maxreiziger-blog

[maxreiziger-blog]

Uprooted

[maxreiziger-blog]

Je hebt geen macht over mij. Ik laat mijn lot niet door jou beslissen!

[maxreiziger-blog]

De golven klotsten vrolijk op het gestage ritme van de roeiriemen. Max roeide stevig door - ze wilde de andere boten zo snel mogelijk inhalen. Flarden van muziek en uitgelaten stemmen kaatsten over het water. Zelden zond een groep boten zo’n goede sfeer uit als deze. Nog een klein stukje roeien en het kleine bootje zou er ook bij horen.

Dalğalar avarların sabit ritmində sevinclə rəqs edirdilər. Maks qətiyyətlə avarlamağa davam edirdi - digər qayıqlara mümkün qədər tez çatmaq istəyirdi. Musiqi və həyəcanlı səslər suyun üzərindən dalğalanırdı. Bir qrup qayığın belə gözəl ab-hava yayması nadir hal idi. Bir az daha avarlamaq yetərdi ki, kiçik qayıq da bu  qrupa qoşulsun.

The waves lapped cheerfully to the steady rhythm of the oars. Max rowed firmly on - she wanted to catch up to the other boats as quickly as she could. Traces of music and exhilarated voices skipped across the water. Seldom did a group of boats radiate such a good atmosphere as this one. Just a little bit further to row and the small boat would be a part of it too. 

Illustrator’s note: I went to my first canal pride this year. It was the first time I celebrated Pride, ever. As someone who uses the term pansexual* to describe herself, lacking a better term,  it sometimes feels as if I have some distance to cover to feel included in a pride movement. I rarely see the term being mentioned and in my experience, it is extremely difficult to explain to other people. I hope this will change in the near future. Nevertheless, I had a wonderful experience. 

I wish the whole world a happy pride month!

*Don’t know the term? (link)

[maxreiziger-blog]

Tiflis may ayının sonunda xüsusən gözəl olur. Şəhər yay libasına bürünür, günəş küçələri isidir, ağaclar binaların üstündə yarpaqlarının kölgələrini oynadır. Maks, Rustaveli küçəsinin başlanğıcı ilə gedərkən, ağ sarayın önündə ayaq saxlayıb, binanın içərisinə keçdi. Bu gün orada Şərqin ilk parlament respublikası yaranacaqdı. 1918-ci il, mayın 28-i, Rustaveli küçəsindəki sarayın ikinci mərtəbəsində toplaşan insanlar Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müstəqilliyini elan etməyə hazırlaşırdılar. Onların yaradacaqları dövlət qadınlara səsvermə hüququ verən ilk əksərən müsəlman əhalili respublika olacaqdı. (Təəssüf ki, iki ildən sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baniləri ya qətlə yetiriləcək, ya da həyatlarını xilas etmək üçün qaçmalı olacaqlar.) Tiflis is het mooist tegen het einde van de meimaand. De stad draagt haar zomerse jurk, de zon verwarmt de straten en de schaduwen van de bladeren dansen op de gebouwen. Tijdens een wandeling door de Rustaveli straat, stopte Max voor een wit paleis en ging naar binnen. Op die dag zou de eerste parlementaire republiek worden opgericht. De mensen verzamelden zich op de tweede verdieping van het paleis aan de Rustaveli straat op achtentwintig mei 1918, paraat om de onafhankelijkheid van de Democratische Republiek van Azerbeidzjan te verklaren. De staat die zij zouden oprichten zou het eerste land met een islamitische meerderheid onder de bevolking zijn, die vrouwen het recht om te stemmen zou geven. (Jammer genoeg zouden, minder dan twee jaar na deze dag, de stichters van de Democratische Republiek van Azerbeidzjan worden vermoord of gedwongen in ballingschap te gaan om hun leven en dat van hun families te redden.)

[maxreiziger-blog]

[maxreiziger-blog]

Günlərin bir günü, Maks 1968-ci il oktyabrın 16-ı, Meksiko şəhərinə ayaq qoydu. Şəhərdə insanlar ora-bura tələsirdilər, turistlər, bir-neçə eyni uniforma geyinmiş qruplar gəzişirdilər. Maks yaxındakı ən böyük tikili, Olimpiya Stadionuna tərəf getdi. Bu anlarda orada kişilər arasında 200 metr məsafəyə qaçış başa çatırdı. Maks daha sonra nələr baş verəcəyini bilirdi. O, ürək ağrısı ilə yarışı ikinci bitirən Piter Normana baxdı. Tanınmayan gənc Piter, hamı üçün gözlənilməz şəkildə Avtraliya üçün gümüş medalı qazanmışdı. Bir az sonra, Maks bir cüt qara dəri cildinə girərək, tarixi söhbətin şahidi oldu. Mükafatlandırılma mərasimini gözləyən yarış qalibləri, Tommi Smit, Piter Norman və Con Karlos o zaman üçün inqilabi bir hərəkət etməyə hazırlaşırdılar. Qaradərili Smit və Karlos “İnsan Hüquqları üçün Olimpiya Layihəsi” hüquq müdafiəsi təşkilatının nişanlarını və qara əlcəklər geyinib, qaradərililərin seqreqasiyasına qarşı etiraz etməyə hazırlaşırdılar. Onlar üçün gözlənilməz olsa da, avstraliyalı Norman onları dəstəklədi və özü də bir nişanı yaxasına taxdı.Maks həyəcanla hadisələrin davamını gözləyirdi. Smit və Karlos son anda gördülər ki, yalnız bir cüt əlcək var. Fikirlərindən daşınmaq istəyən idmançıları Norman ruhlandırdı. O, əlcəklərin hər tayının bir idmançı tərəfindən geyinilməsini və birinin sol, digərinin isə sağ əlini qaldırmasını təklif etdi. Beləcə, Tommi Smit və Con Karlos bütün dünyanın gözləri önündə başlarını aşağı salıb, əllərini göyə qaldırdılar. Maks stadiona düşən sükutun səbəbi olduğundan çox qürurlandı. Piter Normanı isə başqa faciə gözləyirdi. O, taxdığı nişana görə öz vətənində repressiya və haqsızlıqlarla üzləşdi, dünya ictimaiyyəti isə onun idmançı yoldaşlarına göstərdiyi dəstəkdən xəbərdar olmadı və onu unutdu.

Op een dag, kwam Max op naar het Mexico-stad van 16 oktober 1968. Om haar heen liepen mensen gehaast rond in de stad. Toeristen en een paar verschillende groepen gekleed in hetzelfde uniform wandelden voorbij. Max liep naar het grootste gebouw in de buurt, wat het Olympische stadion bleek te zijn. Op dat moment liep er een hardloopwedstrijd, de 200 meter van mannen, ten einde. Max wist al wat er ging gebeuren en keek met pijn in hart naar Peter Norman, de winnaar van de tweede plaats. Niemand had verwacht dat de onbekende jongeman Peter een zilveren medaille zou binnenslepen voor Australië.) Even later was Max, vermomd in zwart leder, getuige van een historisch gesprek. Wachtend op de uitreiking van de prijzen, maakten de winnaars Tommy Smit, Peter Norman en Juan Carlos zich op voor een revolutionaire beweging. De donkere Smit en Carlos waren zich aan het voorbereiden om te protesteren tegen de rassensegregatie. Ze deden de badge om van het Olympisch project voor de mensenrechten en deden hun zwarte handschoenen aan. Tot hun grote verbazing kregen zij ook steun van de Australische Norman, ook hij deed de badge om. Max stond met veel ongeduld te wachten op wat er nog zou gaan gebeuren. Smit en Carlos zagen op het laatst moment dat er nog maar een paar handschoenen waren. Norman moedigde de atleten aan die wellicht van gedachten wilden veranderen. Hij stelde voor dat elke atleet een van de handschoenen aandeed, eentje links en de andere rechts en hun handen in de lucht gooiden. Zo gooiden Tommy Smit en Juan Carlos hun handen in de lucht met hun hoofden omlaag voor de ogen van de hele wereld. Max was heel erg blij dat zij de reden waren voor de stilte in het stadion. Maar Peter Norman stond een ongelukkige gebeurtenis te wachten. Omdat Norman de badge droeg werd hij geconfronteerd met onderdrukking en onrechtvaardigheid vanuit zijn eigen land. Onbewust van wat er met Norman aan de hand was, toonde de internationale gemeenschap veel steun aan zijn collega-atleten en zo vergaten ze hem.

[maxreiziger-blog]

De uitroepen van de vrouwen en het slaan van de trommels veranderden geleidelijk in wapengekletter en oorlogskreten. Pas na een tijdje merkte Max dat haar omgeving veranderd was. Ze schrok van een harde bons dichtbij haar; een pak speren viel naast haar voeten. De vrouw die ze had laten vallen hield haar paard in en riep naar haar. Door het rumoer kon Max haar niet verstaan, maar ze begreep de gebaren die de vrouw maakte. Met al haar kracht tilde Max de wapens op en rende naar haar toe. De vrouw bedankte haar, nam een paar speren over en gooide er een met een boog naar de mannen in de verte. Een andere vrouw en een man in dezelfde kledij als de vrouw, deden hetzelfde. Max deed haar best de speren aan te geven en de vreemdelingen beschermden haar op hun beurt. En hoewel ze niet wist, waarvoor ze vochten, voelde Max een zekere vriendschap met hen. *dit is geen historisch verslag, noch helemaal accuraat!!

Qadınların qışqırıqları və baraban döyüntüləri tədricən silah toqquşması səsləri və savaş çağırışları ilə əvəz oldu. Bir az vaxt lazım oldu ki, Maks ətrafda baş verən dəyişiklikləri dərk etsin. O, yaxından gələn möhkəm səsdən səksəndi: bir bağlama nizə onun ayaqları altına düşdü. Nizələri yerə atan qadın atını saxlayıb, Maksa nəsə qışqırırdı. Ətrafdakı səs-küyə görə, qəhramanımız deyilənləri eşidə bilməsə də, işarələri başa düşdü. Var gücündən istifadə edib, Maks silahları qaldıraraq, döyüşçüyə tərəf qaçdı. Qadın ona təşəkkür etdi, bir-neçə nizə götürdü və, bir an sonra, onların biri göy səmada mükəmməl qövs çəkərək, məsafədə duran kişi ordusuna tərəf uçdu. Oxşar tərzdə geyinmiş başqa bir qadın və bir kişi də eyni şeyi etdilər. Maks nizələri əlində saxlamaq üçün bütün qüvvətini səfərbər etdi, qarşılığında isə, ətrafdakı insanlar onu qorudular. Onların nə uğrunda döyüşdüyünü tam başa düşməsə də, Maks onlarla həmrəy olduğunu hiss etdi. *hekayə tarixi hadisəyə əsaslanmır və həqiqəti dəqiqliklə əks etdirmir

**This page was inspired by Adrienne Mayor’s lovely book “The Amazons: Lives and Legends of Warrior Women Across the Ancient World”, which both of us can absolutely recommend!

[maxreiziger-blog]

İlk olaraq, Maks 1789-cu ilin Parisinə yola düşdü, çünki oktyabrın 5-də Parisin qadınları Versala çörək dalınca getmişdilər. Əgər siz bunun sıradan bir hadisə olduğunu düşünürsünüzsə, çox da tələsməyin. Yeddi min silahlı qadın kraliçaya Parisdə ərzaq qıtlığı haqda düşündüklərini demək qərarına gəlmişdilər, Maks da dağınıq qıvrım saçlarına papağını keçirib, onlarla birlikdə Versal sarayına yola düşdü. “Çörək! Çörək!”, - deyə, qadınlar baraban döyüntüləri altında qışqırırdılar. “Çörək! Çörək!”, - Maks təkrar edirdi.

Als eerst ging Max naar het Parijs van 1789, omdat op 5 oktober van dat jaar de vrouwen van Parijs naar Versailles trokken voor brood en als je dacht dat het niet zo'n ernstige gebeurtenis was: wees daar niet te snel in. Zevenduizend gewapende vrouwen besloten de koningin te informeren over wat ze vonden van de voedseltekorten in Parijs en Max, met een muts strak over haar weerbarstige krullen getrokken, ging met hen mee naar Versailles. 'Geef ons brood! Geef ons brood!' riepen de vrouwen op de maat van trommels. 'Geef ons brood! Geef ons brood!' riep Max hen na.

[maxreiziger-blog]

'Op weg gaan' kan van alles betekenen. Soms begint het met een besluit; soms is het zo van zelf gegaan, dat je het pas merkt als je al een hele tijd op reis bent. Soms is het een deur door gaan; soms is het zo stilletjes mogelijk jezelf door het badkamerraampje persen. Soms begint het al bij het inpakken van je bagage en je je probeert voor te stellen waar je die derde extra trui voor nodig gaat hebben. Soms is het een ontdekking en soms is het gewoon een stap in de goede richting. Hier betekent het: een klein meisje dat voor het eerst een reiziger wordt. Verwelkom haar alsjeblieft, geef haar onderdak als je haar tegenkomt, want haar reis wordt lang.

"Yola düşmək" ifadəsi çox mənalar daşıya bilər. Bəzən, hər şey bir qərarla başlayır; bəzən hər şeyi o qədər şüuraltından edirsən ki, baş verənləri ancaq xeyli yol getdikdən sonra anlayırsan. Bəzən, qapıdan keçmək kifayətdir; bəzən isə, yola düşmək, mümkün qədər səssizcə hamam otağının pəncərəsindən keçərək qaçmaqdır. Bəzən hər şey əşyaları yığaraq, üçüncü əlavə sviterə ehtiyacın olacağı vəziyyəti təsəvvür etməklə başlayır. Bəzən isə, bir kəşf və ya doğru istiqamətdə bir addım yetərlidir. Burada, "yola düşmək", balaca bir qızın ilk dəfə reiziger - səyahətci olmasıdır. Zəhmət olmasa, onu qarşılayın, rast gələndə ona sığınacaq verin, çünki onun səyahəti uzun olacaq.