού και των προεκτάσεών της.

Σε αυτούς τους δρόμους λοιπόν που ενώνουν το σήμερα και το κοντινό παρελθόν με εκείνο το μακρινό, αναφέρονται τα δύο θέματα που ακολουθούν. Το ένα, της Βίκης Χαρισοπούλου, κάνει μια γρήγορη βόλτα στον ιστορικό δρόμο αντιμετωπίζοντας το μετρό ως μια... μηχανή του χρόνου. Το δεύτερο, της Αναστασίας Καρυπίδου, μας πληροφορεί πως κάποια γνωστά ή λιγότερο γνωστά σε όλους μας μνημεία που βρίσκονται στον άξονα της Εγνατίας Οδού πρόκειται να φωταγωγηθούν  ώστε να αναδειχτούν. Είναι μια ευκαιρία λοιπόν να γνωρίσουμε ξανά έναν δρόμο πάνω στον οποίο βαδίζει επί αιώνες η ιστορία της Θεσσαλονίκης...

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

Ένα μετρό - μηχανή του χρόνου....

Της Βίκυς Χαρισοπούλου

Μια διαδρομή όχι μόνο στο χώρο αλλά και στο χρόνο. Σε λιγότερα από 10 χιλιόμετρα – 25 αιώνες ζωής... Με το μετρό της Θεσσαλονίκης – που ξεκίνησε πριν από σχεδόν 30 χρόνια με μια... «τρύπα» στο σώμα της πόλης και ολοκληρώνεται με μια ...τομή στα «σπλάχνα», που γεννά ένα ιστορικό  αφήγημα – αποκάλυψη της αδιάλειπτης ζωής της Θεσσαλονίκης ...

Για φαντάσου... Μαρμάρινες λάρνακες και σαρκοφάγοι, χρυσά στεφάνια και κοσμήματα, πήλινα ειδώλια και αμφορείς , ψηφιδωτά δάπεδα, χρυσά και αργυρά κοσμήματα και νομίσματα ρωμαϊκά, βυζαντινά οθωμανικά, μαρμαρόστρωτοι δρόμοι πλαισιωμένοι από στοές  στηριγμένες με περίτεχνους κίονες, ψηφιδωτά με ερωτιδείς και καλλίπυγες Αφροδίτες, πιθεώνες, Decumanus Maximus (ρωμαϊκές λεωφόροι με κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά) , διασταυρώσεις με cardo (κάθετους δρόμους ) και forum, μαρμάρινες πλάκες τεραστίων διαστάσεων, με ίχνη ακόμα και από τις αμαξοτροχιές στο ογκώδες σώμα τους διηγούνται το ...παραμύθι της πόλης. Και την χωροταξική εξέλιξη, την πολεοδομική οργάνωση του αστικού χώρου, την οικονομική ανάπτυξη , το εμπόριο, την αγορά , τα ταφικά έθιμα...

Ζωντανοί αφηγητές της διαχρονίας της πόλης είναι ήδη 300.000 ευρήματα (50.000 εξ αυτών νομίσματα) κινητά και μνημειακά σύνολα (ταφικά και αρχιτεκτονικά) που έφεραν μέχρι τώρα στο φως οι ανασκαφές στα εργοτάξια των 13 στάσεων κατά μήκος των 9,6 χιλιομέτρων του μετρό .

Η...διήγηση μας πηγαίνει στα ελληνιστικά χρόνια, όταν η Θεσσαλονίκη είναι μια ακμάζουσα πόλη με ισχυρή οικονομία, αναπτυγμένες κοινωνικοπολιτικές δομές και οργανωμένο ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα στην περιοχή της σημερινής Πυλαίας σε έκταση 31 στρεμμάτων που αποκαλύφθηκε πρόσφατα στο αμαξοστάσιο της βασικής γραμμής του Μετρό.

Μας φέρνει στα 315 π.Χ, όταν ιδρύθηκε η πόλη από τον Κάσσανδρο, με χιλιάδες ταφικά μνημεία στην Ανατολική Νεκρόπολη- στο Σταθμό Σιντριβάνι-  κτερισμένα με αγγεία πήλινα και γυάλινα, ειδώλια, χρυσά και αργυρά κοσμήματα και νομίσματα.

Μας ταξιδεύει ως τα ρωμαϊκά χρόνια, με πλατείες, στοές και κρήνες, νυμφαία , λασπόκτιστα κτίρια σε  δημόσιους χώρους, πλινθόκτιστα καταστήματα της αγοράς, εργαστήρια και πάγκοι πώλησης προϊόντων , εργαλεία, μήτρες κατασκευής κοσμημάτων, κεραμικών, υαλικών,  αντικείμενα ίδια σχεδόν με τα σημερινά που συνεχίζονται και στην οθωμανική περίοδο...

Κι ύστερα έρχεται η πυρκαγιά του 1917 όταν η οδός Σαμπρί πασά – η .. cardo – Decymanus (Μέση οδός των βυζαντινών) γίνεται Βενιζέλου.

Μέρος των ευρημάτων – μια περίληψη του αφηγήματος της πόλης - θα εκτεθούν σύντομα σε δυο υπό κατασκευή σταθμούς , ενώ αναζητείται το κτίριο που θα στεγάσει το Μουσείο του μετρό.

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 88

Λούζονται με φως 11 σημαντικά μνημεία της Θεσσαλονίκης

Της Αναστασία Καρυπίδου

Με ειδικό φως θα «λουστούν» έντεκα σημαντικά μνημεία της Θεσσαλονίκης τα οποία βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, στον άξονα της Εγνατίας οδού. Πολλά από αυτά περιλαμβάνονται στον κατάλογο της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της UNESCO. Πρόκειται για μνημεία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου και αποτελούν πόλο έλξης όχι μόνο για τους τουρίστες αλλά και τους μόνιμους κατοίκους της πόλης.

Ο δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Εφορία Αρχαιοτήτων έθεσαν ως στόχο την ανάδειξη των χαρακτηριστικών των μνημείων, ιδιαίτερα κατά τις νυχτερινές ώρες, κατά τις οποίες, ο σημερινός φωτισμός στις περισσότερες περιπτώσεις είναι προσωρινός ή ανεπαρκής και δεν αναδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μνημείου.

Τα μνημεία που θα φωταγωγηθούν είναι :

--Τα Ανατολικά Τείχη, καθώς η ανέγερση των πρώτων τειχών είναι σύγχρονη με την ίδρυση της πόλης από τον Κάσσανδρο (316/315 π.Χ.)

-- Η Ροτόντα, από τα αρχαιότερα και επιβλητικότερα μνημεία (ανέγερση γύρω στο 300 μ.Χ), που κατά την επικρατέστερη εκδοχή, αρχικά ήταν αφιερωμένη στους Καβείρους ή στον Δία και το 1917 με διάταγμα του Ελ.Βενιζέλου μετατράπηκε σε «Μακεδονικόν Μουσείον».

--Το Μπέη Χαμάμ, το πρώτο οθωμανικό λουτρό που κατασκευάστηκε στην πόλη από τους Τούρκους και  λειτουργούσε μέχρι το 1968.

--Η Αψίδα του Γαλέριου, η γνωστή Καμάρα, θριαμβικό τόξο που χτίστηκε στο μεταίχμιο 3ου- 4ου αιώνα μ.Χ. για να τιμηθεί ο Καίσαρας Γαλέριος.

--Η Παναγία Χαλκέων, η λεγόμενη «Κόκκινη Εκκλησιά», Είναι ο μοναδικός ναός της Μεσοβυζαντινής περιόδου που σώζεται στη Θεσσαλονίκη

--Η Παναγία Αχειροποίητος,  η μόνη άθικτη βασιλικού ρυθμού εκκλησία στη Θεσσαλονίκη, που χτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα.

--Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, χτισμένη γύρω στα 1350.

-- Ο Άγιος Παντελεήμονας, ναός του 14ου αιώνα που ανήκει στον τύπο του σύνθετου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο και περίστωο.

--Οι Άγιοι Απόστολοι, με απαράμιλλης ποιότητας ζωγραφική διακόσμηση και αριστουργηματικά ψηφιδωτά.

-- Ο ναός της Υπαπαντής του Χριστού, η τρίκλιτη ξυλοστεγής βασιλική απέναντι από την Καμάρα.

-- Ο ναός του  Αγίου Αθανασίου, που χτίστηκε στη θέση προγενέστερου ναού, που καταστράφηκε από την πυρκαγιά το 1817.

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 87

Γεύσεις Θεσσαλονίκης

Κορυφαίος γαστρονομικός προορισμός η συμπρωτεύουσα

Της ΝΙΚΟΛ ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΟΥ

Τη φήμη της, ως πόλη με πολύ καλό φαγητό, θέλουν να αξιοποιήσουν οι τοπικοί φορείς και να την αναδείξουν σε κορυφαίο γαστρονομικό προορισμό. Στους μπροστάρηδες αυτής της προσπάθειας συγκαταλέγονται φορείς του τουρισμού και ο Δήμος Θεσσαλονίκης, στους χώρους του οποίου φιλοξενούνται κάθε χρόνο τα περισσότερα γαστρονομικά events, όπως το Street Food Festival που πέρσι δέχτηκε 50.000 επισκέπτες και το Beer Festival με 70.000 επισκέπτες.

“Είναι ένα στοίχημα που βάλαμε πριν από χρόνια. Ξεκινήσαμε δειλά και παρόλο που έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας, βρισκόμαστε σε καλή πορεία”, αναφέρει, μιλώντας στο “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” ο αντιδήμαρχος Τουριστικής Ανάπτυξης και Διεθνών Σχέσεων του δήμου Θεσσαλονίκης, Σπύρος Πέγκας.

Διανύουμε ήδη την 8η διοργάνωση του Thessaloniki Food Festival και όπως φαίνεται από το σχετικό πρόγραμμα, οι εκδηλώσεις που αφορούν στη γαστρονομία της πόλης πληθαίνουν. Πρόκειται για δράσεις που, είτε διοργανώνονται από το δήμο, είτε από ιδιώτες και εντάσσονται στην αιγίδα του. Φέτος, προβλέπονται συνολικά 33 τέτοιες δράσεις.

14 συνταγές για... ρέκτες!

Στο πλαίσιο αυτών των δράσεων παρουσιάστηκε πρόσφατα στην ΈκθεσηDEDROP ο καινούργιος οδηγός σύγχρονης κουζίνας "THE CONTEMPORARY CUISINE OF THESSALONIKI" με 14 συνταγές από σεφ της πόλης. Για τους ρέκτες της γαστρονομίας καταγράφουμε ορισμένες από τις συνταγές: “Βουβαλίσιος καβουρμάς με χόρτα και κουλούρι Θεσσαλονίκης”, “Σαλάτα σπανακόπιτα”, “Φιλέτο μόσχου ταρ-ταρ Σμυρναίικο”, “Μπαρμπούνια με καπνιστή μελιτζάνα & ψητές θρούμπες” κ.α.

Παράλληλα, ανακοινώθηκαν οι τρεις νέοι σεφ-ambassadors, οι οποίοι θα είναι οι φετινοί πρεσβευτές της τοπικής γαστρονομίας και θα συνοδεύουν τις τουριστικές αποστολές στο εξωτερικό μαζί με το “Καλάθι Τοπικών Προϊόντων”. Πρόκειται για τους: Λάμπρο Ρώσσιο, Αντώνη Μουστάκη και Δημήτρη Τασιούλα.

Και φεστιβάλ... πίτας!

Και επειδή τα γαστρονομικά φεστιβάλ είναι, όπως φαίνεται, ιδιαίτερα αγαπητά στους ντόπιους αλλά και στους επισκέπτες της πόλης (ακόμη και εκτός συνόρων), φέτος την Άνοιξη σχεδιάζεται ένα καινούργιο φεστιβάλ, το PieFestival ή Φεστιβάλ Πίτας! Αυτό, μπορεί να αναζωπυρώσει  τη... διαμάχη της μπουγάτσας μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αθήνας, ωστόσο αναμένεται να προκαλέσει γευστικά τους “ουρανίσκους”. Οι λάτρεις του είδους θα έχουν την ευκαιρία να γευτούν πίτες παρασκευασμένες με παραδοσιακές συνταγές, αλλά και πίτες βασισμένες σε πειραματισμούς μιας νεότερης και πιο μοντέρνας εκδοχής.

                                                  Αυτά και.. πολλά ακόμη

Τι άλλο θα γευτούν όσοι επιλέξουν Θεσσαλονίκη; Μεταξύ άλλων, τον Απρίλιο έχουν προγραμματιστεί το Φεστιβάλ Κρασιού και Γαστρονομίας με τοπικές γεύσεις και οίνους, στο Συνεδριακό Κέντρο «Ι. Βελλίδης» της ΔΕΘ και το 2o “Thessaloniki Street Food” στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης. Θα ακολουθήσει, στο πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, στη Νέα Παραλία, το “Food Market Thessaloniki's Edition, με 14 καντίνες να φιλοξενούν σεφ της πόλης. Η δράση θα πλαισιωθεί από παράλληλα μουσικά δρώμενα. Για το Σεπτέμβριο έχει προγραμματιστεί το 2ο “Thessaloniki Beer Festival” στη διάρκεια του οποίου μικρές και οικογενειακές ζυθοποιίες της Β. Ελλάδας θα παρουσιάσουν τα προϊόντα τους. “Βεβαίως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο θεσμός: “Τρίτη βράδυ τρώμε έξω” συνεχίζεται σε όλα τα εστιατόρια που συμμετέχουν στο Food festrival” επισημαίνει ο αντιδήμαρχος κ.Πέγκας. Πρόκειται για ολοκληρωμένα μενού στην τιμή των 10 ευρώ.

Συγνώμη μήπως ξέρετε; (...)

“Συγνώμη ξέρετε πώς μπορώ να πάω στο food festival;” Σάββατο βράδυ σε μια ανοιξιάτικη Θεσσαλονίκη. Η ερώτηση στα αγγλικά από νεαρό τουρίστα που θέλει να βρει το δρόμο για το δημαρχείο.

Η συνέχεια στους... δρόμους!

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

170 χρόνια Κομμουνιστικό Μανιφέστο

Του Αντώνη Πολυχρονάκη

Επί δέκα ημέρες συζητούσαν ακατάπαυστα και λεπτομερώς τις σημειώσεις τους ο Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς το Δεκέμβριο του 1847, στην κατοικία του πρώτου στις Βρυξέλλες. Κατ΄ εντολήν της διεθνούς "Ένωσης Κομμουνιστών" έπρεπε το συντομότερο δυνατόν να διατυπώσουν το «Σύμβολο της Πίστης» της εργατικής τάξης. Στον πρόλογο της γερμανικής έκδοσης του 1872 θα γράψουν: «Το Συνέδριο που έγινε στο Λονδίνο το Νοέμβρη του 1847, ανέθεσε στους υποφαινόμενους να συντάξουν ένα διεξοδικό θεωρητικό και πρακτικό πρόγραμμα του κόμματος, που προοριζόταν για δημοσίευση. Έτσι γεννήθηκε το παρακάτω "Μανιφέστο" που το χειρόγραφό του ταξίδεψε στο Λονδίνο για να τυπωθεί, λίγες βδομάδες πριν από την (σ.σ. αποτυχημένη τελικά) Επανάσταση του Φλεβάρη», το 1848 στο Παρίσι.

Ο -29χρονος τότε- Ένγκελς συνέταξε αρχικά τις βασικές αρχές του κομμουνισμού υπό τύπον κατηχήσεως, είχε όμως ακόμα αμφιβολίες. Έτσι, στις 24 Νοεμβρίου του 1847 έγραφε από το Παρίσι στον -27χρονο- σύντροφό του Μαρξ: «Για σκέψου λίγο το «Σύμβολο της Πίστης» της εργατικής τάξης. Νομίζω ότι πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος την κατήχηση και να το διατυπώσουμε ως «Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Τον Δεκέμβριο ο Μαρξ θα άλλαζε το ύφος και την μορφή του. Τον Ιανουάριο, οι σύντροφοί του από το Λονδίνο τον πίεζαν πλέον φορτικά να το στείλει το συντομότερο. Εκείνος όμως  καθυστερούσε θέλοντας να τελειοποιήσει κάθε φράση του χειρογράφου, ως εάν επρόκειτο να διακηρύξει τους νέους αιώνιους νόμους για την ανθρωπότητα. Όπερ και εγένετο.

Έτσι, στις 21, κατ΄ άλλους στις 23, Φεβρουαρίου 1848, πάντως πριν την 1η Μαρτίου, στην οδό Liverpool 48 στην συνοικία του Λονδίνου Bishopsgate, τυπώνονταν κρυφά τα πρώτα (γερμανικά) αντίτυπα, της - 23σέλιδης- μπροσούρας, χωρίς τα ονόματα των συγγραφέων βέβαια για ευνόητους λόγους, τα οποία μοιράστηκαν στα μέλη της «Κομμουνιστικής Ένωσης», τα οποία το περίμεναν με αδημονία. Μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου τα πρώτα περίπου 500 αντίτυπα είχαν εξαντληθεί. Όλοι είχαν την αίσθηση ότι επρόκειτο για ένα αριστούργημα, το οποίο εκτός από το ότι ήταν ένα έργο οξυδερκές, διεισδυτικό, και διορατικό, ήταν γλαφυρό και κυρίως κατανοητό από όλους. Κανείς βέβαια δεν φανταζόταν ότι θα έγραφε ιστορία.

Ακολούθησε μια δεύτερη έκδοση 1.000 αντιτύπων στις 14 Μαρτίου και βέβαια πολλές άλλες αργότερα. Το μανιφέστο εκδόθηκε αρχικά στα αγγλικά (1850), συντομευμένο στα γαλλικά (1872) και τα φλαμανδικά, η πρώτη ρωσική έκδοση κυκλοφόρησε στη Γενεύη το 1869 σαν μπροσούρα χωρίς εξώφυλλο, χωρίς αναφορά στο συγγραφέα, τον μεταφραστή, χωρίς τόπο και χρόνο έκδοσης. Ανάμεσα στο 1871 και το 1883 μεταφράστηκε σε άλλες επτά γλώσσες και μέσα στα επόμενα 40 χρόνια κατέκτησε τον κόσμο. Μέχρι το 1917 είχε εκατοντάδες εκδόσεις σε περίπου 30 γλώσσες.

Στα ελληνικά  μεταφράστηκε για πρώτη φορά από τον λογοτέχνη Κώστα Χατζόπουλο, ο οποίος είχε ασπαστεί τον Μαρξισμό  κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία. Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Εργάτης" του  Βόλου το 1908 με τον τίτλο "Προκήρυξη του Κοινωνιστικού Κόμματος"  και εκδόθηκε ως μπροσούρα από το «Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών» το 1913, η οποία τυπώθηκε στο τυπογραφείο της «Εφημερίδας των Εργατών» με τον τίτλο «Το κοινωνιστικό Μανιφέστο».

Τον κόσμο μπορεί να μην τον άλλαξε, αλλά σίγουρα τον συντάραξε με το ανατρεπτικό του μήνυμα. Η απήχησή του αποδείχτηκε τεράστια, αφού ήταν συνάμα και ιδιαίτερα ελπιδοφόρο. Η φλογερή του πρόσκληση για το γκρέμισμα του καθεστώτος της εκμετάλλευσης του προλεταριάτου  δεν περιέχεται ίσως πουθενά πιο περιεκτικά από τις τελευταίες τoυ φράσεις:  «Οι κυρίαρχες τάξεις ας τρέμουν μπροστά στην κομμουνιστική επανάσταση! Οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν τίποτα άλλο εκτός από τις αλυσίδες τους. Αλλά θα κερδίσουν όλο τον κόσμο. ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ!»

Την σύγκρισή του όμως με τις θρησκείες δεν την απέφυγε τελικά αφού το Μανιφέστο ευαγγελιζόταν ένα νέο δίκαιο κόσμο και έμελλε να καταστεί η Βίβλος της εργατικής τάξης. Αλλά και εκδοτικά η σύγκριση είναι αναπόφευκτη, αφού έχει εν τω μεταξύ περισσότερες εκδόσεις από την ίδια την  Βίβλο, ενώ κατάφερε να την πλησιάσει και κυκλοφοριακά. Το «Μανιφέστο του Κομουνιστικού Κόμματος», όπως είναι ο ακριβής τίτλος της πρώτης έκδοσης στην γερμανική γλώσσα, έχει γίνει στο μεταξύ το δεύτερο «best seller» στον δυτικό κόσμο με 500.000 εκ.αντίτυπα. (Η Βίβλος έχει κυκλοφορήσει σε 2-3 δισ. αντίτυπα. Το Κοράνι είναι πάντως σε παγκόσμιο επίπεδο τρίτο με 800.000 αντίτυπα, ενώ το έργο του Μάο «Αποφθέγματα του Προέδρου Μάο», το «Κόκκινο Βιβλιαράκι» με 1-1,5 δισ. αντίτυπα είναι μάλλον εκτός σύγκρισης λόγω του πληθυσμού της Κίνας). Το Μανιφέστο αποτελεί τεράστια εκδοτική επιτυχία αν σκεφτεί κανείς ότι η Βίβλος και το Κoράνι, διαδίδονται από καθιερωμένους θεσμούς όπως η εκκλησία και το κράτος, ενώ  το ίδιο δεν έτυχε φυσικά της ίδιας υποστήριξης -πλην των κομμουνιστικών χωρών-,  και συχνά ήταν απαγορευμένο.

Το μνημειώδες έργο  ξεκινά με την περίφημη και γνωστή σε όλους φράση: «Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη, το φάντασμα του κομμουνισμού». Οι 9.600 λέξεις του έμελλε να έχουν ταχύτερη διάδοση από το «Πάτερ Ημών» με τις 56 λέξεις, τις «Δέκα Εντολές» με τις 297 και την «Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας» με τις 300, όπως υποστηρίζουν ειδικοί. Είναι μάλιστα κατά τον Βρετανό μαρξιστή ιστορικό, διανοούμενο και συγγραφέα Έρικ Χομπσμπάουμ το πολιτικό κείμενο με την μεγαλύτερη διάδοση και αναγνωσιμότητα και επιρροή  στον κόσμο μετά την «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης».  Πρόκειται ασφαλώς για ένα κείμενο ιστορικής σημασίας, όπως βεβαιώνει η ανθεκτικότητα και η δύναμή του, αφού  κυοφόρησε μάλιστα και μια επανάσταση, την Οκτωβριανή. Μπορεί κανείς να το απορρίψει, να το επικρίνει, αλλά να το αγνοήσει σίγουρα όχι. Aποτελεί μάλιστα από το 2013 μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNΕSCO.

Έκθεση για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Μαρξ

Από τότε που κυκλοφόρησε κύλησε πολύ νερό στον Τάμεση, τον Ρήνο και τον ποταμό  Μόσκβα.  Σήμερα έχει μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου και έχει διαδοθεί σε όλες τις ηπείρους. Φέτος, θα εκτεθούν για πρώτη φορά 247 συνολικά εκδόσεις του από 59 χώρες στο Μουσείο  «Rheinisches Landesmuseum» της γενέτειρας του Μαρξ (1818-1883), στη δυτικογερμανική πόλη Τρίερ. Αφορμή της έκθεσης (η οποία θα διαρκέ��ει από τις 5 Μαΐου έως τις 21 Οκτωβρίου 2018) είναι η συμπλήρωση 200 χρόνων από την γέννησή του Μαρξ. Πρόκειται για εκδόσεις οι οποίες προέρχονται από κάθε γωνιά της γης: από την Αιθιοπία έως την Ινδία, από τη Συρία έως τη Σενεγάλη, από τις ΗΠΑ έως τις νήσους Φερόες, τις οποίες δάνεισε το «Iστορικό Κέντρο» της πόλης Βούπερταλ. Θα υπάρχουν εκδόσεις σε 59 γλώσσες ή διαλέκτους μεταξύ των οποίων και άγνωστες, όπως δυτικοαφρικανικών χωρών  όπως η Σενεγάλη και η ρωσική ομόσπονδη δημοκρατία του Νταγκεστάν. 

«Το κομμουνιστικό Μανιφέστο διαδόθηκε όχι μόνο σε χώρες όπου δημιουργήθηκε ένα ισχυρό εργατικό κίνημα ή στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλά και σε χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής όπου ο καπιταλισμός δεν είχε καν εμφανιστεί και βρήκε ευήκοα ώτα», λέει ο δρ. Χάινριχ Γκέμκοφ ο διευθυντής του «Ιστορικού Κέντρου» του Βούπερταλ, ένας από τους λίγους ερευνητές της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας οι οποίοι επιτρέπονταν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.

Η μικρότερη σε μέγεθος έκδοση προέρχεται από την Ουγγαρία. Εκτίθεται επίσης και το μοναδικό χειρόγραφο του Καρλ Μαρξ, το οποίο δεν είναι πάντως ένα από εκείνα που μελετούσαν με τον Ένγκελς τον Δεκέμβριο του 1847.

Οι διαφορετικές εκδόσεις της συλλογής αποτυπώνουν  την εκδοτική ιστορία του. Ορισμένες έχουν φιλοτεχνηθεί από γνωστούς καλλιτέχνες ή έχουν ειδικές αφιερώσεις. Ο Σύρος κομμουνιστής ηγέτης Καλέντ Μπακντάς,   το πρώτο μέλος κομμουνιστικού κόμματος το οποίο εξελέγη σε αραβικό κοινοβούλιο, έχει μια προσωπική αφιέρωση  σε αραβική έκδοση του 1955.

Οι γερμανικές εκδόσεις τεκμηριώνουν τη γερμανική ιστορία ιδίως με τους προλόγους τους. Ο αριθμός των αντιτύπων που έχουν κυκλοφορήσει αποδεικνύουν την απήχηση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου: το παλαιότερο αντίτυπο, το οποίο χρονολογείται από το 1891, κυκλοφόρησε σε 15.000 αντίτυπα, ενώ 70 χρόνια αργότερα ο ανατολικογερμανικός εκδοτικός οίκος «Dietz» από το 1963 έως το 1972  τύπωσε   1,5 εκατομμύρια αντίτυπα.

Η έκθεση οργανώνεται από το γερμανικό υπουργείο Πολιτισμού μετά από σχετική απόφαση του γερμανικού Κοινοβουλίου και είναι υπό την αιγίδα του προέδρου της Δημοκρατίας Φρανκ-Βάλτερ Στάινμάιερ, ο οποίος και θα την εγκαινιάσει.

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

Ο «Βασιλιάς Ήλιος» είχε χάρτη προς Ανατολάς

«Gouverner, c’est prévoir»*

Της Σμαρώς Αβραμίδου

«L'État, c'est moi!» («Το κράτος είμαι εγώ»). Η περίφημη δήλωση του 22χρονου -την Άνοιξη του 1661- Λουδοβίκου ΙΔ’ της Γαλλίας, προς τους υπουργούς του, ότι προτίθεται να κυβερνήσει μόνος του,  υψώνοντας τον βασιλικό θεσμό πάνω από το κοινοβούλιο, έμεινε στην ιστορία ως η στιγμή της ανάδειξης του σημαντικότερου εκπρόσωπου της απολυταρχίας του 17ου αιώνα. Ο χαρακτηρισμός του ως φιλοπόλεμου βασιλιά επιβεβαιώνεται από το ότι τη μεγαλύτερη περίοδο της διακυβέρνησής του η Γαλλία βρισκόταν σε πόλεμο. Την παγκόσμια ακτινοβολία του, την οποία πολλαπλασίασε δημιουργώντας τον ισχυρότερο στόλο στην Ευρώπη και επεκτείνοντας τις γαλλικές αποικίες, υπενθυμίζει και σήμερα η Πολιτεία Λουιζιάνα των ΗΠΑ, που φέρει το όνομά του.

Ήταν ο ίδιος «Βασιλιάς Ήλιος», που ίδρυσε τις Βασιλικές Ακαδημίες των Επιστημών, των Γραμμάτων, της Αρχιτεκτονικής κι εκείνος που μετέφερε μόνιμα στις Βερσαλλίες τα ανάκτορα. Ήταν ο γνωστός και ως «Χριστιανικότατος» βασιλιάς, με τις αμέτρητες ερωμένες κι ο ίδιος, που αναγκάστηκε να λιώσει τα χρυσά μαχαιροπίρουνα του παλατιού, για να γίνουν χρήμα, όταν η Γαλλία κατέρρευσε οικονομικά.

Κι αν το «L'État, c'est moi!»  χρησιμοποιείται συχνά στην πολιτική ορολογία, για να καταδείξει ότι μία πολιτική εξουσία διοικεί στερούμενη νομιμοποίησης, η επιστημονική μελέτη και τεκμηρίωση των έργων και ημερών του Λουδοβίκου ΙΔ’ δεν σταματά. Πτυχές του τρόπου με τον οποίο διοικούσε, αναδεικνύονται και συμπληρώνουν ψηφίδες στον αναφερόμενο και ως Μεγάλο Αιώνα (Grand Siècle), τον αιώνα του.

«Οι χάρτες του Αρχιπελάγους μιλούν»

Μια σημαντική ψηφίδα στη μεγάλη εικόνα της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ’ επέτυχε να συμπληρώσει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Μέσα από τη μελέτη σπάνιων χαρτών, που βρέθηκαν στη συλλογή «Τρικόγλου» της Βιβλιοθήκης του, παρουσιάζει τον δάσκαλο της πολιτικής προνοητικότητας, τον βασιλιά- μάγο της διπλωματίας, με τους άξιους και μακρόβιους στα χαρτοφυλάκιά τους υπουργούς του, ο οποίος στη δεύτερη πολιορκία της Βιέννης κατάφερε να βρίσκεται στο …πλευρό και των δύο αντιμαχόμενων πλευρών.  

Μετά από έρευνα δύο χρόνων, με τη σημαντική συνδρομή -από τη μέση της διαδρομής- και των διπλωματικών αρχών της Γαλλίας στην Ελλάδα, το Εργαστήριο Χαρτογραφίας και Γεωγραφικής Ανάλυσης του ΑΠΘ σε συνεργασία με την Τρκόγλειο Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του ΑΠΘ φώτισε το «vers l'Orient», το περίφημο σενάριο για την αυτοκρατορία της Ανατολής, με τη στρατιωτική κατάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Τα συμπεράσματα της έρευνας αυτής παρουσιάζονται στο κοινό, (με αφορμή τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Τρικογλείου Βιβλιοθήκης) σε μια μεγάλη έκθεση 39 παγκοσμίως σπάνιων χειρόγραφων γαλλικών χαρτών των Κυκλάδων και 28 πανοραμάτων ακτών, πραγματικών έργων τέχνης, που εκτίθενται για πρώτη φορά. Η έκθεση «Αρχιπέλαγος 1685-1687 στους χάρτες του Λουδοβίκου ΙΔ'» εγκαινιάστηκε στις 14 Φεβρουαρίου, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ και θα διαρκέσει μέχρι τις 2 Απριλίου, ενώ συνοδεύεται από ομότιτλη έκδοση της Τρικογλείου Βιβλιοθήκης & Κέντρου Πληροφόρησης του ΑΠΘ

Οι χάρτες -εξαιρετικής τέχνης και τεχνικής, αισθητικά παραδείγματα της επιρροής του κλασικισμού στη χαρτογραφία- συντάχθηκαν πριν από τρεις αιώνες από τους χαρτογράφους του «Βασιλιά Ήλιου» και προέρχονται από τις συλλογές των σπανίων της Τρικογλείου Βιβλιοθήκης ΒΚΠ-ΑΠΘ και της Service historique de la Défense της Γαλλίας.

«Ένα τεκμήριο συλλογής γίνεται θησαυρός μόνον όταν ανακαλυφθεί από το μάτι του ειδικού, ερευνηθεί σε βάθος και παρουσιαστεί σωστά σε όλον τον κόσμο», λέει στο «ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ» ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθ. Περικλής Μήτκας, διαβεβαιώνοντας πως «την έκθεση θα απολαύσουν εξίσου οι εραστές της ιστορίας, της γεωγραφίας, της χαρτογραφίας και της τέχνης».

«Οικονομικές προτεραιότητες»

Τελικά, όμως, ο Λουδοβίκος ΙΔ’ είχε σχέδιο να κάψει την Κωνσταντινούπολη; Είναι βέβαιο, πάντως, ότι χωρίς σχέδιο -και δη χωρίς χάρτη- δεν πήγαινε πουθενά! «Για κάθε στρατηγική επιχείρηση προηγείται η ανάγκη γνώσης του χώρου, στον οποίο θα εξελιχθεί», εξηγεί, μιλώντας στο «ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ» ο ομότιμος καθηγητής Χαρτογραφίας του ΑΠΘ, Ευάγγελος Λιβιεράτος, προσθέτοντας ότι ένας από τους λόγους ίδρυσης της Ακαδημίας Επιστημών από τον Λουδοβίκο ήταν και η βελτίωση των χαρτών.

Σε ό,τι αφορά τις απαντήσεις, που έδωσαν οι χάρτες για το «vers l'Orient»,  επισημαίνει πως «το Αρχιπέλαγος των Κυκλάδων, η σημαντική αυτή περιοχή για τους ναυτικούς δρόμους από τη δυτική Μεσόγειο και τα μεγάλα εμπορικά και πολεμικά ναυτικά κέντρα της Γαλλίας -τη Μασσαλία και την Τουλόν- προς την Κωνσταντινούπολη και τη Μαύρη θάλασσα, ήταν πρώτιστης σημασίας για την εμπέδωση της γαλλικής ναυτικής ισχύος στην ανατολική Μεσόγειο και τα λιμάνια της οθωμανικής αυτοκρατορίας».

«Συνεπώς», συμπεραίνει, «οι οικονομικές προτεραιότητες στην ανατολική Μεσόγειο αποτελούσαν τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής των Βερσαλλιών έναντι της Υψηλής Πύλης» και το σχέδιο προς Ανατολάς «παρέμεινε μια στρατηγική απόπειρα, για την υποστήριξη της οποίας έγιναν στοχευμένες χαρτογραφήσεις».

Άλλωστε, «το να κυβερνάς σημαίνει να προβλέπεις», όπως παρατηρεί με την «ματιά» του διπλωμάτη, ο γενικός πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, Φιλίπ Ρέι. «Το να προλαμβάνεις, το να είσαι ένα βήμα μπροστά, είναι θεμελιώδεις και σταθερές αρχές στις διεθνείς σχέσεις, έτσι ώστε να είσαι έτοιμος να αντιμετωπίσεις οποιαδήποτε κατάσταση. Αυτό σημαίνει το να έχεις μία πλήρη γνώση των θέσεων της άλλης πλευράς», υπογραμμίζει.

*«Το να κυβερνάς, σημαίνει να προβλέπεις», Εμίλ ντε Ζιραρντέν, Γάλλος δημοσιογράφος- πολιτικός (1802-1881)

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

Μια μέρα στο Αϊβαλί

Το graphic novel του Soloup «Αϊβαλί» μάς ταξιδεύει στα παράλια της Μικράς Ασίας

Του Αλέξη Ηλιάδη

Σπίτια χαμηλά, χτισμένα από πέτρα και ξύλο, τα περισσότερα με σαχνισίνια. Δρομάκια στενά. Μια θάλασσα καταγάλανη. Το Αϊβαλί κρυμμένο σε μια εσοχή του Αδραμυττηνού κόλπου ζει κάπου ανάμεσα στο ήσυχο παρόν και το παρελθόν. Ένα παρελθόν με ευτυχισμένα χρόνια, αλλά και με χρόνια δυστυχίας: μικρασιατική καταστροφή, ξεριζωμός, ανταλλαγή πληθυσμών. Για την περίοδο ακμής, αλλά και για τις τραγικές στιγμές που έζησε και αυτή η μικρή πόλη της Μικράς Ασίας μιλά το graphic novel «Αϊβαλί» του Soloup (εκδόσεις Κέδρος). Τέσσερα από τα κεφάλαιά του δημιουργήθηκαν από αποσπάσματα έργων τεσσάρων Αϊβαλιωτών λογοτεχνών. (Φώτη Κόντογλου, Ηλία Βενέζη, Αγάπης Βενέζη-Μολυβιάτη, Αχμέντ Γιορουλμάζ).

Πολιτικός γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς, ο Soloup, έχει  σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο και είναι διδάκτωρ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας  (Πανεπιστήμιο Αιγαίου).

Το «Αϊβαλί» έχει βραβευτεί ως «Καλύτερο κόμικ 2015» και «Καλύτερο Σενάριο» στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς και με το “Coup de Coeur  2016”   στο   17ο  φεστιβάλ  Rendez-vous  du Carnet  De  Voyage  (Clermont Ferrand/ France), έχει μεταφραστεί στα γαλλικά  (Stenikis) και τα τουρκικά (Istos).

Ο Soloup μίλησε στο «Πρακτορείο» για το Αϊβαλί, για το «Αϊβαλί» και για τη νεότερη ελληνική ιστορία.

Πώς προέκυψε το graphic novel «Αϊβαλί»;

Αφορμή στάθηκε ένα πραγματικό μονοήμερο ταξίδι από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλίκ πριν αρκετά χρόνια. Αυτό που περιγράφεται άλλωστε και στο ίδιο το graphic novel. Οι πραγματικές αιτίες ήταν όμως πολύ περισσότερες. Η καταγωγή των παππούδων και των γιαγιάδων μου από εκείνα τα μέρη, οι σταθερές προκαταλήψεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, τα όσα ξανά συμβαίνουν στις μέρες μας… Μετά από τρία χρόνια που έχει εκδοθεί το «Αϊβαλί» ακόμα ανακαλύπτω αιτίες.

Η καταγωγή σας είναι από τη Μικρά Ασία. Ποια αίσθηση είχατε φθάνοντας για πρώτη φορά στο Αϊβαλί;

Το σοκ, πιστέψτε με, ήταν μεγάλο και πέρα από την αίσθηση ότι βρισκόμουν στα μέρη των προγόνων μου. Τα σπίτια εκεί έχουν στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης διατηρηθεί, όπως τα άφησαν πριν σχεδόν 100 χρόνια οι Έλληνες κάτοικοί τους. Έχοντας μαζί στο ταξίδι μου και το «Αϊβαλί η πατρίδα μου» του Κόντογλου και διαβάζοντας επιτόπου τις περιγραφές του, η πόλη ζωντάνεψε. Σχεδόν στοίχειωσε στο μυαλό μου από τον ανθρώπινο πόνο που συνέβη ανάμεσα σ’ αυτά τα ίδια σπίτια. Ταυτόχρονα δεν ήταν λίγες οι στιγμές που άκουσα τους ίδιους τους σημερινούς κατοίκους του Αϊβαλίκ να μιλούν ελληνικά, αφού υπήρξαν και αυτοί πρόσφυγες ανταλλαχθέντες. Κυρίως Τουρκοκρητικοί που ακόμα και σήμερα, τρίτη και τέταρτη γενιά προσφυγογενείς, καταλαβαίνουν και κάποιοι μιλούν ακόμα την κρητική διάλεκτο. Δεν ήθελε και πολύ, όπως καταλαβαίνετε, για να φτιάξουν στο μονοήμερο εκείνο ταξίδι ένα εκρηκτικό… συναισθηματικό κοκτέιλ.

Βρήκατε κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στις δύο πόλεις; Και ποιες;

Μυτιλήνη και Αϊβαλί είναι γεννημένες κυριολεκτικά από την ίδια μήτρα. Η υπέροχη ροζ πέτρα απ’ τα νταμάρια του Σαρμουσάκ απέναντι, έχει χτίσει και τις δυο πολιτείες. Πολιτισμικά άλλωστε ήταν άμεσα συνδεδεμένες και η μια ανάσαινε με την άλλη. Ήταν κάτι παραπάνω από απλοί γείτονες. Ήταν δίδυμα αδέλφια, ίδιος πολιτισμός.

Πέρα από τόπος καταγωγής, τι είναι για εσάς η Μικρά Ασία; Πώς θα την περιγράφατε;

Σίγουρα είναι μια σκέψη μνήμης. Γράφω κάπου μέσα στο graphic novel μια προσωπική εμπειρία από τότε που υπηρετούσα φαντάρος στη Λέσβο. Έβλεπα στη σκοπιά μου απέναντι τα βουνά και σαν τα σκεφτόμουν «Τουρκία», τα ένιωθα εχθρικά, έτοιμα να έρθουν απειλητικά κατά πάνω μου. Την επόμενη όμως στιγμή, στο δευτερόλεπτο, σαν τα σκεφτόμουν «Μικρά Ασία», τα βουνά ημέρευαν, γλύκαιναν και γινόταν κάτι πολύ οικείο. Ο τόπος με τις ατέλειωτες ιστορίες που μου περιέγραφε η γιαγιά μου η Μαρία όταν ήμουν μικρός. Είναι παράξενη η δύναμη των σκέψεων πάνω στην πραγματικότητα, όπως θα έλεγε και ο Επίκτητος.

Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα αποσπάσματα από τα έργα των τεσσάρων Αϊβαλιωτών λογοτεχνών;

Όταν αποφάσισα να φτιάξω το συγκεκριμένο graphic novel, καταλαβαίνετε πως ανέτρεξα σε διάφορες πηγές και βιβλία. Τόσο ιστορικά, δοκίμια, μαρτυρίες και έρευνες όσο και στη σχετική λογοτεχνία. Επέλεξα όμως τους συγκεκριμένους λογοτέχνες και χρησιμοποίησα κάποια αποσπάσματά τους που έχουν και διάσταση μαρτυρίας, οι οποίοι καθόλου τυχαία ήταν όλοι τους Αϊβαλιώτες. Οι τρεις, Έλληνες, που έζησαν εκεί πριν την καταστροφή, δηλαδή ο Κόντογλου, ο Βενέζης και η αδελφή του, Αγάπη Βενέζη Μολυβιάτη. Από την άλλη, ένας Τούρκος, ο Αχμέντ Γιορουλμάζ, δεύτερης γενιάς τουρκοκρητικός. Τα αποσπάσματα αυτά δεν έγιναν απλά … κόμικς. Αντίθετα όλα μαζί συνθέτουν μια νέα αφήγηση, σαν παζλ, που μάλιστα συνδιαλέγονται μεταξύ τους όπως και με το σήμερα.

Πολλά από τα σκίτσα σας, στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρονται σε σχέδια και πίνακες του Φώτη Κόντογλου. Βυζαντινότροπο ύφος σε graphic novel είναι σίγουρα κάτι ασυνήθιστο. Πόσο επίκαιρο είναι αυτό το ύφος;

Όταν έχεις έναν συγγραφέα και αυτός συμβαίνει μάλιστα να είναι και επιφανής σχεδιαστής και αγιογράφος, δεν μπορείς ένα τέτοιο στοιχείο σε ένα graphic novel που συνδυάζει ακριβώς τον Λόγο με την Εικόνα, να το αφήσεις ανεκμετάλλευτο. Έτσι στο κεφάλαιο που ��ναφέρεται στον Κόντογλου, οι εικόνες που περιγράφει ο συγγραφέας, αποδόθηκαν με αναφορές είτε σε δικά του έργα είτε στο ευρύτερο βυζαντινότροπο ύφος του. Δυστυχώς κάποια στιγμή αυτή η αισθητική επιλογή παρερμηνεύτηκε. Ενώ στην πραγματικότητα αποτελούσε από την πλευρά μου ύψιστο σεβασμό στον μεγάλο δημιουργό.

Στο «Αϊβαλί» αναφέρεστε σε γεγονότα της νεότερης ιστορίας μας. Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι είναι γνωστή;

Δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός, η ιστορία περνάει στη σφαίρα της ημιμάθειας, του μονόπλευρου αφηγήματος και της πλημμελούς και ανεπαρκούς ενημέρωσης. Διαβάζουν όλοι δυο αράδες, πολλές φορές ανεξέλεγκτες και χωρίς επαρκή στοιχειοθέτηση στο διαδίκτυο ή στο facebook, και όλοι είναι έτοιμοι να σου δείξουν με αυτοπεποίθηση τον φταίχτη της ιστορίας. Μόνο που σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως «εμείς» είμαστε πάντα οι καλοί και οι αδικημένοι και πάντα οι «άλλοι» οι κακοί και οι δολοπλόκοι. Είτε μιλάμε για εσωτερικούς είτε για εξωτερικούς «εχθρούς». Μια τέτοια αντίδραση βέβαια είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Γι’ αυτό και βλέπετε να ανεβαίνουν ολοένα και πιο συχνά οι εθνικιστικοί τόνοι. Μπορεί να συζητάνε με σθένος στο διαδίκτυο για μια τέτοια άποψη ενώ θα αρκούσε μισή ή μία ώρα διαβάσματος σε ένα σοβαρό επιστημονικό κείμενο για να ψυλλιαστούν το πραγματικό μέγεθος και την πολυπλοκότητα της ιστορίας. Παρεμπιπτόντως, στη Γαλλία σε κείμενα που γράφτηκαν σχετικά με την γαλλική έκδοση του «Αϊβαλί» αλλά και κατά τις επισκέψεις μου εκεί, η διαπίστωση ήταν πως οι σημερινοί Γάλλοι αγνοούν εντελώς πως το 1922 έγινε μια τέτοια «καταστροφή» στην Ευρώπη.

Οι προσωπικές ιστορίες, όπως αυτές που αναφέρετε στο βιβλίο σας, δίνουν την εικόνα μιας εποχής; Πόσο καθαρή είναι αυτή η εικόνα;

Αν και το «Αϊβαλί» έχει στηριχθεί σε γεγονότα, μαρτυρίες, ντοκουμέντα και πληροφορίες αρχείων, δεν μπορούμε να πούμε πως η εικόνα αυτή αποτελεί την «αλήθεια». Είναι εκ των πραγμάτων μια ερμηνεία της ιστορίας και των γεγονότων. Αυτό συμβαίνει σε κάθε έντεχνο μέσο που καταπιάνεται με την Ιστορία, ακόμα και στις εργασίες των ερευνητών, όπου η θέση και η ιδεολογική τοποθέτησή τους επηρεάζει το έργο τους. Η ενασχόληση σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό με το παρελθόν, έχει πάντα μια σημαντική δόση ερμηνείας του σήμερα. Το ότι η «εικόνα» της ιστορίας στο συγκεκριμένο graphic novel προβάλλεται από διαφορετικές πλευρές και μέσα από προσωπικές ζωές, είναι μια οπτική διαφορετική από την «μεγάλη» ιστορία και τα εθνικά αφηγήματα. Μια οπτική που εστιάζει πέρα από τα μεγάλα «στρατιωτικά κατορθώματα», στον ανθρώπινο πόνο.

Το «Αϊβαλί» έχει μεταφραστεί στα τουρκικά. Τι υποδοχή είχε στην Τουρκία;

Νομίζω πως η συναισθηματική αντίδραση ήταν η ίδια αν όχι και μεγαλύτερη από την ήδη εξαιρετική αποδοχή που είχε κι έχει στην Ελλάδα. Ο λόγος είναι νομίζω πως το συγκεκριμένο graphic novel λειτουργεί ως καθρέφτης όπου ο ένας μπορεί να κοιτάζει στην πλευρά του και εντέλει να βλέπει απέναντι το δικό του είδωλο με τα ίδια χαρακτηριστικά: την ίδια ομορφιά και τα ίδια ελαττώματα. Μέσα από μια τέτοια αυτοκριτική διάθεση και από τις δύο πλευρές, το «Αϊβαλί» μετατρέπεται σε ένα αφήγημα ενάντια στην μισαλλοδοξία και υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης διαφορετικών λαών, όσο ουτοπικό και αν αυτό ακούγεται σήμερα.

Το σχέδιό σας στο «Αϊβαλί» είναι φωτογραφικό και η εναλλαγή των εικόνων θυμίζει κινηματογραφική ταινία. Θα θέλατε να μεταφέρετε το «Αϊβαλί» στον κινηματογράφο;

Πράγματι νομίζω πως θα μπορούσε να μεταφερθεί η συγκεκριμένη αφήγηση και στον κινηματογράφο από κάποιον εμπνευσμένο σκηνοθέτη. Υπήρξαν κάποιες διερευνητικές προσεγγίσεις χωρίς όμως ακόμα κάτι συγκεκριμένο. Επίσης είχαμε αρχίσει να σκεφτόμαστε μια διεθνή παραγωγή animation με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Η πολιτική ένταση όμως που υπάρχει πλέον στην γειτονική χώρα, πάγωσε την ιδέα. Αναμένουμε λοιπόν. Το ενδιαφέρον πάντως είναι πως κάποια αποσπάσματα του «Αϊβαλί» έχουν ήδη μετατραπεί σε θεατρικές παραστάσεις σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, κυρίως από ερασιτεχνικούς θιάσους, και λειτούργησαν άψογα.

Ο Ταξιάρχης στο Μοσχονήσι

Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που έχει να επιδείξει το Αϊβαλί είναι η εκκλησία του Ταξιάρχη στο Μοσχονήσι. Είχε μείνει για δεκαετίες εγκαταλειμμένη, αλλά πρόσφατα αναστηλώθηκε και έγινε μουσείο. Όμως, οι τοιχογραφίες συντηρήθηκαν σωστά; Τα εκθέματα του μουσείο, που έχουν σχέση με την τεχνολογία, έχουν κάποια αξία;

Όπως λέει ο Soloup «είναι πραγματικά μια λυπηρή, κακόγουστη περίπτωση αναστήλωσης. Και θα έλεγα εμπαθής που προσβάλλει την «αλλόθρησκη», χριστιανική ιστορία του κτιρίου. Νομίζω πως το συγκεκριμένο μνημείο στο μέλλον πρέπει να αποκτήσει πραγματικά την αξία που του αρμόζει, πρώτα απ’ όλα για τους ίδιους τους σημερινούς κατοίκους της πόλης. Να ξηλωθούν αυτές οι απαράδεκτες «τοιχογραφίες», δήθεν αγιογραφίες, που δεν έχουν καμιά σχέση με τις αυθεντικές που υπήρχαν στη θέση τους. Ακόμα να φύγουν όλα αυτά τα «παιχνίδια» που εκθέτονται – θα τους ταίριαζε καλύτερα να εκτίθενται σε ένα σύγχρονο κτίριο και όχι σε έναν ναό-. Έτσι ο Ταξιάρχης από την στιγμή που δεν μπορεί να λειτουργήσει ως ιερός χώρος, θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν χώρο τέχνης και πολιτισμού. Με εκθέσεις ζωγραφικής και συναυλίες κλασσικής ή άλλης μουσικής. Αλλά δυστυχώς στις μέρες μας κάτι τέτοιο ακούγεται επίσης ουτοπικό».

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

ΙΜΤΣΟΥΝΙΣ (ΟΙ ΜΟΥΤΣΟΥΝΕΣ)

Το έθιμο της περικεφαλαίας στην Αγιάσο της Λέσβου

Του Στρατή Μπαλάσκα

Το υπεραιωνόβιο «Αναγνωστήριο η Ανάπτυξη» της ορεινής Λεσβιακής   Αγιάσου,   στο   πλαίσιο   της   συμμετοχής   του   στη διοργάνωση   των   καθιερωμένων   ετήσιων  καρναβαλικών εκδηλώσεων,   πραγματοποιεί  και   φέτος   την   παραδοσιακή «πατινάδα»  αναβιώνοντας   το   έθιμο   της   περικεφαλαίας,   στις γειτονιές του χωριού. Ένας  «αγερμός» από «ιμτσούνις» (μουτσούνες) με επικεφαλής το   «Μεγαλέξαντρο»   με   τη   συνοδεία   πενταμελούς   μουσικής  κομπανίας   θα αναστήσει   όπως   και   κάθε   χρόνο   το  έθιμο σεργιανώντας   στις   γειτονιές  του   χωριού,   ακολουθώντας   τη διαδρομή που πέρναγε από τα παλιά στέκια και τραγουδώντας παραδοσιακά τραγούδια και τα «φαλλικά τριψίματα». Η ιστορία του εθίμου στην ορεινή Αγιάσο της Λέσβου χάνεται στα βάθη της ιστορίας του χωριού. Οι   καταγραφές   από   τα   τέλη   του   19ου  αιώνα   μιλάνε   για   τις Κυριακές της Απόκρεω, τις  «Κυριακάδες της Κριγιατνής» και της Τυροφάγου, «της Τυρνής» οπότε και τα απογεύματα, άρχιζε η παρέλαση των ομάδων στις γειτονιές του χωριού. Έτσι, σε κάθε   «κουιτούκι»  στέκι   –   παλιός   καφενές   δηλαδή,   πλήθοςκόσμου  βολεύονταν στα πεζούλια για να παρακολουθήσει τα τραγούδια τους ή ό,τι άλλο  παράσταιναν.  Ο καλλίφωνος της παρέας, ο κορυφαίος,  ήταν και «αρχινιστής», δηλαδή άρχιζε, ξεκίναγε το   τραγούδι, που το επαναλάμβανε η παρέα.  Ήταν ντυμένος με την καλή του φορεσιά (τα παλιά χρόνια κι ως τα1890-1900 φορούσαν βράκα τσοχένια, χασεδένιο άσπρο πουκάμισο, ζουνάρι μπαρμπαρέζικο και φέσι τουνουζλήδικο). Σε κάθε γειτονιάς «κουιτούκι» τραγουδούσαν ένα από τα παλιά παραδοσιακά   τραγούδια.   Τη   Σούσα,   τη   Λυγερή,   την  Τριανταφυλλένια, την Απαρνημένη, τη Μάγισσα και άλλα. Ύστερα, από το έθιμο να ’ναι ο κορυφαίος του χορού βρακοφορεμένος, κάποιος πρωτοτύπησε στη στολή και από τότε (1900 περίπου) καθιερώθηκε η περικεφαλαία. Ο  αρχινιστής, ντυμένος με τσολιάδικη φουστανέλα και   φορώντας περικεφαλαία, παράσταινε το Μεγαλέξαντρο. Σαν βλέπανε αυτό το παρδαλό τσούρμο να περνά, κάτι ξύπναγε μέσα στους Αγιασώτες που γλεντούσαν. Δέος λένε και θαυμασμός. Τούτος ο μασκαρεμένος Μεγαλέξαντρος στάθηκε για τους Αγιασώτες ραγιάδες ένα σύμβολο παλικαριάς, μια παρηγοριά. Οι Τούρκοι κάνανε χάζι τις «ιμτσούνις» και παραξενεύονταν με τις αλλοπρόσαλλες μεταμφιέσεις, χωρίς να πονηρευτούν ποτές πως αυτός   ο   «παλίκαρος» σεργιάνιζε στα καλντερίμια την   εθνική ταυτότητα, το πάθος για τη λευτεριά ανοίγοντας μάλιστα και ρήγμα στο Οθωμανικό σύστημα με παραβολές. Τα παραπάνω στάθηκαν αφορμή να αγαπηθεί η περικεφαλαία. Έσβησε και χάθηκε οριστικά γύρω στα 1925-1930. Απ’   τους πρώτους αρχινιστάδες αναφέρουμε τον   Θόδωρο Κουκουβάλα, που έδωσε όλη του την περιουσία   στο Αναγνωστήριο και που στο όνομά του γίνονταν από το 1938 τα «Βάλεια», διαγωνισμός με χρηματικά έπαθλα για τη βράβευση της καλύτερης σάτιρας. Άλλοι  αρχινιστάδες  ήταν οι αδελφοί Κουτσκουδή, ο Μιχάλης Ευαγγελινός κι   αργότερα ο Αριστοφάνης Μολυβιάτης, ο Φάνης Κάναρος, ο Γιάννης Σοφός και άλλοι. Οι περικεφαλαίες, καθώς και οι μουτζουρωμένοι της Καθαρής Δευτέρας, έπαιξαν σπουδαίο   ρόλο στο να μεταδίνουν, να μεταλαμπαδεύουν από γενιά σε γενιά πανέμορφα παραδοσιακά τραγούδια.

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

Καρναβάλι Πάτρας

Του Ηλία Κάνιστρα

Περισσότερα από 180 χρόνια ιστορίας μετρά το καρναβάλι της Πάτρας και παραμένει ζωντανό και κορυφαίο χάρις στους χιλιάδες νέους και νέες της Πάτρας που συμμετέχουν ενεργά κάθε χρόνο στις εκδηλώσεις, με αποκορύφωμα την μεγάλη παρέλαση της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς.

Ταυτόχρονα, το καρναβάλι της Πάτρας έχει «γερά θεμέλια» και το αποδεικνύουν κάθε χρόνο οι χιλιάδες μικροί καρναβαλιστές που συμμετέχουν στο καρναβάλι των παιδιών και αποτελούν το μέλλον του κορυφαίου πολιτιστικού θεσμού της πόλης.

Τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά του πατρινού καρναβαλιού είναι οι συλλογικές δράσεις, η έμπνευση, η δημιουργία, η καλλιτεχνική ανησυχία, οι πρωτότυπες εκδηλώσεις, τα θεατρικά δρώμενα, οι  χοροί, τα Μπουρμπούλια, τα παιχνίδια, οι εκθέσεις, οι εικαστικές δραστηριότητες, οι συναυλίες, και οι παρελάσεις, από την ημέρα της τελετής έναρξης, μέχρι και την τελετή λήξης.  

Σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή Νίκο Πολίτη, οι πρώτες αποκριάτικες εκδηλώσεις προσδιορίζονται στα μέσα του 19ου αιώνα και ήσαν κυρίως χοροί σε σπίτια.

Ο πρώτος αποκριάτικος χορός έχει καταγραφεί αυτός που έγινε το 1829 στο σπίτι του Πατρινού εμπόρου Μωρέτη.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1864, όταν δηλαδή έγινε η ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα εγκαταστάθηκαν στην Πάτρα πολλοί Επτανήσιοι, οι οποίοι επηρέασαν την εξέλιξη του καρναβαλιού. Παράλληλα, οι επαφές που ανέπτυξαν οι Πατρινοί με την γειτονική Ιταλία, μέσω του λιμανιού, συνέβαλαν και αυτές στην ανάπτυξη του καρναβαλιού.

Την δεκαετία του 1870 εμφανίζονται τα πρώτα καρναβαλικά άρματα, ενώ το ολοκαίνουργο τότε δημοτικό θέατρο «Απόλλων» παραχωρείται για την πραγματοποίηση των πρώτων δημόσιων αποκριάτικων χορών.  

Την  πρώτη δεκαετία του 1900 μετέχουν στο καρναβάλι άτομα απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις και καθιερώνεται ο αυγοπόλεμος με κέρινα αυγά γεμάτα κομφετί, που θεωρείται ο πρόδρομος του σημερινού σοκολατοπόλεμου.

Όμως κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου σταματούν οι εκδηλώσεις του καρναβαλιού και ξεκινούν πάλι το 1951 με τους μουσικούς ομίλους του «Ορφέα» και της «Πατραϊκής Μαντολινάτας» να πρωτοστατούν στη διοργάνωσή του. Από το 1952 την διοργάνωση του καρναβαλιού αναλαμβάνει ο δήμος Πατρών, ενώ το 1966 εμφανίζεται ένα νέο ομαδικό παιχνίδι, ο «Κρυμμένος Θησαυρός».

Το 1980 το παιχνίδι του «Κρυμμένου Θησαυρού» με τα πληρώματα και τ΄ άρματά του εντάσσεται για πρώτη φορά στην μεγάλη παρέλαση της Κυριακής επιδρώντας καταλυτικά μέχρι σήμερα στη διαμόρφωσή της, όπου κυριαρχούν η μεγάλη συμμετοχή, η ποικιλομορφία, η ζωντάνια, το κέφι και η χαρά.

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

Οι απόκριες στη Βόρεια Ελλάδα: «Παντρεύονται» έθιμα και σύγχρονο καρναβάλι

Της Αναστασίας Καρυπίδου

Μάσκες, στολές, σερπαντίνες, κομφετί και καλή διάθεση! Τα αποκριάτικα αξεσουάρ, μαζί με τους πολύχρωμους χαρταετούς, είναι έτοιμα να εντυπωσιάσουν και φέτος στις παρελάσεις και τα πάρτι που διοργανώνονται την περίοδο της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα.

Η Αποκριά είναι η εποχή που έθιμα αιώνων “παντρεύονται” με το σύγχρονο καρναβάλι. Και ο “μπαχτσές” στη Βόρεια Ελλάδα έχει απ' όλα... Γενίτσαρους και Μπούλες, Φανούς και Κουδουνοφόρους, έθιμα με βαθιές ρίζες στην ιστορία, που συνδυάζονται αρμονικά με τις μεγαλειώδεις παρελάσεις και το κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου.

“Βασίλισσα” η Ξάνθη

“Βασίλισσα” του καρναβαλιού παραμένει η Ξάνθη, η πόλη με τα “χίλια χρώματα” και με 53 χρόνια πετυχημένων διοργανώσεων. Περισσότεροι από 5.000 καρναβαλιστές και 80.000 επισκέπτες συμμετέχουν στο αποκριάτικο ξεφάντωμα, που κορυφώνεται την Κυριακή, 18 Φεβρουαρίου, με τη μεγάλη παρέλαση.

Ο τίτλος των φετινών γιορτών είναι “Καρναβάλι των Χρωμάτων”, καθώς δεκάδες άρματα, χιλιάδες καρναβαλιστές, μικροί και μεγάλοι, ξεχύνονται στους δρόμους της Ξάνθης σε ξέφρενους ρυθμούς, δημιουργώντας μια πανδαισία χρωμάτων, ήχων και γλεντιού.

Μετά την ολοκλήρωση της εντυπωσιακής παρέλασης ακολουθεί το “Κάψιμο του Τζάρου”. Πρόκειται για ένα ομοίωμα του βασιλιά Καρνάβαλου, που καίγεται σε μεγάλη φωτιά, δίπλα στον Κόσυνθο ποταμό.

Άναμμα Φανών στην Κοζάνη

Στην Κοζάνη, αναβιώνει το “έθιμο του Φανού”, με φωτιές και υπαίθρια γλέντια να στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης. Οικοδεσπότες και επισκέπτες, μικροί και μεγάλοι, διασκεδάζουν χορεύοντας, πίνοντας και τραγουδώντας γύρω από τις φωτιές. Οι φαν��ί συμβολίζουν τον εξαγνισμό, τη λατρεία της φύσης που ανανεώνεται και ξαναγεννιέται, σηματοδοτώντας το καλωσόρισμα της άνοιξης και την έναρξη της καρποφορίας της γης.

Την Κυριακή της μεγάλης αποκριάς (18 Φεβρουαρίου) το πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: Στις 12 το μεσημέρι, στην κεντρική πλατεία, συναυλία παραδοσιακής Κοζανίτικης μουσικής και στις 3μμ παρέλαση αρμάτων και καρναβαλιστών. Με την ολοκλήρωση της παρέλασης γίνεται το άναμμα του Φανού της κεντρικής πλατείας από τον Δήμαρχο Λευτέρη Ιωαννίδη.  Το κέφι και το γλέντι “εξαπλώνεται” σιγά σιγά σε όλη την πόλη εκεί γύρω στις 8.30μμ, με το άναμμα και των υπολοίπων 14 Φανών σε ισάριθμες γειτονιές της Κοζάνης. Και... όποιος αντέξει.

Γενίτσαροι και Μπούλες στη Νάουσα

Το κέφι, οι αστεϊσμοί, τα πειράγματα, αλλά κυρίως οι μεταμφιέσεις κυριαρχούν την περίοδο της Αποκριάς στη Νάουσα. Οι μέρες χαρακτηρίζονται από αυθορμητισμό και ενθουσιασμό, ενώ η πόλη είναι ευρέως γνωστή για τους Γενίτσαρους και τις Μπούλες.

Ένα έθιμο, με βαθιές ρίζες, που στο πέρασμα της μακραίωνης ιστορίας του ενσωμάτωσε στοιχεία της τοπικής παράδοσης και των ηρωικών αγώνων. Οι Γενίτσαροι και οι Μπούλες χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα.

Το ντύσιμο, το μάζεμα των μπουλουκιών, το προσκύνημα, οι χοροί και τα όργανα κρατούν εδώ και χρόνια τους ίδιους κανόνες. Το έθιμο κορυφώνεται την Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα, με γλέντι, παραδοσιακούς μεζέδες και άφθονο κρασί.

Κουδουνοφόροι στον Σοχό

Με ζουρνάδες και νταούλια εκτυλίσσεται το δρώμενο “Κουδουνοφόροι”, στον Σοχό του νομού Θεσσαλονίκης, με αποκορύφωμα το τριήμερο της Τυρινής και της Καθαράς Δευτέρας.

Ντυμένοι με στολές που φτιάχνονται από δέρματα ζώων και ζωσμένοι με κουδούνια, οι αθυρόστομοι κουδουνοφόροι καρναβαλιστές χορεύουν και τραγουδούν, συμπαρασύροντας τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής.

Στην περιοχή του Σοχού την Κυριακή, 18 Φεβρουαρίου, πραγματοποιείται παρωδία γάμος και παραδοσιακοί χοροί. Την Καθαρά Δευτέρα αναβιώνει το έθιμο της συγχώρεσης “Προσταβάνι”, σύμφωνα με το οποίο οι νεότεροι προσφέρουν ένα πορτοκάλι στους γεροντότερους, φιλώντας το χέρι τους και ζητώντας συγχώρεση.

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

Φορτώστε τον χαρταετό σας και πάρτε τα βουνά...

Του Μπάμπη Γιαννακίδη

Καθαρά Δευτέρα λοιπόν και στα περισσότερα πορτ μπαγκάζ των αυτοκινήτων έχει τρυπώσει κάποιος χαρταετός, “μεγαλωμένος” με τη φιλοδοξία να πετάξει ψηλά, ψηλότερα από τους άλλους...

“Για να χαρούμε το πέταγμα χαρταετού επιλέγουμε μέρη όπου σχηματίζονται ρεύματα αέρος. Αετός χωρίς αέρα δεν πετάει ακόμη κι αν είναι καλοζυγιασμένος...” τονίζει μιλώντας στο “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” ο Κωστής Καρανικόλας, ο άνθρωπος που για περισσότερες από τρεις δεκαετίας κατασκευάζει χειροποίητους χαρταετούς, στο εργαστήριό του στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος, 65 χρονών σήμερα, εξακολουθεί να απολαμβάνει το πέταγμα χαρταετού, παρόλο που η καθημερινότητά του συνδέθηκε επί τόσα χρόνια με την κατασκευή τους.

Πέρσι, όπως και φέτος όλα συνηγορούσαν πως θα επικρατούσαν καλές καιρικές συνθήκες κατά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. Αυτό αποτυπώθηκε στις παραγγελίες που δέχτηκε η βιοτεχνία του Κωστή Καρανικόλα, μία από τις ελάχιστες, αν όχι η μοναδική, στη Βόρεια Ελλάδα και μία από τις συνολικά 4-5 στη χώρα.

Με παραγγελίες που φέτος άγγιξαν τις 50.000 ο κ.Καρανικόλας χαρακτηρίζει “καλή” τη χρονιά αν και όπως λέει, υπήρξαν και καλύτερες. Αναφέρεται σε χρονιές πριν από το 2008 όταν οι ετήσιες παραγγελίες έφθαναν τους 80.000 χαρταετούς. Μεσολάβησε η εφταετία 2009-2016 κατά την οποία η ζήτηση περιορίστηκε σημαντικά. Διευκρινίζει πως αυτό δεν έγινε λόγω οικονομικής κρίσης αλλά γιατί επί εφτά συνεχόμενα χρόνια είχαμε άσχημο καιρό την Καθαρά Δευτέρα.

Οι ΄Ελληνες αγαπούν τον εγχώριο παραδοσιακό χαρταετό

Στη χώρα μας τη μεγαλύτερη ζήτηση έχει ο παραδοσιακός χειροποίητος αετός των χρωμάτων, αυτός με τις έξι πλευρές, λέει ο κ.Καρανικόλας και υποστηρίζει πως “είναι ένα προϊόν για το οποίο οι Κινέζοι προσπάθησαν αλλά δεν κατάφεραν να μας πάρουν την αγορά”. Σε ό,τι αφορά το μέγεθος εξηγεί πως οι περισσότεροι ζητούν χαρταετούς των 75 εκατοστών, των 85 εκατοστών και του 1 μέτρου κι αυτό γιατί λόγω μεγέθους χωρούν σε όλα τα πορτ μπαγκάζ. Για δε το κόστος σημειώνει πως η τιμή λιανικής για χειροποίητους χαρταετούς κυμαίνονται από 5 έως 10 ευρώ.

Ο σωστός χαρταετός

Ο σωστός χαρταετός πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ελαφρύς. Σήμερα τα καλάμια έχουν αντικατασταθεί από πηχάκια. Όμως και τα πηχάκια πρέπει να έχουν κάποια χαρακτηριστικά, τονίζει ο κ.Καρανικόλας αναφέροντας ότι πρέπει να είναι λεπτά και συμπαγή:  Λεπτά για να είναι ελαφριά και συμπαγή για να μη σπάνε. Ο παραδοσιακός χαρταετός κατασκευαζόταν από χαρτί, ωστόσο σήμερα, λόγω βάρους, υπερτερεί το πλαστικό, το οποίο είναι μεν αντι-οικολογικό, είναι όμως πολύ πιο ελαφρύ και βολικό. Σημαντικό ρόλο για έναν επιτυχημένο χαρταετό παίζουν τα σωστά ζύγια και η σωστή ουρά. Όσοι θέλουν να κατασκευάσουν μόνοι τους χαρταετό, μπορούν να ακολουθήσουν τις οδηγίες του κ.Καρανικόλα στην ιστοσελίδα www.hartaetos.gr .

Η ιστορία του χαρταετού εν συντομία

Η ιστορία του χαρταετού ξεκινά από τα προχριστιανικά χρόνια, πιθανότατα (σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια), από την Κίνα για να ταξιδέψει στη συνέχεια και σε άλλες χώρες, όπως Ιαπωνία, Κορέα, Ινδία κ.α. Οι πρώτοι χαρταετοί δεν ήταν από... χαρτί αλλά από μετάξι και δεν ήταν εξάγωνοι, όπως οι ελληνικοί αλλά είχαν (και έχουν μέχρι σήμερα) μορφή δράκου. Στην Ευρώπη πρωτοήρθαν στο τέλος του 14ου αρχές του 15ου αιώνα, από εξερευνητές που ταξίδεψαν στις χώρες της Ασίας. Στα χρόνια που κύλισαν χαρταετοί “πέταξαν” σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Συνδέθηκαν με τα τοπικά έθιμα χωρών αποκτώντας ποικίλα χαρακτηριστικά, τόσο ως προς την κατασκευή τους, όσο και ως προς τον συμβολισμό του πετάγματός τους στον ουρανό...

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 85

Η Αποκριά στην πορεία του χρόνου

Τι σημαίνει «Αποκριά»; Τι γιορτάζουμε αυτές τις μέρες;

Μεταμφιέσεις και διασκέδαση, δύο όψεις του ίδιου νομίσματος

Της Πέπης Γιούλτση

Και μόνο η λέξη “αποκριά” και τα συνθετικά της “από” και “κρέας” παραπέμπουν στην ημέρα, μετά από την οποία η παράδοση προστάζει την αποχή από το κρέας, ώστε να μην καταναλώνεται μια τροφή που προέκυψε από τη θυσία ενός ζώου, μιας ζωής. Αυτή την τελευταία μέρα επιτρέπεται η κρεοφαγία ώστε να ακολουθήσει μια περίοδος νηστείας και καθαρότητας, εκείνη της Μεγάλης Σαρακοστής που οδηγεί στο Πάσχα.

Οι ρίζες της Αποκριάς, ωστόσο, αγγίζουν τη νεολιθική εποχή για την περιοχή του Ελλαδικού χώρου και συνδέονται έντονα με τις αγροτικές κοινωνίες που χρησιμοποίησαν τις μεταμφιέσεις για να ξορκίσουν το κακό, μια ενδεχόμενη καταστροφή της συγκομιδής. Οι μεταμφιέσεις πέρασαν στη Διονυσιακή λατρεία, υιοθετήθηκαν αργότερα από τις χριστιανικές κοινωνίες με τις απαραίτητες προσαρμογές, ενώ από τον 8ο αιώνα μ.Χ. ενσωμάτωσαν, μέσω των νησιών του Ιονίου Πελάγους, δυτικά στοιχεία που παραπέμπουν στο χαρακτήρα της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας.

Τις απαρχές της πορείας της Αποκριάς στο χρόνο τοποθετεί ο προϊστάμενος διεύθυνσης του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης Ζήσης Σκαμπάλης, στην 7η π.Χ. χιλιετία. “Οι ρίζες της Αποκριάς για τον ελλαδικό χώρο βρίσκονται στην επινόηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, την 7η χιλιετία π.Χ., στα νησιά του Αιγαίου. Η εξέλιξη αυτή συνοδεύτηκε και από τελετές για την προστασία της παραγωγής από την καταστροφή λόγω των καιρικών φαινομένων” εξηγεί ο κ. Σκαμπάλης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι γεωργοί είχαν μεγάλη αγωνία κατά την περίοδο που μεσολαβεί από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή. Είναι η περίοδος που εγκυμονεί η γη, που ο αγρότης δεν βλέπει τι συμβαίνει κάτω από το έδαφος και που μια παγωνιά μπορεί να τα καταστρέψει όλα. Η ελπίδα ότι θα νικηθεί ο χειμώνας προβάλει τις πρώτες μέρες του δωδεκαήμερου ενώ η αποκριά δηλώνει μια στάση αναμονής. Σε αυτήν κυριαρχεί το στοιχείο της αντιστροφής : ο άνδρας ντύνεται γυναίκα, ο λαϊκός ντύνεται ιερέας, ο φτωχός ντύνεται πλούσιος, ο αγρότης ντύνεται με προβιές και χτυπά τα κουδούνια για να ανατρέψει την τάξη και να τρομάξει το κακό, να εξευμενίσει τις φίλιες δυνάμεις, ώστε να προστατέψουν την παραγωγή και την επιβίωση όλης της αγροτικής κοινωνίας.

“Στη Διονυσιακή λατρεία οι μεταμφιέσεις έχουν ισχυρούς δεσμούς με το στοιχείο της γονιμότητας. Οι σπονδές στο Διόνυσο γίνονται για να πάει καλά η παραγωγή ενώ και ο θεός Απόλλωνας μπαίνει στο παιχνίδι, με την δραματική ποίηση ώστε το ανεξέλεγκτο και το χαοτικό να μπει σε καλούπια που ο άνθρωπος ελέγχει με το νου του” τονίζει.

Αργότερα στον άξονα του χρόνου, η ειδωλολατρική και παγανιστική παράδοση μοιράζονται με την χριστιανική το στοιχείο της διαφύλαξης της ιερότητας της ζωής και της συνέχισης του κύκλου της παραγωγής. Η παρουσία των γεωργών και των κτηνοτρόφων είναι έντονη και στη χριστιανική κοινωνία όπου πλέον η έννοια της αποκριάς προηγείται κάθε περιόδου νηστείας, είτε πρόκειται για τη νηστεία των Χριστουγέννων, είτε για τη γιορτή των Αγίων Αποστόλων τον Ιούνιο είτε για τη νηστεία ενόψει της γιορτής του Δεκαπενταύγουστου. Ανάμεσά τους κυριαρχεί η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής ενόψει του Πάσχα.

Τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ., οπότε μετά την επικράτηση του Καρλομάγνου, διαμορφώνεται ένα πλαίσιο ασφάλειας στις επαφές μεταξύ των λαών στον ευρωπαϊκό χώρο, το στοιχείο των μεταμφιέσεων που είναι έντονα κοινωνικό στον αγροτικό κόσμο της υπαίθρου αφήνει χώρο για το χαρακτήρα της διασκέδασης και της ανατροπής που έχει πια ατομικό χαρακτήρα σε ένα αστικό περιβάλλον.

Αυτό το στοιχείο περνά, μέσω των νησιών του Ιονίου στον ελλαδικό χώρο και οι μεταμφιέσεις πλέον του καρναβαλιού εμπνέονται από τις κινηματογραφικές ταινίες.

Από τον ψεύτικο γάμο, το έθιμο της καμήλας, τον ψευτογιατρό και την τσιγγάνα, το εικονικό όργωμα και την εικονική σπορά στις αγροτικές κοινωνίες, η μεταμφίεση γίνεται στολή ινδιάνου και καουμπόι, υπερήρωα, βασιλιά και βασίλισσας, ή ηρώων του παραμυθιού στις αστικές κοινωνίες.

Σήμερα πια, οι κουδουνοφόροι του Σοχού, ο γέρος και η κορέλα στη Σκύρο, οι Γενίτσαροι και οι Μπούλες στη Νάουσα, ο βλάχικος γάμος στη Θήβα, το δρώμενο του καλόγερου στην Θράκη και τόσα άλλα έθιμα που αναβιώνουν την περίοδο της Αποκριάς και του καρναβαλιού σε όλο τον ελλαδικό χώρο δείχνουν ότι η αποκριά παραμένει σταθερά στο χρόνο. Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις διοργανώσεις του καρναβαλιού κατέχουν η Πάτρα που διατηρεί τον τίτλο της πρώτης πύλης της Ελλάδας σε σχέση με τα ιταλικά λιμάνια αλλά και η Ξάνθη, το Ρέθυμνο και ο Τύρναβος.

Η νέα γενιά πια ανακαλύπτει ενδιαφέρον στους βαθείς δεσμούς της χώρας με τη γη ενώ καταστάσεις της πραγματικής ζωής διακωμωδούνται, στις σύγχρονες κοινωνίες που έχουν ανάγκη το ευτράπελο, το αστείο, το φαιδρό για να εκτονώνουν τις εντάσεις, τις δυσκολίες, τις αντιφάσεις...

[praktoreiomagazine-blog]

Τεύχος 84 - AGROTICA

Τι πρέπει, τι μπορεί και τι γίνεται για τους αγρότες

Συνέντευξη του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλη Αποστόλου

Του Θανάση Παπακώστα

Για τους στόχους που έχει θέσει για το 2018 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, μιλά στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Βαγγέλης Αποστόλου. Στόχοι, που όπως λέει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, μέσω της ενεργοποίησης των μέτρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 «θα συμβάλουν στην ανάπτυξη βασικών δομών υποστήριξης των παραγωγών, δομών που απουσιάζουν από τον πρωτογενή τομέα». Το επόμενο διάστημα αναμένεται η επιστημονική Συμβουλευτική Υποστήριξη των παραγωγών από γεωπόνους και κτηνιάτρους που έχει ως σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας. Όπως τονίζει ο κ. Αποστόλου, ένας ακόμη στόχος που πρέπει να κατακτηθεί είναι η προώθηση της καινοτομίας στον πρωτογενή τομέα μέσω της δημιουργίας συμπράξεων που θα αναζητήσουν νέα προϊόντα και πρακτικές. Αυτό, θα έχει ως αποτέλεσμα προστιθέμενη αξία στα ελληνικά προϊόντα και επιπλέον επενδύσεις στον αγροτικό τομέα που με τη σειρά τους θα βελτιώσουν το διαθέσιμο εισόδημα του αγροτικού κόσμου της χώρας.

Τα διαρθρωτικά προβλήματα ο λόγος του υψηλού κόστους παραγωγής

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κλάδος είναι το υψηλό κόστος παραγωγής. Κάτι, που έχει ως συνέπεια ο ελληνικός αγροτικός χώρος να είναι λιγότερο ανταγωνιστικός, σε σχέση με τους αντίστοιχους των άλλων κρατών-μελών.

«Το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα έχει βαθιά τις ρίζες του στα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει χρόνια τώρα ο αγροτικός χώρος που εντάθηκαν από την μεγάλη απαξίωση του συνεταιριστικού τομέα ως παράγοντα, αφ ενός εξισορρόπησης ακραίων και ανεξέλεγκτων επιβαρύνσεων και αφετέρου σοβαρού και μεροληπτικά ανταγωνιστικού διαπραγματευτή των τιμών των προϊόντων» τονίζει  στο Πρακτορείο ο αρμόδιος υπουργός. Προσθέτει ότι δεν μπορούν να λυθούν όλα μονομιάς, όμως έχουν γίνει σημαντικές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση.  Στη φυτική παραγωγή, προκειμένου να μειωθεί το κόστος της ενέργειας και της διαχείρισης των υδάτων θεσμοθετήθηκε η χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που θα συμβάλλουν στη μείωση του κόστους της ενέργειας. Στη ζωική παραγωγή το μεγαλύτερο μέρος των οικονομικών πόρων καταλήγει στην αγορά ζωοτροφών. «Με το νόμο των βοσκήσιμων γαιών ήδη κάναμε ένα μεγάλο βήμα ώστε να οδηγηθούμε σε μείωση των λειτουργικών εξόδων του κτηνοτρόφου» τονίζει ο κ. Αποστόλου. 

«Να έρθουν οι αγρότες για διάλογο παραγωγικό και καλόπιστο»

Ο υπουργός δηλώνει έτοιμος να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου με τους αρμόδιους προκειμένου να λυθούν τα όποια προβλήματα, «στο πλαίσιο πάντα των δυνατοτήτων της οικονομίας και της χώρας αλλά και των δεσμεύσεων που έχουμε αναλάβει», όπως λέει χαρακτηριστικά. Απευθυνόμενος στον αγροτικό κόσμο τον καλεί να μην επικεντρώνεται  στο φορολογικό και ασφαλιστικό, καθώς «το 2017 οι έχοντες αγροτικό εισόδημα πλήρωσαν φορολογία εισοδήματος, συνολικά, 129 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 50 εκατ. λιγότερα από την προηγούμενη χρονιά. Το σύνολο δε, των κατ΄ επάγγελμα αγροτών πλήρωσε 69 εκατ. ευρώ, δηλαδή κατά μέσο όρο περίπου 120 ευρώ ο καθένας». «Αθροιστικά», τονίζει, «η φορολογική και ασφαλιστική εισφορά της πλειοψηφίας του αγροτικού κόσμου δεν έχει επιβαρύνει τη μεγάλη πλειοψηφία του αγροτικού κόσμου. Και παράλληλα διασώζεται το ασφαλιστικό σύστημα των αγροτών που έβαινε με μαθηματική ακρίβεια προς κατάρρευση».

Ωστόσο, ο κ. Αποστόλου τονίζει πως σαφώς και υπάρχουν προβλήματα, που πρέπει να λυθούν. Προβλήματα όπως οι αθέμιτες πρακτικές, οι ανεξέλεγκτες εισαγωγές πρώτων υλών, οι ελληνοποιήσεις, για τις οποίες ψηφίστηκε σχετικός νόμος κ.α.. «Για αυτό καλούμε τους αγρότες σε συνεργασίας» υπογραμμίζει.

«Δεν μπορούν να συζητηθούν αιτήματα για κατάργηση της ΚΑΠ»

Αναφερόμενος σε ένα από τα αιτήματα των αγροτών περί κατάργησης όλων των άμεσων αλλά και έμμεσων περιορισμών της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής που επιβάλλει η Κοινή Αγροτική Πολιτική 2014-2020 (ΚΑΠ) ο κ. Αποστόλου σημειώνει ότι δεν μπορούν να συζητηθούν. Όπως λέει «η ένταξη  της χώρας στην Ευρωπαϊκή οικογένεια, αλλά και οι πρόσφατες συμφωνίες με τους εταίρους, δημιουργούν κάποιες δεσμεύσεις που δεν μπορεί παρά να γίνουν σεβαστές» και συμπληρώνει : «δίνουμε μάχη για να περάσουν κάποιες άλλες αντιλήψεις στη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, αλλά αυτά θα αποφασιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Αναφερόμενος στο 2017 , που αποτέλεσε την χειρότερη χρονιά αναφορικά με το πλήθος και την έκταση των ζημιών, δήλωσε ότι «ο ΕΛΓΑ κατέβαλε στους αγρότες και κτηνοτρόφους της χώρας περίπου 145 εκατ. ευρώ, ενώ μειώθηκε ο χρόνος καταβολής των αποζημιώσεων στο μισό».

Για το αίτημα των αγροτών για αναγνώριση των ζημιών στην παραγωγή και τον αγροδιατροφικό κεφάλαιο, ο κ. Αποστόλου τονίζει πως ίσως υπάρξει η δυνατότητα να ικανοποιηθούν κάποια αιτήματα καθώς «το 2018 είναι η χρονιά που θα παρθούν αποφάσεις για αλλαγές στον κανονισμό ασφάλισης του Οργανισμού».

 «Υπάρχουν λύσεις για τα χρέη των αγροτών»  

Για τα κόκκινα αγροτικά δάνεια, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης λέει ότι  «στόχος μας είναι να μην χαθεί από τα χέρια των αγροτών και του αγροτικού τομέα γενικότερα η αξιοποιήσιμη περιουσία, είτε πρόκειται για γαίες, είτε για υποδομές». Ο κ. Αποστόλου ωστόσο υπενθυμίζει ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν ορισμένες λύσεις για όλες τις περιπτώσεις και όλα τα χρέη. Μεταξύ αυτών είναι ο Νόμος Εξωδικαστικού Μηχανισμού όπου μπορούν να ενταχθούν αγρότες που διαθέτουν μεταξύ άλλων παραγωγική μονάδα, υπάρχει ο νόμος Κατσέλη-Σταθάκη που μπορούν να ενταχθούν οι μικρο-επιχειρηματίες, ενώ ισχύει και η απόφαση για τη ρύθμιση χρεών μέχρι και 120 δόσεις για τους αγρότες.