#fons schobbers

[jurjenkvanderhoek]

HET BEELD, DE KUNSTENAAR EN ZIJN MUZE

Ze is zijn muze. Zij staat volledig achter hem. Niet als een schaduw, maar als steun in de rug. Toeverlaat, rechterhand. De mens heeft iemand nodig als klankbord en als raadgever om tot bloei te komen. Voor Fons Schobbers is zijn vrouw Liesbeth de godin van zijn kunst en wetenschap. Wanneer zij er niet voor hem was geweest had zijn kunst waarschijnlijk niet zo'n vlucht opwaarts genomen als dat het heeft gedaan. Had het minder bezieling gekregen. Waren het een veelheid van aardig bedachte en gebeeldhouwde vormen. Maar dat was het dan ook en daar zou het bij gebleven zijn. Scheppingen van 13 in een dozijn.

Maar Liesbeth heeft Fons dusdanig en dermate geïnspireerd, en doet dit nog voortdurend, dat er begeesterde beelden zijn en kunnen ontstaan. Beelden met betekenis zonder slechts een abstracte vorm te zijn. Beelden waarvan je de lijnen met een zachte aanraking wilt volgen. De vingers in een warme streling de koude materie te bepotelen. In het boek “Urge 2” kunnen de werken met de ogen worden betast. De uitgave is te zien als catalogus bij de tentoonstelling in Museum van Bommel van Dam. In enkele essays licht auteur en kunstrecensent Wim van der Beek Schobbers’ objecten bij en het proces van ontstaan toe. Uit die tekst komt in diverse bewoordingen naar voren dat het koppel op meerdere vlakken een twee-eenheid is.

In de kunst vooral zijn Fons en Liesbeth met elkaar verbonden. De muze is zijn klankbord. “Zij is altijd bij het scheppingsproces betrokken en benadrukt steeds dat communiceren niet hetzelfde is als elkaar napraten of elkaar in blinde bewondering volgen”, lees ik. Communiceren is elkaar spiegelen, brainstormen, nieuwe opties of alternatieve gezichtspunten aandragen, elkaar scherp houden, samen naar ruimte en mogelijkheden zoeken, samen initiatieven ontwikkelen en elkaar stimuleren. Als teamspelers weten ze wat ze aan elkaar hebben en kunnen verwachten. Uit dat intensieve samenspel ontstaan esthetisch aandachtige kunstwerken. Waarbij mij dus de handen beginnen te jeuken om ze aan te raken. Niet alleen met de blik langs de vormen te gaan, maar ook letterlijk te bevoelen.

De objecten met meest vrouwelijke vormen lijken uit de hamer en beitel van Liesbeth ontsproten te zijn. Sierlijk en elegant zoals alleen een vrouw het harde materiaal kan benaderen. Hoewel deze zienswijze uitermate seksistisch klinkt, want zou een man niet vriendelijk met de materie kunnen omgaan. Er zijn vele voorbeelden in de kunstgeschiedenis dat dit zeker het geval is. In deze context zie ik toch in de beelden de autoriteit van de muze achter de kunstenaar. De nog sterkere vrouw achter de sterke man. In de objecten die Fons Schobbers maakt van gevonden voorwerpen, de objet trouvé of ready mades, zie ik meer de wispelturige grillen van een manspersoon terug. Die karaktereigenschappen lees ik tevens van de foto’s in het boek waarin het duo is geportretteerd.

De beelden van Fons Schobbers zijn talloze variaties op eenzelfde thema. Maar dat thema gaat door zijn handen nooit vervelen. Je hebt nooit genoeg gezien van de objecten. Almaar zit er vernieuwing in een volgend beeld, hoewel het voortborduurt op een eerder gemaakte vorm. Zijn beelden zijn woorden in het verhaal dat Schobbers de wereld wil vertellen. Passen in de regel en vormen samen een zin. De objecten vallen na elkaar gezien te lezen als een hoofdstuk in de biografie van de kunstenaar.

Het beeldende oeuvre van Fons Schobbers heeft een lange adem en een grote reikwijdte. Mede doordat zijn beschermvrouwe Liesbeth hem lucht geeft om creatief te blijven. Op de schutbladen voor en achter in het boek is te zien dat zijn atelier overladen is met kleine schetsen van gips. Dat zijn bron vol ideeën nog lang niet opgedroogd is. Dat hij nergens hoeft te improviseren of voor de vuistweg te creëren. De planken afgeladen met miniaturen kunnen inspiratie geven tot nieuwe levensgrote werken. Ook kunnen deze kleine modellen uiteraard uitstekend solo de wereld ingaan, als kleinood in het interieur, als hebbeding op de boekenkast. Maar ze zijn eens en vooral de opstap naar een volwassen vormgeving, een idee om uit te vergroten en in een buitenruimte te plaatsen.

Schobbers geeft vorm aan de ruimte rondom zijn beeld. Wanneer het object op een sokkel is geplaatst bepaald het de omgeving waarin het staat. De beschouwing van die plek zal nooit meer dezelfde kunnen zijn. Het beeld begrenst de omvang van die plek, het beeld is de restvorm van deze ruimte. Het is alsof het daar hoort omdat het er onzichtbaar altijd al was. Zoals de klomp steen of het blok hout altijd al de vorm in zich heeft gedragen, de kunstenaar hoeft het enkel nog maar uit te pakken. De kunstenaar volgt de aders in de steen en de nerven van het hout. Hij is schatplichtig aan de natuur van de materie. Wanneer hij dan in kunststof zijn idee vorm geeft heeft Fons geheel de leiding in handen. Met uiteraard op de achtergrond de kritische blik van Liesbeth. Dan gaat hij los en maakt van niets iets. Dat wat gedacht is krijgt beeld. Dan is Schobbers de schepper. Ontstaan er vormen die de ruimte nog niet kent.

En wanneer hij dan gevonden voorwerpen als materiaal voor zijn objecten gebruikt is zijn creatieve brein mijns inziens op het kookpunt van zijn. In deze beelden liggen zoveel manieren van anders kijken naar bestaand wezen verscholen. Dat rondom beschikbare en alom voorhanden zijnde elementen een nieuw leven kunnen krijgen. Niet de afvalbak in hoeven, maar kunnen reïncarneren in een volgende gedaante. Weggooien kan altijd nog, moet Schobbers gedacht hebben. Door beschadigde en in onbruik geraakte voorwerpen met zachtheid en aandacht te benaderen maakt hij objecten die mensen confronteert met laakbaar wegwerpgedrag. En natuurlijk, de steen of het hout geeft ook nieuw leven. Het baart een vorm. Fons is de verloskundige, Liesbeth de vroedvrouw. En het kind bezit ontdaan van moederkoek en navelstreng een onnoembare schoonheid. Vele objecten gaan zonder titel de wereld in, zodat de beschouwer het zelf een naam kan geven die past bij de emotie van het kijkproces.

Want lees ik “gevoel en verstand trekken samen op. Visuele spanning en vindingrijke vormgeving zijn altijd gegarandeerd”. Het samenspel van gedachten manifesteert zich door een dialoog besloten in het beeld. De dialoog van maker en muze. Deze communiceren samen eenduidig en krachtig met de beschouwer. Daardoor staat het beeld stevig op de sokkel, letterlijk en figuurlijk. Schrijver Wim van der Beek beziet elk kunstwerk van kunstenaar Schobbers als sleutelwerk. Ieder werk is een vervolgstap in de zoektocht naar ongekende mogelijkheden. “Ze maken deel uit van het grote geheel waarin geen onderscheid bestaat tussen minder belangrijke of juist superieure vondsten of ontdekkingen.”

Urge 2. Fons Schobbers. Beelden en objecten. Teksten: Wim van der Beek. Catalogus bij tentoonstelling Museum van Bommel van Dam in Venlo tot 22 oktober 2023. Uitgave Van Spijk Art Books, 2023.

[omroepvenlo]

Nieuw kunstwerk Fons Schobbers aan de Maas

Er komt een nieuw kunstwerk van Fons Schobbers op de Maasboulevard. Op de plek waar voorheen de Sfinx stond, komt in het najaar een nieuw werk met de naam Tango.