#klaas werumeus buning | Explore Tumblr Posts and Blogs

jurjenkvanderhoek · 2 years

Text

EEN ATLAS OM HET OEUVRE TE ONTDEKKEN

Het ziet als een prentenboek. Zo’n bundel met plaatjes dat vrijwel zonder woorden kan. Maar geen strip zonder verhaal, hoewel de beelden voor zichzelf kunnen spreken. Enkel enkele onderschriften de verhaallijn zullen duiden. In “NO SA”, een uitgave over de kunst van Klaas Werumeus Buning, lees ik een korte biografie maar zie vooral voorbeelden uit het omvangrijke oeuvre van de kunstenaar. Want de schilderijen tekenen zijn leven, laten zien waar de man voor leeft, wie hij is, wat hij is. In een afgedrukt interview met schrijfster Sabine van den Berg maakt Buning zijn drijfveer kenbaar. Wat hem kan aanzetten tot schilderen. Dat hij met gevoel werkt en vooral naar de herinnering schept. Stof tot nadenken geven de momenten tussen nacht en dag. De schemer, het ontwaken, met de droom nog in gedachten. Dat is het ogenblik dat bevriest op zijn doek. “Ik creëer een droomsfeer, zoals tijdens het moment dat je wakker wordt uit een droom, je hebt net iets meegemaakt, een soort ruimte of ervaring die helemaal niet kan in het echt.”

Dat betekent niet dat het werk van Werumeus Buning in nevel is gehuld, dat het abstracte elementen in zich heeft omdat een droombeeld minder eenvoudig in beeldtaal uit te drukken is. Wel schildert hij deze ervaringen expressief met vlekken en klodders, vegen en klonten verf. Van dichtbij zie ik alleen gekleurde modder op het linnen, maar op afstand vallen de spatten en streken samen tot een geheel. Een geheel met een speels karakter, waarin op het oog niet helemaal duidelijk is wat er gebeurd maar op het gevoel het tafereel herkenbaar en (be)grijpbaar is. Dan wanneer er een gelijkend portret moet zijn van een persoon of een dier, dan blijkt het realistische vakmanschap van de kunstenaar. Dan is er minder de droomsfeer, minder het schemerbeeld van de dageraad, maar staat het onderwerp in het beloken licht van de dag.

Werumeus Buning zet geen helder beeld neer, wel een duidelijke sfeer. Hij schildert als het ware het verborgene achter de zichtbaarheid. Het gevoel dat meestentijds schuil gaat achter de waarheid. De emotie die je niet ziet, maar wel ervaart in het kijken. De schilder raakt de stemming in de kern. Daar waar niet de klaarheid van het beeld ter zake doet. Het beeld lijkt nog niet klaar, maar is juist af in de ontroering van de expressie dat tussen de verfstreken spreekt, zoals in een vertelling tussen de regels door het verhaal zich laat lezen. Het is niet duidelijk aanwezig, de toeschouwer dient een andere laag in het kijken aan te spreken. Het is niet waar, maar het had wel waar kunnen zijn.

In zijn werk roept Klaas Werumeus Buning graag de wereld van het kind op en aan. “Zoals een kind op een kleed speelt met een paar blokjes. De wereld die het daarmee oproept bestáát, die is er. Als kind kun je spelen dat je piloot bent. En dan bén je piloot, op dat moment is het levensecht.” De kunstenaar maakt zijn eigen wereld in het atelier. Hij speelt, of beter schildert, bijvoorbeeld een kerkzaal met paarden. Dan ís die kathedraal gevuld met viervoeters, hoewel dat in realiteit niet zal gebeuren. Buning grijpt terug naar zijn jeugd, of blikt de algemene geschiedenis in. Daarmee schept hij een omgeving die wat betreft gevoel sentiment uitstraalt. Ook al door zijn penseelvoering en verfgebruik.

In het boek, met een voorwoord van kunstkenner Willem Treurniet, laat de schilder zien dat zijn inspiratie een brede reikwijdte heeft. Hij heeft niet een bepaalde voorkeur van onderwerp, het kan van alles zijn dat hem aanspreekt, wat hem beroert. Wat wel een lijn is in zijn werk is het verbeelden van een gevoel, het neerzetten van een wereld die eigenlijk geen bestaan kent. Hij is de schepper van een nieuwe wereld. Bewust vallen de beelden hem niet in, zoals dat gaat met inspiratie. Hij diept ze op uit een onberedeneerd arsenaal van indrukken, of eigenlijk drijven ze net onder het oppervlak van het bewustzijn om daar te zijn en klaar te zijn wanneer Buning ze nodig heeft. De beelden moeten hem iets vertellen, waarna hij er mee aan de slag gaat om er verslag van te doen. Werumeus Buning is een verhalenverteller, een beeldmaker.

“In de verbeelding van Werumeus Buning speelt het dwalen een belangrijke rol”, schrijft Willem Treurniet. In zijn wandeling neemt hij mij aan de hand zodat ik niet verdwaal in het zien. Ik ben op reis in zijn wereld en ontdek door goed om mij heen te kijken kleurige details en de wonderlijke geheimzinnigheid van het leven. Ik maak een trip in het hallucinerende werk van Buning. Het beneveld mijn zinnen en verdooft bijkans mijn werkelijkheid. Het verhaal dat meegaat in het boek toont vooral het hoe en waarom. Het verlangen kunst te maken, de bevrediging in het scheppen van een fantasie. Een welhaast onmogelijke wereld suggereren, maar ook dichtbij de werkelijkheid te blijven in het portret. En waarom het boek het toverwoord “no sa” als titel meekreeg doet de kunstenaar daarin ook fijntjes uit de doeken.

Jan Pieter Dykstra Hzn heeft dat verhaal, dat Van den Berg dus uitschreef van een gesprek met de kunstenaar, in eigen woorden in de memmetaal verwoordt. Wanneer je als lezer die taal machtig bent herken je het een en ander van wat je eerder las. Eigenlijk zou iedere lezer het Fries moeten beheersen, want de tweede landstaal is zo meer levend. De woorden dansen nagenoeg over de zinnen. Het drukt gevoel uit, meer nog dan het zakelijke Nederlands. De taal past zoveel beter naadloos aan de werken van Werumeus Buning. Eigenlijk schildert Klaas in het Fries, hoewel de beelden universeel zijn. Het symboliseert gevoelens die van alle tijden zijn. Het werk heeft geen diepere laag, het is zoals het is.

NO SA is een atlas om het werk van Klaas Werumeus Buning te verkennen. Een kaartenboek, een plaatjesalbum waarin hij op mijn gevoel werkt door zijn eigen emotie te exploreren. En kijk ik goed, zie ik beter, dan ontdek ik mensen onder de Berenklauwen, een mens op Terschelling en in de sneeuw van het Martinikerkhof Groningen, graffiti in Ligersbolle en een papieren bootje in de Onderwal. Zie ik goed, kijk ik beter, vind ik ruiters in de Paardenkathedraal, een open deur Op weg naar het einde, een veekeuring in Workum aan de voet van de Gertrudiskerk en het bezoek in Het grote atelier. Sta ik oog in oog met Beer, Koperniki en Teadze. Kruist mijn blik die van Baby Spice, Obi, Jentsje Popma en de schilder hemzelf. Ruik ik de plas van de pissende koe, hoor ik de trommelaar van Muzikanten en proef ik de Gerookte makreel. No sa, zo zij het.

NO SA, Klaas Werumeus Buning. Tekst Willem Treurniet, Sabine van den Berg, Jan Pieter Dykstra Hzn. Uitgave Utjouwerij DeRyp, 2022.

Klaas Werumeus Buning - No sa - Útjouwerij DeRyp (utjouwerij-deryp.nl)

#klaas werumeus buning #utjouwerij deryp #no sa #sabine van den berg #jan pieter dykstra hzn

0 notes