nima-project - Tumblr blog

[nima-project]

Out in the wild with Antigone 

[nima-project]

Economo(no)logue

[nima-project]

Μy Erasmus

[nima-project]

Parting was such sweet sorrow...

[nima-project]

Δημοκρατία και Οικονομία - Democracy and Economy: A lecture by Eugenia Lagou

Καλησπέρα!

Είναι ωραία συγκυρία η σημερινή. Πρώτα πρώτα βρίσκομαι στον συγκεκριμένο χώρο, όπου στην ηλικία σας περίπου, κατέφευγα για να χαθώ σε αυτό που κοινότοπα λέμε μαγεία του κινηματογράφου, μιας και το σπίτι μου τότε αλλά και το σχολείο μου βρισκόταν λίγους δρόμους πιο πάνω. Έπειτα αντιπροσωπεύετε δύο χώρες που κατέχουν ξεχωριστή θέση στη γεωγραφία της καρδιάς μου.

Την Ιταλία, μία πιθαμή στον χάρτη από την πόλη που γεννήθηκα. Τόσο κοντινή που πολλές φορές, στη μακρινή δεκαετία του ’80, στις οθόνες μας μεταδιδόταν το πρόγραμμα της RAI και όχι της ΕΡΤ. Είναι το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό, η διαμόρφωση της ιδέας της «μεσογειακότητας», μιας κοινής ταυτότητας με κριτήρια την τέχνη και το τοπίο και κυριαρχική την παρουσία της Μεσογείου.

Αλλά και τη Βουλγαρία, χώρα από την πρεσβεία της οποίας βραβεύτηκα για πρώτη φορά σε ποιητικό διαγωνισμό χωρίς όμως να παραλάβω ποτέ το βραβείο αφενός γιατί δεν είχα γράψει την πραγματική μου ηλικία, ήμουν πολύ μικρότερη, και αφετέρου γιατί οι γονείς μου θα σκανδαλίζονταν αν μάθαιναν πως έγραφα ποιήματα και δεν διάβαζα τα μαθήματά μου. Η χώρα, ωστόσο, από την αρχαιότητα ακόμη αλλά κυρίως από τη βυζαντινή εποχή και μετά συμπλέκεται ιστορικά με την Ελλάδα στο πλαίσιο μίας άλλης κοινής ταυτότητας, αυτής των Βαλκανίων. Στο τέλος του 18ου αιώνα ένας λιγάκι παλαβός υπήκοος της οθωμανικής αυτοκρατορίας, Έλληνας στην καταγωγή, παρασυρμένος από τις επιτυχίες της γαλλικής επανάστασης και διαποτισμένος από τις ιδέες του διαφωτισμού, φαντάστηκε τα Βαλκάνια σαν μία ανεξάρτητη ομοσπονδία κρατών, ένα παζλ εθνοτήτων με συνδετικό ιστό την ιδιαίτερη γεωγραφία της χερσονήσου του Αίμου. Κατέληξε στον βυθό του Δούναβη ως επαναστάτης αλλά οι χάρτες που εξέδωσε  και διασώζονται, ας πούμε στη Βουλή των Ελλήνων, αποτελούν τεκμήριο αυτής της ιδέας, της «βαλκανικότητας».

Μετά τις συστάσεις, λοιπόν, την αναζήτηση και επισήμανση δηλαδή των ευρωπαϊκών, μεσογειακών ή βαλκανικών δεσμών μας, στη συζήτηση μπαίνουν η δημοκρατία και η οικονομία.

Το copyright των λέξεων είναι ελληνικό αλλά και οι δύο έχουν χρησιμοποιηθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές και μη γλώσσες. Είναι ενδεικτικό ότι στη δεκαετία του 1950 ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και ��ιαχειριστής του Δημοσίου Χρέους, Ξενοφών Ζολώτας, εκφώνησε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην Ουάσιγκτον, δύο λόγους που χαρακτηρίστηκαν ιστορικοί. Ο ομιλητής χρησιμοποίησε κατά κύριο λόγο, με εξαίρεση κάποιους συνδέσμους και προθέσεις,  λέξεις της αγγλικής γλώσσας οι οποίες είχαν ελληνική ετυμολογία-προέλευση και σχετίζονταν με την οικονομία από τη μια και τη δημοκρατία από την άλλη.

Οι λέξεις είναι κατασκευές, καλούπια τα οποία γεμίζουμε με περιεχόμενο όπως ακριβώς τα ποτήρια ή τα βάζα. Αυτό το λέω γιατί μία λέξη μπορεί να μετράει αρκετούς αιώνες ζωής αλλά στη χρήση να αλλάζει περιεχόμενο. Να ανασημασιοδοτείται. Να επαναπροσδιορίζεται. Η λέξη δημοκρατία γεννιέται σύμφωνα με τα λεξικά τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Ιστορία του Ηροδότου και σημαίνει τη διακυβέρνηση του δήμου, του λαού (δήμος=λαός + κρατώ=εξουσιάζω, διακυβερνώ). Στα βυζαντινά χρόνια δημοκρατία σημαίνει εξέγερση του όχλου στον Ιππόδρομο. Καταλαβαίνετε, ο δήμος, οι πολίτες, όσοι δηλαδή στην κλασική αρχαιότητα είχαν θεσμικό και ηθικό καθήκον να διακυβερνούν, στην αμέσως επόμενη «φέτα» ιστορίας, τον Μεσαίωνα, γίνονται όχλος, μάζα. Τη σημασία της η λέξη «δημοκρατία», όπως πάνω κάτω την εννοούμε στη σύγχρονη εποχή, την προσλαμβάνει με τη Γαλλική επανάσταση.

Στην ελληνική γλώσσα η λέξη, όπως και η οικονομία, είναι γένους θηλυκού. Στα κλασικά χρόνια, κυρίως τον 5ο αιώνα π.Χ., έχουμε αρκετές αναπαραστάσεις της έννοιας στη γλυπτική και τη ζωγραφική αλλά και στα νομίσματα. Η δημοκρατία παριστάνεται στα πρότυπα της κλασικής ομορφιάς, όπως όλοι τα γνωρίζουμε από τα αγάλματα της εποχής, άψογα καλαίσθητη. Από αθηναϊκές επιγραφές μαθαίνουμε πως προσφέρονταν σε αυτήν θυσίες όπως και στους θεούς αλλά και η κυρίαρχη θεά της πόλης, η Αθηνά, ανάμεσα στα άλλα είχε προσλάβει και το προσωνύμιο «Αθηνά Δημοκρατία».

Η λέξη «δημοκράτης», που σημαίνει τον φορέα της δημοκρατίας, ωστόσο, πρωτοεμφανίζεται στο Βυζάντιο και είναι αποσυνδεμένη με την έννοια της κλασικής εποχής. Είναι απλώς ένας τίτλος αξιώματος και δεν αφορά τη θεμελιώδη λέξη-θεσμό της αρχαιότητας. Θα πρέπει να κάνουμε ένα άλμα αιώνων και να φτάσουμε στο 1550 και στη Γαλλία για να ξανασυναντήσουμε τη λέξη πλασμένη με αναφορά στην αρχαιότητα ενώ στους χρόνους της Γαλλικής επανάστασης η λέξη θα αποκτήσει το πολιτικοκοινωνικό περιεχόμενο που έχει σήμερα.

Είναι ενδεικτικό πως στη νεοελληνική γλώσσα η λέξη σχηματίζει με δυσκολία, με κάποια αμηχανία, θα έλεγα, το θηλυκό γένος, «δημοκράτισσα». Είναι μία πολύ φρέσκια λέξη, δύσχρηστη και όχι τόσο εύηχη. Το αναφέρω γιατί προηγουμένως μίλησα για καλούπια-λέξεις και τώρα επισημαίνω το ιδεολογικό φορτίο των λέξεων. Η απουσία της συγκεκριμένης λέξης αποδεικνύει την περιθωριοποίηση των γυναικών. Ξέρετε, ένας από τους κυρίαρχους θεσμούς της αρχαίας Αθήνας, στενά συνδεδεμένος με το πολίτευμα της δημοκρατίας είναι το θέατρο. Μία ακόμη λέξη που δεν χρειάζεται μετάφραση. Στον πολιτικό καταστατικό χάρτη της πόλης αποτελούσε κάτι σαν Σχολή Ετήσιας Δημοκρατικής Επιμόρφωσης. Εκεί λοιπόν και τους γυναικείους ρόλους τους παρίσταναν άντρες. Ας έχουμε στον νου μας, παρενθετικά, πως η δημοκρατία όπως και η οικονομία (όπως βέβαια και η ιστορία) είναι υπόθεση κυρίως αντρική και μάλιστα λευκών ευρωπαίων ανδρών. Μπαίνω στον πειρασμό να σας αναφέρω την εξής ιστορία. Ο Ουμπέρτο Έκο, ο γνωστός Ιταλός σημειολόγος, φιλόσοφος και συγγραφέας, θίγοντας το παραπάνω ζήτημα σε άρθρο του διηγείται πως ζήτησε από τους πρώτους κοσμοναύτες να του περιγράψουν όχι τη σελήνη αλλά τον θεό. Εξεπλάγη όταν άκουσε πως: «She is black». Είδατε, στην παραπάνω κατηγορία πρέπει να συγκαταλεγεί και η λέξη «θεός».

Επανερχόμαστε λοιπόν στη δημοκρατία και στην πόλη που τη δημιούργησε. Η δημοκρατία στηριζόταν στις συνελεύσεις, στις κοινές αποφάσεις για τα ζητήματα της πόλης στις οποίες ήταν υποχρεωμένοι όλοι οι πολίτες (καταλαβαίνετε οι ελεύθεροι άνδρες πολίτες) να συμμετέχουν. Η συμμετοχή είναι λέξη κλειδί. Όποιος δεν συμμετέχει ποινικοποιείται όχι μόνο στην πράξη αλλά και στον λόγο. Είναι ιδιώτης, δηλαδή idiot. Η δημοκρατία έχει τον χώρο της, την Αγορά. Αγορά σημαίνει τόπος συνάθροισης. Ο Όμηρος, στην Οδύσσεια, το ιδρυτικό κείμενο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, περιγράφει το νησί των Κυκλώπων με τα μελανότερα χρώματα. Οι Κύκλωπες αγροίκοι και τερατώδεις γίγαντες είναι αποκρουστικοί όχι εξαιτίας της σωματικής τους διάπλασης-δυσπλασίας αλλά γιατί δεν έχουν Αγορά, έναν χώρο δηλαδή να συγκεντρών��νται και να αποφασίζουν από κοινού και γιατί δεν ξέρουν τι είναι οικονομία, δεν καλλιεργούν τη γη. Στον πρώιμο 8ο αιώνα π.Χ., στα χρόνια του Ομήρου δηλαδή, η συνάθροιση και η διαχείριση των αγαθών, αποτελούν προϋποθέσεις εξανθρωπισμού, εξημέρωσης. Επιπλέον, στα έπη οι θεοί, και εδώ θέλω να υπογραμμίσω πως οι αρχαίοι Έλληνες έπλασαν τους θεούς στα πρότυπα των ανθρώπων και όχι αντίστροφα όπως οι άλλες θρησκείες, για παράδειγμα ο χριστιανισμός, συνέρχονται, συνεδριάζουν κι αυτοί και έχουμε ραψωδίες αφιερωμένες σε αγορά θεών.

Ας ξαναγυρίσουμε όμως  στην Αγορά των Αθηνών, που λειτούργησε απρόσκοπτα από τον 5ο αιώνα έως το 1931, όταν άρχισαν οι ανασκαφές. Η Αγορά αποτελούσε το κέντρο της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής της πόλης. Εκεί γίνονταν οι πολιτικές συγκεντρώσεις, οι θρησκευτικές γιορτές, οι θεατρικοί και αθλητικοί αγώνες αλλά εκεί βρίσκονταν και οι στοές με τα καταστήματα των εμπόρων αλλά και τα αυτοσχέδια μαγαζάκια και τα τραπεζάκια των μικροπωλητών, όπου κανείς μπορούσε να αγοράσει ό,τι έβαζε ο νους του (χρυσάφι από το Σουδάν, πολυτελή αντικείμενα και υφάσματα, παπούτσια, ψάρια). Σταδιακά η Αγορά με την κατασκευή του θεάτρου, του ιπποδρόμου και του σταδίου κρατά μονάχα την πολιτική και εμπορική ταυτότητά της. Η δημοκρατία συνδέεται με τον λόγο, τον διάλογο. Οι Αθηναίοι συζητούν, φιλοσοφούν, λογομαχούν, δημηγορούν, αγορεύουν. Αγορεύω σημαίνει μιλώ στην αγορά, δηλαδή δημόσια. Υπάρχουν δεκάδες ρήματα στην ελληνική γλώσσα, με διαφορετική απόχρωση το καθένα, κάποια με δυσδιάκριτες αποκλίσεις-διαφοροποιήσεις μεταξύ τους, που αποδίδουν ή προσπαθούν να αποδώσουν την έννοια του «λέω», «μιλάω». Έχει κατασκευαστεί και ένα ιδιαίτερο όργανο, η κλεψύδρα, μετράει τον χρόνο του ομιλητή. Όλοι πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα, μετρημένα, με όργανο ακριβείας, απέναντι στον λόγο.

Στην Αγορά βρίσκεται το Βουλευτήριο, όπου βουλεύονται, συνεδριάζουν οι 500 βουλευτές και η κληρωτίδα, ένα άλλο απίθανο όργανο δημοκρατικότητας, με την οποία τυχαία κληρώνονται, με τυχαίο κλήρο εκλέγονται, οι δικαστές, με ένα πετραδάκι. Εκεί και η Θόλος, το αρχηγείο της αθηναϊκής κυβέρνησης. Εκεί μένουν οι Πρυτάνεις, οι διοικητές της πόλης αλλά και εκεί φυλάγονται τα επίσημα μέτρα και σταθμά της πόλης.

Στην Αγορά υπάρχει και ο ναός των θεών της βιοτεχνίας, του Ηφαίστου και της Αθηνάς Εργάνης.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Με μια βιαστική ανάγνωση: στο κέντρο της πόλης είναι εμφανείς οι δύο άξονες που τη στηρίζουν, η δημοκρατία, το πολίτευμα, και η οικονομία.

Ένας άλλος Ξενοφώντας και όχι ο Ζολώτας, πλούσιος Αθηναίος με επιμελημένη μόρφωση και περιπετειώδη ζωή, μισθοφόρος, ιστορικός και ρεπόρτερ, που έζησε στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα, ανάμεσα στα άλλα έγραψε δύο έργα που αφορούν στην οικονομία. Τον Οικονομικό και τους Πόρους. Στον Οικονομικό, ο δάσκαλός του Σωκράτης, ο οποίος πέρασε τη ζωή του φιλοσοφώντας στα μικρομάγαζα της αγοράς της Αθήνας, τα οποία είχε κατά κάποιο τρόπο μετατρέψει σε ιδιότυπες και πρωτότυπες αίθουσες διδασκαλίας, προσπαθεί να δώσει έναν ορισμό της οικονομίας.

Ανοίγω παρένθεση. Η λέξη οικονομία σημαίνει την σωστή διαχείριση των αγαθών και είναι δημιουργημένη την εποχή που η ιδιοκτησία περιοριζόταν σε αυτά που περιλάμβανε ο οίκος, το σπίτι. Κλείνω την παρένθεση.

Ο Σωκράτης λοιπόν φτάνει στο συμπέρασμα πως η οικονομία είναι μία τέχνη, ένα επάγγελμα όπως η ξυλουργική ή η ιατρική. Είναι η τέχνη να διαχειρίζεται κανείς τα αγαθά ώστε να υπάρχει κέρδος. Έχει ενδιαφέρον η άποψή του για αυτούς που δουλεύουν σκληρά με το σώμα τους, τους χειρώνακτες, τους τεχνίτες της φωτιάς παραδείγματος χάριν. Αυτοί ονομάζονται βάναυσοι. Η λέξη στα σύγχρονα λεξικά έχει αποκτήσει μειωτική σημασία. Σημαίνει τον βίαιο. Το ίδιο και κάποιες άλλες λέξεις που χαρακτήριζαν τον σκληρά εργαζόμενο, όπως πονηρός (πόνος=κόπος), μοχθηρός (μόχθος). Κι αυτό γιατί; Την απάντηση τη δίνει ο Σωκράτης. Όταν καταπονείς το σώμα δεν έχεις τη δύναμη και τις αντοχές να συμμετέχεις αλλά κυρίως δεν έχεις ελεύθερο χρόνο. Η δημοκρατία προϋποθέτει χρόνο και χρήμα. Στηρίζεται στον χρόνο και στο χρήμα. Επομένως, θα πρέπει να τα εξασφαλίζει και αυτό έκανε για τους πολίτες της για να διασφαλίσει την ύπαρξή της. Στον Επιτάφιο του Περικλή,  έργο που αποτελεί τον καταστατικό χάρτη της δημοκρατίας, αυτό είναι ξεκάθαρο. Ο ομιλητής και θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας ξεκαθαρίζει πως η οικονομική ευρωστία της πόλης στηρίζει το πολίτευμα, η άνετη ζωή (αγαθά, λειτουργικές και πολυτελείς οικίες, γιορτές και πανηγύρια) είναι στενά συνδεδεμένη με το πολίτευμα. Ο Παρθενώνας το ��πόλυτο σύμβολο της ανθρώπινης δημιουργικότητας είναι ταυτόχρονα και δημόσιο ταμείο. Εκεί στο άβατο, στο ιερότερο μέρος, φυλάσσεται ο θησαυρός της πόλης.

Ιστορικά η δημοκρατία γεννιέται από τη στιγμή που ο καθένας έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει περιουσία. Χοντρικά, την εξουσία έχει όποιος κατέχει πλούτο. Στις μέρες μας, το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα δηλαδή εξασφάλισης πλούτου, αποτελεί συνταγματική πρόβλεψη, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από την εποχή που πλούσιος δεν είναι ο κάτοχος γης αλλά αυτός που έχει κεφάλαιο, ο έμπορος κυρίως, ο τρόπος που ασκείται η εξουσία, αλλάζει. Ανοίγουν οι θέσεις εργασίας και εκεί. Υπάρχουν περισσότεροι που κατέχουν πλούτο άρα περισσότεροι που μπορούν να ασκήσουν εξουσία. Έτσι, κατοχή γης σημαίνει ένας βασιλιάς και ένα ολιγάριθμο συμβούλιο μεγαλογαιοκτημόνων, ανάπτυξη εμπορίου και εκχρηματισμός της οικονομίας σημαίνει ολιγαρχία και τυραννία, είναι η οικονομική πραγματικότητα της εποχής μας, αυτή είναι, ίσες ευκαιρίες στην απόκτηση πλούτου σημαίνει δημοκρατία.

Θέλω εδώ να επισημάνω πως  κανείς θα μπορούσε να διαγνώσει την αλλαγή του πολιτεύματος και τη στενή της σχέση με την οικονομία και μέσα από την τέχνη. Η βασιλεία αντιπροσωπεύεται από το έπος, πολύστιχο αφηγηματικό ποίημα που αφηγείται κατορθώματα ηρώων, βασιλιάδων επί το πλείστον. Το έπος διαχειρίζονται οι ραψωδοί και οι αοιδοί, ένα κλειστό επάγγελμα δημιουργών και εκτελεστών, που ζουν στα ανάκτορα και τραγουδούν για το περιβάλλον του βασιλιά. Η ολιγαρχία, η διακυβέρνηση από λίγους, αντιπροσωπεύεται από τη λυρική ποίηση. Μικρά, ευέλικτα ποιήματα, όπως τα καράβια των εμπόρων, που ο καθένας μπορεί να πει, χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις μνημοτεχνικής, και ασχολούνται με τα συναισθήματα των ανθρώπων. Η δημοκρατία αντιπροσωπεύεται από το δράμα, που διδάσκεται στο αθηναϊκό κοινό. Η πόλη επωμίζεται τη διοργάνωση των παραστάσεων-διδασκαλιών και εξασφαλίζει ελεύθερη είσοδο για τους πολίτες που δεν είναι σε θέση να πληρώσουν το εισιτήριο. Το δράμα απαιτεί μαζική συμμετοχή, όπως και η δημοκρατία. Οι εκτελεστές, υποκριτές, ηθοποιοί, χαίρουν εκτίμησης και αντιπροσωπεύουν την πόλη ως πρέσβεις. Η κωμωδία ασκεί σκληρή κριτική στην εξουσία προκαλώντας πολλές φορές και χονδροειδή γέλια χωρίς επιπτώσεις για τους συντελεστές. Καθώς η δημοκρατία πλαταίνει πρωταγωνιστές μπορεί να είναι ακόμη και οι δούλοι.

Βλέπετε, η τέχνη-η παιδεία στην αρχή απευθύνεται σε έναν μικρό κύκλο, αυτόν των ανακτόρων, έπειτα ο κύκλος αυτός μεγαλώνει κάπως αλλά παραμένει για λίγους και τέλος στη δημοκρατία όχι μόνο τους αφορά όλους αλλά είναι δικαίωμα όλων.

Στη νεότερη ιστορία, στη δεκαετία που προηγήθηκε του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικονομική κρίση, η κατάρρευση της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο, έκανε τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης εσωστρεφή. Ήταν η εποχή που αντικατέστησε την μπελ επόκ. Την ωραία εποχή των ξέφρενων ρυθμών στην οικονομία, την τέχνη αλλά και στην καθημερινότητα. Στην ωραία αυτή εποχή θεσμοθετήθηκε η καλοκαιρινή άδεια των εργαζομένων και οι διακοπές. Ανεμελιά και κέφι που στηριζόταν στον πλούτο, στα εισοδήματα, μικρά ή μεγάλα. Τι ακολουθεί; Οικονομική κρίση, το ιστορικό «κραχ», κατάρρευση των εθνικών οικονομιών, στην Ελλάδα έχουμε το απίθανο παράδειγμα της διχοτόμησης των χαρτονομισμάτων, απομόνωση και φασισμός. Ενδεικτικά: στη Γερμανία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα. Η οικονομική εξαθλίωση λόγω της ανεργίας οδήγησε στην απομόνωση και την ξενοφοβία. Ο Περικλής διακηρύσσει στον Επιτάφιο πως ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας που πηγάζει από την οικονομία είναι η ανοιχτή πόλη. Τις πύλες μας, λέει, τις έχουμε ανοιχτές για όλους και δεν εφαρμόζουμε ποτέ το μέτρο της ξενηλασίας, της αποπομπής και ποινικοποίησης των ξένων. Δεν είναι τυχαίο πως τα παραπάνω δικτατορικά καθεστώτα, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού, του ευαγγελιζόμενου μάλιστα και τον Γ’ Ελληνικό Πολιτισμό, έκαψαν δημόσια τον Επιτάφιο μαζί με άλλα χαρακτηρισμένα ως επικίνδυνα βιβλία. Η δύναμη του λόγου που στήριζε τη δημοκρατία απειλεί κάθε μορφή ολοκληρωτισμού.

Προσπάθησα να σας παρουσιάσω δύο λέξεις, κομβικές για την ταυτότητά μας όχι μόνο την ευρωπαϊκή ή εθνική μα την ανθρώπινη. Και ήθελα να τους δώσω υπόσταση συνδέοντάς τες με τον χώρο και τον χρόνο, αναδεικνύοντάς τες όπως θα έκανα για αντικείμενα μεγάλης αξίας, καλλιτεχνικής ή υλικής. Επειδή ο μονόλογος δεν είναι καθόλου δημοκρατικός και σεβόμενη την οικονομία του χρόνου σταματώ εδώ και σας εύχομαι καλή συνέχεια.

Ευγενία Λαγού

Σινεμά «Αλέκα», 4 Ιουνίου 2017

[nima-project]

Getting ready for the activities of the day

[nima-project]

After the end of the programme, with the band Chaonia, singing traditional songs from Italy, Bulgaria and Greek

[nima-project]

Views from our walk of the historical old Athens and Plaka neighborhood

[nima-project]

Meeting with Wise Greece Initiative – Youth innovative entrepreneurship in the field of social solidarity economy

Wise Greece Initiative represents an alternative form of youth entrepreneurship that has at its core the social offer and solidarity. It supports the small Greek producers supporting at the same time the people in need. In the framework of the meeting the participants left holding a goodbye gift with a selection of its products.

[nima-project]

Every year, engineers and other specialists leave their jobs in big businesses like Oracle Systems or IBM. They hate their jobs! And the reason they hate their jobs is that they have some stupid manager over their heads telling them what to do and how to do it. And they might be ivy league engineers. They need to go to work in a suit and tie, something that they despise, and sit in a tiny, stifling office, which they can’t stand. They feel that they are killing their creativity and make themselves unhappy. They want to leave and live and work differently and so they just quit their jobs. They quit their jobs and they find other like minded people that have also quit their jobs and they go to Harry’s garage ( Harry is just an example, any resemblance to real people is purely coincidental), they go as i said to Harry’s garage wearing their shorts, and their a;pha shirts and holding a frisbee, or a dog, or a lot of weed, and they work through the day. And they have fun! They love their jobs, they have fun with their coworkers. Monday to Thursday they work, mainly making stuff, and on Friday they take a day off. They go to work with their dogs, and their frisbies, and all their things… But on that Friday they just sit and decide what to do with the money they’ve earned, which piece of technology to invest in. In short, they are their own CEOs. The important part, what Kenny Leven discovered, is that when you talk to these people -and we have talked to these people- and when you write books about those people -and there are books written about those people-, the only thing they have to say is “This is the happiest I’ve ever been!” and “This is the most productive I’ve ever been!” And then they very proudly inform you that in the last 15 years most innovations in the field of computer science and communications have been achieved through companies just like this one. And we have to ask ourselves. What kind of companies are these? Karl Marx called those kinds of companies communist. Which means that all the great technological innovations of the last 15 years have been falsely attributed to capitalism. They were communist achievements, they were the achievements of people who quit their jobs in a capitalist firm and self funded a company based on completely different principles, according to which the workers came together and formed their own collective, administrative council. And so, the story I’m sharing with you today and the offer I have to make is not merely a way to face the recession and avoid repeating the sad story of self negating regulations. It is also a story about what workers in America are already doing. A story in which the workers haven’t even noticed that they’re supporting communist principles. And it’s cute, isn’t it, how those people not only aren’t communist, but many of them vote for the republicans, and we just nod and smile as if that makes sense because this is America! They follow communist principles to achieve communist results and they call it, are you ready? They call it “entrepreneurial innovation”. Ο.Κ. You can call it a yellow banana if you want it makes no difference to me… What really matters is that these people are changing things. The solution this problem needs is a socialist proposal. To make sure that the government is NOT who will be doing or not doing something. My proposed socialism begins and focuses in the heart of the matter, a kind of radical reformation of the means of production, and maybe, now, it can finally be a strong alternative to the way things are run now. The movement that suggested that reformation to the USA, as they fought against fear and worry about the way the world is taking, is a movement that could find supporters and bring socialism from the outskirts of society right to the front stage. I’ve been giving this lecture for almost two years in thousands of places and I keep receiving more invitations and bookings that ever before in the last 25 years. Something is happening! And how receptive people can be to this sort of political response, especially in a crisis of this magnitude, is a proof that there are possibilities, and there is hope. Consider that, if you will. Thank you.

Stand-up economy, an excerpt 

[nima-project]

Fostering youth entrepreneurship

[nima-project]

The Bulgarian team building democratic citizens

[nima-project]

If you’re a normal human being, then you can understand that anything that happens in the world happens because of a multitude of reasons. And so if you wonder why you chose to wear this blue shirt today, or why you ate spinach pie for lunch, or anything else really, there’s a million of reasons behind your actions. You know… this color evokes a nice memory of your childhood or the spinach pie is just like the one your significant other made for you last week… A million reasons that you might spend your entire life trying to comprehend. It works for more complicated things. Why did I marry this guy, for example… I can see you wondering even now. An economist almost knows that too, but their education makes certain that they have forgotten it. So they believe the following: they believe that if they need to explain something important, like interest rates, or exports, or poverty, or anything really, they can just explain it as a result of A, B, and C. Not a result of a million variables as you and I know it can be but merely three! And not only that there’s just three of them but that they know which these three are. And when someone challenges them on that, they just say something like “But those three are the most important…” How can they even know? They’d have to have compared those three with all the rest. But the rest are infinite! It just can’t be done! They can’t do it, I can’t do it, you couldn’t do it! You’d have died before you managed it. Long before you finished it. So, if you claim that you can give an explanation, just like an econometrist would do, about how everything is a result of those three variables and you are absolutely sure that out of the millions those three are the correct ones, well, you’re crazy! It’s like writing a very elegantly detailed and thorough handbook about how to capture a wild elephant in Athens. Most of you would never go through the trouble of actually doing that because you know, just as I know, a very important detail: There are no wild elephants in Athens. So this is what I can share with you and I hope you can learn, and it comes straight from the heart of mathematical thinking and logic: No one ever knew the so called “most important causes” of something. This exercise is and has always been an exercise in ideology. There was once someone who told you that what you’re trying to explain is only explained through these variables and not the many others and you believed them. That says something about who you are, as a person, but it says nothing about the world. Just about who you are and what was enough to convince you to look no further.   Trying to claim you can explain something more is what we call a mathematical zero. It can’t be done. It’s a bit like jumping from a skyscraper. You can’t do that either. Although, I know, some of you have dreamed it...

Stand-up Economy, an excerpt 

[nima-project]

Lecture and Discussion: The role of the Theatre in the establishment of Democracy

[nima-project]

Our Update in Europe project was not only fun but also a great learning experience! You can read an account of what we learned here.

[nima-project]

The conclusion of our “Antigone” workshop: “Theatre and Democracy in ancient Athens”

Creon: I am the ruler of this city! Will the polis (City) then tell us what we must order?

Haemon: 'There is not a city that belongs to one man

Creon: Does not the city belong to the man in power?

Haemon: You’d be happy leading a deserted land!

[nima-project]

Walking among the ruins of the Parthenon and the Acropolis Hill.