#شاملو_شاعر_بی_همتای

[lhoomanl]

‏‎. 🔷 هرگاه دو کلمه یا دو جمله را بخواهند به هم بپیوندند طبعاً میان آنها ″واوِ″ عطف می‌گذارند. از آغاز تکوین زبان فارسی تا تقریباً نیم‌قرن پیش، قاعده بر این بوده است که کلمه‌ها یا جمله‌های معطوف را متوالياً با «و» به هم بپیوندند و امروزه نیز این قاعده را بسیاری از نویسندگان مراعات می‌کنند: . 🔺«مأمون در حلم و عقل و فضل و مروّت ... یگانهٔ روزگار بوده.»(تاریخ بیهقی) . 🔶 حتی اگر کلمه‌ها و جمله‌های معطوف بیش از این مقدار باشد باز همین شیوه را به کار می‌برند، یعنی همه را با ″و″ به یکدیگر معطوف می‌کنند. با وجود این، برای پیوستن کلمه‌ها با جمله‌ها به یکدیگر قاعده دیگری نیز در فارسی وجود داشته است، بدین صورت که آنها را بدون هیچ حرف عطفی در کنار هم قرار می‌دادند یا در حقیقت، به تعبیر امروز، میان آنها ″ویرگول″ می‌گذاشتند، ولی برخلاف شیوه امروز میان دو کلمه آخر یا میان دو جمله آخر، دیگر «واو» عطف نمی‌آوردند: . 🔺«پنج چیز دیگر طبعی است: یکی وفا کردن، دیگر مدارا کردن، سه دیگر تواضع کردن، چهارم سخاوت کردن، پنجم راست گفتن.» (نصیحة‌الملوک) . 🔷 این قاعده را در شعر نیز به دقت مراعات کرده‌اند و هرگز آن را، حتی به ضرورت وزن، به هم نزده‌اند: . 🔺باز پرسید ز گیسوی شکن در شکنش کاین دل غم‌زده، سرگشته، گرفتار کجاست (حافظ) . 🔶 مدت هزار و دویست سال سنت زبان فارسی چنین بوده است، یعنی برای پیوند دادن کلمه‌ها و جمله‌ها به یکدیگر یا میان همه آنها ″و″ می‌آورده و یا هیچ نمی‌آورده‌اند، و امروزه هیچ ضرورتی - اعم از نیاز به بیان مفاهیم جدید با دقت و صراحت بیشتر - ایجاب نمی‌کند که این سنت را کنار بگذاریم و از شیوه جمله‌بندی فرنگی پیروی کنیم. . 🔸مثلاً به جای عبارت زیر که تقریباً نامفهوم است: . 🔺«شاعر یا نویسنده در باز آفرینی واقعیت، گاهی به یاری تخیل، زمان، مکان، محیط زندگی آدمیان، حالات و رفتار جانوران و همه آنچه را آزموده است با نظم و ترتیبی که می‌پسندد به یکدیگر پیوند می‌دهد.»، . 🔸می‌توان این عبارت روشن و دقیق را به کار برد: . 🔺«شاعر یا نویسنده در باز آفرینی واقعیت، گاهی به یاری تخیل، زمان و مکان و محیط زندگی آدمیان و حالات و رفتار جانوران و همه آنچه را آزموده است با نظم و ترتیبی که می‌پسندد به یکدیگر پیوند می‌دهد.» . . . #غلط_ننویسیم #ابوالحسن_نجفی #مرکز_نشر_دانشگاهی . ۲۹ / # آذر / ۹۸ . . . #شاملو_شاعر_بی_همتای (۹) . #شاعر #نویسنده #فرنگی #زبان_فارسی #حافظ #ویرگول #مأمون #تاریخ_بیهقی #فارسی #عطف #جمله #کلمه #کاما #نگارش_فارسی‎‏ https://www.instagram.com/p/B6TgEZ9jHsu/?igshid=1sre0axbzdu25

[lhoomanl]

‏‎طفلک فروغ . 🔻نورالدین سالمی، پزشک است. در کرج منزل داشته و از دوران نوجوانی‌اش تعلق خاطری به احمدشاملو. واسطهٔ خرید خانه‌‌ای می‌شود که شاملو سال‌های پایانی زندگی خود را در آن گذراند. مناسبات همسایگی به جای خود، از بابت پزشک بودن هم هر گاه نیازی به فوریت‌های پزشکی برای شاملو پیش می‌آمده، ایشان در دست‌رس بوده و حاضر به خدمت. . 🔻دکتر نورالدین سالمی آنچه که در طی ده سال همسایگی و دیدارهایش با شاملو گفته و شنیده را یادداشت می‌کرده است. مجموعهٔ این گپ‌و‌گفت‌ها سالی بعد از درگذشت شاملو، در کتابی به‌نام ″بامداد در آینه″، در سوئد به دست ″انتشارات باران″ به چاپ رسید: . 🔷«پس از رفتن او [آیدا سرکیسیان، زن سوم شاملو] دیدم که فرصت مناسبی است تا چند سؤال خصوصی از آقا [=احمد شاملو] بپرسم. . 🔶سؤال: شما با فروغ [فرخ‌زاد] رابطه‌ای داشتین؟ . 🔸جواب: نه، چون اصلاً از او خوشم نمی‌اومد. زن جذابی نبود. . 🔶سؤال: با توجه به تیپ شما و تند و تیز بودن فروغ، قاعدتاً نباید از شما می‌گذشت. . 🔸جواب: نه، اون، با زنم طوسی [حائری، همسر دوم شاملو] دوست بود و مرتب به خانه ما می‌اومد. لابد اگه نظری داشت چراغ می‌زد، بعدش هم چون برای من جاذبه نداشت و بدنش اونقدر بو می‌داد که نمی‌شد از یه متریش رد شد. لابد احساس کرده بود که من نظری به او ندارم.» . . . #بامداد_در_آینه ، ده سال گفتگو با احمد شاملو #نورالدین_سالمی #نشر_باران #استکهلم : چاپ نخست ۲۰۰۲، صفحهٔ ۱۲۴ و ۱۲۵ . 🔺برگرفته از تارنمای ″راوی حکایت باقی″ (Parand.se)🔺 ⁦🖇️⁩ پی‌نوشت: نقل خاطره له یا علیه کسی ولو از علیه‌السلام‌ها نمی‌تواند ارزشی هم‌پای اسناد برجا مانده - از جمله آثار آن‌کس - داشته باشد؛ و حداکثر مصداقی می‌تواند باشد بر خیل آن اسناد. . ۲۸ / # آذر / ۹۸ #شاملو_شاعر_بی_همتای (۸) . . . #فروغ_فرخزاد #فروغ_فرخ_زاد #آیدا #آیدا_سرکیسیان #سوئد #شاملو #پزشک #احمد_شاملو #نورالدین_سالمی #طوسی_حائری #طوسیه_حائری‎‏ https://www.instagram.com/p/B6Q9SYqjGhU/?igshid=d5jexw9odj2z

[lhoomanl]

‏‎. 🔵 احمد شاملو شاعر و ادیب بود. هرچند «شعر سپید»ش هیچ ربطی به حقیقتِ شعر ندارد و من ترجیح می‌دهم آن را «نثر کم‌وبیش موزون» بنامم، اما آشنایی و تسلط خوبی روی شعر و ادب پارسی داشت. اصلاً همین تسلط بر شعر و ادب پارسی به او این امکان را می‌داد تا آن نثرِ کم‌وبیش موزون را بگوید. . . ⚪ با این حال شاملو با این زبان جدید و نثرنویسیِ کم‌و‌بیش موزون، یک خدمت و یک خیانت بزرگ به فرهنگ این سرزمین کرد: مهم‌ترین خدمت او این بود که این امکان را برای همه مردم فراهم کرد تا بنویسند. اگر شعر و ادب پارسی از دست‌رسِ بشر امروز کمی دور افتاده و جوان عصر دیجیتال، امکان خواندن فردوسی و سعدی و بیهقی برایش فراهم نیست، شاملو توانست زبان را به کوچه و خیابان بکشد و در این زمانه‌ی دلتنگی و عصر عُسرَت، این امکان را برای همه فراهم سازد که بنویسند و بخوانند. نوشتن به مثابه یک امکان و ابزار تخلیه درونیات و به آگاهی آوردنِ ناخودآگاه، راه و روش خوبی برای تسکین رنج تَوانَد بود. حجم وسیع نوشته‌ها در فضاهای مجازی، و تولید انبوه یادداشت و دلنوشته و ... از جانب همه اقشار و طبقات، نشان از همین امکان جدید زبانی است. . . 🔴 اما خیانت بزرگ شاملو نیز از همین نقطه آغاز می‌شود؛ یعنی انحطاط زبان فارسی. شاملو این امکان را فراهم کرد تا هرکسی، نام دلنوشته خود را «شعر» بنامد چنانکه خود شاملو هم نام نثرِ کم‌و‌بیش موزونش را شعر سپید نامید. مسأله فقط یک اسم‌گذاری ساده و خطا نبود و نیست. مسأله این است که پیوند زبانی نسل امروز با زبان ارجمند فارسی قطع شد. دیگر هرکسی بدون خواندن فردوسی و سعدی و مولانا و بیهقی، می‌تواند شاعر بشود و شعر سپید بگوید. زبان شاملو، این امکان را فراهم کرد تا نسل امروز، بی‌نیاز از زبان ارجمند پارسی، صرفاً حدیث نفس بگوید. برای همین هم دیگر جاودان و ماندگار نخواهد بود. چنانکه نثر کم‌وبیش موزون شاملو هم جاودان نخواهد ماند. این زبان، زبانِ زمانِ نویسنده‌ی آن است و هیچ تعلقی به ادوار دیگر ندارد. این زبان، محکوم به زوال و خاموشی است. شاملو معلّمِ زبانِ مُنحَطِّ امروزِ ماست. . . . #درباره_شعر #اکبر_جباری #نشر_پرسش . ۲۷ / #آذر / ۹۸ #شاملو_شاعر_بی_همتای (۷) . . . #شاملو #حدیث_نفس #فردوسی #سعدی #مولانا #ابوالفضل_بیهقی #شعر_سپید #زبان_فارسی #شعر #احمد_شاملو‎‏ https://www.instagram.com/p/B6Og7eRju2e/?igshid=1lymwmydxmaha

[lhoomanl]

‏‎. 🔵 در یک کلام «عطا»ی شاملو همین هوای تازه و فضای فرنگی برای شعر فارسی است و «لَقا»ی او هم سَتَروَن کردن یک نسل از راه حذف موسیقی از شعر و بدتر از آن «تک‌الگویه» کردن فرهنگ شعری جوانان. بدترین بدبختی برای هنرمند یک‌الگویه بودن است. حتی اگر آن الگو حافظ باشد یا شکسپیر. شاملو با مهارت و استعداد برجسته‌اش، سلیقه شعری خود را به عنوان تنها سليقه شعری قابل قبول عصر بر جوانان تحمیل کرد. در نتیجه چندین نسل شاعر یک الگویه پرورش یافت که تنها رتوریک آن رتوریک شاملو بود. . . ⚪ در نظرش سعدی شاعر نبود، فردوسی شاعر نبود، بهار شاعر نبود و این نسل چندان مسحور این سیطره معنوی شاملو شدند که برای «وِرِّ» بدونِ «واو» و «رِ»، و «خشِ» بی «خا» و «شینِ» شعرِ شاملو حکمت‌ها و تفاسیری نوشتند که بر هیچ یک از متون عرفانی دنیا نوشته نشده است و در میان آن حجم انبوه ستایش‌های امثال آقای ... - که در عرصه شعر «هر» را از «بر» تشخیص نمی‌دهد - جوانان خیال کردند هرچه بر قلم شاملو می‌رود، در این هفتصد سالی که از مرگ حافظ می‌گذرد، شعری‌است که همتای آن نمی‌توان یافت. . . 🔴 حال آنکه شاملو از شعرای برجسته نسل خویش است و معدلی دارد در حدود سپهری و اخوان و فروغ و اگر بعضی عوامل دیگر را هم دخالت دهیم باید سایه و مشیری را هم بر این جمع بیفزاییم. بنا بر این، او یکی از ۷-۸ شاعر متجدد نیم قرن اخیر است و ما در این سده غول‌های گردن‌فرازتری از نوع شهریار و بهار و پروین و ایرج و نیما داشته‌ایم که هنوز هم بعد از نیم‌قرن که از مرگ عده‌ای از ایشان می‌گذرد در متن جامعه ادبی ما حضور و فرمانروایی دارند. معلوم نیست که داوری مردم، پنجاه سال دیگر درباره شاملو چه باشد؟ آنچه مسلم است این است که شاملو - بعد از ۱۲۰ سال دیگر که در میان ما نباشد - شخصیتش از نوع فروغ و سپهری و اخوان - که پیوسته در حال گسترش‌اند - نخواهد بود، چون تمام آن «ضمایم» از میان می‌رود و تنها شعر او باقی می‌ماند. شعر او بدون آن «ضمایم» معلوم نیست که چه سرنوشتی داشته باشد. . . . #با_چراغ_و_آینه #محمدرضا_شفیعی_کدکنی #نشر_سخن . #مرد_هزار_چهره #مهران_مدیری #شبکه_سه_سیما ی ج.ا.ا . ۲۶ / #آذر / ۹۸ #شاملو_شاعر_بی_همتای (۶) . . . #شهریار #بهار #پروین_اعتصامی #ایرج_میرزا #نیما_یوشیج #سایه #هوشنگ_ابتهاج #فریدون_مشیری #سعدی #فردوسی #شعر #شکسپیر #حافظ #موسیقی #شاملو #احمد_شاملو‎‏ https://www.instagram.com/p/B6L5JBADWcu/?igshid=1gbn3tr33mkv6

[lhoomanl]

‏‎. 🔵 چیزی که نقطه مرکزی شخصیت شاملو را تشکیل می‌دهد رها کردن شعر فارسی است از قید هر نوع نظام موسیقاییِ قابل بررسی و شناختى. من خود در ستایش موسیقی شعر او چند صفحه‌ای در موسیقی شعر نوشته‌ام و آن را ستوده‌ام و شاملو آن را بسیار می‌پسندد اما این موسیقی هرچه باشد غالباً امری‌است «احساسی» و قابل تبیین نیست و چون در همه موارد، قابل تبیین علمی نیست همه نوع ادعا - نفياً و اثباتاً - درباره‌اش می‌توان کرد در صورتی که در کارهای قدما یا نیما و اخوان و سپهری و فروغ بنیاد کار قابل نفی و اثبات است. موسیقی هر چه باشد یکی از شاخه‌های علم ریاضی است. در ریاضی نمی‌توان مدعی شد که این عدد هم زوج است و هم فرد، یا این عدد هم از پنج بیشتر است و هم از پنج کمتر. اما در قلمرو موسيقی شعر شاملو، عددی می‌توان فرض کرد که در یک آن، هم زوج است و هم فرد، هم بزرگ‌تر از پنج است هم کوچک‌تر از پنج؛ چیزی مناسب نقدهای ژورناليستی روز. بستگی دارد به قدرت انشاپردازی و خوش‌سخنی آن روزنامه‌چی و یا حرافی بی‌سروته امثال آقای ... . . ⚪ شاملو زیرک و هوشیار است و می‌داند که اگر بخواهد مثل سایه غزل بگوید نمی‌تواند؛ اگر بخواهد مثل فروغ مثنوی بگوید نمی‌تواند؛ اگر بخواهد مثل اخوان قصیده بگوید نمی‌تواند اصلاً فهمید که روی ریل‌های عروض - چه عروض کلاسیک و چه عروض نیمایی - راحت نمی‌تواند راه برود. این بود که به نثر پناه برد. به همین دلیل در شعرهایی که در عروض آزاد سروده است سایه‌ی لحن و بیان نیما یوشیج آشکار است و زبان در آنها چندان در اختیار شاعر نیست. حتی در مشهورترین آن شعرها، وقتی دقت کنی، زبانش می‌لنگد: . ور مؤمنید و پاک و مقدس نماز را از چاووشان نیامده بانگی . . 🔴 «چاووش» چه ربطی به نماز دارد؟ آن روانی و شادابی زبان فروغ یا آن فخامت اخوان را ندارد. روی همین ضعف بود که حسابش را از عروض جدا کرد و گفت: دیگی که برای ما نمی‌جوشد بگذار توش كله سگ بجوشد. اصلا گور پدر عروض و وزن. این تصمیم او از یک جهت شجاعانه بود و سبب شد که نوعی از شعر به نام شعر منثور - دست کم در حد بعضی شعرهای خوب خودش - در فارسی رواج پیدا کند ولی فرهنگ شعری ایران را هم عملاً با مصاحبه‌ها و حرف‌هایش یک‌الگویه و عقیم کرد. . . . #با_چراغ_و_آینه #محمدرضا_شفیعی_کدکنی #نشر_سخن . #نغمه #نی_نوا #حسین_علیزاده . ۲۵ / #آذر / ۹۸ #شاملو_شاعر_بی_همتای (۵) . . . #چاووش #نیما_یوشیج #مهدی_اخوان_ثالث #سهراب_سپهری #فروغ_فرخزاد #احمد_شاملو #شاملو #نماز #نینوا #سایه #هوشنگ_ابتهاج‎‏ https://www.instagram.com/p/B6JW9x2DG_z/?igshid=jxv9xrk37bio

[lhoomanl]

‏‎. 🔷 شاملو، به لحاظ دگرگون کردن رتوریک شعر فارسی، به تقلید از ترجمه خام شعر فرنگی، کار عظیمی انجام داده است: اولاً جمال‌شناسیِ شعرِ امثالِ نادرپور و توللی را - که گنجایش آن در همان چند سال اول تمام شده بود - از صحنه بیرون راند، و دیگر اینکه با ارائه نمونه‌های درخشانی از شعر یا تکه‌هایی از شعر خود، نگاه تازه‌ای را وارد شعر معاصر کرد. . . 🔶 ممکن است بگویی صبغه ایرانی را هم به کلی از شعر فارسی گرفت و تا آنجا پیش رفت که شعرهای خودش با ترجمه‌هایی که از شعر آراگون و الوار و لورکا کرده است تفاوت چندانی ندارد. به همین دلیل هم در خارج از ایران، شاملو نیمی از حرمت و قبول فروغ و سپهری را ندارد. چون شعر آنها خیلی شبیه شعر فرنگی نیست، اما شعر شاملو وقتی ترجمه می‌شود مثل این است که ترجمه یکی از شعرهای آراگون یا لورکا یا الوار را به زبان انگلیسی می‌خوانی. . . 🔷 در قرائت ترجمه یک شعر، آنچه «کمندِ» خواننده است یا فكر است(مثل افکار خیام) یا ایماژ است(مثل ایماژهای نظامی و منوچهری) یا رتوریک است(مثل رتوریک فردوسی، ناصرخسرو و سعدی). شاملو به لحاظ فکری چیزی که برای غربیان تازگی داشته باشد، حتی یک سطر هم ندارد. تکرار می‌کنم: حتی یک سطر. . . 🔶 می‌ماند ایماژ و رتوریک. این ایماژها هم غالباً در فرنگی مشابهات خود را دارند و اگر هم نداشته باشند چندان نیستند که مثل شعر منوچهری و نظامی در یک قطعه ۵۰ تا ایماژ تازه عرضه شود. پس آنچه می‌ماند رتوریک شاملو است که آن هم برای فرنگی، رتوریکی‌است دستمالی شده و مأنوس. اگر کسی بتواند رتوریک شعر کلاسیک فارسی را عیناً به فرنگی منتقل کند، برای خواننده فرنگی بسیار جالب خواهد بود. مثلاً رتوریک سعدی یا رتوریک حافظ را، چون بلاغتی بی‌سابقه برای آنهاست. البته این کار بسیار دشوار است و مقدمات بسیاری را لازم دارد. . . 🔷 شاملو با گرفتن صبغه ایرانی و شرقی از شعر فارسی آن را تبدیل به یک نمونه کامل شعر فرنگی کرده است. این در زبان فارسی و در نظر ماها که هر لحظه «عقرب زلف» ما را می‌گزد و آزرده از «تیر مژگان» و «کمان ابرو»ییم، حُسن است و در نظر خوانندگان خارجی و فرنگان، چنین نیست. . . . #با_چراغ_و_آینه #محمدرضا_شفیعی_کدکنی #نشر_سخن . ۲۳ / #آذر / ۹۸ #شاملو_شاعر_بی_همتای (۴) #شاملو #احمد_شاملو #فرنگی #نادرپور #نادر_نادرپور #فریدون_توللی #توللی #شعر_معاصر #آراگون #الوار #لورکا #فروغ #سپهری #سهراب_سپهری #فروغ_فرخزاد #خیام #نظامی #منوچهری #فردوسی #ناصر_خسرو #ایماژ #رتوریک #سعدی #حافظ‎‏ https://www.instagram.com/p/B6D3Q84DTXf/?igshid=1rar53j0wgnnw

[lhoomanl]

‏‎. 🔵 شاملو «مختلف‌الاضلاعی» است که فقط «ضلعِ» شعریِ او را جوان‌ها می‌بینند و باز از «مختلف‌الاضلاعِ» شعرِ او هم فقط «ضلعِ» بی‌وزنی را و این ضلع، چون «امری عدمی» است دسترسی به آن برای همه آسان است. به همین دلیل هر جوانی با دفترچه‌ای چل‌برگ و با مداد دلش می‌خواهد ا. بامداد شود. چون شاملو وزن را کنار گذاشته است پس با کنار گذاشتن وزن می‌توان شاملو شد. سی سال است که او، بدون اینکه قصد سوئی داشته باشد، دو سه نسل از جوانان این مملکت را سَتَروَن کرده است که حتی یک مجموعه درخشان، حتی یک شعر درخشان، حتی یک بند درخشان که خوانندگان جدی شعر بپسندند نتوانسته‌اند بسرایند. . . ⚪ اخوان حرف‌های جرقه‌ای و زودگذری می‌زد که شاید خودش هم متوجه عمق آن‌ها نبود. از جمله می‌گفت: «عزیز جان! این احمد شاملو خودش خوب است ولی "تالیِ فاسد" دارد» و می‌گفت: «مثلِ ابن‌عربی است که خودش به هر حال عارفی است و عارفی بزرگ ولی تالیِ فاسدش این همه حاشیه‌نویس و مهمل‌باف است که تا عصر ما همچنان ادامه دارند.» شاملو در حد یکی از شعرای برجسته نسل خودش بزرگ است و تالیِ فاسد دارد. آثار سوء این تالیِ فاسد را به تدریج جامعه ادبی ما احساس می‌کند ولی هنوز مقصر اصلی و یا یکی از مقصرهای اصلی را به‌جا نیاورده است. . . ⚫ این که گفتم یکی از مقصرهای اصلی نظرم بیشتر به ناقدان قلابی و روزنامه‌چی‌های معاصر است، بیشتر اینهایی که صفحات شعر مجلات را اداره می‌کنند، اینها همه‌شان شعرای ناکام‌اند. یک وقتی ملک‌الشعراء بهار صفحه شعر «نوبهار ادبی» را اداره می‌کرد و نیما یوشیج جوان، شعر ای شب یا مثلاً افسانه را در آنجا چاپ می‌کرد. به هر حال، زیر نظر آدمی بود که قصیده دماوندش را و ده‌ها شاهکار دیگرش را همه در حفظ داشتند و همه به مقام شامخ او اعتراف داشتند، حتی دشمنان سیاسی او. . . 🔴 می‌بینی که تنها مقصر شاملو نیست که وزن را حذف کرده و ملاک هنر را - که باید «امری وجودی» باشد و هست - به ظاهر تبدیل به «امری عدمی» کرده است؛ در کنار او «این جانیان کوچک» به قول فروغ، این خبرنگاران روزنامه‌، که آرزوی شاعر شدن دارند و در تمام محافل خود را به عنوان شاعر معرفی می‌کنند متصدیان صفحه شعر مجلات شده‌اند و بسیار طبیعی است که از زیر دست آن‌ها نیما یوشیج و توللی و فروغ و اخوانی ظهور نخواهد کرد. . . . #با_چراغ_و_آینه #محمدرضا_شفیعی_کدکنی #نشر_سخن نگاره: #یغما_گلرویی و «#شاملوی_بزرگ» آذر ۱۳۷۳ 🔻به مناسبت ۹۴مین سالگرد میلاد #احمد_شاملو (۱۳۰۴-۱۳۷۹ ه‍ـ.ش) . ۲۱ / #آذر / ۱۳۹۸ #شاملو_شاعر_بی_همتای (۲)‎‏ https://www.instagram.com/p/B5-zb3rjP8u/?igshid=160nqke0tgv4f