janfranke - Tumblr blog

janfranke · 3 years

Text

De leeuwentemmer van Gaza RAFAH – De Gazastrook zit potdicht, afgesloten door Israël en Egypte en met harde hand geregeerd door Hamas. In die ellende brengt een uitgerangeerde brandweerman twee leeuwen groot.

Gepubliceerd in Vrij Nederland, september 2015. All photo's by Thomas Schlijper

In de huiskamer van Sa’ad Adin Al-Jamin (54) in de stad Rafah in het zuiden van de Gazastrook wordt op de deur geklopt. Buiten klinken opgewonden kinderstemmetjes. Een man met een grote snor en een morsig colbert, een van de inwonende broers van Al-Jamin, opent de deur op een kier en houdt een wijsvinger voor zijn mond. Stil zijn, gebaart hij tegen de kinderen. Twee jongetjes in schooluniform komen glippen naar binnen en kijken met grote ogen naar de attractie in de huiskamer. Max and Moena, twee welpjes van drie maanden oud, liggen vredig op de bank te slapen. Een plastic bak met een laag bloed op de bodem herinnert aan de maaltijd die ze zojuist hebben gegeten. ,,Heel Gaza staat bij mij voor de deur om naar Max en Moena te kijken,” zegt Al-Jamin. Hij glundert van trots en steekt een sigaret op, de derde in tien minuten. ,,Ik moet vaak mensen wegsturen omdat het te druk voor ze wordt.”

De drie maanden oude welpjes in zijn huis zijn uitgegroeid tot lokale legendes, symbolen voor de afsluiting én de veerkracht van Gaza. Max en Moena werden geboren in de kleine dierentuin van Rafah uit ouders die jaren geleden door ondergrondse tunnels uit Egypte werden gesmokkeld. Drie keer al was de moeder van Max en Moena in Gaza zwanger,telkens stierven haar kinderen kort na de geboorte door oorlog, stress of slechte zorg. Terwijl de ouders op leeftijd raakten en de hoop op nieuwe leeuwen slonk, werd in buurland Egypte de regerende Moslimbroederpartij van Mohammed Morsi afgezet middels een gewelddadige coup. De nieuwe president, legergeneraal Sisi, vervolgt de Moslimsbroeders en andere politieke tegenstanders sindsdien meedogenloos. Morsi zit in de cel en werd in mei ter dood veroordeeld op beschuldiging van verantwoordelijkheid voor gewelddadige rellen waarbij Egyptische politieagenten omkwamen.

Het politieke tumult in buurland Egypte heeft grote gevolgen voor Gaza. Hamas, de islamistische Palestijnse beweging die de kuststrook sinds 2007 met harde hand bestuurt, is ideologisch verwant aan de Moslimsbroeders en onderhield goede banden met Morsi. Tot zijn val liet Egypte de ondergrondse smokkeleconomie min of meer ongemoeid. De naar schatting 1200 ondergrondse tunnels vormden Gaza’s voornaamste levenslijn voor goederen, en belastingen op de smokkelwaar waren de belangrijkste inkomensbron van Hamas. Sommige tunnels waren zo groot en geavanceerd dat er vrachtwagens doorheen konden rijden. Gazanen gingen geregeld op de thee bij familie aan de Egyptische kant van de grens, om diezelfde dag weer door een tunnel terug te keren. En er liepen leeuwen door, zoals de ouders van Moena en Max.

Maar na zijn coup draaide Sisi Hamas direct de duimschroeven aan. Hij beschuldigde de beweging van terroristische aanslagen op het Egyptische leger in de Sinaï-woestijn. De tunnels naar Gaza werden onder water gezet of met explosieven vernietigd. Een kat-en-muis-spel volgde waarbij Hamas langere, lager gelegen tunnels groef die dieper in Egypte uitkwamen om aan detectie te ontkomen. Uiteindelijk besloot het Egyptische leger tot een rigoureuze oplossing. De woonbuurten die het dichtst bij de grens met de Gazastrook lagen en waar veel tunnels uitkwamen, werden met de grond gelijk gemaakt. Bewoners moesten evacueren. De nekslag voor de ondergrondse smokkeleconomie kwam tijdens de vijftig dagen durende oorlog tussen Israël en Hamas in de zomer van 2014. Het Israëlische leger (IDF) constateerde dat Hamas wapens, strijders en cement door de tunnels smokkelde en bombardeerde het grensgebied uit de lucht. Vanaf een huis aan de rand van Rafah met uitzicht op de grens met Egypte zijn de verwoestingen nog altijd te zien. Een desolaat woestijnlandschap wordt slechts onderbroken door tientallen uitstulpingen die zijn afgedekt met wit plastic. ,,Dat zijn de ingangen van dichtgegooide tunnels,” zegt Abdallah Abu Ermana (34) op het dak van zijn huis aan de rand van Rafah. ,,Vroeger werkten ik met mijn broers dag en nacht in de tunnels. Nu zijn ze dicht en zitten we werkloos thuis.”

Tijdens een inspectie van een afgedekte tunnelingang op zo’n tweehonderd meter met de grens van Egypte wordt duidelijk waar hij op doelt. Al snel komt een bebaarde man van middelbare leeftijd op een ouderwetse motor aangereden. ,,Wegwezen hier, het is gevaarlijk,” zegt hij, zonder zich te identificeren. Vrijwel gelijktijdig komen drie jonge mannen aangelopen. Een van hen draagt een ouderwets machinegeweer losjes aan een schouderband. Ze maken een nerveuze indruk. ,,Als mensen te dicht bij de grens komen openen de Egyptische soldaten direct het vuur, zonder iets te vragen,” zegt een van hen.

De vijandigheid van het nieuwe Egyptische regime en de sluiting van de tunnels betekende de economische doodsteek voor Rafah, een stad van zo’n 45.000 inwoners die grotendeels leven van de smokkel. In het centrum van de stad hangen winkeliers verveeld kettingrokend op de stoep. Bijna de helft van de zaken in de winkelstraat zijn dicht, in de rest komen nauwelijks klanten. De winkeliers moeten nu leven van de verkoop van goederen die dagelijks met vrachtwagens via Israël worden ingevoerd. Maar die zijn veel duurder dan de smokkelwaar uit Egypte. Met een werkloosheidscijfer dat al jaren schommelt tussen de 40 en 60% kunnen maar weinig Gazanen zich deze prijzen veroorloven. Een jaar na de oorlog met Israël leven veel inwoners van Rafah nog altijd van voedselbonnen die door hulporganisaties van de Verenigde Naties worden verstrekt.

Voor leeuwentemmer Al-Jamin pakte de tunnelsituatie gunstig uit. Door de economische depressie en teruglopende bezoekersaantallen moest de directeur van de kleine dierentuin in Rafah Moena en Max met pijn in het hart verkopen. Hij had alleen nog geld om hun ouders te verzorgen. Verschillende vooraanstaande families uit heel Gaza boden tegen elkaar op. Zulke statusverhogende huisdieren wilde iedereen wel hebben. Uiteindelijk won Al-Jamin door 8.500 Amerikaanse dollars voor de welpjes te betalen, het equivalent van drie gemiddelde jaarsalarissen in Gaza. ,,En dat is nog niet alles,” zegt hij. ,,Iedere dag koop ik voor 30 sjekel (ongeveer € 7, red.) melk en vlees voor ze. Er gaat ook heel wat speelgoed doorheen, want ze eten bijna al hun knuffels op.”

Naast Moena en Max onderhoudt Al-Jamin een gezin van zes kinderen. Vier zonen en dochters wonen nog thuis. Zij slapen in afgesloten vertrekken waar de leeuwen niet mogen komen. Twee volwassen dochters zijn getrouwd en wonen in bij de familie van hun echtgenoot, zoals gebruikelijk in de conservatieve Gazaanse maatschappij. Van origine is Al-Jamin brandweerman, maar hij werkt al jaren niet meer. Toch krijgt hij zijn salaris doorbetaald, net als duizenden anderen uitgerangeerde Gazaanse ambtenaren. Dat zit als volgt. In 2007, twee jaar nadat het Israël leger zich terugtrok en de joodse nederzettingen in Gaza ontruimde, nam Hamas met veel geweld de macht over van de Palestijnse Autoriteit. Tientallen leden van de aan de Palestijnse Autoriteit gelieerde Fatah-partij werden standrechtelijk geëxecuteerd en van gebouwen gegooid, anderen vluchtten naar de Westelijke Jordaanoever. Het ambtenarenapparaat werd gezuiverd. Brandweermannen zoals Al-Jamin die lid zijn van Fatah werden vervangen door Hamas-loyalisten. Om de totale ineenstorting van de economie en een mogelijke burgeroorlog te voorkomen, werd besloten de salarissen van het ambtenarenapparaat van de Palestijnse Autoriteit in Gaza door te blijven betalen. Deze situatie duurt nu al acht jaar. De Europese Unie is de grootste geldschieter van dit disfunctionele ambtenarenapparaat.

Al-Jamin haalt zijn schouders op. ,,Tijdens de oorlog bombardeerde Israëlische vliegtuigen deze buurt. Het winkelcentrum om de hoek stond dagenlang in brand, maar ik mocht van Hamas niet helpen bij het blussen. Het complex ging geheel verloren. Laatst kwamen Hamas-mannen de veiligheid van mijn situatie met Moena en Max inspecteren. Ik heb er niets meer over gehoord. We negeren elkaar eigenlijk, Hamas en ik.”

Schizofreen

De schizofrene politieke situatie waarin Fatah-ambtenaren zoals Al-Jamin zich bevinden loopt als een rode draad door de Gazastrook. Ondanks verschillende toenaderingspogingen lukt het Hamas en Fatah niet een stabiele eenheidsregering te vormen die de geografisch gescheiden Palestijnse Gebieden kan besturen en vredesonderhandelingen met Israël kan voeren, mochten die weer beginnen. De aanhoudende Palestijnse verdeeldheid resulteert in een wonderlijke grensprocedure voor de weinige buitenlanders die in Gaza worden toegelaten. Na de zwaarbewaakte, ommuurde grensovergang met Israël volgt eerst een lange voettocht door een stalen kooi die leidt naar een checkpoint van de Palestijnse Autoriteit. Daar krijgen bezoekers een verblijfsvisum voor een aantal dagen. Vanaf het checkpoint van de Palestijnse Autoriteit verdeelt de plaatselijke taximaffia ritjes naar het Hamas-checkpoint een paar honderd meter verderop waar opnieuw controle en een visum volgt. Hamas en Fatah coördineren in de praktijk wel met elkaar, maar laten voor het oog van de camera’s geen kans onbenut om elkaar zwart te maken, zoals een echtpaar dat in scheiding ligt.

Ook Israël doet mee aan deze ingewikkelde politieke dans. Hoewel de Israëlische premier Benjamin Netanyahu tijdens de recente oorlog met Hamas continu verwees naar het politieke manifest van de beweging, waarin staat dat Hamas ‘heel Palestina zal bevrijden’ en Israël zal vernietigen, deed zijn leger geen poging Hamas van de troon te stoten ten gunste van een meer gematigd regime. Net als de Palestijnse Autoriteit lijkt Israël zich voorlopig neer te leggen bij de ijzeren grip van Hamas op de Gazastrook, al zullen de politiek leiders dit nooit met zoveel woorden zeggen. Het leidt tot een omslachtige manier van communiceren waarbij misverstanden snel tot oorlog kunnen leiden. Zo kwamen de raketten die de afgelopen maanden incidenteel vanuit Gaza op Israël werden afgeschoten niet van Hamas, maar van rivaliserende kleinere milities in Gaza. Hamas probeert deze beschietingen juist te voorkomen uit angst voor Israëlische represailles.

Die angst is niet ongegrond. Israël weet ook dat verschillende milities de raketten afvuren, maar reageert standaard met bombardementen op faciliteiten van Hamas. ,,Wij houden Hamas verantwoordelijk voor alles wat er in Gaza gebeurt,”zegt majoor Ariye Salicer, een woordvoerder van de IDF. ,,Hamas is verreweg de sterkste militie in Gaza en heeft de macht stevig in handen. Daarna komt de Islamitische Jihad met zo’n 10.000 strijders. Volgens onze informatie zijn er nog zo’n vijftien kleinere, radicalere organisaties actief zoals Islamitische Staat, die de macht in Gaza willen overnemen. Maar Hamas weet goed hoe het met concurrerende bewegingen om moet gaan,” voegt hij er grimmig aan toe.

Boten met straf

Dat Hamas in de ogen van rivaliserende milities te soft tegen Israël is geworden, voedt de hardnekkige geruchten dat Israël en Hamas in het geheim onderhandelen over een tienjarige wapenstilstand. Egypte zou daarbij als bemiddelaar optreden. Maar de kans op succes lijkt klein. Sinds de machtsovername door generaal Sisi doet de vijandigheid in Gaza jegens Egypte nauwelijks onder voor de haat tegen Israël. Door de vervolging van Hamas en het vernietigen van de smokkeltunnels wordt Egypte niet als onpartijdige bemiddelaar gezien.

Tijdens een bezoek aan de Israëlische marinebasis in de stad Ashdod op 38 kilometer ten noorden van de Gazastrook, wordt eens te meer duidelijk waar de Gazaanse aantijgingen tegen Egypte op gebaseerd zijn. Vanwege de geografische nabijheid was deze basis tijdens de zomeroorlog die door de IDF ‘Operatie Beschermende Ring’ wordt genoemd, het epicentrum van de marineactiviteiten voor de Gazaanse kust. Israëlische oorlogsschepen vuurden raketten af en sleepten ‘verdachte boten’ weg naar Ashdod. In vredestijd patrouilleren twee Israëlische marineschepen 24 uur per dag langs de grenzen van de viszone, een rechthoekig gebied dat de landgrenzen volgt en een paar kilometer de zee in reikt. Hier mogen Gazanen vissen, erbuiten varen is ten strengste verboden. De IDF heeft enkele buitenlandse journalisten uitgenodigd op de basis om aandacht te vragen voor een heugelijke gebeurtenis. Twintig Gazaanse visserboten die het afgelopen jaar in beslag werden genomen wegens het negeren van Israëlische bevelen worden deze maand opgeknapt en teruggegeven aan hun eigenaren. Op de basis mag niet worden gefotografeerd worden; de aanwezige commandanten moeten anoniem blijven. Tijdens het bezoek was continu een Israëlische communicatieofficier aanwezig die Nederlands spreekt.

,,Wij zijn heel bezorgd om de smokkel uit Egypte. Daarom patrouilleren onze schepen ook langs de zeegrens tussen Gaza en Egypte, en niet alleen aan onze kant,” zegt E., de hoogste officier van de basis. Aan boord van een van de patrouilleboten laat een Israëlische kapitein het radar zien. Op het scherm bewegen rode en blauwe stipjes langs de grenzen van de viszone vrijelijk door elkaar heen, terwijl over de radio schunnige grappen in het Hebreeuws worden gemaakt. ,,Wij zijn blauw, Egypte is rood. We werken uitstekend samen, want ook zij zijn bezorgd om de smokkel met Gaza. De gele vlekjes in onze buurt zijn Gazaanse vissers. Ze komen altijd dicht bij ons de buurt. Wij zijn bang dat er zelfmoordterroristen aan boord zijn. Als ze niet weggaan krijgen ze daarom een schot voor de boeg of nemen we de boten in beslag.” Op de kade van de basis liggen twintig vaalgele platte vissersboten van tien meter lang. Op de plek waar de motor hoort te zitten is het staal doorboord met tientallen kogelgaten. ,,Waarschuwingsschoten,” zegt de kapitein. ,,Deze boten hebben straf. Maar volgende maand willen we ze teruggeven als gebaar van goede wil.”

Max en Moena zijn ondertussen wakker geworden. Ze spelen met een stoffen leeuw die bijna niet van de echte dieren is te onderscheiden. Een van Al-Jamins zoon pakt Moena op en laat haar met haar nagels door zijn nagels krioelen. De schoolkinderen schateren het uit in een mix van angst en fascinatie. ,,Ongevaarlijk,” zegt Al-Jamin. ,,Alleen voor de tanden moet je nu al echt uitkijken.”

Hij zwijgt even en pakt een nieuwe sigaret uit het borstzakje van zijn colbert. ,,Ik houd gewoon van die leeuwen. Als ik zie hoe de kinderen met ze spelen word ik gelukkig. Ik zie dat het helpt."

#gaza #hamas #israel #tunnel #netanyahu

0 notes

janfranke · 6 years

Text

'ALS DE UNWRA IN ELKAAR KLAPT VERVALT GAZA IN CHAOS'

Maandag 3 september 2018, BNR Nieuwsradio

TEL AVIV / Prominente Israëliërs waarschuwen vandaag voor grote gevolgen als Amerika uit de VN-organisatie UNWRA stapt. 'Het is de grootste speler in Gaza, het is een soort staat binnen een staat', vertelt Jan Franke, correspondent in Israël.

RADIOGESPREK HIER

UNWRA zorgt onder andere voor de gezondheidszorg en het onderwijs in het Palestijns gebied. Als dat wegvalt is men bang dat Gaza in chaos vervalt. 'Tegelijkertijd strijken medewerkers van UNWRA soms een salaris op van 80.000 euro per jaar, zij hebben geen motivatie om de organisatie te hervormen.'

#UNWRA #Israel #Palestijnse gebieden

0 notes

janfranke · 6 years

Text

Een sieraad met het kampnummer van oma ter herinnering aan de Holocaust

Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad, 2 september 2018. Alle foto’s door Dave Sinai

Dana Rogozinski maakt sieraden met concentratiekampnummers om de massamoord op Joden te herdenken. Haar werk roept hevige emoties op in Israël, waar de Holocaust nog altijd springlevend is.

Het eerste sieraad was een gouden halsketting in de vorm van één letter en vier cijfers: A5674. Dat was het nummer dat de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog in het vernietigingskamp Auschwitz op de onderarm van Ella Lucak Rogozinski (91) tatoeërden. ,,Mijn oma liet haar leven lang dit nummer op haar arm aan mensen zien. Het was haar manier om te vertellen over wat er met haar in de Tweede Wereldoorlog was gebeurd", zegt haar kleindochter en juwelenontwerpster Dana Rogozinski (29).

Holocaustoverlevende

Oma Ella overleefde meerdere concentratiekampen en een dodenmars voordat ze in Bergen-Belsen werd bevrijd. Na de oorlog ontmoette ze haar man Jakob, ook een Holocaustoverlevende, in een kamp voor ontheemden. Het stel trouwde twee weken na de ontmoeting en emigreerde; eerst naar Israël, later naar de VS, waar Ella nog altijd woont. ,,Toen ze begon te dementeren zocht ik naar een manier om haar herinneringen te laten voortleven. Mijn oma had vijftig jaar als juwelier gewerkt, zo kwam ik op het idee." De halsketting met het nummer van haar oma, draagt Dana zelf, maar de bal begon al snel te rollen. Een oom wilde manchetknopen met het nummer, neefjes en nichtjes een armband. Later volgden anderen uit de Joodse gemeenschap in Jacksonville (Florida), waar Dana opgroeide.

Oorlogsverhalen van familie

Inmiddels is de Holocaustsieradenlijn Jakob Ella, naar Dana's grootouders, een hit. De Amerikaanse ontwerpster, die in Israël woont, verkoop de sieraden over de hele wereld. Via Facetime of Skype bespreken klanten de oorlogsverhalen van de familie en hun wensen voor het materiaal. Zulke stukken worden op maat gemaakt in een proces dat wel vier maanden kan duren.

Anderen willen een goedkoper standaardontwerp, bijvoorbeeld de populaire 'omgekeerde B', een referentie naar de beruchte spreuk 'Arbeit macht frei' die de nazi's cynisch boven de ijzeren poort van Auschwitz hadden aangebracht. ,,Ik krijg ook verzoeken van niet-Joodse mensen die niet werden getroffen in de Holocaust, maar die een sterke band met de gebeurtenis voelen en het verhaal willen vertellen", zegt Rogozinski, die tevens als vrijwilliger in het Israëlische Holocaustherdenkingscentrum Yad Vashem werkt. ,,Dan doe ik archiefonderzoek en ontwerp ik bijvoorbeeld een sieraad met een nummer van iemand wiens hele familie is uitgemoord. Het verhaal krijgen zij erbij."

'Deel van je leven'

Idan Nashnaz(28), een elektromonteur uit Be'er Sheva in het zuiden van Israël, is eigenaar van twee stukken uit de collectie van Jakob Ella. Ook hij heeft het nummer van de oma van Dana om zijn nek. ,,Mijn joodse familie komt oorspronkelijk uit Iran en was niet direct betrokken bij de Holocaust. Maar als je opgroeit in Israël wordt het deel van je leven." Nashnaz las over de sieraden op Facebook en nam contact op met Dana. ,,Het verhaal van haar grootmoeder emotioneerde mij zo dat ik het bij me wilde dragen."

Rogozinski's sieraden roepen regelmatig heftige reacties op in Israël, waar de Holocaust nog zeer aanwezig is. Middelbare scholen reizen ieder jaar af naar de Duitse vernietigingskampen in Europa en tijdens de verplichte militaire dienst wordt veel aandacht aan de tragedie besteed. De herdenking ligt uiterst gevoelig. Maar nu bejaarde Holocaustoverlevenden in hoog tempo uitsterven, zoeken jonge Israëliërs naar nieuwe manieren om de herinnering levend te houden.

Holocausttatoeages

De laatste jaren zijn (tijdelijke) Holocausttatoeages in opmars, een omstreden trend die werd gestart door kleinkinderen die het concentratiekampnummer van opa of oma op hun lichaam lieten aanbrengen. Tegenwoordig kun je hele gezinnen met een identiek nummer op de onderarm zien. Maar die tatoeages leidden tot boze reacties van Holocaustoverlevenden zelf, die de nummers als het ultieme, besmette symbool van ontmenselijking zien, én tot protesten uit religieuze hoek. Voor strenggelovige Joden zijn tatoeages, piercings en andere lichaamsversieringen verboden. ,,Ik wilde als 10-jarige jongen al een Holocausttatoeage, maar het kwam er niet van'', zegt Idan Nashnaz. Uiteindelijk koos hij voor de minder permanente ketting, maar hij sluit nog niets uit. ,,Ik begrijp de emoties, maar het is een persoonlijke keuze." Ook Dana Rogozinski erkent dat het heel gevoelig ligt. ,,Ik heb klanten die al een tatoeage hebben en ook mijn sieraad willen. Dat kan. Voor mij is belangrijk dat mijn werk wordt gebruikt voor de voorlichting over de Holocaust."

#holocaust #israel

0 notes

janfranke · 6 years

Text

Interview - Ayelet Shaked

Gepubliceerd in Elsevier Weekblad, 31 december 2016.

De Israëlische minister van Justitie Ayelet Shaked (40) geldt als een groot politiek talent en is het gezicht van het nieuwe Israël: rechts, liberaal, zelfbewust en assertief. Als het aan haar ligt, komt er geen Palestijnse staat.

#Israel #Palestijnse gebieden #westbank

0 notes

janfranke · 6 years

Text

Sinaï: bedevaartsoord voor de avontuurlijke wandelaar

Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad, 14 juli 2018. Alle foto’s door Dave Sinai

Egypte probeert een door terrorisme geteisterd schiereiland om te toveren tot toeristische attractie. Deze krant liep de route.

Donkere wolken pakken zich samen boven de berg van Mozes in de Sinaï-woestijn. Het regent hier maar een paar keer per jaar, maar als het gebeurt, is het heftig. Een stortbui leidt tot razendsnelle modderstromen die mensen en dieren honderden meters door de droge rivierbekkens kunnen sleuren, vaak met dodelijke afloop. Bliksemschichten flitsen in de hemel, de kamelen bewegen onrustig aan hun touwen.

,,Evacueren, nu'', roept gids Nasser Monten (41) naar zijn collega's. Zijn stem klinkt schor. In een razend tempo verplaatst zijn team het kamp in de rivierbedding naar een hoger gelegen herdershutje. Tentjes en keukengerei blijven achter. ,,We slapen hier vannacht'', meldt Monten opgewekt aan de groep doorweekte wandelaars in de hut. ,,Het onweer houdt nog even aan, maar morgenvroeg kunnen we gewoon verder.''

De toeristen, een gezelschap van jonge Egyptenaren uit de hoofdstad Caïro en doorgewinterde hikers van over de hele wereld, kijken opgelucht. Monten kan het weten. Hij is een bedoeïen, een woestijnnomade die al zijn hele leven dit gebied doorkruist.

Dit is het land van de Bijbel. Volgens het Oude Testament ontving Mozes hier de Tien Geboden. De berg Sinaï is een heilige plek voor joden, moslims en christenen. Vlakbij ligt het beroemde Katharinaklooster, een bedevaartsoord en werelderfgoedmonument. Nog maar enkele jaren geleden bezochten honderdduizenden reizigers en pelgrims de berg Sinaï en het klooster. Monten en zijn familie van de Jebeleya-stam leefden van het toerisme. Ze regelden taxiritjes naar het klooster, namen toeristen mee op trektochten door de bergen en verkochten religieuze snuisterijen.

Maar in 2011 zette de Egyptische revolutie alles op zijn kop. Twee gewelddadige coups stortten het land in politieke chaos. Jihadisten zagen kans zich in het noorden van de dunbevolkte Sinaïwoestijn te nestelen en richtten een lokale afdeling van Islamitische Staat (IS) op. Er volgde een brute campagne van aanslagen op Egyptische militairen en burgers, christenen in het bijzonder. Europese landen waarschuwden hun burgers voor de dreiging in Egypte.

Een aanslag van IS op een vliegtuig vol Russische toeristen uit de populaire badplaats Sharm al-Sheikh kostte in 2015 het leven aan alle 224 inzittenden. Het was de doodsteek voor het toerisme, een van de belangrijkste pijlers van de Egyptische economie. Veel bedoeïenen in Sinaï raakten aan lager wal. Sommigen trokken naar Caïro, in de hoop op werk. Anderen moesten hun kamelen verkopen om de kinderen te kunnen voeden. Hun eeuwenoude nomadencultuur dreigde voorgoed te verdwijnen.

Gefascineerd door Sinaï Precies op dat moment verscheen de Brit Ben Hoffler (45) ten tonele. Hoffler, een reisboekenschrijver en duiker naar scheepswrakken, werkte in Caïro en raakte gefascineerd door de Sinaï. Voor zijn wandelboek over het gebied doorkruiste hij de hele woestijn, gebruikmakend van een zorgvuldig opgebouwd netwerk binnen de grootste bedoeïenenstammen. ,,Ik ontdekte dat het imago van Sinaï niet overeenkomt met de werkelijkheid. Alleen in een kleine zone in het noorden zijn problemen met de veiligheid, maar dat gebied is hermetisch afgesloten door het Egyptische leger'', zegt hij ,,In het zuiden is het al jaren rustig en IS is er niet actief."

Gidsen van drie bedoeïenenstammen plannen de route van de Sinai Trail bij het kampvuur © Dave Sinai

Drie lokale bedoeïenenstammen legden hun vetes bij en besloten een nieuw soort toerisme in Sinaï te ontwikkelen: trektochten voor avontuurlijke reizigers, die willen onderduiken in de lokale cultuur. Twee jaar lang liepen de stammen met gps-trackers door de woestijn, om nieuwe routes in kaart te brengen en gidsen op te leiden. Het was de geboorte van Darb Sinaï, een 220 kilometer lange voettocht van Nuweiba aan de Rode Zee dwars door de woestijn naar Jabal Katharina, de hoogste bergtop van Egypte. Kamelen dragen de meeste bagage, maar de tocht is fysiek zwaar. Deelnemers leven op een lokaal dieet van platte broden, witte kaas met za'atar, salades en gitzwarte koffie en slapen onder de sterrenhemel.

,,Ik heb maanden getraind voor deze tocht'', zegt de Egyptische deelneemster Yasmin Elbeih (25) uit Caïro, terwijl ze haar gezwollen kuiten masseert. ,,Ik wist heel weinig over de bedoeïenen voordat ik hiernaartoe kwam. In Caïro denken ze dat het allemaal drugsdealers en terroristen zijn. Maar onze gidsen vertellen 's avonds bij het kampvuur prachtige verhalen over de natuur en de geschiedenis van Sinaï. Ik heb me nog nooit zo vrij gevoeld."

Sinds 2016, toen de route voor toeristen werd opengesteld, trekt het toerisme in Sinaï langzaam weer aan. Het Egyptische leger deelt met een voortdurend grootschalig offensief harde klappen uit aan IS in het noorden. Inmiddels hebben acht van de twintig bedoeïenenstammen zich aangesloten bij de route, die nu al 550 kilometer beslaat en 52 dagen duurt.

Iedere stam deelt in de opbrengsten en is verantwoordelijk voor de veiligheid van de wandelaars in het eigen territorium. Het is voor het eerst in honderd jaar dat de stammen in Sinaï weer zo nauw samenwerken. Ook de regering in Caïro steunt het initiatief. Voor Nasser Monten betekent Darb Sinaï zijn redding. ,,Ik heb het geprobeerd, maar ik kan niet buiten deze woestijn leven. Ik hoor in de bergen, slapend onder de sterrenhemel.''

#Egypte #Sinai #IS

5 notes · View notes

janfranke · 6 years

Audio

My story for National Public Radio (NPR), May 18th 2018

Egypt opens its border crossing with the Gaza Strip during the Muslim holiday Ramadan. NPR reports that the opening was the result of talks between Egypt and Hamas in Cairo.

Egyptian president Abdel Fattah el-Sisi personally announced the news. The opening of the border crossing would ,,alleviate the burdens of the brothers in the Gaza Strip,” El-Sissi wrote on his official Twitter-account. This will be the longest consecutive opening of the crossing since 2013. Egypt and Israel maintain a tight blockade on Gaza, which is ruled by Hamas. The Egyptian opening promises relief after 114 Gazans were killed and thousands more were wounded by the Israeli army in recent weeks during demonstrations at the border with Israel. Hamas leader Ismail Haniyeh said the opening was the result of talks with Egyptian officials in Cairo. For NPR News, I’m Jan Franke in Tel Aviv.

#Egypt #Gaza #NPR #S

0 notes

janfranke · 6 years

Link

"We gaan naar Gaza, waar net als elders ter wereld jongeren hevig geïnteresseerd zijn in liefde en seks. Verslaggever Jan Franke spreekt met vier jongeren over hun ervaringen."

#Gaza

0 notes

janfranke · 6 years

Link

#Hamas #Fatah #Gaza

0 notes

janfranke · 6 years

Text

Nederland steunt EU-consortium tegen Israël

Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad en de regionale dagbladen, 20 oktober 2017.

Nederland steunt de EU-landen die financiële compensatie van Israël eisen voor de vernieling van ontwikkelingsprojecten op de Westelijke Jordaanoever. Dat schrijf het ministerie van Buitenlandse Zaken na vragen van het AD.

Acht EU-landen eisen financiële compensatie van Israël wegens de sloop van met Europees geld betaalde hulpprojecten op de Westelijke Jordaanoever door Israëlische soldaten. Dat blijkt uit een officiële protestbrief die door Franse krant Le Monde is ingezien. Nederland ondertekende de brief niet, maar steunt het initiatief wel. ,,Nederland is voorstander van gezamenlijk optreden om een krachtig signaal af te geven tegen de sloop van scholen en andere Palestijnse eigendommen," schrijft minister Koenders van Buitenlandse Zaken in een verklaring aan het AD.

Dat Nederland de gezamenlijke brief niet ondertekent is opmerkelijk, omdat in juni een door Nederland betaald zonne-energieproject in het Palestijnse dorp Jubbet adh-Dhib op de Westelijke Jordaanoever werd vernield door Israëlische soldaten.

Oplossing

Die vernieling leidde tot krachtige veroordelingen van minister Koenders en premier Rutte. Daarop beloofde de Israëlische premier Netanyahu in een persoonlijke gesprek met Rutte de situatie op te lossen. Begin oktober werden de Nederlandse zonnepanelen en andere apparatuur teruggegeven en opnieuw geïnstalleerd in het Palestijnse dorp, dat niet op het elektriciteitsnet is aangesloten. Daarmee lijkt de zaak voor Nederland voorlopig afgedaan. Maar nadat in augustus opnieuw een Europees hulpproject op de Westelijke Jordaanoever door Israël werd ontmanteld, besloten Frankrijk, Italie, Spanje Belgie, Zweden, Ierland, Denemarken en Luxemburg gezamenlijk in actie te komen. ,,Nederland heeft dit project niet medegefinancierd, maar steunt de eis om compensatie zeer," aldus Koenders.

Nederland heeft dit project niet medegefinancierd, maar steunt de eis om compensatie zeer

Israël en de Europese Unie botsten de laatste maanden voortdurend over de situatie op de Westelijke Jordaanoever. Volgens Israël worden met Europees geld betaalde ontwikkelingsprojecten zonder vergunning gebouwd. De Europese landen werpen tegen dat deze vergunningen nauwelijks door Israël worden verstrekt, waardoor zij geen effectieve hulp kunnen organiseren. De EU is al jaren de grootste geldschieter van de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Sinds 2000 maakte de Europese Commissie meer dan 700 miljoen euro over aan Palestijnse doelen. Maar een onafhankelijke Palestijnse staat lijkt nog geen stap dichterbij.

Vrede

Gisteren veroordeelde minister Koenders eveneens de Israëlische plannen voor de bouw van duizenden woningen in Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. ,,De voorgestelde besluiten roepen de vraag op welke vrede Israël voor zich ziet," zei Koenders in reactie op de plannen. ,,Feitelijke uitbreiding van de illegale nederzettingen is op geen enkele manier te rijmen met de tweestatenoplossing."

https://www.ad.nl/buitenland/nederland-steunt-eu-consortium-tegen-israel~a3017844/

#Westbank #Netanyahu #nederzettingen

0 notes

janfranke · 7 years

Link

TEL AVIV - Een belangrijk moment voor de Palestijnen. De grenzen van Gaza gaan na tien jaar weer langzaam open. Door de verzoening tussen Hamas en Fatah komt de grenscontrole weer in handen van de Palestijnse Autoriteit. En dat was een voorwaarde voor Egypte en Israël om de totale blokkade van Gaza op te heffen.

0 notes

janfranke · 7 years

Text

EU-landen eisen compensatie van Israël voor vernielingen Westbank

Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad en de regionale dagbladen, 19 oktober 2017.

TEL AVIV - Acht Europese landen eisen financiële compensatie na de Israëlische vernieling van Europese hulpprojecten op de Westelijke Jordaanoever. Ook een Nederlands project werd vernield, maar Den Haag heeft de brief niet ondertekend.

Na jaren van incidenten is de maat nu vol. Israël moet 31.252 euro betalen voor de vernieling van met Europees geld betaalde hulpprojecten op de Westelijke Jordaanoever. Dat schrijven Frankrijk, Italie, Spanje Belgie, Zweden, Ierland, Denemarken en Luxemburg in een protestbrief die door de Franse krant Le Monde is ingezien. Volgens diplomaten wordt de brief eerdaags op het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken in Jeruzalem bezorgd. De brief is een primeur. Niet eerder tekende een consortium van Europese landen op deze wijze officieel protest aan tegen Israël.

Zonnepanelen

De zaak kwam in juni aan het rollen. Toen traden Israëlische soldaten onaangekondigd het dorp Palestijnse dorp Jubbet adh Dhib op de Westelijke Jordaanoever binnen. Ze namen zonnepanelen en overige apparatuur van een door Nederland betaald zonne-energie project in beslag. De schade liep in de tienduizenden euro’s. Den Haag reageerde woedend. Premier Rutte kaartte de kwestie in een telefoongesprek persoonlijk aan bij de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Die interventie boekte resultaat. Israël bond in en begin oktober werden de zonnepanelen teruggeplaatst in het kleine Palestijnse dorp, dat niet op het elektriciteitsnetwerk is aangesloten. Maar daarmee was de kous nog niet af.

Want in augustus Israël ontmantelde opnieuw met Europees geld betaalde hulpprojecten op de Westelijke Jordaanoever. De groep van acht Europese landen, onder leiding van België, besloot het er niet bij te laten zitten en eist dat Israël de in beslag genomen goederen teruggeeft of overgaat tot financiële compensatie. De kwestie rond de hulpprojecten gaat uiteindelijk om de vraag wie er op de Westelijke Jordaanoever mag bouwen. Zo’n 60 procent van de Westelijke Jordaanoever valt volledig onder Israëlisch militair bestuur. Israël geeft in dit gebied nauwelijks bouwvergunningen ten behoeve van Palestijnen af: in 2015 werd slechts 1.8 procent van de aanvragen gehonoreerd.

Sport

De Europese Unie streeft naar een onafhankelijke Palestijnse staat in dit gebied en geeft al jaren forse financiële steun aan ontwikkelingsprojecten voor de Palestijnse bevolking. In veel gevallen wordt voor deze projecten geen vergunning bij de Israëlische autoriteiten aangevraagd, vanwege de zeer lage slagingskans en lange bureaucratische procedure. Daarmee gokken Europese landen op de Israëlische bereidheid een oogje toe te knijpen. Maar steeds vaker grijpt Israël in. Dat de Europese brief bij Israël het gewenste effect sorteert is zeer onwaarschijnlijk. De rechtse regering van Netanyahu staat kritisch tegenover iedere Europese inmenging op de Westelijke Jordaanoever. Israëlische politici maken er een sport van in het parlement openlijk naar de Europese Unie uit te halen.

Nederland kiest op dit moment voor een minder confronterende koers met Jeruzalem. Uit antwoorden op Kamervragen die over de in beslag genomen zonnepanelen werden gesteld blijkt dat Den Haag de teruggave van de zonnepanelen slechts als een tijdelijke oplossing beschouwt.

Den Haag wacht Israëls besluit over het bestemmingsplan voor het dorp af. Nederland wil dat het dorp Jubbet adh Dhib op het elektriciteitsnetwerk wordt aangesloten. Dat Israël hierin tegemoet komt, is niet waarschijnlijk.

#Israel #EU #Netanyahu #Rutte

0 notes

janfranke · 7 years

Link

Russische hackers zouden het beveiliginssoftware bedrijf Kaspersky gebruiken om binnen te kunnen dringen bij de Amerikaanse overheid. De Israëlische geheime dienst zou Amerika hierover twee jaar geleden al hebben gewaarschuwd. Volgens Israël-correspondent Jan Franke gaat dit een groot probleem worden voor het Russische Kaspersky. 'Dat gaat ze in de portemonnee raken.'

Sleutel

De hack kwam aan het licht toen de Israëliërs zelf bezig waren om Kaspersky te hacken. 'Terwijl ze daar mee bezig waren kwamen ze er achter dat de Russen ook in het systeem zaten', vertelt Franke. De reden dat zowel de Russen als de Isrealiers bij Kaspersky binnen probeerde te komen heeft te maken met het product dat het bedrijf maakt. 'Het inbreken bij een anti-virusbedrijf kan de sleutel zijn tot héél veel andere bedrijven.'

Gevolgen Kaspersky

Dat de hack nu naar buiten komt heeft grote gevolgen voor het Russische bedrijf. 'Dit is een drama voor Kaspersky', zegt hij. 'De Amerikaanse overheid heeft al aangekondigd dat Kaspersky per direct niet meer gebruikt mag worden, dus dat gaat ze in de portemonnee raken.'

0 notes

janfranke · 7 years

Text

Op terreurcursus in Israël

Deze reportage verscheen in Elsevier Weekblad op 24 augustus 2017

GUSH ETZION - Op de Westelijke Jordaanoever trainen toeristen met Israëlische soldaten op terreuraanslagen. De groeiende industrie is verweven met de grimmige realiteit in het land.

Op een industrieterrein even buiten de Joodse nederzetting Efrat op de Westelijke Jordaanoever klinkt het geratel van automatische geweren en luid geschreeuw. Mannen in zwarte t-shirts en Tabor-machinegeweren aan een schouderband rennen af en aan. Ze zijn gespierd en getatoeëerd en ze praten in afgemeten zinnen doorspekt met slang uit het Israëlische leger. Een groepje toeristen in korte broek staat er wat verloren bij. ,,Hier leren Joden nieuwe manieren van oorlogvoering. Net als het vechten met de pijl en boog in de tijd van Koning David,” zegt Eitan Cohen (42) even later tegen de toeristen, die op zijn luide bevel netjes in gelijke rijen in een zaaltje zijn gaan zitten. Hij wijst naar Boaz en Ya’akov (“geen achternamen”), grijze mannen in legeruniformen die de deur bewaken, de handen op hun wapens. ,,Wij zijn Team 6 en ik ben de baas. Vandaag doen jullie wat ik zeg en verder geen gezeik.” Het rumoer van de toeristen verstomt.

Lees de hele reportage tegen betaling hier via Blendle

0 notes

janfranke · 7 years

Text

Israël zet zich schrap voor aanval Hezbollah

Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad en de regionale dagbladen, 23 september 2017.

GOLANHOOGTEN - Israël slaat alarm: door Iran gesteunde milities staan aan de grenzen. Het land bereidt zich voor op een oorlog tegen Syrië én de Libanese Hezbollah.

Boven het noorden van Israël klinkt het geraas van gevechtsvliegtuigen, helikopters en drones. Op de grond langs de grens met Libanon bewegen duizenden Israëlische soldaten en reservisten in olijfgroene uniformen. Ook tanks en artillerie, de marine en de afdeling digitale oorlogsvoering zijn in stelling gebracht.

Het wapenvertoon is onderdeel van Israëls grootste militaire oefening in bijna twintig jaar, die vorige week werd afgerond. Tijdens de tien dagen durende oefening werd een verwoestende oorlog tegen Hezbollah in Libanon nagespeeld, compleet met evacuaties van dorpen aan de grens en een rakettenregen op het noorden van het land. Volgens de Israëlische legerleiding staat de oefening los van de recente spanningen in het gebied, maar dat gelooft eigenlijk niemand. Al weken stapelen de incidenten langs de noordgrens zich op. Maandag haalde Israël met een Patriot-raket een drone neer boven de gedemilitariseerde zone op de Golanhoogvlakte tussen Israël en buurland Syrië. Het onbemande vliegtuigje zou een spionagetoestel van Hezbollah zijn geweest. Eerder werd melding gemaakt van ondergrondse wapenfabrieken waar Hezbollah duizenden geavanceerde raketten zou produceren.

Lees de hele reportage hier via Blendle.

#Israel #Hezbollah #Syrie #Iran

0 notes

janfranke · 7 years

Text

SCOOP - Israël sloopt Nederlands ontwikkelingsproject

Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad en de regionale dagbladen, 30 juni 2017.

TEL AVIV - Israël heeft een Nederlands ontwikkelingsproject op de Westelijke Jordaanoever gesloopt. Het gaat om 96 zonnepanelen en andere apparatuur voor de elektriciteitsvoorziening van het Palestijnse dorp Jubbet adh Dhib. Vorig jaar betaalde Nederland ongeveer een half miljoen euro voor het project.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag is woedend. ,,Wij hebben direct ernstig geprotesteerd bij de Israëlische autoriteiten en aangedrongen op teruggave van de goederen. We bekijken momenteel de precieze schade en welke volgende stappen genomen kunnen worden”, zegt woordvoerder Chris Bakker. Volgens COGAT, het Israëlische bestuur op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook, waren de Nederlandse zonnepanelen illegaal. ,,De noodzakelijke vergunningen ontbraken. Er is nu ook een bouwverbod voor zonnepanelen in het dorp opgelegd. We benadrukken dat het dorp andere elektriciteitsbronnen heeft”, schrijft COGAT in een verklaring aan deze krant.

Het Palestijnse dorp Jubbet adh Dhib

Woensdagochtend drongen Israëlische soldaten het dorp binnen. ,,De Israëlische soldaten probeerden ook de batterijen weg te slepen, maar die waren blijkbaar te zwaar. Ze zijn wel beschadigd”, zegt Tamar Cohen (40), uitvoerend manager van Comet-me, de organisatie aan wie Nederland het geld voor de zonnepanelen doneerde. Het Israëlische leger ontruimt regelmatig Palestijnse nederzettingen wegens het ontbreken van eigendomsaktes of bouwvergunningen. ,,Maar dat gaat altijd eerst via de rechtbank en dan kunnen wij procederen. Dit is de eerste keer dat de soldaten onaangekondigd spullen in beslag namen”, aldus Cohen.

Dit is de eerste keer dat de soldaten onaangekondigd spullen in beslag namen

Nederland doneert jaarlijks tientallen miljoenen euro’s aan projecten voor Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Vaak vragen de hulporganisaties geen bouwvergunningen aan bij het Israëlische militaire bestuur vanwege de lange wachttijden en de zeer lage slagingskansen. In de praktijk betekent dit dat de projecten afhankelijk zijn van de Israëlische welwillendheid. Elad Orian, oprichter en directeur van hulporganisatie van Comet-me, snapt niet waarom de soldaten het dorp binnenvielen. ,,De zonnepanelen werken al een half jaar. Ze bedreigen niemand. In de buurt van van het dorp zijn een aantal illegale Joodse nederzettingen. Daar wordt niets afgebroken of geconfisqueerd."

De internationale gemeenschap stelt dat Israël de Westelijke Jordaanoever illegaal bezet en streeft naar een onafhankelijke Palestijnse staat in delen van het gebied. Maar het Israëlisch-Palestijnse vredesproces zit al jaren muurvast. Het is niet voor het eerst dat Israël door Nederland gefinancierde projecten in de Palestijnse Gebieden op de korrel neemt. In 2015 legden Israëlische troepen beslag op door Nederland betaalde landbouwmachines voor Palestijnse boeren uit het dorp Kusra op de Westelijke Jordaanoever. De boetes die de boeren aan het Israëlische leger moesten betalen om de machines terug te krijgen, werden ook door Nederland betaald, omdat die ‘niet door de boeren zelf kunnen worden opgebracht’. En in 2000, tijdens de Tweede Intifada, beschoten Israëlische tanks een mede door Nederland gefinancierde haven in aanbouw in de Gazastrook. Daarbij ging de Nederlandse bijdrage van 23 miljoen euro in rook op.

#ISrael #Palestijnen

1 note · View note