winebytes

[winebytes]

Visit Marimar Estate winery

Als 3e en laatste -maar zeker niet minste- winery mocht ik een paar uur in de ‘keuken’ kijken bij Marimar Estate winery, van de wereldberoemde Torres wijnfamilie. Samen met  de cellar master Tony Britton en zijn onafscheidelijke super enthousiaste hond. In deze laatste blog uit een serie van 3, mijn ervaringen bij en achtergronden over Marimar Estate,

Historie en achtergrond

Na een uiterst succesvolle generatie binnen de Torres familie, de vader van Miguel en Marimar, is Marimar in de VS verantwoordelijk geworden voor het vermarkten van de Torres wijnen op de Amerikaanse markt. Als snel ontspon het plan om zelf wijnen te gaan maken, toen Marimar de potentie van de Russian River Valley zag. Met een beetje hulp van de familie zijn in 1985 de Don Miguel wijngaarden aangekocht, waarbij Marimar startte met Chardonnay. Pinot noir was op dat moment nog niet populair. Pinot noir werd in 1988 voor het eerst aangeplant bij Marimar Estate. De wijngaarden liggen op zo’n 16 kilometer van de Stille Oceaan af, wat een duidelijke verkoelende impact heeft. Dit uit zich uiteindelijk in een langer groeiseizoen, waarbij frisheid en zuren behouden blijven terwijl het fruit wel goed rijp wordt en smaak opbouwt.

In de jaren volgend is het wijnbedrijf onder leiding van Marimar en cellarmaster Tony Britton uitgebouwd en zijn er ook nieuwe wijngaarden aangekocht, welke Doña Margarita genoemd zijn. Hier komt hoofdzakelijk pinot noir vandaan. Bij deze wijngaard zijn ook paardestallen en exhibitie terrein gebouwd, waar door Marimar events worden georganiseerd, o.a. voor leden van de wijnclub.

Naast de passie voor wijn, heeft Marimar ook een passie voor goed eten en kan zij ook heel goed koken. Over de jaren heen heeft zij meerdere kookboeken uitgebracht en ze kookt ook regelmatig paella bij de events die voor de wijnclub georganiseerd worden.

Het is duidelijk, dat Marimar op de goede weg is als het aan komt op kwaliteit van de wijnen, visie op de toekomst met nieuwe druivensoorten en de aandacht die zij hebben voor de omgeving. De productie wordt beperkt gehouden, om zo het proces volledig zelf te kunnen blijven begeleiden.

Wijnbouw en vinificatie

Wijnbouw Bij Marimar Estate zijn sustainability en lange termijn visie twee van de kernwaarden waarmee het bedrijf gerund wordt, zowel in de wijngaarden als in de wijnkelder. Dit past ook helemaal in de filosofie die je ook bij Torres terug ziet.

De wijngaarden worden sinds 2003 organisch verbouwd en Marimar werkt in lijn met de visie van de Sonoma County Winegrowers, die als eerste wijngebied in de VS volledig sustainable wil zijn. Zo wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van zelf opgewekte zonne energie, wordt organisch materiaal gerecycled voor compost, bodembegroeiing voor insecten en tegen erosie en bijvoorbeeld bijenkorven voor het stimuleren van gewenste begroeiing.

Sinds 2010 wordt er binnen de wijngaarden zelfs biodynamisch gewerkt, waarbij de wijngaard als één geheel wordt gezien. Dus niet alleen de ranken en de druiven, maar ook de bodem en bijbehorende begroeiing. Dit uit zich ook in het gebruik van organische meststoffen die niet voor de hand liggen, zoals een spray van brandnetel en anddere kruiden.

Qua lange termijn, uit zich dit behalve de biodynamische en organische werkwijze in de wijngaarden ook in het team dat bij Marimar werkt. Het grootste deel van het team werkt al vele jaren bij Marimar en Tony Britton is hier het exponent van. Hij werkt al ruim 25 jaar bij Marimar, in welke tijd hij al snel is doorgegroeid tot cellar master. Als je met Tony spreekt, de passie en het enthousiasme waarmee hij werkt is aanstekelijk! Voor mij ook een hele leuke ervaring om met hem door de wijngaarden te kunnen lopen, over de ontwikkelingen praten, de nieuwe druiven ranken die ze aanplanten, welke keuzes ze maken. Je herkent uiteindelijk het enthousiasme van Tony ook terug in de wijnen, die stuk voor stuk goed in elkaar zitten.

Vinificatie In de wijnkelder wordt zo min mogelijk interventie toegepast. Het gebruikte hout is veelal medium getoast en moet de wijn ondersteunen. Sinds 2014 wordt alleen nog gewerkt met natuurlijke gisten uit de eigen wijngaard. De wijnen worden minimaal en voor sommige wijnen helemaal niet gefilterd, om zo min mogelijk smaak elementen verloren te laten gaan. Dit komt de rijkheid en complexiteit van de wijnen ten goede en was ook zeker te proeven aan het einde van het bezoek. Leuk op te merken is verder ook dat er andere voor de regio minder voor de hand liggende druivenrassen worden aangeplant, zoals tempranillo en albarinho. Helaas worden deze wijnen alleen via de wijnclub van Marimar en enkele specifieke kanalen aangeboden.

De bovenstaande 2 foto’s geven een belangrijk verschil weer tussen twee filosofiën, de ene geënt op hogere productie, waarbij de wijnboer betaald wordt per kilo (niet per se slechte kwaliteit druiven) en de ander die de druiven teelt voor eigen wijn, met hoge kwaliteit en intensiteit. Voor de hoge opbrengst worden minder wijnstokken per hectare aangeplant, waarbij een dubbele geleiding wordt toegepast (zie 2e foto). Hierdoor kunnen er veel druiven per wijnstok groeien, wat alleen de potentie en complexiteit dus niet ten goede komt. Bij Marimar staan per hectare zo’n 2,5x meer stokken aangeplant dan bij de buurman. 

Dit was de eerste keer ooit dat ik dit zag, RVS vaten in de vorm van barriques. In kosten ook gelijk aan barriques maar vele malen vaker te gebruiken en eenvoudiger schoon te maken. Door het gebruik van deze vaten, kan het ‘lees’ contact van een normale barrique op RVS worden nagebootst, waardoor de wijn wel de rijkdom en diepte krijgt, maar de frisheid van RVS opvoeding behoudt. Een interessante ontwikkeling die hopelijk wereldwijd navolging krijgt (voor zover niet al elders toegepast).

In de wijnkelder mocht ik o.a. nog samen met Tony de ‘Dobles Lias’ Chardonnay uit vat proeven. De wijn was bezig aan zijn 2e jaar in hout op de lees, waar de ‘Dobles Lias’ ook voor staat, het verlengde contact met de dode gistcellen en het hout, waardoor de intensiteit en complexiteit van de wijn toeneemt. Vanuit het vat een volle en flink gestructureerde wijn, met zeker potentie om met een aantal jaren flesrijping een sublieme geniet wijn te zijn.

Geproefde wijnen

Alle geproefde wijnen zijn in Nederland verkrijgbaar in de detailhandel en horeca en worden geïmporteerd door Walraven Sax. De La Masia Chardonnay is in de laatste jaren gegroeid in productie, maar wordt met ingang van de 2015 en 2016 oogst weer naar een lager aantal flessen gebracht, waarbij de druiven in andere wijnen worden gebruikt.

Don Miguel 2015 Arcero Chardonnay Fris lichtgeel in kleur. Opgevoed op RVS, frisse fruitige stijl met steenfruit en appel in de neus. In de mond fris en fruitig, goede zuren. Appel, lichte citrus, steenfruit, stuivende frisse stijl wijn. Goed voor de liefhebber die wel een rijpe maar frisse en niet houtgelagerde chardonnay wil hebben.

La Masia 2014 Chardonnay Wat rijper geel in kleur. Rijke en rijpe neus, duidelijke houttoets, lichte vanille toon, kruidig. Rijpe steenvruchten, appel, lichte citrustoon en een botertje van de malolactische gisting. Ronde aanzet, start met een botertje, vanille gevolgd foor mooie zuren en rijpe pitvruchten en heel licht citrus. Een volle wijn met veel lengte, body en een creamy afdronk. Goed op dronk, maar zeker nog 4 tot 8 jaar te bewaren, afhankelijk van de stijl dat je hem wil drinken (fris vs ontwikkeld)

Mas Cavalls 2013 Pinot Noir  Robijnrood, iets ontwikkeld in kleur. Geurig met aardse tonen, stal en bosgrond. Roodfruit, aardbei en kruidig.  In de mond subtiele aanzet, mooi rood fruit, zachte tannines en goede zuren. Aards met een rijpe basis en een lange fruitige en kruidige afdronk. De wijn is goed geopend maar kan zeker nog 6 tot 8 jaar ontwikkelen, al is het frisse fruit vooral in de komende 2-4 jaar.

La Masia 2013 Pinot Noir Robijn rood, iets ontwikkelend. Geurig, aards en iets vlezig (jus). Lichte houttoets, kruidig en iets rood fruit. In de mond een volle aanzet met bosvruchten, rode kersen. Full bodied maar met goede zuren en in balans. Een lichte yoghurt toets van de malolactische gisting en ook iets aards en vlezigs in de smaak. Nu op dronk, maar 10+ jaar ontwikkel potentieel.

La Masia 2014 Pinot Noir Vergelijkbaar met de 2013, maar ook een licht pepertje in de neur, wat voller en kruidiger. Het pepertje komt ook terug in de smaak. Een mooie volle wijn met een goede lengte in de afdronk, aards en kruidig met en tikje bosvruchten. Nog wat aan de jonge kant, maar al goed te genieten. Ook hier 10+ jaar bewaarpotentieel.

[winebytes]

Schug Winery visit

Op de 2e ochtend van mijn bezoek aan Sonoma, mocht ik samen met Claudia Schug meer in de diepte kennismaken met Schug Carneros Estate Winery, een wijnbedrijf dat terug gaat naar 2 Duitse families die al vele jaren wijn maken in Duitsland.

Schug Winery ligt in Carneros, het wijngebied dat het meest zuidelijke deel van Sonoma en Napa overlapt en dicht tegen de San Francisco Bay aanligt. Hierdoor wordt het klimaat sterk beïnvloed, wat je merkt in koelere temperaturen door frisse wind en geregeld mistbanken vanuit San Francisco Bay. Dit scheelt meerdere graden op een dag gedurende het groeiseizoen waardoor dit gebied bij uitstek geschikt is voor chardonnay en pinot noir, terwijl zo’n 20 tot 30 kilometer noordelijker de dikke rijpe cabernets van Napa gemaakt worden, die een totaal ander klimaat vragen.

In dit artikel een verdieping in de achtergronden en wijnen van Schug Winery.

Historie Schug Winery

Schug Carneros Estate Winery is opgericht in 1980 door Walter Schug, die in de jaren 70 als wijnmaker naam maakte bij Joseph Phelps Vineyards waar hij de eerste Californische Bordeaux stijl blend maakte en single vineyard cabernets. Toen Joseph Phelps in 1979 stopte met de productie van pinot noir, kreeg Walter de kans om van deze druiven onder eigen label een wijn uit te brengen, wat de kickstart van zijn eigen wijnhuis was, wat hij in 1980 oprichtte.

Voor zichzelf wilde Walter zich niet puur richten op de dikke krachtige cabernet wijnen, maar juist werken met pinot noir en chardonnay als belangrijkste druiven. Startend met de pinot noir van Phelps en andere leveranciers, groeide de productie in de jaren 80 zo sterk, dat de gehuurde faciliteiten niet meer groot genoeg waren. In 1989 kocht Schug toen het landgoed van 20 hectare, waarop de huidige wijnkelder en eigen wijngaarden staan.

In de jaren hierna is Schug verder gegroeid en is het gamma aan wijnen uitgebreid, waar recent ook een Estate range aan toegevoegd is, gemaakt van druiven van de eigen wijngaarden. Hoewel de wijnmaker niet uit de familie komt, is Schug voor een groot deel nog een familiebedrijf en is het ook het doel dit te behouden. Een recentie ontwikkeling die te zien was bij Schug zijn betere faciliteiten voor events, zoals een cellar door en outdoor terras, welke in de komende jaren worden uitgebreid, om ook op die manier

Filosofie in de wijngaard en wijnmaken

Voor Schug is een natuurlijke manier met respect voor de natuur en de uiteindelijke wijn een centraal element in denken en werken. Zowel voor de eigen wijngaarden als de wijnboeren waarmee wordt samengewerkt voor de aankoop van druiven wordt op een milieuvriendelijke wijze gewerkt met een minimum aan niet natuurlijke middelen. Zo wordt er tussen de wijnranken bodem bedekkende begroeing aangeplant, wat goed is voor zowel de samenstelling van de bodem en de voedingsstoffen als voor de biodiversiteit qua insecten. Daarnaast zijn er verdeeld over de wijngaarden ook verschillende nest torens gebouwd voor roofvogels en uilen, zoals je ook op de foto hieronder kunt zien. Door deze vogels worden knaagdieren en bijvoorbeeld druif etende vogels op een natuurlijke wijze binnen de perken gehouden.

Voor het beheer van de wijngaarden wordt gebruik gemaakt van een zeer ervaren derde partij, die in samenwerking met de Schug familie het nodige onderhoud uitvoert en bijvoorbeeld ook de groene oogst, snoeien en oogsten. Men werkt qua inkoop van druiven veelal samen kleinere wijnboeren, die een constante goede kwaliteit leveren, wat samen bijdraagt aan de kwaliteit van de uiteindelijke Schug wijnen.

In het wijnmaken wordt het proces zoveel mogelijk in het eigen tempo van de druiven gewerkt. Er wordt gewerkt met gisten van de eigen wijngaarden en qua houtgebruik is het eikenhout afgewerkt met een medium toast. Er wordt gewerkt met zowel nieuw hout als ouder hout, zoals je ook op de foto hieronder ziet, een vat geschonken door de tonnelier uit Duitsland waarmee de Schug familie al vele jaren zaken doet.

Op de foto hieronder zie je het filter dat gebruikt wordt om grove bestanddelen uit de wijn te halen, voordat gebotteld wordt. Deze ‘koek’ van resten kan gebruikt worden in de wijngaard als voeding.

Geproefde wijnen

In deze line-up van geproefde wijnen, kon ik naast de door Residence (Gouden Ton) geimporteerde wijnen ook de nieuwe Estate serie chardonnay en pinot noir proeven, als ook de Heritage Series Cabernet Sauvignon, die eigenlijk een blend is.

Het was een hele mooie line up, waarbij de nieuwe Estate serie zich ook echt als een aanvulling op het assortiment laat zien. Schug is en blijft een wijnhuis dat hele goede wijnen maakt, met precisie en druif ‘eigen’. Californisch rijp, maar met een Bourgondische balans.

2015 “Sonoma Coast” Chardonnay

Pure frisse neus, appel, licht perzik, medium aromatisch en een vleugje hout (vanille, kruidig). In de mond een frisse maar ronde aanzet met steenvruchten, licht citrus en licht bittertje. Daarnaast een lichte boter en vanille toets van de gedeeltelijke houtopvoeding en sur lie rijping. Overall een wijn met goede balans.

2015 “Carneros” Chardonnay

Rijpe neus, duidelijkere houtrijping met vanille en botertoets in de neus. Ook rijpe steenvruchten en appel en rijker in aroma. In de mond een rijpe wat mollige aanzet, creamy lichte vanille toets en kokos. Rijp steenfruit en witfruit, kruidig. Goede balans met geïntegreerde zuren. Fijne afdronk, rijp en uitnodigend. Uitstekende begeleider voor kreeft en soortgelijke gerechten.

2015 “Carneros Estate” Chardonnay

Rijke, rijpe neus, licht toffee/caramel, vanille, steenfruit, lichte houttoets, kruidig, een echte wijn om aan te blijven ruiken. Qua smaak voloptueus, dikker in stijl. Nadrukkelijk meer houtrijping, welke nog iets moet integreren (jaartje). Rijp steenfruit, appel, licht citrus. Breed culinair inzetbare wijn, kreeft, zeevis.

2016 “Sonoma” Pinot Noir

Levendige kersenkleur. Kersen, rijp rood fruit, licht kruidig in de neus.  Frisse aanzet, rood fruit, uitbundig. Zachte geïntegreerde tannines, lichte houtrijping, subtiel en goed gestructureerd. Deze wijn is hoofdzakelijk op zijn fruit gemaakt.

2016 “Carneros” Pinot Noir

Levendige kersenkleur. Meer uitgesproken neus, licht vanille, kruidig en een subtiele bosvruchten yoghurt hint. In de mond nog vrij gesloten qua smaak, waarbij het hout nog iets bepalend is. In zo’n 6-12 maanden extra flesrijping zal dit goed geïntegreerd zijn. Verder gemiddelde tannines, rood fruit, kersen en goed geïntegreerde zuren. Een wijn met potentie.

2014 “Carneros Estate” Pinot Noir

Robijn tot bordeaux rood in kleur, iets ontwikkelde kleur, maar intens en levendig. Zeer geurig, rijp rood fruit, aardbei, rode kersen, licht kruiige houttoets en iets aards. Een uinodigende complexe neus. In de mond een mooi gestructureerde aanzet, rijp rood fruit, goede balans in zuren, tannines, rijpheid en fruit. Goede structuur en body die de wijn een goed ontwikkelpotentieel geven. Deze wijn zal zeker 8 tot 10 jaar goed door kunnen rijpen.

2013 “Heritage Reserve” Cabernet Sauvignon

Een blend van onder andere cabernet sauvignon (85%), cabernet franc en merlot. Purper tot robijn rood van kleur. Geurige neus, waar de cabernet franc met de groene karakters licht doorheen komt. Kruidig, potloodslijpsel, niet ovverijp en spannend in de neus. Zwart fruit, bosvruchten, kruidige houttoets. In de mond volle aanzet, frisse stijl, stevige maar geïntegreerde tannines. Goede structuur, lichte drop en leer tonen, bosvruchten, zwarte bes en houttoets. Laurier, potloodslijpsem en licht paprika (cabernet franc). Een goed potentieel voor verdere

[winebytes]

Sonoma Coast - inspirerend!

Na het bezoek op woensdag bij Kistler - Trenton Roadhouse ben ik doorgereden naar de Russian River Valley en door naar Jenner aan de kust en via Highway 1 naar Timber Cove en weer terug. Ik was toch wel benieuwd hoe dat nu zou zijn, omdat de Russian River valley echt een sterke invloed op de wijnbouw zou hebben. Kloppen die verhalen over plotsiinge en aanhoudende mist?

Eerlijk is eerlijk, van het ene moment waarop alles blauw en zonnig was, reed ik langs de rivier en zag ik na een bocht opeens mistbanken opdoemen. Binnen een kilometer veranderde de setting van een heerlijke nazomerdag in een nogal kille vochtige omgeving, waarbij het zicht misschien 100-150 meter was en dan snel verging. Keek je omhoog langs de helling, zag je aan de top alweer de blauwe lucht. Een vreemde gewaarwording. Dit weerbeeld hield aan tot aan de kust van de Pacific.

Aan de kust bij Jenner waar de Russian River in zee stroomt, lijkt er een soort reservoir te zijn van mist boven het water, welke met de wind door het rivierdal landinwaarts wordt gevoerd. Het is heel goed voor te stellen wat voor invloed deze koele en vochtige lucht hebben op het verder anders warme en droge Californische klimaat. Naarmate je dichter bij de kust komt, is de verandering in temperatuur merkbaar.

In de wijnen proef je dit ook terug. Bijvoorbeeld een Hirsch, die daadwerkelijk maar op een tiental kilometers van de kust de wijngaarden heeft, maar ook Kistler Vineyards en Marimar Estate. Meer spanning, structuur en coolclimate indrukken, terwijl het toch warm genoeg is, om een tikje van de de typische Californische rijpheid mee te geven. Wijnmakrs die echt vanuit de kustregio opereren hebben zich verenigd in een groep genaamd Sonoma Coast Vintners, waarmee zij zich willen onderscheiden als subsectie van de veel grotere AVA Sonoma Coast.

Naast een hele mooie rit (die ik iedereen aan wil raden!) ook een hele leerzame rit. Voortaan neem ik dit toch mee als ik wijnen uit Sonoma Coast drink.

[winebytes]

Kistler Vineyards visit

Mijn eerste stop tijdens mijn bezoek aan Sonoma en niet zomaar eentje, proeven bij Kistler Vineyards, absolute top op het gebied van Chardonnay en Pinot Noir in Sonoma.

In de ochtend vanuit San Francisco in een prettige huur bolide vertrokken om begin van de middag te kunnen proeven. Ik ben weleens wat krap in de planning en dat bleek nu ook, want ik had er geen rekening mee gehouden, dat er door de branden diverse doorgaande wegen in Napa en Sonoma afgesloten waren. Het ging dus niet zo snel als ik eigenlijk had gewild en eenmaal aangekomen was ik er voorbij gereden, waarna ik geen mobiel bereik had en na enig gestress bijna een half uur te laat aan kwam... Een lekker begin zullen we maar zeggen. In deze editie mijn ervaringen bij Kistler. In deel 2 en 3 kom ik terug op Schug Vineyards en Marimar Estate. 

Kistler Vineyards - een introductie

Dan over Kistler, de kern van dit verhaal. In 1978 is Steve Kistler begonnen met zijn eigen wijnhuis, na daarvoor meerdere jaren als assitant winemaker voor Ridge Vineyards gewerkt te hebben (een zeer hoog aangeschreven wijnhuis). Na de 1e oogst in 1979 is de productie van het wijnhuis stapsgewijs uitgebreid van 3,500 kisten (á 12 flessen) tot 35,000 kisten nu. Dit door een gestage uitbreiding van het aantal wijngaarden, waarvan Kistler er nu 14 heeft verdeeld over Sonoma Coast, Sonoma Mountains en Carneros. De productie is hoofdzakelijk Chardonnay (11st, 10 single vineyard, 1 blend ‘Les Noisetiers’) en daarnaast Pinot Noir (4st).  Sinds 2014 heeft Kistler een locatie waar gasten ontvangen kunnen worden voor proeverijen, Trenton Roadhouse. Deze proeflocatie is gelegen in het midden van de gelijknamige wijngaarden. De proeflocatie is echt heel mooi en modern (zie ook de foto’s hieronder, de grote tafel is speciaal voor grote groepen en events).

Vinificatie en de wijngaarden

De ouders van Steve waren gek op Bourgogne en daardoor heeft hij zelf ook een voorliefde voor Chardonnay en Pinot Noir in een Bourgondische stijl ontwikkeld. De vaten (225ltr) zijn allemaal Frans eiken met medium toast, waarbij voor zijn Chardonnay 40% nieuw is en voor de Pinot Noir 60%. Het overige deel is 2e jaars vaten en na deze 2e keer worden de vaten verkocht, wat inhoudt dat het een redelijk kostbaar grapje is. Interessant in de vinificatie van Kistler is, dat voor alle chardonnay wijngaarden dezelfde kloon (origineel Wente kloon, nu doorontwikkeld tot Kistler kloon) gebruikt wordt en dat ze identiek worden gevinifieerd en opgevoed. Alle wijnen gisten op natuurlijke gisten uit de wijngaard en wijnkelder en worden niet gefilterd. De Chardonnay vergist (alcoholisch en malolactisch) op barrique en rijpt 11 maanden op barrique zonder battonage. De Pinot heeft de alcoholische vergisting op tank en de malolactische vergisting op barrique en rijpt 14 maanden op barrique. Voor botteling worden de wijnen 3 maanden op tank gehouden om te stabiliseren. Door deze manier van werken met minimale interventie en één standaard methode, toont het terroir zich echt. De verschillen die je proeft komen niet door de manier van wijnmaken, het is echt wat de druiven hebben meegekregen vanaf het land. Dat maakt het super interessant om de lijn te proeven! Kistler adviseert de wijnen te drinken in de eerste 6 tot 8 jaar na release om het volle potentieel te proeven. Afhankelijk van de wijngaard kunnen de wijnen langer ontwikkelen.

De huidige wijngaarden zijn rond de 25 jaar oud en in de filosofie van Kistler moeten wijnranken na ongeveer 30 jaar vervangen worden. Er zijn dus regelmatig lege vlakken in de wijngaarden van Kistler, vlakken die bewerkt worden voor de nieuwe ranken. In zowel de wijngaarden, de gebouwen, de manier van vinifiëren en de wijnen zelf komt het perfectionistische naar voren, wat leidt tot expressieve maar gebalanceerde wijnen, die vol, rijk en complex zijn, zonder overdadig te worden.

Veel wijngaarden in de Sonoma Coast regio hebben arme zandsteen en leem bodem met een goede drainage. Daarnaast zijn er onder andere wijngaarden met (afgebroken) vulkanisch gesteente en rivierkiezels en keien.

Naast het Kistler label wordt er ook wijn geproduceerd onder de naam “Occidental”, wat een kleine oplage aan Pinot Noir uit Sonoma Coast is.

De 2017 oogst

De 2017 oogst wordt gezien als van zeer hoge kwaliteit, mede doordat er in januari en februari overvloedige regenval was (meer dan jaargemiddelde), wat de uitgedroogde bodems weer aanvulde. Dit heeft ook erg geholpen tijdens het droge groeiseizoen, waarbij in de laatste maanden geen druppel regen meer viel. Als gevolg van de laatste hittegolf zijn alle wijngaarden in slechts 12 dagen geplukt om de juiste suiker/zuren balans in combinatie met fenolische rijpheid te houden.

Gelukkig heeft Kistler geen schade ondervonden aan de branden, hoewel ze door de rookoverlast wel anderhalve week Trenton Roadhouse hebben gesloten en geen proeverijen verzorgden. Ik had hierbij geluk, want de woensdag dat ik er was, was weer de 1e dag dat ze weer open waren voor gasten.

De wijnen

Tijdens het bezoek heb ik 4 Chardonnays en 2 Pinot Noirs geproefd, welke werkelijk Bourgondisch waren in stijl, met net die extra rijpheid die je daar uit de beste wijngaarden haalt. Geen overdreven houttonen, geen overdreven alcohol of extractie, maar puur gemaakt om de druiven en herkomst te laten stralen. Al met al een hele mooie ervaring om een beter inzicht te krijgen in wijnbouw in Sonoma en wat er nu schuilgaat achter de Kistler wijnen. Ik kijk er naar uit om in komende jaren meer van hun wijnen te kunnen proeven! 

Hieronder volgt tot slot per wijn een korte beschrijving van de geproefde wijnen. Interessant is, dat de Stoneflat en Durell wijngaarden slechts tientallen meters van elkaar verwijderd zijn, maar totaal verschillende wijnen opleveren door de verschillende bodems. Durell heeft een vulkanische bodem en Stone Flat meer kiezelig van rivier beddingen, welke kiezels en stenen ook in de avond en nacht nog hitte afgeven.

2014 Trenton Roadhouse - Chardonnay

Goede aciiditeit, structuur, fris en toch rijp. Perzik, iets tropisch fruit, duidelijke botertoets, licht vanille en hint van kokos. Verschillende lagen in de wijn tijdens het proeven, complex en rijk, maar niet over de top. Heerlijk glas.

2015 McCrea Vineyard - Chardonnay (limestone)

Iets ingetogen neus, mineraal, zelfs iets richting mineraliteit en het spannende net rijp zijn van Chablis. Iets mollig in de aanzet, rijp, goede zuren die direct voor spanning zorgen. Meer citrus, grapefruit aroma’s naast perzik en tropisch fruit. Lichte houttoets, minder prominent dan bij Trenton Roadhouse.

2015 Stoneflat - Chardonnay

Iets botertje, citrus, perzik, appel, lichte vanille houttoets in de neus. In de mond duidelijke zuren, grapefruit,maar ook iets molligs, vanille, lichte bitterscotch. Goed bittertje samen met de zuren. Alcohol lijkt iets hoger dan bij andere wijnen.

2015 Durell Vineyard - Chardonnay

Rijpe neus, tikje vanille, tropisch, perzik, licht citrus, botertje en ook hier een hint van kokos. Mooie complexiteit. Ronde aanzet, zachtere zuren in de aanzet dan de Stone Flat. Botertje komt duidelijker door, de zuren laten zich verder in het palet wel gelden. Zacht bitter, overall iets rijper dan de Stone Flat.

2015 Laguna Ridge Vineyard - Pinot Noir

Purperen, heldere kleur, levendig doorschijnend. Rijp kersenfruit, rood fruit en vanille in de neus, kruidig, rijp maar ook verfrissend. Kruidige fruitige aanzet in de mond, mooie geïntegreerde houttoets, vanille, iets kruidig. Ingetogen alcohol en tannines, zachte maar goede zuren die voor de totaal balans zorgen. Rijkdom, structuur, uitdagend maar toegankelijk. Veel lengte en smaakintensiteit in de afdronk.

2015 Silver Belt 'Cuvee Natalie' - Pinot Noir

Meer robijn rode kleur, met purper zweem, levendig en doorschijnend. Intense en meer kruidige geur dan de Laguna Ridge, minder uitgesproken fruit.In de mond meer kruidigheid en vanille, iets lactisch (malolactische vergisting) en donker fruit, kersen en bosvruchten. Lichte houttoets en zachte zuren. De tannines zijn bij deze wijn wel duidelijker merkbaar, maar vormen met de andere elementen een gebalanceerd geheel. Lange smaakvolle afdronk.

[winebytes]

Wijnreis door Californië - deel 1 Sonoma AVA

Dit jaar was het tijd om weer nieuwe gronden op te zoeken en achter het hoe en waarom van een wijnregio te komen. Deze keer buiten de grenzen van de ‘oude wereld’, in het prachtige Californië met de focus op Sonoma AVA. In deze eerste blogpost uit een serie van 4 ga ik in op Sonoma als wijnregio. In deels 2, 3 en 4 ga ik in op mijn ervaringen bij Kistler, Schug en tenslotte Marimar.

Sonoma AVA

Sonoma AVA (American Viticultural Area, gelijk aan bijvoorbeeld AOC in Frankrijk) is met ruim 28.000 hectare een kleine 10.000 hectare groter dan Napa, maar in naam uiteindelijk aanzienlijk minder bekend en dat is niet terecht. Waar Napa bekend is geworden met volle krachtige en rijpe wijnen, met als ultieme representatie Cabernet Sauvignon (al dan niet in blockbuster stijl), schittert Sonoma met subtiele wijnen gemaakt van Chardonnay en Pinot Noir en zijn er uit de warmere delen ook uitstekende wijnen van Zinfandel, Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc en Shiraz te vinden.

Zeker in de koele coastal regions aan de Pacific (koude invloed van de Pacific) en de San Pablo Bay (invloed van mist en verkoelende middagwind) en Russian River Valley (invloed van mist en koele lucht vanaf de Pacific) schitteren Pinot Noir en Chardonnay in een bijna Bourgondische stijl, zij het veelal iets rijper. Chardonnay komt daarnaast ook vaker in de warmere delen voor. Voor wit zie je in sommige gebieden ook Sauvignon Blanc en er wordt geexperimenteerd met andere druiven zoals Albarinho (Marimar).

In de kaart hieronder zijn de verschillende sub AVA’s weergegeven en zie je dat de Sonoma Coast AVA erg groot is en tot ver in het binnenland rijkt. Hier is bij producenten die echt in de buurt van de kust hun wijngaarden hebben veel discussie over. Zij hebben inmiddels ook een groep verbond opgericht voor Sonoma Coast Vintners. Er is over het groeiseizoen namelijk een verschil van meerdere graden tussen de werkelijke kustregio en 30-40 kilometer landinwaarts, wat dus ook een hele andere balans in de uiteindelijke wijnen geeft.

Wijnen uit de echte kustregio, Russian River Valley en Carneros hebben veelal een meer zuren en hebben langer in een rustig tempo kunnen rijpen, waardoor het fruit wel goed rijp is met complexe smaken, maar zonder overdadige rijpheid en met behoud van de vereiste zuren. Dit levert dus -zeker bij goede producenten- spannende goed gebalanceerde wijnen op.

Meer informatie over Sonoma als regio kun je heel toegankelijk bij Winefolly vinden in hun artikel over Sonoma Wine Region. Voor een hoogover vergelijking (zeker ook als je de gebieden wil bezoeken) hebben ze een handige Napa vs Sonoma vergelijking gemaakt. Tenslotte is er nog de website van Sonoma County Vintners waar je eenvoudig informatie over de regio en alle AVA’s terug kunt vinden.

Impact van de bosbranden

De bosbranden van afgelopen oktober hebben een grote impact gehad op de Napa en Sonoma Counties en zullen ook nog vele jaren merkbaar zijn. De slachtoffers, verbrandde huizen, hotels, schoolgebouwen en hele woonwijken zullen niet makkelijk vergeten worden. Het aantal verbrandde hectares wijngaarden en wijnbedrijven is gelukkig met inzet van de brandweer èn dankzij irrigatie beperkt gebleven tot een relatief laag aantal. Met de intensiteit van de branden had dit anders makkelijk anders kunnen zijn en duidelijk niet alleen voor de wijngaarden en bedrijven, maar de regio als geheel.

In het voorjaar van 2017 heeft het overvloedig geregend en is er voor het eerst in 5 jaar voldoende regen gevallen om water niveaus in de bodems weer echt aan te vullen. Dit was ook bittere noodzaak met het oog op de waterstress in de wijngaard, waarbij teveel waterstress uiteindelijk een negatieve invloed op de opbrengst zal hebben, zowel kwantitatief en kwalitatief. Het oogstjaar is overall daardoor heel goed verlopen en beloofd kwalitatief heel goed te zijn. In de zomermaanden kwam de uitdaging, door het uitblijven van verdere regen en een serieuze hittegolf tijdens de rijping van de druiven. Naast de impact op de druiven (snellere opbouw suikers, afbouw zuren) zorgde dit er ook voor dat de begroeing (bevat zeer brandbare olie) op de bodem buiten de geïrrigeerde wijngaarden verdorde en heel makkelijk vlam kon vatten. Een jaarlijks terugkerend (en blijvend) risico.

Voor de oogst van 2017 zullen er voor de Chardonnay en Pinot Noir geen gevolgen zijn, deze waren al geoogst, ruimschoots voordat de branden uitbraken. Enkel voor de druiven (veelal cabernet Sauvignon) die in de na het begin van de branden geplukt zijn, zullen de wijnmakers moeten beoordelen in hoeverre de rook en neergedaalde asdeeltjes hun druiven beïnvloeden en of ze er al dan niet wijn van kunnen maken.

Voor wat betreft de wijngaarden, ik heb er enkele gezien, waarbij de eerste 20 wijnranken vanaf verbrandde gronden, volledig verdorde bladeren hadden. In hoeverre de planten ook interne of anderzins blijvende schade hebben opgelopen is voor mij niet te zeggen en is iets wat de nabije toekomst uit zal wijzen.

Overall is Sonoma er goed doorgekomen en zullen er ook in komende jaren mooie wijnen uit de regio komen. Het is echter wel voor iedereen in de regio te hopen, dat verdere uitdroging niet door zal zetten, met alle gevolgen van dien.

[winebytes]

Verwoestende bosbranden Napa & Sonoma County

Komende week zit ik als het goed is in Napa en ga ik bij een aantal hele goede wijnhuizen langs, voor meer achtergronden en natuurlijk om hun wijnen te proeven. Helaas wordt dit mooie vooruitzicht nu naar de achtergrond gedrongen door de enorme bosbranden die gaande zijn in o.a. Sonoma en Napa County, die naast de vele hectares verbrandde bossen, wijngaarden, hele wijnhuizen, hotels en delen van dorpen, ook helaas al 21 doden tot gevolg hebben. Dit plaatst alles in een ander perspectief.

Door de grote droogte in de afgelopen maanden is de regio erg vatbaar voor bosbranden. Waar droogte aan één kant helpt de druiven te laten rijpen (waterstress), kan het dus een gevaarlijk effect hebben op de andere condities in de omgeving. Veel branden in Californie zijn inmiddels grotendeels onder controle, echter zoals de laatste foto met rode bolletjes laat zien, geldt dit juist niet voor Napa en Sonoma, waar harde wind en aanhoudende droogte de vuurzee aanwakkeren. Snelheden van 50 km p/u in het uitbreiden van de brand zijn gezien.

(foto's o.a. Getty Images, USA Today)

Deze natuurramp heeft een enorme weerslag op de lokale samenleving als geheel en zal ook nu en in komende jaren een grote weerslag hebben op vele wijnboeren en wijnmakers. Ik zal als het nog lukt om de regio en wijnhuizen te bezoeken, ook de ervaringen van dichtbij met jullie delen.

[winebytes]

Badacsony - de stijl van Gilvesy

Na Laposa een bezoek aan Gilvesy. Robert Gilvesy die geboren is in Canada als kind van Hongaarse ouders. Na een carrière als architect in Canada en later Hongarije heeft hij de overstap gemaakt naar het maken van wijn, waarbij hij eerst in Oostenrijk stage heeft gelopen. Een stap die in mijn ogen de juiste is. Of hij was een verdomd goede architect. Dat hij smaak heeft voor gebouwen blijkt ook wel uit het pand waar hij woont en het wijnbedrijf heeft. Prachtig gelegen op de helling van een heuvel met uitzicht op het Balaton meer. Een gebouw dat voorheen de wijnkelder was van een adelijke familie, nu in volle glorie hersteld en gerenoveerd, zij het wellicht wat moderner. Zo ook zijn wijnen.

Het is mooi te zien, hoe iemand een visie kan hebben op een gebied, de wijngaarden en daar dan 100% voor gaat. Net als bij Zsófia Laposa hoor en zie je de passie voor de wijn in alles wat er over de wijnen en het gebied gezegd wordt. Robert werkt in het bedrijf samen met Marten die de wijnmaker en oenoloog is. De stijl van wijnen is modern, op de druif en terroir gericht. Er wordt goed gekeken naar de wijngaarden en wat er mogelijk is, welke druif of druiven het beste passen.. Er is net weer een stuk land aangekocht, wat nu eerst gerooid wordt en een jaar zal rusten. Met stappen wordt het wijndomein uitgebouwd, maar wel zo, dat kwaliteit geborgd blijft. 

Van Gilvesy heb ik 4 wijnen geproefd, die stuk voor stuk zichzelf presenteerden als totaal op zichzelf staande wijnen, die met vele anderen de vergelijking aan kunnen.

Bohèm Riesling Cuvee 2014  (welschriesling, pinot gris & sauvignon blanc). Frisse lichte neus, iets gesloten neus doordat hij goed koud is. Mooie mineralige aanzet met mandarijn, mooie mondvulling en gemiddeld+ zuren. Lange afdronk, fris en fruitig. Heel fijn glas.

Sauvignon Blanc 2014 > Frisse wederom iets neutrale neus. Veel meer smaak, typisch sauvignon blanc in de Loire stijl met goede structuur. Flinke zuren, citrus en licht kruisbes. Afdronk vraagt om meer.

Rajnai Rizling 2013 > Typerende riesling neus, licht kruidig en fris fruitig, wat abrikoos. Mooie zuren, gebalanceerd. Verfrissend in de mond, citrus en abrikoos.

Taranyi 2013 > Riesling opgevoed op 500 liter eiken, 10 maanden waarvan 7 sur lie met spontane vergisting. Een bijzondere manier van produceren die zich ook in de wijn uit. Een geurige neus, exotisch fruit, perzik, kruidig. Complex en vol. In de mond stevige geïntegreerde zuren, rijp fruit, mineraal, steenvrucht, appel en citrus. Al iets ontwikkeld door houtopvoeding.

Met deze vier wijnen laat Robert al zien, wat verwacht mag worden van Gilvesy. Van fris fruitig tot vol complex, ieder van goede kwaliteit. Gilvesy en Laposa bieden duidelijk andere wijnen, maar beide  een zijn een voorbode van wat Hongarije kan bieden.

Meer informatie over Gilvesy vind je op www.gilvesy.hu/en.

[winebytes]

Badacsony, wijngaarden aan het Balatonmeer

Na het bezoek aan de heuvels en vlaktes van Tokaj, waar landbouwgrond en wijngaarden elkaar afwisselen, nu tijd voor een bezoek aan Badacsony. Een gebied dat net als Tokaj naast de wijn ook een belangrijk economische drijver heeft, het toerisme. Prachtig gelegen aan de noordzijde van het Balaton meer, in het westelijk deel, heb je het wijngebied. De wijngaarden op de veelal zacht glooiende en soms toch verrassend steile hellingen van de heuvels die ontstaan zijn als onderwatervulkanen. Lang geleden lag er een zee in dit gebied en de uitbarstingen van de vulkanen onder water zorgden ervoor dat de bodem bedekt werd met lava, wat later veranderde in de huidige vruchtbare bodems. Een bodem die je toevalligerwijs ook in Tokaj vindt. Het gebied Badascony is bij uitstek geschikt voor witte wijnen en dan vooral droog. Zoete wijnen en rode wijnen komen er niet of nauwelijks voor. In het gebied zijn we op bezoek geweest bij 2 wijnmakers, die ieder hun eigen stijl in wijnen hebben, Laposa en Gilvesy. In deze editie ga ik in op Laposa en in een volgend blog komt Gilvesy uitgebreid aan het bod.

Laposa is een familiebedrijf dat in de 2e generatie is aanbeland. Na een voorzichtige start van haar vader en daarna serieuze actie van haar moeder, heeft Zsófia zo’n 3 jaar geleden de wijnkelder overgenomen. Samen met haar broer Bentza runnen zij nu het bedrijf, dat zich vooral richt op frisse witte wijnen. Hiervoor hebben ze onder andere Olaszrizling (ook bekend als Welschriesling), Riesling, Pinot Gris en Pinot Noir aangeplant staan. De wijnen zijn heel kundig gemaakt, je merkt dat Zsófia er echt aandacht aan besteedt en wat ze zelf ook zegt, de wijnen moeten haar stijl vertegenwoordigen. Toegankelijk in hun jeugd. Veel van de wijnen worden ook niet oud –hoewel zeker de duurdere wijnen wel meerdere jaren rijping kunnen hebben-, dit omdat er veel vraag is naar de wijnen. Dit is voor de wijnmaker commercieel gezien goed nieuws, maar maakt het lastig om in latere jaren iets ouders uit te brengen.

De geproefde wijnen waren verfijnd en fris en met een goede prijs/kwaliteitverhouding. De basis Olaszrizling is puur op frisheid gemaakt. Heerlijk op een terras of bij lichte maaltijden. De rosé van Pinot Noir is zalm roze en geeft zowel in de neus als mond rood fruit, en in de mond ook een verfrissend zuur en aardbei. De mooiste wijn die ik proefde wat de Olaszrizling Hegy 2014 van 4 wijngaarden op de 4 topheuvels. Deze wijn is op de lies opgevoed en daardoor een stuk complexer en rijker. Nog steeds lichtvoetig, maar meer rond in de mond, geïntegreerde zuren en rijp fruit, steenvruchten en wat pompelmoes. Ik kende het wijnhuis al van een aantal jaar terug in Nederland en ik hoop dat het huis ook in de komende jaren in Nederland beschikbaar blijft, want het geeft een goed beeld van wat Hongarije qua moderne wijnen kan bieden.

Kijk voor meer informatie over Laposa op http://www.bazaltbor.hu/en. (‘bor’ is Hongaars voor wijn)

[winebytes]

Tokaj, een Hongaarse droom

Tokaj. Een gebied dat voor sommigen een gebied is van wijnen waarover je kunt dromen, waar je naar kunt smachten. Voor anderen een gebied dat misschien ergens bekend voorkomt, maar wat eigenlijk onbekend terrein is. Waar ligt het eigenlijk? Persoonlijk kan ik ervan dromen en weet ik dat het in het noord oosten van Hongarije ligt. Een gebied dat internationaal bekend staat voor edelzoete wijnen met een doordringende zuurgraad. ‘Edelzoet’ zul je misschien zeggen? Ja edel. Van de edele rotting, ofwel kortgezegd botrytis. Als de druif wordt aangetast door de edele schimmel en dus niet echt rot, maar vooral indroogt en in chemische samenstelling verandert, met heerlijke smaken tot gevolg. Nou ja dat vind ik dan in ieder geval. Zo’n beschimmelde druif zelf heb ik nog nooit op, al schijnt dat lekker zoet te zijn.

Deze zomer had ik het geluk om bij een goede producent in de Tokaj regio -Hangavári Húdacskó Pincészet- op bezoek te mogen gaan. Een familiebedrijf onder leiding van Katalin en haar dochter als wijnmaker. Een familiebedrijf dat zich richt op kwalitatieve droge en edelzoete wijnen. Van de laatste worden alleen de hogere varianten gemaakt, al is de wetgeving in 2013 veranderd, zodat er vanaf de oogst van 2013 geen wijnen meer op de markt komen met 5 of 6 puttonyos (1 puttonyos is 25 kilo druiven ingedroogd door botrytis op 136 liter droge basis wijn, 6 is dus 150 kilo op 136 liter basis wijn). Dit is misschien voor nu wat verwarrend, maar geeft de producenten wel meer ruimte om wijnen naar eigen inzicht te maken. En bij Hangavári (zo heet het tegenwoordig) weet men daar wel raad mee. In de 25 jaar dat ze nu zelfstandig onder eigen label wijn mogen maken (vele jaren daarvoor bulkwijn voor communistisch bewind) heeft kwaliteit altijd voorop gestaan en is daar altijd in geïnvesteerd. Dat merk je in alle wijnen, in de wijnkelder en in de beleving.

Van mooie droge wijnen die zowel strak zijn in zuren en bitters, als ook vol en rijk van abrikoos, appel en honing(meloen) tot aan voluptueuze edelzoete wijnen, van een Tokaji Furmint met 72 gram restsuiker en nog steeds een imposant alcoholniveau (mijn lieveling) via tweede persing, cuvees, 5, 6 en 7 puttonyos tot aan de Essenzia, een nectar. Ik heb eigenlijk geen idee meer hoeveel suiker er nog inzat, maar de gistcellen hebben het in ieder geval niet lang vol gehouden.. Deze wijn gemaakt van het sap dat vrij is gekomen door enkel zwaartekracht van de ingedroogde druiven op elkaar. Een bizar drankje, is het wijn? Ja in principe wel, maar niet iets wat ik ooit tegen ben gekomen. Het is meer iets wat Zeus en consorten vroeger dronken, tenminste dat beeld krijg ik dan. En eerlijk gezegd, bij zo’n €110 per 0,25 liter is het ook nu niet voor iedereen.

Gelukkig is het merendeel van de andere wijnen een stuk betaalbaarder en krijg je heel veel waar voor je geld. De wijnen van de gebotrytiseerde druiven zal altijd duurder zijn (minder sap per druif en meer arbeid en opvoeding) maar vergeleken met Sauternes in dezelfde kwaliteit is Tokaji goed betaalbaar. Mijn persoonlijke favorieten in deze proeverij waren de Tokaji Sárga Muskotaly (heel veel fruit, goede zuren en bitters, aroma van druiven en bloemen), mijn absolute favoriet, de Tokaji Furmint Várhegy (vol complex, rijp fruit, honing, meloen, citrus, appel, kruidigheid, tonen van botrytis, zuren) waar ik me toch verras met de betaalbaarheid voor wat je krijgt , de Tokaji Katalin Cuvee (mooi toegankelijk, edelzoet, vol en rijk, met goede zuren) en dan de 5 puttonyos (2006), een toonbeeld van wat een Tokaji Aszu zou moeten zijn. Vol complex, overrijp fruit, honing, kruidigheid, doordringende zuren die tegen de vele grammen suiker op kunnen. Je moet wel van een beetje zoet houden om dit te waarderen, maar jongens zeg ,dit is lekker en betaalbaar! De Aszuessenzia (7 puttonyos) en de Essenzia waren beide nog veel complexer, maar ging ook in prijs met een flinke lijn omhoog. Heb je geld over, zeker aan te raden, maar anders, biedt het segment eronder ook heel veel keus. En daarbij voor de liefhebber, Tokaji is dankzij de zuren en ruime hoeveelheid suikers bij uitstek geschikt voor langdurig bewaren in de wijnkelder. En dan natuurlijk wel zo nu en dan een flesje openen om te genieten…

[winebytes]

Noordelijke deel noord Rhône

Vandaag een enerverende dag in de Noordelijke Rhône.. Heerlijk relaxt jagend om niet veel te laat aan te komen bij de afspraken, maar ja, dat lukte niet helemaal.. Uiteindelijk wel een hele mooie dag gehad. Begonnen met een proeverij bij Villard, waar we hele lekkere volle wijnen hebben geproefd, waarbij de Saint Joseph (R) Reflet 2012 de winnaar was. Helaas was vrij veel uitverkocht, waaronder het pareltje, de rijke witte Saint Joseph Maillard. Apart was te zien, dat Villard ook een merlot maakt. Zeker geen slechte wijn, maar of je dat hier nu moet maken? Aansluitend Cuilleron, net als Villard een gewone commerciële proeverij, maar wat een wijnen! En toch best een goede prijs/kwaliteit verhouding. De Saint Joseph Saint Pierre (100% Rousanne), Cornas 'Les Village' (boers) en Côte Rotie Madiniere (verfijnd en diepgaand) waren hier absolute top! Ook hier een aparte eend in de bijt, een late harvest/botrytis Condrieu.. Lekker smaakvol maar ontbeert zuren, iets waar edelzoete wijnen juist om vragen. Na een heerlijke lunch in Tupin et Semons met uitzicht op de wijngaarden van de Côte Rotie, door naar Hauts Chassis. Daar ontmoeten we de supervriendelijke wijnmaker Franck die samen met ons de wijnkelders in ging en vele ins en outs over de historie achtergronden en ontwikkelingen van het domein dat al ruim 300 jaar bestaat. Bijvoorbeeld de organische wijnproductie, waar ze nu voor gecertificeerd worden. Mooie zuivere wijnen, veelal gekenmerkt door frisheid. Vooral de Saint Peray en de Crozes Hermitage Les Galetes bevielen erg goed. Tenslotte op pad naar huis en onderweg een tussenstop gemaakt bij Delas. Een nogal groot commercieel wijnhuis, die tegelijk ook commerciële maar zeer goed drinkbare wijnen maken. De Saint Joseph wit en rood bevielen hier erg goed en ook de eerste Hermitage geproefd. Een heel stevige wijn, mooie structuur en body, maar net wat veel voor de 38 graden die we hier vandaag weer hebben. Wellicht een keer op een koude winteravond.. Voor een Hermitage was deze wijn met €46,62 (wie bedenkt dat?) nog best goed betaalbaar. Een echte top Bourgogne zul je er niet voor krijgen, maar daar worden ook niet ruim 25.000 flessen van gemaakt... Een mooie 1e dag dus. Vanavond in de tuin een paar wijnen terug proeven en wat nieuws proberen. Morgen op pad naar de Zuidelijke Rhône, Gigondas en hopelijk ook Rasteau. Wordt vervolgd.

[winebytes]

Elzas - onderschat

Elzas. Een gebied waar iedereen weleens van heeft gehoord, ofwel de Pinot Blanc voor bij de asperges of wat je tegenwoordig vaak ziet, de ‘wat’ zoet uitgevallen riesling en pinot gris, om ver de uitbundige Gewürztraminer te zwijgen. Niet altijd een positief beeld dus. Niet gek natuurlijk, als je weet dat er ook veel matige wijn wordt gemaakt, welke voor hele lage bedragen in het schap bij de supermarkt komt. Helaas geeft dit dus onterecht een negatief beeld van het gebied, want de Elzas is bij uitstek een gebied dat spannende, strakke tot weelderige wijnen maakt, die tientallen jaren mee kunnen gaan.

Voor mij persoonlijk is de Elzas een heerlijk gebied. Qua wijnen en de keuken. Misschien niet heel verfijnd het eten, maar met de complexe Rieslings, Gewürztraminers en Pinot Noirs, daar wil je ook niet iets heel verfijnds tegenover. Gewoon lekkere zuurkool en spek, zuur en vet. De wijn speelt de hoofdrol. Een heerlijke combinatie. Zo ook op deze zonnige woensdag, een van de weinige in juni dit jaar…

In de ochtend eerst een introductie op het gebied, dat in 2014 143 miljoen flessen wijn produceerde. Een niet misselijk aantal, waarbij Nederland exportland nummer 3 is. Daarna onder leiding van Lars Daniels aandacht voor de terroirs, binnen de Elzas een zeer invloedrijk aspect in de wijnbouw. De ondergrond en ligging hebben hier merkbaar invloed op de rijping van de druiven en de voedingsstoffen die opgenomen worden. 

In de proeverij van Lars vandaag dan ook verschillende wijnen van dezelfde grand cru. Wat een luxe was, want de geproefde wijnen waren niet de minste, Weinbach, Trimbach, Zindt Humbrecht, Schoffit en Marcel Deiss. Stuk voor stuk heerlijke wijnen, vol structuur, mooie zuren, complex in geur en neus. Een rijkdom in aroma (zeker de Zindt-Humbrecht, Schoffit & Deiss) waar ik me iedere keer weer over verbaas. En als je dan na gaat, dat deze producenten de wijnen nog (redelijk) droog produceren, dus weinig tot geen restsuiker, dan nodigt dat alleen maar uit tot meer.

Het gebied biedt qua omgeving al veel om voor te gaan en qua wijnen en eten misschien nog wel meer. Ik ga zelf in ieder geval met veel plezier nog eens naar de Elzas en zorg ervoor dat ik een paar mooie flessen in huis heb. Het is een wijngebied, waard om je in te verdiepen, je zult niet ontevreden zijn.

[winebytes]

Night @Joelia by Mario

Sinds een paar maanden zit Mario de Ridder nu in het Hilton. Van de Zweth naar hartje centrum. Van twee Michelin sterren naar nul. Maar voor hoe lang? Een avond dineren bij Joelia is een hele ervaring, waarbij er op kwalitatief vlak niets aan te merken is.

Beloofd is beloofd, een mooi iets verlaat verjaardagscadeau voor mijn broer. Eten bij Joelia, een 10 gangen menu is de gedachte. We hadden bij de champagne nooit de kaart moeten krijgen, want al snel sloeg de twijfel toe. Toch niet iets a la carte? Mijn broer zag met glinstering in zijn ogen woorden als 'Mario's likkepot' en 'Wagyu beef'… Daar ging het budgettair verantwoorde karakter van de avond, voor zover dat daar natuurlijk überhaupt mogelijk is.

Dan vraag je je af, wat is nou Mario's likkepot, dat voor een slordige 50 euro op je tafel verschijnt? Een klein kaviaar bakje met een laagje Noordzee krab, een laagje avocado mousse/crème met daarop uiteindelijk een laag Russische kaviaar. Best lekker maar niet dat ik er van ondersteboven raakte. Doe dan de andere specialiteit, de foi gras met truffel in een krokant jasje van deeg, met truffel jus. Dat is toch meer mijn stijl in smaak en opbouw. De intense smaak van foi gras met de rijke aardse truffelsmaak. Heerlijk!

Als je dan bij Joelia eet, mag er ook een mooie wijn bij om de gerechten te begeleiden. Vanavond de 'Skerpioen' uit de Oude Wingerd serie van Eben Sadie (Swartland, Zuid Afrika). Gemaakt van Chenin Blanc en Palomino, de belangrijkste druif voor de sherry productie. Een heerlijk oxidatieve rijke wijn, volle aroma's van de Chenin, de houtrijping, de bijna flor achtige nuances van de Palomino. Heerlijk! En een wijn die ook opstaat tegen zowel het rijke gerecht met de foi gras en truffel, als ook het volgende gerecht, de zeebaars met spek. Een verfijnd en subtiel gerecht, dat tot in de perfectie is bereid! Dat zijn van die momenten dat je tussen iedere hap even wat tijd laat, om de smaken goed door te laten dringen. En dan zie je aan de andere kant van de tafel het gerecht van de avond, de wagyu beef.

De wagyu beef… Tja wat moet je er over zeggen? Dit was een echt mooi stukje Japans vlees, van een hoog kwaliteitsniveau. Eerst al in rauwe vorm gepresenteerd aan tafel en later uitgebakken. De hoeveelheid marmering in het vlees zag er al heel mooi uit, maar eenmaal gebakken snapte ik wel dat er restaurants zijn die hier gespecialiseerd in zijn. Wellicht het mooiste stukje vlees dat ik in mijn leven geproefd heb, smeltend op mijn tong, de smaaksensatie van het vet, vlees, een beetje zout. Een ervaring op zichzelf!

Tenslotte door naar het tweede deel van de avond, dessert en kaas. En natuurlijk een andere wijn met een prachtige, typisch Duitse naam, de Dönhoff Niederhäuser Hermannshöle Riesling Auslese 2006. Een mondvol in uitspraak, maar als wijn op zich zelf ook. De wijn zou denk ik zo nog 10-15 jaar mee kunnen en lekker fris blijven, maar hemel, wat is dit nu al fijn! Zo fijn zelfs, dat mijn alcohol afwijzende broer, die ik zo nu en dan bij dit soort etentjes een glas champagne kan laten drinken, hiervan zonder morren 2 glaasjes wegdronk. En later ook het dreigement uitte, dat hij wist waar ik thuis mijn edelzoete wijn bewaar. Een wijze les voor mij..

Terug naar het eten, een heerlijke souffle voor mij en basmati ijs voor mijn broer. Heerlijke smaakcombinaties weer, die je eigenlijk weer opfrissen. Maar toch weet je, dat je richting het einde gaat. Een avond waarbij je 4 uur zit te dineren en niet één keer het gevoel hebt, dat je er al lang zit.  Goed eten, goede service, comfortabel zitten, wat wil je nog meer? Nou ja oké, een rondleiding door de wijnkelder. Maar dat is dan weer mijn fetisj. Het luisteren naar de verhalen van de sommelier, de gedachten achter de wijnselectie. De uitgebreide top serie Bourgogne, wit en rood. Maar ook specifieke exoten uit de rest van de wereld, die de wijnkaart compleet maken. Zo'n kelder maakt mij blij.

Al met al een heerlijke avond, leerzaam qua smaken, texturen en bovenal erg gezellig en leuk om op terug te kijken. Joelia is een erg goede plek om te dineren, een aanwinst voor het centrum van Rotterdam. Een interessante ontwikkeling met FG Foodlabs, Restaurant de Jong en Amarone zo dicht in de buurt!

[winebytes]

Een bezoek aan de Champagne - dag 2

Na de uiterst prettige eerste dag in de Champagne brak dag 2 aan, na de zon van de 1e dag, nu bewolkt en regenachtig, wat grauw. Dat doet toch meteen wat met de omgeving. Deze dag in het teken van bezoeken aan Larmandier-Bernier, Barnaut en Emmanuel Brochet. Het eerste huis hebben we vorig jaar ook bezocht en tja, je moet toch op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van zo’n mooi huis. Barnaut is voor de privé voorraad en Emmanuel Brochet op aanraden van Niek Beute. En tussentijds nog een avontuurlijke rit, maar daarover zo meer.

Larmandier-Bernier Larmandier-Bernier is voortgekomen uit een het familiebedrijf Larmandier, dat al meerdere generaties champagnes produceert, begonnen in Cramant.  Bij Larmandier-Bernier is men in 1990 gestopt met het gebruik van herbiciden en sinds 2002 wordt er in de wijngaard biodynamisch geproduceerd. Niet gecertificeerd, want het gaat vooral om de filosofie en de uiteindelijke kwaliteit van de wijngaard en de wijn. Niet of je precies iedere stap volgt. De overgrote lijnen worden echter dus wel gevolgd. In 2000 is men verder ook begonnen met het gebruik van hout, ieder jaar een klein beetje nieuw hout en voor het overige de vaten uit voorgaande jaren. Het hout wordt enkel gebruikt voor de oxidatieve invloed, om de wijn te laten ontwikkelen.

Als gevolg van de biodynamische werkwijze gaat er in regenachtige jaren helaas wel een stuk oogst verloren. Zo ging in 2012 zo’n 10% verloren aan meeldauw. Echter is wat geoogst wordt, wel van zeer hoge kwaliteit. Waar nodig wordt wel koper gebruikt. Wat heel belangrijk is, in tegenstelling van wat bij veel champagne huizen gebeurt, oogst men bij Larmandier de druiven op het moment dat ze echt goed rijp zijn, niet als het suikerniveau op het gewenste niveau is. Ook de schillen en pitten moeten goed rijp zijn. Dit komt de kwaliteit en complexiteit van de wijn ten goede (zo meer ook bij Emmanuel Brochet). Sinds kort wordt er ook met een coöperatie samen gewerkt, die zich ook meer wil verdiepen in de voordelen van later oogsten.  

Qua beheer in de wijngaard kwam er nog een interessant punt op tafel van het gebruik van de tractor in de wijngaard. Dit wordt wel afgeraden vanuit de optiek, dat je de aarde dichtrijdt met de tractor (helaas is bijhouden met paarden op deze schaal niet haalbaar). Echter hij denkt dat vooral de trillingen van de tractor tot problemen leiden in de bodem. Iets om een keer te onderzoeken.

Tenslotte voor Larmandier, de lekkerste geproefde champagnes, alles 100% chardonnay. Op de foto hierboven zie je ook waar de druiven van de wijnen vandaan komen.

Lattitude (2012 + 35% reserve wijnen): In de neus fruitig, een beetje rabarber, granny smith, citrus. In de mond een zachte mousse, creamy. Ook weer het frisse fruit en rabarber en een lichte toets van toast.

Le Chemin de Avize 2010: Complexe neus, iets aards, toast rijpe appel, perzik en een licht botertje. In de mond een mooie mousse, rond mondgevoel, ontwikkelde smaak, rijpe appel en pompelmoes. Stevige champagne, een eetwijn met een volle afdronk.

Vieille vigne de Cramant 2007: Vol aromatisch in de neus, kruidig, appel, perzik, lichte hout invloed, hazelnoot en toast. Mooi ontwikkelend, ook in de smaak. Lange aanhoudende afdronk.

Na deze uitgebreide proeverij, op pad naar Epernay, om bij Madame Salvatori weer een paar mooie flessen champagne te halen. Werkelijk een fenomeen, waar je de mooiste champagnes ook nog eens tegen een goede prijs kunt krijgen!

Andere avonturen Dan tijd voor iets heel anders… Op pad naar Bouzy, maar hoera hoera, men had de kruising waar we naar links moesten afgesloten. Nu ben ik niet voor één gat te vangen, dus bedacht ik met Google Maps een kleine detour. Heel slim natuurlijk, want dat aardepad bleek uitstekend geschikt te zijn om met mijn sportbandjes te bereiden. Na een paar minuten slippen, glibberen en modder langs zien vliegen, waren we uiteindelijk toch weer op het asfalt. Aangekomen bij Barnaut, gingen die net lunchen, dus op pad naar een lunchadres. En waar was dat? Inderdaad in het dorp waar we net vandaan kwamen… Toch maar omgereden.

Emmanuel Brochet Na het korte bezoek aan Barnaut door naar Emmanuel Brochet, een feitelijk niet te vinden adres, omdat het officieel ook niet echt lijkt te bestaan. Maar toch gevonden en blij toe! Wat een ongelooflijk aardige, toegankelijke man is Emmanuel! Een hartelijk ontvangst, alle tijd genomen, het complete verhaal achter zijn bedrijf en filosofie. En ook nog iets van zijn toch wel zeldzame champagnes mogen proeven. Of in ieder geval, zeer beperkt verkrijgbaar…

Emmanuel is in 1997 gestart op de grond waar zijn ouders druiven teelden voor andere producenten. Hij startte op de gebruikelijke manier qua wijnbouw met een eerste oogst van 500 flessen (nu ± 7.500-10.000), maar kwam er na de 1e oogst al achter dat het voor hem niet werkte, zo ging hij niet de gewenste kwaliteit behalen. Hij is direct gestopt met het gebruik van chemicaliën en doet er alles aan om de grond en stokken gezond te houden. Hij gelooft er ook heilig in, dat een gezonde bodem voor gezonde druiven en een uiteindelijk goede basis wijn zorgt. Om een goede basiswijn te krijgen, haalt hij al bij het uitlopen van de wijnranken knoppen weg en houdt hij de wijnranken kort (ook wel ‘dieven’ genoemd). Hierdoor is de potentiële opbrengst direct een stuk lager, maar wel rijper en intenser van smaak. Daarnaast oogst hij 1 á 2 weken later dan de andere boeren in de buurt, waarbij hij alleen gebruik maakt van lokaal personeel. Iets wat nu niet heel gebruikelijk is in de Champagne… De druiven die geoogst worden, worden zachtjes geperst en niet te ver, om tannines uit de pitten niet mee te krijgen.

Dat Emmanuel mooie champagnes maakt is wel duidelijk. Met zijn beperkte productie levert hij inmiddels aan 25 landen waaronder de VS en Japan. Dat is maar weinig per land. Van de ‘Haut Chardonnay’ die wij mochten proeven, zijn er voor de Amerikaanse markt bijvoorbeeld maar 36 beschikbaar…  Hieronder nog een korte notitie, waarbij ik tijdens het schrijven alweer zin heb om terug te gaan en meer te proeven en over zijn wijnen te praten. Gelukkig liggen er bij mij thuis in de kast 2 flessen van de Mont Benoit te wachten…

Mont Benoit extra brut (40/40/20 pinot meunier, chardonnay, pinot noir – 2011) mooi fruitig en complex in de neus. Toast en rijp fruit, abrikoos, rijpe appel, peer, iets hazelnoot. In de mond dezelfde smaken, met een hele fijne mousse en geïntegreerde zuren. Als je de wijn langer in de mond houdt, blijft de smaak maar gaan. Afdronk blijft lang en intens aan. Erg mooi, wow!

Haut Chardonnay 2009: Volle aromatische neus, iets kruidig, mineraal, rijpe appel en citrus tonen, iets grapefruit. Licht merkbare houtinvloed. Zeer geconcentreerde champagne, lichte zout toets in de mond, naast het fruit en kruidigheid. Verfijnde mousse met een mooie structuur. Heerlijke afdronk!

Een paar dagen champagne, werkelijk een heerlijke ervaring!

[winebytes]

Een bezoek aan de Champagne - dag 1

Champagne is een gebied dat mij telkens weer blijft trekken. Een gebied waar veel mousserende wijn vandaan komt met een discutabele prijskwaliteit verhouding, maar waar ook absoluut pareltjes te vinden zijn. In het hogere, maar zeker ook in het lagere prijssegment.

Het gebied is qua dorpen erg aantrekkelijk, veel bloemen, leuke bouw, dicht aan de straat. Kleinschalig vaak. Voldoende goede plekken om te eten, maar je moet er wel voor zorgen om op tijd te zijn, men sluit bijtijds. Belangrijker voor de wijnen, het glooiende landschap, de vele heuvels met de bomen op de top, steeds wisselende liggingen en bodemsoorten van de wijngaarden, wat zijn weerslag heeft op de druiven en de uiteindelijke wijn. Voller, lichter, rijper of juist wat hoger op zuur. Er zijn zoveel verschillen mogelijk! En dan heb ik het nog niet over de invloed van de wijnmaker, wat bij veel champagnes nog wel het belangrijkste element is.

Om op de hoogte te blijven, nieuwe producenten te vinden en natuurlijk zelf ook wat lekkere champagne in te slaan, ook dit jaar weer een bezoek aan deze prachtige regio. Voor dit bezoek stonden Jean Milan, Lacourte Godbillon, Larmandier-Bernier, Barnaut en Emmanuel Brochet op de agenda. Over de beide dagen een kort verslag, waarbij Barnaut niet verder beschreven wordt, anders dat ik hier moest zijn voor wat erg goed drinkbare Grande Reserve in half formaat, omdat het altijd fijn is, zoiets in huis te hebben…

Dag 1 Op dag 1 gestart bij Jean Milan, op aanraden van Gert Crum. Een toegankelijk domein in Oger inmiddels alweer de 5e generatie, waar je als bezoeker zeer welkom bent. Gelegen in het centrum van de Blanc de Blancs, is het niet gek dat chardonnay een belangrijke plek inneemt. Bij Jean Milan wordt zuivere wijn geproduceerd, waarbij er wel gespeeld wordt met vinificatie om verschillende stijlen te produceren. Van een heel erg lekkere Blancs de Blancs extra brut (met 6 gram restsuiker (?!?)) tot aan een sterk hout gerijpte Grande Reserve, een blend uit 2006/2007. Van fris elegant tot vol en aromatisch. Je kunt hier goed terecht voor verschillende stijlen, goed betaalbare champagnes (vanaf €20 per hele fles).

Tussen de middag lunchen bij een inmiddels vertrouwde stek, Les Avizes in Avize. Een prachtig landhuis op het terrein van champagnehuis Jacques Selosse, waar je (als je iets meer te besteden hebt) heel goed kunt overnachten maar dus ook heel lekker kunt lunchen. Iedere dag een ander lunchmenu van 3 gangen, volledig verse ingrediënten en een uitgebreide wijnkaart. Zeker een aanrader als je ook met de lunch wilt genieten! Wel even reserveren…

Voor de middag stond op aanraden van Niek Beute (sinds enige tijd champagne ambassadeur voor Nederland) het huis Lacourte Godbillon op de agenda. Inmiddels is de 3e generatie aan de leiding van het huis, dat tot 1947 de druiven verkocht en toen gestart is met het zelfstandig maken van champagne. Dit bezoek was een hele ervaring. Allereerst door de prachtige nieuwe wijnkelder en ontvangstruimte die een jaar geleden is opgeleverd, maar ook door het heerlijk huislijke. Zondagmiddag, allemaal jonge kinderen aan het spelen op de binnenplaats. Echt even bij de wijnmakers thuis. Achter de huidige wijnmakers zit ook wel een andere historie, dan direct de rol van de ouders over te nemen. Geraldine heeft na haar studie meerdere functies in het bedrijfsleven gehad, waarbij ze bij haar laatste baan uiteindelijk haar echtgenoot heeft ontmoet. De achtergrond uit het bedrijfsleven is nu heel goed toepasbaar in combinatie met de liefde voor het eigen wijnbedrijf, waarbij ze zowel het ideële (kwaliteit, lage opbrengst per hectare, lute raisonnee) als ook het bedrijfsmatige aspect goed op het vizier hebben. Een champagne huis om in de gaten te houden.

De champagnes zijn ook hier mooi zuiver, waarbij voor de alle non vintage champagnes geldt, dat deze 30-36 maanden op fles rijpen, dus minimaal 2 keer zo lang als vereist. Dat komt de complexiteit van de smaak en verfijning van de mousse zeker ten goede. De champagne die hier voor mij er bovenuit stak, was de Blanc des Blancs uit 2011, met opvoeding op eiken voor 80% van de druiven. Eigenlijk is het een mooie volle witte Bourgogne, met een verfijnde mousse. Een grote glas, lichte mousse en geniete van de volle aromatische smaak en geur.

Tenslotte om de dag goed af te ronden, na alle verfrissende geproefde champagnes, de dag in Epernay afgesloten met een typisch Frans kaasplankje en een fles heerlijke witte Saint Joseph van Francois Villard. Frankrijk, wat een fijn wijnland is het ook…