#Μαϊάμι | Explore Tumblr Posts and Blogs

roomsbyadverbzine · 2 months

Text

κλιματική κρίση vs κερδών: η πραγματική έγνοια του καπιταλισμού [0xC77]

γράφει ο Παύλος Μαραγκός | στέλνουμε mail για να μην χάνεις τίποτα, εδώ

Σε ένα συνέδριο των Financial Times το 2022, ο Παγκόσμιος Επικεφαλής Υπεύθυνων Επενδύσεων της HSBC, Stuart Kirk, έκανε μια εισήγηση με τον τίτλο: «Γιατί οι επενδυτές δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τον κλιματικό κίνδυνο».

Σύμφωνα με τον Kirk, η συζήτηση σχετικά με τους κινδύνους της κλιματικής κρίσης έχει αρχίσει να «ξεφεύγει». Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας ότι:

«25 χρόνια στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, υπάρχει πάντα κάποιος τρελός που μου λέει για το τέλος του κόσμου… αλλά αυτό που με ενοχλεί σε αυτό [τον κίνδυνο της κλιματικής κρίσης] είναι ο όγκος δουλειάς που με αναγκάζουν αυτοί οι άνθρωποι να κάνω. Ένας μεγάλος όγκος κανονισμών έρχεται συνεχώς. Χθες το βράδυ οι στόχοι μειώθηκαν κατά 25 τοις εκατό. 25 τοις εκατό! Και οι άνθρωποι ζητούν από τα διοικητικά συμβούλια των αμερικανικών εταιρειών να αφιερώσουν χρόνο για την αντιμετώπιση των κινδύνων της κλιματικής κρίσης».

Και συνέχισε λέγοντας:

«Έχουμε ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ που προσπαθούν να μας σταματήσουν. Έχουμε το πρόβλημα της Κίνας. Έχουμε μια κρίση στέγασης που διαφαίνεται [με την οποία εννοεί την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων και όχι την καταστροφική έλλειψη προσιτής στέγης]. Έχουμε αύξηση των επιτοκίων και πληθωρισμό ενώ παράλληλα μου λένε να ξοδεύω χρόνο, ξανά και ξανά κοιτάζοντας κάτι που θα συμβεί σε 20 ή 30 χρόνια, άρα η αναλογία είναι εντελώς τρελή!».

Πράγματι, γιατί να ανησυχείτε για τα προβλήματα που θα έρθουν σε μερικές δεκαετίες από τώρα, όταν υπάρχουν κέρδη για να βγουν σήμερα; Τα ανθρώπινα όντα είναι εξαιρετικά στο να προσαρμόζονται στις αλλαγές, να προσαρμόζονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Ποιος νοιάζεται αν το Μαϊάμι είναι έξι μέτρα κάτω από το νερό σε 100 χρόνια; Το Άμστερνταμ είναι έξι μέτρα κάτω από το νερό εδώ και αιώνες και είναι ένα πολύ ωραίο μέρος ».

Τα δεδομένα της κλιματικής κρίσης

Σε όλο τον κόσμο, όπως και στην Ελλάδα, η θερμοκρασία αυξάνεται.. Το καπιταλιστικό σύστημα παρόλαυτα «σφυρίζει» αδιάφορα καθώς περισσότερο φαίνεται να ανησυχεί για την προστασία των κερδών των μεγάλων εταιριών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την παρούσα κατάσταση, παρά για τον ίδιο τον πλανήτη.

Οι καταστροφικές συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη γίνονται αισθητές από δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Εν τω μεταξύ, διευθύνοντες σύμβουλοι μεγάλων εταιρειών όπως επίσης και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, υποβαθμίζουν τον κίνδυνο να θαφτούν ολόκληρες πόλεις κάτω την θάλασσα ως άλλη μία θεωρία συνωμοσίας.

Τα στοιχεία όμως είναι αμείλικτα. Λόγω της ακραίας ζέστης, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (UNCCD) εκτιμά ότι περισσότεροι από 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή προβλήματα λειψυδρίας.

Μεταξύ αυτών, σχεδόν 160 εκατομμύρια παιδιά είναι εκτεθειμένα σε σοβαρές και παρατεταμένες ξηρασίες. Η υποσαχάρια Αφρική έχει πληγεί ιδιαίτερα από τη λειψυδρία. Τον Μάιο του 2022, το Κέρας της Αφρικής γνώρισε τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. To αποτέλεσμα; Έως και 20 εκατομμύρια άνθρωποι έζησαν στο φάσμα του λιμού. Το 40% του πληθυσμού της Σομαλίας αντιμετωπίζει σήμερα οξεία επισιτιστική ανασφάλεια.

H κρίση αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην αφρικανική ήπειρο. To 2023 για την Ευρώπη υπήρξε ένα έτος με ακραίους καύσωνες και ανυδρία με θερμοκρασίες ρεκόρ. Στην Ελλάδα το θερμόμετρο έδειξε ανώτατη θερμοκρασία 46,4 βαθμούς Κελσίου στο Γύθειο, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2024 καταγράφηκαν θερμοκρασίες οι οποίες ήταν έως και 3.0°C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Οι πυρκαγιές εξαπλώθηκαν στην Ελλάδα, την Ισπανία και τη Γερμανία, με πολλούς ανθρώπους να λαμβάνουν εντολή να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να σωθούν από τις φλόγες.

Οι εξαιρετικής έντασης πυρκαγιές στην Ελλάδα προκάλεσαν τις υψηλότερες εκπομπές άνθρακα των τελευταίων δύο δεκαετιών για τον μήνα Ιούλιο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Copernicus. Συνολικά, «ένας μεγατόνος εκπομπών άνθρακα» εκπέμπεται μεταξύ 1ης Ιουλίου και 25ης Ιουλίου 2023, «σχεδόν διπλασιάζοντας το ρεκόρ του Ιουλίου 2007». Σε αυτά τα στοιχεία να υπενθυμίσουμε ότι δεν συμπεριλαμβάνονται οι μεγάλες πυρκαγιές στην ΑΜΘ και την Βοιωτία.

Οι εκπομπές άνθρακα επηρεάζουν τον πλανήτη, καθώς είναι το αέριο του φαινομένου του θερμοκηπίου με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών στην ατμόσφαιρα. Αυτό προκαλεί υπερθέρμανση του πλανήτη και, τελικά, κλιματική κρίση.

Το διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα όταν καίγονται ορυκτά καύσιμα – άνθρακας, φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Αλλά η καύση βιολογικών υλικών επίσης απελευθερώνει επίσης διοξείδιο του άνθρακα: στερεά απόβλητα, δέντρα κ.λπ. Κάθε φορά που το διοξείδιο του άνθρακα εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα σε μεγάλες ποσότητες – ειδικά αν παραμένει στην ατμόσφαιρα για χιλιάδες χρόνια – επηρεάζει τον πλανήτη.

Οι εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αναφέρουν ότι για να μειωθεί η θερμοκρασία του πλανήτη στους 1.5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα (το όριο που ορίζεται από τις Συμφωνίες του Παρισιού για το κλίμα), οι εκπομπές άνθρακα πρέπει να μειωθούν κατά 43% έως το 2030 και φτάσει στο «net zero» έως το 2050.

Η επίτευξη οποιουδήποτε από αυτούς τους στόχους απαιτεί μια ριζική και ταχεία μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προς εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Κάτω από το καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο έχει γνώμονα το κέρδος, όχι μόνο αποτυγχάνουμε να κάνουμε την απαραίτητη πρόοδο, αλλά πηγαίνου��ε προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Αν και πολλές εταιρείες έχουν θέσει στόχους για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, δεν υπάρχουν σοβαρά σχέδια ώστε να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Μια μελέτη από το New Climate Institute αναφέρει ότι οι εικοσιπέντε μεγαλύτερες εταιρείες (συμπεριλαμβανομένης της Google και της Amazon) όχι απλώς αποτυγχάνουν να επιτύχουν τους δικούς τους στόχους, αλλά κάθε χρόνο υπερβάλλουν στα στοιχεία σχετικά με την πρόοδό τους.

Αυτό δείχνει ότι οποιαδήποτε ρύθμιση όσον αφορά στην υπερθέρμανση του πλανήτη θα παραμείνει «κενό γράμμα», όσο τα μέσα παραγωγής ελέγχονται από μια μειοψηφία εταιριών.

Νοιάζονται πραγματικά οι μεγάλες εταιρίες για την κλιματική κρίση;

Ενώ ένα τμήμα της άρχουσας τάξης ανησυχεί για την κλιματική κρίση, το καπιταλιστικό σύστημα καθοδηγείται πρωτίστως από την επιθυμία για βραχυπρόθεσμα κέρδη. Μερικοί καπιταλιστές υιοθετούν μία αλαζονική στάση απέναντι στην κλιματική κρίση: είτε υποβαθμίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί είτε την αρνούνται εντελώς.

Οι καπιταλιστές είναι απρόθυμοι να αφήσουν τα υπερκέρδη που προσφέρει η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες η ExxonMobil, η Shell, η BP και η Chevron έχουν αποκομίσει κέρδη σχεδόν 2 δισ. δολάρια. Ο διευθύνων σύμβουλος της BP, Bernard Looney, περιέγραψε την εταιρεία ως μία «μηχανή μετρητών». Αγνοούν συνειδητά τις καταστροφικές συνέπειες της κλιμάκωσης της παραγωγής ορυκτών καυσίμων.

Μια έρευνα του Guardian δείχνει ότι τα σχέδια για τα νέα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου θα παράγουν μέσα στα επόμενα επτά χρόνια όγκο εκπομπών άνθρακα ισοδύναμο με τις εκπομπές της Κίνας κατά την τελευταία δεκαετία.

Στα σχέδια περιλαμβάνονται 195 λεγόμενες «βόμβες άνθρακα», δηλαδή εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου που το καθένα παράγει τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο τόνους εκπομπών CO2 κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του, γεγονός που επιφέρει ιδιαίτερα καταστροφικές επιπτώσεις στο κλίμα.

Οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία έχουν τα μεγαλύτερα σχέδια επέκτασης του αριθμού των «βομβών άνθρακα» και δίνουν επίσης τις μεγαλύτερες επιδοτήσεις στον κόσμο για τα ορυκτά καύσιμα ανά κάτοικο. Οι 12 μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες είναι έτοιμες να δαπανήσουν 103 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα για το υπόλοιπο της δεκαετίας για την εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα σχέδια αυτά θα καταστήσουν αδύνατο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Έτσι, ενώ οδεύουμε προς μια κλιματική καταστροφή, οι παγκόσμιοι ηγέτες στρουθοκαμηλίζουν. Παρά το γεγονός ότι οι βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι υπεύθυνες για το 60% των εκπομπών άνθρακα, δεν υπήρξε καμία αναφορά για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στην τελική συμφωνία της COP28. Πολλές από τις πλουσιότερες χώρες που από τη μία περιγράφουν τους εαυτούς τους ως «ηγέτες του κλίματος», είναι επίσης οι μεγαλύτεροι παίκτες στην κατασκευή βομβών διοξειδίου του άνθρακα.

Πηγαίνοντας πίσω στο 2020, όσο ακόμη ο Joe Biden ήταν υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, ζητούσε τη μετάβαση από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σε βιώσιμες μορφές ενέργειας και τη μείωση της εξάρτησης της Αμερικής από τα ορυκτά καύσιμα. Σήμερα, με τις 22 «βόμβες άνθρακα» που διαθέτουν, οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να εκλύσουν 140 δισ. τόνους CO2, τέσσερις φορές περισσότερο από ό,τι εκπέμπει ετησίως ολόκληρος ο κόσμος.

Αυτές οι μεγάλες χώρες χρησιμοποιούν τώρα τον πόλεμο στην Ουκρανία για να δικαιολογήσουν τα σχέδιά τους να επεκτείνουν τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Τον Μάρτιο, ο Biden ανακοίνωσε μια συμφωνία με την Ευρώπη που θα εγγυάται μακροπρόθεσμα την εξάρτηση της Ευρώπης από αμερικανικά ορυκτά καύσιμα τουλάχιστον μέχρι το 2030. Τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2022, οι ΗΠΑ έστειλαν σχεδόν τα τρία τέταρτα του συνόλου του υγροποιημένου φυσικού αερίου τους στην Ευρώπη. Η υπουργός Ενέργειας του Biden, Jennifer Granholm, δήλωσε, σε μια αίθουσα γεμάτη στελέχη του κλάδου πετρελαίου και φυσικού αερίου, ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πλέον σε «πολεμική κατάσταση» και συνέχισε: «Σε αυτή τη στιγμή της κρίσης, χρειαζόμαστε περισσότερη προσφορά πετρελαίου. Αυτό σημαίνει ότι εσείς πρέπει τώρα να παράγετε περισσότερο».

Οι CEO των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου χύνουν δάκρυα για τον πόλεμο στην Ουκρανία - δάκρυα χαράς - επειδή η κατάσταση που επικρατεί έχει αυξήσει σημαντικά τον πληθωρισμό των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, πράγμα που σημαίνει τεράστια κέρδη για αυτούς και τους μετόχους τους.

Κατά τους τρεις πρώτους μήνες του 2022, οι 28 μεγαλύτεροι παραγωγοί ορυκτών καυσίμων έβγαλαν συνολικά κέρδη κοντά στα 100 δισ. δολάρια. Μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2022, η Shell έβγαλε κέρδη 9,1 δισ. δολάρια, δηλαδή σχεδόν τρεις φορές περισσότερα από αυτά που έβγαλε την ίδια περίοδο του 2021. Η Exxon σημείωσε επίσης τριπλάσια αύξηση με κέρδη 8,8 δισ. δολαρίων. Η BP έβγαλε 6,2 δισ. δολάρια, σημειώνοντας τα υψηλότερα κέρδη πρώτου τριμήνου εδώ και μια δεκαετία.

Την ίδια στιγμή όπως δήλωσε ο οικονομικός διευθυντής της BP, Murray Auchincloss: «είναι πιθανόν να βγάζουμε περισσότερα κέρδη από όσα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε».

Όπως πάντα, η εργατική τάξη είναι αυτή που πρέπει να πληρώσει για την κρίση του καπιταλισμού. Τόσο από την άποψη ότι πρέπει να ζήσει με τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όσο και από την άποψη ότι πρέπει να υπομείνει τους οικονομικούς κλυδωνισμούς που αναγκάζουν εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια. Εν τω μεταξύ, οι πολυεθνικές εταιρείες θα «τσεπώνουν» τα δισεκατομμύριά τους, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις.

Ο καπιταλισμός δεν είναι σε θέση να σώσει τον πλανήτη. Αντιθέτως, αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό και θα δίνει πάντα προτεραιότητα στα κέρδη έναντι του πλανήτη και της ζωής των ανθρώπων. Αντί να αφήνει τον αγώνα για το κλίμα στους διευθύνοντες συμβούλους και τους πολιτικούς, η εργατική τάξη και οι οργανώσεις της πρέπει να αγωνιστούν για να πάρουν τον έλεγχο της οικονομίας, θέτοντας την παραγωγή στα χέρια της.

Μόνο ελέγχοντας τις ρυπογόνες βιομηχανίες και τις μεγάλες τράπεζες μπορούμε να μετασχηματίσουμε πλήρως την κοινωνία, σύμφωνα με ένα γενικό σχέδιο προς όφελος του πλανήτη και των ανθρώπινων αναγκών. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποτρέψουμε τη διολίσθηση στη βαρβαρότητα στην οποία μας καταδικάζει ο καπιταλισμός.

Ο Παύλος Μαραγκός είναι δημοσιογράφος με MSc Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας. Είναι διευθυντής σύνταξης στην Εφημερίδα Εμπρός της Ξάνθης ενώ παράλληλα αρθρογραφεί τακτικά στο Jacobin Greece και το TVXS.

φωτογράφιση: Φανή Τρανού | εμφάνιση: Στέλλα Παραστατίδου, Χρήστος Βογιατζής | graphic design: Στράτος Πολίτης | a&r: Κωνσταντίνος Καραΐσκος

#watch #adverbzine #zine #greek stories #short story #red room

0 notes