toondw - Tumblr blog

toondw · 3 years ago

Text

column

Berend

It's a beautiful summer afternoon, late July. Over there on the water's edge a man sits, his hands clasping a long fishing rod.As I approach him I recognize the fishing man. He wears a shirt over his broad shoulders, which falls loosely on his shorts, with only the bottom few buttons buttoned. Sandals dangle from his feet, with which you playfully wiggle one foot. His float dances in the gently rippling water in the canal, which gleams in the bright sunlight. I know the man setting there fishing by the water's edge.

For years I have been coming here regularly by post, not daily but intermittently because it is not my regular delivery route. Every day we have a different run, one day here, the next day there.

Because that makes the work varied and less boring. So, rotating services.

When his parents were still alive I paid his father his AOW on payday, when it came out after that the old-age pension to his mother. They lived in the countryside and were therefore eligible, at least if requested, to pay the pension at home.

Berend Schaafsma, the man in this story, continued to live in the house when his parents died.

This was all notarized by his parents. An arrangement had been made with his only sister to everyone's satisfaction. The good thing about this I don't know and I don't need to know, because it's none of my business. Yes right? I get off at the fishing man on the bank of the canal. Hi Berend, did you get a bite today?

He looks up, a big smile unfolds on his face. No, it's too hot I think. The fish are too lazy to bite. Good day by the way. Put your bike against a tree and sit there for a while. You do have some time, don't you? We'll have something to drink in a minute. Yes, I do have some time, it's not particularly busy at the post at the moment. Holiday period eh. Many people are now on vacation. Now they definitely send holiday cards instead of Christmas cards, he notes with a laugh. They're in there, but that's pretty cool. Well luckily, you also have a quiet period for a few weeks.

Berend only has a box with mealworms and a landing net next to him, other fishing attributes are missing. I don't see a bucket of Berend to let the fat fish you catch swim in it.

You silly man, I don't eat those fish. I fish for fun, and only when the weather is nice, like now. I am not a man who is fishing in all kinds of weather. Sometimes during the winter's day you sometimes see them on the canal, cut a hole in the ice and try to outwit a fish with a wire back and forth. Not seen me. Everything I catch Ton, I throw back into the water.

And if you catch a decent pike? I don't eat it either, he grunts. Me too thorough. If I want to eat a fish I drive to Roelf Drenth at the Gele Klap for a nice fried haddock. Suddenly a voice says, can I see your fishing license Schaafsma? In our conversation we hadn't noticed the police officer suddenly standing behind us. Ha, Van der Ploeg, that's certainly allowed, just walk home and I'll grab it. You should have that with you Schaasfsma, says the agent, when you go fishing.

I'm casting a fishing rod in front of my own house, do you really think I'll consider bringing the fishing license with me? I don't have time to walk with you, by the way, I don't have to, the officer replies. I have to fine you because you can't show the deed. Damn, what nonsense is that, well you do it. You know my name and street where we are currently located, you can read the house number on the house. If you write out a receipt, I'll let it happen and I'll see what comes of it.

Van der Ploeg hesitates. We are located in the Wildervankster part of Stadskanaal. Stadskanaal Noord as it is commonly called.

In smaller municipalities the National Police operates, in larger places the Municipal Police, hence the two different police units. The police post of the National Police is located on the Semskade, with two officers on duty, Van der Ploeg and Klein.

Van der Ploeg lives in Geert Teisstraat, Klein on Handelsstraat. Good Schaafsma, says Van der Ploeg, for this time I will leave it at that, but make sure that you can show the deed if you are asked about it. Good afternoon further. The officer gets on his bicycle and continues on his way. Well, that was that, Berend grumbles, come Ton, let's have a drink. Fancy a cold beer in this weather?

No Berend, I have a headache man, I can't stand the heat very well. Come with me, I'll have a tablet for you. Are you looking for a nice spot in the shade or would you rather stay indoors?

No, outside is fine. Under a shady tree I sit down on the garden bench underneath. About 10 chickens are scurrying in the yard, a little further on in the grass the cat is dozing lazily. Ahead is the flute

of the NS freight train that is approaching. The railway tracks are a stone's throw away at the end of the garden. Against the well-maintained barn is a large rabbit hutch with two beautiful Flemish giants. I once asked him if they were slaughtered at Christmas. Not for the heck of it, Berend said indignantly. I have them for fun, I like rabbits.

They stay and care for them here until they die. Berend hasn't returned yet and musing on the bench in the garden I remember an incident from last autumn. I meet him in the garden where he is pruning some fruit trees. The wind blows cold and bleak from the northwest and carries the occasional lashing hailstorm with it. Hi Berend, are you here? Gut man, I couldn't find you anywhere. If your whole house is almost swept through, everyone can walk right into your house. I have a package for you that needs to be signed off. Ha, that Ton, is his greeting, I have some pruning to do.

Do you have a package for me? Yes, I expected that. Man, what a cold day today. Come with us, we'll grab a Jägermeistertje, the bottle is in the shed. He walks in front of me and opens the door. The square bottle is on the workbench. Damn, now I don't have any glasses. He looks around and suddenly sees my bicycle from the open door. Wait, he says with a laugh, I have an idea. He walks to my bicycle and unscrews the cap of my bicycle bell. Grinning he walks up to me, if this isn't a nice glass Ton, then I don't know what is.

His loud laugh echoes through the barn. He fills the cap with booze and hands it to me. Here young, drink empty, good stuff against the cold. No, are you crazy dude, I still have part of the order to fulfill. Now take a sip, he says, looking at me expectantly. I take a sip and put the cap back on the workbench. You have a big bell on the steering wheel buddy, good for a good drink. Now he approaches with a frying pan, a bottle of beer on it, a bottle of Exota lemonade azeuse and a tube of painkillers.

I couldn't find a tray that quickly, he apologizes, to my laughing remark. I saw you go after Joris Feenstra, it took quite a while before you were back. There was no one at home Berend, I had to write a notice because I had a mail item that had to be signed. Yes, yes, no one at home, he says meaningfully. Did you also see that red Opel Kapteyn standing in front of the house? He puts the bottle of beer to his lips and takes a sip.

Toos didn't have time young to open the door, of course she is at home but now has other activities.

He interrupts the conversation because the freight train thunders past with a lot of noise. Meanwhile, he opens the bottle of lemonade, fills a glass and hands it to me with a painkiller.

Careful Bear with the Exota bottle, have you heard that they sometimes spontaneously burst?

Yes, I read it, he says, but it's nice lemonade, that's why I buy it. You have red, and brown, but this yellow one is the best. When I'm fishing, Jelke Tooringa sometimes comes to sit with me when he walks the dog, continues Berend. At least if he doesn't stay elsewhere because of his work. He has a well-paid job at NAM and is sometimes abroad. But when we sit together on the bank of the canal, things sometimes come up. Then he asks about my love life, whether I lack anything as a single guy. Don't you also want to get off the butt Berend?, he asks.

Jelke is candid, I know a few things about them, but one day he opened a book and gave me a glimpse into their private lives. Unsolicited, I don't need anything with what they both do, I'm not curious because it's none of my business how their lives work. But sometimes I see what it makes me doubt. This stays with us Ton, what I tell you in confidence you should not trumpet any further. You work at the Post, have taken an oath and I therefore trust your integrity.

Of course Berend, I sometimes hear and see certain things that should not be publicized. He nods. Toos and Jelk have been married for about 15 years. But our marriage, said Jelk, is at a dead end. It's not exciting anymore, it's all become routine between the two of us. We actually live like brother and sister. Sometimes we go into the nightlife

spend the night in a hotel in Amsterdam and when we visit a club, we leave each other completely free. I am often abroad because of my work, and then you know how it goes, in the evening in the hotel bar you sometimes meet a beautiful woman. One thing leads to another, yes and then you sometimes cheat if you take such a woman to your hotel room and spend the night with her. It's not love, on the contrary, it's just pure passion that brings me to it. It's just to satisfy your urges. Toos and I no longer have any physical contact with each other.

We talked for hours, Toos know of my escapades, I know hers. We have decided to set each other completely free, we will not part, because somehow we cannot live without each other. If you sometimes see a strange car in front of the door, you know what that means. Toos has met a married man who regularly visits her and gives her satisfaction. So we have a free marriage Berend, I'm telling you all this because you've noticed something that might raise questions in you. But it stays between us.

So Ton, Toos was crying when you were at her door, Berend remarks with a laugh. I do the last bit of my order and think about everything I just heard. Do you ever get off your butt, Jelke said to Berend. As a single guy, you want something sometimes, right? Rumors have it that Berend has contact with a widow somewhere, somewhere near the Water Tower. Why not, they do not have to account for this to the community. It is their business, and as far as Berend is concerned, I wish him well and hope that happiness may be his part in later life. When I drive back, the red Opel Kapteyn is still parked on the verge next to the canal…

Postscript

This story took place in the mid 1960's. I think 1967, in Stadskanaal Noord.At that time, there was much talk about the municipal reorganization, because the part of Stadskanaal from De Gele Klap (Handelsstraat), which was part of the municipality of Wildervank, would be added to the Municipality of Stadskanaal, then still municipality of Onstwedde. It kept people busy. Just like the arrival of a hospital, which was mentioned in the early 1960s, which both municipalities struggled to get into their municipal boundaries at that time.

As early as the 1940s there was talk of a municipal reorganization, I once came across an old newspaper article in the Northeast of 1947, or thereabouts, which was already mentioned at the time. The hospital was opened in November 1968 and was located in Stadskanaal Noord, then still gem. Wildervank. On January 1, 1969, the municipal reorganization became a fact, Stadskanaal Noord was added to the municipality of Stadskanaal, the rest of the municipality of Wildervank was added to the municipality of Veendam.

The names Berend Schaafsma, Toos and Jelke Tooringa were invented in this story, for privacy reasons. Any resemblance to living persons is therefore purely coincidental.

From my 1960s archive.

Elaborated into this story in March 2022

0 notes

toondw · 3 years ago

Text

Column

Berend

Het is een prachtige zomerse middag, eind juli.

Ginds aan de waterkant zit een man, zijn handen omklemmen een lange vishengel. Als ik hem ben genaderd herken ik de vissende man die daar zit aan de oever van het water. Over zijn brede schouders draagt hij een overhemd, die losjes op zijn korte broek valt waarvan alleen de onderste paar knoopjes zijn vastgeknoopt. Aan zijn voeten bungelen sandalen, waarmee jij met de ene voet speels zit te wiebelen. In het licht kabbelende water in het kanaal, dat glanst in het heldere zonlicht, danst zijn dobber.

Al jaren kom ik er geregeld met de post, niet dagelijks maar met tussenpozen want het is niet mijn vaste bestelloop. Iedere dag hebben wij een andere loop, de ene dag hier, de andere dag daar.

Want dat maakt het werk afwisselend en minder saai. Roulerende diensten dus. Toen zijn ouders nog leefden betaalde ik zijn vader op de betaaldag zijn AOW, toen die uit de tijd kwam daarna de ouderdomspensioen aan zijn moeder.

Ze woonden in het buitengebied en kwamen daardoor in aanmerking, tenminste als men hierom verzocht, om het pensioen aan huis uit te betalen. Berend Schaafsma, de man van dit verhaal, bleef in het huis wonen toen zijn ouders waren overleden.

Notarieel was dit door zijn ouders allemaal vastgelegd. Met zijn enige zuster was naar ieders tevredenheid een regeling getroffen. Het fijne hiervan weet ik niet en hoef ik ook niet te weten, want het gaat mij niet aan. Ja toch? Bij de vissende man aan de oever van het kanaal stap ik af.

Dag Berend, heb je beet vandaag?

Hij kijkt op, een vette lach ontplooit zijn gezicht. Nee jong, het is te warm denk ik. De vissen zijn te loom om te bijten. Goeiedag overigens. Zet je fiets tegen een boom en kom er even bijzitten. Je hebt wel even tijd toch? Zo dadelijk nemen we iets te drinken. Ja, ik heb wel even tijd, het is momenteel niet bijzonder druk bij de post. Vakantieperiode hè. Veel mensen zijn nu met vakantie. Nu sturen ze zeker vakantiekaarten in plaats van kerstkaarten, merkt hij lachend op. Ze zitten er wel tussen maar dat valt erg mee hoor. Nou gelukkig maar, heb je ook even een paar weken een rustige periode.

Berend heeft alleen een doosje met meelwormen en een schepnet naast zich, andere visattributen ontbreken. Ik zie geen emmer Berend om de dikke vissen die je vangt er in te laten zwemmen.

Ben je mal man, ik eet die vissen niet. Ik vis voor mijn plezier, en dan ook alleen nog maar als het mooi weer is, zoals nu. Ik ben geen man die in weer en wind aan het viswater zit. Soms bij de winterdag zie je ze soms op het kanaal, gat in het ijs gekapt en met een draadje heen en weer proberen een visje te verschalken. Mij niet gezien. Alles wat ik vang Ton, mieter ik terug in het water.

En als je een fatsoenlijke snoek vangt? Die vreet ik evenmin knort hij. Mij te grondig. Als ik een visje wil eten rij ik wel naar Roelf Drenth bij de Gele Klap voor een lekker gebakken schelvisje. Opeens zegt een stem, mag ik je visakte even zien Schaafsma? We hadden in ons gesprek de politieagent niet opgemerkt die opeens achter ons staat. Ha, Van der Ploeg, zeker mag dat, loop je even mee naar huis dan zal ik die even pakken. Die hoor je bij je te hebben Schaasfsma, zegt de agent, als je gaat vissen.

Ik zit voor mijn eigen huis een hengeltje uit te gooien, denk je nou werkelijk dat ik er bij stil sta om de visakte bij me te steken? Ik heb geen tijd om met je mee te lopen, trouwens, dat hoef ik ook niet te doen, antwoord de agent. Ik moet je bekeuren omdat je de akte niet kunt tonen. Verdomme, wat is dat van flauwekul, nou je doet maar. Je kent mijn naam en straat waar we ons momenteel bevinden, het huisnummer kun je aflezen op het huis. Als je een bon uitschrijft laat ik het voorkomen en ik zie dan wel wat er van komt. Van der Ploeg weifelt.

Wij bevinden ons in het Wildervankster deel van Stadskanaal. Stadskanaal Noord zoals het in de volksmond veel wordt genoemd.

In kleinere gemeentes opereert de Rijkspolitie, in grotere plaatsen de Gemeentepolitie vandaar de twee verschillende politie-eenheden. De politiepost van de Rijkspolitie bevindt zich aan de Semskade, met twee dienstdoende agenten, Van der Ploeg en Klein. Van der Ploeg woont in de Geert Teisstraat, Klein aan de Handelsstraat. Goed Schaafsma, zegt Van der Ploeg, voor deze keer laat ik het hierbij maar zorg wel dat je de akte kunt tonen als je er naar gevraagd wordt. Goedemiddag verder.

De agent stapt op zijn fiets en vervolgt zijns weegs. Nou, dat was dat, bromt Berend, kom Ton we gaan wat drinken. Zin in een koud biertje met dit weer? Nee Berend, ik heb koppijn man, ik kan niet zo goed tegen de warmte. Ga maar mee, ik heb wel een tabletje voor je. Zoek maar een mooi plekje in de schaduw of wil je liever binnen? Nee hoor, buiten is prima. Onder een schaduwrijke boom zet ik mij neer op de tuinbank die er onder staat. Op het erf scharrelen een stuk of 10 kippen, even verderop in het gras ligt de poes lui uitgestrekt te soezen.

Verderop is de fluit van de goederentrein van de NS te horen die in aantocht is. De spoorrails liggen op een steenworp afstand op het eind van de tuin. Tegen de goed onderhouden schuur staat een groot konijnenhok met daarin twee mooie Vlaamse reuzen. Ik vroeg hem eens of ze met de Kerst geslacht werden. Om de drommel niet, zei Berend verontwaardigd. Ik heb ze voor mijn plezier, ik hou van konijnen. Ze blijven en verzorg ze hier tot hun dood.

Berend is nog niet terug en mijmerend op het bankje in de tuin herinner ik mij een voorval van de vorige herfst. Ik tref hem in de tuin waar hij wat fruitbomen snoeit. De wind blaast koud en guur uit noordwest en voert af en toe een striemende hagelbui met zich mee. Hallo Berend, ben je hier? Gut man, ik kon je nergens vinden. Ben je hele huis zowat door gebanjerd, iedereen kan zo bij je naar binnen lopen. Ik heb een pakketje voor je die afgetekend moet worden. Ha, die Ton, is zijn begroeting, ik heb wat snoeiwerk te doen. Heb je een pakje voor me? Ja, die heb ik verwacht. Man man, wat een kouwe dag vandaag.

Kom mee, we pakken een Jägermeistertje, de fles staat in de schuur. Hij loopt voor me uit en opent de deur. De vierkante fles staat op de werkbank. Verrek, nou heb ik geen glaasjes. Hij kijkt om zich heen en ziet opeens vanuit de geopende deur mijn fiets staan. Wacht, zegt hij lachend, ik heb een idee. Hij loopt naar mijn fiets en draait de dop van m’n fietsbel. Grijnzend loopt hij op me af, als dit geen mooi glaasje is Ton, dan weet ik het niet meer. Z’n luide lach klinkt door de schuur. Hij vult de dop met drank en reikt me die aan. Hier jong, drink leeg, goed spul tegen de kou. Nee, ben je gek kerel, ik heb nog een deel van de bestelling uit te voeren. Nou een slokje dan, zegt hij en kijkt me verwachtingsvol aan.

Ik neem een teugje en zet de dop terug op de werkbank. Je hebt een grote bel op het stuur makker, goed voor een flinke borrel hoor. Nu komt hij aanlopen met een koekenpan, daarop een flesje bier, een fles Exota limonade gazeuse en een buisje pijnstillers. Ik kon niet zo gauw een dienblad vinden, verontschuldigt hij zich, op mijn lachende opmerking. Ik zag je na Joris Tooringa gaan, het duurde nogal even eer je terug was. Er was niemand thuis Berend, ik moest een kennisgeving schrijven want ik had een poststuk die getekend moest worden. Ja, ja, niemand thuis, zegt hij veel betekend.

Zag je ook die rode Opel Kapteyn staan voor het huis? Hij zet het flesje bier aan zijn lippen en neemt een teug. Toos had geen tijd jong om open te doen, natuurlijk is ze thuis maar heeft nu even andere bezigheden. Hij onderbreekt het gesprek doordat de goederentrein met de nodige kabaal voorbij dendert.

Ondertussen opent hij de fles limonade, schenkt een glas vol en reikt me die met een pijnstiller aan. Voorzichtig Berend met de Exota fles, heb je gehoord dat ze wel eens spontaan uitelkaar spatten? Ja, ik las het, zegt hij, maar het is lekkere limonade, daarom koop ik het. Je hebt rode, en bruine maar deze gele is het lekkerst.

Als ik zit te vissen komt Jelke Tooringa wel eens bij me zitten als hij de hond uitlaat, vervolgt Berend. Tenminste als hij vanwege zijn werk niet elders vertoeft. Hij heeft een goed betaalde baan bij de NAM en is nog wel eens in het buitenland. Maar als we samen aan de oever van het kanaal zitten komt het een en ander wel eens ter sprake. Dan vraagt hij naar mijn liefdesleven, of ik als vrijgezelle vent niets tekort kom. Je wilt ook toch wel eens van de bil Berend?, vraagt hij dan.

Jelke is openhartig, ik weet wel het een en ander van hun, maar op zekere dag deed hij een boekje open en gaf me een inkijk in hun privéleven. Ongevraagd, ik heb er niets mee nodig wat ze beide doen, ben niet nieuwsgierig want het gaat mij niet aan hoe hun leven verder in elkaar steekt. Maar ik zie wel eens wat die me aan het twijfelen brengt. Dit blijft onder ons Ton, wat ik je in vertrouwen vertel moet je niet verder rondbazuinen. Je werkt bij de Post, hebt een eed afgelegd en ik vertrouw daarom op je integriteit. Natuurlijk Berend, ik hoor en zie soms bepaalde dingen die niet aan de grote klok gehangen mogen worden.

Hij knikt. Toos en Jelke zijn een jaar of 15 getrouwd. Maar ons huwelijk, zei Jelke, zit op een dood spoor. Het is niet spannend meer, het is allemaal sleur geworden tussen ons twee. We leven eigenlijk als broer en zus met elkaar. We gaan wel eens het nachtleven in, overnachten in een hotel in Amsterdam en als we dan een club bezoeken, laten we elkaar volkomen vrij. Ik ben vanwege mijn werk wel eens vaak in het buitenland, en dan weet je hoe het gaat, ’s avonds in de bar van het hotel kom je wel eens een mooie vrouw tegen. Van het een komt het ander, ja en dan ga je wel eens vreemd als je zo’n vrouw meeneemt naar je hotelkamer en de nacht met haar doorbrengt.

Het is geen liefde, integendeel, het is enkel pure passie die me er toe brengt. Het is enkel om je driften te bevredigen. Toos en ik hebben geen enkel lichamelijk contact meer met elkaar.

We hebben uren met elkaar gepraat, Toos weet van mijn escapades, ik ken die van haar. We hebben besloten elkaar volkomen vrij te laten, uit elkaar gaan we niet, want ergens kunnen we ook niet zonder elkaar. Als je soms een vreemde auto voor de deur ziet staan, weet je wat dat betekent. Toos heeft een getrouwde vent ontmoet die regelmatig bij haar langskomt en haar bevrediging schenkt. Wij hebben dus een vrij huwelijk Berend, ik vertel je dit allemaal omdat je wel eens iets hebt opgemerkt wat misschien vragen bij je oproept. Maar het blijft onder ons hè.

Dus Ton, Toos lag te vozen toen je bij haar aan de deur was, merkt Berend lachend op. Ik doe het laatste stukje van mijn bestelling en denk over alles na wat ik zoeven hoorde. Ga je wel eens van de bil, zei Jelke tegen Berend. Als vrijgezelle vent wil je toch ook wel eens wat? De geruchten gaan dat Berend ergens contact heeft met een weduwe, ergens bij de Watertoren. Waarom ook niet, tegenover de gemeenschap hoeven zij daar geen verantwoording over af te leggen. Het is hun zaak, en wat Berend betreft, ik gun het hem en hoop dat het geluk op latere leeftijd hem ten deel mag vallen. Als ik terugrijd staat de rode Opel Kapteyn nog steeds in de berm naast het kanaal geparkeerd…

Naschrift

Dit verhaal speelde zich af zo midden 60er jaren. Ik denk 1967, in Stadskanaal Noord.

In die tijd werd veel gesproken over de gemeentelijke herindeling, want het gedeelte van Stadskanaal vanaf De Gele Klap (Handelsstraat), dat onderdeel uitmaakte van de gemeente Wildervank, zou toegevoegd worden bij de Gemeente Stadskanaal, toen nog gemeente Onstwedde. Het hield de gemoederen bezig. Net als de komst van een ziekenhuis, waarvan begin jaren 60 sprake was, waar beide gemeentes om stechelen in die tijd om het in hun gemeentegrens te krijgen.

Al in de jaren 40 werd over een gemeentelijke herindeling gesproken, ik kwam eens een oude krantenartikel tegen in de Noordooster van 1947, of daaromtrent, waarvan toen al gewag werd gemaakt. Het ziekenhuis werd in november 1968 geopend en kwam in Stadskanaal Noord, toen nog gem. Wildervank. Op 1 januari 1969 werd de gemeentelijke herindeling een feit, Stadskanaal Noord kwam bij de gemeente Stadskanaal, de rest van de gemeente Wildervank werd toegevoegd aan de gemeente Veendam.

De namen Berend Schaafsma, Toos en Jelke Tooringa zijn in dit verhaal verzonnen, dit vanwege privacyredenen. Ieder gelijkenis met nog in leven zijnde personen berust dan ook op puur toeval.

Uit mijn jaren 60 archief.

0 notes