#តុងកឹង
Explore tagged Tumblr posts
choukhmer · 3 years ago
Text
សៀវភៅ​កាមាចំប៉ា (៣)
ជំពូក ៣ ប្រទេស​ខ្មែរ (LE PAYS KHMER) យើង​បាន​ចាកចេញ​ពី​តុងកឹង ធ្វើ​ដំណើរ​ចុះ​មក​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​ជ្រោយ​ឥណ្ឌូចិន ដោយ​បត់​មក​ខាងឆ្វេង​បន្តិច​ដើម្បី​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទឹកដី​នៃ​ប្រទេស​ខ្មែរ ។ ដើម​កំណើត​ប្រទេស​ខ្មែរ (Origines) កាល​ពី​ប្រាំ​សតវត្ស​មុន ប្រទេស​ខ្មែរ​បាន​ស្រូប​យក​ព្រះរាជអាណាចក្រ​ចំប៉ា ហើយ​មាន​ដែនដី​លាតសន្ធឹង​ចូល​យ៉ាងជ្រៅ​ទៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អណ្ណាម និង​កូសាំងស៊ីន​ទាំងមូល…
Tumblr media
View On WordPress
1 note · View note
bi-history · 4 years ago
Text
ជនជាតិយួន មានឈ្មោះដើមថា យូវ៉េ ឫណាំវៀត មានអម្បូរនៅក្នុងពូជម៉ុងហ្គោល មានដើមកំណើតដំបូងនៅក្នុងប្រទេសចិនដីគោកសព្វថ្ងៃនេះ គឺរស់នៅម្ដុំខាងត្បូងក្រុងសៀងហៃ នៅលើដីទំនាបនៃទន្លេយ៉ងសេ មិនមែនជាជនជាតិដើម នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិននោះទេ។ ដោយមានចម្បាំង ជាមួយនឹងពួកចិនផង និងមានហេតុភេទផ្សេងៗទៀត ជនជាតិយួន ក៏ធ្វើដំណើរឆ្ពោះមកទិសខាងត្បូង។ ពួកនេះបានតាំងនៅដំបូងលើទំនាបនៃទន្លេក្រហម ឬតុងកឹង ដែលមានរាជធានីឈ្មោះថា ដុងគិញ ក្រោយមកទៀតគេហៅថា ហាណូយ ។
លុះដល់ឆ្នាំ៩៣៩ ទើបពួកយួនបានមកតាំងស៊ប់នៅក្នុងដែន តុងកឹង ដែលគេនិយមហៅថា បាក់គី ( ទឹកដីតុងកឹង មានពួកម៉េវ , ថៃ , ម៉ន។ល។ រស់នៅមុនជនជាតិយួន)។ ដោយទឹកដីតុងកឹង ឬ បាក់គី ទឹកដីតូចចង្អៀតពេក ពួកជនជាតិយួន ក៏ធ្វើចម្បាំងពង្រីកទឹកដីរបស់ខ្លួន មកលើប្រទេសចាម (ប្រទេសចម្ប៉ា) ដែលនៅខាងត្បូងតុងកឹង ដើម្បីនឹងយកនគរចាម បាន ពួកយួនប្រើពេលវរលា ពីឆ្នាំ៦០៥ រហូតដល់ឆ្នាំ១៦៩៧ សរុបគឺស្មើ១០៩២ឆ្នាំ។ ទីក្រុងពិជ័យ ដែលជារាជធានីនៃប្រទេសចាម ត្រូវពួកយួនយកបាននៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៧០។ ពេលបាននគរចាម ហើយ យួនឱ្យឈ្មោះថា អណ្ណាម ឬ ទ្រុងគី ដែលមានរាជធានីឈ្មោះ ក្រុងវ៉េ ។
ដោយឃើញដីខ្មែរនៅម្ដុំកម្ពុជាក្រោម មានជីជាតិល្អ ជនជាតិយួន ក៏ចាប់ផ្ដើមពង្រើកទឹកដីរបស់ខ្លួនមកលើកន្លែងនោះបន្ថែមទៀត ដោយការចាប់ផ្ដើមពីការខ្ចីដី នៅសម័យព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ ដែលមានប្រពន្ធយួន។ ពួកយួនត្រូវប្រើពេលពីឆ្នាំ១៦១៨ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៤៩ គឺស្មើនឹងរយ:ពេល ៣៣១ ឆ្នាំ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ស្ថិតនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់យួន ក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំង ពួកបារាំងបានកាត់ឱ្យស្ដេចយួនបាវដាយ។ ដីខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម យួនឱ្យឈ្មោះហៅថា កូសាំស៊ីន ឬណាំគី ។ ចំណែកទីក្រុងព្រៃនគរ ពួកយួនប្ដូរហៅទីក្រុងសៃហ្គន ឬទីក្រុងហូជីមិញ។
ក្រោយពីហូជីមិញ ដណ្ដើមបានឯករាជ្យពីអាណានិគមបារាំង ឆ្នាំ១៩៥៤ រំលងបានមួយឆ្នាំ ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៥ ប្រទេសយួន ត្រូវប្រឈមមុខសង្គ្រាមជាមួយនឹងអាមេរិក ដែលមកទប់ទល់លទ្ធិកុម្មុយនិស្តនៅក្នុងឥណ្ឌូចិនបន្ត ក៏បង្កឱ្យសង្គ្រាមនោះឆាបឆេះចូលដល់ប្រទេសខ្មែរនិងប្រទេសឡាវ។ ហូជីមិញ បានប្រើឱ្យពួកកុម្មុយនិស្ត ដែលគាត់បង្ក��តតាំងពី សម័យអាណានិគមបារាំង ចាប់ផ្ដើមប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលខ្មែរនិងរដ្ឋាភិបាលឡាវដោយមានកងទ័ព យួនយៀកកុង ជាខ្នងបង្អែក។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ពួកកុម្មុយនីស្តទាំងបីប្រទេស មាន ខ្មែរ យួន ឡាវ ទទួលបានជោគជ័យឈ្នះអាមេរិកនិងពួកសេរី។ តែអ្វីដែលមិននឹកស្មានដល់ ពួកយួនអាចគ្រប់គ្រងបានតែប្រទេសយួន និងប្រទេសឡាវតែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកប្រទេសខ្មែរវិញ មនុស្សដែលហូជីមិញ ទុកចិត្តបំផុតគឺនួនជា បែរជាសហការគ្នា ជាមួយប៉ុលពត ងើបបះបោមិនព្រមស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់យួនទៅវិញ។
គេនិយាយថាជនជាតិយួន អាចសន្សំទឹកដី តាំងពីគ្មានទឹកដីមួយដុំ នៅ១០០ឆ្នាំមុនគ.ស លុះត្រាតែបានដីយ៉ាងធំទូលាយរហូតដល់ពេលសព្វថ្ងៃនេះ។ ចំណែកខ្មែរយើងវិញ ខាងលិចក៏បាត់ ខាងកើតក៏បង់ កណ្ដាលលិចលង់ ស្ទើរលស់ព្រលឹង ដូចជាបងប្អូនបានដឹងស្រាប់ហើយខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ យួនវាមិនដែលប្រលេងយើងទេ។
Tumblr media
1 note · View note
choukhmer · 3 years ago
Text
សៀវភៅ​កាមាចំប៉ា
ជំពូក​ ២ តុងកឹង (LE TONKIN) ដូច​ជា​លើក​មុនៗ​ដែរ យើង​ត្រូវ​រក្សា​ឈ្មោះ​ចាស់​ទុក​នៅ​ដដែល ហើយ​ត្រូវ​ហៅ​ប្រទេស​យៀកណាម​ខាង​ជើង​ថា តុងកឹង វិញ ។ ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​ខុស​ពី​ប្រទេស​អណ្ណាម និង​កូសាំងស៊ីន យើង​ត្រូវ​យក​បញ្ហា​ជាតិ​សាសន៍ និង​ភិនភាគ​មនុស្ស​មក​សិក្សា​មុនគេ ។​ ដើម​កំណើត​យួន​តុងកឹង ប្រជាជន​មួយ​ភាគ​ធំ​ដែល​រស់នៅ​តុងកឹង សុទ្ធ​តែ​ជា​អ្នក​ឡើង​មក​ពី​ប្រទេស​អណ្ណាម​កណ្ដាល ។ ដូច្នេះ ចិត្ត​គំនិត…
Tumblr media
View On WordPress
0 notes
choukhmer · 2 years ago
Text
នំ​តឹងធិញ ឬ ហឹងធិញ
តឹងធិញ (冬团/红团) ឬ​ចិន​កន្តាំង​ស្រែស្រុក​និយម​ហៅ​ថា ហឹងធិញ ជា​នំមង្គល​សំខាន់​មួយ​ប្រភេទ​ក្នុង​ចំណោម​នំមង្គល​ទាំង​បួន​របស់​អ្នក​តុងកឹង ។ គេ​ហូប​វា​នៅ​ពេល​ដែល​បុណ្យ​សិសិររដូវ​មក​ដល់ (冬至) ដែល​ជា​បុណ្យ​សំខាន់​មួយ​របស់​ចិន​ដែល​គ្រួសារ​បង​ប្អូន​ជួប​ជុំគ្នា ។ ហឹង (红) ប្រែថា ក្រហម វា​មាន​សំឡេង​ដូច ហឹង (鸿) ដែល​គេ​ប្រៀប​ប្រដូច​ទៅនឹង​ការ​នាំ​សំណាង​ល្អ​មក​ដល់យើង ។ ចំណែក ធិញ (团) មាន​ន័យ​ថា ធិញធិញ​យិញយិញ (团团圆圆)…
Tumblr media
View On WordPress
0 notes
choukhmer · 3 years ago
Text
សៀវភៅ​កាមាចំប៉ា
ជំពូក​ ១ ប្រទេស​អណ្ណាម និង​កូសាំងស៊ីន ជាបឋម​នេះ ខ្ញុំ​សូម​បង្ហាញ​នូវ​ស្ថានភាព​ភូមិសាស្ត្រ​បន្តិច ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់​យើង មុន​នឹង​ចូល​ដល់​សាច់​រឿង ។​ ការ​ដែល​ខ្ញុំ​មាន​និយាយ​តែ​ប្រទេស​អណ្ណាម តុងកឹង ប្រទេស​ខ្មែរ ឬ លាវ ហើយ​គ្មាន​ប្រើ​ពាក្យ​ថា យៀកណាម​ខាងជើង ឬ​យៀកណាម​ខាងត្បូង សោះ​នោះ មក​ពី​ខ្ញុំ​ចង់​រក្សា​ឈ្ម��ះ​ចាស់​ទុក​តាម​ភូមិសាស្ត្រ ហើយ​ចៀសវាង​ការ​ហៅ​ឈ្មោះ​ថ្មី…
Tumblr media
View On WordPress
0 notes
choukhmer · 4 years ago
Text
​ប្រជាជន​​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​កម្ពុជាពី​ស.វ​ទី​៨​ដល់​ស.វទី​១០
ប្រទេស​កម្ពុជា តាម​រឿងនិទាន និង​សិលាចារឹក ជំពូក​ទី​៧ កំណត់សម្គាល់​អំពី​ប្រជាជន​ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​កម្ពុជា ពី​សតវត្សរ៍​ទី​៨​ដល់​សតវត្សរ៍​ទី​១០ ៖ ចាម្ប៉ា​ អាណ្ណាម​-តុងកឹង​ ចិន និង​ឥណ្ឌា ឥឡូវនេះ​អាណាចក្រ​កម្ពុជា​បាន​ត្រូវ​កសាង​ឡើង​វិញ​ហើយ​ដោយ​មាន​រាជធានី​ដ៏​ធំ​មួយ​ដែល​ជា «បន្ទាយ​ប្រកប​ដោយ​កំផែង​ការពារ​រឹង​មាំ គ្មាន​សត្រូវ​ណា​វាយ​ដណ្ដើម​យក​បាន» មាន​ព្រះរាជា​ជា​ព្រះ​ចៅ​អធិរាជ…
Tumblr media
View On WordPress
0 notes
choukhmer · 4 years ago
Text
ប្រជាជន​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​កម្ពុជា​មុន​ស.វ​ទី​៨
ប្រទេស​កម្ពុជា តាម​រឿងនិទាន និង​សិលាចារឹក ជំពូក​ទី​៤ កំណត់​សម្គាល់​អំពី​ប្រជាជន​ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​កម្ពុជា​មុន​សតវត្សរ៍​ទី​៨ ចាម្ប៉ា​ អាណ្ណាម​-តុងកឹង​ ទៀបកោះ​ម៉ាឡាកា​ ឈេទូ ឬ​សៀម​ ឥណ្ឌា និង​ចិន ឥឡូវនេះ យើង​ចូល​មក​ដល់​ដើម​សតវត្សរ៍​ទី​៧ នៅ​ពេល​ដែល​អាណាចក្រ​កម្ពុជា​បាន​កកើត​ឡើង ហើយ​ភូមិភាគ​កណ្ដាល​នៃ​ឥណ្ឌូចិន​ទាំង​មូល​ត្រូវ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​ ត្រួតត្រា​របស់​រាជវង្ស​ «វរ្ម័ន» ឬ…
Tumblr media
View On WordPress
0 notes
bi-history · 5 years ago
Text
អត្ថប្រយោជន៍នៃការដឹងប្រវត្តសាស្រ្ត
ការអានពីប្រវត្តិសាស្រ្ត មានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីកំណត់ស្គាល់ច្បាស់ពីមុខមិត្តនិងសត្រូវ ស្គាល់នូវចំណុចខ្លាំងនិងចំណុចខ្សោយរបស់សត្រូវ អ្វីដែលសំខាន់ជាងនោះទៅទៀតគឺ អាចយល់ច្បាស់ពីមនោគមន៍វិជ្ជារបស់សត្រូវ ដែលតែងតែធ្វើមកលើយើង។
#ប្រវត្តិសង្ខេបនៃជនជាតិយួន
ជនជាតិយួន មានឈ្មោះដើមថា យូវ៉េ ឫណាំវៀត មានអម្បូរនៅក្នុងពូជម៉ុងហ្គោល មានដើមកំណើតនៅក្នុងប្រទេសចិនដីគោកសព្វថ្ងៃនេះ គឺរស់នៅម្ដុំខាងត្បូងក្រុងសៀងហៃ លើដីទំនាបនៃទន្លេយ៉ងសេ មិនមែនជាជនជាតិដែលមានដើមកំណើតនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិននោះទេ។ ដោយមានចម្បាំង ជាមួយនឹងពួកចិនផង និងមានហេតុភេទផ្សេងៗទៀត ជនជាតិយួន ក៏ធ្វើដំណើរឆ្ពោះមកទិសខាងត្បូង។ ពួកនេះបានតាំងនៅដំបូងលើទំនាបនៃទន្លេក្រហម ឬតុងកឹង ដែលមានរាជធានីឈ្មោះដុងគិញ ក្រោយមកទៀតគេថា ហាណូយ ។ លុះដល់ឆ្នាំ៩៣៩ ទើបយួនបានមកតាំងស៊ប់នៅក្នុងដែន តុងកឹង នេះដែលគេនិយមហៅថា បាក់គី (ដីតុងកឹង មានពួកម៉េវ , ថៃ , ម៉ន។ល។ រស់នៅមុនជនជាតិយួន)។ ដោយដីតុងកឹង ឬ បាក់គី ចង្អៀតពេក ពួកជនជាតិយួន ក៏ធ្វើចម្បាំងពង្រីកទឹកដីរបស់ខ្លួន មកលើប្រទេសចាម(ចម្ប៉ា) ដែលនៅខាងត្បូងតុងកឹង ដើម្បីនឹងយកនគរចាម នេះបាន យួនប្រើពេលពីឆ្នាំ៦០៥ រហូតដល់ឆ្នាំ១៦៩៧ សរុបគឺស្មើ១០៩២ឆ្នាំ។ ទីក្រុងពិជ័យ ដែលជារាជធានីនៃប្រទេសចាម ត្រូវពួកយួនយកបាននៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៧០។ ពេលបាននគរចាមនេះ យួនឲ្យឈ្មោះថា អណ្ណាម ឬ ទ្រុងគី ដែលមានរាជធានីឈ្មោះ ក្រុងវ៉េ។ ដោយឃើញដីខ្មែរនៅម្ដុំកម្ពុជាក្រោម មានជីជាតិល្អ ជនជាតិយួន ក៏ចាប់ផ្ដើមពង្រើកទឹកដីរបស់ខ្លួនមកលើកន្លែងនោះទៀត។ ដើម្បីបានសម្រេចយួនត្រូវប្រើពេលពីឆ្នាំ១៦១៨ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៤៩ គឺស្មើនឹងរយ:ពេល ៣៣១ ឆ្នាំ។ ដីខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោមនេះ យួនឲ្យឈ្មោះហៅថា កូសាំស៊ីន ឬណាំគី ដែលមានក្រុងព្រៃនគរ(យួនហៅថា សៃហ្គន) ជារាជធានី។
ដូច្នេះ យើងឃើញថាជនជាតិយួនអាច សន្សំ តាំងពីគ្មានដីមួយដុំនៅ ១០០ឆ្នាំមុនគ.ស លុះត្រាតែបានដីយ៉ាងធំទូលាយរហូតដល់ពេលសព្វថ្ងៃនេះ តែ��ច្ឆិតារបស់យួនក៏នៅតែបន្ត ចង់លេបយកប្រទេសខ្មែរនិងប្រទេសឡាវ បង្កើតជាប្រទេសឥណ្ឌូចិន ខ្មែរ.យួន.ឡាវ ជាប្រទេសតែមួយថែមទៀត។
Tumblr media
0 notes