#Tuinarchitect Haarlem

[hovenierhaarlem]

Welkom bij Hovenier Haarlem, dé specialist in tuinonderhoud en -ontwerp in Haarlem. Bezoek https://hovenierhaarlem.net voor meer informatie over onze diensten.

[haarlemupdates]

Tijdens een lezing zondag 20 november in Huis Leyduin op de gelijknamige Buitenplaats, wordt ingegaan op de verschillende stijlen van landschapsarchitectuur op de diverse buitenplaatsen in Zuid-Kennemerland. In de 17e en 18e eeuw in het algemeen en door de bekende tuinarchitect Zocher in de 19de eeuw. Buitenplaatsen in Zuid-Kennemerland Veel buitenplaatsen werden in de 17e eeuw ingericht in de Franse landschapsstijl, kenmerkend door zijn symmetrische inrichting met lange rechte lanen, keurig nette gazons en symmetrische bloemenperkjes. De eigenaar moest zijn eigendom goed kunnen overzien en laten zien vanuit zijn buitenhuis. In de tweede helft van de 18e eeuw kwam een meer natuurlijk ogende, landschappelijke aanleg steeds meer in de mode. Dit is de Engelse landschapsstijl. Met slingerpaden, hoogteverschillen, slingerende vijvers en afwisseling tussen open plekken en boompartijen werd de illusie van een oorspronkelijk, natuurlijk en ‘ruig’ landschap gecreëerd. Dit landschap werd door de opvattingen over natuur in die tijd als romantisch aangemerkt. In deze lezing wordt door gidsen/historici van Landschap Noord-Holland de ontwikkeling van de tuinen van de buitenplaatsen De Hartekamp, De Overplaats, Huis te Bennebroek, Leyduin en Woestduin besproken. Daar zijn nog elementen van die landschapsstijlen terug te vinden. Bijzondere aandacht wordt gegeven aan de omvorming van de Franse naar de Engelse landschapsstijl van het bospark op De Hartekamp en De Overplaats, door de bekende tuinarchitect Zocher in de 19de eeuw. Graag reserveren. Het is niet mogelijk om ter plekke aan te sluiten. Bij de ingang van Huis Leyduin (aan de zijkant) word je door de gids van Landschap Noord-Holland opgevangen. Info Wanneer: zondag 20 november 2022 van 11:00 tot 12:30 uur Waar: Huis Leyduin; Woestduinweg 4; 2114 BG Vogelenzang Zin om mee te gaan? Aanmelden op http://www.gaatumee.nl        

[havenpoort]

Zocher in de omgeving van Haarlem

De familie Zocher heeft veel werk uitgevoerd in Haarlem en omgeving een aantal voorbeelden zal ik hier bespreken.

Begraafplaatsen

De sterke groei van de bevolking maakte het noodzakelijk om begraafplaatsen aan te leggen, ook omdat het niet langer toegestaan was om mensen in de kerken te begraven. In 1828 ontwierp Zocher de begraafplaats Kleverlaan in Haarlem  en de begraafplaats te Heemstede.

In de periode 1869-1931 werden park en padenstelsel van begraafplaats Zorgvlied in Amstelveen aangelegd. In 2008 werden deze ingeschreven als monument.

In de tijd dat Haarlem sterk groeide en de oude vestingwerken werden afgebroken  heeft de familie Zocher diverse parken aangelegd: Buitenplaats ’t Klooster, de Bolwerken, Akendam, Rozenhagen, het Kenaupark en het villapark, Frederikspark, Ripperdapark, Florapark, Frans Halsplein, Haarlemmerhout, het Hazepatersveld, begraafplaats Kleverlaan.

Buiten Haarlem werkte zij in opdracht van de eigenaren van de diverse buitenplaatsen aan opdrachten om de tuinen rondom de buitenplaatsen te verfraaien. Zoals bijvoorbeeld de Keukenhof in Lisse.  Een plan gemaakt tussen 1850 en 1857 hield in het laten vervalen van de Stationsweg in Lisse ter hoogte van de buitenplaats Keukenhof die verbonden was met de buitenplaats Zandvliet. Het was een eerste ontwerp waar ze geen toestemming voor hebben gekregen. De vijverpartij is er uiteindelijk wel gekomen en ligt in binnen het huidige bloemtentoonstelllingspark.

Hartenlust, Bloemendaal

Rond 1825 werd het huis verbouwd door Jan David Zocher jr. Hij bouwde toen ook een oranjerie en misschien een stal. Tussen 1822 en 1847 waren herenhuis en tuin in bezit van Willem Hendrik Backer. In 1849 verkavelde men de hofstede.

Dreefzicht

Dreefzicht is de voormalige buitensociëteit van het genootschap Trou moet Blijcken. Het is gebouwd in 1840 naar ontwerp van Zocher junior. In 1964 is Dreefzicht grondig verbouwd.

Het stond oorspronkelijk op een terp aan het eind van de Dreef omgeven door gazons met grote bomen. Met het doortrekken van de Dreef via de Fonteinlaan en de toegenomen verkeersdrukte kan Dreefzicht nu niet meer het centraal ontmoetingspunt in de Haarlemmerhout vervullen.

Huis te Bennebroek

Tussen 1860 en 1864 werd het oude Huis te Bennebroek ingrijpend verbouwd. Rond het vernieuwde huis legden J.D. Zocher jr. en L.P. Zocher in 1861/62 een nieuwe tuin aan. Het huis werd in 1973 afgebroken.

De Hartekamp.

Voor de eigenaar van deze buitenplaats legde hij enorme tuinen aan. De oranjerie naar ontwerp van J.D. Zocher jr. (1838) bestaat nog. Inclusief een tulpenboom, mogelijk uit de tijd van Linnaeus.

Park Rusthoff, Sassenheim

Park Rusthoff is een prachtig dorpspark, ontstaan vanuit een laat 18de-eeuwse buitenplaats van de familie Charbon. Het dorpspark ligt midden in het centrum, je kunt er een leuke rondwandeling maken en de eendjes voeren in de vijver. Een unieke plek midden in het dorp Sassenheim.

Van de oorspronkelijke 27 hectare grootte buitenplaats rest nog 6 hectare. Tussen 1830 en 1850 werd het park in landschapsstijl aangelegd door de beroemde landschapsarchitect J.D. Zocher jr. Een grote groep vrijwilligers zorgt nu voor het onderhoud van het park.

Huis te Vogelenzang

De tuin bij het huis dat nog steeds in bezit is van de familie Barnaart, is begin 19e eeuw waarschijnlijk nog door J.D. Zocher sr. aangepast. Begin 20e eeuw neemt tuinarchitect Hendrik Copijn de tuin nogmaals onder handen.

Woestduin

Deze buitenplaats, die nu onderdeel is van Leyduin is rond 1800 geherstructureerd door Johan David Zocher sr. De omgeving van het huis werd in landschapsstijl ingericht. In 1787 werd Jean Louis van den Burch eigenaar van de hofstede.

De tuinarchitect J.D. Zocher sr. maakte omstreeks 1800 een nieuw plan in landschapsstijl voor het terrein rondom het huis. Dit plan is in het terrein nog steeds te herkennen, onder meer in een (opgeworpen of natuurlijke) heuvel die Zocher als uitzicht punt gebruikte.

Meer en Berg

In 1794 maakte J.D. Zocher sr. voor de tuin van deze buitenplaats aan de zijde van de Glipperdreef drie ontwerpen in landschappelijke stijl, waarvan er één is uitgevoerd. Enkele onderdelen van Marots ontwerp bleven gehandhaafd. Het 17de-eeuwse huis Meer en Berg is op de tekening van Marot goed zichtbaar. Het lag niet in de as van het ontwerp.

Vredesbrug en ruïne van Tecklenburgse Poort (de toegangspoort tot het kasteel Heemstede).

Tot slot nog een mooi plaatje met de een voorbeeld van de tekenkunst van landschapsschilder Louis Paul Zocher. De afbeelding is van 1835 in Aquarel en potlood. De tekening is in het bezit van Noord-Hollands Archief, collectie Kennemerland.

25-3-2024

[amazonewaterbeheersing-blog]

Snakken naar water

Het eerste kwartaal van 2019 zit er al bijna op en de voorspelde strenge winter is vooralsnog uitgebleven. Maar wat niet is kan nog komen. Tenslotte is het nog steeds geen lente en we kennen allemaal het gezegde ‘maart roert zijn staart’.

Ondertussen zijn wij allang bezig met de voorbereidingen voor typische voorjaarswerkzaamheden. Hiertoe behoort ook het maken van de planning om alle installaties bij onze klanten weer tijdig aan te sluiten. Want zodra het voorjaar zich laat zien, snakken de ontluikende planten onder andere naar voldoende water om goed te kunnen groeien. Tijdig water geven is daarom van groot belang en een beregeningsinstallatie, die dat automatisch voor u regelt, kan dan erg handig zijn! Zeker nu het grondwaterpeil in ons land, door de droogte van afgelopen zomer, nog steeds niet het niveau heeft bereikt wat het behoort te zijn. Oftewel, de natuurlijke waterbron is nog steeds schaars en een helpende hand in de vorm van het geven van extra wat er is meer dan welkom.

Tijdens het aansluitwerk, waarbij we pompen plaatsen en de computers opnieuw instellen, controleren we tevens de gehele installatie. Daarbij verwijderen we eventuele verstoppingen en testen we de druppelleiding. Zo zijn we er zeker van dat sproeiers goed werken. Bovendien is hiermee de kans op storingen nihil en genieten onze klanten onbezorgd van een prachtige tuin. Ook in droge periodes.

Om te voorkomen dat we toch nog worden verrast door winterse omstandigheden, zullen we pas over enkele weken gaan starten met aansluiten. Klanten met een onderhoudscontract worden door ons benadert voor een afspraak. Heeft u nog geen contract en wilt u wel graag dat wij komen aansluiten, waarbij wij tevens de gehele installatie voor u nalopen?

Bel ons voor een afspraak.

De post Snakken naar water verscheen eerst op Amazone Waterbeheersing.

[havenpoort]

De familie Zocher: parken en tuinen

Wat hebben de Haarlemmerhout, de vuurtoren van Egmond aan Zee, het Amsterdamse Vondelpark en de tuinen van Paleis Soestdijk gemeen? Ze werden ontworpen door de beroemde Haarlemse familie Zocher.

Drie Zochers domineerden een kleine eeuw lang de Nederlandse park- en landschapsarchitectuur. Hun uitvalsbasis was de bomen- en vaste plantenkwekerij Rozenhagen, kort na 1800 gesticht door Jan David senior aan het tegenwoordige Frans Halsplein in de Spaarnestad.

Hun klantenkring bestond uit gemeentebesturen, kooplieden, bankiers en ondernemers, tot en met adellijke families en leden van het Koninklijk Huis. Al in 1807 werd Jan David senior door koning Lodewijk Napoleon Bonaparte als architect aangesteld bij de herinrichting van de tuinen van het Haagse Paleis Huis ten Bosch.

Een serie andere grote en kleine tuin- en parkontwerpen volgde. Maar als Multi talenten draaiden de Zochers ook hun hand niet om voor het ontwerp van een villa of openbaar gebouw en parkornamenten als een châlet of rustieke koestal.

De ontwerpen van de Zochers, Jan David (1762-1817), zoon Jan David junior (1791-1870) en kleinzoon Louis Paul (1820-1915) zijn op allerlei plekken in Noord-Holland en elders in Nederland terug te vinden. Maar nergens zijn hun sporen zo tastbaar aanwezig als in en rond hun woonplaats Haarlem.

‘Kaart van het Haarlemmerhout, naar den laatsten aanleg van den architect J.D. Zocher’. Inzet: afbeeldingen van vier Haarlemse landschapscreaties van de Zochers: De Koekamp, het park van Paviljoen Welgelegen, het Heeren Logement en de Hertenkamp. F.J. Nautz, 1837. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Van vader op zoon…

Vader Johan ‘Jan’ David Zocher sr. kwam uit het Saksische Thurgau en was hovenier. In 1780 kwam hij met zijn ouders naar Nederland waar hij in dienst trad bij de eveneens uit Duitsland afkomstige Johann Georg Michael die in Nederland werkte als ‘boschgardenier’ en vanaf 1791 een eigen kwekerij bezat op Roosenstein bij Velsen. De oude Zocher sr. trouwde in 1788 met de dochter van Michael: Maria Christina. Ze kregen twee zoons: Jan David jr. in 1791 en Karel George in 1796. In 1789 schreef pa Zocher zich in bij het Sint-Lucasgilde in Haarlem, als enige architect. Vanaf dat moment werkte hij zelfstandig en werd hij steeds succesvoller. Eén van zijn eerste werken was het openbare park Het Valkhof in Nijmegen.

Een familie van rozenkwekers

230 Jaar geleden zag Zocher jr. het levenslicht in Haarlem. Waarschijnlijk ergens net ten noorden van de bolwerken in de buurt van de Kloppersingel waar zijn vader, Jan David Zocher, een bedrijf met grote kwekerijen had. Vader Jan David senior was tuinarchitect en bezat een grote boom- en vaste plantenkwekerij in de huidige Patrimoniumbuurt waar de naam Rozenhagenstraat ons herinnert aan de bedrijvigheid die er vroeger was. Men stelt zelfs dat zoonlief jr. op latere leeftijd zijn eigen rozenkwekerijen bezat in Haarlem-West, in het buurtje dat we nu kennen als de Rosehaghebuurt net ten zuiden van de Zijlweg. Zelfs van het huidige Rozenprieel wordt beweerd dat het haar naam ontleent aan de kwekerij-activiteiten van de Zocher familie. Iets met het kweken van rozen dus. Dat zat duidelijk in het bloed van de Zochers. 

Jan David Zocher jr.(Haarlem, 12 februari 1791 – aldaar, 8 juli 1870) was een architect , stedenbouwkundige en landschapsarchitect. Hij introduceerde, tegelijk met Lucas Pieter Roodbaard in Noord-Nederland, de landschapstuin in Nederland en ontwierp  verschillende  neoclassicistische gebouwen.

Zijn vader, broer Karel Georg Zocher (1796-1863) en zoon Louis Paul Zocher (1820-1915) waren ook tuinarchitect.

25-01-2024

[amazonewaterbeheersing-blog]

Dakhazen

De Mannen van Hoveniersbedrijf E. Buskermolen werden vorig jaar veelvuldig op het dak van een nieuw appartementencomplex in de stad gesignaleerd. Er ligt daar een prachtige daktuin en de mannen hadden moeite om de tuin in goede conditie te houden. Dat lag niet aan de vakbekwaamheid van deze hoveniers, integendeel. Grote boosdoener was de zonovergoten lange droge zomer. Wanneer er dan een tuin onderhouden moet worden boven op een dak in het centrum van de stad, dan heeft zelfs de beste hovenier daar zijn handen vol aan. Na de zoveelste handmatige sproeibeurt met vele meters tuinslang werd er overlegd met de Vereniging van Eigenaren van het complex. Wat te doen? De tuin laten verdrogen is geen optie. Alle bewoners hebben uitzicht op de tuin en genieten van het prachtige uitzicht. Het is bovendien een heerlijke plek om midden in het stadscentrum tot rust te komen. Maar iedere dag een hovenier aan het werk zetten is ook geen optie.

Op dat moment werden wij van dit dilemma op de hoogte gebracht. Snel gingen we aan de slag met een voorstel voor het plaatsen van een beregeningsinstallatie.

Het systeem is verder geautomatiseerd door elektronische kleppen en een uitgebreide beregeningscomputer in combinatie met een regenmeter. Deze regenmeter onderbreekt bij voldoende neerslag de automatisch ingestelde beregeningstijden waardoor er op een meer verantwoorde wijze wordt omgegaan met water.

Vanaf dat moment begon de samenwerking met Buskermolen Hoveniers pas echt. Gezamenlijk bekijken we de komende seizoenen wat de werkelijke waterbehoefte is van deze daktuin.

Regelmatig doen wij projecten in samenwerking met andere tuinprofessionals. Onder de noemer ‘Samen kom je verder’, wordt er regelmatig een project door ons uitgelicht.

De post Dakhazen verscheen eerst op Amazone Waterbeheersing.

[havenpoort]

Huis te Volgelenzang

Het Huis te Vogelenzang is een kasteel en landgoed in het Nederlandse dorp Vogelenzang in Noord-Holland. Het huidige gebouw dateert uit de 17e en 18e eeuw.

In de 11e eeuw bestond er al een grafelijk huis in Vogelenzang, gebouwd door graaf Floris II. Graaf Floris V liet er in de 13e eeuw het jachtslot De Voghelsanck bouwen. In 1610 koopt de Amsterdamse goudsmid Cornelis Reijersz het kasteelterrein

Hij verkoopt het in 1627 aan Jacob Jacobsz. de Jongh. Van het oorspronkelijke kasteel rest dan nog slechts een heuvel. De Jongh laat op deze heuvel een nieuwe hofstede bouwen. Via diverse eigenaren komt het in bezit van Bartolomeo Andrioli. Diens weduwe verkoopt in 1757 het landgoed aan Jan van Marselis sr., waarna zijn zoon Jan van Marselis jr. het landgoed in 1776 erft en begint met de aanleg van een park.

Twee jaar later wordt door Marselis het naastgelegen landhuis Teylingerbosch aangekocht, waarna hij een landschapstuin laat aanleggen die beide landgoederen omvat, naar een ontwerp van Johann Georg Michael. Het huis Vogelenzang heeft in de 2e helft van de 18e eeuw tevens een verbouwing ondergaan in Hollands classicistische stijl.

Het geslacht Barnaart

In 1807 koopt Willem Barnaart het landgoed voor een extreem hoog bedrag (134.000 gulden).

De bewezen stamreeks begint met Willem Barnard (circa 1560-1626) die, afkomstig uit het West-Vlaamse Menden zich in 1591 als kistenmaker in Haarlem vestigde. Een nakomeling van hem,

De Barnaarts zijn van oorsprong eenvoudige handwerklieden uit het Vlaamse Menen en vestigen zich in Haarlem waar zij tot de allerrijksten van de stad gaan behoren, mede dankzij  activiteiten in garen en banden.

Willem Philip Barnaart werd door keizer Napoleon in 1813 tot chevalier de l’Empire werd benoemd. Deze titel werd echter in het Koninkrijk der Nederlanden niet erkend. In 1817 besloot koning Willem I hem vanwege zijn verdiensten voor het Koninkrijk te verheffen in de Nederlandse adel en noemt hij zich jonkheer.

Tijdens de Franse overheersing bouwt hij tussen 1803 en 1808 Huis Barnaart aan de Nieuwe Gracht te Haarlem. Dit huis geldt nog altijd als een van de belangrijkste empire-interieurs van ons land en is recent door de huidige eigenaar (monumentenvereniging Hendrick de Keijser) voorbeeldig gerestaureerd. Deze Barnaart bezat overigens ook de uitgestrekte heerlijkheid Bergen en vele grondposities in Zandvoort. het was tussen 1880 en 1940 de ambtswoning van de commissaris van de Koning(in) van de provincie Noord-Holland (1880-1940).

De tuin is begin 19e eeuw waarschijnlijk nog door J.D. Zocher sr. verder aangepast. Begin 20e eeuw neemt tuinarchitect Hendrik Copijn de tuin nogmaals onder handen.

Er vonden diverse activiteiten plaats op het landgoed. Zo vierde in 1892 het Leger des Heils het eerste lustrum in aanwezigheid van oprichter William Booth en in 1937 vond hier de vijfde Wereldjamboree plaats, waar 30.000 padvinders en verkenners uit 56 landen aan deelnamen. Samen met oprichter Baden-Powell opende koningin Wilhelmina deze internationale samenkomst, die tien dagen duurde. Een gedenkplaats, bestaande uit drie rechtopstaande biezen bij de ingang van het Huis Teylingerbosch herinnert nog aan dit evenement.

De sinds 1955 aanwezige camping op Vogelenzang is bij  Amsterdammers en Haarlemmers bekend en is er nog steeds.

In de Tweede Wereldoorlog werd in Vogelenzang een lanceerinstallatie voor de V1-raket aangelegd en ook bij Huis te Vogelenzang werden voorbereidingen getroffen voor de bouw van een installatie. Op 29 maart 1945 trokken de Duitse troepen zich terug, waarbij ze de startbanen voor de V1’s opbliezen. Ook de startbaan op landgoed Vogelenzang werd opgeblazen, hetgeen voor schade aan zowel het huis als de omgeving zorgde.

Het landhuis wordt anno 2019 bewoond door nazaten van Willem Barnaart. Het landgoed is opengesteld voor wandelaars. Het huis is een rijksmonument en maakt – samen met tuin, het park, bijgebouwen, tuinonderdelen en het landhuis Teylingerbosch - onderdeel uit van het rijksmonument Historische Buitenplaats Huis te Vogelenzang.

De familie Barnaart heeft een eeuwigdurend recht om zand te winnen in het Duin. Een van de vrouwelijke familieleden, haalt daarom nog regelmatig een zak zand om dit recht in stand te houden.

Teylingerbosch

Het huis bestond vermoedelijk al in de middeleeuwen.

In 1621 werd het omschreven als 'een schone hofstede, gelegen an den Vogelensanc, in den ban Vogelensanc, met huijs, schuur, berg, boomgaerden, soo t selve in t vierkant in zijn wallen en grachten met twee ophalende bruggen gelegen is'.

De naam Teylingerbosch kreeg de hofstede naast Huis te Vogelenzang pas na aankoop door jhr. Barthoud van Teylingen in 1627.

In 1778 wordt de hofstede door Jan van Marselis jr gekocht en bij het Huis te Vogelenzang gevoegd.

Bewoners

1627 - jhr. Barthoud van Teylingen

1778 - Jan van Marselis jr.

Jan (van Marselis) Hartsinck (1759-1823) heer van Zandvoort.

Jean Henri van Marselis Hartsinck (Amsterdam 17 april 1821 - Nunspeet 25 dec. 1877) Burgemeester van Boskoop, 1871-1875, burgemeester van Ermelo 1875-1877. Hij voegt het eeuwenoude Teylingerbosch samen met het huis te Vogelenzang.

25-6-2021

[havenpoort]

Huis te Manpad, Heemstede

Het Huis te Manpad is een buitenplaat aan de Herenweg 9 in Heemstede. In 1558 werd voor het eerst melding gemaakt van de buitenplaats. Pieter Cornelisz. Heuts gaf in 1630 opdracht om het hoofdgebouw dat er nu nog staat te bouwen.

In 1666 kocht Daniel Lestevenon dit huis van hem. Na diens dood breidde zijn vrouw Elisabeth Gillon de buitenplaats uit door het naastgelegen Het cleyne Huys te Manpat aan te kopen.

In 1675 werd de buitenplaats verkocht aan de Amsterdamse koopman met handel namens de VOC en ook handel naar New Foundland en de Caraïbische gebieden.  Cornelis van Goor, overleden in Amsterdam in 1719, breidde in 1708 het Huis te Manpad uit door aankoop van een stuk land en een huis met de naam de Capel.

Rond het jaar 1720 werd het huis ingrijpend verbouwd. Na 1720 werd mr. Wigbold Slicher de nieuwe eigenaar van de buitenplaats. Dirk van der Meer verbouwde en verfraaide de buitenplaats rond 1730 nogmaals. De weduwe van Van der Meer, Debora Elias, heeft omstreeks 1741 en 1742 aan tuinarchitect Adriaan Speelman de opdracht gegeven voor de aanleg van een nieuwe tuin met een grotere parterre.

In 1767 verkocht Elias de buitenplaats aan mr. David van Lennep, die het huis verder uitbreidde. Een aantal stijlkamers werd onder meer versierd met beschilderd behang met arcadische voorstellingen, vervaardigd door de behangschilder Jurriaen Andriessen. Van Lennep trouwde met Maria Machteld van Sypesteyn.

De buitenplaats bleef tot  1953 in handen van de familie Van Lennep. Politicus Cornelis van Lennep Sr., classicus en dichter David Jacob van Lennep en schrijver/politicus Jacob van Lennep hebben in het huis gewoond.

De Tuin

In het voorjaar bloeien er vele stinsenplanten in het park, waaronder in mei het zeldzame Haarlems Klokkenspel. Om de boomgaard en bloementuin loopt een slangenmuur, de langste van West-Europa.

In de tuin staan ook enkele beelden die gemaakt zijn door Jan van Logteren, een Amsterdamse beeldhouder en sierstucwerker die leefde van 1709 tot 1745.

Van Logteren leerde het beeldhouwen van zijn vader, de beeldhouwer en architect Ignatius van Logteren. Bewaard gebleven werken Jan van Logteren zijn onder andere Bacchus en Ariadne (1734) die de tuin van Huis te Manpad sieren en de orgelkast van het Mullerorgel in de Grote of Sint-Bavokerk van Haarlem. Ook maakte hij in 1727 postuum een terracotta beeld ten voeten uit van Johan Maurits van Nassau-Siegen dat bewaard wordt in het Mauritshuis in Den Haag.

Slag bij het Manpad

David Jacob van Lennep plaatste in 1817 het monument De Naald bij de kruising van de Manpadslaan en Herenweg.

De Naald is bedoeld ter nagedachtenis van de slag bij Manpad, die in 1304 zou hebben plaatsgevonden. De gedenknaald is geschonken aan de Staat en maakte tot 15 januari 2016 deel uit van de portefeuille van de Rijksgebouwendienst. Dit monument is op 15 januari 2016 overgedragen aan de Nationale Monumentenorganisatie.

"Ter ere van

Witte van Haemstede Grave Floris zoon van Holland en van de brave burgers van Haerlem die met hem de vreemde MANNEN langs dit PAD verdreven den XXVI April MCCCIIII en ter eere van hen die tot ontzet van Haerlem bij dit MANNEPAD hun leven waagden

den VIII Julij MDLXXIII"

In 1954 werd 'Huis te Manpad' gekocht door Jan Visser, chef protocol Buitenlandse Zaken en ambassadeur te Stockholm. In 1978 werd het huis ondergebracht in de Stichting 'Huis te Manpad'. Na Vissers overlijden in 1984 woonde zijn weduwe N. Visser-van Wijk er tot haar dood in 2005. Na een verbouwing wordt het huis sinds mei 2006 opnieuw particulier bewoond.

De Slag bij Manpad, ook Slag bij het Manpad is een veldslag bij het Manpad in Heemstede, waarbij Hollandse troepen, onder aanvoering van Witte van Haemstede de Vlaamse troepen onder leiding van graaf Gwijde van Namen, de held van de Guldensporenslag, in 1304 zouden hebben verslagen.

Bij de Vlamingen hadden zich edelen aangesloten, die na de dood van graaf Floris V van Holland waren verbannen en naar hun bezittingen wilden terugkeren. De slag speelde een grote rol bij het ontluikend Nederlands nationaal besef.

Verwijzingen naar de Slag bij Manpad werden met name populair in de negentiende eeuw.

In 1827 publiceerde David Jaco van Lennep zijn Verhandeling over het belangrijke van Hollands grond voor gevoel en verbeelding. Deze verhandeling werd afgesloten met de Hollandsche duinzang waarin Van Lennep de slag aan het Manpad bejubelde.

Aan het einde is een duinzang opgenomen, die verwees naar de slag, onder meer met de strofe:

En om HAAMSTEDE drong zich de landzaat bijeen,

En de bloedige strijd werd gestreden,

En der Vlamingen hoogmoed verging en verdween,

Bij het Manpad met voeten getreden.

De Slag bij Manpad won in Nederland nog aan populariteit na de Belgische Revolutie van 1830.

Op de Naald  staat de volgende tekst: 

Ter eere van Witte van Haamstede, Grave Floris' zoon van Holland, en van de brave burgers van Haarlem, die met hem de vreemde mannen langs dit pad verdreven d. XXVI April MCCCIIII. En ter eere van hen die tot ontzet van Haarlem bij dit Manpad hun leven waagden d. VIII Juli MDLXXIII

Onderzoekingen door Frits Hugenholtz hebben echter aangetoond dat deze slag nooit heeft plaatsgevonden. Deze bewering werd overigens in 1972 door mr. J.W. Groesbeek ontkracht en ontkend.

24-7-2021