#overmaas

[bartwatching]

Zojuist uitgelezen ‘De Bokkenrijders met de dode hand’, band 1, geschreven door Godfried (Frits) G.M. Schoonbrood. Nu gestart met band 2. De Landen van Overmaas in de 18e eeuw: Vanaf de jaren dertig schrikt de bevolking op door een golf van inbraken met mishandeling en zelfs moord. De autoriteiten schrijven deze toe aan ‘eene groote bande inbreekers, knevelaers, dieven ende roovers’, later ‘de Bende van de Bokkerijders’ genoemd. Meedogenloze vervolgingen beginnen. Intimidaties en folteringen leiden tot de vereiste bekentenissen en executies van verdachten. Is er daadwerkelijk sprake van banditisme en zo ja, wat zijn dan mogelijke ontstaansfactoren? Volgen de lokale rechtbanken wel het geldende recht en hoe is dit tot stand gekomen? Is er bij de vervolging sprake van een analogie met de inquisitie- en de heksenprocessen? Bevatten de procesdossiers wel betrouwbare informatie? Door deze vragen geïnspireerd, startte Godfried (Frits) G.M. Schoonbrood (1955, Schinnen) als voorzitter van Sjtichting Genealogiek Sjènne in 2008 een uitgebreid multidisciplinair onderzoek. In dit populairwetenschappelijke werk geeft hij nu, op 840 pagina’s , de antwoorden op de vragen over het mysterie van de Bokkerijders. Meer info >> https://hbpr.nl/product/de-bokkerijders-met-de-dode-hand/ #bokkenrijders #bokkerijders #schinnen #overmaas #zuidlimburg #banditisme #misdaad #leestip https://www.instagram.com/p/CoRupMLNUyduSl0ujM1k3HLrgmzuLLtuzl5rEQ0/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[legend-collection]

Buckriders

The Buckriders are a part of Belgian and Dutch folklore. They are ghosts or demons, who rode through the sky on the back of flying goats provided to them by a demon. During the 18th century, groups of thieves and other criminals co-opted the belief to frighten the inhabitants of southern Limburg, a province in the southern part of the Netherlands and eastern Belgium. Using the name "Bokkenrijders", these criminal bands launched raids across a region that includes southern Limburg, and parts of Germany and the Netherlands (parts of which were a part of the Southern Netherlands, currently Belgium). Commonly, the "Bokkenrijders" raided peaceful communities and farms. Several confessed "Bokkenrijders" were convicted and sentenced to death. Because of the link to the occult, authorities accused a large number of potentially innocent men of being "Bokkenrijders" and a number were tortured and subsequently convicted of crimes they denied having committed.

Formally, the name Bokkenrijders was first publicly used in 1774, during the 'trial of Wellen', a town in the Belgian province of Limburg. Johan van Muysen slid a letter underneath the door of a farmer called Wouters. The letter contained a threat that Wouters's house would be burned down unless he paid up. Van Muyses claimed to be member of the buckriders and used the word Satan up to three times. In the trial of Wellen, the term “buckriders” is openly used against Philip Mertens, who wrote a similar threat letter.

Earliest records mentioning the buckriders originate from a tome called Oorzaeke, bewys en ondekkinge van een goddelooze, bezwoorne bende nagtdieven en knevelaers binnen de landen van Overmaeze en aenpalende landstreeken, which approximately translates to Causes, proof and discovery of a godless, averted gang of night thieves and gaggers within the lands of 'Overmaas' and adjacent regions. This book was written in 1779 by S.J.P. Sleinada (real name Pastor A. Daniels). This pastor, who lived in Landgraaf, knew several buckriders personally. The author tells us that these robbers made a pact with the Devil and rode their bucks at night. The common people told stories about them flying through the sky, pronouncing the following spell: 'Over huis, over tuin, over staak, en dat tot Keulen in de wijnkelder!' (across houses, across gardens, across stakes, even across Cologne into the wine cellar!). Once a year, they would visit their master, the Devil, on the 'Mookerheide'.

Later on, the buckriders held a reputation that resembles Robin Hood and his gang. The present interpretation is that a number of criminal gangs robbed houses and committed other crimes, using the myth to their advantage. Also, many of the buckriders that were arrested are thought to be innocent, as confessions were obtained through torture.

In Limburg, the buckriders are now embraced as part of cultural heritage. Trials against buckriders differed from 'common trials against common criminals' if the suspect had performed a godless oath: 'I forswear God ... etc.' This so-called oath of heresy is a stereotypical aspect of the buckriders myth. Since the convicts were accused of their oath and pact with the devil, we can define this as a late form of witch-hunt. Prosecution of buckriders was as ruthless as the buckriders were themselves, even by those day's standards. 90% of the convicts received capital punishment. Confessions were given by means of torture, or by fear for it.

There are 7 periods of different buckrider raids. The first took place during 1743 - 1745, and the last during 1793 - 1794.

The fact that the buckriders were tried and prosecuted for their pact with the devil, resembles the witch-hunts during the Early Modern Period. Historians place these buckrider-hunts alongside other prosecuted 'godless' people: heretics and witches. These kinds of ruthless and fullscale trials last took place in Limburg.

Most of the crimes they were accused of, buckrider gangmembers never performed (such as the pact with the devil). There never was an organized central buckriders gang, but small separate groups.

[bokkenrijders]

Recommended Reading - Non-fiction books

(Blok, Anton: De Bokkerijders, Roversbenden en Geheime Genootschappen in de landen van Overmaas [1730-1774] (1992) - One of my first research books on this subject, a very nice book, about the same level as Melchior's and also very often used by researchers.

Heijenrath, Lei ; Huijnen, Mathieu ; Nijsten-Höfte, Lea ; Van Wersh, Hub: Facetten uit het Land van Rode (2017) - One of the newer books. It isn't exclusively about the Bokkenrijders, it does also provide a lot of other information about the Land of Rode, and doesn't say a lot about the gangs in the Country of Valkenburg, Gulik, etc. It is still a very nice book!

Gierlichs, Wilhelm: De Geschiedenis der Bokkerijders in 't voormalig Land van 's Hertogenrode (1940) - Probably the most used research book out there and definitely my personal favourite. It has a lot of pictures, something the others lack, so it's very nice if you want to see original letters, sentences, etc. but aren't able to visit any archive! While some of Gierlich’s theories have been disproven, it’s still very nice for this use.

Melchior, Juliaan: De Bokkerijders (1915) - Provides a lot of information. Just a good book, also very often used by researchers. It's considered to be one of the few fully correct books. This was also my very first research book about the Bokkenrijders, so I'm a bit nostalgic on this one. (E-Book)

Ramaekers, G. ; Pasing, Theo: De Woeste Avonturen van de Bokkerijders (1972) - Nice, tiny book (compared to the others), so easy to take with you. A compilation of short bits about robberies, people, etc. A bit like this blog, but by a journalist, I guess. It’s also one of my favourite and most-used books. (E-Book)

Sleinada, S.J.P: Oorsprong, Oorzaeke, Bewys en ontdekkinge van een godlooze Bezwoorne Bende, Nagtdieven en Knevelaers, binnen de landen van Overmaeze en Aenpaelende Landstreeken ontdekt, met een nauwkeurig getal der Geexcuteerde en Vlugtelingen. (1779) - A lot of words! This is considered to be the first book ever published about the Bokkenrijders. It's used mostly for research about how people thought about the gang while it was still active. Since it's written in 18th century Dutch (there is no modern translation yet), it can be hard to read, but I definitely recommend it! (E-Book)

[vervloekte-gouddorst]

Boeken (non-fictie)

Blok, Anton: De Bokkerijders, Roversbenden en Geheime Genootschappen in de landen van Overmaas [1730-1774] (1992) - Dit was een van mijn eerste boeken over de Bendes en tevens een van mijn meest gebruikte. Een echte klassieker, iedereen in het Bokkenrijdersonderzoek kent Blok. Dit boek gaat vooral uit van de tweede theorie.

Heijenrath, Lei ; Huijnen, Mathieu ; Nijsten-Höfte, Lea ; Van Wersh, Hub: Facetten uit het Land van Rode (2017) - Een van de nieuwere boeken op deze lijst. Hoewel het niet exclusief over de Bokkenrijders gaat, zoals de titel waarschijnlijk al deed vermoeden, is het een goed boek, ook voor wat meer context over het Land van Rode (De andere gebieden worden natuurlijk niet uitgebreid behandeld).

Van Gehuchten, François: Bokkenrijders, de schande van Limburg (I en II) (2013, 2014) - Een van de weinige boeken over de derde theorie, en daarmee al meteen zeer interessant. Ik vond deze persoonlijk heel overtuigend en interessant en dus zeker ook een aanrader. Bevat ook een overzichtelijke 'ledenlijst', wat altijd fijn is.

Gierlichs, Wilhelm: De Geschiedenis der Bokkerijders in 't voormalig Land van 's Hertogenrode (1940) - Een van de meest gebruikte werken over de Bokkenrijders. Net als Blok is dit een echte klassieker, zo'n boek dat iedereen met een interesse in de Bokkenrijders wel in huis heeft. Gierlichs zelf was archivaris van Herzogenrath en had dus toegang tot vele originele stukken, die hij ook transcribeerde. Als je niet in staat bent om de originele stukken te gaan bekijken, is dit boek zeker de moeite waard. Een van de belangrijkste boeken over de tweede theorie.

Melchior, Juliaan: De Bokkerijders (1915) - Dit was mijn eerste boek over de Bendes, dus hier hangt wat jeugdsentiment aan vast. Dit boek biedt veel context over de processen en de situatie in de regio ten tijde van de Bokkenrijders, dat maakt het vooral interessant. Zeker een aanrader! (E-Book)

Ramaekers, G. ; Pasing, Theo: De Woeste Avonturen van de Bokkerijders (1972) - Klein, maar handig boek op praktisch zakformaat, dus fijn om mee te nemen, in tegenstelling tot de meeste anderen. Het is een samenstelling van een aantal in de Limburger gepubliceerde stukken, dus een beetje als deze blog in boekvorm, geschreven door professionals. (E-Book)

Sleinada, S.J.P: Oorsprong, Oorzaeke, Bewys en ontdekkinge van een godlooze Bezwoorne Bende, Nagtdieven en Knevelaers, binnen de landen van Overmaeze en Aenpaelende Landstreeken ontdekt, met een nauwkeurig getal der Geexcuteerde en Vlugtelingen. (1779) - Een hele mond vol. Dit boek, waarover al eerder een blog is gepubliceerd, is een van de meest gequote en impactvolle boeken uit de Bokkenrijdersgeschiedenis. Er is (nog) geen moderne vertaling van, maar desalniettemin is het zeker eens de moeite waard om het te proberen te lezen! En anders moet je helaas nog even geduld hebben ;) (E-Book)

[feytograaf]

#feyenoordmO16 tegen Overmaas O15 #voetbalwedstrijd #feyenoordjeugd #feyenoordacademy #damesvoetbal #meidenvoetbal #vrouwenvoetbalnederland #vrouwenvoetbal #volgmeidenvoetbal @manon_melis https://www.instagram.com/p/CEgkNCjpFRi/?igshid=1t30m5vs7qnb6

[radio259nl]

Waslander gaat aan de slag bij zaterdag-vierdeklasser

Waslander gaat aan de slag bij zaterdag-vierdeklasser: ROTTERDAM - Koos Waslander staat volgend seizoen voor de groep van zaterdag-vierdeklasser Overmaas. http://dlvr.it/N595YM

[marcvangheluwe]

4. SEMPER FIDELIS

Er spookt weer van alles door mijn hoofd… De Gouden Eeuw, de collaboratievlag, het klimaat…. En als dat het geval is dan moet ik eens alles op orde zetten. Ongetwijfeld wordt het een verhaal in vele stukjes. De rode draad : de Vlaamse canon. Soms weggelachen met de zin “ ‘t zijn weiden als wiegende zeeën”.

1.      Semper fidelis

2.      Ik weet nog hoe het was

3.      Het einde der tijden? Eschatologie, apocalyps en schuldgevoel

4.      Hoe opvoeden?

Zoals velen weten wappert bij mij altijd de leeuwenvlag. Een geel veld met een zwarte leeuw uiteraard. Sommigen noemen dat nu de collaboratievlag. Anderen lachen wel eens omdat ik dat doe. Wees gerust, de vlag hangt er het ganse jaar, ik heb er al een nieuwe besteld voor volgend jaar ergens in mei. “This land is my land” denk ik soms. Waarom? Dat is een heel verhaal.

Vijftien september 2019: kermis in Alveringem. Zoals gewoonlijk veel volk, kermisattracties oude tractoren of  reenactors of…. Vandaag : motoren. Veel merkwaardig volk in ’t leer, heel veel tattoos en ook wel gothics. Ik ontvlucht even de drukte en ga wandelen op het mooie kerkhof. Ik ben er helemaal alleen. Plots sta ik voor het graf van de kapelaan van operatie Brevier (VMO), Cyriel Verschaeve. In gedachten spreek ik hem toe “Cyriel je ligt hier goed jongen, zo onder een stevig stuk beton, blijf nu maar liggen”. Op zijn graf liggen er drie verdorde kransen : één van Schild en Vriend, één van de Ijzerwake (Steenstraete) en één van ? Ik bekijk die laatste krans en er valt een zwart-geel lint op de grond en daarop staat “Semper fidelis”. Ik stop het lint, er is niemand te zien,  in mijn zak, het siert nu mijn toetsenbord. Ik onderzoek het : semper fidelis is blijkbaar de spreuk van het NSV.

Semper fidelis, dàt is het helemaal! Eeuwige trouw. Dit is mijn land, ’t was altijd zo, ook nu en hopelijk voor altijd. Hier ben ik thuis. Dit is geen imperialisme of een soort bekrompen nationalisme. Het is gewoon “hier hoor ik thuis” en niemand moet dat veranderen. Want veranderen : dat kan! Ik ken onze recente geschiedenis.

Bellegem grenst aan Dottenijs, tot 1964 was dit Vlaanderen. Moeskroen en Luigne (spreek uit “Loendje”) ook. Tot voor de tweede wereldoorlog zei men niet Marke maar Marcke-Lez-Lys en ik heb de inmiddels overleden onderwijzers nog gekend die ervoor gezorgd hebben dat Aalbeke Vlaams gebleven is.

’t Is misschien romantisch maar vroeger reed ik veel met de fiets tussen Kassel, Sint-Winoksbergen en Duinkerke. Allemaal verloren land. Onlangs was ik nog in Burburg, een prachtige streek dicht bij de zee, Ik verkende er “Le Puythouck”. En zo passeerde ik ook twee cafés : “Le Praetelaere” en “Le Kouckestuute”.

En als wij naar Brussel rijden dan doen wij dit via de Hennuyère, een mooie autostrade op de taalgrens. Edingen , Lettelingen, Hove…. Allemaal het Waals gewest nu met faciliteiten die systematisch geboycot worden. Het Vlaams verdwijnt hier zeer snel.

En een laatste voorbeeld heel wat verder: Aubel, Hendrik-Kapelle, Sippenaken en de dorpen van Overmaas… In Aubel zaten wij ooit op restaurant naast 4 bejaarde autochtonen. Ik kon hun Limburgs dialect probleemloos volgen net zoals je dat kan tot in Kelmis, Plontzen en Lontzen. Allemaal slachtoffers van het Waals en Frans imperialisme. Wij zijn nogal wat kwijtgeraakt en daarom zeg ik “’t is genoeg geweest”.

Er is nog iets : Thuis spreken wij Westvlaams.  Ik moet bekennen dat wij al veel kwijt zijn. Zeg niet “lente of herfst” maar zoals ik “n’uutkom en ’t achterjaar”. Ik zeg ook wel eens “een buurmeisje trouwt en we zijn gevraagd voor ’t beschienk.” Of nog straffer: “Hanne die enkele huizen verder woont is bevallen van een dubbelzaad”. Maar eigenlijk is dat al een beetje gekunsteld. Veerle komt uit Bachten de Kupe en zegt nog wel eens “we gaan de kosjie moeten steperen met de ruuscher” (den trottoir vegen met de harde borstel). Of “je gaat de keuns moeten strievelen” maar ook dat zit al ver. Haar ouders en een schoonzus en schoonbroer die al tientallen jaren vlak op de Franse grens wonen dat zijn echte native speakers waar ik toch  jaloers op ben. “è lietje bei’n ” zeggen ze tegen een kleinkind (wacht eens een beetje) en nog heel veel meer. De mikke en een stuutje butteren De maandag na kermiszondag is er kandeel. En hun taal zit vol “ingweonismen (taalverschijnselen): kats en rats, aons, kieks , keuns en mols, zwiens en uuls. En wijze spreuken als “de schurse groeit nao den boom” (dat koppel begint op elkaar te lijken).

Mijn kinderen spreken ook nog ons dialect maar het is al een soort tussentaaltje. Zelfs Stéphanie, mijn jongste schoondochter, geboren en getogen in Moeskroen spreekt Vlaams en ik hoor haar zeggen “mijn broer is garagist en zijn wuuf zit up de mutuelle”. In Marke en Aalbeke zijn er twee rusthuizen : de Ruysschaert en de Weister. Geen één van mijn kinderen weet dat een ruysschaert een oude perensoort is en weister “Ruimte “ betekent. Een bijna honderdjarige buurman zei ooit “’k heb geren een beetje weister”. Ze weten ook niet dat er van onze 8 kleinkinderen zes “eigenrechtsweerds “ zijn en ook twee “gebroken rechtsweerds “(die van mijn dochter).

Alle kleinkinderen spreken vooral algemeen Nederlands, en straks als ze naar de middelbare school gaan misschien een soort algemeen gekuist westvlaams. En in een nog  verdere toekomst spreken de achterkleinkinderen allicht verkamelingsvlaams. Misschien zegt een kleindochter later : opa van Bellegem zei eens in de winter tegen mij “je zie geklid lijk ne rauw’n andjoen”? Ja zei d’ander, en na een barbecue zei die altijd “ ‘k zien dikke lik nen ‘oed’n oend”.

Kort samengevat: nuze grond, nuus huus, nuze sprake. En de kerk in ‘ t midden. Semper Fidelis. Oppassen voor die Vlamingen die dwepen met de eurometropool. Zij dienen de verfransing! Oppassen ook voor de verengelsing van ‘t onderwijs. En als ik hoor dat volgens sommigen de allochtone kinderen in Gent in  de lagere school les moeten krijgen in het Turks of Syrisch enzovoort om beter te integreren dan verklaar ik hen helemaal gek!

[bokkenrijders]

Recommendations

I'm sorry all of these will be in Dutch. There is (to my knowledge) absolutely nothing Bokkenrijders-related in English. Though there are a few things in German, I will not list them here, since I barely speak that language and therefor cannot say if it's a good source etc. 

Also, since I mostly research the 1752-1774 era, these recommendations will be mostly about that era.

This is a WIP, I will update as I read more (though submissions are also highly appreciated!)

Websites

Bokkenrijdersgenootschap - Basically a fanclub (which I'm not a part of for some reason, but meh). It provides a lot of info under Publicaties en Artikelen. 

Names, Trials and Other Info - My personal favourite website and also in the top 3 of resources I use during research. 

 Books (research)

Blok, Anton: De Bokkerijders, Roversbenden en Geheime Genootschappen in de landen van Overmaas [1730-1774] (1992) - One of my first research books on this subject, a very nice book, about the same level as Melchior's and also very often used by researchers.

Heijenrath, Lei ; Huijnen, Mathieu ; Nijsten-Höfte, Lea ; Van Wersh, Hub: Facetten uit het Land van Rode (2017) - One of the newer books. It isn't exclusively about the Bokkenrijders, it does also provide a lot of other information about the Country of Rode, and doesn't say a lot about the gangs in the Country of Valkenburg, Gulik, etc. It is still a very nice book!

Gierlichs, Wilhelm: De Geschiedenis der Bokkerijders in 't voormalig Land van 's Hertogenrode (1940) - Probably the most used research book out there and definitely my personal favourite. It has a lot of pictures, something the others lack, so it's very nice if you want to see original letters, sentences, etc. but aren't able to visit any archive!

Melchior, Juliaan: De Bokkerijders (1915) - Provides a lot of information. Just a good book, also very often used by researchers. It's considered to be one of the few fully correct books. This was also my very first research book about the Bokkenrijders, so I'm a bit nostalgic on this one. (E-Book)

Ramaekers, G. ; Pasing, Theo: De Woeste Avonturen van de Bokkerijders (1972) - Nice, tiny book (compared to the others), so easy to take with you. A compilation of short bits about robberies, people, etc. A bit like this blog, but by a journalist, I guess. Also one of my favourite and most-used books. (E-Book)

Sleinada, S.J.P: Oorsprong, Oorzaeke, Bewys en ontdekkinge van een godlooze Bezwoorne Bende, Nagtdieven en Knevelaers, binnen de landen van Overmaeze en Aenpaelende Landstreeken ontdekt, met een nauwkeurig getal der Geexcuteerde en Vlugtelingen. (1779) - A lot of words! This is considered to be the first book ever published about the Bokkenrijders. It's used mostly for research about how people thought about the gang while it was still active. Since it's written in 18th century Dutch (there is no modern translation yet), it can be hard to read, but I definitely recommend it! It's available for free as E-Book on Google Books.

 Books (Literature)

Bekman, Bernard: Kapitein der Bokkerijders (1949) - The most historically accurate book about the Bokkenrijders I've ever read! I absolutely loved this one and definitely recommend it. If I hadn't had such a nostalgic bond with Ton van Reen's book, this would have been my favourite. I mean, Kirchhoffs is the main character, which is awesome! (E-Book)

Ecrevisse, Piet: De Bokkerijders (1848) - Nice book. That's all, really. During my research I haven't found anything about the main characters, but one of them reminded me off Joseph Kirchhoffs. I believe it's one of the first works of fiction about the Bokkenrijders. (E-Book)

Van Reen, Ton: De Bende van de Bokkenrijders (?) - I'm very nostalgic about this one, since this is the book that got me into this subject. While not 100% historically accurate (and sometimes even painfully inaccurate), it is my all-time favourite book about the Bokkenrijders.

Toussaint, Dionys: Levensdief (2019) - Please just buy my book, I'm poor. (DM for PDF)

[vervloekte-gouddorst]

Websites

Over de Bokkenrijders zijn (nog) niet veel websites. Toch zijn er wel een paar aanraders.

JohnVE - Mijn go-to website, een echte favoriet. Met tientallen (honderden? Ik heb ze niet geteld) getranscribeerde processtukken, informatie over veroordeelden én genoemden en andere informatie is dit waarschijnlijk wel de belangrijkste website voor online Bokkenrijdersonderzoek. Als ik een processtuk quote, komt het ook altijd van deze site.

Bokkenrijdersgenootschap - De website van het Bokkenrijdersgenootschap, een groep waar ik helaas zelf niet bij zit. Op deze site staan een aantal zeer interessante artikelen. Zeker eens de moeite waard om op rond te kijken!

RHCL/Archieven - Als je van plan bent om de processtukken eens in het echt te gaan bekijken (aanrader) is het handig om eerst even op deze site rond te kijken. De archieven van de Landen van Overmaas zijn heel interessant, maar als je gaat is deze vooral aan te raden: een collectie van processtukken, twee boeken vol.

[feytograaf]

De dames waren blij #feyenoordmO16 tegen Overmaas O15 #voetbalwedstrijd #feyenoordjeugd #feyenoordacademy #damesvoetbal #meidenvoetbal #vrouwenvoetbalnederland #vrouwenvoetbal #volgmeidenvoetbal @manon_melis https://www.instagram.com/p/CEgkET8Jhpf/?igshid=p3nlqakzeh7k

[marcvangheluwe]

4. SEMPER FIDELIS

Er spookt weer van alles door mijn hoofd… De Gouden Eeuw, de collaboratievlag, het klimaat…. En als dat het geval is dan moet ik eens alles op orde zetten. Ongetwijfeld wordt het een verhaal in vele stukjes. De rode draad : de Vlaamse canon. Soms weggelachen met de zin “ ‘t zijn weiden als wiegende zeeën”.

1.      Semper fidelis

2.      Ik weet nog hoe het was

3.      Het einde der tijden? Eschatologie, apocalyps en schuldgevoel

4.      Hoe opvoeden?

 1.     Semper fidelis

Zoals velen weten wappert bij mij altijd de leeuwenvlag. Een geel veld met een zwarte leeuw uiteraard. Sommigen noemen dat nu de collaboratievlag. Anderen lachen wel eens omdat ik dat doe. Wees gerust, de vlag hangt er het ganse jaar, ik heb er al een nieuwe besteld voor volgend jaar ergens in mei. “This land is my land” denk ik soms. Waarom? Dat is een heel verhaal.

Vijftien september 2019: kermis in Alveringem. Zoals gewoonlijk veel volk, kermisattracties oude tractoren of  reenactors of…. Vandaag : motoren. Veel merkwaardig volk in ’t leer, heel veel tattoos en ook wel gothics. Ik ontvlucht even de drukte en ga wandelen op het mooie kerkhof. Ik ben er helemaal alleen. Plots sta ik voor het graf van de kapelaan van operatie Brevier (VMO), Cyriel Verschaeve. In gedachten spreek ik hem toe “Cyriel je ligt hier goed jongen, zo onder een stevig stuk beton, blijf nu maar liggen”. Op zijn graf liggen er drie verdorde kransen : één van Schild en Vriend, één van de Ijzerwake (Steenstraete) en één van ? Ik bekijk die laatste krans en er valt een zwart-geel lint op de grond en daarop staat “Semper fidelis”. Ik stop het lint, er is niemand te zien,  in mijn zak, het siert nu mijn toetsenbord. Ik onderzoek het : semper fidelis is blijkbaar de spreuk van het NSV.

Semper fidelis, dàt is het helemaal! Eeuwige trouw. Dit is mijn land, ’t was altijd zo, ook nu en hopelijk voor altijd. Hier ben ik thuis. Dit is geen imperialisme of een soort bekrompen nationalisme. Het is gewoon “hier hoor ik thuis” en niemand moet dat veranderen. Want veranderen : dat kan! Ik ken onze recente geschiedenis.

Bellegem grenst aan Dottenijs, tot 1964 was dit Vlaanderen. Moeskroen en Luigne (spreek uit “Loendje”) ook. Tot voor de tweede wereldoorlog zei men niet Marke maar Marcke-Lez-Lys en ik heb de inmiddels overleden onderwijzers nog gekend die ervoor gezorgd hebben dat Aalbeke Vlaams gebleven is.

’t Is misschien romantisch maar vroeger reed ik veel met de fiets tussen Kassel, Sint-Winoksbergen en Duinkerke. Allemaal verloren land. Onlangs was ik nog in Burburg, een prachtige streek dicht bij de zee, Ik verkende er “Le Puythouck”. En zo passeerde ik ook twee cafés : “Le Praetelaere” en “Le Kouckestuute”.

En als wij naar Brussel rijden dan doen wij dit via de Hennuyère, een mooie autostrade op de taalgrens. Edingen , Lettelingen, Hove…. Allemaal het Waals gewest nu met faciliteiten die systematisch geboycot worden. Het Vlaams verdwijnt hier zeer snel.

En een laatste voorbeeld heel wat verder: Aubel, Hendrik-Kapelle, Sippenaken en de dorpen van Overmaas… In Aubel zaten wij ooit op restaurant naast 4 bejaarde autochtonen. Ik kon hun Limburgs dialect probleemloos volgen net zoals je dat kan tot in Kelmis, Plontzen en Lontzen. Allemaal slachtoffers van het Waals en Frans imperialisme. Wij zijn nogal wat kwijtgeraakt en daarom zeg ik “’t is genoeg geweest”.

Er is nog iets : Thuis spreken wij Westvlaams.  Ik moet bekennen dat wij al veel kwijt zijn. Zeg niet “lente of herfst” maar zoals ik “n’uutkom en ’t achterjaar”. Ik zeg ook wel eens “een buurmeisje trouwt en we zijn gevraagd voor ’t beschienk.” Of nog straffer: “Hanne die enkele huizen verder woont is bevallen van een dubbelzaad”. Maar eigenlijk is dat al een beetje gekunsteld. Veerle komt uit Bachten de Kupe en zegt nog wel eens “we gaan de kosjie moeten steperen met de ruuscher” (den trottoir vegen met de harde borstel). Of “je gaat de keuns moeten strievelen” maar ook dat zit al ver. Haar ouders en een schoonzus en schoonbroer die al tientallen jaren vlak op de Franse grens wonen dat zijn echte native speakers waar ik toch  jaloers op ben. “è lietje bei’n ” zeggen ze tegen een kleinkind (wacht eens een beetje) en nog heel veel meer. De mikke en een stuutje butteren De maandag na kermiszondag is er kandeel. En hun taal zit vol “ingweonismen (taalverschijnselen): kats en rats, aons, kieks , keuns en mols, zwiens en uuls. En wijze spreuken als “de schurse groeit nao den boom” (dat koppel begint op elkaar te lijken).

Mijn kinderen spreken ook nog ons dialect maar het is al een soort tussentaaltje. Zelfs Stéphanie, mijn jongste schoondochter, geboren en getogen in Moeskroen spreekt Vlaams en ik hoor haar zeggen “mijn broer is garagist en zijn wuuf zit up de mutuelle”. In Marke en Aalbeke zijn er twee rusthuizen : de Ruysschaert en de Weister. Geen één van mijn kinderen weet dat een ruysschaert een oude perensoort is en weister “Ruimte “ betekent. Een bijna honderdjarige buurman zei ooit “’k heb geren een beetje weister”. Ze weten ook niet dat er van onze 8 kleinkinderen zes “eigenrechtsweerds “ zijn en ook twee “gebroken rechtsweerds “(die van mijn dochter).

Alle kleinkinderen spreken vooral algemeen Nederlands, en straks als ze naar de middelbare school gaan misschien een soort algemeen gekuist westvlaams. En in een nog  verdere toekomst spreken de achterkleinkinderen allicht verkamelingsvlaams. Misschien zegt een kleindochter later : opa van Bellegem zei eens in de winter tegen mij “je zie geklid lijk ne rauw’n andjoen”? Ja zei d’ander, en na een barbecue zei die altijd “ ‘k zien dikke lik nen ‘oed’n oend”.

Kort samengevat: nuze grond, nuus huus, nuze sprake. En de kerk in ‘ t midden. Semper Fidelis. Oppassen voor die Vlamingen die dwepen met de eurometropool. Zij dienen de verfransing! Oppassen ook voor de verengelsing van ‘t onderwijs. En als ik hoor dat volgens sommigen de allochtone kinderen in Gent in  de lagere school les moeten krijgen in het Turks of Syrisch enzovoort om beter te integreren dan verklaar ik hen helemaal gek!