wonderweeks - Tumblr blog

[wonderweeks]

Trẻ 1 tuổi ăn được gì? Ăn bao nhiêu là đủ

Khi được 1 tuổi, bé bắt đầu chập chững tập đi, bắt chước các động tác của người khác và bi bô tập nói. Để bé phát triển toàn diện về thể chất lẫn trí tuệ, việc đảm bảo bữa ăn đủ dưỡng chất cho trẻ 1 tuổi là điều tối quan trọng mà bố mẹ cần chú ý.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mẹ chỉ nên bắt đầu cho bé ăn dặm từ khi được tròn 6 tháng tuổi. Lúc này hệ tiêu hóa của bé mới phát triển tương đối hoàn chỉnh để có thể hấp thu những thực phẩm đặc và phức tạp hơn sữa mẹ. Tìm hiểu ngay kiến thức cho bé ăn dặm đúng cách, đúng phương pháp ăn dặm. Thực đơn ăn dặm cho bé ăn ngon, đủ dinh dưỡng và phát triển toàn diện.

Nhu cầu năng lượng cho bé 1 tuổi

Ở cột mốc 1 tuổi, trẻ đạt mức tăng trưởng về chiều cao và cân nặng khá nhanh. Hằng tháng, bé có thể tăng 2cm chiều cao và 0.2kg cân nặng. 

Khi tròn 1 tuổi, tốc độ chuyển hóa của trẻ bắt đầu nhanh hơn: trung bình 3,6 – 4 kcal/h. Các bé thường có thân nhiệt cao hơn người lớn nên cũng nhanh đói bụng hơn. Do đó, dinh dưỡng ở giai đoạn này đóng vai trò quan trọng, quyết định bé có nhanh lớn, khỏe mạnh không hay còi cọc, suy dinh dưỡng.

Theo PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Giám đốc Y khoa Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome (khu vực miền Bắc), nhu cầu năng lượng cho bé 1 tuổi là 110 kcal/kg cân nặng, tức là nếu bé nặng 10kg, bé cần được cung cấp năng lượng khoảng 1.100 kcal/ngày. Trong đó, năng lượng từ chất béo chiếm khoảng 35-40%.

Bé 1 tuổi nên ăn như thế nào?

Ở giai đoạn 1 tuổi, sữa vẫn là thức ăn quan trọng đối với trẻ. Theo khuyến nghị của các chuyên gia dinh dưỡng, mẹ nên duy trì cho bé bú đến năm 2 tuổi kết hợp cùng chế độ ăn dặm đầy đủ dưỡng chất cho con.

Thông thường ở giai đoạn đầu của thời kỳ ăn dặm, bé được làm quen với cháo xay nhuyễn, cháo xay vỡ… Sau 12 tháng tuổi, khi răng bé đã mọc tương đối đầy đủ, bố mẹ nên cho bé thực đơn cho bé 1 tuổi mới, giúp bé làm quen với nhiều loại thực phẩm khác như:

Cháo từ gạo vỡ hoặc cơm nhão. Lưu ý khi nấu cháo, không nên vo quá kỹ sẽ làm mất đi vitamin B1 nằm trong lớp cám gạo bên ngoài. Mẹ cũng nên thêm một thìa cà phê dầu thực vật (như dầu oliu, dầu gấc…) vào món ăn của trẻ khi đã chín để tăng cường chất béo không bão hòa. 

Các loại thực phẩm dạng mềm như tôm, thịt gà… để trẻ dễ cắn, nhai… Nếu hầm xương/thịt, cần cho trẻ ăn cả cái lẫn nước.

Ăn đa dạng các loại trái cây, rau củ quả và các loại bánh ăn dặm

Sữa và các chế phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua,…

Lưu ý, bữa ăn của trẻ 1 tuổi nên được chia làm 3 bữa chính, xen kẽ là 3 – 4 cữ bú sữa mẹ. Bữa chính có thể là cháo hay các thức ăn mềm (như phở, nui, mì…) đều được, nhưng cần đảm đầy đủ 4 nhóm dinh dưỡng cần thiết:

Nhóm chất bột đường: gạo, bột…

Nhóm chất đạm: thịt, tôm, cá… băm nhuyễn

Nhóm chất béo từ dầu ăn và mỡ động vật (khoảng 1 – 2 muỗng)

Nhóm vitamin và khoáng chất: các loại rau, củ, quả, trái cây…

Các thực phẩm không nên cho bé 1 tuổi ăn

Hệ tiêu hóa của trẻ 1 tuổi còn non yếu, do đó không phải thực phẩm nào cũng tốt cho sức khỏe của bé.

Tránh cho trẻ ăn những thực phẩm có thể khiến bé bị hóc, nghẹn khi nuốt như các loại bánh kẹo, trái cây sấy, thạch… Các loại nước ngọt có ga hoặc các loại thức uống nhiều đường, cafein không nên đưa vào khẩu phần ăn hằng ngày. Nếu cho bé uống nước trái cây, cần pha loãng với nước theo tỷ lệ 50:50.

Ngoài ra, không nên nêm các loại gia vị (như muối, đường, bột ngọt…) trong món ăn của trẻ 1 tuổi để tránh bị rối loạn vị giác, dẫn đến biếng ăn ở trẻ. Chính vì vậy, các loại đồ hộp, thịt muối… chứa nhiều phụ gia, hương liệu cũng không nên sử dụng để chế biến thức ăn cho trẻ.

“Khi trẻ 1 tuổi có khẩu phần ăn khoa học, hợp lý, đủ năng lượng, bé sẽ phát triển toàn diện về thể chất lẫn trí tuệ”,

PGS.TS.BS

Lê Bạch Mai nhấn mạnh.

[wonderweeks]

Vượt qua 10 tuần khủng hoảng - wonder weeks của bé dưới 2 tuổi như thế nào?

Trong giai đoạn từ 0 - 2 tuổi, có những tuần bé đột nhiên chán ăn, quấy khóc, động tí là cáu gắt, ngủ ít và quấn mẹ nhiều hơn khiến bố mẹ rất lo lắng.

Lý giải theo khoa học, những tuần bé đột ngột “hư” (wonder weeks) là do quy trình phát triển tự nhiên. Đây là khoảng thời gian bé tập trung phát triển trí não và các kỹ năng vận động nên lơ là việc ăn, ngủ.

Đồng thời, sự thay đổi về nhận thức và vận động sẽ tác động trực tiếp đến bé, khiến bé khó chịu vì chưa kịp thích nghi với những cảm nhận và khả năng mới của mình.

Sau tuần khủng hoảng của bé, bé sẽ có những thay đổi hoặc những bước tiến rõ rệt như biết lẫy, biết bò, biết ngồi… Và bé cũng sẽ trở nên dễ chịu hơn.

Để hiểu rõ hơn về 10 tuần wonder weeks và giúp bé dễ dàng vượt qua những tuần khủng hoảng, hãy cùng tham khảo các thông tin trong bài viết này của Hichiu mẹ nhé.

Biểu hiện thường gặp của trẻ trong tuần khủng hoảng - wonder weeks

- Bé khóc nhiều hơn, kèm theo cáu giận và ỉ ôi.

- Tâm trạng rất bất thường, đang vui bỗng nhiên quay ra cáu giận, quấy khóc và ngược lại.

- Thường xuyên bám bố hoặc mẹ.

- Nghịch hơn, thường xuyên ném bỏ đồ chơi trong khi vừa mới chơi rất ngoan.

- Trở nên nhút nhát khi gặp người lạ.

- Tỏ thái độ ghen tị khi bố mẹ quan tâm đến những em bé khác.

- Ngủ muộn hơn, dậy sớm hơn, ngủ ít, đang ngủ thì bật dậy quấy khóc.

- Những bé đang còn bú mẹ sẽ đòi ti liên tục, kể cả không đói. Thậm chí, bé chỉ nín khi được ti.

- Những thói quen khi còn bé có thể quay lại, chẳng hạn những em bé đã biết đi lại thích bò.

Dự đoán tuần khủng hoảng của bé

Dưới đây là cách để dự đoán tuần khủng hoảng của bé. Tất nhiên thời gian không hoàn toàn chính xác, nhưng đa phần các em bé đều phát triển theo trình tự này.

Thành tựu của bé sau tuần khủng hoảng

Do tuần khủng hoảng có thể xuất hiện sớm hơn hoặc muộn hơn nên thời điểm xuất hiện thành tựu cũng không hoàn toàn chính xác ở một số bé

5 tuần tuổi

Bé sẽ chuyển biến về mặt giác quan. Sự trao đổi chất của bé phát triển mạnh, đặc biệt là trong tuần thứ 5.

Đó cũng là lý do vì sao các mẹ thường có chung than phiền là sau 1 tháng tuổi trẻ trở nên rất khó chiều.

8 tuần tuổi

Sau tuần khủng hoảng thứ 2, em bé có những chuyển biến rõ rệt như giữ đầu ổn định hơn, quay đầu về hướng có âm thanh, bắt đầu quan tâm đến đồ chơi và các bộ phận trên cơ thể mình. Ngoài ra, bé còn phát ra những âm thanh gầm gừ, rất đáng yêu.

12 tuần tuổi

Ở 12 tuần tuổi, bé bắt đầu biết lẫy, biết lật, có thể ngóc đầu lên, cười nhiều hơn và cũng thích nghe âm thanh hơn.

Tất nhiên, mẹ cũng sẽ vất vả vì ngay trước đó trẻ sẽ bỏ ăn, không ngủ. Thực sự rất vất vả! Nhưng bù lại là những khoảnh khắc thật tuyệt vời phải không mẹ?

19 tuần tuổi

Bé thích đẩy ngón tay hoặc đồ ăn vào miệng. Bé còn biết đẩy ti ra khi đã no.

26 tuần tuổi

Bé biết cầm nắm, ngồi nhổm dậy, biết hét và cười. Ngoài ra, bé còn bắt đầu xác định được khoảng cách.

37 tuần tuổi

Sau tuần quấy khóc, trẻ sẽ hiểu được một số cụm từ đơn giản, thích bắt chước người khác, bắt đầu nhún nhảy theo điệu nhạc.

46 tuần tuổi

Con bắt đầu nói được các từ đơn, trả lời được câu hỏi ngắn của bố mẹ, thích xếp chồng các đồ vật.

55 tuần tuổi

Sau thời gian cáu kỉnh ở tuần wonder weeks thứ 8, trẻ có thể đi vịn, thậm chí là tự đi mà không cần vịn.

Thời điểm này, bé cũng thích đưa các đồ vật ra xa, vẽ tranh, tự cởi và mặc quần áo.

64 tuần tuổi

Em bé sơ sinh của chúng ta đã lớn hơn nhiều. Bé thích pha trò, biết nũng nịu, nịnh mẹ, bắt chước theo các hành động và biểu cảm của người lớn.

75 tuần tuổi

Thời gian này, bé hoàn toàn có thể đi vững và chạy nhảy. Đặc biệt, bé biết xâu chuỗi các sự kiện để điều chỉnh hành vi cho phù hợp với từng tình huống.

Cùng bé vượt qua 10 tuần khủng hoảng

Cách tốt nhất để giúp con vượt qua cột mốc khủng hoảng đó là bố mẹ hiểu được bé, từ đó giải mã thông điệp mà con muốn gửi qua tiếng khóc hay sự khó chịu.

Mong rằng, sau khi đã hiểu rõ hơn về wonder weeks, bố mẹ cũng sẽ bớt lo lắng, và hiểu được trong mỗi giai đoạn bé cần gì.

Dưới đây là một số cách để bố mẹ cùng bé vượt qua 10 tuần khủng hoảng dễ dàng hơn:

- Cho con ngủ giấc đêm sớm hơn bình thường 30 – 45 phút. Cắt đi 1 giấc ngày (áp dụng với tuần 12 – 26 hoặc 37 – 55 hoặc 64)

- Khi bé không muốn ăn, mẹ đừng ép quá kẻo biến việc biếng ăn sinh lý thành biếng ăn tâm lý. Mẹ đợi đến lúc bé đòi ăn thì cho bé ăn cũng được.

- Bố mẹ nên quan tâm đến bé nhiều hơn, cùng bé tham gia các trò chơi để giúp bé luyện tập các kỹ năng đang học.

- Nếu bé quấy khóc, bố mẹ có thể dỗ dành bé bằng các thực hiện các hoạt động mà bé yêu thích như cho bé ra ngoài chơi, cho bé nghịch nước hoặc massage cho bé.

Rút cục, wonder weeks không phải là 1 loại bệnh, nó chỉ là khoảng thời gian khó khăn để bé phát triển hoạt động và trí não. Chỉ cần bố mẹ chịu khó quan sát và lắng nghe, wonder weeks cũng sẽ trôi qua một cách nhẹ nhàng nhất.

Wonder weeks là thuật ngữ mô tả mười bước nhảy vọt trong quá trình phát triển về tinh thần mà mọi đứa trẻ đều trải qua trong hai mươi tháng đầu đời. Cùng HiChiu tìm hiểu về wonder weeks - những tuần khủng hoảng của bé, chế độ ăn dặm, nuôi con bằng sữa mẹ và các kiến thức khác giúp ba mẹ tự tin nuôi dạy những em bé khỏe mạnh và hạnh phúc!

[wonderweeks]

Tuần khủng hoảng của bé (wonder weeks) - Chi tiết 10 tuần khủng hoảng của trẻ mà mẹ cần biết

Với nhiều ba mẹ, tuần khủng hoảng của bé có thể là nỗi ám ảnh vì con cứ quấy khóc và bám dính khiến bạn vừa lo vừa mệt. Thế nhưng, trong những tháng đầu đời, đây lại là giai đoạn hết sức quan trọng, đánh dấu sự phát triển cả về trí tuệ lẫn khả năng vận động của trẻ.

Tuần khủng hoảng của bé hay wonder weeks là thời điểm trẻ sẽ trải qua rất nhiều thay đổi cả về thể chất lẫn tâm lý. Nếu bình thường trẻ rất ngoan, ít khi quấy khóc thì ở giai đoạn này nhiều bé lại đột ngột bỏ bú, ngủ ít và hay đòi mẹ khiến ba mẹ hết sức hoang mang.

Vậy tuần khủng hoảng của bé là gì? Tại sao bé lại có biểu hiện “trái nắng trở trời” như vậy? Đây có phải là dấu hiệu bé đang bị bệnh? Xem ngay những chia dưới đây của HiChiu để hiểu hơn về giai đoạn đặc biệt này mẹ nhé!

Tuần khủng hoảng của bé là gì?

Để hiểu rõ hơn về khái niệm tuần khủng hoảng của bé, bạn sẽ cần hiểu về khái niệm bước phát triển nhảy vọt của trẻ hay metal leap.

Bước phát triển nhảy vọt của bé hay metal leap là những bước phát triển nhanh và mạnh cả về thể chất lẫn trí tuệ trong 20 tháng đầu đời. Sẽ có 10 bước phát triển nhảy vọt quan trọng mà bé phải trải qua, mỗi bước sẽ thể hiện những thay đổi quan trọng trong nhận thức của trẻ về thế giới cũng như cách trẻ vận dụng những hiểu biết đó để phát triển những kỹ năng mới.

Vậy tuần khủng hoảng của bé là gì? Tuần khủng hoảng, tuần lễ bão tố hay wonder weeks là giai đoạn xuất hiện các bước phát triển nhảy vọt về trí tuệ và kỹ năng của bé trong 2 năm đầu đời.

Trong giai đoạn này, não và hệ thần kinh của bé sẽ có sự thay đổi vượt bậc để giúp bé mở rộng nhận thức và giác quan. Tuy nhiên, do chưa thích nghi kịp về mặt nhận thức, thể chất nên trẻ thường có những biểu hiện “khó ở” vô cớ khiến nếp sinh hoạt của bé và cả gia đình thay đổi hoàn toàn.

Nhìn chung, cách bước phát triển nhảy vọt của trẻ sẽ hoạt động theo cách thức sau: bé sẽ trải qua một tuần khủng hoảng (wonder weeks) với nhiều biểu hiện khó ở. Sau đó, bé sẽ có 1 tuần đầy nắng (sunny weeks), tuần lễ bé đã hoàn thành việc học kỹ năng mới và sẵn sàng “trình diễn” với cả thế giới. Lúc này, bé thường ngủ và bú tốt hơn, ít quấy khóc và không còn bám víu mẹ.

Dấu hiệu giúp mẹ nhận biết tuần khủng hoảng của bé

Khi trẻ bước vào giai đoạn tuần khủng hoảng, bạn sẽ phải đương đầu với những thay đổi đột ngột về tính nết của trẻ. Cụ thể, bé sẽ có những biểu hiện cực kỳ “khó ở” như:

Quấy khóc vô cớ, hay cáu giận, ỉ ôi

Đòi mẹ nhiều hơn, muốn bố mẹ âu yếm, dỗ dành thường xuyên

Khó ngủ, ngủ ít, khóc đêm nhiều. Ngủ không sâu giấc, đang ngủ có thể dậy quấy khóc, ngủ muộn hơn, dậy sớm hơn

Chán ăn, biếng bú

Tâm trạng thay đổi thất thường, dễ cáu gắt, bực bội.

Chi tiết 10 tuần khủng hoảng của trẻ mà mẹ cần biết

Sẽ có 10 bước phát triển nhảy vọt của bé trong 20 tháng đầu đời, tương ứng với đó, bé sẽ trải qua 10 tuần khủng hoảng của trẻ nhỏ:

1. Giữa tuần 4 đến giữa tuần 5: Sự thay đổi giác quan

Đây là lúc bé sẽ có những chuyển biến mạnh mẽ về giác quan. Sau tuần khủng hoảng này, bé nhìn mọi vật chăm chú và thường xuyên hơn, muốn chạm vào mọi vật, biết phản ứng lại khi bạn trêu đùa và nhạy cảm hơn với mùi hương.

2. Giữa tuần 7 đến giữa tuần 9: Tuần lễ của khám phá

Ở tuần khủng hoảng này, bé sẽ có thể nhận ra những hình thù đơn giản trong không gian, bắt đầu sử dụng các chi của cơ thể, bắt đầu nhận ra sự thân thuộc ở một số người và vật mà bé nhìn thấy.

Sau thời gian này, thiên thần nhỏ có thể giữ đầu ổn định hơn, biết quay đầu về phía có âm thanh, bắt đầu có dấu hiệu muốn cầm nắm. Bé muốn khám phá, quan sát các bộ phận của cơ thể và có thể tạo ra các âm thanh gầm gừ nho nhỏ.

3. Giữa tuần 11 đến giữa tuần 12: Tuần của vận động

Ở giai đoạn này, bé sẽ biết dùng các giác quan để phân biệt thứ tự và sự tồn tại của vật thể trong môi trường xung quanh, sự chuyển đổi âm thanh, chuyển động, ánh sáng, hương vị, mùi và kết cấu.

Sau tuần này, bé sẽ bắt đầu biết lẫy, lật sấp, lật ngửa, ngóc đầu, xoay người theo nhiều hướng và biết dùng mắt để theo dõi một vật nào đó. Đồng thời, bé cũng cười nhiều hơn và thích nghe âm thanh ở những cao độ khác nhau.

4. Tuần khủng hoảng của bé và giữa tuần 14 đến giữa tuần 19

Đây là lúc bé bắt đầu hiểu 1 hành động sẽ dẫn đến kết quả gì và thử nghiệm cách mọi thứ xảy ra. Sau tuần này, bé sẽ:

Có     kỹ năng cầm nắm tốt hơn

Biết     đưa mọi thứ vào miệng

Cho     tay vào miệng mút

Biết     đưa mắt để tìm bố mẹ, người thân

Phản     ứng lại với hình ảnh trong gương

Nhận     ra tên của mình

Dừng     lại khi bú, đẩy núm vú hoặc bình sữa ra khi no.

5. Giữa tuần 22 đến giữa tuần 26: Tuần lễ của các mối quan hệ

Bé có thể di chuyển tốt hơn do các chi đã có sự phối hợp chặt chẽ với nhau. Lúc này, thiên thần nhỏ đã biết được mối quan hệ giữa mọi thứ.

Bé có thể cảm thấy căng thẳng và lo lắng vì bây giờ bé đã có thể nhận ra khoảng cách xa gần cũng như cảm thấy cô đơn, thiếu an toàn khi rời xa bố mẹ.

Sau tuần này, bé sẽ quan tâm hơn đến hành động của người khác. Bé bắt đầu biết nhấc người và ném mọi thứ để khám phá và xem bản thân có thể làm gì.

Ngoài ra, bé cũng bắt đầu hiểu các từ có nghĩa để thực hiện theo, biết cách thổi bong bóng bằng cách phun nước bọt, tạo ra âm thanh bằng cách chuyển động lưỡi, bắt đầu đứng lên với sự hỗ trợ.

6. Tuần khủng hoảng của bé: Giữa tuần 33 đến giữa tuần 37

Trẻ có thể nhận ra các thứ được nhóm lại hoặc đã được phân loại, phân biệt được đặc điểm củ­a sự vật và muốn khám phá.

Sau tuần này, bé sẽ hiểu một số từ, nhận ra sự phản chiếu của chính mình và có thể chơi các trò chơi như trò ú òa, bắt chước người khác, thể hiện cảm xúc của bản thân, thích chơi trò chơi, hát và bắt đầu tập bò.

7. Giữa tuần 41 đến giữa tuần 46: Thế giới của trình tự

Bé sẽ bắt đầu hiểu về trình tự, các bước để làm một việc gì đó và ghép các hành động lại với nhau. Sau tuần này, con có thể trả lời các câu hỏi đơn giản, chỉ vào các vật, biết cách nói chuyện điện thoại, bắt chước cử chỉ và cố gắng tự mặc quần áo.

8. Tuần khủng hoảng của bé: Giữa tuần 51 đến giữa tuần 54

Bé bắt đầu khám phá trình tự của những hành động cá nhân và kết quả của những hành động đó. Sau tuần này, bé sẽ hiểu mặc quần áo là một tín hiệu cho một hoạt động sắp diễn ra, thể hiện sự thích thú với những thứ bé muốn làm, tập vẽ và sử dụng việc quan sát để học tập.

9. Giữa tuần 59 đến giữa tuần 61: Tuần lễ của nguyên tắc

Các tuần khủng hoảng của bé đã đi đến những cột mốc cuối cùng. Đây lúc bé bước vào giai đoạn tập đi, có nhiều kỹ năng về thể chất, có thể bắt chước và đóng kịch, sử dụng ngôn ngữ để diễn tả cảm xúc và thu hút mọi người.

Bé cũng hiểu về sự hài hước, có thể thương lượng và mặc cả, cố gắng làm theo cách của mình. Sau tuần này, bé sẽ biết thể hiện tình cảm bằng nhiều cách (bao gồm cả giận dữ), bắt đầu xem xét và suy nghĩ về tương lai và có một số nỗi sợ không hiểu được.

10. Tuần khủng hoảng của bé: Giữa tuần 70 đến giữa tuần 76

Đến thời điểm này, bé đã gần được 20 tháng tuổi, có khả năng hiểu các từ ngữ và có thể sửa đổi hành vi cho phù hợp với hoàn cảnh. Bé cũng bắt đầu phát triển sự đồng cảm, biết sử dụng các hình bày tỏ và kỹ năng ngôn ngữ để thể hiện cảm xúc.

Sau tuần này, trẻ sẽ bắt đầu khám phá các giới hạn, tìm hiểu về quyền sở hữu và sự chia sẻ, bắt đầu hiểu biết đầy đủ hơn về khái niệm thời gian, bắt đầu nói và tiếp thu nhiều kiến thức hơn.

Mẹ cần làm gì khi bé ở trong giai đoạn tuần khủng hoảng?

Tuần khủng hoảng của bé là giai đoạn đánh dấu sự phát triển vượt bậc của trẻ về thể chất lẫn trí tuệ. Tuy nhiên, với cha mẹ, đây có thể là giai đoạn đầy khó khăn khi phải đương đầu. Dưới đây là một số bí quyết giúp bạn dễ dàng vượt qua giai đoạn đặc biệt này:

Kiên nhẫn với bé: Bé quấy khóc và bám dính bạn là dấu hiệu của cảm giác không     an toàn. Việc ôm ấp và trấn an trẻ sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.

Không cần quá lo: Các mốc thời gian trên chỉ là con số trung bình và không phải     bé nào cũng vậy, sẽ có bé đến sớm hoặc đến muộn. Ngoài ra, các biểu hiện của     bé trong giai đoạn này chỉ là quá trình phát triển tự nhiên nên mẹ không cần     quá lo.

Cố gắng cho bé bú nhiều hơn nhưng đừng ép nếu bé không muốn.

Dỗ bé đi ngủ sớm hơn bình thường và cắt bớt một giấc ngủ ngày nếu bé quấy khóc, khó chịu về đêm.      

Các bài viết của HiChiu chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Nếu cảm thấy bé có những dấu hiệu bất ổn hoặc biểu hiện khác thường khác bạn nên cho bé thăm khám và điều trị dưới sự hướng dẫn của y, bác sĩ. 

[wonderweeks]

Wonder weeks: Những tuần lễ giông bão của mẹ và bé

Các nhà nghiên cứu người Hà Lan đã đưa ra thuật ngữ wonder weeks để mô tả quá trình trẻ sơ sinh phát triển trí tuệ trong 20 tháng đầu đời.

Wonder weeks còn gọi là tuần lễ khủng hoảng, tuần lễ bão tố của con, tuần lễ biến đổi hay tuần lễ bỗng dưng khó ở của con. Có 10 thời điểm cụ thể thiên thần nhỏ bắt đầu biểu hiện sự phát triển của nhận thức cũng như trí tuệ. Những tiến bộ lớn này có liên quan đến sự thay đổi của não và hệ thần kinh, giúp bé mở rộng nhận thức và giác quan.

Tuy nhiên, thời gian trẻ sơ sinh phát triển trí tuệ cũng thường đi kèm với những giai đoạn khiến bố mẹ cảm thấy khó khăn. Bé sẽ hay khóc, bướng bỉnh, kỳ quặc, thường hay đói hoặc ăn không ngon và bị gián đoạn giấc ngủ.

1. Wonder week 5 - Khoảng giữa tuần 4 đến giữa tuần 5

Khi quá trình trao đổi chất phát triển, chu vi đầu cũng sẽ phát triển theo. Bé sẽ nhận thấy nhiều thứ hơn đang diễn ra xung quanh.

Sau tuần wonder week 5 , bé có khả năng quan sát mọi thứ thường xuyên hơn, phản ứng lại mỗi khi bạn chạm vào, bắt đầu có những nụ cười xã giao, phản ứng với mùi và thường tươi tỉnh hơn khi thức.

2. Wonder week 8 - Khoảng giữa tuần 7 đến giữa tuần 9

Trong wonder week 8, trẻ sẽ có thể nhận ra những hình thù đơn giản trong không gian hoặc bắt đầu sử dụng các chi của cơ thể, bắt đầu nhận ra sự thân thuộc ở một số người và vật mà bé nhìn thấy.

Sau wonder week 8, thiên thần nhỏ có thể nâng đầu ổn định hơn cũng như quay đầu về phía có âm thanh, bắt đầu có dấu hiệu muốn cầm nắm, khám phá, quan sát các bộ phận của cơ thể và tạo ra các âm thanh giống như tiếng bập bẹ.

3. Wonder week 12 - Khoảng giữa tuần 11 đến giữa tuần 12

Khi được 11 tuần tuổi, con yêu sẽ biết dùng các giác quan của mình để phân biệt thứ tự và sự tồn tại của vật thể trong môi trường xung quanh, sự chuyển đổi âm thanh, chuyển động, ánh sáng, hương vị, mùi và kết cấu.

Sau wonder week 12, bé sẽ biết cách dùng mắt để dõi theo thứ gì đó, hoạt bát và tươi vui hơn, đồng thời biết xoay người theo những hướng khác nhau hoặc muốn lắc lư người từ khu vực bụng đến lưng, bắt đầu tạo ra tiếng ồn như la hét hoặc rù rì, phản ứng với những âm thanh như tiếng cười, quan tâm đến ánh sáng và thích nghe âm thanh ở những cao độ khác nhau.

4. Wonder week 19 - Khoảng giữa tuần 14 đến giữa tuần 19

Trong hoảng thời gian này, trẻ có thể hiểu chu���i hành động sẽ dẫn đến kết quả như thế nào và thử nghiệm cách mọi thứ xảy ra. Sau wonder week 19, bé sẽ năng động hơn chẳng hạn như:

Có kỹ năng cầm nắm tốt hơn

Biết đưa mọi thứ vào miệng

Vận động nhiều với đồ chơi

Biết đưa mắt để tìm bố mẹ, người thân

Đáp lại hình ảnh của bản thân trong gương

Nhận ra tên của mình

Dừng lại khi bú, đẩy núm vú hoặc bình sữa ra khi no và có các cử chỉ thể hiện sự thiếu kiên nhẫn hoặc chán nản.

5. Wonder week 26 - Khoảng giữa tuần 22 đến giữa tuần 26

Khi lớn hơn, trẻ có thể di chuyển tốt hơn do các chi đã phối hợp chặt chẽ với nhau. Lúc này, thiên thần nhỏ đã biết được mối quan hệ giữa mọi thứ. Con sẽ thường cảm thấy căng thẳng và lo lắng vì bây giờ bé đã có thể nhận ra khoảng cách cũng như cảm thấy cô đơn, thiếu an toàn khi rời xa bố mẹ.

Sau giai đoạn wonder week 26, bé cũng có cảm giác hứng thú với những cách hành động khác nhau của mọi người, quan tâm đến những chi tiết nhỏ, bắt đầu nhấc người và ném mọi thứ để khám phá và xem bản thân có thể làm gì.

Con sẽ cố gắng tháo gỡ mọi thứ, đút thức ăn vào miệng người khác, hiểu các từ có nghĩa để thực hiện theo, thổi bong bóng bằng cách phun nước bọt, tạo ra âm thanh bằng lưỡi, bắt đầu đứng lên với sự hỗ trợ từ người lớn.

6. Wonder week 37 - Khoảng giữa tuần 33 đến giữa tuần 37

Trẻ có thể nhận ra các thứ được nhóm lại hoặc đã được phân loại, phân biệt được đặc điểm của sự vật và muốn khám phá.

Sau giai đoạn tuần wonder week 37, bé sẽ hiểu một số từ, nhận ra sự phản chiếu của chính mình và có thể chơi các trò chơi như trò ú òa, bắt chước người khác, thể hiện cảm xúc của bản thân, thích chơi trò chơi, hát và bắt đầu tập bò.

7. Wonder week 46 - Khoảng giữa tuần 41 đến giữa tuần 46

Bé sẽ bắt đầu hiểu về trình tự, các bước để làm một việc gì đó và ghép các hành động lại với nhau. Sau tuần wonder week 46, con có thể trả lời các câu hỏi đơn giản, chỉ vào các vật, biết cách nói chuyện điện thoại, bắt chước cử chỉ và cố gắng tự mặc quần áo.

8. Wonder week 55 - Khoảng giữa tuần 51 đến giữa tuần 55

Khi 51 tuần tuổi, bé sẽ thử nghiệm trình tự của những hành động cá nhân và hậu quả của những hành động đó. Sau tuần wonder week 55, bé sẽ hiểu mặc quần áo là một tín hiệu cho một hoạt động sắp diễn ra, thể hiện sự thích thú với những thứ bé muốn làm, tập vẽ và sử dụng việc quan sát để học tập.

9. Wonder week 64 - Khoảng giữa tuần 59 đến giữa tuần 64

Bé bước vào giai đoạn tập đi, có nhiều kỹ năng về thể chất, có thể bắt chước và đóng kịch, sử dụng ngôn ngữ để diễn tả cảm xúc và thu hút mọi người, có thể sử dụng và hiểu sự hài hước, có thể thương lượng và mặc cả, cố gắng làm theo cách của mình.

Sau tuần wonder week 64, bé sẽ biết thể hiện tình cảm bằng nhiều cách (bao gồm cả giận dữ), bắt đầu xem xét và suy nghĩ về tương lai và có một số nỗi sợ không hiểu được.

10. Wonder week 75 - Khoảng giữa tuần 70 đến giữa tuần 76

Đến thời điểm này, bé đã gần được 20 tháng tuổi, có khả năng hiểu các từ ngữ và có thể sửa đổi hành vi cho phù hợp với hoàn cảnh. Bé cũng bắt đầu phát triển sự đồng cảm, biết sử dụng các hình bày tỏ và kỹ năng ngôn ngữ để thể hiện cảm xúc.

Sau tuần wonder week 75, trẻ cũng sẽ thử nghiệm các giới hạn, tìm hiểu về quyền sở hữu và sự chia sẻ, bắt đầu hiểu biết đầy đủ hơn về khái niệm thời gian, bắt đầu nói và tiếp thu được nhiều kiến thức hơn.

Trẻ sơ sinh không thể nắm vững tất cả kỹ năng ngay lập tức sau mỗi bước phát triển. Thay vào đó, bé sẽ tập trung vào những điều mà bé thích và đơn giản. Theo dõi những kỹ năng của bé sau những wonder weeks sẽ giúp bạn hỗ trợ bé tốt hơn đấy.

11. Cách tính Wonder Week cho bé

Trải qua quá trình mang bầu vất vả, mẹ đã biết khái niệm “ngày dự sinh” và “ngày thực sinh”

Dựa trên việc theo dõi sự phát triển của bào thai, các bác sĩ sẽ tính toán và đưa ra ngày dự sinh. Tuy nhiên vì nhiều yếu tố tác động khác, ngày em bé chào đời (ngày thực sinh) khác với ngày dự sinh được dự đoán trước đó. Đặc biệt, với các em bé sinh non hoặc sinh đôi, sinh ba… khoảng cách giữa hai ngày này càng lớn.

Bộ não của bé đã phát triển ngay từ trong bụng mẹ và tiếp tục hành trình phát triển sau khi bé được sinh ra đời. Bởi vậy, thời gian phát triển trí não của một em bé liên quan đến tuổi kể từ khi được thụ thai chứ không phải từ khi được sinh ra. Vậy mẹ cần nhớ, cách xác định tuần khủng hoảng cần lấy ngày dự sinh làm mốc. 

Ví dụ đơn giản như sau: Nếu bé dự sinh vào ngày 20/10 nhưng chào đời vào ngày 05/10 thì mẹ sẽ tính tuần tuổi cho bé từ ngày dự sinh là ngày 20/10.

[wonderweeks]

Wonder Weeks là gì? Biểu hiện chung của wonder weeks

Thuật ngữ Wonder Weeks có thể đã trở nên quen thuộc với nhiều bậc cha mẹ. Tuy nhiên, cũng không ít người bối rối khi thấy con mình trở nên khó chịu bất thường. Những thông tin về Wonder Weeks hay biểu hiện của trẻ khi bước vào khoảng thời gian này sẽ giúp cha mẹ thấu hiểu con yêu hơn.

Lịch sử của Wonder Weeks

Năm 1992, hai nhà nghiên cứu về tâm lý giáo dục, sinh học hành vi người Hà Lan là tiến sĩ Frans X. Plooij và vợ của ông là tiến sĩ Hetty van de Rijt đã xuất bản một cuốn sách có tựa đề Wonder Weeks. Cuốn sách của họ là một tập hợp thông tin về cách trẻ sơ sinh phát triển và những gì cha mẹ có thể làm để hỗ trợ con trong từng giai đoạn.

Từ sự phổ biến của cuốn sách Wonder Weeks, thuật ngữ này đã được sử dụng với tần suất nhiều hơn. Nhiều bậc cha mẹ đã tìm kiếm trong cuốn sách Wonder weeks để hiểu rõ hơn lý do tại sao em bé của họ cư xử khác nhau giữa những giai đoạn phát triển.

Wonder Weeks chính xác là gì?

Wonder weeks là một thuật ngữ dùng để mô tả các giai đoạn phát triển mạnh mẽ của trẻ sơ sinh. Có những giai đoạn cao điểm khi mà bé phát triển nhanh chóng về cả thể chất và tinh thần. Ngược lại, có những khoảng thời gian bố mẹ không cảm nhận thấy con mình thay đổi nhiều. Sự tiến bộ vượt bậc này có thể nhận thấy qua các kĩ năng như học ngồi, học bò, cố gắng đứng vững và sau đó là tập đi.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những thay đổi tinh thần rõ ràng thường xảy ra trong não của trẻ dưới 20 tháng tuổi. Sau khoảng thời gian này, sự thay đổi tính cách và thể chất tiếp tục lớn hơn và phát triển hơn trước nữa để trẻ bước sang giai đoạn trưởng thành.

Khi nào là Wonder Weeks?

Thời gian bước vào Wonder weeks thường phụ thuộc vào từng bé. Có tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ sơ sinh như di truyền, môi trường, giới tính, sinh non, anh chị em,...

Nhưng thời gian trung bình được dự đoán là Wonder Weeks thường xảy ra:

5 tuần

8 tuần

12 tuần

17 tuần

26 tuần

36 tuần

44 tuần

53 tuần

Bên cạnh Wonder weeks thì đi kèm theo là thuật ngữ “Sunny weeks” hay còn gọi là nắng tuần. Đây là những tuần sau khi một em bé tiến bộ qua Wonder weeks và bước vào một giai đoạn phát triển hoàn toàn mới.

Bố mẹ có thể cảm thấy bé có vẻ thấy hạnh phúc hơn nhiều, chăm chỉ để học các kỹ năng mới và muốn cho thế giới thấy mình thông minh như thế nào. Trong những tuần nắng, các bé thường sẽ ngủ và bú tốt hơn, sẵn sàng khám phá và ít bám víu hơn.

Cũng giống như Wonder Weeks, Sunny Weeks thay đổi tùy theo từng bé. Những thống kê trung bình sẽ vào khoảng:

6 tuần

10 tuần

13 tuần

21 tuần

31 tuần

39 tuần

49 tuần

 58 tuần

Biểu hiện của Wonder week

Bố mẹ có thể dự đoán con của mình đang bước vào thời gian Wonder weeks với một số biểu hiện sau:

Quấy khóc cả ngày.

Đang ngủ ngon dậy khóc, càng dỗ càng khóc to và dường như không có cách gì để bé ngừng khóc.

Chán ăn, bỏ ăn, ăn ít (trước đó đang ăn rất tốt).

Đòi bế cả ngày, bám mẹ nhiều hơn.

Nhút nhát hơn, sợ người lạ.

Ghen tị.

Thay đổi tâm trạng nhanh chóng, đang vui có thể ngay lập tức khóc, đang khóc trở nên vui luôn.

Mút tay nhiều, thích ôm ấp một món đồ quen thuộc nhiều hơn.

Bạn nên làm gì trong Wonder weeks của trẻ?

Đầu tiên, Wonder Weeks có thể làm các bậc cha mẹ thấy căng thẳng và mệt mỏi. Do vậy, chính bạn cần phải giữ sức khỏe và tinh thần tốt để chăm sóc tốt nhất cho bé.

Bạn cần hiểu rằng bé quấy khóc không phải là một trạng thái vĩnh viễn. Hoặc dấu hiệu đòi bế, bám mẹ nhiều nhơn là thể hiện sự thiếu an toàn trong quá trình thay đổi tinh thần của bé. Do vậy, hãy ôm ấp và trấn an em bé của bạn sẽ giúp con cảm thấy tốt hơn. Bố mẹ cũng nên dành nhiều thời gian ở bên con trong thời gian này.

Các bậc cha mẹ có thể nhận thấy sự thay đổi trong thói quen ăn uống và ngủ của bé. Bạn có thể thay đổi thực đơn để con cảm thấy ngon miệng và dễ chịu hơn.

Nguyên nhân khác ảnh hưởng hành vi của trẻ ngoài Wonder weeks

Không chỉ trong thời gian Wonder weeks, em bé của bạn có thể quấy khóc vì một số nguyên nhân sau:

Bé không khỏe: Ốm đau, nhiệt độ tăng cao, cảm lạnh đều là những nguyên nhân làm trẻ khó chịu và quấy khóc.

Thay đổi môi trường: Chuyển nhà hoặc căng thẳng trong gia đình đều có thể là nguyên nhân thay đổi hành vi của trẻ sơ sinh.

Mọc răng

Thay đổi trong giấc ngủ: sự mệt mỏi, chuyển nơi ngủ từ cũi sang giường cũng có thể gây ra khó chịu cho trẻ.

Em bé của bạn có thể thuộc nhóm nhạy cảm ơn những đứa trẻ khác nên chỉ cần những dấu hiệu nhỏ cũng làm ảnh hưởng đến tinh thần.

Nếu bạn thật sự đang lo lắng về em bé của mình, hãy liên hệ với chuyên gia chăm sóc sức khỏe để kiểm tra tình trạng của con.