#Decio Azzolino

[solnunquamoccidit]

Ritratto del cardinale Decio Azzolino

by Jacob Ferdinand Voet (Brabantian, 1639 – 1689) oil on canvas (96,7 × 119 cm), c. 1670

Gemäldegalerie

[royal-diaries-podcast]

Twenty-nine-year-old Christina gave occasion to much gossip when socializing freely with men her own age. One of them was Cardinal Decio Azzolino, who had been a secretary to the ambassador in Spain, and responsible for the Vatican's correspondence with European courts. He was also the leader of the Squadrone Volante, the free thinking "Flying Squad" movement within the Catholic Church. Christina and Azzolino were so close that the pope asked him to shorten his visits to her palace; but they remained lifelong friends.

This close relationship was controversial but symbolic of her attraction to relationships which were not typical for a woman of her era and station. She abandoned her manly clothes and took to wearing décolleté dresses so risqué that they drew a rebuke from the Pope.

In a letter on 26 January 1676 to Azzolino Christina writes (in French) that she would never offend God or give Azzolino reason to take offense, but this "does not prevent me from loving you until death, and since piety relieves you from being my lover, then I relieve you from being my servant, for I shall live and die as your slave." As he had promised to remain celibate, his replies were more reserved.

[gdanskstrefa]

W Archikatedrze Oliwskiej stoją dwa baldachimy – wielki i mały. Oba z XVII wieku. Historia klasztoru i kościoła to w dużej mierze historia plądrowań, zwłaszcza w tym właśnie wieku XVII, co związane było z najazdami szwedzkimi.

przeczytaj: Ujazdowski pałac rabusia

Dobra oliwskie nigdy nie zostały klasztorowi ani Polsce zwrócone. Jednak znalazła się osoba, która postanowiła zadośćuczynić w pewnej mierze tym poczynionym szkodom. Chodzi o królową Krystynę Wazównę, córkę Gustawa II Adolfa, którą poniekąd bolały  ojcowskie grabieże. Otóż królowa wyhaftowała baldachim, zwany wielkim, i podarowała go klasztorowi oliwskiemu. Na białym jedwabiu widać wyhaftowany srebrno-złotą nicią i sznurkiem herb Oliwy w kartuszu. Haftowała już po abdykacji przebywając w Rzymie.

Ona haftowała, a jej kuzyn Karol X Gustaw najechał Polskę (potop szwedzki). Doszło wtedy do kolejnego zniszczenia klasztoru. Panowanie królowej Krystyny było przerywnikiem w ciągu szwedzkich rabunków. Krystyna zmarła w roku 1689, ale baldachim dotarł do Oliwy dopiero w 1716. Nie wiadomo, kto uzupełnił datę ANNO 1716, ale haft jest inny.

Na lambrekinach ornamenty kwiatowe są częściowo oryginalne, a frędzelki doszły w 1925 roku.

Królowa Krystyna jest ciekawą postacią. Wychowana została na chłopca i kształcona była na łupach wojennych (zaczytywała się w zrabowanych książkach). Matka i otoczenie nie było zachwycone przyjściem na świat dziewczynki, spadały na nią belki, lądowała na podłodze, ale ojciec wręcz odwrotnie – był szczęśliwy i zrobił z niej chłopca. Wazówna go uwielbiała i jednocześnie potrafiła docenić zrabowane dzieła. Miała bardzo dobrą pamięć, w politykę zagraniczną wprowadzano ją od 12 roku życia. Znała 8 języków obcych i czytała wszystko bez umiaru, całe zbiory zrabowanych bibliotek. W wieku 16 lat była już samodzielną indywidualistką. Tym bardziej, że jest to czas Kopernika, Galileusza i Keplera. Ziemia zaczyna kręcić się wokół Słońca, Słońce dostaje plam, a Jowisz księżyce.

Siodło Krystyny Wazówny w muzeum w Uppsali

Królowa dosyć szybko zaczęła myśleć o abdykacji, więc stopniowo przygotowywała do objęcia tronu swojego kuzyna Karola Gustawa. Szeroko korespondowała z intelektualną śmietanką Europy. W 1650 r. zaprosiła Kartezjusza, a ten umarł na zapalnie płuc w wyziębionym pałacu, co podobno Francja nie mogła Szwecji wybaczyć. Już po abdykacji finansowała naukę uzdolnionych dzieci, miała obserwatorium astronomiczne w Rzymie oraz laboratoria chemiczne w Rzymie i Hamburgu. Mimo zaangażowania w świat nauki, abdykowana królowa miała duże problemy finansowe.  Nie miała dobrego mniemania o kobietach i była przeciwko instytucji małżeństwa. Nazywała kobiety w ciąży “krowami” i unikała ich. Niektórzy mówią, że królowa była odmiennej orientacji płciowej, ale jednak zakochała się bez wzajemności w kardynale Decio Azzolino. Kochała się też w innych, choć twierdziła „nie chcę, żeby mężczyzna traktował mnie jak jakiś chłop swoje pole”. Dobrze pisała, miała wyczucie rytmu i kompozycji (pisała autobiografię i poezję). Wszystkim rzeźbom w swojej posiadłości usunęła listki figowe, nosiła proste stroje, luźne żakiety, płaskie buty, włosy rozpuszczone. W Rzymie była sensacją.

Do tego zrobiła straszną rzecz, bo przeszła na katolicyzm (za to w Szwecji  groziła kara śmierci).

Drugi baldachim (mały) powstał przed 1653 rokiem. W tym roku zmarł jego twórca – brat zakonny Johann Flemming bądź Flamming.

Baldachim jest bogato zdobiony kwiatami, również haftowany na jedwabiu srebrną i złotą nicią. Na podniebiu widnieje monogram IHS wraz z narzędziami Męki Pańskiej, wyszywanymi częściowo perłami. Litery I oraz H to słupy biczowania. Widać krzyż z koroną cierniową, włócznię, kij z gąbką nasączoną octem, gwoździe i serce Jezusa. Po obu stronach monogramu Chrystusa umieszczone są monogramy Maryi z koroną, wyszywaną perłami, i siedmioma gwiazdami.

Muszę powiedzieć, że w katedrze oliwskiej istnieje wielka przychylność dla zwiedzających. Katedra jest cały dzień otwarta, bezpłatna. Zdjęcia baldachimów zrobiłam od środka. Cenne dzieła są na wyciągnięcie ręki. Zupełnie inaczej jest w Mariackim, gdzie wejścia są ograniczone, a kaplice za kratami.

przeczytaj też: Oliwa – w poszukiwaniu tajemnic przeszłości – cz. 40

Anna Pisarska-Umańska

Bibliografia:

Peter Englund „Srebrna maska. Biografia królowej Krystyny”

Zygmunt Iwicki “Oliwa wczoraj i dziś”

Franciszek Mamuszka, Jerzy Stankiewicz “Oliwa. Dzieje i zabytki”

M. Kilarski F. Mamuszka J. Stankiewicz “Oliwa. Wykaz zabytków z grudnia 1956 r.”

  Oliwskie baldachimy i królowa Krystyna W Archikatedrze Oliwskiej stoją dwa baldachimy - wielki i mały. Oba z XVII wieku. Historia klasztoru i kościoła to w dużej mierze historia plądrowań, zwłaszcza w tym właśnie wieku XVII, co związane było z najazdami szwedzkimi.

[creadoresdebelleza]

Pietro Balestra: El Cardenal Decio Azzolino (hacia 1670).