#lịch sử đối đầu để đưa ra những nhận định có tính logic

[cadobongdaboo]

Be keo ca cuoc

Bể kèo (hay vỡ kèo) là khi bạn tiến hành cá cược nhưng kết quả lại không đúng với dự đoán. Có thể nói lúc này bạn sẽ lâm vào tình cảnh thua đậm, mất trắng hết vốn liếng đã cược. Gãy kèo cũng là cụm từ được dùng để diễn tả tình trạng bể kèo. Chúng hay được giới trẻ sử dụng để nói những lần hò hẹn với bạn bè nhưng không được thực hiện.

Tổng quát về bể kèo

Đặc biệt trong cá cược bóng đá hay thể thao thuật ngữ này được thể hiện rõ nét nhất. Đó là trường hợp không hề mong muốn một tí nào đối với cược thủ. Họ có thể mất khá nhiều tiền hoặc trắng tay nếu trường hợp vỡ kèo xảy ra.

Những sai lầm dẫn đến gãy kèo

Sau khi bạn đã biết về bể kèo là gì, bạn có thể tham gia kèo tự tin hơn. Sau đây là vài nguyên nhân cơ bản dẫn đến vỡ kèo.

Bạn không hiểu bản chất cá cược

Trong thời điểm bùng nổ cuả các trò chơi trực tuyến, mỗi nhà cái có quy tắc riêng trong khi đặt cược. Với mỗi trận đấu nhà cái lại có các tỷ lệ kèo khác nhau. Do đó bạn cần nắm rõ các kiến thức liên quan đến đặt cược để tránh quyết định sai. Điều đó làm cho bạn dễ bị vỡ kèo.

Phương pháp tính toán chơi cá độ không hiệu quả

Không phải người chơi nào cũng biết cách tính toán khi chơi cá độ một cách hiệu quả nhất. Trước tiên bạn phải biết cách phân tích các số liệu một cách có chọn lọc nhằm đưa ra phán đoán chuẩn xác. Sau đó vận dụng các kỹ năng, kiến thức có được để áp dụng vào ván chơi.

Thông tin thêm về đội tuyển bóng đá quốc gia Argentina đang dần được chú ý nhiều hơn sau chiến tích vô địch kỳ world cup 2022. Đây còn là quê hương của siêu sao Leonie Messi.

Cách dùng tiền không hợp lý dẫn đến bể kèo

Việc phân chia tiền đặt cược đóng một vai trò rất quan trọng và cần thiết. Nếu không biết cách phân chia tiền cược hợp lí bạn sẽ rất rơi vào tình trạng lỗ vốn và vỡ kèo. Có thể nói có không ít cao thủ vì chính sự bất cẩn của bản thân đã có kết quả không như mong đợi vì quá tham lam. Vì thế hãy chia nhỏ khoản tiền đặt cược của mình ra để đặt cược một cách hợp lý.

Những sai lầm dẫn đến gãy kèo

Kinh nghiệm né bể kèo hiệu quả

Khi bạn đã biết nguyên nhân gây ra hiện tượng này thì bạn sẽ dễ dàng tránh được chúng. Hãy tham khảo và nhớ các kinh nghiệm hay của chuyên gia dưới đây.

Phân tích kỹ thông tin trận đấu

Để không bị vỡ kèo việc nắm bắt, phân tích kỹ thông tin và trận đấu là việc cần thiết. Đây cũng là kinh nghiệm chơi cá cược không phải ai cũng biết áp dụng tốt. Để có thể phân tích trận đấu tốt bạn phải hiểu rõ thông tin đội bóng như chiến thuật, phong độ, … Bạn hãy đọc kỹ phân tích nhận định của các chuyên gia, nếu có thói quen tốt đó việc phân tích trận đấu sẽ không còn khó khăn với bạn.

Đối với trận bóng có ít nhất hai đội bóng có trình độ ngang nhau thì bạn cần tìm hiểu kỹ phong độ hiện tại và lịch sử đối đầu của hai đội bóng. Càng tìm hiểu thông tin thật kỹ thì cơ hội chiến thắng càng cao.

Hãy tìm hiểu và chơi tại nhà cái uy tín

Việc tham gia vào sòng bạc trực tuyến lừa đảo là điều vô cùng nguy hiểm, vì bạn sẽ dễ bị đánh cắp thông tin cá nhân, bị mất tiền oan, mất thời gian vô ích. Do vậy, nếu muốn tham gia cá cược bóng đá một cách an toàn bạn nên tìm và lựa chọn cho mình nhà cái uy tín nhất hiện nay.

Bạn chỉ được dùng một tài khoản duy nhất khi tham gia tại sân chơi trực tuyến để không vi phạm các quy định của sàn. Nếu vi phạm điều khoản điều kiện của nhà cái thì nếu bạn có thắng cược cũng bị mất quyền thu về những phần thưởng của mình.

Tuyệt đối không cược bóng đá theo đám đông

Để tránh tình trạng vỡ kèo không nên cược theo số đông. Đó là một trong những mẹo cược bóng đá online quan trọng. Nhiều người nghĩ rằng cược theo số đông sẽ thắng. Tuy nhiên, trong soi kèo bóng đá thì điều này lại là điều cực kỳ sai lầm đặc biệt ở những trận cầu lớn.

Kinh nghiệm né bể kèo hiệu quả

Khi cược theo số đông có thể sẽ khiến bạn mắc phải những sự cố, bạn dễ bị nhà cái lật kèo. Vì vậy, bạn nên tránh đặt cược theo số đông mọi quyết định dựa trên suy nghĩ, tính toán logic của bạn.

Quản lý tiền vốn khoa học

Sai lầm hay gặp của rất nhiều người khi tham gia chơi cược bóng đá là cứ cược vô tội vạ mà không hề quản lý tiền vốn. Cách hay nhất để bạn chơi cược bóng đá luôn chắc chắn đó chính là phải kiểm soát số tiền của bạn cược vào bất cứ kèo nào.

Trên đây là những thông tin vô cùng dễ hiểu về bể kèo và kinh nghiệm né hiệu quả từ chuyên gia mà chúng tôi giới thiệu đến các bạn. Chúc mọi người áp dụng tốt khi đặt cược thể thao và hãy tham gia tại các web cá độ bóng đá uy tín để giành phần thưởng lớn nha. Đừng quên theo dõi, ủng hộ chúng tôi trong các loạt bài hấp dẫn sau nha.

Nguồn: https://cadobongda.boo/be-keo/

[w88bet-day]

Phương pháp tính quy luật lắc tài xỉu cực chuẩn – Đoán đâu trúng đó

Phương pháp tính quy luật lắc tài xỉu siêu chuẩn – Đoán đâu trúng đấy. Quy luật lắc tài xỉu được thực hiện qua những bước nào, bí quyết tính chi tiết ra sao. cộng chọn hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây của W88.

Bí quyết tính quy luật lắc tài xỉu – soi cầu tài xỉu

Quy luật tính tài xỉu được thực hiện qua nhiều bước cụ thể, từ bước xác định lượng nhịp trong cầu, xác định cấu trúc, nhảy cầu hoặc bẻ cầu.

Bước 1 : Số lượng nhịp trong cầu cần phải nắm rõ

Thứ nhất người chơi cần phải xác định được nhịp cầu, khi đã mang nhiều vốn thì time bạn với to, lúc này bạn càng mang nhiều time để chọn lựa và đưa ra được nhiều phương thức cược sao cho đúng đắn nhất. Trong trường hợp mà bạn mong muốn có được lãi gấp đôi so có số vốn ban đầu mà chỉ chơi trong time ngắn thì quá khó. thấp nhất là lúc mới chơi bạn bắt buộc mua cầu khoảng 2 đến 4 nhịp. đó chính là cách tính cầu tài xỉu đơn thuần nhất.

Yêu thích xổ số chắc hẳn bạn cũng là người mê say thể thao bóng đá. Hãy truy cập ngay w88bet.day web về: trực tiếp bóng đá, miễn phí, online, chất lượng HD, với bình luận tiếng Việt cho anh em có đam mê, chất lượng đường truyền cực cháy, không giật lag khi xem, cập nhật liên tục mọi trận đấu ở mọi giải đấu khác nhau.

Bước 2 : Xác định cấu trúc cầu

Trường hợp đã mua xong số nhịp cầu thì bạn Nên phải bắt tay vào xác định cấu trúc cầu nhằm sắm được bí quyết bắt cầu tài xỉu chuẩn nhất. Dưới đây là một số cầu tài xỉu bạn bắt buộc biết:

Cầu chuyền: Xuất hiện Tài - Xỉu xen kẽ nhau qua từng kỳ, thường sẽ kéo dài từ 7 tới 10 kỳ.

Cầu 2 nhịp: Xuất hiện 2 tài - 2 xỉu xen kẽ nhau qua nhiều kỳ. =≫ Trường hợp bạn thấy cầu ra 4 lần thì ở nhịp đồ vật 5 hãy chọn lựa công thức 1-3-4-1 để đánh cho đến khi gãy cầu.

Sở hữu cầu 4 nhịp: Các kết quả 4 kỳ liên tiếp lặp lại nhiều lần. Trường hợp trường hợp thấy cầu xuất hiện 2 lần người chơi nên cược ở nhịp vật dụng 3 và sau đó ngừng lại ở nhịp cuối.

Cầu bệt: Nghĩa là các kết quả tài hoặc xỉu xuất hiện liên tục trong 1 thời gian dài. Khi đấy người chơi hãy tiến hành Đặc kèo cược theo dãy 6 số fibonacci (gồm một – một – 2 – 3 – 5 – 8) giả dụ thắng. Còn giả dụ mà thua thì hãy lập tức quay về đặt một.

Bước 3 : Nhảy cầu hoặc bẻ cầu

Đây là 1 lựa chọn không phải đơn thuần, bởi phần những người chơi đều sẽ sự lựa chọn cầu cho tưới khi nào thắng mới thôi. Đối có các người chơi mới thì tốt nhất nên thường xuyên ứng dụng quy luật lắc tài xỉu này. Bẻ cầu thực chất là hành động cực kỳ mạo hiểm, tuy nhiên đối mang những dân chơi lâu năm thì đấy lại chính là quyết định cứu cánh. Người chơi sẽ chỉ buộc phải ăn khoảng 3-5 ván sau đó dừng lại và sự lựa chọn cầu mới.

Tính quy luật lắc tài xỉu cực chuẩn xác

Sau khi nắm được về các bước, nhưng quy luật lắc tài xỉu rồi thì mọi người cộng sắm hiểu 1 số bí quyết đánh tài xỉu hiệu quả được những cao thủ đúc kết và truyền lại cho nhau

Cách tính quy luật lắc tài xỉu bằng kiến thức

Thực chất thì đổ tài hay xỉu vẫn là trùng hợp, tuy nhiên nếu như quan sát kỹ thì bạn sẽ nhận ra một quy luật lắc tài xỉu cụ thể, thay vì chơi theo cảm tính hãy có sự tính toán để mang thể chọn ra quy luật. Thường thì quy luật tài xỉu thường là 3 – 2 – một và 1 – 2 – 3. Đối mang 3 – 2 – 1 tức là mang 3 lần về tài, 2 lần về xỉu, một lần về tài hay ngược lại. Còn đối với 1 – 2 – 3 tức là một lần về tài, 2 lần về xỉu và 3 lần về tài hay ngược lại.

Người chơi hãy phải dựa theo nhiều quy luật này để mang thể tiến hành đặt cược sao cho logic nhất. Tuy nhiên hãy buộc phải Đặc kèo cược theo bí quyết gấp thếp như vậy mới dành được chiến thắng. Trương ví như mà thua lỗ thì bạn Nên phải chắc chắn sẽ không bị lỗ quá mọi. Chỉ bắt buộc biết bí quyết kết hợp tính toán với bí quyết chơi gấp thếp kiên cố người chơi sẽ nhận về khoản tiền thưởng rất lớn.

Quy luật tính tài xỉu thông qua lịch sử mọi ván đấu trước

Thông qua sự quan sát về lịch sử ván đấu người chơi sẽ tìm ra cách tính cầu tài xỉu cho riêng mình. Các người chơi luôn liệt kê ra một bảng hệ thống lịch sử các kết quả đã xảy ra để dễ dàng phân tích. Bởi vậy hãy thường xuyên theo dõi và cập nhật để mang thể với nhiều thông tin bổ ích nhất. Đối mang nhiều người sở hữu ý nghĩa tài xỉu là trò chơi may mắn thì bảng thống kê này không sở hữu bất cứ ý nghĩa nào.

Ví như tính tài xỉu dựa vào lịch sử thì bạn sẽ nhận thấy kết quả đôi lúc bị trùng lặp nhau. Bởi lúc nghiên cứu bạn sẽ mau chóng nhận ra được quy luật để từ ấy người chơi có thể mau chóng rút ra được thủ thuật. Đồng thời bạn cũng nên áp dụng vào trò chơi theo bí quyết của riêng mình để giành được chiến thắng.

Xem thêm: Game Bầu Cua Online: Chơi Game Bầu Cua Đổi Tiền Thật

Phương pháp tính quy luật lắc tài xỉu theo Kỹ năng đoán bộ đôi

Đây là phương pháp được nhiều người sự lựa chọn, chính vì thông qua kiều chơi này bạn mang thể mang được nguồn lợi nhuận khổng lồ. Đây cũng chính là 1 trong mọi bí quyết chơi tăng lên chẳng phải ai cũng mang thể ứng dụng. Nhiệm vụ của người chơi lúc này chính là đoán chính xác giá trị xuất hiện của 2 viên xí ngầu trong tổng cộng 3 viên.

Mực dù có cách này tỷ lệ khó cao nhưng bù lại tỷ lệ trả thưởng lại rất hấp dẫn. Tỷ lệ trả thưởng trung bình của các nhà cái đối với cách chơi này là x6 số tiền đã cược. Lời khuyên là cần phải ứng dụng mọi phương pháp tính toán khác nhau. mang như thế người chơi mới đưa ra được nhiều dự báo chính xác nhất.

Trên đây là thông tin liên quan tới cách tính quy luật lắc tài xỉu chuẩn nhất. cực kỳ mong bạn sẽ luôn có được nhiều con số chính xác giúp đem đến chiến thắng cho mình. Xem thêm thông tin bóng đá để sở hữu thông tin trận chiến kết quả cuộc đấu nhanh và chính xác nhất tại W88 nhé.

[thichanbanhcanhvtxas]

[Zhihu] Làm thế nào để trau dồi thói quen suy nghĩ sâu sắc?

_______________

Người lược dịch: Tiểu Bao | Bài dịch thuộc quyền sở hữu của dịch giả và chỉ được đăng tải tại Weibo Việt Nam, vui lòng không tự ý repost.

_______________

Tên tác giả: 陈六六

Đừng bấm vào nó! Đừng bấm vào nó!

Vì câu trả lời này, một khi bạn nhấp vào nó, bạn có thể tạm biệt hoàn toàn với chế độ suy nghĩ trong quá khứ.

Đối với 5 thói quen này, tôi dám khẳng định rằng một khi những thói quen này được hình thành, bạn chắc chắn sẽ tạm biệt chế độ tư duy trong quá khứ và hiệu quả sẽ tăng gấp đôi. Đừng để bị phân tâm, chúng ta bắt đầu nhé!

1. Thói quen làm ấm não

Thay vì để bạn làm ấm não bằng đèn cồn, bạn để bạn làm ấm não bằng oxy.

Nói một cách đơn giản - bạn cần hít thở sâu.

Không chỉ bởi vì hít thở sâu có thể làm tăng hoạt động của các tế bào thần kinh , mà còn bởi vì thói quen hít thở sâu có thể trở thành một chỉ báo trước khi suy nghĩ sâu .

Đừng bị phân tâm, hãy nghe tôi tiếp tục nói:

Bạn cho rằng bộ não của một người thức hàng ngày trừ khi đi ngủ.

Nhưng trên thực tế - bộ não lười biếng hơn bạn nghĩ rất nhiều.

Vào ban ngày, khi chúng ta thức, não thường không hoạt động. Hơn 90% hành vi chúng ta thực hiện là "hành vi tiềm thức"!

Ví dụ, bạn thức dậy vào buổi sáng, khóa cửa, ra khỏi thang máy, ra khỏi khu nhà và đến đơn vị làm việc ... Bạn nghĩ đó là 1 chuỗi thao tác, bạn đã xem xét kỹ chưa ?

Chắc chắn không có! Bạn chỉ thực hiện những hành vi theo thói quen trong tiềm thức! Thậm chí bạn còn thường xuyên quên mình đã khóa cửa hay đã khóa xe hay chưa.

90% cảnh tượng trong cuộc sống của chúng ta giống với loại phản ứng tiềm thức này.

Chính vì điều này mà sự lười biếng của não bộ từ lâu đã trở thành thói quen, rất khó để chúng ta đi vào trạng thái “suy nghĩ sâu sắc” thực sự.

Giống như các vận động viên cần khởi động trước khi tập luyện gắng sức, tư duy cũng cần khởi động.

Bộ não của chúng ta cần một tín hiệu rõ ràng để được thông báo rằng nó sắp bước vào trạng thái "suy nghĩ sâu" hiệu quả hơn và cường độ cao hơn.

Hãy lấy một ví dụ từ cuộc sống:

Mỗi khi bố đánh bạn, bố sẽ cởi giày trước, vì vậy hành động “cởi giày” sẽ từ từ trở thành “tín hiệu” cho thấy bố sẵn sàng đánh bạn.

Theo thời gian, khi ông ấy vừa cởi giày, bạn sẽ nhảy ra ngoài. Nhưng trên thực tế, bố bạn có thể chỉ bị dính cát vào giày thui.

Nói chung, tôi sẽ hít thở sâu hai lần trước khi bước vào phần suy nghĩ sâu. Điều chỉnh trạng thái suy nghĩ của bạn thông qua hai lần hít thở sâu.

Bằng cách này, tôi có thể dễ dàng bật chế độ "suy nghĩ sâu" của mình mọi lúc.

2. Giảm thu thập thông tin mật độ thấp

[ Người dịch: theo mình tìm hiểu thì “thông tin mật độ thấp” câu gốc: 低密度信息 là việc sử dụng nhiều thông tin hơn để nói về một sự việc nhưng ý nghĩa được biểu thị không nhiều hơn, kiểu như paraphrase ớ]

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến lý thuyết núm vú, đó là sử dụng nhiều phương pháp giải trí khác nhau để gây mê người dân ở tầng lớp xã hội thấp, giống như xoa dịu một đứa trẻ bằng cách đưa "núm vú" vào miệng họ.

Mặc dù lý thuyết núm vú vẫn chưa được biết có đúng hay không, nhưng bạn có phát hiện ra rằng chính sau khi lý thuyết này được đưa ra, nền giải trí của toàn xã hội đã tăng tốc độ - các ngôi sao, phim ảnh, trò chơi ... tăng lên nhanh chóng.

Có lẽ bạn cũng đang trong tình trạng như vậy, nếu cảm thấy chán thì có thể dùng Douyin, còn nếu cảm thấy tự ti thì có thể chơi game ...

Đây thực sự là sự xâm nhập của lý thuyết núm vú, sử dụng thông tin mật độ thấp để nhanh chóng thỏa mãn sự trống rỗng, bối rối và lòng tự trọng thấp của bạn, tạo ra một cuộc sống lý tưởng dường như hoàn hảo cho bạn và để bạn từ bỏ việc hoàn thiện bản thân.

Đừng nhúc nhích, tôi sẽ hỏi bạn một câu, đã bao lâu rồi bạn không đọc một cuốn sách hay.

Ồ quao, hãy suy nghĩ kỹ lại, điều này không đáng sợ sao?

Bạn đã không đọc bất cứ điều gì chuyên sâu trong một thời gian dài.

Chỉ những điều này mới có thể giúp bạn suy nghĩ sâu sắc và cải thiện trình độ nhận thức cũng như khí chất của bạn!

Vì vậy, tôi khuyên bạn, khi cảm thấy lạc lõng, khi có nhiều thời gian rảnh rỗi, hãy bình tĩnh và đọc một vài cuốn sách.

3. Thói quen phân biệt tính xác thực của thông tin

Tôi có thể nói rõ rằng 90% mọi người không có khả năng này.

Ngày nay, khi thông tin mạng quá phát triển, chỉ cần bạn bật điện thoại di động kết nối Internet là có thể nhận được thông tin tràn ngập.

Mục đích của thông tin này chắc chắn là để truyền đạt một quan điểm đến bạn.

Hôm nay một người nổi tiếng kết hôn, ngày mai anh ta nói rằng anh ta không kết hôn.

Việc tiếp nhận các ý kiến giống như việc nhập các mã thông tin, hoặc giống như tải phần mềm xuống, và khả năng phân biệt tính xác thực của thông tin giống như việc xây dựng một bức tường lửa cho bộ não.

Ý nghĩa của bức tường lửa này là khi bạn nghe thấy một quan điểm nào đó, điều đầu tiên bạn nghĩ đến không phải là tin vào nó mà là truy tìm tính xác thực của thông tin.

Nếu không có khả năng này thì rất dễ bị người khác dẫn dắt, mấu chốt là trong lòng bạn vẫn rất tin tưởng, không bao giờ tìm tòi, suy ngẫm về nguồn thông tin.

Ví dụ, có rất nhiều bình luận liên quan đến nữ quyền trên Internet:

“Con trai phải có nhà, xe và tiền tiết kiệm trước 23 tuổi”

“Nếu bạn trai không có biểu hiện gì trong ngày lễ, điều đó có nghĩa là anh ta đã lừa dối”.

Thoạt nghe thì có vẻ rất đúng, nhưng thực ra logic hoàn toàn sai, tác giả của loại nhận xét này đang che giấu ý đồ xấu xa và muốn thu hút sự chú ý.

Những người không có khả năng phân biệt thông tin chắc chắn sẽ điên cuồng chấp nhận quan điểm này. Bởi vì điều đó có vẻ là “vì lợi ích của bạn”, nhưng thực chất nó đang lừa dối bạn.

Vì vậy, khi bạn nhận được một ý kiến, phàn ứng của bạn không nên là sự chấp nhận mù quáng và phán xét theo cảm tính, mà là ba câu hỏi tu từ.

Nguồn của thông tin có đáng tin cậy không?

Mục đích của việc phổ biến thông tin này là gì?

Tại sao anh ta lại có quan điểm như vậy?

Không cần biết nội dung là gì, việc suy nghĩ trước về 3 câu hỏi này có thể giúp bạn loại bỏ 90% thông tin sai lệch.

4. Thói quen đảo ngược logic

Logic suy nghĩ của hầu hết mọi người là đơn giản, tuyến tính và tích cực, nghĩa là tư duy "vì ... nên ...".

Ví dụ: vì bạn thích câu trả lời này, nên bạn thích nó.

Nhưng vì kiểu suy nghĩ tích cực này rất đơn giản và quán tính, nên nhiều người sẽ sử dụng kiểu suy nghĩ tích cực này để điều khiển bạn.

Ví dụ: quán tính suy nghĩ của hầu hết chúng ta là "Nếu chất lượng và danh tiếng của một sản phẩm tốt, thì nó sẽ bị thiếu hụt".

Và nhiều nhà sản xuất điện thoại di động sẽ sử dụng quán tính suy nghĩ của chúng ta để thực hiện "tiếp thị đói".

Họ muốn làm cho bạn có tiền nhưng không thể mua điện thoại di động, bạn phải lấy nó, bạn phải đặt hàng, bạn phải đợi một tháng để có được điện thoại, điều này sẽ khiến mọi người ảo tưởng rằng "điện thoại này đang bán chạy, rất hot ”.

Và đây là kiểu suy nghĩ ngược của các doanh nghiệp.

5. Thói quen tư duy có cấu trúc

Nhà triết học vĩ đại, Wadzkistock từng nói phương thức tư duy có thể được chia thành ba loại:

Tư duy cảm tính, tư duy logic, tư duy cấu trúc.

Tư duy cảm tính là một tư duy giống như quan điểm:

Đặc điểm của nó là sử dụng trực giác và cảm xúc để đưa ra những phán đoán chủ quan về các sự kiện.

Rõ ràng, nó là kiểu tư duy thấp nhất trong ba kiểu tư duy. Bởi vì kiểu suy nghĩ này sẽ khiến một người đưa ra đánh giá về điều gì đó theo cảm tính và định kiến mà không cần biết toàn bộ bức tranh.

Tư duy logic là một loại tư duy tuyến tính:

Nó đề cập đến việc sử dụng các mối quan hệ nhân quả và logic.

Rõ ràng cách suy nghĩ này hợp lý hơn, cũng giống như cách chứng minh trong các bài toán, có lý do để kết luận.

Ví dụ, vì câu trả lời của tôi rất hay, do đó số lượng like của mọi người rất nhiều.

Tuy nhiên, chiều hướng của tư duy tuyến tính quá đơn lẻ, và người ta thường dễ dàng bỏ qua các khía cạnh khác của sự vật.

Ví dụ: Tôi có nhiều lời khen cho câu trả lời này, không hẳn vì tôi viết hay mà còn vì tôi đẹp.

Do đó, tư duy tuyến tính có thể dễ dàng khiến nhận thức của một người về sự việc chỉ ở mức bề nổi và rơi vào tình trạng đầu voi đuôi chuột.

Tư duy cấu trúc là một loại tư duy nhiều khía cạnh:

Nó cũng có thể nói là tư duy tổng thể, là cấp độ cao nhất của ba loại tư duy này, nó coi mọi thứ như một cấu trúc.

Những người có kiểu suy nghĩ này thường có khả năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và dễ dàng suy nghĩ sâu sắc hơn những người bình thường.

Tư duy cấu trúc thường có bốn bước: Đầu tiên, hãy quan sát, sau đó đánh giá, phân tích và cuối cùng là tích hợp.

Ví dụ:

Khi tôi đi du lịch bằng ô tô, trước tiên tôi sẽ tìm kiếm một điểm đến xác định (quan sát),

sau đó quyết định có đi đến địa điểm này hay không (phán đoán) dựa trên đánh giá và hình ảnh của môi trường xung quanh, sau đó thiết kế lộ trình di chuyển. Đổ đầy nhiên liệu, thậm chí thiết kế nơi nghỉ ngơi trên đường, ăn ở đâu, mang theo bao nhiêu thức ăn và nước uống ... Hãy xem xét các trường hợp khẩn cấp có thể xảy ra (phân tích), và cuối cùng là hoàn thiện kế hoạch du lịch (tích hợp).

_______________

Nguồn: https://www.zhihu.com/question/290935221/answer/1584113164

[cobelolem]

Love and Relationship of Numerology | Tình yêu và mối quan hệ thông qua Thần Số Học

THẦN SỐ HỌC, CÁC CON SỐ VỚI QUAN HỆ TÌNH YÊU. LOVE AND REALATIONSHIP OF NUMEROLOGY

"Có HIỂU thực sự mới BIẾT cách yêu với quan điểm HIỂU MÌNH HIỂU NGƯỜI. Tuy nhiên hiểu mình chưa bao giờ là dễ.

"CÔNG THỨC TÍNH CON SỐ CUỘC ĐỜI : 

VD : SINH NGÀY 13/07/1990 = 1 + 3 + 7 + 1 + 9 + 9 + 0 = 30 ( rút gọn thành số có 1 chữ số = 3 ) => Con số cuộc đời 3 

Có 2 tổng đặc biệt không rút gọn là 11/22 

Những điều đối lập luôn thu hút nhau.

Numerology cho các mối quan hệ và tình yêu là một công cụ mạnh mẽ để giúp cuộc sống lãng mạn của bạn. Bạn có thể khám phá khả năng tương thích trong mối quan hệ của mình và học cách giao tiếp hài hòa với bất kỳ Số đường đời ( Life Path ) nào .Mặc dù thật tuyệt khi có một mối quan hệ với một người hoàn toàn hiểu bạn, nhưng bạn thực sự sẽ không muốn hẹn hò với một người giống hệt mình. Bạn thường bị thu hút bởi những người đối lập với bạn.Bạn bị thu hút bởi những người có những phẩm chất giúp bạn cân bằng hoặc có những đặc điểm mà bạn muốn học hỏi.Ví dụ, nếu bạn là một người mơ mộng, bạn sẽ cảm thấy an toàn khi ở bên một người có căn cứ và thực tế. 

Nếu bạn là người nhạy cảm về mặt cảm xúc, bạn sẽ bị thu hút bởi một đối tác để mọi thứ quay lưng lại với họ. Khi bạn kết giao với một người có những phẩm chất trái ngược với bạn, điều đó không chỉ tạo ra phản ứng hóa học mà cả hai đều trở thành người tốt hơn.

Numerology là một công cụ tuyệt vời để hiểu mong muốn, động lực và sự thôi thúc lãng mạn của đối tác.Numerology cho các mối quan hệ là cẩm nang của chủ sở hữu của bạn.Những con số của bạn   tiết lộ những gì bạn và đối tác của bạn cần để hạnh phúc và giúp bạn giao tiếp với nhau. Nếu bạn muốn biết đối tác của bạn ngôn ngữ tình yêu độc đáo, những  con số đó hầu hết cho thấy nhu cầu của một người là  những  con Số cuộc đời Life path.Bạn có thể sử dụng hướng dẫn này cho BẤT KỲ loại mối quan hệ nào, không chỉ những mối quan hệ lãng mạn.

Ý nghĩa và Mối quan hệ của con số 

Cuộc đời Số Cuộc đời 1

Người này cần phải chịu trách nhiệm! Số 1 không bao giờ muốn được chỉ bảo phải làm gì. Hãy để họ nói cho bạn biết họ muốn gì vì họ cần biết rằng họ đang tự quyết định. Đừng cố gắng thay đổi hoặc sửa chữa chúng. Nhu cầu độc lập của họ rất mạnh mẽ; nó là điều cần thiết cho mục đích sống của họ.Điều đó không có nghĩa là họ không thể âu yếm và âu yếm, họ đúng như vậy! Trên thực tế, họ được biết đến là người có bàn tay ma thuật, vì vậy bạn có thể mong đợi một số liệu pháp mát-xa tuyệt vời! Nếu bạn muốn họ làm điều gì đó, hãy ngay lập tức nói ra và nói điều đó một cách trực tiếp - không ẩn ý. Đừng tỏ ra ủ rũ và hy vọng họ sẽ nhận ra. Hãy trực tiếp. Nếu bạn nói những gì bạn muốn và có nghĩa là những gì bạn nói, bạn đang nói ngôn ngữ của họ!

Đối tác của số Cuộc Đời 1 giúp bạn phát triển vì ...

Họ cần phải có trách nhiệm nên đôi khi họ sợ hãi sức mạnh của chính mình. Khi điều này xảy ra, họ cho phép người khác đưa ra quyết định và sau đó bực bội vì điều đó. Đôi khi họ sẽ cố gắng kiểm soát người khác thông qua sự ghen tị hoặc thao túng cảm xúc. Khi người  số 1 cảm thấy không an toàn, họ sẽ cố gắng kiểm soát bạn hoặc trốn tránh bạn. Những lúc đó, họ cảm thấy không chắc chắn về sức mạnh của chính mình và cần tìm cảm giác an toàn và quyền lực bên trong mình.Bạn càng cố gắng thay đổi họ, ngay cả khi bạn có ý định giúp đỡ họ, bạn càng khiến họ không tìm thấy sức mạnh bên trong. 

Cho phép họ nói lên ý kiến ​​của họ và thể hiện ý tưởng của họ. Hãy tin tưởng rằng họ có tất cả các câu trả lời trong đó. Khuyến khích sự sáng tạo độc đáo của họ trong các  thế giới và sau đó cả hai bạn sẽ phát triển mạnh mẽ.Người số 1 là sáng tạo; điều đó có nghĩa là giải trí và sinh sản. Họ yêu cầu rất nhiều hoạt động thể chất bao gồm cả tập thể dục, và điều đó có nghĩa là quan hệ tình dục (bạn thật may mắn!). Nếu bạn là đối tác với  số 1, hãy đảm bảo rằng bạn có thể xử lý nó!

Số Cuộc Đời 2

Những người ôn hòa là trong  tình yêu ! Cả hai có xu hướng đi du lịch theo cặp và luôn muốn luôn hợp tác cho dù đó là chuyện tình cảm, kinh doanh hay giải trí. Điều đó không có nghĩa là họ không cần thời gian ở một mình, họ chắc chắn là vậy. Họ cực kỳ trực giác và nhạy cảm, do đó cần sự yên bình, tĩnh lặng và suy tư - vì vậy hãy đảm bảo rằng bạn cho họ nhiều thời gian ở một mình. Đừng để nhu cầu yên tĩnh của họ đánh lừa bạn.Họ muốn được đảm bảo rằng bạn luôn ở bên họ - luôn luôn! Họ rất nhạy cảm với  những  nhu cầu và cảm xúc của người khác và sẽ làm mọi thứ có thể để đảm bảo bạn cảm thấy được yêu, được chăm sóc và hạnh phúc. Đổi lại người số 2 đòi hỏi rất nhiều tình cảm. Bạn không thể coi là đương nhiên rằng những tâm hồn nhạy cảm này biết rằng bạn  yêu họ. Bạn cần thể hiện chúng qua hành động và lời nói thường xuyên nhất có thể.

Đối tác của Người số 2 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Những sinh linh hiền lành thật nhạy cảm! Họ sẽ biết bạn đang cảm thấy gì trước khi bạn nói bất cứ điều gì. Thật tuyệt vời  khi  nhận được sự quan tâm và độ lượng như vậy. Họ có xu hướng đặt nhu cầu và cảm xúc của đối tác của họ đầu tiên, và có thể cảm thấy bị tổn thương nếu họ không cảm thấy được hỗ trợ trong  các  cách tương tự. Điều cần thiết là cả hai đều rất rõ ràng về cảm giác của mỗi người tại mọi thời điểm.Nếu bạn nhận ra đối tác số 2 của bạn được đặt những nhu cầu riêng của họ trên  các  đầu ghi lại, ngay cả khi họ thề lên xuống mà họ  yêu  làm mọi thứ cho người dân, đảm bảo bạn thừa nhận họ (hãy nhớ, họ  yêu để được đánh giá!)Cũng nên dành thời gian để hỏi họ những gì họ muốn. Họ không chỉ YÊU  bạn vì bạn đã dành thời gian tìm hiểu những gì đang diễn ra bên trong họ, bạn còn nhắc nhở họ rằng họ cũng có cảm xúc, và cả hai bạn đều có giá trị và quan trọng như nhau. Thật là một mối quan hệ hài hòa tuyệt đẹp mà hai bạn  yêu thích !

Số 3 Cuộc Đời

Bất cứ ai cũng cho rằng mình thật may mắn khi được ở bên một người đáng yêu như vậy! Người số 3 có xu hướng cảm nhận rất sâu sắc và cực kỳ nhạy cảm với cảm xúc của người khác. Thậm chí nếu chúng xuất hiện tách biệt ở bên ngoài, bạn có thể chắc chắn họ đang cảm thấy rất sâu sắc.Họ làm những người chủ hoặc bà chủ tuyệt vời và thích làm cho mọi người cảm thấy như ở nhà và  thích  giao lưu. Một buổi tối yên tĩnh ở nhà là điều tuyệt vời, nhưng những sinh vật xã hội này cần ra ngoài và vui chơi.Bởi vì người số 3 yêu  để tạo ra, họ thường là  những  người nướng một cái gì đó từ đầu, phát triển riêng mình, hoặc làm nghệ thuật. Người số 3 là người lạc quan và luôn nhìn vào  những  mặt tích cực. Họ  yêu  để làm cho mọi người cười và nụ cười và thường có  các  loại nụ cười đó có thể thắp sáng lên một căn phòng. Họ sẽ là người cổ vũ cho bạn suốt đời.

Đối tác 3 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Họ học cách trở nên nhút nhát và thu mình hơn nếu không được đánh giá cao khi còn nhỏ do bản chất nhạy cảm của họ . Bạn sẽ thấy rằng một khi  đối tác số 3 của bạn bắt đầu nói chuyện, không có gì ngăn cản họ! Họ hoàn toàn  thích  kết nối với mọi người ở mức độ tình cảm sâu sắc và khao khát thể hiện có ý nghĩa.Khi nói đến giao tiếp, người số 3 có thể muốn bạn đoán cảm giác của họ. Họ mong đợi người khác cũng nhạy cảm như họ. Cảm xúc của họ có thể bị tổn thương khi bạn không biết họ đang cảm thấy thế nào nếu bạn không nói với họ!

 Các  cách tốt nhất để xử lý vấn đề này là  do khiến họ cảm thấy đặc biệt và được yêu thương thường xuyên như bạn có thể. Những ghi chú viết tay, nắm tay nơi công cộng và những hành động tình cảm ngẫu nhiên sẽ đi được một chặng đường dài với những chú chim bồ câu đáng yêu này.Đừng cho rằng họ đang cảm thấy tốt và mọi thứ vẫn ổn ngay cả khi họ nói với bạn là như vậy. Hãy hỏi họ cảm thấy như thế nào và đừng lắng nghe những câu trả lời chỉ có một từ. Tiếp tục tìm hiểu chi tiết về những gì đang xảy ra bên trong chúng.Một khi bạn vượt qua tính cách nắng của họ, bạn sẽ tìm hiểu xem điều gì đang làm phiền họ (ngay cả khi họ chưa biết điều đó) và họ sẽ  yêu  bạn tất cả  các  hơn cho nó. Với môi trường xung quanh đẹp, nâng cao tinh thần đối thoại, và biểu hiện chân thành, cuộc sống sẽ tràn đầy niềm vui cho  các  hai của bạn!

Số 4 Cuộc Đời

Nếu lòng trung thành, sự tận tâm và sức mạnh là quan trọng đối với bạn, bạn đã lựa chọn một cách khôn ngoan. 4s là người của gia đình. Họ muốn bảo vệ bạn, và họ muốn cung cấp cho bạn. Con đường Cuộc sống này muốn làm cho bạn hạnh phúc  bằng cách LÀM tất cả  cho bạn. Điều quan trọng là họ cảm thấy họ đang chăm sóc bạn hơn là thể hiện nhu cầu tình cảm của họ.Tất nhiên họ yêu cầu sự đánh giá cao, nhưng nhiều hơn cho những gì họ làm hơn là cảm giác của họ. Các thuộc tính thực tế, cơ bản và cơ bản là những nền  tảng trong cách sống của họ. 

Thế giới vật chất và mọi thứ trong đó đều quan trọng đối với họ. Nhà, bất động sản, có những điều tốt đẹp, và tiết kiệm trong các  ngân hàng là tối quan trọng.Nếu bạn đang thuyết phục họ làm điều gì đó bạn muốn, đừng hấp dẫn trái tim của họ. Bạn cần phải thu hút logic của họ. Vì vậy, nếu bạn đang mong họ rời khỏi công việc của họ và đi trên một chuyến đi tự phát xung quanh các  thế giới, tìm nơi khác. Nếu bạn muốn ai đó giúp bạn lên kế hoạch chuyến đi của bạn xung quanh  các  thế giới để đi hoàn hảo - lựa chọn nào tốt.

Đối tác 4 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Bảo mật là rất quan trọng đối với người số 4, vì vậy đừng thúc ép chúng. Nếu họ không cảm thấy thoải mái với điều gì đó, hãy cho họ thời gian để tìm hiểu. Họ không phản ứng tốt với sự phù phiếm và nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể không trung thực hoặc không trung thành với họ, thậm chí đừng thử. Lời nói sẽ chẳng có nghĩa lý gì nếu không có hành động hữu hình đằng sau nó. Gia đình sẽ là ưu tiên số một đối với họ. Vì vậy, nếu bạn yêu  gia đình của họ, bạn đang ở trong  các  bộ lạc. Họ cần phải chịu trách nhiệm vì vậy đừng bảo họ phải làm gì. Hãy để họ cảm thấy mình quan trọng, tôn vinh cảm giác được che chở và bạn sẽ có một người bạn đồng hành trung thành  đến  hết cuộc đời.

Số Cuộc Đời 5

Ôi thật là vui khi có được 5 Life Path. Không bao giờ có một khoảnh khắc buồn tẻ với những người giao tiếp dí dỏm, sáng tạo này. Cuộc sống có thể là cuộc phiêu lưu kỳ diệu nhất với số 5! Họ có phong cách tinh tế, vì vậy họ sẽ luôn trông đẹp nhất và giúp bạn hoàn thiện trò chơi của mình. Vì họ thích trải nghiệm tất cả cuộc sống phải cung cấp thông qua năm giác quan của họ, họ cũng có thể khá gợi cảm.Bạn không bao giờ có thể hết những thứ để nói. Người số 5 quan tâm đến rất nhiều điều mới mẻ và thú vị. Họ luôn học hỏi, phát triển và tìm ra những biên giới mới để khám phá. Có một danh sách nhóm? Họ sẽ mở rộng danh sách của bạn và đảm bảo rằng bạn khám phá tất cả. Những cuộc phiêu lưu thú vị, tuyệt vời là bánh xe của họ, vì vậy hãy sẵn sàng cho sự phấn khích!

Đối tác của 5 Life Path giúp bạn phát triển vì ..

.Bạn đã nói cam kết? Từ đó có thể khiến bạn rùng mình trong 5s. Họ có thể trở thành những đối tác vô cùng trung thành -  nếu và chỉ khi - bạn cũng cho phép họ có quyền tự do và độc lập. HOẶC nếu bạn quá ấm cúng, họ sẽ bực bội bạn vì đã hạn chế họ, ngay cả khi tất cả những gì bạn đang làm là ủng hộ họ.Người số 5 có ​​xu hướng khao khát sự độc lập và đồng thời sợ hãi nó. Chỉ cần bạn trấn an họ rằng họ có quyền tự do và để họ làm việc riêng, họ sẽ rất vui.Nỗi sợ hãi về cam kết của họ cũng có thể kéo dài đến công việc và sự nghiệp của họ. Người số 5 thường phát triển mạnh khi có nhiều hơn một nghề nghiệp nhưng quá trình này có thể khiến bạn mệt mỏi. 

Vì người số 5 có ​​thể dễ bị kịch tính, chúng có thể khuấy động kịch tính nếu mọi thứ diễn ra quá bình thường.Họ cũng có thể có xu hướng thoát ly thông qua tình dục, ma túy, rượu hoặc thậm chí là giải trí. Một liều lượng thích hợp lành mạnh là cần thiết để số 5 phát triển mạnh, nhưng nó cần phải có chừng mực. Nếu họ có sự kết hợp phù hợp giữa tính độc lập và sự hỗ trợ, những người bạn số 5 này sẽ trở thành một đối tác vui vẻ, thú vị, đảm bảo cuộc sống của bạn là một cuộc phiêu lưu kỳ diệu!

Số 6 Cuộc Đời.

Người số 6 sexy luôn cần có bạn tình. Nó không nói họ không độc lập , họ phát triển mạnh về trách nhiệm. Đường Đời này CẦN có trách nhiệm với người khác. Họ muốn nuôi dưỡng bạn, ngưỡng mộ bạn, chấp nhận tất cả những  con mèo đi lạc trong  các  khu phố, làm  những  công việc của 10 người, và làm cho ngôi nhà của bạn ấm cúng, thoải mái và xinh đẹp. Họ rất nhạy cảm với môi trường xung quanh vì vậy ngôi nhà của chúng phải tràn ngập  tình yêu , vẻ đẹp và sự thanh bình.Nếu có sự mâu thuẫn về  những  chân trời, họ có thể ngửi thấy nó một dặm và sẽ tránh nó bằng mọi giá. Sự hài hòa là điều họ tìm kiếm, vì vậy họ sẽ hết mình để khiến bạn thoải mái, để họ cảm thấy bình yên. Người số 6 cần có một gia đình, ngay cả khi điều đó có nghĩa là hàng xóm, vật nuôi của bạn hoặc một nhóm bạn bè.

Đối tác 6 Đường đời của bạn giúp bạn phát triển vì ...

Họ có thể CẢM NHẬN những gì bạn đang cảm thấy. Bạn không cần phải nói bất cứ điều gì để họ biết bạn đang nghĩ gì. Vì điều này, họ KHÔNG BAO GIỜ muốn bạn có ý kiến ​​xấu về họ.Thật khó để họ không tiếp nhận mọi thứ một cách cá nhân khi họ đang tiếp thu năng lượng của bạn. Đó là lý do tại sao họ sẽ làm bất cứ điều gì để đảm bảo rằng bạn thích họ. Họ muốn bạn thấy họ là người hoàn hảo, hay cười, vui vẻ và lạc quan - ngay cả khi bên trong họ đang bối rối, gánh nặng và buồn bã.Họ sẽ gặp khó khăn khi cho phép người khác hỗ trợ và yêu cầu giúp đỡ. Nếu bạn có 6 người bạn đời, điều quan trọng là phải giúp họ ngay cả khi họ nói với bạn rằng họ không muốn. Hỏi họ về các  khía cạnh của cuộc sống và cảm xúc mà họ ngại chia sẻ với bạn. Chẳng bao lâu, họ sẽ biết rằng bạn sẽ  yêu  họ bất kể họ đang cảm thấy thế nào. Khi bạn làm điều này, bạn cho phép họ mất cảnh giác và mở rộng trái tim của họ.

Số 7 Cuộc đời

Những sinh vật huyền bí, ma thuật này sẽ luôn thu hút tâm trí bạn và khuấy động tâm hồn bạn. Nếu bạn khao khát những cuộc trò chuyện có ý nghĩa sâu sắc, những tâm hồn đẹp đẽ này sẽ khiến bạn mãn nguyện. Họ luôn tìm kiếm những ý nghĩa sâu xa hơn của cuộc sống, đào sâu vào sâu thẳm của SỰ THẬT, cho dù nó có liên quan đến Vũ trụ của người khác hay không. Họ thường có một năng lượng thế giới khác có thể quyến rũ tất cả mọi người họ gặp.Khi ở bên họ, bạn không cần phải nói với họ rằng bạn đang cảm thấy thế nào, họ có thể cảm nhận được năng lượng bên dưới bề mặt. Nó gần như thể họ có thị lực bằng tia X. Thật là một cảm giác tuyệt vời khi được hiểu sâu sắc như vậy mà không cần phải tự giải thích. 

Số 7 cực kỳ trực quan, vì vậy chúng có thể phân biệt những gì đang diễn ra bên dưới bề mặt. Nó gần như thể họ có thể nhìn thấy tâm hồn của bạn! Tâm trí của họ luôn hoạt động, vì vậy bạn sẽ luôn học được những điều mới mẻ và hấp dẫn với số 7!

Đối tác của 7 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Số 7 có giác quan thứ sáu về mọi thứ, nhưng điều đó đôi khi có thể dẫn đến chứng hoang tưởng. Một trong những bài học chính của họ trong cuộc sống là học cách TIN TƯỞNG - cho dù đó là người khác hay chính cuộc sống. Họ có thể sợ hãi điều tồi tệ nhất và cũng mong đợi điều đó. Họ thường có thể mong đợi bị mọi người thất vọng hoặc phản bội. Vì đó là những gì họ đang mong đợi, họ có thể thu hút những hoàn cảnh đó lặp đi lặp lại, khẳng định niềm tin rằng không ai có thể tin cậy được.Hoặc họ tin rằng cuộc sống luôn có thể tìm ra cách để quét sạch tấm thảm bên dưới họ. Họ thường có nhiều dấu hiệu đỏ mà họ không lắng nghe dẫn đến những cảm giác bị phản bội. Một khi họ học cách tin tưởng vào trực giác của mình và LẮNG NGHE sự hiểu biết bên trong đó, họ sẽ tìm thấy những mối quan hệ đáng tin cậy đáng tin cậy, và biết rằng họ có thể hoàn toàn tin tưởng vào cuộc sống.Người số 7 cũng cần rất nhiều thời gian riêng tư và một mình. Nếu bạn đang mong đợi họ luôn ở bên bạn, nếu bạn cần sự quan tâm thường xuyên, họ không phải là đối tác phù hợp với bạn. Để họ thực sự hạnh phúc, họ cần có nhiều bình yên và tĩnh lặng để xử lý trực giác rất phù hợp của họ.Bạn có thể cần nhắc họ bày tỏ cảm xúc của mình thay vì phân tích chúng. Khi họ học cách kết hợp óc phân tích với khía cạnh cảm xúc và trực giác, họ sẽ tạo ra những người bạn đời tuyệt vời, cân bằng và xinh đẹp.

Số 8 Cuộc đời

8 được gọi là số tiền. Những linh hồn từ tính và hào hùng này có rất nhiều sức hút. Quyền lực và sức mạnh của họ thu hút bạn. Cuộc sống với họ có thể rất thú vị, phấn khích và siêu vui. Họ có một năng lượng lớn hơn sự sống. Mọi thứ họ làm đều ở quy mô lớn, vì vậy nó tạo nên một số cuộc phiêu lưu thú vị.Khi họ nói chuyện với bạn, họ chiếu rất nhiều ánh sáng vào bạn, bạn cảm thấy như một triệu đô la (hoặc hơn thế nữa!). Họ có thể giúp bạn tốt hơn bằng cách tin tưởng vào bạn và làm tràn cốc của bạn với nguồn năng lượng tuyệt vời!

8 đối tác Đường đời giúp bạn phát triển vì ...

Hầu hết những người số 8 vốn dĩ không thoải mái với sự giàu có. Đó là số tiền bởi vì họ có những bài học về tiền - nhận nó, quản lý và quản lý nó một cách khôn ngoan. 

Nhiều người số 8 phải vật lộn với tiền bạc cho đến khi họ biết rằng họ xứng đáng nhận được nó và có thể đảm đương trách nhiệm quản lý nó.Họ cũng có nhiều bài học tâm linh liên quan đến động lực học. Những người số 8 là những nhà lãnh đạo bẩm sinh, nhưng thường né tránh phẩm chất lãnh đạo của chính họ. Vì họ sợ mình tỏ ra quá hách dịch hoặc độc đoán, họ sẽ kìm nén những bản năng đó, thường bộc phát trong vô thức.Quyền lực cá nhân của họ được phát huy trong các mối quan hệ cho dù nó được thể hiện hay bị kìm nén. Họ thường sẽ giữ cảm xúc của mình bị nhốt, và sau đó bực bội đối tác của họ vì đã bóp nghẹt họ. Điều quan trọng là khuyến khích họ nói về cảm xúc của mình, để họ không làm chai sạn.Số 8 cũng có thể khá thẳng thừng hoặc cố chấp. 

Đây là một phẩm chất tuyệt vời nếu bạn muốn biết họ cảm thấy thế nào, nhưng bạn có thể chỉ cho họ cách trò chuyện với bạn nếu bạn cần khéo léo hơn một chút. Họ muốn tạo ra ảnh hưởng trên thế giới, vì vậy họ có thể có xu hướng tham công tiếc việc. Nếu bạn nhắc họ dành thời gian để chơi, cuộc sống với chúng có thể rất thú vị.

Số 9 Cuộc đời

Nếu bạn đang tìm kiếm chiều sâu, cái nhìn sâu sắc về tinh thần và những cuộc trò chuyện có ý nghĩa, số 9 sẽ giúp bạn gắn bó vô hạn. Số 9 được gọi là linh hồn cũ. Trên thực tế, khi bạn gặp đối tác của 9 Life Path, bạn sẽ có cảm giác như thể bạn đã biết nhau trước đó (và rất có thể bạn đã có!). Những tâm hồn nhạy cảm này rất dễ điều chỉnh trực giác của họ. Họ sẽ biết những điều về bạn mà bạn không cần phải đề cập đến.Họ là những người nhân đạo và muốn làm cho thế giới này trở nên tốt đẹp hơn. Họ có thể xây nhà cho Môi trường sống cho Nhân loại, nhặt rác trên bãi biển và nhận nuôi một con mèo hoang trên đường đi, trong suốt một ngày cuối tuần. Trái tim nhân hậu và từ bi của họ khiến họ trở thành những người bạn đồng hành tuyệt vời, luôn đảm bảo cảm xúc sâu sắc nhất của bạn được hướng đến. Họ đảm bảo rằng bạn cảm thấy yêu. Họ cũng rất sáng tạo, vì vậy luôn vui vẻ khi ở trong thế giới của họ.

Đối tác của 9 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Vấn đề gia đình. Họ đã có chúng. Cho dù đó là vì họ cảm thấy hoàn toàn và hoàn toàn có trách nhiệm với gia đình của mình (ngay cả khi đó không phải là gia đình sinh ra của họ, đó có thể là "gia đình công việc" của họ hoặc bất kỳ ai khác mà họ đã nhận làm con nuôi). Họ thường cảm thấy "khác biệt" với những người khác khi lớn lên, vì vậy có thể bị gánh nặng với nỗi sợ hãi bị bỏ rơi và bị từ chối.Bất kỳ tổn thương nào từ bạn sẽ cảm thấy như thể nó đang mở ra vết thương thời thơ ấu của họ. Họ có thể thể hiện nỗi sợ bị từ chối lên bạn - theo nghĩa là bạn không bao giờ đủ hoàn hảo đối với họ, hoặc bạn không thể làm đủ để làm hài lòng họ.Họ biết bạn đang cảm thấy thế nào mà không cần bạn nói cho họ biết. Tuy nhiên, họ cũng mong đợi điều tương tự từ bạn. Trừ khi bạn có thể đọc được suy nghĩ của họ, họ sẽ không nói cho bạn biết điều gì đang xảy ra bên trong họ. Sợ bị từ chối có thể khiến họ đẩy bạn ra xa trước.Trong tâm trí của họ (ngay cả khi nó đã tồn tại trong tiềm thức của họ), tốt hơn là nên từ chối bạn trước, sau đó bạn sẽ bỏ rơi họ sau. Một khi những người số 9 học cách buông bỏ quá khứ đau khổ và để những người muốn yêu thương họ ở lại, bạn sẽ trải nghiệm chiều sâu của tình yêu và sự hiểu biết đó là thiên đường thuần khiết trên trái đất.

11 Đường đời

Những người số 11 đáng yêu, sáng sủa làm sao! Họ có những phẩm chất lãnh đạo và từ tính như ở  1, kết hợp với sự hiểu biết về tâm linh và động lực quan hệ ở 2 (11 giảm xuống còn 2 vì 1 + 1 = 2). Con Đường Cuộc Sống này không mong muốn gì hơn là làm cho những người thân yêu của họ hạnh phúc, đồng thời tạo ra một cảm giác bình yên và hài hòa ở bất cứ nơi nào họ đến.Họ có thể thắp sáng bất kỳ căn phòng nào họ đang ở, đồng thời thu hút người nghe sâu sắc. Tuổi 11 có giác quan thứ sáu, vì vậy họ sẽ biết bạn đang cảm thấy gì mà không cần bạn phải đề cập đến điều gì. Luôn luôn sẵn lòng, họ biết điều gì khiến bạn hạnh phúc và sẽ biến sứ mệnh trở thành đối tác tốt nhất mà bạn có thể tưởng tượng được.

Đối tác Đường đời giúp bạn phát triển vì ...

Đối tác 11 Đường đời của bạn không muốn gì hơn là làm hài lòng bạn và cần được đánh giá cao vì điều đó. Siêu nhạy cảm về mặt tâm linh và tình cảm là một món quà tuyệt vời, nhưng thường có thể khiến họ phải cá nhân hóa mọi thứ. Họ có thể cảm thấy khác biệt so với những người khác và nếu họ không sử dụng những món quà độc đáo của mình để mang lại lợi ích cho thế giới, họ có thể cần sự trấn an liên tục từ những người thân yêu rằng họ được khẳng định.Số 11 có hệ thần kinh hoạt động mạnh. Họ cần tập thể dục nhiều hoặc nếu không thì họ suy nghĩ quá nhiều về mọi thứ và đoán già đoán non về trực giác của mình. Họ có thể yêu cầu bạn xác nhận lựa chọn của họ theo hai mươi cách khác nhau cho đến khi cuối cùng lắng nghe bản thân và tin tưởng vào trực giác của chính họ. Khi họ tin tưởng vào cái nhìn sâu sắc tuyệt vời của mình và đang bày tỏ những món quà đầy sức sống của họ với thế giới, họ là những đối tác truyền cảm hứng yêu thương nhất trên thế giới!

22 Đường đời

Là một Nhà kiến tạo bậc thầy ( Master Builder ), 22 Đường đời cần phải đảm nhiệm. Họ có rất nhiều sức hút và sự hiện diện chỉ huy, và có thể quyến rũ khi ở xung quanh. Bạn có thể cảm thấy an toàn khi ở bên họ, vì an toàn là điều họ cố gắng bằng cách cung cấp cho những người thân yêu của họ. Bạn muốn có số 22 ở bên, vì họ trung thành mãnh liệt với tư cách là đối tác và người bảo vệ.Người 22 đối tác của có thể là những bậc cha mẹ tuyệt vời! Họ cung cấp cho gia đình của họ với sự tận tâm. Họ rất giỏi trong việc xây dựng các hệ thống, vì vậy bạn có thể đảm bảo rằng ngôi nhà của mình sẽ hoạt động theo hình dáng đỉnh cao. Họ cũng là những giáo viên tự nhiên, vì vậy họ rất thích chia sẻ kỹ năng và kiến ​​thức của mình với bất kỳ ai sẽ lắng nghe!

Đối tác của 22 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Kiên nhẫn không nhất thiết phải là đức tính của họ. Họ có thể khó chịu khi cuộc sống của họ bị hạn chế bởi vì họ rất giỏi trong việc xây dựng các hệ thống và quy trình. Số 22 thường tránh những bước cần thiết có lợi cho việc hướng tới HÌNH ẢNH LỚN. Họ muốn sửa chữa nhanh chóng!Và xin đừng bảo họ phải làm gì! Là những nhà lãnh đạo bẩm sinh, họ cần phải chịu trách nhiệm và không nhận lệnh từ bất kỳ ai. Trung thực là một trong những phẩm chất tốt nhất của họ, nhưng họ thường có thể thẳng thừng và quá bộc trực. Bạn có thể cần tư vấn cho họ về những cách giao tiếp ngoại giao và tử tế hơn. Một khi bạn và người bạn đời 22 của mình tìm ra cách hòa hợp để giao tiếp với nhau, bạn sẽ cảm nhận được cảm giác yêu thương và an toàn sâu sắc với tâm hồn trung thành này.

Đường đời 33

33 Là con số hiếm nhất trong số các Đường đời và những người đẹp này có trái tim nhân hậu nhất. Thấm nhuần sức sáng tạo mãnh liệt, họ làm cho thế giới tươi đẹp hơn ở bất cứ nơi đâu họ đến. Người luôn duy tâm, họ muốn nhìn thế giới qua con mắt của tình yêu. Họ thích được yêu.Họ cực kỳ hướng về quan hệ đối tác, vì vậy trọng tâm chính trong cuộc sống của họ là có một mối quan hệ lãng mạn hạnh phúc, lành mạnh. Họ có giác quan thứ sáu về con người và địa điểm, đồng thời biết điều gì khiến một người hoặc địa điểm vui vẻ hơn. Những vẻ đẹp này có thể nâng tầm rung động của mọi thứ xung quanh.

Đối tác của 33 Life Path giúp bạn phát triển vì ...

Họ có thể cảm thấy mình có trách nhiệm với mọi người và mọi thứ. Nếu bạn cố gắng giúp đỡ họ hoặc khuyến khích họ giao phó một số trách nhiệm chính, họ sẽ miễn cưỡng từ bỏ nhiệm vụ của mình. Họ có xu hướng cầu toàn và biết chính xác mọi thứ phải hoàn thành như thế nào, rất có thể họ CÓ THỂ làm mọi thứ tốt hơn những người khác.Số 33 có thể khăng khăng muốn tự mình làm mọi thứ (ngay cả khi bạn đang cố gắng đuổi họ đi cho một kỳ nghỉ cuối tuần trên bãi biển!). Họ có thể hy sinh hạnh phúc của mình để cố gắng làm hài lòng mọi người, và kiệt sức hoặc đôi khi bực bội. Họ đổ lỗi cho BẠN vì bạn không phải là phiên bản lý tưởng của chính bạn mà họ đã dự đoán về bạn.Cuộc sống với họ có thể trở nên tươi đẹp và hạnh phúc một khi những người đẹp này học cách cho phép bạn hỗ trợ họ và buông bỏ xu hướng cầu toàn của họ.Mọi đối tác đều có thể hoàn hảo cho bạn!

Khi bạn bắt đầu đánh giá cao vẻ đẹp của sự khác biệt của mình và học hỏi từ những điểm mạnh của nhau, cuộc sống với BẤT KỲ Đường Đời nào có thể lãng mạn, vui vẻ và vui tươi.Hãy tận hưởng trải nghiệm!

LÊ TÂM | NUMEROLOGIST

- Mọi sao chép trích dẫn xin vui lòng ghi rõ nguồn 

-Chuyên gia phân tích Thần Số Học 

Wings Academy – Chắp cánh cho ước mơ của bạn bay xa 

Facebook fanpage : Wings Academy

Website : www.academywings.com

Address : 

Training class 1 : 14 Ngô Quyền – Hoàn Kiếm – Hà Nội 

Training class 2 : 303 C5 – Ngõ 4 Đặng Văn Ngữ - Hà Nội 

Hotline : 0906297405 

Email : academywings.edu@gmail.com

[roleplayvnhandnote]

Phần III - Chương 3: Những viên gạch đầu tiên - Thiết lập thế giới

1. Universe

Universe là gì?

Universe là từ dùng để chỉ vũ trụ mà admin đã dựa vào để xây dựng group roleplay. Tất cả mọi group roleplay đều thuộc ít nhất một universe, dù là universe có sẵn hay tự xây dựng.

a. Thế giới có sẵn (truyện, phim, game...)

Các group role dựa trên thế giới có sẵn rất dễ xây dựng, vì tính logic và mối quan hệ đã được tác giả của truyện/phim/game/... sáng tạo ra từ trước. Những thứ bạn cần làm là đảm bảo rằng những canon đó không bị xuyên tạc ở trong group role.

Ví dụ:

Nếu như nhân vật A ở trong nguyên tác có thâm thù đại hận với nhân vật B, vậy thì khi onrole, hai nhân vật đó không thể nào tự dưng quên sạch mấy mối thù đó mà dắt tay nhau đi dạo chơi ngắm cảnh được.

Note No.1: Cách kiểm soát độ chính xác so với bản gốc

+ Một trong những cách tốt nhất đó là dựa vào bản gốc mà làm. Bản gốc là truyện, vậy thì đọc lại truyện, note lại thông tin. Bản gốc là game, vậy thì chơi game, tìm hiểu cốt truyện/thông tin nhân vật/event… Dù là gì đi chăng nữa, thông tin chính xác cũng đóng vai trò rất quan trọng.

+ Cẩn thận với headcanon fandom, thông tin không phải official. Đối với các thông tin không chính thống, luôn phải giữ một cái đầu lạnh. Thứ nhất là những thông tin này luôn có thể bị bác bỏ với tác giả/nhà phát hành/người có liên quan đến bản gốc; thứ hai là những thông tin này vẫn dựa trên cảm quan của một/một nhóm người, và không thể đảm bảo là sẽ được tất cả mọi người chấp thuận.

+ Không tạo ra tiền lệ. Có lần thứ nhất thì sẽ có lần thứ hai, huống hồ đây còn là cốt lõi của việc role, các bạn không thể tùy tiện đưa ra tiền lệ cho việc OOC/xuyên tạc/lạm dụng fandom headcanon hoặc thông tin không chính thống. Điều này rất dễ dẫn đến việc mất kiểm soát mức độ IC của các thành viên trong group role.

Note No.2: Cách để giới hạn nhân vật/kiểm soát nhân vật tham gia

+ Danh sách nhân vật chính thức: Những nhân vật này thường có thông tin công khai ở wikia/fanpage/fandom/các nguồn khác. Điều các bạn cần đảm bảo là những người role nhân vật này hiểu rõ về họ, không sa đà vào thông tin sai lệch, có cái nhìn đúng đắn về vai trò, tầm ảnh hưởng của nhân vật và đủ khả năng biểu lộ tính cách của nhân vật qua việc roleplay.

+ Danh sách nhân vật không chính thức: Những nhân vật này có thể chưa được confirm/quá mờ nhạt nên không có thông tin rõ ràng. Với những nhân vật này, các bạn nếu không đủ tự tin về kiến thức thì không nên nhận, tránh các tranh chấp không đáng có.

b. Alternate Universe (một nhánh khác rẽ từ thế giới có sẵn)

Các Alternate Universe thường dễ tiếp cận hơn so với thế giới gốc, vì chúng có thể được thay đổi bởi admin và thành viên để trở nên phù hợp hơn với thị hiếu. Tuy vậy, đây cũng là một trong những vũ trụ dễ xảy ra OOC nhất, đặc biệt nếu như admin non tay.

Các Alternate Universe có thể là những thế giới hơi khác một chút so với nguyên bản (ví dụ như Genshin Impact, nhưng nhà lữ hành lại có CP với một nhân vật nào đó chẳng hạn) hoặc những thế giới hoàn toàn khác biệt (ví dụ như Identity V, nhưng trong setting Harry Potter). Tùy vào nhu cầu của admin, lý do tạo group và thị hiếu của cộng đồng, sự chênh lệch giữa thế giới đã thay đổi và thế giới gốc có thể biến đổi khá nhiều.

Note No.1: Cách tạo ra sự khác biệt so với bản gốc

Ở đây, tôi sẽ liệt kê một số cách biến đổi thế giới gốc theo mức độ từ ít đến nhiều.

+ Tạo ra CP không được công nhận chính thức bởi tác giả/nhà phát hành. Quy tắc để tạo CP thuộc vào phần partner (Phần II - Chương 5)

+ Chọn một mốc thời gian bị bỏ trống trong cốt truyện:

Điều này khá là dễ dàng, đặc biệt là với các mảng thời gian trong quá khứ/đã có thông tin được nhắc tới. Lấy ví dụ như một group role Harry Potter vào thời điểm ba nhân vật chính ở độ tuổi 20-30, với rất nhiều thông tin đã được tự tác giả công nhận, các admin sẽ hiếm khi gặp phải vấn đề trong việc tìm kiếm thông tin để xây dựng group.

+ Cho phép đem OC vào:

Dựa vào các headcanon, admin chắc tay có thể quyết định được liệu một nhân vật mới toanh có phù hợp thiết lập ban đầu của cốt truyện hay không. Tuy vậy, điều này yêu cầu các bạn phải rất vững vàng trong kiến thức về thế giới gốc, lẫn thế giới thực, để có thể đưa ra đánh giá đúng đắn nhất.

+ Chuyển hẳn sang một theme khác:

Đây có lẽ là ví dụ rõ ràng nhất về sự tồn tại của Alternate Universe. Một số những AU mà gần như fandom nào cũng sở hữu có thể kể đến Harry Potter, học đường hay giới mafia.

Tuy vậy, hãy chú ý rằng dù việc đổi sang một theme khác có thể sẽ ảnh hưởng đến tương tác/quan hệ của một số nhân vật, nhưng không có nghĩa là tính cách của họ sẽ thay đổi. Một nhân vật thờ ơ, cộc cằn sẽ không vì đổi sang AU học đường mà trở thành một kẻ đào hoa chuyên bắt cá nhiều tay, đúng không?

Note No.2: Cách để dung hòa sự khác biệt đó với các nhân vật có sẵn

Như ở trên đã nói, việc thế giới thay đổi, không có nghĩa là các bạn được OOC nhân vật. Các cụ đã dạy, giang sơn dễ đổi bản tính khó dời, các bạn không thể vịn vào lý do đây là môi trường phù hợp cho trẻ nhỏ để thích role như nào thì role được.

Thay vào đó, hãy đặt mình vào nhân vật, và nghĩ xem NHÂN VẬT ĐÓ sẽ làm gì trong môi trường ấy. Nhớ rõ, là nhân vật đó sẽ làm gì, chứ không phải BẠN sẽ làm gì.

Với những AU có nguyên tắc rõ ràng như Harry Potter, chúng ta cần phải cân nhắc đến thiết lập của cả hai thế giới. Nhân vật đó vào nhà nào, tại sao lại vào nhà đó, họ mang đặc trưng gì của nhà và tham gia những sự kiện gì - đó là những câu hỏi yêu cầu một lượng kiến thức khá lớn ở cả thế giới gốc mà nhân vật các bạn tồn tại, lẫn thế giới mà các bạn đưa họ tới.

Tôn trọng nhân vật, tôn trọng tác giả, cũng là tôn trọng sở thích của chính mình.

c. Original Universe (thế giới tự tạo)

Chào mừng các bạn đến với cây thế giới rộng lớn, nơi trí tưởng tượng của bạn là giới hạn duy nhất, và ngòi bút của bạn là ngọn đèn soi rọi những vùng đất chưa ai khám phá.

Để có thể xây dựng một thế giới nguyên bản đầy đủ và khoa học là một thành tích mà bất kì roleplayer, writer hay artist nào đều xứng đáng được tự hào về nó. Với thế giới của riêng mình, các bạn không chỉ tạo một vùng đất an toàn cho trí tưởng tượng của mình, mà cũng có thể đem đến những luồng gió mới cho các cộng đồng viết/vẽ/role. Dưới đây là một số gợi ý cùng set câu hỏi để hỗ trợ bạn xây dựng một vũ trụ của riêng mình một cách hoàn thiện nhất.

+ Theme: Theme, hay còn gọi là chủ đề, là từ khóa để quyết định vận mệnh thế giới bạn sẽ xây dựng. Một thế giới có chủ đề là khoa học viễn tưởng sẽ khác xa với một thế giới của ma thuật và những điều huyền bí, nhưng ngay cả những thế giới chung một chủ đề vẫn có thể khác nhau đến lạ. Ở đây chúng ta còn sử dụng với nghĩa bối cảnh chung, ví dụ như thời đại, mức độ phát triển của khoa học/công nghệ, tôn giáo…

“Từ khóa” của bạn càng rõ ràng, càng độc đáo, càng chi tiết, vậy thì tỉ lệ để vũ trụ của bạn trở thành một thế giới độc nhất vô nhị càng cao hơn.

+ Logic: Các luật lệ có mặt trong thế giới đó để kiểm soát các OC tham gia

Dù ở thế giới nào đi chăng nữa, luật lệ là thứ bắt buộc phải có mặt. Ví dụ như ở Trái đất, trọng lực khiến cho vật rơi xuống đất, băng lạnh lửa nóng, đấy cũng là những nguyên tắc chúng ta đều hiểu. Cao cấp hơn một chút là pháp luật, đạo đức; thậm chí là phong tục, văn hóa. Vậy thế giới bạn ở đâu, trông ra sao, có đặc điểm gì giống/khác với nơi mà bạn đang ở vào lúc này không?

Một số “từ khóa” nhất định cũng sẽ đem theo các luật lệ của riêng nó. Ví dụ, theme hướng đạo - lính gác và ABO có một số điểm tương đồng, ví dụ như hướng đạo và lính gác sẽ ghép thành một cặp, tương tự như A và O. Hướng đạo và lính gác cũng có thể có độ tương thích lẫn nhau, và A O hoàn toàn có thể cũng sở hữu thiết lập này. Tuy vậy, hướng đạo và lính gác có thể tồn tại tinh thần thú/tinh thần thể/tinh thần cảnh/…., nhưng ABO thì không có.

+ Các thông tin khác:

Một trong những cách đơn giản nhất để gây ấn tượng với roleplayer là sở hữu một cốt truyện xịn xò - không phải chỉ là ở trong khoảng thời gian mà group bạn đang tồn tại, mà cả lịch sử của thế giới trước khi câu chuyện diễn ra nữa. Những nền văn minh trước đó, chiến tranh, hay thậm chí là quá trình tiến hóa và phát triển của giống loài…. đó sẽ là nguồn thông tin hữu ích cho những roleplayer có tâm muốn tham gia xây dựng plot, và chắc chắn sẽ giúp đỡ cho quá trình xây dựng thế giới của các bạn.

Chi tiết hơn về mảng này có thể tìm ở mục 2. Plot và mục 3. Timeline của chương này.

Nếu bạn muốn giới hạn nhân vật và cần phải giải thích tại sao bạn lại không cho nhân vật A/B/C/… nào đó vào trong group, xin đừng lấy lí do “đây là nhân vật phụ/phụ chính/phụ phụ/quá mờ nhạt/….”. Kể cả khi người đó không phải là nhân vật bạn yêu thích, tác giả cho quá ít thông tin, hay vì bất kì lí do gì đi chăng nữa - nhân vật đấy hoàn toàn có thể là bias của một người khác, và nêu những lí do kia chỉ tổ gây thêm rắc rối cho chính mình (lên Phốt Roleplay để tham khảo một bài phốt về nhân vật “phụ chính” và CP).

2. Plot

a. Định nghĩa

Plot là cốt truyện chính - trong roleplay còn có thể hiểu là nội dung chính/nội dung nền tảng. Như tác phẩm Life of Pi có cốt truyện chính là cuộc đời của Pi Patel, một group cần có một plot để định hướng và làm nền tảng cho những sự kiện chỉ thuộc về các OC mới vào group. Nếu không có plot, về cơ bản, các bạn sẽ chỉ tạo ra một group để chat offrole - vì không có nền tảng để mọi người dựa vào nhau, thì sự kiện do các OC tạo ra sẽ rời rạc với nhau.

b. Cách để chọn ra một plot phù hợp

+ Thế mạnh của admin: Bạn có kinh nghiệm trong việc role cổ trang, hay là có nghiên cứu về khoa học viễn tưởng… thì bạn nên chọn những chủ đề đó để bắt đầu build plot cho group của bạn. Tất nhiên là không có kinh nghiệm sẵn về thể loại đó cũng không sao, vì cơ bản thì cái gì cũng có lần đầu tiên.

+ Tính logic: Plot mất não quá thì player cũng dễ mất não theo, ngoài ra còn dễ ăn phốt. Tuân thủ logic của vũ trụ bạn đi theo/tạo ra, và mọi chuyện sẽ ổn thôi.

+ Nhu cầu của cộng đồng: Cộng đồng gần đây có trend gì, thích bộ phim/truyện/trò chơi nào… Đấy là nếu bạn thích chạy theo trend thôi.

+ Tính độc đáo và điểm nhấn: Plot đại trà và sơ sài sẽ ít người có hứng thú. Hãy tạo ra những plot sẽ khiến người ta ghi nhớ từ nay về sau, nếu có thể. Không loại trừ những group có plot chỉ ở tầm trung nhưng kỹ năng quản lý của admin cao tới mức khiến member trụ lại nhé.

3. Timeline

a. Định nghĩa

Timeline là gì? Dòng thời gian, duh. Hiểu đơn giản vậy là được.

Timeline giúp giới hạn lại universe trong một tầm nhất định mà admin có thể quản lý được, đồng thời cũng sẽ giúp admin duy trì plot/cập nhật thêm. Nên xác định timeline trước khi mở group, nhưng mà bạn luôn có lựa chọn để build timeline kỹ hơn sau khi mở. Quan trọng nhất là bạn phải hiểu (và nhớ) được định hướng timeline mà bạn muốn đi theo.

b. Cách để đặt ra timeline cho thế giới có sẵn/Alternate Universe

- Tuân thủ cái gì có sẵn của tác phẩm cũ hoặc ít nhất là nếu có bẻ cong thì hãy làm cho nó có lý một tí. Không thể để B giết thằng C con của bà A vào cái thời điểm A còn chưa được sinh ra.

Tips: Sử dụng headcanon cho những khoảng thời gian không rõ ràng.

c. Cách để đặt ra timeline cho thế giới tự xây dựng

- Biết và ghi nhớ cái gì xảy ra trước, cái gì xảy ra sau.

- Phải có khoảng thời gian ít nhất là “nghe có vẻ logic” với cường độ sự kiện xảy ra.

Nếu bạn gặp rắc rối với phần này, bấm vào đây để nhận một cuộc thảo luận với chủ biên. Không dám dạy bạn, nhưng chúng ta có thể cùng kéo nhau đi lên <3

Quay lại Mục lục.

[frapmocha]

[REVIEW] CỔ TÍCH CỦA NGƯỜI ĐIÊN- “CỔ TÍCH KHÔNG CHỈ ĐỂ ĐỌC-NÓ CÒN ĐỂ PHÁ ÁN”

Căn biệt thự u ám với những cái chết liên tiếp xảy ra, hung thủ ẩn mình trong bóng đêm, bí ẩn tưởng chừng như không thể giải đáp….

Câu chuyện bắt đầu khi nhân vật chính- Hàn Tấn, một thầy giáo lịch sử thất nghiệp nay qua một lời giới thiệu quyết định sống chung nhà thuê với người bạn thời tiểu học – Trần Tước. Trần Tước là một thiên tài nghiên cứu về toán học, thích suy luận logic, từng giúp đỡ cảnh sát điều tra án mạng khi còn đang sinh sống tại đất Mỹ. Tưởng chừng như những tháng ngày sẽ trôi qua một cách vô vị thì anh bạn thuở đại học của Trần Tước ghé đến, kể cho hai người về vụ án tại căn biệt thự “Vỏ Chai” 20 năm về trước cùng những dòng ghi chép cuối cùng của một người điên có lẽ đã mất hết lý trí. Và rồi họ lên đường quay lại căn biệt thự đẫm máu kia, gặp gỡ những con người mới, vén màn bí mật đã ẩn giấu 20 năm.

Đó là một số nét tóm tắt (không spoil về tác phẩm). Sau đây, xin phép được đi vào từng chi tiết cụ thể:

I. Ưu điểm:

Trinh thám cổ điển thuần suy luận logic: Trinh thám cổ điển thuần suy luận không phải một điều gì mới mẻ hay quá xa lạ với những mọt trinh thám,có thể kể đến những tác giả nổi tiếng như Agatha Christie hay Sir Arthur Conan Doyle nhưng Thời Thần đã làm rất tốt trong việc lên ý tưởng cho vụ án, khiến mạch truyện trở nên trơn tru, mượt mà, các tình tiết đều được giải thích thấu đáo, cụ thể, hợp lý. Những chi tiết nhỏ cũng được trau chuốt, lý giải cụ thể, từng lời văn, từng tiểu tiết dường như đều có một giá trị riêng của nó, kết nối vô cùng chặt chẽ với nhau khiến cho tác phẩm trở nên ngắn gọn, súc tích, không lan man nhưng vẫn gây ấn tượng mạnh cho người đọc. Lập luận , lý lẽ được đưa ra và giải quyết vô cùng thỏa đáng và trọn vẹn, xuyên suốt cả tác phẩm dường như không có lấy một chí tiết thừa.

Tạo dựng tình huống truyện, mạch truyện: tình huống truyện không phải là quá độc đáo. Một nhóm người bị gọi đến một không gian khép kín như biệt thự, hoang đảo và phải tìm ra hung thủ trà trộn vào trong đám đông có thể kể đến tiểu thuyết “10 người da đen nhỏ” của Agatha Christie. Cái hay của tác giả là bắt đầu một cách chậm rãi, bằng một câu chuyện cổ tích chắp bút bởi người điên tưởng như vô hại, những câu chuyện cuộc sống vụn vặt của 2 người đàn ông trưởng thành. Nhưng rồi có một tác nhân đến phá vỡ mạch ấy, các tình tiết bắt đầu được đẩy lên nhanh hơn, hồi hộp đến tận phút cuối cùng. Tác phẩm cũng tạo cho mình một cảm giác sợ hãi nhất định khi nói đến căn biệt thự “Vỏ Chai” ma quái.

Xây dựng nhân vật thám tử ổn: Nhân vật thám tử là Trần Tước, một anh best boy với profile cực khủng: học nhảy lớp, học xong đại học ở lại trường làm giảng viên, trợ giúp cảnh sát New Jersey phá án,… Đây có thể coi là một nhân vật tương đối thú vị với cá tính đam mê tư duy logic cùng trí thông minh và óc tưởng tượng tuyệt đỉnh, chỉ có điều khó thích nghi với xã hội và được nhận xét là hơi vô duyên. (Không sao anh vẫn là idol toán học của em)

Kiến thức thú vị, phong phú: Ta có 2 nhân vật chính đều thuộc tầng lớp tri thức, vì vậy nên trong sách cung cấp nhiều tri thức thú vị có thể kể đến như là “chạy trong mưa thì có bị ướt mưa nhiêu hơn không” hay 7 lý giải phòng kín.

Hình thức sách đẹp: bìa sách được minh họa khá okelalalalaalalalala, font chữ vừa phải, chất lượng giấy cũng không có gì để phàn nàn.

II. Nhược điểm

Nhân vật chính hơi mờ nhạt: Nhân vật chính kiêm người kể chuyện là Hàn Tấn- một giáo viên lịch sử do không thể thích nghi với môi trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt nên quyết định nghỉ việc. Anh ta được xây dựng là một người đàn ông 3 tốt điển hình, không thông minh cũng không quá ngu dốt, một con người bình phàm an nhiên sống cuộc sống qua ngày. Nhưng, tôi hy vọng tác giả có thể thêm chút mắm dặm chút muối cho nhân vật này thêm đặc sắc hơn một chút.

Căn nhà design hơi vô lý: Cái này thì gần như không thể tránh khỏi . Xét theo lẽ bình thường, chẳng ai gout mặn đến nỗi xây một căn phòng không có cửa sổ, cửa sổ có cái cao đến 1m4, để 2 giá sách giữa trung tâm căn phòng,…..Nhưng điều này cũng chỉ là plot device, cũng không phải là không chấp nhận được, nghĩ kỹ một chút sẽ thấy thú vị chăng?

Không có bookmark: lòng ta đau đớn khôn nguôi

III. TỔNG KẾT:

Chấm điểm: 8,5/10

Truyện trinh thám cổ điển thuần suy luận điển hình, không hề hàm chứa quá nhiều những yếu tố pháp y hình sự học. Các chi tiết được kết nối chặt chẽ, gọn gàng, logic, hệ thống nhân vật dễ nhớ, ít nhiều có cá tính riêng.

Không có những tình tiết bạo lực máu chảy đầu rơi, tâm lý nhân vật khá hợp lý, phù hợp với những bạn mới bắt đầu đọc trinh thám (độ dày hợp lý, rành mạch k quá khó hiểu)

Alright done it !

[shangct]

"Cô đơn thực sự là khoản thuế chúng ta phải trả để duy trì một bộ óc phức tạp" !

Tại sao cô đơn là định mệnh ? (nhưng không sao cả)

Sự thật là, một cá nhân nhạy cảm và thông minh sớm muộn cũng không thể nào tránh khỏi cảm giác cô đơn tột cùng.

Không có nhiều lời tự thú nào đáng hổ thẹn hơn là thừa nhận việc chúng ta đang cô đơn. Ta vẫn thường mặc định rằng một người đáng kính trọng thì không thể nào phải chịu cô độc, trừ khi người đó chuyển đến một nơi xa lạ hoặc không may gặp cảnh góa bụa.

Thế nhưng sự thật là cảm giác cô đơn tột độ là một phần không thể tách rời của một cá nhân nhạy cảm và thông minh. Đó là một đặc tính tự nhiên của một sự tồn tại phức tạp. Có một vài lý do chính cho việc này:

Trong khi ta tha thiết được người khác công nhận và mong muốn được chia sẻ, thì rất nhiều điều trong số đó lại không dễ được xã hội chấp nhận chút nào.

Nhiều ý tưởng trong góc khuất của bộ óc chúng ta quá kỳ quặc, quá khó hiểu hoặc quá đáng báo động để có thể chia sẻ với một ai khác. Chúng ta đối diện với sự lựa chọn giữa việc thành thật và việc được xã hội chấp nhận, dễ hiểu là hầu hết chúng ta sẽ chọn cách thứ hai.

Để lắng nghe và thấu hiểu người khác tốn rất nhiều công sức. Chúng ta không nên đổ lỗi cho người khác chỉ vì họ không thể tập trung vào con người ta. Họ có thể muốn gặp ta, nhưng ta nên chấp nhận rằng phần lớn nguồn năng lượng của họ được dùng để giữ chủ đề cuộc nói chuyện xoay quanh cuộc đời họ.

Chúng ta đều phải chết một mình, điều đó có nghĩa là ta phải tự mình trải qua mọi nỗi đau. Người khác có thể đưa lời an ủi chúng ta nhưng trong mỗi cuộc đời, mỗi người chúng ta sẽ phải một mình lênh đênh trên đại dương, chìm trong những con sóng và những người khác, kể cả những người tử tế, sẽ đứng trên bờ và hân hoan vẫy tay.

Việc tìm được một người đồng điệu tâm hồn với ta là gần như không thể: chúng ta khao khát sự đồng nhất tận cùng nhưng sẽ luôn luôn tồn tại sự thiếu hòa hợp, bởi chúng ta xuất hiện trên Trái Đất vào những thời điểm khác nhau, là sản phẩm của những gia đình và trải nghiệm khác nhau và đơn giản là chúng ta không cùng một loại người.

Do đó những người khác sẽ không đơn giản là bước vào đời và nghĩ giống ta. Nhìn lên bầu trời đêm, ngay khi ta muốn họ nói gì đó cao xa và đẹp đẽ, họ có lẽ chỉ đơn giản nhớ đến những chuyện vặt chán chường hay những chi tiết ngẫu nhiên về cuộc sống của họ (hoặc ngược lại). Điều này gần-như-là-hoạt-họa.

Chúng ta gần như sẽ không thể gặp được người hiểu ta rõ nhất, nhưng họ thực sự tồn tại. Có thể họ đã từng đi ngang qua chúng ta trên đường, dù một trong hai người hoàn toàn không có ý niệm nào về mối liên hệ tiềm tàng đó.

Hoặc có lẽ họ đã chết ở Sydney hai tuần trước hoặc sẽ không sinh ra trên đời cho đến tận thế kỷ 22. Việc này không phải là một thuyết âm mưu. Chúng ta chỉ cần thêm may mắn, có lẽ cần rất nhiều.

Khi ta càng suy nghĩ nhiều và nhận thức nhiều, vấn đề sẽ càng trở nên nghiêm trọng. Đơn giản là sẽ càng có ít người giống ta. Đây hoàn toàn không phải là nét huyền bí của chủ nghĩa lãng mạn: cô đơn thực sự là khoản thuế chúng ta phải trả để duy trì một bộ óc phức tạp.

Khao khát được lột trần một ai đó hẳn nhiên cấp bách hơn mong muốn có một cuộc đối thoại có ý nghĩa, và ta cuối cùng bị khóa chặt trong những mối quan hệ với những người mà ta không có nhiều chuyện để nói, vì ta đã từng say đắm hình dáng một chiếc mũi hoặc chìm sâu trong một màu mắt tuyệt đẹp.

Tuy nhiên, bất chấp tất cả, chúng ta không nên sợ hãi hay xấu hổ bởi cuộc đời ta thấm đẫm sự cô đơn.

Ở một giây phút đáng giận gần cuối đời, tác gia Đức Goethe, người tưởng chừng có rất nhiều bạn bè, cay đắng thừa nhận: “Không ai từng hiểu tôi đúng nghĩa, tôi chưa từng được ai thấu hiểu hoàn toàn; và không ai hiểu một ai khác”.

Quả là một sự giác ngộ hữu ích của con người vĩ đại đó. Đó không phải lỗi của chúng ta: sự xa cách và việc không hiểu được nhau không phải là dấu hiệu của cuộc đời tồi tệ; ngược lại, đó là việc chúng ta cần nhận thức được từ lúc đầu tiên. Và khi ta hiểu được, nó sẽ mang lại cho ta nhiều lợi ích:

Chỉ khi chấp nhận cô đơn ta mới có thể sáng tạo: ta có thể bắt đầu gửi đi thông điệp trong một cái chai, logic , phân tích , ta có thể hát, làm thơ, viết sách và blogs , tìm những mảnh ghép còn thiếu từ những kỹ năng ở thế giới vật lý cho tới tinh thần, làm tất cả những hoạt động xuất phát từ việc nhận ra những người xung quanh chúng ta sẽ không bao giờ hiểu được con người ta hoàn toàn nhưng những người khác - ở một không gian và thời gian khác, có thể dễ dàng làm được việc đó.

Lịch sử của khoa học & nghệ thuật là sự ghi dấu của những con người không thể nói chuyện được với ai cùng thời. Chúng ta có thể giải được sự gần gũi được mã hóa trong ngôn từ của một nhà thơ La Mã mất năm thứ 10 trước CN hoặc trong lời nhạc của một ca sỹ vừa hát lên nỗi buồn của chính chúng ta trong một bản nhạc được thu âm tại Nashville năm 1963.

Sự cô đơn giúp ta có thể tận hưởng sự gần gũi thực sự nếu có một cơ hội tốt. Sự cô đơn nâng tầm những cuộc đối thoại của ta với chính bản thân chúng ta, nó đưa đến cho ta một cá tính. Ta sẽ không lặp lại những gì người khác nghĩ.

Ta có một quan điểm. Ta có thể cô độc tại thì hiện tại nhưng ta sẽ có mối liên kết gần gũi, thú vị với ai đó mà ta tìm được trong thì tương lai.

Ngay cả những người mà chúng ta nghĩ sẽ không cô đơn thực tế cũng cô đơn. Những năm sau này, những người mà bạn thấy mang nụ cười thường trực có thể sẽ thú nhận, trong khủng khoảng, rằng họ cảm thấy không được thấu hiểu.

Việc bên nhau đầy niềm vui và những tiếng cười không phải là bằng chứng của việc họ đã tìm thấy câu trả lời; nó là chứng cứ của khoảng thời gian tuyệt vọng một số người cố gắng để giấu sự thật là chúng ta đều cô đơn một cách không thể cứu chữa.

Sự cô đơn mang đến cho ta nét tao nhã kỳ lạ. Nó gợi ý rằng có nhiều điều để biết về chúng ta hơn những gì mà thói thường của giao tiếp xã hội có thể mang lại - đây là một việc đáng tự hào.

Cảm giác cô độc thực sự là một dấu hiệu của chiều sâu nội tâm. Khi ta thừa nhận sự cô đơn của chính ta, ta đang đăng ký vào một câu lạc bộ bao gồm những người ta biết từ những bức họa của Edward Hopper, thơ Baudelaire và những bài ca của Leonard Cohen. Cô đơn, ta nối tiếp một truyền thống rộng lớn; ta thấy bản thân ta được nối kết (một cách đáng kinh ngạc).

Chịu đựng nỗi cô đơn gần như luôn tốt đẹp hơn những gì ta phải chịu thỏa hiệp để được hòa nhập vào cộng đồng mà ta không thuộc về. Cô đơn đơn giản là cái giá phải trả để giữ vững một quan điểm chân thành và đầy chân thành về việc thế nào là một sự bầu bạn đích thức.

- Dịch giả : Lưu Nguyễn Ngân Hà - Tác phẩm : The book of life

- Nhân vật chính Manolo - Tác giả Jorge R. Gutierrez, Douglas Langdale

- Repost : KHOA HỌC TỘI PHẠM

#Reup

#Tamlyhochanhvi

#tamhon

#sucodon

#bonaophuctap

#BIGG_TEAM

#MSNNew

[gacxepnhasu]

Nếu bạn đã từng tiếp xúc với nhiều người đến từ các nền văn hóa hoặc quốc tịch khác nhau, bạn sẽ thấy được rằng đa phần người Việt Nam có lối tư duy khá hời hợt, thiếu chiều sâu. Không kể đến những người thuộc tầng lớp lao động bình dân ít học, những người được xem là trí thức có trình độ đại học trở lên cũng rất nông cạn hời hợt nếu xét với những người cùng tầng lớp ở những dân tộc khác. Đừng vội nổi nóng hay tự ái khi tôi nhận xét như vậy. Hãy đọc kỹ bài viết dưới đây để xem mình có những đặc điểm của một người hời hợt hay không nhé? Mười hai đặc điểm của một người hời hợt: 1. Có hiểu biết nông cạn và sơ sài về một vấn đề: Các bạn trẻ bây giờ hiếm có ai hiểu một cách thấu đáo về một vấn đề nào. Tôi nhiều lần cảm thấy rất bất ngờ vì có những kiến thức tưởng chừng rất phổ thông, rất cơ bản các bạn đều không biết hoặc hiểu biết rất sơ sài. Nếu bị bắt buộc phải tìm hiểu thì các bạn trẻ thường làm qua loa cho có, chứ không hề đào sâu vào. Họ thường có khuynh hướng chọn những gì ngắn gọn và sợ đọc dài. Chính vì tính hời hợt qua loa này mà rất nhiều người chỉ cần đọc tiêu đề của một bài báo thôi đã vào phán như mình hiểu hết mọi chuyện. 2. Không có hứng thú hoặc sự tò mò đối với kiến thức mới lạ: Kiến thức là vô hạn nên chúng ta chỉ có thể biết nhiều hoặc biết ít chứ không thể nào biết hết được mọi việc. Tuy nhiên con người chỉ học được và tiến bộ khi có sự tò mò và hứng thú với những điều chưa biết. Khi con người trở nên thờ ơ và không hề có đam mê với kiến thức thì việc học chỉ đơn thuần là nhai lại những gì mà người khác cho mình chứ không có sự tìm tòi học hỏi. Các bạn học sinh sinh viên ngày nay dường như thiếu hẳn niềm đam mê với kiến thức. Tôi thường chia sẻ cách học tiếng Anh của mình lúc trẻ là luôn tò mò với những gì có tiếng Anh mà tôi bắt gặp ở bất cứ nơi đâu: một câu slogan trên bảng quảng cáo, một bao bì sản phẩm, một hướng dẫn bằng tiếng Anh ở nơi công cộng… nhưng hầu như rất ít học viên của tôi chịu để ý đến những điều này. Mỗi ngày tôi đều đọc rất nhiều về nhiều đề tài để tự nâng cao kiến thức của mình mà vẫn thấy mình còn quá nhiều điều chưa biết và muốn tìm hiểu. 3 . Lười suy luận, không thích thử thách: Khi phải đối diện với những vấn đề hóc búa cần suy luận nghiêm túc, phần lớn các bạn học viên của tôi thường đưa ra một câu trả lời ngẫu nhiên theo kiểu ăn may rồi chờ câu trả lời của tôi để ghi chép lại. Nhiều bạn luôn chuẩn bị câu trả lời: “Em không biết!” mỗi lẫn được hỏi tới như một phản xạ vô điều kiện bất kể câu hỏi đó dễ hay khó. Nhiều lúc tôi phải nửa đùa nửa thật nói rằng bạn không sợ lương tâm mình cắn rứt khi trả lời tôi rằng “em không biết” một cách nhanh chóng và dứt khoát như thế. Lười suy nghĩ là một thói quen giết chết khả năng tư duy của con người và biến họ thành những kẻ chỉ biết nghe lời người khác bất kể đúng sai. 4. Không có khả năng kết nối và tổng hợp thông tin: Những người hời hợt thường chỉ nhìn thấy những thứ nổi trên bề mặt mà ít khi nào chịu khó đào sâu vào những tầng dưới của một vấn đề. Chính vì vậy họ thường không nhận thức được những ẩn ý bên trong, không thấy được mối liên hệ giữa những vấn đề có liên quan, không áp dụng được những kiến thức cũ đã học vào thực tế và cũng không có khả năng khái quát hóa những điều cụ thể để rút ra một khái niệm chung. Ngược lại, khi học một khái niệm mang tính chất trừu tượng, họ không có khả năng tự mình liên tưởng đến những ví dụ cụ thể liên quan đến khái niệm đó. Nói một cách khác, những người hời hợt học một biết một, học hai biết hai chứ hiếm khi tự mình liên kết hay tổng hợp những kiến thức rời rạc đã học được. 5. Tranh luận theo cảm tính, ít khi thấy được tính logic của vấn đề: Thật đáng buồn là hầu hết các bạn sinh viên, thậm chí thạc sĩ hoặc đã ra đi làm đều không có khả năng trình bày hoặc lý giải vấn đề một cách có logic. Chính vì lười suy nghĩ và lười tra cứu tìm tòi, những luận điểm các bạn đưa ra thường rất ngây ngô, thiếu thực tế và đầy cảm tính như kiểu tư duy của các em học sinh tiểu học. Những lý do đưa ra thường rời rạc chắp vá, kiểu bất chợt nghĩ tới cái gì thì nói cái đó chứ không hề có sự sắp xếp hoặc liên kết chúng với nhau theo một thứ tự hợp lý. Nhiều lúc tôi tự hỏi những năm tháng học đại học đã dạy được cho sinh viên Việt Nam những kỹ năng gì hay thực sự đã giết chết những kỹ năng quan trọng nhất của một sinh viên? 6. Sợ nói đến những chủ đề “nhạy cảm”: Có rất nhiều bạn “trí thức trẻ” (tạm gọi là thế nếu chỉ dựa vào trình độ học vấn) rất ngại đụng chạm đến những vấn đề nghiêm túc hoặc nhạy cảm như kinh tế, chính trị, lịch sử, khoa học… vì những đề tài này rất nhức đầu. Có người còn rất tự hào khi tuyên bố mình không thích nói về chính trị hoặc quan tâm đến những chuyện “không phải của mình” mà chỉ quan tâm tới những gì liên quan tới công việc hiện tại là đủ. Nếu bạn chú ý nghe những câu chuyện của các cô cậu sinh viên thì mới thấy thế giới quan của họ thực sự nhỏ hẹp một cách đáng lo ngại. Câu chuyện của họ xoay quanh những việc chơi game, cua gái, cua trai, ăn gì, chơi đâu...thì không có gì nghiêm túc cả. Gần đây có một bạn trình độ thạc sĩ hỏi tôi BOT là cái gì, em nghe người ta nói man mán nhưng không hiểu lắm. Tôi hỏi nếu vậy tại sao em không tự mình tìm hiểu. Bạn đó cười cười không nói gì và tôi cũng không chắc là bạn có về tìm hiểu không nữa? 7. Thích theo những trào lưu mới nổi nhưng không bền: Hễ có trào lưu nào mới, bất kể là có ý nghĩa hay không thì những bạn trẻ đều theo một cách hăng say nhưng chỉ cần vài tuần khi có trend mới hơn thì họ lại chạy theo trend mới. Đây không phải là sự tò mò cầu tiến mà chỉ đơn thuần là sự hời hợt ham vui bên ngoài, cái gì hot, cái gì dễ thì mình theo nhưng nhanh chóng vứt bỏ nó để đi tìm một món đồ chơi mới vui hơn, lạ hơn. Còn cái gì cần phải tốn nhiều thời gian để tìm hiểu thì chắc chắn sẽ không có phần của các bạn. Điều này sẽ giết chết sự kiên nhẫn và lòng đam mê đối với một điều gì đó nghiêm túc, những đức tính rất cần thiết cho sự thành công lâu bền. 8. Tin theo những gì hợp ý mình bất kể tính xác thực : Khái niệm tìm hiểu thông tin đa chiều để kiểm chứng tính xác thực của thông tin mình nhận được dường như không hề tồn tại đối với rất nhiều người Việt Nam. Điển hình là trên facebook, rất nhiều người share hoặc viết những status mà chỉ cần đọc sơ qua là biết là fake news nhưng họ share bởi vì họ thích nội dung đó. Khi được nhắc nhở, có nhiều người tìm mọi cách cãi chày cãi cối hoặc công kích cá nhân để bảo vệ sự thiếu hiểu biết của mình. Chia sẻ thông tin là một điều tốt, nhưng chỉ chia sẻ những gì hợp ý mình mà thiếu kiểm chứng tính xác thực hoặc không đọc kỹ để tìm ra những điểm ngụy biện hoặc vô lý chứng tỏ sự hời hợt và lười tư duy của người chia sẻ. 9. Khả năng sử dụng ngôn ngữ kém: Muốn đánh giá khả năng tư duy của một người, hãy quan sát cách họ sử dụng ngôn ngữ nói và viết vì ngôn ngữ là tấm gương phản chiếu rõ nét nhất của tư duy. Những người sâu sắc là những người có khuynh hướng sử dụng từ ngữ chính xác, cấu trúc câu gãy gọn và các thức biểu đạt hợp lý. Vì họ chú trọng đến hiệu quả của việc truyền tải thông tin của mình đến người nghe nên khi nói hoặc viết họ sẽ tìm cách để đối phương hiểu được thông điệp một cách rõ ràng, cụ thể và đúng đắn nhất. Họ không nói thừa và cũng không nói thiếu, không dùng những từ ngữ dễ gây hiểu lầm hoặc khó hiểu và điều chỉnh giọng nói của mình về âm lượng cũng như biểu cảm hợp lý. Khi viết họ sẽ chú ý đến cấu trúc câu, lỗi chính tả, cách sử dụng dấu câu, cách viết hoa và hiếm khi viết tắt. Ngược lại những người hời hợt thường không chú ý đến hiệu quả của việc truyền tải thông tin qua kênh nói và viết. Họ thường có khuynh hướng nói tắt nói gọn và hy vọng người nghe phải hiểu những gì mình không nói hoặc nói dài dòng lê thê những điều không quan trọng. Khi buộc phải phát biểu ý kiến, họ thường nói một cách miễn cưỡng, không đầu không đuôi với âm lượng chỉ đủ cho bản thân họ nghe khiến cho người đối thoại phải hỏi đi hỏi lại nhiều lần hoặc đặt ra nhiều câu hỏi gợi ý nếu muốn nghe được câu trả lời hoàn chính. Khi viết, những người hời hợt thường viết sai chính tả những từ đơn giản, chấm phẩy hoặc viết hoa tùy tiện và thường hay viết tắt theo thói quen của mình. 10. Kém ngoại ngữ: Để học tốt một ngoại ngữ, bạn không thể hời hợt qua loa vì mỗi ngôn ngữ đều chứa đựng một logic riêng của nó. Học ngôn ngữ không đơn thuần là học thuộc mẫu câu, từ vựng hoặc công thức rồi lặp lại như cái máy mà phải học cách tư duy của ngôn ngữ đó. Tôi dạy tiếng Anh nhiều năm nên hiểu rất rõ sự qua loa và hời hợt trong cách tư duy của người Việt Nam khi học tiếng Anh. Nếu đổ lỗi hết cho chất lượng đào tạo tiếng Anh ở bậc phổ thông và đại học ở Việt Nam quá kém thì cũng không hẳn vì khi có điều kiện học nghiêm túc và hướng dẫn tận tình, đa số người Việt vẫn rất ẩu tả trong các phát âm, dùng thì, sử dụng danh từ theo số ít số nhiều….nói chung là đều là những lỗi rất đơn giản và rất dễ khắc phục nếu chịu chú ý. Có những lỗi rất cơ bản được tôi phân tích kỹ, cho rất nhiều ví dụ cụ thể nhưng sau đó thì các bạn học viên của tôi vẫn sai đúng những lỗi đó hết lần này tới lần khác. Điều này chứng tỏ rằng các bạn vẫn học tiếng Anh bằng tư duy của người Việt nên không có sự tiến bộ cho dù học rất lâu. 11. Trình độ thẩm mỹ thấp: Để cảm nhận được những giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật như văn học, âm nhạc, hội họa, điện ảnh hoặc kịch nghệ, người thưởng thức phải có một trình độ văn hóa và một độ tinh tế nhất định. Những người hời hợt không có chiều sâu sẽ không thích những tác phẩm đòi hỏi kiến thức cũng như trình độ để có thể cảm thụ được và thường có khuynh hướng chọn những gì đơn giản dễ dãi chủ yếu là để giải trí là chính. Và chính sự dễ dãi thiếu chiều sâu của những sản phẩm giải trí đó tác động ngược lại khiến cho người xem hoặc người nghe trở nên hời hợt và cảm tính hơn. Nhạc não tình, truyện và phim ngôn tình, các gameshow truyền hình là những thứ giết chết tư duy logic của con người hiệu quả nhất vì nó chỉ đánh vào cảm xúc thuần cảm tính chứ không đòi hỏi suy luận hoặc cảm thụ sâu sắc. 12. Không có tính sáng tạo: Để sáng tạo, con người cần có một nền tảng kiến thức sâu rộng về một hoặc nhiều lĩnh vực cùng với một trí tưởng tượng phong phú. Đồng thời một người sáng tạo là một người có tinh thần cầu toàn và kiên nhẫn rất cao. Đây là những đức tính những người hời hợt thiếu chiều sâu không có vì cái gì phải mất công mất sức mà không mang lại kết quả nhanh chóng cho họ đều khiến họ nản lòng và bỏ cuộc. Sinh viên học sinh Việt Nam học giỏi chủ yếu là học vẹt và rập khuôn chứ sáng tạo thì không thể vì kiến thức các bạn học chỉ là bề nổi và sự sáng tạo thì bị bóp chết từ trong trứng nước.

Nói về nguyên nhân gây ra sự hời hợt của người Việt hiện nay, rất nhiều người nghĩ ngay rằng đây là hậu quả của một nền giáo dục tệ hại. Tôi không phủ nhận điều này vì nó là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến vấn đề. Tuy nhiên sẽ rất cảm tính và thiếu khách quan nếu chúng ta không truy nguyên những khía cạnh khác ảnh hưởng đến tính cách của một cộng đồng hay một dân tộc như nền tảng tư tuỏng triết học, tôn giáo, tập quán sinh hoạt, nghệ thuật và ngôn ngữ. Và quả thật là sẽ rất “hời hợt” khi tôi nói về nguyên nhân mà không đề cập đến những điều nói trên. Hôm nay tôi sẽ phân tích khía cạnh ngôn ngữ tiếng Việt vì ngôn ngữ là sản phẩm của tư duy và nó ảnh hưởng ngược lại tư duy của người sử dụng ngôn ngữ. Những vấn đề khác tôi sẽ đề cập trong những bài viết sau. II. Sự hời hợt về ngôn ngữ Chắc có nhiều người sẽ nổi giận thậm chí sẽ kết tội tôi là bôi nhọ tiếng Việt khi tôi nói rằng tiếng Việt của chúng ta là một ngôn ngữ khá hời hợt về mặt tư duy. Tôi là một người có thể sử dụng lưu loát tiếng Anh, tiếng Việt và tiếng Hoa nên tôi luôn có sự so sánh và đối chiếu về ngôn ngữ của ba thứ tiếng trên. Đó là lý do tại sao tôi nhận thấy tiếng Việt so với cả tiếng Hán lẫn tiếng Anh đều không sâu sắc bằng. Chúng ta sử dụng nhiều từ Hán Việt nhưng không biết mặt chữ tượng hình mà chỉ dựa vào âm đọc được phiên âm bằng bảng chữ cái Latin nên việc hiểu sai hiểu lầm về nghĩa từ Hán Việt là chuyện hết sức đương nhiên. Ngược lại mặc dù chữ viết của chúng ta dựa trên bảng chữ cái Latin nhưng cấu trúc văn phạm và từ vựng của chúng ta không hề thuộc về nhóm ngôn ngữ trong ngữ hệ Latin. Điều đó dẫn tới tư duy về ngôn ngữ của chúng ta sẽ không có được sự logic cao như những ngôn ngữ sử dụng ngữ hệ Latin của Châu Âu. Như các bạn đã biết, chữ viết Việt Nam mà chúng ta đang dùng hay còn gọi là chữ quốc ngữ là một hình thức mà các giáo sĩ Bồ Đào Nha thế kỷ thứ 17 dùng để ký âm lại tiếng nói của người Việt bằng những mẫu tự trong bảng chữ cái tiếng Latin vì chữ Hán và chữ Nôm là một trở ngại lớn trong việc ghi chép và giảng Kinh Thánh. Điểm thuận lợi của chữ viết Latin là người học có thể ráp vần và phát âm những kí tự được ghép với nhau (chữ tượng thanh). Tuy nhiên điều bất cập của bản chữ cái tiếng Việt là chỉ thể hiện cách phát âm của một từ chứ không thể diễn tả được nghĩa của từ đó. Chữ Hán và chữ Nôm trước đó vốn là chữ tượng hình, mỗi ký hiệu sẽ có một ý nghĩa riêng của nó và khi ghép lại với nhau sẽ bổ sung cho nhau về mặt ngữ nghĩa. Do đó, sẽ có rất nhiều chữ viết hoàn toàn khác nhau và mang ý nghĩa khác nhau nhưng lại được đọc giống nhau. Tôi lấy một ví dụ là khi nói chữ “phong”, phần lớn người Việt đều sẽ nghĩ tới “gió”. Nhưng trong tiếng Hán Việt, có rất nhiều từ đọc là “phong” nhưng nghĩa và cách viết bằng Hán tự hoàn toàn khác nhau ví dụ như “phong” là “dán lại” trong từ “phong tỏa” hoặc “niêm phong”,”phong “ có nghĩa là “đầy đặn” trong từ “phong phú”, “phong” là “ban thưởng” như trong từ “sắc phong” hoặc “phong tước”, “phong” cũng có thể là “mũi nhọn” như trong tên của thủ lĩnh phong trào Dù Vàng Hong Kong “Hoàng Chi Phong”, “phong” cũng có thể là “con ong” (hoàng phong), “phong” có thể là “bệnh hủi”, “phong” cũng có nghĩa là “bị điên”, hay chữ “phong” trong tên của con tôi có nghĩa là “đỉnh núi” hoặc “phong” cũng có thể là “cây phong”. Nếu chỉ dựa trên âm đọc của mà không hiểu được cách viết chúng ta sẽ rất dễ dàng hiểu nhầm nghĩa của một từ. Rất nhiều lần tôi đã giải nghĩa cho bạn bè hoặc người thân hiểu rằng tên của con tôi không phải là “gió” mà là “đỉnh núi”. Đặt tên con là “Chính Phong” tôi mong muốn con mình lớn lên chính trực và hiên ngang như một đỉnh núi, không liên quan gì tới gió mây ở đây cả. Cũng nhiều lần tôi đọc những bài viết ca ngợi Hoàng Chi Phong và người viết ví von rằng “cậu thanh niên này là một làn gió mới mang đến dân chủ cho Hong Kong” và sự ví von này hoàn toàn sai vì chữ “phong” trong tên của Joshua Wong trong tiếng Hán có nghĩa là “mũi nhọn”. Điều này tạo nên một sự hời hợt trong tư duy của người Việt, nhất là khi dùng từ Hán Việt vì chỉ biết âm đọc nhưng không biết cách viết nên rất dễ dàng mặc định âm đọc đó với một nghĩa mà mình biết bất chấp nghĩa đó đúng hay sai. Có một lần tôi đọc trên facebook của một người dịch câu thơ “hoàng phong luyến hoa tâm” là “gió vàng vương vấn nhụy hoa” và tôi góp ý trong comment rằng “hoàng phong” theo tôi nghĩ là “ong vàng” chứ không phải “gió vàng” vì hình ảnh con ong vàng bay quanh nhụy hoa hút mật hợp lý hơn là “gió vàng”. Vì không có bản gốc chữ Hán mà chỉ có bản phiên âm Hán Việt nên rất khó có thể nói là tôi đúng hay người bạn đó đúng. Bạn thử nghĩ nếu những người dịch hoặc giảng giải từ Hán Việt có trình độ kém và lười tra cứu thì sẽ có rất nhiều trường hợp bị hiểu sai, bóp méo nghĩa hoặc thậm chí là dịch vô nghĩa. Một vấn đề nữa là nếu chỉ dựa vào cách phát âm, nghĩa của từ Hán Việt và từ thuần Việt sẽ dễ bị nhầm lẫn. Ví dụ từ “xán lạn” một từ ghép tiếng Hán hay được viết nhầm thành “sáng lạn” . Trong tiếng Hán “xán” có nghĩa là “rực rỡ, chói lọi” kết hợp với chữ “lạn” cũng là từ tiếng Hán có nghĩa là “ánh sáng của kim loại”. Còn “sáng” trong tiếng Hán có nghĩa là “chế tạo ra” (ví dụ như “sáng tạo”, “sáng kiến”, “sáng thế”). Nếu ghép vào chữ “lạn” thành “sáng lạn” thì cụm từ này vô nghĩa. Còn nếu ghép nghĩa thuần việt của từ “sáng” vào trong từ này thì càng không hợp lý vì một từ thuần Việt không thể ghép vào một từ Hán Việt như thế được. Cũng như từ “yếu điểm” hay bị hiểu lầm là “điểm yếu” thay vì “điểm quan trọng” (chữ “yếu” trong tiếng Hán Việt có nghĩa là quan trọng như “trọng yếu”, “thiết yếu”, “tất yếu”). Còn nếu muốn nói là “điểm yếu” theo trật tự Hán Việt thì phải nói là “nhược điểm”. Một số từ để cho đọc thuận miệng đã bị đảo thứ tự lại thành ra sai nghĩa như “thủy chung” thường bị nói thành “chung thủy”. Đây là một cách nói sai hoàn toàn vì “thủy” có nghĩa là “bắt đầu” (thủy tổ, nguyên thủy) còn “chung” là “kết thúc” (chung kết, chung thân). “Thủy chung” có nghĩa là từ đầu tới cuối, còn nếu nói “chung thủy” thì có nghĩa là “từ cuối lên đầu”. Thật lòng mà nói, bài viết này của tôi không có ý đổ tội cho việc Latin hóa chữ Việt nhưng chữ viết hiện đại của chúng ta chỉ phiên âm chứ không thể hiện được nghĩa từ và không phải ai cũng điều kiện để tìm hiểu hoặc truy nguyên gốc từ Hán Việt nên việc dùng nhầm, dùng sai, ngộ nhận đã góp phần không nhỏ ảnh hưởng đến cách tư duy của chúng ta trong ngôn ngữ. Đó là chưa kể sau này khi những kẻ dốt nát thất học lên “cải cách” ngôn ngữ và giáo dục, sự hời hợt và nông cạn thể hiện rất rõ trong việc sử dụng từ ngữ. Những danh từ như “chất lượng”, “cá tính”, “ngoại hình” đều bị dùng như một tính từ. “Cá tính” nếu hiểu đúng nghĩa là tính cách riêng của một người nên cho dù bạn là người mạnh mẽ hay yếu đuối, nhu nhược hay quyết đoán thì bạn đều là người có cá tính, chỉ có điều là cá tính của bạn như thế nào mà thôi. Tương tự, một vật dù tốt hay xấu đều có “chất lượng” chứ không thể nào không có chất lượng. Mỗi lần tôi đi ngang những nơi đăng bản tuyển nhân viên nữ “có ngoại hình” tôi lại vừa cảm thấy buồn cười vừa bực mình. Đã là vật hữu hình thì ai mà chả có ngoại hình chứ có phải là ma đâu mà không có ngoại hình. Cách nói tùy tiện theo quán tính này không chỉ thể hiện trong lời ăn tiếng nói hằng ngày mà còn xuất hiện trong rất nhiều văn bản viết vốn cần độ chuẩn xác cao của ngôn ngữ. Và việc sử dụng ngôn ngữ một cách tùy tiện và thiếu chuẩn xác hình thành nên một lối suy nghĩ cũng hời hợt và tùy tiện của người sử dụng nó. Có thể bạn sẽ nói với tôi rằng ngôn ngữ luôn luôn thay đổi và những từ mượn như từ Hán Việt chẳng hạn sẽ có khuynh hướng mang ý nghĩa khác với nghĩa gốc ban đầu nên chuyện tiếng Việt dùng sai hoặc khác nghĩa với tiếng Hán Việt thì có gì to tát đâu. Điều này đúng là không quan trọng lắm cho tới khi bạn áp dụng cách tư duy trong tiếng Việt vào trong việc học một ngôn ngữ khác có tính logic cao như tiếng Anh chẳng hạn, bạn sẽ gặp rất nhiều rắc rối phiền hà trong việc diễn đạt vì ngôn ngữ đó không chấp nhận cách tư duy phiến diện. Ví dụ nếu tôi dịch câu “dịch vụ ở đây chất lượng lắm” sang tiếng Anh theo kiểu “the service here is very quality” thì không ai hiểu tôi nói gì cả vì câu này sai cả về ngữ pháp (phó từ “very” không thể bổ nghĩa cho “quality” là danh từ, còn “quality” không thể đứng ở vị trí tính từ) và sai về cả ngữ nghĩa (“chất lượng” (danh từ) không đồng nghĩa với “tốt” (tính từ)). Bài viết tiếp theo tôi sẽ phân tích sự hời hợt và tùy tiện của tiếng Việt khi so sánh với tiếng Anh, một thứ ngôn ngữ được đánh giá rất cao về tính logic. Đó cũng là lý do tại sao người Việt gặp nhiều khó khăn khi học tiếng Anh vì phần lớn chúng ta không có sự logic trong tư duy ngôn ngữ.

Trước khi bắt đầu bài viết mới này, tôi muốn gửi lời cám ơn đến những bạn trên facebook đã đọc, share và góp ý cho những bài viết lần trước của tôi. Tôi luôn tôn trọng những ý kiến đóng góp từ mọi người vì nó khiến tôi và những người theo dõi hiểu thêm nhiều khía cạnh của vấn đề. Đó là một điều hết sức đáng quý. Tuy nhiên tôi cũng xin nhắc lại một số điều để các bạn có thể tranh luận đúng hướng để cho việc tranh luận có chất lượng thay vì sa đà vào tranh cãi vô ích khi “ông nói gà, bà nói vịt”: 1. Bạn nào chỉ đọc sơ vài dòng hoặc lướt qua một lần thì miễn tranh cãi theo ý kiến cảm tính của mình. Tôi viết một bài bỏ rất nhiều công sức và thời gian nên tôi không chấp nhận và hoan nghênh những người chưa đọc kỹ hiểu kỹ đã vào nói càn nói bừa. Cũng làm ơn đừng comment những câu vô duyên kiểu: “Bài dài quá, đọc mệt ghê” hay “có ai tóm tắt lại giùm tôi không?” Xin lỗi, người viết bỏ ra vài tiếng để viết còn bạn chỉ cần bỏ ra 15-20 phút để đọc mà còn lười biếng thì bạn làm ơn đi chỗ khác chơi. Chỗ này không dành cho bạn. 2. Đối với những người chưa từng quen biết tôi, chưa đọc những bài viết trước kia của tôi nếu bạn góp ý thì hãy nhớ rằng phép lịch sự tối thiểu khi vào nhà một người chưa quen biết hãy chào hỏi và nói năng cho đàng hoàng tử tế. Tôi luôn dùng kính ngữ “dạ” và thái độ khiêm cung để trả lời một người mình chưa quen biết hoặc lớn tuổi hơn mình khi họ gửi comment hoặc tin nhắn cho tôi. Có rất nhiều người tôi không cần biết trình độ hiểu biết được bao nhiêu nhưng lần đầu vào comment thái độ rất trịch thượng và láo xược, tự xem mình là bố đời. Những kẻ đó tôi sẽ block ngay chứ không giải thích hay trả lời comment. 3. Loạt bài này không có mục đích nói xấu hay chê bai tiếng Việt mà muốn chỉ ra một số điểm hạn chế về tư duy logic của tiếng Việt để chứng minh một luận điểm là “người Việt hời hợt”. Tôi tiếp cận vấn đề từ nhiều hướng để đưa ra một cái nhìn tổng quát và đa chiều theo cách nhìn của khoa học, hoàn toàn không đặt tình cảm cá nhân vào đây. Những phản biệt “tiếng Việt giàu đẹp, phong phú” hay “là người Việt thì phải biết yêu tiếng Việt” … tôi xin phép không trả lời vì nó không liên quan đến những gì tôi bàn ở đây. 4. Những phản biện không bám vào những luận điểm mà tôi đưa ra và không đưa được dẫn chứng hoặc ví dụ cụ thể tôi cũng sẽ không quan tâm. Tôi bàn về vấn đề nào, bạn hãy đưa ra luận điểm phản bác đúng vấn đề mà tôi đang nói, đừng nói tới những gì mà tôi không bàn hoặc không liên quan tới điều đang được tranh luận. 5. Đừng chụp cho tôi cái mũ là “cuồng Tây, cuồng Tàu” hoặc cứ mở miệng là chê bai Việt Nam thế này, Việt Nam thế nọ. Nếu bạn yêu nước một cách tỉnh táo và có lòng tự hào dân tộc dựa trên sự hiểu biết, bạn sẽ thấy đất nước ta hiện nay thua sút và lạc hậu rất nhiều. Và chỉ có cách nhìn vào sự thật những sai lầm yếu kém của đất nước và con người Việt Nam mà quyết tâm sửa đổi thì mới có thể cải thiện được tình hình. Sự tự tôn quá đáng hoặc ảo tưởng sức mạnh dân tộc bất chấp sự thật chỉ có thể đẩy đất nước này tới bờ vực thẳm nhanh hơn một chút thôi. So sánh tư duy logic tiếng Việt và tiếng Anh: Tôi là người học tiếng Anh từ nhỏ (4 tuổi đã bắt đầu), đã có một thời gian 6 năm sống ở Mỹ trong một môi trường hầu như không có người Việt và đã dạy tiếng Anh được 12 năm. Sở dĩ tôi phải nói điều này để các bạn hiểu rằng tiếng Anh đối với tôi gần như là một ngôn ngữ phổ thông chứ không phải là một ngoại ngữ. Hơn nữa, tôi học cử nhân và thạc sĩ ngành giảng dạy tiếng Anh cho người nước ngoài nên tôi rất chú trọng đến tư duy bên trong của các ngôn ngữ và sự tương quan của các ngôn ngữ với nhau. Điều này rất quan trọng đối với tôi vì nó giúp tôi hiểu được những vấn đề sau đây: 1. Tại sao người Việt bỏ rất nhiều thời gian để học tiếng Anh nhưng hiệu quả thực tế lại rất thấp? 2. Tại sao có những khái niệm rất đơn giản trong tiếng Anh nhưng rất khó giải thích trong tiếng Việt và ngược lại? 3. Tại sao nhiều người được xem là giỏi tiếng Anh ở Việt Nam vẫn mắc những lỗi rất cơ bản về dịch thuật? 4. Tại sao người Việt Nam ít khi chịu đọc thêm tài liệu hoặc thông tin bằng tiếng Anh để nhìn nhận vấn đề một cách khách quan và đa chiều hơn? Những vấn đề nói trên có thể sẽ không quan trọng với bạn nếu bạn chỉ là người học tiếng Anh ở mức độ giao tiếp, nhưng đối với một người nghiên cứu và giảng dạy ngôn ngữ đồng thời nghiên cứu về tâm lý học, chúng làm tôi mất ăn mất ngủ vì tôi muốn tìm cách để giúp các học viên của tôi tiếp cận tiếng Anh một cách logic và hiệu quả nhất. Để sử dụng tốt một ngôn ngữ, bạn phải hiểu rõ được tư duy logic của ngôn ngữ đó trong việc sử dụng văn phạm, cấu trúc ngữ pháp, từ vựng và cả phát âm. Nếu không làm được điều đó thì việc giảng dạy hoặc học tập một ngôn ngữ chỉ có thể dừng ở mức độ học thuộc lòng để đối phó chứ không thể đạt được sự thông thạo. Khi tiếng Anh là một ngôn ngữ mang tính chất giao tiếp quốc tế và người Việt Nam trên lý thuyết bỏ ra rất nhiều thời gian và tiền bạc để học tiếng Anh cả trong chương trình chính quy và ngoại khóa mà kết quả vẫn rất tệ, theo tôi đó là một sự lãng phí rất lớn. Không thông thạo được tiếng Anh, bạn chẳng những mất rất nhiều cơ hội trong công việc và học tập mà nó còn là một chướng ngại vật cực kỳ to lớn để tiếp nhận thông tin đa chiều cũng như kiến thức của nhân loại: cánh cửa dẫn tới tự do dân chủ. 1. Từ vựng tiếng Anh mô tả khái niệm chuẩn xác hơn tiếng Việt rất nhiều: Một trong những thử thách lớn nhất đối với những người sử dụng ngoại ngữ là sự hiểu biết về từ vựng vì có những từ có thể đồng nghĩa trong ngôn ngữ này lại hoàn toàn không đồng nghĩa trong ngôn ngữ kia. Đặc trưng của tiếng Anh là mỗi từ đều có một ý nghĩa rất chính xác và cụ thể, thể hiện đúng bản chất của về nghĩa mà tiếng Việt không có được. Tôi lấy ví dụ từ “gặp” trong tiếng Việt nếu được dịch sang tiếng Anh một cách hời hợt sẽ là “meet” nhưng trên thực tế có đến 4 từ khác nhau trong tiếng Anh để dịch một từ “gặp” trong tiếng Việt, và bốn từ này về ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Từ “meet” chỉ có thể dùng trong trường hợp hai người gặp nhau có một mục đích cụ thể nào đó vì thế nó không thể dùng trong trường hợp “hôm qua tôi tình cờ gặp anh ta ở ngoài đường” được. Đối với hành động “tình cờ gặp nhau ngoài đường”, người Anh-Mỹ dùng từ “see” đúng nghĩa là “chỉ nhìn thấy nhau”. Còn khi tôi nói “Tôi đang gặp rắc rối/khó khăn” thì cả hai từ “meet” và “see” đều sai mà phải dùng từ “encounter” với nghĩa “đối mặt với một điều/người mà mình không mong muốn”. Ví dụ thứ hai là từ “nhận ra” trong tiếng Việt khi dịch sang tiếng Anh sẽ có hai từ “realize” và “recognize” và hai từ này hoàn toàn không đồng nghĩa với nhau. “Realize” là “nhận ra một điều gì trước đây mình chưa từng có khái niệm về nó” ví dụ “I realized that my parents have sacrificed a lot for me” (Tôi chợt nhận ra/hiểu ra bố mẹ đã hi sinh rất nhiều cho tôi). Còn “recognize” nghĩa là “nhận ra một điều gì mình đã có khái niệm về nó từ trước” (tiền tố “re” có nghĩa là “again”, gốc từ Latin “cogn” có nghĩa là “nhận thức” và hậu tố “ize” để xác định đây là động từ). Vì vậy nếu bạn đưa một tấm ảnh cho ai đó xem và hỏi người ta có nhận ra người trong hình là ai không, bạn phải dùng từ “recognize” chứ không thể là “realize” được. Ví dụ thứ ba là cùng một từ “nuôi” trong tiếng Việt, tiếng Anh có sáu từ với khái niệm hoàn toàn khác nhau và không thể dùng thay thế cho nhau được và được chia thành hai cụm khái niệm lớn khác nhau: Cụm thứ nhất dành cho các loài vật bao gồm những từ: a) “raise”: nuôi một con vật để khai thác kiếm lợi từ nó như nuôi heo, nuôi bò, nuôi gà… b) “breed”: nuôi để làm giống, và c) “keep” : nuôi một con vật để làm cảnh. Cụm thứ hai dành cho con người bao gồm: a) “bring up” hoặc “rear” hoặc “raise”: dùng để chỉ việc nuôi dạy con cái, b) “support”: dùng để chỉ việc cung cấp tiền bạc cho một người không đủ khả năng tài chính (ví dụ: “He supported his younger brother through college” Anh ta nuôi em trai học đại học) và c) “take care of”: chăm sóc cha mẹ khi về già. Thử tưởng tượng nếu bạn không hiểu nghĩa những từ này mà cứ mặc định chúng là từ đồng nghĩa theo kiểu tiếng Việt rồi dịch cụm từ “nuôi cha mẹ” thành “keep my parents” hoặc “bring up my parents” thì kinh khủng tới mức nào. Những ví dụ mà tôi nêu ở trên là 3 trong hàng trăm nếu không muốn nói là hàng ngàn những ví dụ về sự chặt chẽ về ngữ nghĩa trong từ ngữ tiếng Anh và sự qua loa, hời hợt trong tiếng Việt về nghĩa từ. Nếu cần thiết tôi sẽ liệt kê cả một danh sách vài chục trang giấy. Và đó chỉ là ở mức độ từ ngữ thông dụng chứ chưa nói đến từ ngữ mang tính chất chuyên ngành hoặc hàn lâm. Sự chuẩn xác về ngữ nghĩa này khiến cho người sử dụng tiếng Anh ít khi nào hiểu sai bản chất của khái niệm được đề cập và rất khó chơi trò lập lờ đánh lận con đen đánh tráo khái niệm qua mặt người khác. 2. Từ ngữ trong tiếng Anh có những dạng thức khác nhau và từ loại khác nhau, không thể lẫn lộn: Từ ngữ trong tiếng Việt không có sự biến thể trong cùng một từ (số ít, số nhiều, dạng bị động, chủ động, tính từ, trạng từ, danh từ…) nhưng tiếng Anh thì một từ có nhiều biến thể dùng với những mục đích hoàn toàn khác nhau. Lấy ví dụ từ “hạnh phúc” trong tiếng Việt vừa có thể là tính từ, vừa có thể là danh từ và cũng có thể là trạng từ. Nhưng trong tiếng Anh thì không thể. Nếu bạn muốn dịch câu “Hạnh phúc không mua được bằng tiền” thì bạn phải hiểu rằng “hạnh phúc” ở đây là “happiness” (danh từ) chứ không phải là “happy” (tính từ). Còn muốn nói “một gia đình hạnh phúc” thì phải dùng từ “happy” (tính từ) để đặt trước “family”. Và nếu muốn dịch câu “họ sống với nhau rất hạnh phúc” thì phải dùng trạng từ “happily” chứ không phải là “happy” hoặc “happiness”. Thật là thảm họa cho ai học tiếng Anh mà không quan tâm tới loại từ mà chỉ hiểu sơ sài về nghĩa từ “hạnh phúc” là “happy”. Trong tiếng Việt chúng ta có thể nói “gà rán” hoặc “chảo rán” mà không hề cảm thấy có gì sai nhưng tiếng Anh thì không thể. Thứ nhất từ “rán” là “fry” vốn là động từ nên không có thể đặt trước danh từ “chicken” hay “pan” để làm một tổ hợp tính từ + danh từ. Để dùng từ “fry” làm tính từ, bạn phải chuyển nó thành dạng tính từ. Và việc chọn dạng tính từ thích hợp cũng không phải là dễ dãi sao cũng được vì dạng tính từ của từ “fry” có dạng V-ing (present participle) là “frying” để chỉ công dụng của một vật và dạng V3 (past participle) là “fried” để chỉ tính bị động của hành động. Nếu nói “chảo rán” thì bạn đang nói tới “công dụng của cái chảo” nên bắt buộc phải dùng là “frying pan”. Còn nếu bạn muốn nói về “gà rán” có nghĩa là “gà được/bị rán lên” thì bạn phải nói là “fried chicken” mới đúng. Khi sử dụng tiếng Việt, bạn chỉ đơn giản là ghép hai từ với nhau để tạo thành từ mới, nhưng khi bạn sử dụng tiếng Anh, bạn phải cân nhắc xem hai từ đó là loại từ gì, có đứng chung với nhau được hay không? Nếu từ loại đã phù hợp, bạn lại phải xét tiếp là từ đó được dùng ở dạng thức gì, có phù hợp với mục đích cần sử dụng hay không? Đó là cả một quá trình suy nghĩ logic, không thể hời hợt và tùy tiện. Có bạn sẽ nói rằng “từ đó giờ tiếng Việt dùng như vậy đấy rồi có chết ai đâu. Người Việt ai mà chả biết “gà rán” là “gà được rán lên”, còn “chảo rán” là “chảo dùng để rán.” Điều này đúng là không hại gì khi bạn chỉ sử dụng tiếng Việt mà không cần sử dụng tiếng Anh. Nhưng nếu bạn học tiếng Anh và sử dụng tiếng Anh thì bạn sẽ thấy ngay vấn đề của nó: a. Bạn không bao giờ sử dụng được tiếng Anh đúng cách để nói và viết vì bạn mặc kệ những nguyên tắc về từ vựng của tiếng Anh. Điều này cũng giống như bạn đến chơi nhà người khác nhưng bất chấp những nguyên tắc ứng xử của gia đình người ta mà bắt người ta phải hiểu mình. b. Bạn sẽ không bao giờ hiểu được tiếng Anh vì bạn không hiểu được mỗi dạng từ của cùng một từ đều có ý nghĩa khác nhau. Học những ngôn ngữ chịu ảnh hưởng của tiếng Latin như Anh, Pháp, Tây Ban Nha, bạn không thể chỉ cầm cuốn từ điển ra để học từ vựng một cách máy móc vì sự thay đổi dạng thức của một từ trong những ngữ cảnh khác nhau.

Một trong khái niệm đơn giản và logic nhất của tiếng Anh nhưng hầu hết người Việt sử dụng tiếng Anh thường khó có thể hiểu được thấu đáo và sử dụng chính xác đó là cách dùng những mạo từ “a, an, the” đứng trước danh từ. Luật sử dụng mạo từ trong tiếng Anh không khó, nó chủ yếu dựa trên hai yếu tố: a. Số của danh từ: số ít, số nhiều và không đếm được. b. Tính xác định của danh từ: xác định và không xác định. Quy tắc sử dụng mạo từ sẽ dựa trên sự kết hợp giữa hai yếu tố trên. Ví dụ: danh từ số ít sẽ có hai dạng là xác định và không xác định, danh từ số nhiều cũng sẽ có hai dạng xác định và không xác định, và danh từ không đếm được cũng vậy. a. Danh từ số ít và không xác định (một vật được nhắc đến một cách ngẫu nhiên, một cái bất kỳ trong nhiều cái cùng loại, một vật lần đầu tiên được người nói giới thiệu đến cho người nghe) thì bắt buộc phải sử dụng mạo từ “a” (nếu danh từ đó bắt đầu bằng một âm phụ âm) hoặc “an” (nếu danh từ đó bắt đầu bằng âm nguyên âm). b. Danh từ số ít và được xác định (vật mà cả người nói lẫn người nghe đều biết, cái duy nhất tại thời điểm nói, vật này đã được nhắc đến ít nhất một lần trước đó) thì bắt buộc phải dùng “the” trước danh từ đó. c. Danh từ số nhiều và danh từ không đếm được nếu không xác định (nói một cách tổng quát chung chung) thì không dùng mạo từ. d. Danh từ số nhiều và danh từ không đều được nếu xác định (những vật mà cả người nói lẫn người nghe đều biết, tất cả những cái tại thời điểm nói, những vật này đã được nhắc đến ít nhất một lần trước đó) thì bắt buộc phải dùng “the” trước nó. Khi người Việt dùng danh từ, người nói và người nghe sẽ tự hiểu rằng danh từ đó là số ít hay số nhiều hay không đếm được và có xác định hay không. Vì sự “tự hiểu” này sẽ có rất nhiều trường hợp ý của câu bị hiểu sai một cách vô tình hoặc cố ý. Trong tiếng Anh thì khi nói, người nói phải sử dụng đúng mạo từ để người nghe không thể hiểu lầm hoặc tự đoán rằng người nói muốn nói gì. Có nghĩa là danh từ trong câu tiếng Anh khi nói phải chính xác tuyệt đối về số và tính xác định của nó. Và chính điều này khiến cho việc sử dụng mạo từ trong tiếng Anh đối với người Việt là một điều hết sức khó khăn. Tôi sẽ giải thích đơn giản cho các bạn biết bằng những ví dụ cụ thể nhé: a. Trong tiếng Việt, câu “Đưa cho tôi cái ghế” sẽ được hiểu theo hai cách: người nghe sẽ đưa cho người nói một cái ghế bất kỳ nếu trong phòng có từ hai chiếc ghế trở lên hoặc người nghe sẽ hiểu được rằng người nói muốn cái ghế nào và đưa cho người nói cái ghế mà anh ta muốn. Trong tiếng Anh, hai ý này không thể viết bằng một câu mà phải viết bằng hai câu riêng biệt. Nếu anh muốn tôi đưa cho anh một cái ghế bất kì (không xác định) thì anh phải nói là “Give me A chair” còn nếu anh muốn tôi đưa cho anh cái ghế mà anh muốn (xác định) thì anh phải nói là “Give me THE chair”. Không có chuyện trong tiếng Anh, một người nói với người kia “Give me chair” (không có mạo từ) thì người kia tự động hiểu đúng là người kia muốn gì. b. Nếu bạn dịch câu “Anh ấy phải bán xe để trả nợ” sang tiếng Anh bạn sẽ dịch như thế nào? Tiếng Anh sẽ không có một cách dịch chung mà sẽ tùy theo trường hợp mà sẽ có những cách dịch khác nhau dựa vào tính xác định và số của hai danh từ “xe” và “nợ”: Nếu anh ta bán chiếc xe anh ta đang sử dụng và đó là chiếc xe duy nhất thì từ “xe” phải dịch là “THE car”. Nếu anh ta có nhiều chiếc xe và bán bớt đi một chiếc trong số đó thì “xe” sẽ dịch là “A car”. Nếu anh ta phải bán đi tất cả những chiếc xe mà anh ta có thì “xe” phải dịch là “THE cars”. Nếu anh ta chỉ có một món nợ thì chữ “nợ” sẽ được dịch là “the debt”. Nếu anh ta chỉ có trả được một trong những món nợ mà anh ta vay thì “nợ” trong câu này sẽ là “a debt”. Còn nếu anh ta bán xe để trả hết tất cả những món nợ của anh ta thì “nợ” sẽ được dịch là “the debts”. Bạn nào có một chút khái niệm về toán tổ hợp sẽ thấy rằng nếu kết hợp hai tổ hợp “xe” và “nợ” lại với nhau chúng ta sẽ viết được tới 9 câu khác nhau. 1. He must sell THE CAR to pay THE DEBT. (Anh ta phải bán chiếc xe đang chạy để trả món nợ duy nhất) 2. He must sell THE CAR to pay A DEBT. (Anh ta phải bán chiếc xe đang chạy để trả một trong những món nợ của mình). 3. He must sell THE CAR to pay THE DEBTS. (Anh ta phải bán chiếc xe đang chạy để trả hết những khoản nợ của mình) 4. He must sell A CAR to pay THE DEBT. (Anh ta phải bán một trong những chiếc xe anh ta có để trả món nợ duy nhất). 5. He must sell A CAR to pay A DEBT. (Anh ta phải bán một trong những chiếc xe anh ta có để trả một trong những món nợ của mình) 6. He must sell A CAR to pay THE DEBTS. (Anh ta phải bán một trong những chiếc xe anh ta có để trả những khoản nợ.) 7. He must sell THE CARS to pay THE DEBT. (Anh ta phải bán tất cả những chiếc xe mình có để trả món nợ duy nhất). 8. He must sell THE CARS to pay A DEBT. (Anh ta phải bán tất cả những chiếc xe mình có để trả một trong những món nợ của mình). 9. He must sell THE CARS to pay THE DEBTS. (Anh ta phải bán tất cả những chiếc xe mình có để trả hết những khoản nợ). Bây giờ hãy thử dịch câu “Tôi đi đến nhà sách để mua sách” sang tiếng Anh nhé. Sẽ có bao nhiêu khả năng? c. Khi bạn nói “Chúng ta không thể sống thiếu nước” thì từ “nước” ở đây được hiểu là danh từ không đếm được và là một khái niệm chung nên sẽ không dùng mạo từ. Do đó câu này sẽ dịch thành “we cannot live without WATER”. Còn khi bạn nói “Đừng uống nước trong cái ly đó” thì từ “nước” trong trường hợp này là danh từ không đếm được và xác định rõ ràng (nước trong cái ly đó chứ không phải là nước ở nơi khác). Do đó câu này sẽ được dịch thành “Don’t drink THE WATER in that cup”. Do logic trong tiếng Việt không có những khái niệm “xác định” và “không xác định” đối với danh từ nên việc sử dụng mạo từ đúng trong tiếng Anh là một thử thách lớn cho người học tiếng Anh kể cả những người học lâu năm nhưng không quan tâm đến nguyên tắc này. Người Việt sử dụng danh từ thường mắc những lỗi kinh điển về mạo từ sau: a. Không dùng mạo từ “a, an, the” trước danh từ số ít. b. Dùng “the’ tùy tiện theo kiểu thấy thích thì dùng, không thì thôi. c. Dùng danh từ số ít trong những trường hợp đáng lẽ phải dùng số nhiều. Việc sử dụng sai mạo từ trong tiếng Anh khiến cho nghĩa câu bị hiểu sai nghiêm trọng hoặc câu thậm chí không có nghĩa. Lúc còn ở Việt Nam, tôi cũng mắc những lỗi sai sử dụng mạo từ một cách tùy hứng vì không hiểu được tư duy logic của việc dùng mạo từ. Giáo viên tiếng Anh người Việt thường giảng rất sơ sài là “a, an” dành cho danh từ không xác định, còn “the” dành cho danh từ xác định nhưng chính họ cũng không hiểu thế nào là xác định và không xác định, còn tới danh từ không đếm được thì nhiều người bỏ qua không giảng vì không có khái niệm này. Khi dạy ngữ pháp, tôi dạy rất kỹ về mạo từ, cho rất nhiều ví dụ nhưng hầu hết học viên của tôi sau khi học xong đều không áp dụng được vì ít ai chịu tư duy về tính xác định của danh từ mà chọn mạo từ thích hợp. Phần lớn sẽ nghĩ theo kiểu tiếng Việt không cần tới mạo từ, mặc kệ người nghe hoặc người đọc hiểu sao thì hiểu. Và khi đọc hoặc nghe người bản xứ nói tiếng Anh, người Việt cũng thường không chú ý đến cách dùng mạo từ trước danh từ để hiểu đúng ý mà người kia muốn diễn đạt. Đây là một trở ngại lớn về mặt tư duy khiến cho việc học tiếng Anh của người Việt không hiệu quả nếu chỉ học thuộc lòng mà không suy luận.

Khái niệm “thì” (tense) là một khái niệm gắn liền với cách sử dụng động từ trong tiếng Anh và cũng là một trong những khái niệm cơ bản trong tiếng Anh. Các thì trong tiếng Anh được công thức hóa nên việc nhớ công thức của thì không phải là quá khó. Tuy nhiên, đối với đại đa số người Việt học tiếng Anh thì cho dù nhớ công thức của thì, việc sử dụng đúng thì khi nói và viết lại là một chuyện khác. Với bài viết này, tôi hi vọng những bạn học tiếng Anh sẽ hiểu được nguyên tắc tư duy khi dùng thì trong tiếng Anh để có thể sử dụng thì một cách hiệu quả. Trước hết, một thì trong tiếng Anh luôn bao gồm có hai phần: thời gian (time) và bản chất (nature) của hành động. Thời gian (time) gồm có: past (quá khứ), present (hiện tại) và future (tương lai). Còn bản chất (nature) thì gồm có: simple (đơn), tiếp diễn (continuous), hoàn thành (perfect) và hoàn thành tiếp diễn (perfect continuous). Khi kết hợp time và nature thì sẽ được tense. Như vậy sẽ có 12 thì (3x4) trong tiếng Anh. Vấn đề là trong tiếng Việt, khi nói về một hành động chúng ta chỉ nghĩ đơn giản rằng hành động đó đã, đang hoặc sẽ xảy ra, tức là chú trọng yếu tố “time” của hành động nhưng lại không có khái niệm về bản chất của hành động trong thời gian đó xảy ra như thế nào. Trong khi đó, đối với thì của tiếng Anh, yếu tố ”time” chỉ là yếu tố mang tính chất tương đối còn yếu tố “nature” mới là yếu tố cốt lõi. Do đó, nếu học thì tiếng Anh mà chỉ chú trọng vào yếu tố “time” mà không hiểu hoặc không coi trọng yếu tố “nature” sẽ không bao giờ dùng thì đúng được. a. Nếu hiểu từ “Continuous” là “tiếp diễn” theo nghĩa là “đang diễn ra” thì sẽ không chính xác. Vì nếu bạn nói “present continuous” là hành động đang diễn ra ở hiện tại thì còn chấp nhận được chứ nếu nói “past continuous” là “đã đang diễn ra” và “future continuous” là “sẽ đang diễn ra” thì nghe mâu thuẫn quá. “Continuous” hiểu cho đúng là “hành động diễn ra theo khuynh hướng kéo dài trong một khoảng thời gian”. Nếu bạn suy nghĩ theo logic này thì khi muốn nói về một hành động đã diễn ra trong quá khứ và muốn nhấn mạnh sự kéo dài của nó, bạn sẽ dùng thì “past continuous”. Ví dụ khi tôi muốn dịch câu “tôi đã làm việc suốt ngày hôm qua” thay vì dùng thì simple past (I worked all day yesterday), tôi sẽ dùng past continuous để nhấn mạnh vào hành động kéo dài (I was working all day yesterday) sẽ hiệu quả hơn. Tương tự, để diễn tả một hành động sẽ diễn ra trong tương lai và kéo dài trong một khoảng thời gian, tôi sẽ dùng “future continuous.” (I will be sleeping this whole weekend). Tất nhiên thì “present continuous” dùng để diễn tả hành động đang diễn ra trong thời điểm nói. b. Khái niệm “perfect” được dịch sang tiếng Việt là “hoàn thành” cũng là một cách dịch khá hời hợt thiếu chính xác vì nếu bạn nói “past perfect” là “quá khứ hoàn thành” sẽ là dư thừa vì hành động nếu xảy ra trong quá khứ thì coi như đã hoàn thành, còn nếu nói “future perfect” là “tương lai hoàn thành” thì lại tối nghĩa vì “tương lai” chưa xảy ra, làm sao có thể “hoàn thành” được? “Perfect” nếu muốn hiểu đúng thì phải hiểu là “hoàn tất trước một thời điểm”. Một hành động nếu dùng “past perfect” để diễn đạt sẽ có ý nhấn mạnh rằng hành động này “diễn ra trước một hành động hoặc một mốc thời gian trong quá khứ”. Ví dụ như để nói rằng: “Anh ấy đã bỏ đi trước khi tôi đến”, người Anh/Mỹ sẽ dùng thì “past perfect” cho hành động “anh ấy đã bỏ đi” vì nó diễn ra trước hành động “tôi đến”. Sẽ không quá khó hiểu khi bạn áp dụng cách hiểu này vào “future perfect” vì thì này diễn tả một hành động hoàn thành trước một hành động khác hoặc một mốc thời gian trong tương lai. Ví dụ: “Em tôi sẽ tốt nghiệp trước năm 2021” hoặc “Tôi sẽ hoàn thành công việc này trước khi anh ta quay trở lại”. Riêng với thì “present perfect” thì hơi khác một tí vì nó được dùng khi người nói muốn ám chỉ hoặc nhấn mạnh hành động trong quá khứ đã xảy ra được bao lâu so với hiện tại. Ví dụ “Anh ta đã phải chịu đựng căn bệnh này hơn một năm rồi” (He has suffered from this disease for more than a year” hoặc “Tôi chưa từng gặp lại anh từ năm ngoái” (I haven’t seen him again since last year). c. Khái niệm “perfect continuous” dùng để diễn tả một việc đã xảy ra trước (perfect) nhưng vẫn kéo dài cho tới khi hành động thứ hai diễn ra (continuous). Ví dụ “anh ta đã làm việc ở đây cho tới khi tôi thay thế vị trí của anh ta vào năm ngoái” (He had been working here until I replaced him) (past perfect) hoặc “Tôi đã chờ ở đây hơn 2 tiếng nhưng vẫn chưa thấy ai tới” (I have been waiting here for two hours but no one showed up yet”. d. Riêng về khái niệm “simple” (đơn) là một từ không dùng để chỉ cách thức diễn ra của hành động mà dùng để ám chỉ công thức của những thì “simple” đơn giản hơn những thì khác (không cần mượn trợ động từ và dạng của động từ chính đơn giản hơn ở thể xác định). Rất hiếm giáo viên Việt Nam khi dạy thì hiểu được nghĩa của từ “simple” này. Chính vì vậy thì “present simple” thường bị hiểu sai là miêu tả một hành động “đơn giản” ở hiện tại (không có khái niệm “hành động đơn giản” trong tiếng Anh) trong khi đó, thì này dùng để diễn tả một thói quen hoặc sự thật hiển nhiên không bị ràng buộc về yếu tố thời gian. Dĩ nhiên vẫn còn nhiều cách dùng khác cho những thì nói trên nhưng nếu bạn hiểu được logic cơ bản đằng sau các thì thì việc chọn lựa thì đúng để diễn đạt trong tiếng Anh sẽ chính xác và hiệu quả hơn. Ngoài ra còn có những dạng thì sử dụng để chỉ sự giả định của hành động (hành động đó trên thực tế không xảy ra) dùng với các mẫu câu điều kiện “if”. Nếu chỉ căn cứ vào yếu tố “time” thì bạn sẽ không hiểu được tại sao “present perfect” hoặc “present perfect continuous” lại sử dụng để diễn tả hành động trong quá khứ chứ không phải là hành động trong hiện tại và khi muốn diễn tả hành động diễn ra ở hiện tại thì bạn lại chọn “present simple” vốn không liên quan gì đến hiện tại cả. Một trở ngại nữa về tư duy logic của tiếng Việt khi áp dụng để hiểu thì trong tiếng Anh là cấu trúc thì của tiếng Anh đòi hỏi sử dụng đúng “dạng” của động từ. Một động từ trong tiếng Anh khi chia thì sẽ rơi vào những dạng như sau: a. Present form: là động từ dạng nguyên mẫu dùng với các chủ ngữ “I, you, we, they” và dạng thêm “s/es” khi dùng với các chủ ngữ “he, she, it” ở thì present simple. b. Present participle form: là động từ dạng hiện tại phân từ V-ing, được dùng cho các thì mang tính chất “continuous”. c. Past simple form: là dạng quá khứ đơn của động từ (V-ed đối với động từ có quy tắc hoặc cột thứ hai đối với động từ bất quy tắc) được dùng cho thì past simple. d. Past participle form: là dạng quá khứ phân từ (V-ed đối với động từ có quy tắc hoặc cột thứ 3 đối với động từ bất quy tắc) được dùng cho những thì mang tính chất “perfect”. Sự chặt chẽ này khiến cho người sử dụng tiếng Anh chỉ cần nhìn vào trợ động từ và dạng của động từ chính trong câu thì có thể hiểu chính xác hành động đó diễn ra như thế nào và khi nào (mục đích của thì). Sẽ rất khó hiểu lầm về ý của người nói hoặc người viết khi họ chọn cách dùng một thì để diễn đạt ý của mình. Trong khi đó động từ trong tiếng Việt không có những dạng khác nhau. Để diễn đạt ý nghĩa của thì, người sử dụng sẽ kết hợp một cách lỏng lẻo những trạng từ “sẽ”, “đã”, “đang” hoặc “rồi”vào trước động từ đó hoặc thậm chí là không có cả những từ này mà người nghe hoặc người đọc phải tự hiểu rằng hành động đó xảy ra hay chưa. Ví dụ: Khi tôi nói “Tôi gặp anh ta ngày hôm qua” thì người nghe sẽ hiểu là hành động diễn ra rồi căn cứ vào trạng từ chỉ thời gian “ngày hôm qua” chứ không phải căn cứ vào dạng của động từ “gặp”. Tương tự, người nghe sẽ căn cứ vào trạng từ “rồi” trong câu “tôi ăn sáng rồi” để hiểu rằng hành động “ăn sáng” đã diễn ra trong quá khứ. Nhưng vấn đề là những từ “đã, sẽ, rồi, đang” hoặc những trạng từ chỉ thời gian “hôm qua, tuần tới, ngày mai” không phải lúc nào cũng xuất hiện trong câu tiếng Việt nên việc đoán hành động xảy ra chưa hay rồi đối với người nghe sẽ rất khó khăn. Ví dụ khi tôi nói “tôi ăn sáng lúc 8 giờ”, người nghe sẽ dựa vào ngữ cảnh mà hiểu rằng hành động ăn sáng đã xảy ra (nếu thời điểm nói là sau 8 giờ) hoặc chưa xảy ra (nếu thời điểm nói là trước 8 giờ) hoặc cũng có thể hiểu đây là một thói quen lặp đi lặp lại lúc 8 giờ của người nói nếu không dựa vào yếu tố thời gian. Ngay cả một câu được hiểu trong tiếng Việt là đã xảy ra rồi trong quá khứ “Tôi đã làm việc ở đây hai năm” cũng có thể diễn giải thành ba câu với ý nghĩa hoàn toàn khác nhau trong tiếng Anh: a. “I worked here for two years” với ý nói “trước đây tôi đã làm việc ở đây hai năm, nhưng bây giờ thì không còn nữa.” b. “I have worked here for two years” với ý “tính tới thời điểm này, tôi đã làm việc ở đây được 2 năm”. c. “I have been working here for two years” với ý “tính tới thời điểm này tôi đã làm việc ở đây được 2 năm và hiện vẫn đang làm.” Việc không chia động từ trong tiếng Việt cũng khiến cho người Việt học tiếng Anh không chú tâm tới logic chia động từ của ngôn ngữ này mà theo quán tính sẽ dùng luôn động từ nguyên mẫu vào câu bất chấp thì đó là thì gì. Rất nhiều người Việt quên không thêm “s” vào sau động từ ngôi thứ ba số ít khi dùng nó với chủ ngữ “he, she, it” ở hiện tại đơn cũng như không chia động từ sang dạng quá khứ khi kể lại những chuyện mình đã trải qua. Có người sẽ cho rằng tiếng Việt như vậy đơn giản hơn nhiều, không cần nhớ nhiều dạng động từ làm gì cho mệt. Câu trả lời của tôi là thế này: “Nếu anh chấp nhận việc mặc cùng một bộ quần áo cho tất cả những dịp đi làm, đi chơi, đi dự tiệc, ở nhà và lên giường ngủ thì đúng là việc không chia động từ cho những trường hợp khác nhau thì đối với anh không có gì gọi là quan trọng cả.” Tôi vẫn còn một bài viết phân tích về ngôn ngữ nữa trước khi chuyển sang phân tích những khía cạnh khác như lịch sử, tín ngưỡng, tư tưởng, văn hóa và giáo dục. Hi vọng các bạn kiên nhẫn theo dõi và khoan kết luận gì trước khi đọc hết series dài tập này. Rất cảm ơn sự ủng hộ của các bạn với những bài viết của tôi về những chủ đề khá khó đọc như thế này.

Khi chúng ta chỉ sử dụng tiếng mẹ đẻ ở mức độ giao tiếp thông thường mà không có cơ hội đối chiếu ngôn ngữ đó với những ngôn ngữ khác hoặc sử dụng nó cho những mục đích tra cứu hoặc học thuật, chúng ta sẽ hiếm khi phát hiện hoặc quan tâm đến những lỗ hổng về mặt ngữ nghĩa hoặc ngữ pháp của thứ tiếng mà chúng ta sử dụng hàng ngày. Nhưng nếu bạn phải làm việc với ngôn ngữ thường xuyên để dịch thuật, nghiên cứu hoặc giảng dạy, bạn sẽ phát hiện ra nhiều vấn đề về tính logic của tiếng Việt so với những ngôn ngữ khác. Sở dĩ tôi nói hơi nhiều về ngôn ngữ trong loạt bài viết này vì ngôn ngữ là cách con người thể hiện tư duy của mình. Nếu tư duy của bạn không sâu sắc và chặt chẽ, ngôn ngữ của bạn cũng thế. Ngôn ngữ cũng ảnh hưởng ngược lại đến tư duy của người sử dụng nó vì khi bạn đã quen với việc nói hoặc viết một ngôn ngữ nào đó, bạn sẽ quen luôn với cách tư duy của ngôn ngữ đó. Và khi bạn áp dụng tư duy này vào việc suy luận hoặc tiếp cận một ngôn ngữ khác, bạn sẽ bị một rào cản rất lớn. Bài viết này sẽ kết thúc mảng ngôn ngữ trong chủ đề “người Việt hời hợt” để có thể phân tích những vấn đề khác trong những bài viết sau. Thật ra, vẫn còn rất nhiều vấn đề về ngôn ngữ để nói nhưng tôi không muốn đi quá sâu vì cũng không cần thiết. Bài viết này tôi sẽ tập trung phân tích một số điểm thiếu logic trong bản thân ngôn ngữ tiếng Việt. Tôi lúc trước cũng không nhận ra những vấn đề này cho tới khi bản thân mình dạy tiếng Việt cho người nước ngoài. Và quả thật, chúng khiến tôi có một cách nhìn hoàn toàn mới về tính logic của tiếng Việt. Bài viết này thay vì sử dụng một thái độ khẳng định, tôi sẽ viết theo hướng đặt ra những câu hỏi và rất mong muốn nhận được những câu trả lời thuyết phục. 1. Trật tự các từ trong tiếng Việt khá lỏng lẻo: Đối với những ngôn ngữ mang tính logic cao, mỗi một từ ở trong câu đều có một vị trí và chức năng nhất định, không thể tùy tiện thêm vào hoặc bỏ ra hoặc thay đổi vị trí. Tiếng Việt thì khác, có nhiều trường hợp những thành phần trong câu có thể thêm bớt hoặc thay đổi vị trí mà vẫn không ảnh hưởng đến ý nghĩa của câu. Ví dụ tôi nói: “Tôi bị nhức đầu” hay “đầu tôi bị nhức” hoặc “tôi nhức đầu” hoặc “đầu tôi nhức” thì nghĩa của câu này vẫn không có gì thay đ���i. Khi viết câu này sang tiếng Anh, tôi chỉ có thể viết rằng: “I have a headache” (tôi bị nhức đầu) hoặc “My head aches/hurts” (đầu tôi bị đau). Nếu hiểu một cách sơ sài hoặc không nắm vững cách dùng trong tiếng Anh, người Việt thường sẽ sử dụng động từ “to be” để dịch từ “bị” hoặc “được” vì được dạy rằng “to be + past participle” có nghĩa là “bị” hoặc “được”. Vì thế nếu dịch thành “I am headache” thì câu này không có nghĩa vì “headache ở đây là danh từ chứ không phải động từ hoặc tính từ. Còn nếu dịch là “My head is hurt” thì nghĩa của nó lại là “Đầu tôi bị chấn thương” không hề cùng nghĩa với “My head hurts” (đầu tôi bị đau). Tương tự, tiếng Việt có thể đảo thứ tự danh từ và tính từ trong một số trường hợp nhưng không có logic cụ thể cho việc đảo ngữ này. Ví dụ, ta có thể nói “ngựa trắng” theo kiểu thuần Việt gồm hai từ thuần Việt ghép lại với nhau theo thứ tự danh từ đứng trước tính từ hoặc “bạch mã” theo kiểu Hán Việt với hai từ Hán Việt ghép với nhau theo thứ tự tính từ đứng trước danh từ. Nhưng ta vẫn có thể nói là “ngựa bạch” gồm một từ thuần Việt ghép với một từ Hán Việt theo nguyên tắc ghép từ thuần Việt (danh từ trước tính từ) mà không có lý do cụ thể để giải thích cho sự ghép từ này. Ngược lại, tổ hợp từ “trắng mã”, “bạch ngựa” hay “mã trắng” đều không được chấp nhận trong tiếng Việt. Phải chăng tổ hợp từ “ngựa bạch” được chấp nhận bởi vì đây là một cách nói thuận miệng và nghe thuận tai chứ không có một logic nào xác đáng? Vì nếu đã là logic thì nó phải được áp dụng cho tất cả các trường hợp chứ không phải ngoại lệ. 2. Tiếng Việt có nhiều từ đồng nghĩa nhưng không dùng được để thay thế nhau: Trong tiếng Anh, những từ được gọi là từ đồng nghĩa (synonym) phải thỏa mãn ít nhất hai điều kiện sau: a. Cùng từ loại b. Luôn luôn thay thế cho nhau được trong mọi ngữ cảnh. Còn đối với những trường hợp những từ ngữ có nghĩa gốc giống nhau nhưng chỉ được sử dụng ở những ngữ cảnh đặc trưng thì được gọi là từ gần nghĩa (connotation). Trong tiếng Việt thì khác, một từ có thể có nhiều từ cùng nghĩa nhưng vấn đề là những từ cùng nghĩa này chỉ được dùng cho một ngữ cảnh nhất định mà không thể thay thế cho nhau. Ví dụ cùng một từ “đen” nhưng khi dùng cho những loài vật khác nhau thì chúng ta lại dùng những từ khác nhau ví dụ mèo thì mèo mun, ngựa thì ngựa ô, chó thì chó mực. Bỏ qua những giải thích rằng đây là sự đa dạng và phong phú của ngôn ngữ vì đây không phải là logic mà tôi muốn tìm kiếm, câu hỏi của tôi đặt ra là liệu có logic nào cho việc tạo nên những tổ hợp từ như vậy hay chỉ là sự gán ghép tùy tiện để hình thành chúng. Và nếu “đen”, “ô”, “hắc”, “mực”, “mun” đều chỉ màu đen (không phải dùng để chỉ những sắc thái khác nhau của màu đen) thì tại sao chúng không thể dùng để thay thế nhau trong những tổ hợp từ nói trên? 3. Mạo từ và đại từ trong tiếng Việt mang tính định kiến sâu sắc: Trong bài viết lần trước tôi đã đề cập tới việc người Việt gặp khó khăn trong cách sử dụng mạo từ tiếng Anh (a, an, the, không có mạo từ) do không hiểu được quy tắc số ít, số nhiều, đếm được, không đếm được và xác định hoặc không xác định. Đây là một nguyên tắc nhất quán và không mang tính chất định kiến. Ngược lại khi tôi dạy tiếng Anh cho người nước ngoài, tôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc giải thích cho họ hiểu tại sao tiếng Việt lại có những mạo từ và đại từ mang tính định kiến phong phú đến như thế. Cùng là một danh từ “vua” nhưng nếu bạn dùng mạo từ “vị” hoặc “đức” trước nói, người đọc hoặc nghe sẽ mặc định rằng đây là một ông vua tốt, nhân từ. Còn nếu bạn dùng “lão” hay “tên” trước nó thì mặc nhiên người đọc hoặc nghe sẽ nghĩ đây là một ông vua tồi tệ. Cũng là “lính” nhưng “tên lính” hay “thằng lính” thì xấu, ắt hẳn thuộc về phe địch còn “anh lính” hoặc “người lính” thì sẽ tốt, là người của phe ta. Trong tiếng Anh, đại từ “he” dùng để chỉ một người thuộc phái nam, “she” dùng để chỉ một người thuộc phái nữ, còn “they” chỉ một nhóm người. Những từ này không hề có thành kiến với người được nhắc đến. Nhưng “he” khi dịch sang tiếng Việt sẽ trở thành “ông ấy”, “anh ấy”, “ngài ấy”, “thằng ấy”, “lão ấy”, “tên ấy”, “hắn”…. “she” trở thành “cô ấy”, “nàng”, “chị ấy”, “bà ấy”, “mụ ấy”, con mẹ đó”… và “they” có thể là “họ”, “bọn họ”, “bọn chúng”, “lũ ấy”… tùy theo tình cảm mà người nói hoặc viết dành cho ngôi thứ ba được đề cập. Tôi không phủ nhận tính đa dạng và sắc thái biểu cảm của những từ trên nhưng nếu xét về góc độ logic, người viết hoặc người nói có thể vô tình hoặc cố ý ảnh hưởng đến khả năng tự tư duy và nhận định của người nghe và người đọc khi dùng những mạo từ hoặc đại từ mang nặng tính định hướng. Ví dụ khi nghe nói “tên nhà giàu” hoặc “mụ dì ghẻ” thì người nghe hoặc người đọc vô tình sẽ bị dẫn dắt theo hướng rằng đây là những kẻ xấu, kẻ ác mà bỏ qua những yếu tố khách quan khác về tính cách của những người được đề cập. Đây là một điều hết sức nguy hiểm khi dạy văn học và lịch sử bằng tiếng Việt. Làm sao ta có thể dạy cho trẻ em công tâm nhận xét về nhân vật “MỤ dì ghẻ” trong truyện Lọ Lem (trong tiếng Anh, bạn hoàn toàn có thể đọc và nhận xét về “the stepmother” mà không bị chi phối ngay từ đầu)? Làm sao chúng ta có thể công bằng với lịch sử khi nói về sự hi sinh của “NGƯỜI lính cụ Hồ” nhưng lại nói về cái chết “TÊN lính Ngụy”? Với tầng suất lặp đi lặp lại của những cách dùng mạo từ và đại từ nói trên, người Việt Nam thường có khuynh hướng có thành kiến với một số danh từ bản thân nó không hề có nghĩa tốt hay xấu như “dì ghẻ” hay “nhà giàu”, “địa chủ” mà thiếu sự đánh giá khách quan. 4. Nói tắt gây tai hại: Có lần một người Mỹ nhờ tôi giải thích câu thành ngữ “chó treo, mèo đậy” ra tiếng Anh và tôi giải thích rằng: “thức ăn nếu muốn chó không đụng tới thì phải treo lên, còn đối với mèo thì phải đậy lại”, người này ôm đầu thốt lên: “Nói tắt kiểu đó thì tao chịu, không thể nào hiểu được”. Thật sự, những người chưa từng nghe qua câu này hoặc được giải thích sẽ có thể không hiểu hoặc hoàn toàn hiểu sai khi cấu trúc của câu thành ngữ này được tối giảng và thay đổi thứ tự đến mức không thể hiểu nó nói gì. Không chỉ có những câu thành ngữ mà trong cách nói chuyện hàng ngày, chúng ta có khuynh hướng nói tắt bất chấp ngữ nghĩa và ngữ pháp miễn sao thuận miệng và người khác vẫn hiểu. Có một phần yếu tố vùng miền trong những cách nói tắt, nói rút gọn. Ví dụ người miền Bắc nói “áo (để giữ) ấm” thì miền Nam lại gọi đó là “áo (mặc cho khỏi) lạnh” và thế là “áo ấm” và “áo lạnh” trở thành hai từ đồng nghĩa mặc dù “lạnh” và “ấm” hoàn toàn trái nghĩa. Miền Bắc có từ “kẻo” mang nghĩa “để không” ví dụ “Đi cẩn thận kẻo ngã” (Đi cẩn thận để không ngã) thì miền Nam lại có khuynh hướng bỏ bớt từ “không” trong cụm “để không” khi nói “Đi cẩn thận để té” hoặc “mặc thêm cái áo vô để lạnh”. Cách nói này nếu người nghe đã quen vẫn hiểu đúng nghĩa nhưng đối với người nước ngoài, nó gây ra sự hoang mang vô cùng (tại sao lại phải đi cẩn thận ĐỂ té? Hoặc tại sao phải mặc thêm cái áo vào ĐỂ lạnh?). Miền Bắc rút gọn cụm từ “giấy dùng để chùi miệng sau khi ăn” thành “giấy ăn” (miền Nam gọi là “khăn giấy”) khiến cho nhiều người nếu không phải ở miền Bắc sẽ nghĩ rằng “giấy này dùng để ăn”. Một trong những nguyên nhân khiến người Việt Nam học tiếng Anh rất khổ sở khi học về giới từ (preposition) vì trong tiếng Việt, giới từ cũng có khuynh hướng bị lượt bỏ rất nhiều. Ví dụ “đi để làm việc” hoặc “đi để chơi” sẽ được nói gọn thành “đi làm” và “đi học”. “Đi đến Châu Âu” sẽ được nói gọn thành “đi Châu Âu” và “đi bằng xe máy” sẽ được nói gọn thành “đi xe máy”. Lưu ý rằng những trường hợp này giới từ “để” ,”tới” và “bằng” đều có ý nghĩa khác nhau nhưng đều được tùy tiện giản lược trong khi trong tiếng Anh, những giới từ này không thể lượt bỏ. 5. Sự thiếu nhất quán về phương hướng trong tiếng Việt: Trong tiếng Anh, hai chữ “here” (ở đây) và “there” (ở đó) được hiểu rất nhất quán: ngay trước mặt người nói hoặc ngay tại chỗ hai người đối thoại đang đứng thì dùng “here” còn ngoài phạm vi đó thì dùng “there”. Trong tiếng Việt, thay vì nói“bạn đặt nó ở đằng kia”, một người vẫn có thể chỉ tay đến một nơi khác và bảo người kia: “bạn đặt nó ở đây này!” (“Ở đây” được hiểu là nơi mà người nói chỉ tới). Nếu dịch câu này sang tiếng Anh thành “You can put it HERE”, người nghe sẽ đặt món đồ đó ngay trước mặt bạn. Hoặc khi bạn chỉ vào một tấm ảnh chụp một nơi nào đó và nói rằng: “Tôi đã từng tới đây” thì người nghe sẽ hiểu rằng bạn đã từng tới nơi trong ảnh. Còn trong tiếng Anh, bạn phải nói “tôi đã từng tới ĐÓ” vì khi bạn nói “Tôi đã từng tới ĐÂY”, người nghe sẽ hiểu rằng bạn đã từng tới nơi mà cả hai đang ngồi. Sự thiếu nhất quán giữa “đây” và “đó” trong tiếng Việt gây rất nhiều phiền phức khi diễn đạt sang tiếng Anh và gây ra sự bối rối của cả người nói lẫn người nghe và kéo theo nhiều khái niệm khác cũng bị hiểu sai. Ví dụ “this” (cái này) và “these” (những cái này) dùng để chỉ vật ngay trước mặt (tương ứng với “here”) và “that” (cái kia) và “those” (những cái kia) dùng để chỉ vật cách xa mình (tương ứng với “there”) cũng rất hay bị người Việt dùng nhầm lẫn khi nói tiếng Anh. Thử nghĩ bạn đi nước ngoài mua sắm, người bán hàng sẽ rất bối rối khi bạn không nhận cái áo mà người ấy đưa cho bạn và chỉ vào một chiếc áo khác rồi bảo: “I want THIS one please” thay vì nói rằng “I want THAT one”. Người miền Nam thường hay nói “ở dưới quê lên tỉnh” hoặc “dưới quê lên thành phố”. Nhưng cách nói này nếu dịch sang tiếng Anh sẽ gây khó hiểu vì “ở dưới đi lên” chỉ có nghĩa khi hai nơi này có vị trí địa lý chênh lệch về độ cao vật lý. Ví dụ, bạn có thể nói từ Sài Gòn lên Đà Lạt vì Sài Gòn rõ ràng thấp hơn Đà Lạt nhưng nếu bạn nói ở Bến Tre hoặc Cần Thơ lên Sài Gòn. Thật ra cách nói này ảnh hưởng cách nói ngày xưa “thượng kinh” có nghĩa là “lên kinh đô” với hàm ý từ nơi quê mùa lạc hậu đi tới nơi văn minh hơn, sang trọng hơn. Đây là cách nói mang tính kì thị nhưng do dùng quá lâu thành quen nên chúng ta vẫn sử dụng mà không nghĩ ngợi gì nhiều về nó. Sự thiếu nhất quán về mặt phương hướng trong tiếng Việt khiến cho những từ đáng lẽ khác nghĩa hoặc thậm chí là trái nghĩa nhưng dùng trong những ngữ cảnh nhất định lại trở thành đồng nghĩa. Ví dụ tôi nói rằng: “Cậu ấy chưa RA ĐỜI, chưa va chạm nhiều nên chưa có kinh nghiệm sống” và “Hành trang VÀO ĐỜI của anh ta chỉ có những kiến thức học được trong trường” thì “RA ĐỜI” và “VÀO ĐỜI” là hai tổ hợp từ cùng nghĩa trong khi “RA” và “VÀO” hoàn toàn trái nghĩa. “Đứng TRÊN mặt đất” và “đứng DƯỚI mặt đất” đồng nghĩa với nhau mặc dù “TRÊN” và “DƯỚI” là hai từ trái nghĩa. Tương tự “TRONG cuộc đời này” và “TRÊN đời này” là hai cụm từ đồng nghĩa nhưng “TRONG” và “TRÊN” chỉ hai vị trí khác nhau. Ngược lại, cùng một từ chỉ vị trí trong tiếng VIỆT lại có thể chỉ hai vị trí hoàn toàn khác nhau. Khi tôi nói “nón đội TRÊN đầu” chúng ta sẽ hiểu rằng chiếc nón TIẾP XÚC TRỰC TIẾP ở phần trên của đầu” nhưng “mây che TRÊN đầu” thì rõ ràng không ai hiểu rằng mây tiếp xúc trực tiếp trên đầu mà có một khoảng cách với đầu chúng ta. Trong hai ngữ cảnh này, từ “TRÊN” được thể hiện bằng hai giới từ khác nhau trong tiếng Anh với nghĩa hoàn toàn rõ ràng là “ON” dùng cho trường hợp nằm trên và tiếp xúc trực tiếp và “ABOVE” là ở trên nhưng có khoảng cách. Tôi xin tạm thời kết thúc việc phân tích ngôn ngữ ở đây để có thể chuyển sang những yếu tố khác để chứng minh sự hời hợt trong tư duy của người Việt. Tôi cũng xin nhắc lại là tôi không có ý bôi nhọ hay bêu xấu tiếng Việt mà chỉ muốn chỉ ra những điểm chưa nhất quán hoặc chưa logic trong tiếng Việt (Ngôn ngữ nào cũng có điều này, nhưng vấn đề là nhiều hay ít). Sự thiếu chuẩn xác và logic trong tiếng Việt phần nào thể hiện tư duy chưa được sâu sắc và dễ dãi đồng thời cũng khiến cho việc suy nghĩ bằng tiếng Việt không được logic và lý tính như khi bạn tư duy bằng tiếng Anh hoặc tiếng Đức (với điều kiện bạn phải thành thạo những ngôn ngữ trên). Điều tôi có thể khuyên các bạn là nếu muốn học tiếng nước ngoài, đặc biệt là tiếng Anh cho hiệu quả, chúng ta phải hết sức lưu ý đến cách tư duy của người bản ngữ chứ đừng áp dụng cách tư duy của người Việt vào. Nếu không làm được điều này, bạn sẽ không bao giờ trở nên thông thạo được ngôn ngữ cần học

Chúng ta hay nhắc tới khái niệm “dân tộc tính”, một khái niệm nói về tập hợp những tính cách nổi bật và đặc trưng của một dân tộc. Những tính cách đặc trưng của một dân tộc phụ thuộc vào những điều kiện ngoại cảnh của môi trường sống ví dụ như địa lý, khí hậu, lịch sử, chính trị, hệ tư tưởng, văn hóa…Rất khó có thể tách rời một yếu tố ra để xem xét đơn lẻ vì mỗi yếu tố đều có những ảnh hưởng nhất định tới tính cách của dân tộc đó. Chúng có thể bổ sung cho nhau để hình thành nên một số tính cách nhưng cũng có thể khắc chế lẫn nhau. Nếu những yếu tố như địa lý, khí hậu là những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của con người thì ngược lại những yếu tố như hệ tư tưởng, kinh tế và chính trị lại do con người tạo ra và có thể thay đổi được. Điều này giải thích tại sao có những quốc gia có vị trí địa lý, địa hình, thổ nhưỡng và khí hậu tương đối giống nhau nhưng có những tính cách khác nhau hoặc cùng một quốc gia nhưng khi có sự thay đổi về hệ tư tưởng, tôn giáo và chính trị thì tính cách của dân tộc đó cũng thay đổi. Hôm nay tôi muốn phân tích sơ lược những yếu tố này để xem chúng đã ảnh hưởng tới tính cách của người Việt Nam ta như thế nào trong suốt chiều dài lịch sử. Sự thiếu vắng của nền thương nghiệp và hàng hải là một thiếu sót quan trọng: Chúng ta chắc ai cũng biết những điều cơ bản về địa lý, địa hình và khí hậu Việt Nam nên tôi chỉ nhắc lại sơ lược mà đi quá chi tiết về chúng. Điều tôi muốn nói ở đây là Việt Nam mặc dù có một đường bờ biển dài 3260 km từ Bắc xuống Nam nhưng điều kì lạ là Việt Nam chưa hề phát triển ngành hàng hải và ngoại thương trong suốt lịch sử phát triển của đất nước. Ngay cả những cư dân sống dọc vùng duyên hải cũng chỉ chọn nghề chài lưới kiếm ăn chứ chưa bao giờ có khái niệm về hàng hải. Lịch sử Việt Nam không có những ghi chép về những hạm đội, những đội thương thuyền, hải tặc hay những nhà thám hiểm của người Việt. Ngay cả ngoại thương của người Việt trong lịch sử cũng chỉ hạn chế ở việc các thuyền buôn nước ngoài cập cảng ở Việt Nam để buôn bán và trao đổi chứ không có thuyền buôn của người Việt ra nước ngoài để lấy hàng hoặc buôn bán. Nếu xét trong lịch sử thế giới, những quốc gia ở Châu Âu có địa hình là đảo hoặc quần đảo hoặc có lợi thế đường bờ biển đều rất phát triển về hàng hải và ngoại thương. Người Hi Lạp từ thời cổ đại đã dong buồm đi khắp khu vực Địa Trung Hải để giao thương với Tiểu Á (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay), Ý, Ai Cập và Babylon. Hải tặc Viking ở Bắc Âu là những nhà hàng hải kiệt xuất thời Trung Cổ. Đến thời Cận Đại, những quốc gia như Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã lợi dụng địa hình có nhiều bờ biển của mình để phát triển ngành hàng hải với khát vọng chinh phục thế giới để mở rộng lộ trình giao thương trên biển và tìm ra những lục địa mới để biến chúng thành thuộc địa của mình. Và nếu xét những sản phẩm trong nước để trao đổi với các thương nhân nước ngoài ở Hội An thế kỷ XVI- XVIII, ta thấy những mặt hàng chúng ta bán phần lớn đều là ở dạng nguyên liệu thô khai thác từ thiên nhiên như trầm hương, kỳ nam, gỗ quý, sừng tê, ngà voi, đồi mồi… hoặc những sản phẩm nông nghiệp như lúa gạo, hồ tiêu, tơ tằm… Chỉ có hai mặt hàng thủ công mang tính chất thành phẩm được thương nhân nước ngoài ưa chuộng ở Việt Nam là các loại vải vóc được dệt từ tơ tằm và đồ gốm sứ (nhưng hai sản phẩm này vẫn không được ưa chuộng bằng đồ Trung Quốc và Nhật Bản vì không tinh xảo bằng). Ngược lại, những tàu buôn nước ngoài mang vào bán ở Hội An những sản phẩm được chế tác hoàn hảo. Một giáo sĩ Bồ Đào Nha thuộc dòng Jésuite là Valentin Corvalho, ghi lại: “Còn thuyền buôn đến từ Trung Quốc mang các thứ hàng hóa là “ sa, đoạn, gấm, vóc, vải, các vị thuốc, giấy vàng bạc, hương vòng, các thứ đồ giấy, kim tuyến, ngân tuyến, các thứ phẩm, y phục, giầy tốt, nhung, đơ ra, kính, pha lê, quạt giấy, bút, mực, kim, cốc áo, các thứ bàn ghế, các thứ đèn lồng, các thứ đồ đồng, các thứ đồ sứ đồ sành; đồ ăn uống thì các loại như lá chè, cam, chanh, lê, táo, hồng, bánh, miến, bột mì, tram muối, đầu thái, trứng muối, tương gừng, tương ngọt, đậu phụ, rau kim châm, mộc nhĩ, nấm hương…” bán rất chạy, thu được nhiều lợi nhuận, không hề bị ế đọng.Ví như các tàu buôn của thương nhân Hà Lan đến từ Surate và Coromandel đã đem theo vải vóc, chì, hỏa tiêu, …[11] Thuyền buôn đến từ nước Pháp thì bán khí giới, sắt, đồng, vải vóc, và mua trở về đường, lụa thô[12]. Thuyền đến từ Bồ Đào Nha mang theo các mặt hàng như: bàn chải, kim khâu, vòng tay, hoa tai bằng thủy tinh, mũ nón, mũ bonnet, thắt lưng, áo sơ mi và tất cả các loại áo… Đọc những dòng ghi chép trên, không biết các bạn có suy nghĩ giống tôi rằng người Việt Nam hầu như rất kém trong việc chế tạo ra những sản phẩm. Không chỉ có những sản phẩm có trình độ khoa học kỹ thuật cao mới có thể sản xuất được như pha lê, khí giới, súng ống…, những thứ gần như rất thông dụng như bàn chải, kim khâu, trứng muối mà “cũng bán rất chạy thu được nhiều lợi nhuận, không bị ế đọng” thì lạ quá. Câu hỏi tôi muốn đặt ra là tại sao người Việt Nam lại phải nhập khẩu những thứ đó qua nhiều thế kỷ mà không tự bản thân mình học cách sản xuất ra chúng. Và tại sao những gì chúng ta bán đi cho nước ngoài là những nguyên liệu thô chứ không phải là những sản phẩm được chế tác tinh xảo từ những nguyên liệu thô đó với giá cao hơn? Kinh tế truyền thống của Việt Nam từ bao đời vẫn không hề thoát khỏi nền nông nghiệp lúa nước thô sơ lạc hậu. Với những lợi thế về địa hình như đồng bằng, sông ngòi và khí hậu nhiệt đới gió mùa rất thích hợp cho việc trồng lúa nước, người Việt Nam dường như không nghĩ tới việc khai thác những lợi thế của đường bờ biển mà chỉ tập trung ở những vùng đồng bằng châu thổ để trồng lúa và xem đó như là nền kinh tế chủ đạo. Một đặc điểm nữa là người Việt Nam rất coi trọng văn hóa làng xã và gần như rất sợ phải đi xa khỏi quê nhà của mình. Một trong những nỗi sợ lớn nhất của người Việt là nỗi sợ phải đi “tha phương cầu thực” (đi kiếm ăn ở xứ khác), nhiều khi “xứ khác” này cũng chẳng phải xa xôi gì mà chỉ là làng kế bên hoặc tỉnh kế bên mà thôi. Trong tất cả các cuộc chiến ngoại xâm của Việt Nam cũng như những cuộc khởi nghĩa của nông dân chống lại triều đình phong kiến, điều khiến cho người dân nổi dậy chống giặc là khi làng mạc bị cướp bóc, đất đai bị chiếm, người dân không còn nhà để ở và không còn đất để cày. Tuyệt đối không có bóng dáng của một động cơ chính trị nào quan trọng hơn là mất đất mất làng, không có lý tưởng hay tư tưởng gì ở đây cả. Văn Minh Tân Học Sách năm 1908 có viết: “Người Âu trọng du lịch, xem thường hiểm trở gian nan, đi thám hiểm Băng Dương, đi vòng quanh địa cầu, đều là những việc thường thấy. Nước ta có thế không? Lìa nhà mươi dặm đã bùi ngùi những mưa gió hoa vàng! Ở lữ thứ vài năm đã than thở quan hà đầu bạc! Nói gì đến Xiêm La, Miến Điện, Nam Chưởng, Cao Miên không ai chịu đặt chân tới; ngay đến Trung Hoa đối với ta cái gì cũng giống nhau, thế mà người Tàu thì ở nhan nhản khắp nơi kinh kỳ đô hội bên ta, còn người nước ta thì chưa một ai đặt chân đến thành Ngũ Dương (tên gọi cũ của Quảng Châu) cả.” Quốc dân độc bản năm 1907 cũng nói: “(người Việt) không nghĩ gì ngoài bát gạo hạt muối, chân không hề bước đi đâu một bước. Xa gia đình làng xóm trăm dặm là nước mắt đã ướt áo, ra khỏi ngõ mười ngày đã sốt ruột muốn về.” Cái tư tưởng “xa quê hương, nhớ mẹ hiền” rất tiêu biểu trong đời sống văn hóa người Việt ngay trong cả đời sống ngày nay khi con người đã bay lên tới Mặt Trăng. Bạn nào tinh ý sẽ thấy những bài viết thương quê, nhớ mẹ, nhớ khói bếp nhớ lũy tre làng xuất hiện rất nhiều trong văn chương hiện đại Việt Nam, nhất là trong những tác phẩm thơ văn in trong báo Xuân hoặc trong âm nhạc và sân khấu. Dĩ nhiên cái gì cũng có hai mặt của nó. Gắn bó với quê cha đất tổ không có gì là xấu nếu như điều này không kìm hãm tư duy và chí tiến thủ của người Việt sau lũy tre làng và trói buộc nó xung quanh cây đa giếng nước. Với nền kinh tế tự cung tự cấp miễn sao là không phải sợ thiếu ngày hai bữa, những người dân sống ở nông thôn sẽ không phát triển được tư duy cầu tiến chịu học học một cách sâu sắc. Những sản phẩm thủ công được làm ra lúc nhàn rỗi cũng chỉ để bán hoặc trao đổi cho những người trong làng xóm hoặc cùng lắm là làng bên nên miễn sử dụng được là xong, không cần sự cầu kỳ tinh xảo. Do không có nhu cầu thương mại với bên ngoài, những nông cụ thô sơ cứ tồn tại như thế đời này qua đời khác mà không cần cải tiến vì có thừa nông sản cũng chẳng để làm gì. Và cứ mỗi xóm mỗi làng có được một ông thầy đồ hay một cậu tú tài biết được mấy chữ trong sách Thánh Hiền thì làng ấy đã có thể tự hào sung sướng rồi, cần gì phải tìm hiểu học hỏi thêm những thứ mà Khổng Mạnh không dạy. Cứ suy nghĩ một cách khách quan và nghiêm túc rằng giữa những dân tộc chịu đi đây đi đó, giao thương khắp nơi trên thế giới, chịu tiếp thu những luồng tư tưởng và văn hóa khác biệt, tận mắt thấy tai nghe những điều kỳ lạ và những dân tộc suốt đời chỉ quanh quẩn trong làng xóm của mình, ngoài quanh năm suốt tháng cày cấy ngoài đồng, đến khi rảnh rỗi thì lo ăn chơi cờ bạc rượu chè cùng với hội hè đình đám mà không bao giờ tiếp thu cái hay cái mới bên ngoài, dân tộc nào có tư duy phong phú và sâu sắc còn dân tộc nào có tư duy đơn giản hời hợt? Châu Âu có sự thay đổi lớn về mặt tư tưởng triết học qua các thời Phục Hưng, Khám Phá, Khai Sáng và các cuộc cách mạng công nghiệp phần lớn nhờ người Châu Âu không vừa lòng với việc ở yên một chỗ và chấp nhận những gì đang có. Từ thế kỷ XVI, Châu Âu đã có những trường đại học để dạy những môn khoa học và triết học thì các ông đồ Nho râu tóc bạc phơ của đầu thế kỷ 20 ở Việt Nam vẫn chen chúc nhau tham dự kì thi mà cơ bản là không có gì thay đổi từ khi nhà Lý mở khoa thi đầu tiên cách đây 1000 năm với những “Tứ Thư Ngũ Kinh” của Khổng Mạnh để cầu chút vinh hoa hão để về bái tổ vinh quy. Đối với họ việc “thượng kinh ứng thí” thì coi như là vĩ đại và ghê gớm lắm rồi. Và những vị khoa bảng này cũng chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ của dân số Việt Nam, còn lại tuyệt đại đa số là mù chữ và chưa hề bước ra khỏi làng mình nửa bước.

Rất nhiều người Việt Nam, nhất là những người ở tuổi cha mẹ tôi thường sẽ có những phản ứng khá mạnh mỗi khi giới trẻ có những phát biểu mang tính chỉ trích đối với những vấn đề được mặc định là “truyền thống dân tộc” đặc biệt là những chuyện liên quan đến tôn ti trật tự hoặc cúng quải giỗ chạp. Trong tâm thức của họ, những gì của ‘ông bà ta để lại” thì mặc nhiên là đúng và không được quyền lên án hoặc xem xét lại. Cũng như có rất nhiều người ngày rằm mồng một đều rất siêng ăn chay và đi chùa, những nghi thức cúng bái cầu siêu cầu an hóa vàng phóng sinh… không có gì là không rành nhưng khi chỉ lên những tượng Phật trong chùa hỏi đây là ai thì ngoài Phật Thích Ca và Phật Bà Quan Âm ra, những vị phật khác đều mù tịt. Có những người đến các ngày vía ông vía bà đều đi hành hương đền nọ miếu kia nhưng ngoài việc cầu lợi lộc cho bản thân như tình duyên gia đạo, mua may bán đắt, họ đều không quan tâm đến chuyện nơi mình mang lễ đến khấn vái thờ thần hay thờ quỷ, miễn sao là nghe người khác đồn là nơi đó linh thiêng lắm là cứ thế mà đến lễ bái nhang đèn. Nhìn chung, đời sống tinh thần và tâm linh của người Việt Nam chúng ta khá hời hợt và chứa đầy những mâu thuẫn nội tại trải qua suốt bao nhiêu năm tháng nhưng lại có rất ít những thay đổi mang tính chất bước ngoặc. Bài viết này sẽ phân tích khía cạnh tôn giáo và đời sống tinh thần của người Việt Nam. Nếu đi ngược về lịch sử của Việt Nam từ thời sơ khai thì người Việt cổ không có tôn giáo và hệ tư tưởng triết học mà chỉ có những tín ngưỡng dân gian bái vật và phồn thực. Đến thời kỳ Bắc thuộc trên 1000 năm, tam giáo Lão, Nho, Phật được du nhập từ Trung Quốc vào Việt Nam và trở thành hệ tư tưởng chính thống của người Việt và ngay cả khi giành được độc lập thì các triều đại phong kiến Việt Nam vẫn xây dựng đời sống tinh thần và chính trị xã hội Việt Nam dựa trên cái nền tảng tam giáo này từ đời nhà Đinh (thế kỷ thứ 10) đến đời nhà Nguyễn (đầu thế kỷ thứ 20). Như vậy nếu tính sơ sơ thì nền tảng tư tưởng do tam giáo tạo ra đã tồn tại và bám rễ ở Việt Nam trong suốt ít nhất là 2000 năm, một khoảng thời gian cực kỳ dài. Và vì thế dù muốn dù không, chúng ta phải xét đến sự ảnh hướng của tam giáo đối với đời sống tinh thần cũng như tính cách của người Việt Nam. Khi tôi viết những bài lên án Nho Khổng và những hậu quả nặng nề của nó để lại đối với tư duy của người Việt Nam, có rất nhiều người gửi cho tôi những tin nhắn rất dài nhằm giải thích với tôi rằng Nho giáo không xấu và Khổng Tử không có lỗi. Điều này cũng tương tự như cố gắng giải thích cho tôi nghe rằng học thuyết xã hội chủ nghĩa của Karl Marx không sai lầm và Marx không có lỗi khi chủ nghĩa xã hội của ông trở thành một con quái vật trên toàn cầu. Khách quan mà nói, bất cứ một học thuyết hay một hệ tư tưởng triết học nào trên thế giới cũng đều chứa đựng cả hai mặt tốt và xấu, tiến bộ và hạn chế. Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo hay triết học cổ đại phương Tây của Socrates, Plato và Aristotle cũng thế. Vấn đề ở chỗ là khi một hệ tư tưởng chiếm vai trò độc tôn và bảo thủ không thay đổi thì nó chắc chắn sẽ trở nên lạc hậu không hợp thời và bị lợi dụng để phục vụ cho quyền lợi của một nhóm người nào đó. Tam giáo ở Trung Quốc và ở Việt Nam trong suốt lịch sử phong kiến không có những thay đổi cốt lõi mang tính chất cách mạng mà trái lại ngày càng biến tướng tinh vi hơn để làm công cụ khóa chặt tư tưởng của con người. Đầu tiên xin được nói về Nho giáo. Khổng Tử và Mạnh Tử là những người đặt ra nền móng của hệ tư tưởng Nho giáo có công trong việc đưa ra những quy chuẩn trong việc ứng xử xã hội cũng như nghĩa vụ của những tầng lớp khác nhau nhằm tạo ra một xã hội có trật tự thống nhất và dễ điều hành hơn khiến cho nhà nước phong kiến tập quyền có thể củng cố quyền lực tối đa. Đây là một bước tiến lớn trong lịch sử từ chế độ phong kiến sơ khai thời Ân-Chu để trở thành chế độ phong kiến chuyên chế thời Tần-Hán và các triều đại Trung Quốc sau này. Nhưng khi phong thánh Khổng Mạnh và thần thánh hóa những gì thuộc về Nho giáo (chữ Thánh Hiền, sách Thánh Hiền) thì chế độ phong kiến đã rất thành công trong việc dùng hệ tư tưởng Nho giáo này để làm người dân ngu muội và tuân phục vì những lý do sau đây: 1. Đã là Thánh nhân thì cái gì liên quan tới họ đều đúng, cấm cãi, chỉ được ca ngợi và học theo chứ không được phê phán hoặc phản biện. Điều này khiến Tứ Thư Ngũ Kinh được tôn sùng suốt hai ngàn năm mà không hề có một lời chỉ trích hoặc phê bình từ những người gọi là có học. 2. Nho giáo đề cao tính tôn ti trật tự theo kiểu dưới phải phục tùng trên mà không được quyền chống đối hoặc phản kháng cho dù trên có như thế nào đi nữa (thần tử phục tùng vua, con cái phục tùng cha mẹ, học trò phục tùng thầy, vợ phục tùng chồng). Mặc dù đạo quân thần, sư đồ, phu phụ và phụ tử trên lý thuyết đều mang tính hai chiều nhưng trên thực tế những kẻ ngồi chiếu trên nếu có cư xử không phải đạo hoặc thậm chí là bá đạo cũng đều được giơ cao đánh khẽ chứ không bị trừng trị thẳng tay như trong trường hợp những kẻ chiếu dưới lỗi đạo. 3. Nho giáo đề cao đạo học của Khổng Mạnh nhưng coi thường thậm chí bài xích và triệt tiêu những hệ tư tưởng triết học khác để chiếm vị trí độc tôn về mặt tư tưởng. Điều này khiến cho người theo Nho giáo trở nên kiêu căng và ngu dốt vì tưởng rằng những gì mình biết là chân lý và có thái độ khinh rẻ những tư tưởng tiến bộ. Chính vì thái độ ếch ngồi đáy giếng đó mà nhà Thanh của Trung Quốc và nhà Nguyễn của Việt Nam đã nếm mùi thất bại cay đắng trước kỹ thuật quân sự hiện đại của phương Tây dẫn đến việc mất nước. 4. Nho giáo coi rẻ khoa học và thương nghiệp vốn là những yếu tố nền tảng để phát triển đất nước. Điều này khiến cho toàn bộ nền kinh tế của những nước Nho giáo đều trông cậy vào nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp lỗi thời lạc hậu. Trong khi đó tầng lớp Nho sĩ với vốn kiến thức vô dụng của mình lại được xã hội coi trọng trong khi họ chính là thành phần ăn bám. 5. Nền giáo dục khoa cử Nho giáo không coi trọng việc tìm ra cái mới mà coi trọng việc lục tìm trích dẫn điển xưa tích cũ (cổ nhân có câu…), không coi trọng tính ứng dụng mà thích những thứ sáo rỗng phù phiếm (ngâm vịnh ca ngợi phong hoa tuyết nguyệt nhưng lại rất kém về những thường thức đời sống…), không thích việc tìm ra chân lý mà thích việc lấy lòng bề trên bằng việc ca ngợi công đức của vua, của cha mẹ của thầy…Đó là những bức tường về mặt tư tưởng giam cầm những người theo Nho học khiến cho họ tưởng rằng mình là người hiểu biết nhưng thật ra rất ngu dốt và thủ cựu. 6. Nho giáo đề cao thuyết “thiên mệnh” cho rằng chỉ có một dòng họ có quyền làm chủ đất nước và cai trị muôn dân. Thuyết thiên mệnh đánh tráo khái niệm “quốc gia” với khái niệm “triều đình”, “dân tộc” với “hoàng tộc”. Người dân trung thành với quốc gia và dân tộc đồng nghĩa phải trung thành với triều đình và hoàng tộc. 7. Nho giáo trọng nam khinh nữ khiến cho nguồn lực về con người bị lãng phí vô cùng nghiêm trọng vì phụ nữ không được học hành, không được làm việc mà chỉ nghĩ tới chuyện tam tòng tứ đức, biến bản thân mình thành máy đẻ và nô lệ phục dịch cho gia đình nhà chồng mà còn coi đó là những điều đáng tự hào. 8. Nho giáo phức tạp hóa những phép cư xử giữa người với người vốn cần sự chân thành và thân mật trở và biến nó thành những lễ nghi cầu kỳ phiền phức khiến con người rất dễ vướng vào những cái bẫy mang tên “lễ nghĩa” hoặc dùng lễ nghĩa để che giấu cảm xúc thật bên trong. Về lâu về dài, việc tuân thủ theo lễ nghĩa mang tính chất thủ tục nhưng không phải xuất phát từ tình cảm thật khiến con người trở nên khách sáo và đạo đức giả. 9. Nho giáo dùng danh lợi và bổn phận trói buộc con người khiến con người xem việc dùng chữ nghĩa kiếm chút công danh và bổng lộc về vun đắp cho gia tộc là lẽ sống của cuộc đời. Khái niệm “chí làm trai” của Nho giáo chỉ để cập tới việc học hành đỗ đạt làm quan vinh quy bái tổ phụng sự triều đình tuyệt đối không nhắc đến việc tìm hiểu, khám phá, sáng tạo và tìm kiếm chân lý. Trong xã hội phong kiến ngày xưa, việc “học chữ Thánh hiền” được xem là đặc quyền đặc lợi chứ không phải là quyền bình đẳng của con người. Điều này dẫn đến việc đại đa số dân chúng đều mù chữ, còn một số rất ít những kẻ có tí chữ nghĩa thì hợm hĩnh kiêu căng, cậy mình đọc được Tứ Thư Ngũ Kinh thì coi như đã ôm hết trí tuệ thiên hạ vào lòng, xem việc bán mạng trung thành với triều đình là hoài bão ý chí lớn lao của nam nhi, xem việc có một chức quan trong triều, xây được cái nhà từ đường cho to và cưới năm thê bảy thiếp về đẻ con đàn cháu đ��ng là sở nguyện của một đời người. Có thể nói, Nho học gần như là một thứ đặc quyền đặc lợi dành cho những kẻ cai trị. Còn đối với dân đen chiếm số đông trong xã hội, những người một chữ bẻ đôi cũng không biết thì chuyện hiểu sâu xa lời giảng của Khổng Mạnh là không tưởng. Nho giáo được phổ biến trong dân gian bằng ca dao tục ngữ, truyện Nôm và những tuồng hát hầu hết lấy từ những điển tích cổ của Trung Quốc ca ngợi tam tòng tứ đức và tam cương ngũ thường hoặc qua những ông thầy đồ biết được dăm ba chữ lẻ về gõ đầu trẻ trong làng mà dân làng hết sức nể sợ. Đối với đại đa số dân đen, Nho giáo được hiểu đơn giản qua một số khái niệm mặc định sau: 1. Chuyện quốc gia đại sự là của triều đình chứ thứ dân không có quyền lên tiếng mà phải cam phận con sâu cái kiến. Vua tốt thì dân nhờ, vua ngu thì dân chịu. Phản lại vua và phản lại triều đình là phản lại quốc gia và dân tộc. 2. Đã là dân thì phải phục tùng vua quan, đã là con thì phải phục tùng cha mẹ, đã là học trò thì phải phục tùng thầy, và đã là vợ thì phải phục tùng chồng. Bất cứ hành động hoặc suy nghĩ nào trái lại với tư tưởng nói trên đều là đại nghịch bất đạo. 3. Con người sống trên đời phải biết lo an cư lạc nghiệp và an phận thủ thường, miễn sao ngày có hai bữa cơm, tối về có chỗ chui ra chui vào là đủ. 4. Mục đích sống lớn nhất của người đàn ông là thăng quan tiến chức, trung thành với triều đình, lo tròn chữ hiếu với cha mẹ và sinh con trai nối dõi. 5. Mục đích sống lớn nhất của người đàn bà là lấy chồng, sinh con trai nối dõi cho chồng và quán xuyến gia đình nhà chồng. 6. Mục đích lớn nhất của việc học hành là biết tuân phục và để lập công danh chứ không phải để nâng cao hiểu biết và giải phóng về mặt tư tưởng. Với hơn 2000 năm chịu ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng Nho giáo, những khái niệm về nhân quyền, dân chủ, quyền bình đẳng, tự do hay phản biện dường như vẫn còn rất xa lạ đối với đại đa số người Việt đặc biệt là những người dân sống ở nông thôn. Một trăm năm ảnh hưởng của văn hóa phương Tây vẫn là quá ít so với 2000 năm Nho Khổng. Hãy nhìn lại xã hội Việt Nam ngày nay để so sánh xem những tư tưởng này vẫn còn đó hay đã mất?

Ảnh hưởng của Đạo giáo (Lão giáo) đối với tư duy và đức tin của người Việt Nam Bài viết lần này tôi muốn đề cập tới những hạn chế của Lão giáo hay còn gọi là Đạo giáo đối với khả năng nhận thức của đại đa số người Việt. Tôi biết đụng chạm đến những vấn đề như ngôn ngữ, tôn giáo hoặc truyền thống là một điều không hề dễ dàng vì đó là niềm tin của nhiều người. Tuy nhiên, sẽ không khách quan và đầy đủ khi chúng ta không xét tất cả những khía cạnh này trong việc hình thành tập quán tư duy cũng như tính cách của một cộng đồng. Một lập luận phổ biến của nhiều người không đọc kỹ những bài viết của tôi là: “Tôn giáo nào cũng dạy người ta hướng thiện, làm người tốt”. Tôi không phủ nhận điều này nhưng xét về góc độ khoa học, tôi muốn mọi người trước khi nhận xét đánh giá hai điều quan trọng: 1. Những triết lý và tư tưởng của tôn giáo đó được áp dụng vào xã hội như thế nào? Sâu sắc và đúng đắn hay hời hợt và sai lầm? Có tốt đẹp và tích cực như trên lý thuyết hay không và có thúc đẩy xã hội phát triển hay bị lợi dụng theo hướng ngu dân hóa? 2. Triết lý hoặc tư tưởng đó có chịu dung nạp và cạnh tranh công bằng với những tư tưởng mới tiến bộ hơn hay tìm mọi cách chèn ép cấm đoán những tư tưởng khác để giữ vị trí độc tôn trong xã hội? Hi vọng mọi người phản biện theo lý tính, đừng theo cảm tính. Một tôn giáo luôn luôn có hai phần: giáo lý và tín ngưỡng. Nếu ví tôn giáo như một tảng băng thì giáo lý, hay còn gọi là phần triết lý của tôn giáo đó, là cốt lõi của một tôn giáo và là phần chìm sâu dưới đáy. Để hiểu được trọn vẹn phần giáo lý của một tôn giáo không phải là một điều đơn giản. Thứ nhất giáo lý của các tôn giáo đều được viết bằng những ngôn ngữ cổ và việc phiên dịch dù muốn dù không cũng không thể truyền tải hết ý nghĩa của giáo lý đó. Thứ hai, để nghiên cứu giáo lý của một tôn giáo, người nghiên cứu cần có một trình độ hiểu biết nhất định và rất nhiều thời gian để dành cho việc nghiên cứu. Người dịch kinh sách có thể cố tình diễn giải theo ý mình vì trình độ không đủ hoặc theo mục đích riêng của mình để thao túng các tín đồ. Phần lớn những người theo tôn giáo chỉ tiếp xúc với phần giáo lý qua những lời giảng của người đại diện cho tôn giáo (linh mục, mục sư, hòa thượng…) với hình thức rút gọn gọi là giáo điều chứ ít khi có người có đủ trình độ, điều kiện và thời gian để nghiên cứu giáo lý một cách bài bản. Một lần nữa, giáo điều này được giảng giải chính xác hay mơ hồ, theo hướng tích cực hay tiêu cực , có dụng ý chính trị hay không đều phụ thuộc vào trình độ và ý đồ của người giảng giải. Và tùy theo trình độ nhận thức cũng như mức độ sùng tín của tín đồ mà những giáo điều này có được suy luận theo hướng phản biện hay là mù quáng tuân theo. Lão giáo (hay Đạo giáo) là tôn giáo nguyên thủy của Trung Quốc ra đời rất lâu trước Khổng giáo và là một trong những tôn giáo lâu đời nhất trên thế giới. Bắt nguồn từ những tín ngưỡng dân gian và những triết lý giải thích sự hình thành thế giới của người Trung Quốc cổ đại, Lão giáo từng bước được hình thành và hoàn thiện thành một tôn giáo có giáo lý và nghi thức hoàn chỉnh. Giáo lý của Lão giáo tập trung trong ba tác phẩm Kinh Dịch, Đạo Đức Kinh và Nam Hoa Kinh. Nền tảng lý luận của Đạo giáo được trình bày qua tác phẩm Kinh Dịch, tương truyền là thư tịch cổ nhất của Trung Quốc được truyền từ thời Phục Hy, một vị vua trong thần thoại. “Dịch” có nghĩa là thay đổi và dịch chuyển chỉ sự vận động không ngừng của vũ trụ. Kinh Dịch đưa ra những khái niệm giải thích sự hình thành vạn vật vẫn còn phổ biến đến ngày nay như Thái Cực (hợp nhất, hỗn mang) sinh Lưỡng Nghi (âm và dương) sinh Tứ Tượng (Thái Dương, Thiếu Dương, Thái Âm, Thiếu Âm) sinh Bát Quái (tám quẻ đơn gồm Càn (trời), Khôn (đất), Cấn (núi), Tốn (gió), Chấn (sấm sét), Khảm (nước), Ly (lửa) và Đoài (ao hồ)) và sáu mươi tư quẻ kép (do bát quái chồng lên nhau). Cùng với Ngũ Hành (Kim, Mộc Thủy, Hỏa, Thổ), Lưỡng Nghi chi phối mọi sự sinh diệt của những vật chất hữu hình trong vũ trụ. Tất cả được gọi chung là Đạo (con đường). Tư tưởng chủ yếu của Đạo giáo lúc bấy giờ là con người sống chan hòa với thiên nhiên vì con người vốn là một phần của thiên nhiên. Muốn vất bỏ ưu phiền trong cuộc sống con người phải rũ bỏ được những ham muốn về danh lợi tiền tài. Trong Đạo giáo, những người có thể hiểu được lẽ âm dương tuần hoàn của đất trời thiên nhiên mới là cái đạo đúng sống cho phù hợp được gọi là “chân nhân” (con người thật sự). Những vị chân nhân này thường từ bỏ cuộc sống thế tục để lên núi tu luyện bằng cách luyện khí công, ngồi thiền, hấp thụ tinh khí của trời đất, luyện đơn dược. Nếu thành công họ có thể trẻ mãi không già, vượt qua vòng sinh lão bệnh tử và trở thành tiên. Ngoài việc luyện đơn và tu hành, các vị chân nhân hay đạo sĩ còn biết đoán vận mệnh con người hoặc một triều đại qua bốc phệ (bói mu rùa, bói cỏ thi), chiêm tinh (xem tinh tượng trên trời để đoán vận mệnh của con người hoặc của quốc gia) và chữa bệnh bằng cách trừ tà hoặc bằng thảo dược và khí công. Các loài cầm thú cây cỏ cũng có thể tu hành tuy nhiên thú tính chưa dứt được nên khó có thể thành chánh quả trở thành tiên mà tu theo còn đường tà đạo để thành yêu quái. Các yêu quái này nếu có thiện căn sẽ tiếp tục tìm các vị chân nhân đắc đạo để theo hầu hạ và tu hành, còn không chúng sẽ kết bè kết phái quấy nhiễu con người như các loài yêu quái trong Tây Du Ký. Tác phẩm tư tưởng triết học quan trọng thứ hai của Lão giáo là Đạo Đức Kinh của Lão Tử tổng hợp tất cả những nguyên lý của Lão giáo. Đạo Đức Kinh gồm 81 chương, 5000 chữ và hai phần Thượng Hạ. Ngoài việc diễn giải thêm về những khái niệm căn bản của Kinh Dịch, Đạo Đức Kinh còn có hai triết lý quan trọng đó là Vô Vi (Vô cầu, vô tranh, vô đoạt, vô chấp) và Nhân Ái (sống chan hòa, thương yêu, cứu giúp người khác). Theo Lão Tử, con người sinh ra vốn là một thực thể của vũ trụ và vạn vật cũng như muôn loài khác. Cuộc sống không có gì là vui cũng chẳng có gì là buồn, chẳng có gì để sở hữu hay tranh chấp. Danh lợi đều là phù du. Lão Tử không đề cập đến thiên đường hay địa ngục hay luân hồi chuyển kiếp. Con người chỉ đơn giản sống trọn kiếp người rồi trở về với hư không. Người hiểu được đạo này có thể thoát được cái chết bằng cách tu tiên, thọ ngang trời đất với điều kiện phải dứt bỏ hết những thứ trần tục. Sau Lão Tử, Trang Tử, một triết gia khác sinh vào thế kỉ thứ 4 trước Công Nguyên đã soạn thảo Nam Hoa Chân Kinh giải thích đạo vô vi qua những câu chuyện ngụ ngôn hoặc những lời đối đáp. Trang Tử bày tỏ sự chán ghét của mình với chế độ thống trị phong kiến và những gì thuộc về đạo đức phong kiến (Nho giáo). Tương truyền, Trang Tử thử vợ bằng cách hỏi vợ khi mình chết vợ sẽ thế nào. Vợ ông bảo sẽ thủ tiết thờ chồng. Một thời gian ngắn sau, Trang Tử giả chết và ngầm sai một người học trò đẹp trai của mình quyến rũ vợ mình. Quả nhiên vợ Trang Tử xiêu lòng và khi người học trò đó giả vờ bị bệnh nặng cần thuốc trị là quả tim của người mới chết, vợ Trang Tử không ngần ngại đề nghị mổ xác chồng lấy tim chữa bệnh cho tình nhân. Trang Tử sống dậy vạch mặt vợ rồi chán nản bỏ vào thâm sơn cùng cốc sau hóa bướm bay đi mất. Phần nổi của tảng băng chính là phần tín ngưỡng bao gồm các nghi thức tôn giáo và các hình tượng tôn giáo. Đây là phần được đa số giáo dân tiếp cận vì nó dễ tiếp cận và có tác dụng rất lớn về mặt tâm lý đối với đa số giáo dân. Nhưng nếu lạm dụng vào phần tín ngưỡng nhưng không hiểu sâu hiểu đúng về giáo lý, con người rất dễ bị lệ thuộc vào tôn giáo và bị lợi dụng. Từ cuối thời Đông Hán, Đạo giáo đứng sau các cuộc khởi nghĩa nông dân nhằm lật đổ triều đình trong đó nổi tiếng nhất là cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng của ba anh em họ Trương chống lại chính quyền trung ương nhà Hán. Lợi dụng sự mê tín và đói khổ của người dân, các đạo sĩ đạo giáo thường tổ chức phát chẩn lương thực cứu đói, chữa bệnh miễn phí, làm bùa phép (thực ra là giở những trò tiểu xảo dựa trên sự thiếu hiểu biết của dân nghèo)… rồi dựa vào thiên cơ để xúi giục người dân nổi dậy. Chính vì vậy mà trong thời Đông Hán và Tam Quốc, Đạo giáo bị giai cấp thống trị coi như kẻ thù. Nếu như Nho giáo là cái ách của giai cấp thống trị thì Đạo giáo là sự cứu rỗi và giải thoát. Qua nhiều biến thiên của lịch sử, Đạo giáo phân hóa thành hai nhánh: đạo giáo phù thủy và đạo giáo tiên học. Người theo đạo giáo phù thủy được gọi là đạo sĩ, đạo nhân học cách sử dụng bùa phép, trừ tà bắt ma, luyện đơn dược, luyện công. Những đạo sĩ cao tay còn được xem là trên thông thiên văn, dưới thạo địa lý, biết điều khiển cả âm binh. Đạo sĩ có kẻ tốt người xấu. Các đạo sĩ xấu thường lợi dụng đạo pháp để làm chuyện đồi bại như luyện bùa ngải thuốc độc hại người, luyện phòng trung thuật (thuật phòng the) để làm khuynh đảo các vị vua háo sắc muốn trường sinh bất tử, thậm chí có những đạo sĩ còn bắt cóc trẻ con đồng nam đồng nữ nấu thuốc luyện đơn hoặc mang người tế sống để giữ của. Thay vì tìm cách chống lại triều đình, các đạo sĩ xấu xa (tà đạo) tìm cách tiến cử mình với các vị vua bằng cách khoe khoang việc biết luyện thuốc trường sinh, xuân dược (thuốc kích dục) và biến đá thành vàng (giả kim) để mưu cầu danh lợi. Nhiều tay yêu đạo còn được tín nhiệm tới mức được phong làm quốc sư do biết cách chiều theo những trò bệnh hoạn của các hoàng đế. Không thiếu các triều đại của Trung Quốc bị diệt vong cũng do tin vào các đạo sĩ kiểu này. Phái tu tiên không màng đến chuyện đời, sống trên các ngọn núi cao hiểm trở để lánh đời, nhất quyết không tham gia chính sự. Những vị chân nhân này thường tham thiền, luyện công và làm thuốc trong các đạo quán của mình. Họ không thu nhận đệ tử bừa bãi mà chỉ truyền đạo cho những người có duyên. Trong các truyện kiếm hiệp Kim Dung thường nhắc đến Ngũ Nhạc, năm ngọn núi thiêng (Hằng, Hành, Thái, Hoa, Tung sơn) vốn là nơi các đạo sĩ ưa chuộng để lập đạo quán và dạy võ thuật. Nhiều môn phái võ công Trung Quốc bắt nguồn từ phái tu tiên trong đó nổi tiếng nhất và vẫn còn phổ biến đến nay là Thái Cực Quyền của Trương Tam Phong. Là một tôn giáo lâu đời và tồn tại đến ngày nay, Đạo giáo tất nhiên có nhiều mặt tích cực. Trước nhất, Đạo giáo khuyên con người sống thuận theo tự nhiên, không nên quá coi trọng tiền bạc và danh vọng, phải có lòng từ bi và giúp đỡ những người yếu thế. Đây cũng là tôn chỉ chung của hầu hết tất cả các tôn giáo chính thống trên thế giới. Thuyết sáng thế của tôn giáo dựa trên Thái Cực (hỗn mang) sinh ra Lưỡng Nghi (âm dương) và từ đó sinh ra vạn vật ở một khía cạnh nào đó khá giống với thuyết Big Bang của phương Tây sau này. Đạo giáo còn giúp phát triển các thuật của Đông Y như chữa bệnh bằng thảo dược, châm cứu các huyệt đạo, luyện khí công và thuật dưỡng sinh còn phổ biến đến tận bây giờ. Dựa vào âm dương ngũ hành, Đạo giáo phân biệt các loại thực phẩm và thảo dược theo vị (ngọt, cay, chua, mặn, đắng) và tính (hàn, bình, nhiệt) để theo đó mà khắc chế các bệnh tật. Đạo giáo còn đề xuất cách phân loại các loại động vật (gọi chung là “trùng”) theo hình dạng bên ngoài thành các loài: mao (có lông mao, chỉ các loài thú), vũ (có lông vũ, các loài chim), lân (có vảy, gồm cá và bò sát) và khỏa (trần trụi, các loài không có gì che phủ bên ngoài, trong đó có loài người). Tuy cách phân loại này không chính xác lắm về mặt khoa học ngày nay, nhưng đối với thời cổ đại, đây là một cách phân loại khá bài bản và có căn cứ. Ngoài ra, Đạo giáo còn có một đóng góp quan trọng về mỹ thuật đó là nghệ thuật vẽ tranh thủy mặc (sơn thủy). Về mặt tiêu cực, trước hết, Đạo giáo đề cao thuyết chán đời, lánh đời thay vì cống hiến cho xã hội. Những người theo Đạo giáo khi bất mãn chính quyền hoặc giai cấp thống trị sẽ tìm cách trốn lánh bằng cách không ra làm quan mà tập trung vào ngâm thơ, uống rượu, du sơn ngoạn thủy, tham thiền nhập định…để tỏ ra thanh cao chứ không tìm cách thay đổi xã hội theo một hướng tích cực. Lưu Linh, người được mệnh danh là tửu cuồng thời Đông Tấn, là một ví dụ cụ thể, suốt ngày say khướt say mèm. Các nho sĩ Việt Nam cũng như nho sĩ Trung Quốc xưa khi trẻ sẽ chọn con đường Nho học, học hành đỗ đạt thành tài rồi làm quan giúp dân giúp nước. Đến khi về già hoặc chán cảnh quan trường hiểm ác hoặc do thời cuộc đảo điên, các vị lại bỏ Nho giáo theo Đạo giáo bằng cách cáo lão từ quan về vui thú điền viên, trồng hoa thưởng trà, lên non hái thuốc, làm bạn với cỏ cây hoa lá. Những nhân vật điển hình có thể kể đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Đình Chiểu… Thứ hai, Đạo giáo cổ súy những trò mê tính dị đoan như lập đàn cầu mưa, đốt bùa làm phép, bói toán, luyện đan, lên đồng, xin xăm xin quẻ, đốt vàng mã. Người bình dân tất nhiên sẽ không đủ trình độ để tìm hiểu triết lý Đạo giáo qua những tác phẩm Đạo Đức Kinh hay Nam Hoa Kinh mà chỉ biết tin vào những trò mê tín để cầu mong được ơn trên che chở, phù hộ thay đổi số phận mà không tin vào làm gì để thay đổi vận mệnh của chính bản thân. Đạo giáo được đưa vào Việt Nam gần như cùng thời với Nho thời Đông Hán theo chân các đạo sĩ, thầy phù thủy Trung Quốc. Phục Ba tướng quân Mã Viện thời Đông Hán sau khi đánh thắng cuộc khời nghĩa hai bà Trưng đã chôn một cột đồng trên đất Giao Chỉ, trên cột đồng có khắc dòng chữ “Đồng trụ chiết, Giao Chỉ diệt” (cột đồng ngã thì xứ Giao Chỉ cũng diệt vong). Cao Biền, tiết độ sứ Giao Châu đời Đường tìm mọi cách để triệt long mạch của nước ta bằng cách đóng cọc dưới lòng sông Tô Lịch, thậm chí mang hài cốt của tổ tiên họ Cao sang chôn ở long mạch nước nam đều theo phép phong thủy của Đạo giáo. Các truyền thuyết về việc người Trung Quốc sang đô hộ ở xứ ta vơ vét rất nhiều của cải nhưng không mang hết về nước được nên mang chôn trong một hang động nào đấy, sau đó bắt cóc gái đồng trinh cho ngậm sâm rồi chôn sống theo để làm thần giữ của, cũng là phép phù thủy của Đạo giáo. Ở một phương diện khác,do Đạo giáo là đạo đa thần, rất phù hợp với truyền thống thờ cúng vật tổ (totem) của người Việt cổ nên việc Đạo giáo dần dần cắm rễ vào và đồng hóa với tín ngưỡng dân gian Việt Nam là điều rất tự nhiên. Các tín ngưỡng dân gian Việt Nam thờ Thánh Tản Viên, Phù Đổng Thiên Vương, bà chúa Liễu Hạnh, thành hoàng, thổ địa đều mang ảnh hưởng của Đạo giáo. Cũng như Đạo giáo Trung Quốc, Đạo giáo ở Việt Nam tin mọi thứ thuộc về tự nhiên như rừng cây, sông núi, đất đai đều có tính linh và đều được các thần cai quản. Những người lập công lớn cho dân tộc hay đất nước khi chết đều được phong thần và lập đền thờ theo truyền thống “sinh vi tướng, tử vi thần” (khi sống làm tướng, khi chết làm thần). Người có công với làng hay người đầu tiên lập nên một làng mới đến khi chết sẽ được phong thành hoàng và được dân làng đời đời thờ cúng. Người ta tin rằng chính vì khi sống, những vị này giúp ích cho đời, khi họ chết đi họ sẽ tiếp tục trừ gian diệt bạo, phù hộ cho người lương thiện (sống khôn thác thiêng) nên có việc gì người dân sẽ đều cúng bái và cầu nguyện được phù hộ. Ông tổ của Đạo giáo Việt Nam là Chử Đồng Tử (ông này sau cùng vợ lên núi tu đắc đạo thành tiên) gọi là Chử Đạo Tổ. Các truyền thuyết dân gian Việt Nam như Lưu Thần và Nguyễn Triệu lạc đến Thiên Thai động Đào Nguyên kết duyên cùng tiên nữ, Từ Thức lấy vợ tiên…đều mang màu sắc Đạo giáo. Ông tổ thứ hai của Đạo giáo của Việt Nam chính là Hưng Đạo Vương Trần Hưng Đạo hay còn được phong là Đức Thánh Trần. Đạo giáo Việt Nam từng rất thịnh hành trong các triều đại phong kiến. Thời kỳ cực thịnh của Lão giáo là thời Hậu Lê với nhiều vua Lê sùng đạo nhưng tới thời Nguyễn thì Nho giáo được coi trọng và Đạo giáo không còn đủ sức gây ảnh hưởng sâu rộng nữa. Thời Pháp thuộc, nhiều thủ lĩnh khởi nghĩa chống Pháp đã lập những giáo phái dựa trên nguyên tắc của Đạo giáo để kêu gọi dân nghèo đấu tranh điển hình là cuộc khởi nghĩa của Phan Xích Long. Phan Xích Long tự xưng là giáo chủ là người trời nên đạn Pháp bắn không chết, ông còn vẽ bùa đốt cho nghĩa quân uống để chống lại súng đạn của Pháp. Dĩ nhiên điều này cực kì hoang đường và khởi nghĩa bị dập tắt từ ngay cuộc nổi dậy đầu tiên. Sau năm 1945, Nho giáo và Đạo giáo được xem là tàn dư của chế độ phong kiến và mê tín dị đoan nên bị chính quyền cách mạng thẳng tay loại bỏ qua các hình thức đập phá các miếu thờ, cấm bói toán, cấm lên đồng hay cúng tế. Đó là lý do tại sao chúng ta không thấy những đạo quán hoặc đạo sĩ Việt Nam trong thời đại ngày nay. Vì không được công nhận là một trong những tôn giáo hợp pháp ở Việt Nam (Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Hong Kong và Singapore đều công nhận Đạo giáo là một tôn giáo hợp pháp) nên chúng ta không thấy người Việt Nam nào tu theo Đạo giáo hoặc làm đạo sĩ. Tuy nhiên, ảnh hưởng của Đạo giáo trong Phật giáo và tín ngưỡng dân gian Việt Nam quá rõ nét và sâu sắc khiến cho nhiều người lầm tưởng đó là những nghi thức của Phật giáo hoặc tín ngưỡng truyền thống. Đó là những nghi thức bày mâm lễ vật, ăn chay ngày rằm và mùng một, xem bói, xin xăm, xin quẻ, xin lộc đầu năm, đốt vàng mã, cúng giỗ, cúng tổ nghiệp, xem phong thủy, coi ngày cưởi hỏi tang ma xây dựng, cúng sao giải hạn…Ở miền Bắc, Đạo giáo kết hợp với tính ngưỡng dân gian trong việc thờ thần: Ngọc Hoàng, Quan Thánh, Mẫu Liễu Hạnh, Đức Thánh Trần…qua các phủ thờ và việc hầu đồng. Ở miền Nam, Đạo giáo được xem như một nhánh của đạo Cao Đài (áo xanh) thờ biểu tượng bát quái, Khương Tử Nha và Thái Thượng lão quân. Ngoài ra các đạo quán của người Hoa tồn tại rất nhiều năm ở Sài Gòn và nhiều tỉnh miền Tây Nam bộ dưới dạng miếu hoặc hội quán ví dụ miếu Quan Đế, miếu Vương Mẫu Nương Nương, Nam Hải Nương Nương, Thiên Hậu Thánh Mẫu, Bổn Công (của người Triều Châu). Nhà người Việt gốc Hoa thường treo kính bát quái, dán hình môn thần trước cửa để trừ tà, thờ Quan Công, Thổ Địa, Thần Tài và Táo Quân trong nhà. Nhà người Việt có thể không treo kính bát quái hay thờ Quan Công nhưng nhất định phải có bàn thờ thổ địa, thần tài vào ông táo. Cưới hỏi, ma chay, động thổ, dọn nhà nhất định phải coi ngày. Vào nhà mới phải cúng đất đai gia trạch để cầu bình an, hăm ba tháng chạp nhất định phải đưa ông Táo về trời. Đầu năm đi chùa thế nào cũng phải hái lộc đầu năm, xin quẻ, mua lá số tử vi để xem tình duyên tài vận trong năm tới. Nếu gặp sao xấu chiếu mạng (La Hầu, Kế Đô) thì chắc chắn canh cánh lo lắng cả năm, thế nào cũng tìm cách cúng sao giải hạn. Tất cả những điều nói trên đều là những ảnh hưởng của Đạo giáo trong văn hóa Việt Nam hằng ngày. Như đã nói ở trên, ở Việt Nam không có người theo Đạo giáo như một đức tin mà chỉ bắt chước những nghi lễ mang tính hình thức nên những triết lý sâu xa của Kinh Dịch hay Đạo Đức Kinh hầu như không phổ biến mà ảnh hưởng rõ ràng nhất là khuynh hướng mê tín dị đoan đặc biệt là đối với những ngưởi có nhận thức thấp. Những tệ nạn có liên quan tới tín ngưỡng Đạo giáo kết hợp với tín ngưỡng địa phương có thể kể tới những điều sau: 1. Thờ cúng vô tội vạ: Việc lập đền miếu thờ tự không chỉ dành cho những người có công với đất nước mà còn dành cho những người chết trẻ, chết oan do tai nạn hoặc thậm chí đối với loài vật hoặc cái cây, tảng đá nếu người ta cảm thấy những vật này linh thiêng và có thể phù hộ cho họ được tài lộc dồi dào. Ở đâu có người chết do tai nạn giao thông thì lại có nhiều người tới cúng bái, xin ngày giờ mất và bảng số xe để đi đánh đề. Một con rắn hay một con cá hơn khác thường một tí cũng được đồn thổi là thần thánh và được già trẻ bé lớn xì xụp khấn lạy. 2. Nhiều người Việt Nam quá tin vào bói toán, xem tử vi, cúng sao, giải hạn và phong thủy để thay đổi vận mệnh đến mức bị lệ thuộc vào nó mà không tin vào bản thân mình. Số này cúng không ít tiền cho các thể loại thầy cúng, thầy bói, đồng cốt… Tuy nhiên họ lại coi nhẹ việc tu dưỡng tâm đức và làm việc thiện. 3. Đa số người dân quê ít học không tin khoa học và y học mà tin vào cúng bái bùa chú hoặc những bài thuốc vô căn cứ để chữa bệnh khiến cho tiền mất tật mang. Có rất nhiều trường hợp thay vì đưa đến bệnh viện để chữa thì họ lại đi tìm thầy bùa thầy phép trục vong, trừ tà. Đến khi đưa vào bệnh viện thì không còn thuốc chữa. 4. Nhiều người để cầu tài lộc mua may bán đắt hoặc để hãm hại người khác đã không ngần ngại đi thỉnh bùa chú nhằm đạt được mục đích của mình. Cho dù bạn có tin rằng bùa chú có tác dụng hay không cũng được, việc thỉnh bùa chú để làm giàu và hại người đều là những việc làm thất đức và trái đạo. Nếu hiểu theo luật nhân quả có vay có trả thì những người tìm mọi cách giành giật những thứ không thuộc về mình trước sau cũng sẽ phải trả lại một cái gì đó, đôi khi còn gấp nhiều lần những thứ mình tìm mọi cách để cưỡng đoạt. Và việc dùng bùa chú kiểu này hoàn toàn trái với triết lý vô vi của Đạo giáo. 5. Một số người (tự cho là) có học và dĩ nhiên là có điều kiện tốt về kinh tế tìm cách chối bỏ trách nhiệm xã hội bằng cách lánh đời, không bàn thế sự để tỏ ra thanh cao. Họ ngoảnh mặt quay lưng với những bất công xã hội để hưởng thụ cho riêng mình và tỏ vẻ coi thường những người đấu tranh giành lại công bằng cho rằng những người này ngu dại, còn khoanh tay bàng quan như họ mới là hiểu đạo vô vi. Nếu tỉnh táo, chúng ta sẽ thấy rằng những chính quyền độc tài ngoài mặt thì hô hào bài trừ mê tín dị đoan nhưng trên thực tế vẫn duy trì những điều này như một biện pháp ngu dân để trị. Người dân càng tin vào những chuyện cúng bái lễ lạc thì càng ít tin vào khoa học, và vì thế càng u mê. Người có khả năng và tri thức nếu bất mãn với chuyện công danh hoặc thời thế mà tìm cách xa lánh thế sự để tự tỏ ra mình thanh bạch chẳng qua là kẻ ích kỷ và tự khiến cho mình vô dụng sớm mà thôi. (còn tiếp)

Đạo Phật đã bị tha hóa và biến tướng ở Việt Nam như thế nào? Trước khi vào nội dung của bạn, tôi muốn khẳng định với bạn đọc tôi là một Phật tử chứ không phải là người đạo Công giáo hoặc là một kẻ vô thần. Năm 3 tuổi tôi đã được gia đình đưa vào chùa quy y với pháp danh Lệ Nghiêm và thường xuyên bà ngoại đi chùa từ bé. Nhưng khoảng hơn mười năm nay, tôi không bước vào bất cứ cái chùa nào nữa ngoại trừ đó là những ngôi chùa cổ có giá trị lịch sử. Còn những hành động cúng bái nhất là những dịp rằm lớn hay mùng một là nhất định không có tôi bởi vì tôi hiểu một điểu rằng trong chùa không có Phật. Đối với tôi, Phật giáo là một tư tưởng triết học hơn là một tín ngưỡng. Bài viết này không tranh luận về Phật giáo tốt hay xấu mà tập trung nói về sự biến tướng của Phật giáo ở Việt Nam và điều đó góp phần ảnh hưởng đến tư duy hời hợt của người Việt như thế nào. Hi vọng các bạn đọc và nhìn nhận vấn đề một cách đúng đắn với mục đích viết của tôi. Những comment kiểu: “anh biết gì về Phật giáo mà nói!” hay “đạo Phật là thế này thế nọ” nhưng không liên quan tới nội dung bài viết sẽ bị xóa mà không phản hồi. Tuy hiện nay Phật giáo không được công nhận là quốc giáo ở Việt Nam như các nước như Thái Lan, Lào, Campuchia, nhưng ảnh hưởng của Phật giáo trong đời sống hàng ngày của người dân Việt Nam ngày nay rõ ràng hơn Lão và Nho rất nhiều. Chúng ta không thấy đạo quán và đạo sĩ ở Việt Nam nhưng sư sãi và chùa chiền thì đâu cũng có. Trong lời ăn tiếng nói hằng ngày của người Việt không có câu nào “cầu Khổng Tử” hay “tạ ơn Lão Tử” mà luôn là “cầu trời khẩn Phật” hoặc “tạ ơn trời Phật”. Ảnh hưởng của Phật giáo ở Việt Nam sâu sắc tới mức nhiều người cứ khăng khăng bảo đạo Công giáo là đạo ngoại lai còn Phật giáo mới là đạo của dân tộc mà quên rằng đạo Phật cũng là một đạo ngoại lai xuất phát tứ Ấn Độ. Và chính vì điều này mà rất nhiều người Việt Nam mặc định trong tư tưởng rằng những gì liên quan tới đạo Phật đều là tốt và người đạo Phật đều là người tử tế. Điều này gây ra một hệ lụy không nhỏ đối với tư duy của người Việt chúng ta. Nếu xét trong tam giáo Phật-Lão-Nho thì Phật giáo có mặt ở Việt Nam trước cả Lão và Nho. Theo truyền thuyết về Chử Đồng Tử thì đạo Phật đã có mặt ở nước ta từ thời Hùng Vương. Nhưng vì đây là truyền thuyết có tính tam sao thất bản nên việc xác thực là đạo Phật có mặt ở Việt Nam từ thời vua Hùng hay không còn là một nghi vấn. Nhưng từ thế kỷ thứ 2 và thứ 3 trước Công Nguyên, các nhà buôn và tăng lữ Ấn Độ đã du nhập Phật giáo Nam tông vào quận Giao Chỉ và thành Luy Lâu (thuộc Bắc Ninh ngày nay) đã từng là trung tâm Phật giáo quan trọng vùng Đông Nam Á. Trong giai đoạn Bắc thuộc nhất là đời nhà Đường, Phật giáo Bắc tông theo chân các nhà sư Trung Quốc phái Thiền tông vào Việt Nam nhưng không phát triển mạnh. Từ thời nhà Đinh tới thời nhà Trần, các vua chúa Việt Nam bắt đầu xem trọng Phật giáo ngang với Nho và Lão. Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân và đóng đô ở Hoa Lư, Đinh Tiên Hoàng đã phong cho đại sư Khuông Việt chức tăng thống, đứng đầu Phật giáo ở Việt Nam thời đó. Chức tăng thống này đến thời Lê Sơ vẫn còn giữ. Một trong những giai thoại về sự tàn bạo và biến thái của vua Lê Long Đĩnh tức Lê Ngọa Triều là chuyện vị vua này róc mía trên đầu tăng thống Quách Ngang (có tài liệu ghi là Quách Mão) rồi giả vờ lỡ tay để dao chém xuống đầu trọc của sư chảy máu đầm đìa. Giai thoại này đối với tôi mà nói mang tính bôi nhọ nhiều hơn là thực tế vì theo sách sử thời đó: “Mùa xuân năm Đinh Mùi (1007), Lê Long Đĩnh sai em là Minh Xưởng và Chưởng Thư ký là Hoàng Thành Nhã đem con tê ngưu trắng sang biếu nhà Tống, dâng biểu xin Cửu kinh và kinh sách Đại Tạng". Kinh Đại Tạng là một bộ kinh sách vĩ đại được các cao tăng Trung Quốc nhiều thế hệ nghiên cứu và biên dịch qua nhiều thế hệ gồm hơn 5000 quyển. Một ông vua tìm cách xin được bộ kinh ấy về Việt Nam để phát triển Phật giáo thì việc róc mía trên đầu vị cao tăng đứng đầu Phật giáo trong nước có đáng tin hay không? Tôi không trả lời mà để cho các bạn tự suy nghĩ. Đến thời nhà Lý, vì Lý Thái Tổ thuở nhỏ được nuôi trong chùa nên ông xem đạo Phật là quốc giáo. Triều đình nhà Lý bên cạnh hai ban văn võ còn có cả ban “tăng”. Nhà Trần cướp ngôi nhà Lý nhưng vẫn rất coi trọng Phật giáo. Thượng hoàng Trần Nhân Tông, người có công lớn trong cuộc chiến chống Nguyên Mông khi đất nước thái bình đã giao quyền trị nước cho con và lập nên thiền phái Trúc Lâm và lấy hiệu là Trúc Lâm Đại Sĩ. Đến cuối thời Trần, đạo Phật ở Việt Nam bước vào thời kỳ quá độ. Các tăng sĩ do được sự ưu ái quá mức của triều đình trở nên lộng quyền và đạo Phật phát triển một cách vô tội vạ. “Truyền Kỳ Mạn Lục” của Nguyễn Dữ có ghi: “Các chùa như Hoàng Giang, Ðồng Cổ, An Sinh, Yên Tử, Phổ Minh, Ngọc Thanh... dựng lên nhan nhản khắp nơi; những người cắt tóc làm tăng ni nhiều bằng nửa dân số thường. Nhất là huyện Ðông Triều, sự sùng thượng lại càng quá lắm: chùa chiền dựng lên, làng lớn có hơn mười chùa, làng nhỏ cũng chừng năm, sáu: ngoài bao bằng lũy, trong tô vàng son..." Chính sự phát triển quá đà này của Phật giáo ở Việt Nam đã khiến cho Phật giáo bị biến chất và lợi dụng về sau rất nhiều. Từ thời hậu Lê trở đi, đạo Phật ở Việt Nam mất đi chỗ đứng trước đây vì sự phát triển của Nho giáo và Lão giáo nhất là ở Đàng Ngoài. Phật giáo từ chỗ một tôn giáo được chính quyền phong kiến trọng dụng bị thu hẹp phạm vi ảnh hưởng trở thành một tín ngưỡng dân gian nhiều hơn ở Đàng Ngoài. Trong khi đó ở Đàng Trong, các chúa Nguyễn vẫn rất sùng đạo Phật và kinh đô Huế có thể được xem là cái nôi thứ hai của Phật giáo Việt Nam. Khi Pháp xâm lược Việt Nam, để trả đũa việc các vua nhà Nguyễn cấm đạo Thiên Chúa, thực dân Pháp đã ra tay phá hủy rất nhiều chùa chiền Phật giáo để xây nhà thờ. Điều này đã gây ra mâu thuẫn đối với những người theo Phật giáo và Thiên Chúa giáo ở Việt Nam và cũng khiến cho Phật giáo bị các đảng phái mang danh nghĩa “chống ngoại xâm” lợi dụng triệt để. Sau năm 1945, ở miền Bắc, cùng với Lão giáo, Phật giáo được liệt vào một trong những tàn dư của mê tín dị đoan và phong kiến nên bị giới lãnh đạo Cộng Sản cấm đoán và kiểm soát rất gắt gao. Dưới sự lãnh đạo của những người “vô thần” rất nhiều đền chùa bị đập phá để biến thành hợp tác xã hoặc sân phơi thóc lúa và nhiều kinh sách bị tiêu hủy. Ngoài những ngôi chùa mang tính biểu tượng nổi tiếng của văn hóa Việt Nam như chùa Một Cột, chùa Dâu, chùa Hương hay chùa Tây Phương thì hầu hết các chùa chiền ở miền Bắc đều bị phá hủy. Từ năm 1945 trở đi, rất ít người Bắc tự nhận là người đạo Phật và hầu như không có chùa chiền nào được xây dựng ở miền Bắc. Ngược lại ở miền Nam, Phật giáo lại bị lợi dụng để chống lại chính quyền của tổng thống Ngô Đình Diệm của chính thể Việt Nam Cộng Hòa vì gia đình của tổng thống Ngô Đình Diệm là người Công giáo. Sự kiện tự thiêu của hòa thượng Thích Quảng Đức ở Sài Gòn năm 1963 đã góp phần làm cáo chung chế độ cộng hòa còn rất non trẻ ở miền nam với cuộc đảo chính giết chết hai anh em cố tổng thống họ Ngô trong cùng năm. Năm 1964, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất được thành lập ở miền Nam Việt Nam. Cho tới năm 1975, lợi dụng tinh thần bài ngoại của người dân miền Nam, nhiều chùa chiền bị lợi dụng biến thành cơ sở hoạt động cách mạng của mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam nuôi giấu cán bộ. Năm 1981, Giáo hội Phật giáo Việt Nam được thành lập và trở thành tổ chức Phật giáo duy nhất đại diện cho Phật giáo Việt Nam sau năm 1975. Điều này có nghĩa là Phật giáo Việt Nam được đặt dưới sự quản lý sát sao của nhà nước CNXHCN Việt Nam và bắt đầu mang màu sắc chính trị rõ ràng. Như vậy hiện tại ở Việt Nam có hai giáo hội Phật giáo khác nhau: một thành lập từ năm 1964 ở miền Nam mang tên Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất vốn không chịu chi phối về mặt chính trị của chính quyền và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam thành lập năm 1981 với bản chất là cơ quan chính trị hóa tôn giáo của nhà nước. Đối với đại đa số người Việt Nam (trừ những người theo Công giáo và Tin Lành) thì đạo Phật đóng một vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa và tâm linh, ngay cả đối với những người cho rằng mình theo đạo thờ ông bà. Hiếm có tác phẩm văn chương nghệ thuật nào của Việt Nam mà không thấp thoáng ảnh bóng dáng của mái chùa hay tượng Phật. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng của đạo Phật ở Việt Nam chỉ ở mức độ tín ngưỡng chứ không phải là ở mức độ triết lý. Rất hiếm Phật tử Việt Nam tìm hiểu đạo Phật ở góc độ triết học mà chỉ tin theo những nghi thức cúng bái của Phật giáo. Và tín ngưỡng và nghi thức Phật giáo của Việt Nam thì lại bị ảnh hưởng bởi tín ngưỡng dân gian và Đạo giáo nhiều hơn là Phật giáo nguyên thủy. Có ba nguyên nhân cho việc tại sao phần lớn Phật tử Việt Nam thiên về phần ngọn (tín ngưỡng) hơn là phần gốc (triết lý) của đạo Phật. Thứ nhất kinh sách của đạo Phật quá nhiều, ngay cả những người đi tu cũng chưa có điều kiện tiếp xúc hết với kinh sách của Phật. Đây là một rào cản rất lớn của những ai muốn thực sự nghiên cứu về đạo Phật một cách nghiêm túc. Thứ hai, những triết lý của đạo Phật như buông bỏ chấp niệm, hành thiện tích đức, không tham sân si hận… thường không đáp ứng được nhu cầu thực tế của người bình dân nên tuy tưởng là đơn giản nhưng trên thực tế lại rất khó làm theo và nếu có làm theo thì chưa chắc đã làm đúng. Thứ ba, đạo Phật chấp nhận sự kết hợp với các tín ngưỡng dân gian chứ không phân rõ ranh giới nên dần dần Phật trở thành một vị thần cũng như những vị thần khác trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt Nam. Sự cầu kỳ về hình thức nghi lễ bên ngoài chẳng qua là để che giấu sự hời hợt trong việc hiểu biết về Phật pháp bên trong. Chính sự hiểu biết sơ sài về triết lý đạo Phật cũng như sự dễ dãi về mặt tín ngưỡng mà đa số những người theo đạo Phật ở Việt Nam đều mắc phải những sai lầm sau: 1. Người Việt Nam đánh đồng hai khái niệm không liên quan là “trời” và “Phật”. Chỉ có ở Việt Nam mới có khái niệm “trời Phật” đi với nhau thành một cặp như một thế lực siêu nhiên có khả năng ban phước lành cho con người. Chính vì hiểu rằng Phật cũng là một vị thần như các vị thần trong dân gian nên nhiều người đi chùa để cầu tài cầu lộc, cầu thăng quan tiến chức, cầu tình duyên hay cầu con cái mà quên rằng đức Phật vốn là một vị hoàng tử đã từ bỏ tất cả những xa hoa phú quý để đi tìm sự giác ngộ về tư tưởng. Ở các chùa miền Bắc, người ta còn mang cả heo quay, gà luộc vào chùa cúng trả lễ, thậm chí còn nhét cả những đồng tiền lẻ vào tay tượng Phật trông rất phản cảm. 2. Vì Đạo Phật Bắc tông bị biến thành một đạo đa thần và thờ thần tượng vì thế người theo đạo Phật cứ gặp Phật là thắp nhang quỳ lạy với quan niệm “có thở có thiêng, có kiêng có lành” nhưng không biết Phật đó tên gì, xuất thân từ đâu, có quyền năng gì. Ngay cả đối với cái tên của vị bồ tát được người Việt Nam tôn sùng nhất là Quán Thế Âm Bồ Tát cũng bị gọi sai thành Quan (Thế) Âm Bồ Tát vì không hiểu ý nghĩa của cái tên này. Trong chùa Phật thậm chí còn thờ cúng lung tung các thần khác như Quan Công, thần tài, thổ địa. 3. Dưới sự ảnh hưởng của tín ngưỡng dân gian và Lão giáo, đạo Phật ở Việt Nam thiên về sự cầu kỳ trong các hình thức cúng bái gây ra sự phô trương và lãng phí trái với giáo lý nguyên thủy của đạo Phật. Nếu các bạn quan sát những chùa lớn vào những ngày lễ lớn của Phật giáo ở Việt Nam, các bạn sẽ không thấy sự thanh tịnh và trang nghiêm và chỉ thấy sự xô bồ bát nháo của những người đi chùa. Tôi hơn mười năm nay không đi chùa cũng vì không chịu được sự bát nháo ồn ào đó. 4. Không biết ở các nước Phật giáo khác thì sao chứ ở Việt Nam, tôi thấy chùa chiền được xây cất vô tội vạ nhất là ở miền Nam. Nhiều chùa ở Sài Gòn được sơn phết rất lòe loẹt và mất thẩm mỹ, trong chính điện tượng Phật bày trí lung tung như gánh hát bội chứ không hề trang nghiêm nhưng phật tử vẫn đến cúng bái nườm nượp. Ở miền bắc thì bắt đầu vào những năm 2000, với cái cớ phục vụ nhu cầu du lịch, người ta bắt đầu xây dựng rất nhiều chùa có quy mô cực lớn ở miền Bắc như chùa Bái Đính ở Ninh Bình, chùa Ba Vàng ở Quảng Ninh… Nhiều Phật tử tỏ ra hoan hỉ xem đó là phúc đức mà không hề suy nghĩ rằng tiền và đất đâu để xây chùa to thế. 5. Sự mê muội của những người theo đạo Phật ở Việt Nam còn nằm ở chỗ sùng bái những người đi tu một cách mù quáng đến mức hễ thấy người cạo đầu mặc áo cà sa thì khúm núm kính sợ mà không cần biết đó là cao tăng hay là ma tăng, ác tăng. Tôi đã chứng kiến nhiều cảnh nhiều bà cụ già chắp tay xá miệng thì luôn “dạ, thưa, bạch thầy” với những thằng nhãi nhép đầu trọc mặt mày câng câng xấc láo. Nhiều người dâng vật phẩm cúng dường hoặc bỏ tiền vào thùng công đức trên chánh điện mà không hề mảy may suy nghĩ rằng mình đang góp phần nuôi dưỡng những kẻ lười biếng lao động và lừa đảo sống phè phỡn bằng chính đồng tiền mồ hôi nước mắt của mình. Vì điều này mà càng ngày các bậc chân tu ở Việt Nam càng ít mà toàn là những thứ sư đảng, sư hổ mang như Thích Thanh Cường, Thích Thanh Toàn …làm trụ trì. 6. Rất hiếm những Phật tử ở Việt Nam hiểu được những triết lý của đạo Phật. Tôi hỏi nhiều người lớn tuổi có thâm niên chùa chiền công quả thế nào là Tứ Diệu Đế, thế nào là Bát Chánh Đạo…họ đều trả lời rất qua loa hoặc có người còn không biết. Cái mà họ nói đến nhiều nhất là “nghiệp” và “quả báo” nhưng cách hiểu của họ về hai khái niệm này cũng hoàn toàn sơ sài và sai trái. Chính vì thế mà thay vì thay đổi cách sống cách suy nghĩ hoặc đấu tranh cho quyền lợi chính đáng thì họ cam chịu nhẫn nhục những điều sai trái bất công trong xã hội vì cho rằng những gì mình chịu kiếp này chính là nghiệp báo của kiếp trước. Để bớt khổ, họ đến chùa để cầu xin hoặc cúng sao, giải hạn.Nhiều người trong cuộc sống làm những chuyện ác nhân thất đức lừa lọc mánh khóe nhưng lại sợ quả báo. Và thay vì hành thiện tích đức họ lại mang thứ tiền dơ bẩn kiếm được đi cúng chùa như một cách giải nghiệp dễ dàng nhất để cảm thấy lương tâm được thanh thản và tiếp tục làm chuyện ác. 7. Đạo Phật nguyên thủy không bắt buộc phải ăn chay, nhưng nếu tu theo thiền tông và tịnh độ tông thì phải tuân theo giới luật ăn chay. Nếu người theo Phật giáo nguyên thủy ăn mặn do họ không cho mình quyền từ chối những thức ăn được Phật tử cúng dường khi đi khất thực và khi ăn họ trộn chung tất cả những thức ăn lại với nhau, không phân biệt đâu là thịt hay cá thì điều buồn cười của những người ăn chay là họ lại chế ra những món chay bắt chước kiểu nấu nướng các món mặn như cá chiên, sườn nướng, đùi gà, bún bò… thay vì đơn giản rau dưa cà muối. Đó chẳng phải là miệng ăn chay nhưng tâm vọng tưởng món mặn sao? Tại sao phải dối lòng như thế? Theo tôi, đó là đạo đức giả. 8. Đạo Phật cấm sát sinh nhưng trớ trêu thay những ngày rằm mồng một hoặc những ngày lễ lớn các Phật tử mê muội lại là người gián tiếp sát sinh nhiều nhất. Có bao giờ bạn đứng trước những cổng chùa để đếm xem có bao nhiêu chú chim sẻ, chim én vô tội rơi lộp độp xuống đường để rồi bị mèo vồ, xe cán hoặc bị người đi chùa giẫm đạp đến chết vì nhu cầu phóng sinh rất vớ vẩn? Có bao nhiêu người hiểu rằng những con cá chép, cá vàng mua trước cổng chùa hoặc ở tiệm cá cảnh vốn dĩ là loài cá được nuôi làm cảnh sẽ không sống được nếu đem thả xuống sông? Bạn có bao giờ đếm thử bao nhiêu cây hoa trong chùa bị vặt trơ trọi đêm giao thừa và ngày mồng một tết bởi vì tục “hái lộc”, một tục lệ không hề có của Phật giáo? Bạn có bao giờ đếm xem có bao nhiêu quán nhậu thịt thú rừng dọc đường lên chùa Hương để phục vụ cho những người đi dâng hương cúng Phật? 9. Sự phóng sinh vô tội vạ nhưng thiếu sự hiểu biết tối thiểu về thường thức khoa học còn gây ra thảm họa cho hệ sinh thái. Rất nhiều lần tôi chứng kiến cảnh tượng đau lòng là những chú rùa núi vàng, vốn là loài rùa cạn có tên trong danh sách động vật cần được bảo vệ của Việt Nam ngắc ngoải tuyệt vọng dưới hồ nước chờ chết vì sự phóng sinh ngu dốt của những người gọi là Phật tử. Trái lại những loài động vật ngoại lai gây hại như cá chim trắng, ốc bươu vàng, rùa tai đỏ …nếu được thả tràn lan ra môi trường tự nhiên sẽ tiêu diệt các loại sinh vật bản địa bằng cách giành địa bàn và nguồn thức ăn thậm chí ăn cả trứng và con non của các sinh vật bản địa. 10. Phần lớn phật tử Việt Nam, đặc biệt là những người làm ăn buôn bán, không chỉ thờ Phật mà còn thờ cúng tất cả những thần linh nào mà họ nghĩ rằng có thể mang lại lợi lộc cho mình từ mẫu ở ngoài Bắc tới bà chúa Xứ trong Nam. Thậm chí đền thờ Hindu giáo và cả nhà thờ cha Diệp ở Cà Mau cũng không thiếu Phật tử đặt chân đến cúng bái. Nếu thánh đường Hồi giáo mà mở cửa cho người ngoại đạo vào cúng, tôi nghĩ chắc người đạo Phật ở Việt Nam vào đó còn đông hơn tín đồ Hồi giáo nếu họ nghĩ rằng Allah có thể ban cho họ tài lộc và may mắn. Có thể nói, cùng với Nho giáo và Khổng giáo, đạo Phật ở Việt Nam đã góp phần hình thành nên trong tiềm thức của đại đa số một ý thức hệ rất phù hợp với việc bị lệ thuộc và cai trị. Nó dạy con người phục tùng cho địa vị và danh lợi, lấy việc mưu cầu danh lợi cho cá nhân và dòng họ làm lẽ sống. Để đạt được nhiều tiền tài danh vọng, họ đi chùa để cầu cúng. Đối với bất công áp bức, họ chọn cách nhẫn nhịn cho qua chuyện và đổ thừa cho nghiệp báo kiếp trước. Để trốn tránh trách nhiệm với đời, họ tỏ ra mình thanh cao không nghe không thấy, không màng chính sự. Và họ gọi đó là là cách sống khôn ngoan. (còn tiếp)

“Người Việt Nam có thông minh hay không?” Đây là một câu hỏi rất khó trả lời vì nếu xét về mặt khoa học, chúng ta chưa từng có một nghiên cứu khoa học nào hoặc một số liệu thống kê nào cho biết chính xác là có bao nhiêu phần trăm người Việt có chỉ số IQ trên 120 điểm. Nếu dựa vào những gì được dạy ở trường hồi nhỏ thì chắc chắn là chúng ta là một dân tộc thông minh. Tôi nhớ lúc nhỏ còn đi học, những bài học trong sách giáo khoa đã dạy rằng “người Việt Nam ta vừa cần cù, siêng năng lại thông minh”. Cùng với những bài báo về các gương học sinh Việt Nam đạt đủ loại huy chương trong các kỳ Olympic quốc tế, tôi đã lớn lên với niềm tin rằng dân tộc ta là một dân tộc hiếu học và thông minh. Lớn lên một tí khi bắt đầu đã đi ra ngoài tiếp xúc học hỏi nhiều, niềm tự hào dân tộc của tôi bị thử thách nghiêm trọng bằng rất nhiều câu hỏi “tại sao?” Tại sao phần lớn danh nhân của nước ta phần lớn đều là những tài năng quân sự nhưng lại không có những nhà triết học, nhà cải cách hay nhà khoa học, nhà thám hiểm và cũng rất hiếm những nghệ sĩ có tầm vóc vĩ đại? Tại sao Việt Nam hầu như không có những trường phái nghệ thuật (hội họa, âm nhạc, kiến trúc…) hoặc những kiệt tác được thế giới ngưỡng mộ? Tại sao Việt Nam không có những phát minh khoa học mang tính đột phá trong khi người Việt Nam thông minh như thế? Và dĩ nhiên câu hỏi “tại sao” lớn nhất là tại sao người Việt Nam thông minh, cần cù, siêng năng đạt nhiều giải thưởng quốc tế như thế mà nước Việt Nam vẫn lạc hậu và nghèo đòi? Có người sẽ nói rằng Việt Nam ta nếu không thông minh tài giỏi thì sao có thể chống lại ngoại xâm phương Bắc hùng mạnh trong suốt hơn hai ngàn năm lịch sử? Điều này không sai. Nếu xét về góc độ quân sự thì tôi khẳng định rằng Việt Nam ta có rất nhiều thiên tài như Ngô Quyền, Đinh Tiên Hoàng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Nguyễn Huệ và cả hoàng đế Gia Long Nguyễn Ánh. Là một dân tộc có lịch sử gắn liền với các cuộc chiến tranh chống ngoại xâm từ một kẻ thù phương Bắc mạnh hơn mình rất nhiều và những cuộc nội chiến liên miên tranh giành quyền lực thì để tồn tại đến ngày nay, người Việt Nam chắc chắn phải có nhiều danh tướng và những nhà quân sự tài năng. Tuy nhiên, nếu chỉ có dựa vào những tài năng quân sự chống ngoại xâm để có thể kết luận rằng người Việt Nam thông minh và tài giỏi thì tôi e rằng quá phiến diện và chủ quan. Chống lại giặc ngoại xâm đã khó, nhưng sau khi đất nước đã được độc lập thì việc xây dựng và phát triển đất nước được tiến hành như thế nào? Phải nhìn nhận một cách nghiêm túc về lịch sử rằng không phải lúc nào Việt Nam cũng đối mặt với họa xâm lược phương Bắc. Lịch sử Việt Nam có những giai đoạn dài mấy trăm năm không có bóng ngoại xâm phương Bắc nhưng vẫn không thoát khỏi những cảnh khói lửa binh đao do những cuộc nội chiến của các tập đoàn phong kiến tranh giành quyền lực với nhau. Có thể đơn cử tới một giai đoạn huynh đệ tương tàn kéo dài 275 năm từ khi Mạc Đăng Dung lập ra nhà Mạc cướp ngôi nhà Hậu Lê (1527) dẫn đến cuộc chiến phân tranh Đàng Ngoài và Đàng Trong của hai tập đoàn Trịnh và Nguyễn cho tới thời Gia Long đánh bại nhà Tây Sơn để thống nhất đất nước (1802). Đan xen giữa những trận chiến tranh giành quyền lực của các thế lực Mạc-Lê, Trịnh-Nguyễn, Tây Sơn-Gia Long… là vô số các cuộc khởi nghĩa nổi dậy tự phát của nông dân khiến chính trị và kinh tế của Việt Nam chưa bao giờ ổn định nói chi đến phát triển. Chiến tranh liên miên mà đất nước ta không có đủ thời gian để xây dựng một nền tảng tư tưởng vững chắc cho riêng mình. Trong khoảng thời gian gần 3 thế kỷ đó, Châu Âu chứng kiến nhiều cuộc cách mạng về tư tưởng triết học và khoa học làm nền tảng cho sự phát triển vượt bậc của phương Tây sau này. Tôi luôn đặt ra một giả thuyết rằng nếu trong suốt 275 năm đó, Việt Nam không có nội chiến, không có tranh giành xâu xé thì đất nước ta sẽ phát triển như thế nào? Rõ ràng, dân tộc ta đã lãng phí quá nhiều thời gian cho chiến tranh mà đánh mất rất nhiều cơ hội để phát triển toàn diện. Xét về mặt chính trị, tính tới hết thời nhà Nguyễn lịch sử chúng ta thiếu vắng bóng dáng của những triết gia, những nhà tư tưởng, những nhà cải cách chính trị.... Các triều đại trong lịch sử Việt Nam, cho dù là giành lại độc lập dân tộc từ Trung Quốc hay cướp ngôi của nhau thì vẫn áp dụng gần như toàn bộ bộ máy cai trị của chế độ quân chủ chuyên chế phương Bắc mà không có sự chỉnh sửa hay cải tiến nào. Chưa có một triều đại nào trong lịch sử Việt Nam dám bứt phá khỏi ảnh hưởng của Nho giáo trong việc trị quốc. Về mặt văn hóa, lịch sử của chúng ta cũng thiếu hẳn bóng dáng của những nhà khoa học, những nhà phát minh, những nhà thám hiểm cũng như những nghệ thuật gia nổi tiếng mà lại có rất nhiều những văn sĩ thi sĩ Nho giáo tôn sùng các thể loại cổ văn Trung Quốc như từ, phú, Đường thi, câu đối… Về kinh tế, nền kinh tế của Việt Nam qua các thời đại vẫn chưa bao giờ thoát khỏi được ngành nông nghiệp lạc hậu và tiểu thủ công mang tính chất tự cung tự cấp. Ở bài viết trước, tôi đã chỉ ra rằng chúng ta không hề phát triển được ngành thương nghiệp nhất là ngoại thương mặc dù có ưu thế đường bờ biển rất dài. Nếu xét những khía cạnh tư tưởng, chính trị, văn hóa và kinh tế, dân tộc ta chưa bao giờ được xem là một dân tộc mạnh, nếu không muốn nói là rất yếu. Đây là những lỗ hổng rất lớn trong lịch sử mà chúng ta phải nghiêm túc và khách quan nhìn nhận vì chúng không phần không nhỏ trong việc định hình nước Việt Nam ở thời hiện đại. Quay trở lại vấn đề về trí thông minh và tài năng của người Việt Nam, trí thông minh của người Việt Nam trong lịch sử mang mang tính chất thời vụ và đối phó với những nguy cơ cấp bách của một dân tộc luôn đứng trước hiểm họa chiến tranh phải tìm cách bảo vệ mình hơn là một sự thông minh có bài bản và hệ thống mang tính chất khám phá và sáng tạo của những dân tộc phát triển. Trí thông minh của người Việt Nam trong lịch sử đủ để đảm bảo việc sinh tồn trước những thế lực mạnh không bị diệt vong chứ chưa đạt đến mức phát triển và xây dựng đất nước. Trong chiến tranh, trí thông minh và sức mạnh tiềm ẩn của người Việt có đất để phát huy tối đa nhưng khi ở thời bình, người Việt lại trở về an phận thủ thường với con trâu cái cày hoặc cảm thấy tự mãn với quan chức bổng lộc. Người Việt chúng ta thiếu hoàn toàn tinh thần cầu tiến học hỏi để vươn lên mà chỉ hài lòng với những gì đang có ở hiện tại. Chỉ cần có mái nhà để che mưa che nắng và hai bữa ăn mỗi ngày, đại đa số người Việt đều có thể cảm thấy như thế là đầy đủ và chấp nhận cuộc sống như thế đến cuối đời. Để sinh tồn và chống lại kẻ thù mạnh hơn gấp nhiều lần, con người cần những mưu trí hoặc thậm chí là những mẹo đánh nhanh, thắng nhanh và ít tổn thất nhất có thể. Một câu nói tiêu biểu trong Tôn Tử Binh Pháp thường được dùng để minh họa cho kiểu thông minh này là “binh bất yếm trá” (dùng binh thì không câu nệ gian dối và thủ đoạn). Nói một cách khác, đây là loại trí thông minh dành cho kẻ yếu chống lại kẻ mạnh. Loại trí thông minh này được áp dụng triệt để trong lịch sử Việt Nam để chống lại những cuộc xâm lược phương Bắc khi chúng ta không thể đối đầu trực diện với kẻ thù mạnh hơn nhiều lần. Những mưu kế kiểu này cũng không thể thiếu trong những thủ đoạn tiêu diệt những đối thủ chính trị của mình trong trò chơi tranh giành quyền lực. Và ở một mức độ thấp hơn, chúng còn được những người dân bị áp bức dùng để chống lại vua quan cai trị dưới hình thức gọi là “mẹo chơi khăm” rất thường thấy trong các câu chuyện dân gian Việt Nam. Loại trí thông minh này phát huy tác dụng rất tốt trong việc đối kháng và sinh tồn trước kẻ địch, nhưng nhược điểm của nó là nó nặng tính sát phạt thắng thua chứ không dẫn đến sự hợp tác bền vững lâu dài hoặc để xây dựng một nền tảng xã hội vốn cần sự dung hòa và học hỏi lẫn nhau. Vấn đề của người Việt chúng ta là loại trí thông minh này vẫn được áp dụng vào cuộc sống ở thời bình vốn cần sức mạnh của trí thông minh sáng tạo và xây dựng. Thậm chí loại trí thông minh mang đậm tính thắng thua sát phạt ở nước ta còn được tôn sùng và được xem là chuẩn mực của trí thông minh. Các Nho sĩ Việt Nam ngày xưa ngoài việc làm thơ ngâm vịnh còn rất thích sát phạt mỉa mai nhau bằng những câu đối như một hình thức thể hiện trí thông minh của mình. Nếu hỏi tôi các ông đồ ấy có thông minh không thì tôi sẽ bảo rằng có vì nếu không thông minh thì làm sao các ông có thể biết chọn từ nào, điển tích nào để đối lại cho thật chuẩn hoặc thậm chí là còn rất “thâm”, chửi mà như không chửi khiến cho người nghe rất đau nhưng không làm gì được. Nhưng nếu hỏi tôi có coi trọng loại trí thông minh đó hay không thì tôi sẽ nói rõ ràng rằng đó là loại trí thông minh vô dụng vì nó không giúp ích được gì cho cộng đồng hay xã hội mà chỉ để thỏa mãn cái tôi ích kỷ của người sở hữu đó hoặc đạt được những lợi ích hết sức tầm thường. Và tôi không gọi đó là trí thông minh mà gọi đúng tên nó là “khôn lỏi”. Có quá nhiều hình tượng “thông minh” nhưng thực chất là khôn lỏi được phổ biến trong văn hóa Việt Nam khiến cho nhiều người bị lầm lẫn hai khái niệm này với nhau. Trạng Quỳnh là một nhân vật tiêu biểu cho trí thông minh “khôn lỏi” mặc dù những giai thoại về Trạng Quỳnh được gắn thêm cái mác lòng tự hào dân tộc hoặc chống lại cường quyền áp bức. Những giai thoại của Trạng Quỳnh có thể chia thành bốn nhóm chính: 1. Chơi khăm sứ Tàu, 2. Chơi khăm chúa Trịnh, 3. Chơi khăm thần thánh, 4. Chơi khăm các quan lại trong triều đặc biệt là các hoạn quan. Nhưng cho dù giai thoại đó thuộc nhóm nào đi nữa thì trạng Quỳnh đều dùng những mánh khóe rất hạ lưu để giành phần thắng. Và đôi khi chính vì chúng được khoác cho cái áo mỹ từ “tự hào dân tộc” hay “chống áp bức bất công” mà người nghe, người đọc vô tình quên mất hoặc cố tình ủng hộ những trò bẩn của Trạng Quỳnh. Đó là lối ngụy biện “binh bất yếm trá”, đối với kẻ ác kẻ mạnh thì chúng ta có quyền chơi xấu, rất phổ biến trong xã hội Á đông nói chung và Việt Nam nói riêng. Đó là chưa kể chúng ta thường vì những ngụy biện được mặc định ở loại truyện này mà bất chấp những vấn đề mang tính phi logic. Chúng ta có thể cảm thấy hả hê trước cảnh anh lái đò Trạng Quỳnh vạch chim đái rồi đối rằng “Vũ qua Bắc hải” để làm bẽ mặt câu “Sấm động Nam bang” của sứ Tàu hay cảnh Quỳnh dùng quạt gõ đầu sứ Tàu để sứ Tàu tức giận rượt Quỳnh chạy qua cửa quan mà mặc kệ luôn sự thật rằng những điều đó khó có thể xảy ra trong nghi thức ngoại giao trên thực tế. Một đằng là sứ thần của nước lớn mang trọng trách ngoại giao tất nhiên không thể cư xử thất thố làm mất thể diện của thiên triều. Một đằng là trọng trách đón sứ, mỗi nguyên tắc lễ nghi đều phải tuân thủ nghiêm ngặt thì làm gì có chuyện có những hành động lỗ mãng thô bỉ với nhau như những đứa trẻ chăn trâu trong làng được. Những truyện thi thố kiểu cho nghé con đánh bại trâu chọi của Tàu hoặc dùng mười ngón tay nhúng mực vẽ mười con giun rồi bảo là rồng chẳng những dạy người khác gian lận lười đảo mà còn rất phi lý vì chẳng lẽ những cuộc thi như thế không có quy định rõ ràng. Người đọc nếu dùng lý trí để suy xét cũng sẽ khó chấp nhận một chúa Trịnh quyền lấn át cả vua Lê mà lại không dám trị tội Quỳnh nên phải giở trò hạ lưu sai lính đến đại tiện ở nhà Quỳnh để rửa hận và Quỳnh cho dù to gan cách mấy cũng không dám mang cây cải dâng chúa bảo rằng đây là sản phẩm nhờ ơn chúa Trịnh cho lính đến phóng uế mà có được. Không chỉ có Trạng Quỳnh mà Xiển Bột, người được xem là hậu duệ của Trạng Quỳnh, và Ba Giai Tú Xuất sau này cũng được xem là biểu tượng của trí thông minh dân gian Việt Nam. Nếu Trạng Quỳnh còn có thể xem là có gan thách thức sứ Tàu để bảo vệ tự tôn dân tộc hoặc đương đầu với chúa Trịnh thì Xiển Bột chỉ có thể quanh quẩn giở những trò hạ lưu để ăn thua đủ với bọn hào lý trong làng và quan địa phương. Ba Giai và Tú Xuất là hai kẻ ăn không ngồi rồi dùng những mánh khóe đê tiện và ba tấc lưỡi lươn lẹo để đi ăn quỵt, ăn cắp, lừa đảo và thậm chí là sàm sỡ quấy rối tình dục phụ nữ giữa thanh thiên bạch nhật. Nhưng khi giới thiệu về Ba Giai Tú Xuất, người ta đã dùng những lời khá hoa mỹ để đánh tráo khái niệm như sau: “Ba Giai và Tú Xuất là cặp bài trùng trong lịch sử Việt Nam. Hai nhà nho bất đắc chí suốt năm đi khuấy động dân làng cho hả nỗi bất bình, trước những thói xấu của xã hội đương thời. Ba Giai tên thật là Nguyễn Văn Giai, người làng Hồ Khẩu, huyện Vĩnh Thuận (nay thuộc phường Bưởi, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội). Ông là con thứ ba trong gia đình nên có tên gọi là Ba Giai. Học giỏi nhưng gặp lúc nước nhà lâm cảnh loạn lạc nên ông không đi thi. Tú Xuất tên thật là Nguyễn Đình Xuất, sống vào thế kỷ XIX, là người gốc làng Chuông, huyện Thanh Oai, Hà Tây cũ, nay thuộc Hà Nội. Xuất là người thông minh, tri thức hơn người nhưng hay gặp thất bại trong khoa cử. Từ đó, ông sinh ra tính hay bông đùa, trêu cợt, đặc biệt là thích đả kích vào các thói hư, tật xấu và những tiêu cực của người đương thời. (…) Những giai thoại về Ba Giai và Tú Xuất được lưu truyền, phổ biến rộng rãi trong thời bấy giờ. Hai nhân vật này thường đi đôi với nhau, bày mưu tính kế để xoay tiền, hoặc lừa bịp, hoặc "chơi” cho ai một vố "thất điên bát đảo", đến mức làm cho những người "có máu mặt" đương thời phải kiêng sợ, tránh né.” Liệu chúng ta có thể chấp nhận những người được miêu tả là “thông minh, tri thức hơn người” lại cùng nhau “bày mưu tính kế để xoay tiền, hoặc lừa bịp” hoặc chơi người khác một vố “thất điên bát đảo” bằng những trò hạ lưu đê tiện như thế? Chính vì khái niệm “thông minh” và khái niệm “khôn lỏi” kiểu Trạng Quỳnh, Xiển Bột hay Ba Giai Tú Xuất bị đánh đồng mà một bộ phận không nhỏ người Việt tự hào về những trò mánh mung lừa lọc của mình và xem đó là biểu hiện của trí thông minh. Thật tai hại nếu các thế hệ trẻ của Việt Nam được dạy thông minh theo truyền thống của Trạng Quỳnh hoặc Ba Giai Tú Xuất. (còn tiếp) Ghi chú: Về phần khôn lỏi, tôi vẫn còn chưa viết xong nhưng vì bài viết khá dài nên tôi tạm ngưng ở đây và chia làm hai phần. Nếu các bạn thấy những gì chưa nói ở đây, có thể nó sẽ được nói đến ở phần tiếp theo. Vì thế cứ hãy bình tĩnh theo dõi, đừng đưa ra những nhận xét vội vã. Xin cảm ơn.

------

Cre : bài luận “Người Việt hời hợt” của chú Barry Huỳnh Chí Viễn

[congvieclammarketing-blog]

Đăng tin tuyển dụng miễn phí nhân viên Marketing trên ViecLamVui bằng phương pháp tuyển dụng VUI

+Quy trình nhận biết tố chất nhân viên marketing giỏi

+Mỗi nghề một tố chất

+Như đã nêu ở trên, bộ phận marketing chứa đựng nhiều vị trí khác nhau. Tạp chí Marketing Việt Nam xin đưa ra một số yêu cầu cơ bản cho mỗi công việc marketing riêng biệt để bạn đọc tham khảo.

-  Nhân viên chiến lược marketing (strategy): khả năng phân tích, suy luận logic, khả năng phán đoán, sự sáng tạo...

-  Nhân viên PR: khả năng giao tiếp, sự nhạy cảm, khả năng truyền đạt, khả năng thuyết phục...

-  Nhân viên tổ chức sự kiện: năng động, nhanh nhạy, khả năng xử lý và giải quyết vấn đề tức thời, khả năng làm việc tập thể...

-   Nhân viên sáng tạo (creative): có thể không cần bằng cấp, nhưng phải có cá tính, thậm chí hơi khác người.

-  Giám đốc marketing: ngoài những kỹ năng tổng hợp cần thiết cho các vị trí marketing, giám đốc marketing còn phải là người có khả năng nhìn nhận vấn đề một cách tổng quát và đặc biệt phải có một khả năng không liên quan đến marketing - cân đối nguồn ngân sách hiện có với chiến lược marketing thực thi.

+Phát hiện tố chất

- Thông thường khi có nhu cầu về nhân sự, các nhà tuyển dụng thường áp dụng nhiều phương thức như: thi trắc nghiệm, thi chuyên môn, thi ngoại ngữ, phỏng vấn trực tiếp... Tuy nhiên với vị trí marketing, phỏng vấn chính là phương thức phổ biến nhất để tìm hiểu và xác định các tố chất tiềm năng của ứng viên.

- Theo Giám đốc marketing của hệ thống tuyển dụng ViecLamVui: “Phỏng vấn dưới dạng đặt ra các lựa chọn để ứng viên thể hiện cách tư duy là hình thức phổ biến để các nhà tuyển dụng tuyển lựa được ứng viên phù hợp, đặc biệt trong những ngành đòi hỏi nhiều tính sáng tạo, nhạy bén như marketing. Qua cuộc trò chuyện trực tiếp, nhà tuyển dụng sẽ linh hoạt hơn trong việc tìm hiểu cá tính và năng lực của ứng viên. Mặc dù các bài kiểm tra trắc nghiệm hoàn chỉnh cũng thể hiện được phần nào tính cách của ứng viên, nhưng với đặc thù của công việc marketing mà trong đó yếu tố sáng tạo và nhanh nhạy là ưu tiên hàng đầu thì chỉ có thể đánh giá được chính xác ứng viên qua các tình huống cụ thể ngay trong buổi phỏng vấn.”

- Vì thế, để một ứng viên marketing có thể được lựa chọn sẽ có từ ba đến bốn cuộc phỏng vấn trực tiếp được thực hiện. Tùy vào vị trí tuyển dụng, sẽ có những cuộc nói chuyện với HR manager (Giám đốc nhân sự), PR manager, Strategy manager (Giám đốc chiến lược)... với những “chặng” phổ biến:

+Vòng 1: Tìm hiểu chung về ứng viên, kinh nghiệm, kỹ năng cơ bản...

+Vòng 2: Đi sâu tìm hiểu những khả năng thích ứng với từng công việc.

+Vòng 3: Khảo sát tính cách ứng viên, đối chiếu với môi trường làm việc của doanh nghiệp.

- Khai thác tố chất

+Mỗi buổi phỏng vấn là một cuộc nói chuyện hoàn toàn khác nhau. Đặc biệt với vị trí công việc là nhân viên marketing, ứng viên khó có thể lường trước những tình huống sẽ đặt ra cho mình là gì. Với yêu cầu về tính sáng tạo, tư duy logic được đặt lên hàng đầu, buổi phỏng vấn nhân viên marketing thường được mở đường một cách ngẫu nhiên với những câu hỏi khá bâng quơ, chẳng hạn như: Bạn xem cái rèm cửa kia có hợp với căn phòng không? Cái cà vạt của tôi đã thích hợp với cái áo chưa? Bạn thấy bình hoa này như thế nào?... Tất cả đều rất bất ngờ để bắt đầu cho một cuộc nói chuyện suôn sẻ và cởi mở. Sẽ ít có không khí nặng nề khi phỏng vấn ứng viên marketing, vì hơn tất cả những vị trí khác, nhà tuyển dụng mong muốn ứng viên bộc lộ càng nhiều càng tốt và như thế họ sẽ dễ dàng khai thác được những tố chất cần có cho công việc sau này.

-  Nếu được lựa chọn giữa một cái áo sơ mi hiệu Prada trị giá vài triệu đồng và một chiếc sơ mi Việt Tiến 150.000 đồng và không phải trả tiền, bạn sẽ chọn cái nào?

-  Tôi sẽ chọn cái Việt Tiến.

-  Bạn không thích hàng hiệu?

-  Có chứ, nhưng nó không phù hợp với tôi, ít nhất là tại thời điểm này. Nếu có một chiếc áo hàng hiệu đắt tiền, tôi sẽ phải bỏ ra một số tiền lớn hơn thế để mua quần, giày và thắt lưng hàng hiệu cho đồng bộ. Nếu không, mọi người cũng sẽ nghĩ chiếc áo đó là hàng nhái. Với chiếc áo Việt Tiến, tôi có thể sử dụng cùng những chiếc quần và đôi giày tôi đang có.

+Câu trả lời rất sắc sảo này đã ghi điểm quyết định, mang đến cho T.A vị trí Strategy Marketing Executive tại một công ty lớn kinh doanh hàng tiêu dùng của nước ngoài.

+Một tình huống khác đặt ra cho Creative Director đã được H.H trả lời thuyết phục khiến ban giám đốc một công ty Anh quốc không hề ngần ngại giao việc cho cô ngay ngày hôm sau:

-  Được biết, người Việt Nam nổi tiếng với tinh thần đoàn kết, bạn hãy đưa ra một hình ảnh biểu trưng cho tinh thần đó.

-  Thông thường, tinh thần đoàn kết của người Việt Nam được nhắc tới với hình ảnh khóm tre, bó đũa thể hiện số đông. Thế nhưng về phía tôi, đoàn kết không chỉ là co cụm lại với nhau mà đoàn kết là còn phải biết chia sẻ. Và hình tượng tôi chọn là bát nước mắm.

-  Lý do nào khiến bạn nghĩ bát nước mắm là thể hiện sự đoàn kết?

-  Trong bữa ăn ở phương Tây, mỗi người sẽ có một đĩa thức ăn với món ăn được sắp đặt sẵn khá riêng biệt. Còn ở các nước phương Đông như Trung Quốc và Việt Nam, trên bàn ăn thường có bát nước chấm chung và riêng ở Việt Nam, thứ nước chấm không thể thiếu trong bữa ăn là nước mắm. Bát nước mắm chung ấy đã thể hiện rõ sự gắn bó, đồng thời biết chia sẻ của người Việt Nam.

+Và một dẫn chứng nữa, tình huống đặt ra cho vị trí PR, nhà tuyển dụng đưa ra câu hỏi khá bất ngờ: Nếu được làm một con vật hay một loài cây, bạn sẽ chọn gì? Yêu cầu chung và thiết yếu của nhân viên PR là khả năng giao tiếp và làm việc với cộng đồng. Với lựa chọn làm con kiến, H.N đã làm hội đồng phỏng vấn bất ngờ nhưng thật sự bị thuyết phục. Không phải là hổ hay sư tử - những con vật biểu trưng cho sự thống trị nhưng không phải là tố chất cần thiết của PR, mà là kiến, con vật tuy nhỏ nhưng luôn đi kèm với nó là cả một đàn - hình ảnh của một cộng đồng thường xuyên giao tiếp và làm việc cùng nhau.

+Những câu trả lời nhạy bén và logic như trên luôn là điều mà các nhà tuyển dụng mong muốn và quyết định sự thành công của nhân viên marketing trong cuộc phỏng vấn.

- Bộ câu hỏi phỏng vấn tuyển dụng nhân viên Marketing

+Bạn có biết nhân viên Marketing là làm những việc gì không?

+Bạn có biết tố chất nào cho một người làm việc ở vị trí Marketing?

+Hãy nêu lên những điểm mạnh, điểm yếu của anh/ chị?

+Bạn có biết sản phẩm của công ty chúng tôi gì không? Bạn có đánh giá gì về sản phẩm hay tiềm năng của chúng tôi không?

+Bạn có biết khách hàng của chúng tôi là ai không? Theo bạn làm thế nào (kênh tiếp cận) để tiếp cận được những khách hàng mà bạn vừa kể?

+Chúng tôi đang muốn khảo sát nhu cầu của khách hàng, theo bạn làm thế nào?

+Bạn có biết gì về đối thủ của chúng tôi không?

+Phương pháp xác định thị phần của bạn làm gì?

+Bạn thử dùng 4p5s, ứng dụng vào ngành nghề kinh doanh của chúng tôi để phân tích các điểm mạnh của chúng tôi.

+Hãy cho chúng tôi biết trình tự của việc xây dựng một chương trình xúc tiến? Và chương trình thành công bạn từng xây là gì?

+Hãy kể về sự kiện (event) mà bạn từng tham gia tổ chức, hay kể cho chúng tôi về quá trình mà bạn làm sự kiện này

+Hiện nay Online là kênh Marketing hiệu quả, hãy kể cho chúng tôi cách thức trển khai trên kênh này?

+Để thương hiệu phát triển tốt, bền vững theo bạn có những phương pháp nào, cách thức triển khai ra sao và kinh nghiệm thực tế của bạn về việc này?

+Một số câu hỏi đo khả năng chịu áp lực: tốc độ ra các chương trình xúc tiến, ra báo cáo thị trường, tình mới, sáng tạo hàng tháng, hàng tuần của chương trình…

+Những câu hỏi tình huống xung đột, tranh cãi, lưa chọn về ý tưởng, về chương trình?

+Công việc này có điểm gì hấp dẫn anh/chị?

+Tại sao đăng tin tuyển dụng miễn phí vị trí marketing trên ViecLamVui lại hiệu quả

- Đăng tin tuyển dụng miễn phí

+Hệ thống automation tìm và gợi ý hồ sơ ứng viên phù hợp nhất

+Hệ thống automation quy trình quản lý tuyển dụng ứng viên

+Chatnhanh trực tiếp với ứng viên

+Xây dựng thương hiệu bằng môi trường làm việc vui vẻ trên ViecLamVui

+Tại sao nhiều nhà tuyển dụng ưa chuộng phương pháp tuyển dụng VUI trên ViecLamVui

+Xu hướng thu hút nhân sự hiệu quả tức thì bằng phương pháp tuyển dụng VUI (Văn hóa - Ứng Viên - Internet)

- Văn Hóa Doanh Nghiệp

+ViecLamVui giúp doanh nghiệp xây dựng lợi thế cạnh tranh bằng văn hóa làm việc thông qua việc xây dựng thương hiệu nhà tuyển dụng với EVP (Employee Value Proposition - Giá trị hấp dẫn người lao động) bao gồm:

+Lợi tức: lương, thưởng, cơ chế tăng lương, thời gian làm việc,...

+Phúc lợi: thời gian nghỉ, du lịch, bảo hiểm, chế độ khám sức khỏe, chương trình chăm sóc gia đình, phúc lợi về hưu,...

+Sự nghiệp: đào tạo, thăng tiến, mức độ ổn định của công việc, quy trình góp ý đánh giá,...

+Môi trường làm việc: Thử thách, cơ chế ghi nhận, khả năng cân bằng giữa công việc và cuộc sống, quan hệ giữa các nhân viên…

+Văn hóa doanh nghiệp: Sứ mệnh, tầm nhìn, giá trị cốt lõi, đồng nghiệp, cấp trên,...

- Ứng Viên Trải Nghiệm

+ViecLamVui giúp doanh nghiệp xây dựng quy trình tuyển dụng ứng viên tự động (automation) giúp ứng viên có được trải nghiệm tích cực với văn hóa, EVP của doanh nghiệp  thông qua các công cụ

+Database. Thiết lập database ứng viên cho doanh nghiệp. Phân loại ứng viên để phục vụ nhu cầu tuyển dụng trong tương lai

+Automation. Chủ động lưu lại tất cả các dữ liệu liên quan đến quá trình ứng tuyển của ứng viên như: thời gian ứng tuyển, nguồn ứng tuyển, lý do ứng tuyển, lịch sử ứng tuyển các vị trí,... Xây dựng kịch bản tiếp xúc và tự động tương tác với ứng viên theo kịch bản qua đó tạo được sự chuyên nghiệp trong quy trình tuyển dụng, giúp ứng viên nhận được phản hồi  nhanh chóng

+Data-driven. Dùng những dữ liệu như: nguồn ứng tuyển của ứng viên, chi phí trên một đơn ứng tuyển, thời gian để tuyển được người cho một vị trí, phân loại ứng viên... làm cơ sở quan trọng để cải thiện chiến lược tuyển dụng và ra các quyết định tuyển dụng đúng đắn.

- Internet Marketing

+ViecLamVui giúp nhà tuyển dụng triển khai internet marketing nhanh dễ dàng để thu hút ứng viên

+Search Engine Marketing. 75% ứng viên bắt đầu các hoạt động tìm việc thông qua tìm kiếm Google. ViecLamVui giúp doanh nghiệp tiếp cận với ứng viên thông qua giải pháp SEO và Google Ads hiệu quả nhất.

+Social Media Marketing. ViecLamVui giúp doanh nghiệp chủ động tìm kiếm ứng viên tiềm năng trên Mạng Xã Hội MuaBanNhanh, xây dựng mối quan hệ với họ và khuyến khích họ ứng tuyển vào các vị trí công việc đang tuyển dụng

https://youtu.be/L7AWJGtgY6I

#ViecLamVui #TuyenDungMarketing #DangTinTuyenDungMienPhi

[amoving-imagediary-blog]

ĐỘNG LỰC CỦA KHUÂN HÌNH: ĐIỂM NHÌN

Tài liệu này là một phần của chương trình Film Comment trong đó các trường Đại học sẽ chia sẻ các bài tiểu luận ngắn đưa độc giả vào một cuộc đối thoại phong phú và giàu có về phim và hình ảnh động. Đoạn trích sau đây thuộc chương 2 của cuốn The Dynamic Frame: Camera Movement in Classical Hollywood by Patrick Keating (published by Columbia University Press). Trong cuốn sách này, Keat đã vạch ra một lịch sử quyến rũ của điện ảnh thông qua chuyển động của máy quay. Văn bản dưới đây được rút ngắn từ đoạn điểm nhìn là ý nghĩa của nó.

Gary Cooper and Helen Hayes in A Farewell To Arms (Frank Borzage, 1932)

Cũng như trong thời kì phim câm, các thời kì sau đó ý tưởng cho rằng camera có thể di chuyển giống như một nhân vật qua các trạng thái khác nhau từ những năm 1930. Về cơ bản nhất, các chuyển động của máy quay có thể đại diện cho chuyển động của nhân vật bằng shot quay theo điểm nhìn của nhân vật đó. Linh động hơn, máy quay có thể mô phỏng theo chuyển động của một người đang quan sát, người theo dõi câu chuyện, người xem giả định.

Chúng ta hãy bắt đầu với hình thức thông dụng nhất của “camera–person analogy”: quay điểm nhìn. Một số phim từ đầu những năm 1930 đã thử nghiệm với kỹ thuật quay điểm nhìn: Dr. Jekyll, Inspiration (1931), A Farewell to Arms (1932), Guilty as Hell (1932), The Sport Parade (1932), The Story of Temple Drake (1933) và The Kennel Murder Case (1933). Ban đầu, chúng ta có thể cho rằng ĐIỂM-NHÌN cung cấp một phương thức rõ ràng: kích thích sự đồng nhất bằng cách cho người xem nhìn câu chuyện qua đôi mắt của nhân vật. Nhưng quá trình đồng nhất không diễn ra qua đơn giản như vậy. Một số shot quay ĐIỂM-NHÌN gợi mở sự đồng nhất, một số khác thì không, một số khác bắt ta đối đầu với logic của chính nhân vật. Trong bộ phim The Kennel Murder Case của Michael Curtiz, , thám tử Philo Vance (William Powell) giải thích lý thuyết về vụ giết người của mình, mặc dù anh ta chưa xác định được nghi phạm cụ thể. Trong phân đoạn đó, máy quay đại diện cho quan điểm của kẻ giết người, rình rập trong nhà và tìm kiếm nạn nhân. Nhà quay phim William Rees đã có một mánh khóe nhỏ bằng cách đúc bóng người đàn ông trên một bức tường gần đó. Lưu ý rằng mục đích chính của hình ảnh đó là xoá định danh của kẻ giết người. Chúng tôi không biết quan điểm của ai được đại diện, và phát bắn nhằm che giấu danh tính kẻ giết người. 

So sánh ví dụ này với “extended subjective sequence?” trong phim A Farewell to Arms của Frank Borzage trong đó kỹ thuật máy quay tạo nhiều cảm giác đồng cảm với nhân vật chính. Bị thương, Frederic (Gary Cooper) được đưa vào một bệnh viện giả chiến trong một nhà thờ Ý. Máy quay chấp nhận điểm nhìn của anh khi anh bất lực nhìn lên trần nhà. Thỉnh thoảng, những người đứng vào khung để trao đổi với Frederic, nhưng chỉ trong vài giây, phần lớn thời gian chúng ta chỉ đơn giản là nhìn trần nhà hình vòm, nhường chỗ cho bên trong một mái vòm. Lưu ý rằng việc hạn chế thông tin kích động sự đồng cảm với nhận dạng của Frederic. Anh ấy không quen thuộc với địa điểm mới này, và chúng ta cũng vậy. Anh ta tuyệt vọng muốn biết liệu anh ta có thể gặp Catherine yêu dấu (Helen Hayes) tại bệnh viện này không, và chúng ta cũng vậy. Tất nhiên, chúng ta biết rằng chúng ta đang xem một bộ phim, vì vậy nhận dạng của chúng ta không bao giờ có thể là toàn bộ. Nhưng các nhà làm phim tạo ra một mối quan hệ giữa trạng thái kiến ​​thức cực kỳ hạn chế của Frederic và khán giả. Bị mắc kẹt trong ý thức Frederic, máy quay không cung cấp thông tin trấn an. Thay vào đó, nó nhìn chằm chằm vào vòng tròn của mái vòm, đẹp nhưng trống rỗng.

[emmadazer]

"Ngày 02/01/2019.

Giáo viên chủ nhiệm lớp tôi nói: ""Các em học xã hội, tư duy không bằng các lớp tự nhiên."". Tôi liền trả lời: ""Tư duy mỗi đứa khác nhau không thể so sánh được ạ."". Cô nói: ""Ừ thì khác."" nhưng sau đó vẫn khẳng định rằng chúng tôi không thể tư duy được bằng ban tự nhiên.

Để làm rõ hơn vấn đề, tôi sẽ giải thích ban xã hội gồm gì, ban tự nhiên gồm gì, và tại sao chúng tôi THƯỜNG XUYÊN bị xem thường như vậy.

Đến năm lớp 11 (tùy trường thì phải, ở trường tôi được chọn ban vào năm 11), bạn được chọn một thêm 1 trong 2 ban: xã hội hoặc tự nhiên. Ban xã hội gồm các môn sử - địa - giáo dục công dân. Ban tự nhiên gồm lý - hóa - sinh.

Như bạn cũng đã thấy, ban xã hội thường xuyên bị đánh giá thấp vì họ học những môn được gọi là ""học bài là chính"", còn tự nhiên thì học những môn tư duy logic. Điều đó là đúng. Nhưng không có nghĩa những học sinh ban xã hội không có tư duy bằng học sinh ban tự nhiên.

Ví dụ: Cùng một học lực, học sinh ban tự nhiên không tài nào so sánh Luận cương chính trị tháng 10/1930 và Cương lĩnh chính trị tháng 2/1930 được tốt bằng học sinh ban xã hội. bù lại học sinh ban xã hội không thể giải bài tập vật lý tốt bằng học sinh ban tự nhiên được.

Tôi đã kiểm chứng điều này trên bản thân mình bằng cách thường xuyên trao đổi các kiến thức về triết học, lịch sử và chính trị với các học sinh ban tự nhiên và rất ít ai có thể tiếp thu được toàn bộ những gì tôi nói. (Ở đây hiểu là ""hiểu được toàn bộ những gì tôi nói"" chứ chưa bàn về vấn đề tranh luận với nhau) Đa số đều tỏ ra rất ngán. (Ai học xã hội một cách yêu thích đều sẽ hiểu là 3 lĩnh vực trên rất nhiều thứ để nói và có thể nói liên tục từ cái này suy ra cái khác, nên bên tự nhiên rất ít người hiểu được vì họ rất ít tìm hiểu những lĩnh vực này) Và đương nhiên là tôi luôn tìm đến những người bạn này lúc tôi cần giải bài tập lý hoặc hóa chứ chẳng tìm đến học sinh xã hội nhiều.

Hãy tạm dừng vấn đề này tại đây. Chúng ta hãy nói về một chủ đề khoa học hơn: Có 8 loại trí thông minh khác nhau (được khám phá đến thời điểm hiện tại) và mỗi người chúng ta đều có ÍT NHẤT 2 loại.

8 loại trí thông minh đó là:

- Trí thông minh ngôn ngữ;

- Trí thông minh giao tiếp;

- Trí thông minh âm nhạc;

- Trí thông minh vận động;

- Trí thông minh tự nhiên;

- Trí thông minh thị giác - không gian;

- Trí thông minh logic;

- Trí thông minh nội tâm.

Tìm hiểu thêm về thuyết đa thông minh (Multiple Intelligences) tại: https://bom.to/OnRn2

Vậy, hãy hình dung một lớp học 42 học sinh với 8 kiểu trí thông minh, mỗi người ít nhất 2 loại khác nhau, có thể 3 loại, có thể 4 loại, trộn lẫn phong phú, phức tạp. Rõ ràng là Stephen Hawking rất thông minh vì không phải tự dưng mà người ta dùng tên ông để đặt cho lý thuyết hố đen phát ra bức xạ (bức xạ Hawking), nhưng Mike Tyson cũng có trí thông minh của ông ấy vì rõ ràng không nhà vật lý nào giành được đai vô địch WBC, WBA và IBF khi mới 20 tuổi. Sự thông minh là rất đa dạng và không một ai có thể chối bỏ rằng mỗi người có một thế mạnh vô cùng đặc biệt.

Điều đó khẳng định rằng những học sinh học ban xã hội cũng thông minh và thông minh rất nhiều trong lĩnh vực của họ. Nhưng khổ nỗi điều mà cô giáo chủ nhiệm của chúng tôi đang làm là bảo Karl Marx làm toán cao cấp và so sánh kết quả đó với kết quả của Albert Einstein, không thể vô lý hơn được, đương nhiên là cô sẽ không dám trách Karl Marx rồi, nhưng với chúng tôi thì khác.

Mỗi một con người sinh ra với một sứ mệnh khác nhau, nếu không thì chắc có lẽ những người như Thiên hoàng Minh Trị đã bỏ rơi Nhật Bản trở thành một thuộc địa chỉ vì ông bận học vật lý cho bảng điểm của mình được hoàn hảo, hoặc cũng có thể Marie Curie không thèm tuyên bố sự hiện hữu của uraninit làm quái gì nếu như cô chủ nhiệm của tôi lỡ mồm chê điểm địa lý của người phụ nữ được vinh danh bằng tên nguyên tố số 96 - Curium. Đúng vậy, chúng ta có sứ mệnh của mình, và mục tiêu của giáo dục là tìm ra được sứ mệnh đó cho mỗi một học sinh.

Bản thân tôi đã cam chịu quá nhiều sự đánh giá thấp, từ gia đình, nhà trường, thầy cô, bạn bè chưa bao giờ đánh giá thấp tôi vì họ cũng biết những nỗi khổ này. Đến năm lớp 12, tôi đã học cách nhìn nhận bản thân mình, chấp nhận những khuyết điểm nhưng cũng tự hào những ưu điểm. Tôi không tài nào chấp nhận được việc mình và những người đồng môn bị phân biệt đối xử, thậm chí là bị hạ thấp bởi người khác như vậy.

Hãy cùng nói về một hiệu ứng rất đặc biệt: hiệu ứng bươm bướm - một khái niệm trong thuyết hỗn loạn. Hãy cùng đặt một câu hỏi: Liệu một cái đập cánh của một con bướm ở Brasil có thể tạo nên một cơn lốc ở Texas?

Edward Norton Lorenz - người đã đưa ra khái niệm này - trong khi mô phỏng một dự đoán về thời tiết trên máy tính, Lorenz đã lỡ nhập số liệu là 0,506 thay vì 0,506127 như dự định, và do đó đã thu được kết quả dự đoán thời tiết hoàn toàn khác so với tính toán ban đầu. Theo đó một cái đập cánh của con bướm nhỏ bé có thể gây ra sự thay đổi (dù rất nhỏ) trong điều kiện gốc của hệ vật lý, dẫn đến kết quả là những thay đổi lớn về thời tiết như cơn lốc tại một địa điểm cách nơi con bướm đập cách hàng vạn km.

Một ví dụ đơn giản mà cụ thể hơn: Giả sử trong thời niên thiếu của mình, Adolf Hitler không vấp phải 2 lần liền bị từ chối vào Học viện Mỹ thuật Vienna, ông hoàn thành ước mơ trở thành họa sĩ, hoặc một kiến trúc sư, thì Chiến tranh thế giới thứ 2 đã không xảy ra, đúng không?

Điều này thì liên quan gì đến sự phân biệt đối xử giữa hai loại học sinh?

Tư duy là một khái niệm trừu tượng, đơn giản mà nói, nó là khả năng nhìn nhận sự vật/sự việc của con người. Tư duy hay sự nhìn nhận, sẽ tạo ra cảm xúc, cảm xúc sinh ra hành động. Việc gieo vào đầu của những học sinh mình một tư duy thù hận là một ""cái đập cánh bướm"" rất nguy hiểm mà có thể tạo ra những ""cơn lốc Texas"" không thể lường trước được.

Tôi có một người bạn thân dự định sẽ theo đuổi tâm lý học trong lớp. Giả sử người bạn bác sĩ tâm lý này của tôi bị ""cái đập cánh bướm"" đó tác động quá mạnh, anh ta sẽ hành động ra sao trong tương lai với những kiến thức về tâm lý của mình?

Hãy nhớ rằng Adolf không học về quân sự trước, mà ông học cách hùng biện trước, để thuyết phục được cả một dân tộc đi theo đường lối của mình, hẳn là khả năng nắm bắt tâm lý phải cực kì cao. Hay đơn giản hơn là ngộ nhỡ con cháu của người giáo viên này đến tìm cậu ta vào một ngày nào đó vì căn bệnh tâm lý nguy hiểm cỡ trầm cảm chẳng hạn? Mạng sống đó có giữ được hay không là quyết định ở ""cái đập cánh bướm"" ấy.

Tuy không học sư phạm, nhưng tôi cũng nhận thức được rằng giáo dục có một vai trò vô cùng quan trọng. Đừng để việc giáo dục sai trở thành ""cái đập cánh bướm"" tai hại, mà trong đó ""cơn lốc Texas"" chính là những tên tội phạm vốn bị dạy dỗ trong sự bất mãn, hận thù.

Chúng tôi học ban xã hội, không có nghĩa chúng tôi không có tư chất, không có nghĩa chúng tôi không thông minh, không có nghĩa chúng tôi không có tư duy. Adolf Hitler có lẽ đã không mang tư tưởng sai lệch nếu không tiếp nhận những ý tưởng nông cạn và xoàng xĩnh, thường là phi lý và lố bịch, lại bị đầu độc bởi những thiên kiến kỳ dị từ những ngày ông chỉ mới là một thanh niên đọc sách ở Viên.

Xin hãy ngừng lại việc phân biệt đối xử những học sinh học ban xã hội.

---

Viết bởi Thiết Tâm cùng một số thông tin từ Wikipedia.

#At"

[thegioinoithathaiphong]

Đơn Vị Thiết Kế Nội Thất Hải Phòng Chuyên Nghiệp

Xây dựng tổ ấm không chỉ là việc đặt nền móng hay những viên gạch cho ngôi nhà, bện cạnh đó việc hoàn thiện nội thất cũng cần được đặt lên hàng đầu. Gia đình bạn có cảm thấy thoải mái trong căn nhà hay không, nội thất chiếm quyết định rất lớn. Việc tìm kiếm một đơn vị thiết kế nội thất Hải Phòng không hề đơn giản. Để biến căn nhà của mình trở thành nơi đáng sống, thiết kế nội thất Hải Phòng không chỉ là việc thiết kế. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý cho bạn đơn vị thiết kế nội thất Hải Phòng chuyên nghiệp nhất.

1. Tầm quan trọng của việc tập trung vào thiết kế nội thất

Thông qua nơi sống, ta có thể đánh giá một phần nhất định về chủ nhân của nó. Qua thiết kế nội thất ngôi nhà, nó sẽ phản ánh một phần con người bạn, sở thích và tính cách của bạn. Đồng thời, cách bố trí nội thể hiện được phong cách cá nhân của chủ nhà.

Sau một ngày làm việc mệt mỏi, khi bước vào căn nhà của mình, bạn muốn được chào đón và cảm thấy thật thư giãn. Thiết kế nội thất ảnh hưởng đến tâm trạng, thái độ, cảm hứng, khả năng tập trung và cảm giác liên kết giữa mỗi thành viên trong gia đình. Trên hết, nếu bạn muốn những vị khách khi đến ngôi nhà của mình cũng nhận được cảm giác chào đón tương tự thì việc tập trung vào thiết kế nội thất có thể giúp bạn đạt được điều này.

Bên cạnh đó, điều quan trọng mà thiết kế nội thất mang lại là giúp không gian sống của bạn đẹp hơn, có nhiều công năng hơn, khoa học, tối đa hóa diện tích sử dụng nhằm đảm bảo mang lại lối sống hài hòa, thẩm mỹ. Đó là lý do tại sao việc xây dựng một không gian nội thất lại quan trọng đến thế, nó đang dần trở thành một nhu cầu cần thiết.

2. Tại sao cần có đơn vị thiết kế nội thất

Việc thiết kế nội thất không chỉ đơn giản là sắp xếp đồ vật mà phải cần có sự logic và hài hòa. Qua con mắt có những kiến trúc sư, thiết kế nội thất Hải Phòng sẽ trở nên nghệ thuật và có tính sáng tạo hơn. Họ sẽ giúp cho bạn tiết kiệm thời gian, giảm thiểu chi phí đầu tư vào những đồ dùng thừa thãi, không phù hợp.

Thiết kế nội thất không phải lúc nào cũng dễ dàng, để quyết định phong cách thiết kế nội thất mà bạn muốn theo đuổi nên cần có sự tư vấn từ một chuyên gia thiết kế nội thất – người có thể lắng nghe, tổng hợp và đưa ra ý tưởng, gợi ý cho những gì bạn muốn, biến căn hộ ban đầu trở thành ngôi nhà hoàn hảo cho gia đình mình.

Đồng thời, những kiến trúc sư thiết kế nội thất Hải Phòng giúp lo toan về đồ đạc, giảm stress cho gia chủ khi không phải đau đầu suy nghĩ, mang lại cảm xúc tích cực hơn. Với một ngôi nhà lớn hay những biệt thự sang trọng, yếu tố phong thủy thường được đề cao, các đơn vị thiết kế nội thất Hải Phòng có thể giúp bạn đảm bảo yếu tố này, mang lại tài lộc cho gia chủ.

3. Các mẫu thiết kế nội thất Hải Phòng điển hình

Phong cách thiết kế nội thất châu Âu truyền thống

Phong cách thiết kế nội thất châu Âu truyền thống mang những đặc điểm như:

– Mang đậm lối trang trí cổ điển của châu Âu.

– Đồ nội thất trang nhã và có những đồ cổ, đồ giả cổ.

– Có những đường viền hay gỗ ốp phức tạp.

– Bảng màu sắc trung tính kết hợp đồ nội thất màu rực rỡ.

– Các loại vải dệt đắt tiền như lụa, nhung, cashmere hoặc các loại vải khác nhau lanh, bông,…

Kiểu thiết kế nội thất này hoàn hảo cho những ai yêu thích sưu tầm đồ trang trí có bề dày lịch sử như chẳng hạn như các tác phẩm nghệ thuật cổ điển, các yếu tố cổ và các đồ vật đối xứng.

Phong cách thiết kế nội thất hiện đại

Phong cách này khi được đặt vào thiết kế nội thất Hải Phòng gồm các đặc tính như:

– Không có nhiều vật trang trí dư thừa, cách sắp xếp mang yếu tố logic và hiện đại.

– Màu sắc trung tính với các màu cơ bản và có độ tương phản rõ ràng. Màu đen và trắng thường là màu sắc đặc trưng trong phong cách hiện đại, thường đi kèm với các màu cơ bản khác như xanh lam, vàng và đỏ.

– Đồ nội thất có đường nét nổi bật, được làm bằng các vật liệu như kim loại, crom, thủy tinh và có bề mặt được đánh bóng, nhẵn nhụi, bóng bẩy,…

4. Địa chỉ đơn vị thiết kế nội thất Hải Phòng uy tín

Hiện có rất nhiều đơn vị, công ty nhận thiết kế nội thất tại Hải Phòng, bạn có thể gặp bối rối khi chọn lựa nơi gửi gắm mong muốn về ngôi nhà mơ ước của mình. Việc hợp tác với đơn vị thiết kế nội thất uy tín là rất quan trọng.

Thế Giới Nội Thất  tự hào là một trong những đơn vị đi đầu trong thiết kế nội thất Hải Phòng với nhiều dịch vụ như: Thi công nội thất, decor phòng ngủ, thiết kế nội thất biệt thự, thiết kế nội thất biệt thự, thi công nội thất chung cư, thiết kế nội thất nhà ở, thiết kế nội thất thông minh, thiết kế nội thất căn hộ,…

Các sản phẩm do Thiết Kế Nội Thất thực hiện đảm bảo đúng với yêu cầu của khách hàng, các ý tưởng được dựa trên mong muốn của khách với những xu hướng thiết kế nội thất. Bên cạnh đó, khi khách hàng chưa ưng ý, bản vẽ sẽ được thay đổi đến khi ưng thì thôi. Đội ngũ kiến trúc sư giàu kinh nghiệm đã thực hiện rất nhiều dự án khác nhau sẽ nhiệt tình giúp bạn xây dựng ngôi nhà với các nguyên vật liệu nội thất có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng.

Lựa chọn đơn vị thiết kế nội thất Hải Phòng uy tín rất quan trọng và cần thiết cho mái ấm của gia đình bạn, hãy liên hệ với Thế Giới Nội Thất ngay hôm nay để được tư vấn tận tình nhất.

Địa chỉ: 95a Chợ Con – Hồ Sen – Lê Chân – Hải Phòng

Điện thoại: 0936999842

Email: lienhe@thegioinoithat.us

Website: thegioinoithat.us

Blogger: https://thegioinoithathp.blogspot.com/

[may88vnclub]

Top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín hàng đầu Việt Nam

Bạn đang tìm kiếm top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín? Vậy thì hãy cùng chúng tôi tìm ra nhà cái uy tín phù hợp với bản thân bạn ngay dưới đây nhé.

Việc tìm ra một nhà cái uy tín để tham gia cá cược là điều không hề dễ dàng cho người chơi hiện nay. Số lượng nhà cái hiện nay trên thị trường rất đông đảo. Điều này khiến người chơi khó nắm bắt được đâu là nhà cái uy tín và phù hợp với mình.

Vậy hãy để chúng tôi giúp bạn tìm ra Top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín. Đồng thời giúp bạn xây dựng được bộ tiêu chí đánh giá nhà cái uy tín.

4 dấu hiệu nhận biết nhà cái cá cược bóng đá uy tín

Để chọn được nhà cái uy tín và tham gia cá cược, người chơi cần xây dựng những tiêu chí đánh giá nhà cái. Dưới đây là một số tiêu chí chúng tôi gợi ý cho bạn để bạn có thể lựa chọn được nhà cái phù hợp với bản thân.

Nhà cái phải có giấy phép hoạt động kinh doanh hợp pháp

Tiêu chí đầu tiên để bạn đánh giá một nhà cái uy tín là họ phải có giấy phép hoạt động hợp pháp. Họ cần được quản lý bởi các tổ chức cờ bạc lớn trên thế giới. Như vậy sẽ đảm bảo sự minh bạch, công bằng, tránh tình trạng lừa đảo cho bạn.

Những nhà cái không có giấy phép kinh doanh thường sẽ có chất lượng dịch vụ kém, đồng thời tiềm ẩn các rủi ro lừa đảo. Người chơi rất dễ bị mất trắng tay tại các nhà cái này.

Các giao dịch nạp tiền, rút tiền phải được thực hiện nhanh chóng

Việc nhà cái thực hiện các giao dịch nhanh chóng cũng tạo niềm tin giúp người chơi thấy an toàn khi tham gia. Điều đó chứng tỏ, hệ thống giao dịch của nhà cái ổn định, không có tình trạng gian lận trong giao dịch. Để chọn được top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín thì bạn nên chú ý đến tiêu chí này.

Website được thiết kế chuyên nghiệp, logic với kho game đa dạng

Một website nhà cái uy tín không nhất thiết phải sử dụng những màu sắc quá nổi trội. Website cần được thiết kế đơn giản, khoa học, chứa đầy đủ thông tin người chơi cần tìm ngay tại trang chủ của nhà cái.

Hơn nữa, tại danh mục trò chơi của nhà cái, các trò chơi cần được thiết kế logic với đa dạng số lượng để người chơi có nhiều cơ hội lựa chọn tựa game mình yêu thích.

Đặc biệt, chất lượng website và chất lượng trò chơi cần được chú ý nhiều nhất. Bởi đây là nơi người chơi tiếp xúc hàng ngày, và đưa ra đánh giá về nhà cái dựa trên tiêu chí này.

Có hệ thống bảo mật an toàn

Tất nhiên là một nhà cái cá độ uy tín cần có hệ thống bảo mật tài khoản cá nhân cũng như lịch sử giao dịch của thành viên một cách an toàn nhất. Nhà cái cần đảm bảo cho người chơi về bảo mật, đồng thời cam kết không để tài khoản của người chơi bị rò rỉ ra ngoài.

Top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín bạn nên biết

Theo những tiêu chí đánh giá ở trên, chúng tôi gợi ý cho bạn top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín trên thị trường Việt Nam hiện nay. Có thể một số nhà cái bạn cũng đã nghe đến tên hoặc biết đến rồi.

Nhà cái Fun88

Fun88 là cái tên lâu đời trong làng cá độ tại Việt Nam. Nhà cái có tiềm lực tài chính mạnh mẽ này là lựa chọn của rất nhiều người chơi đến từ các quốc gia khác nhau, trong đó có Việt Nam.

Fun88 được cấp giấy phép Isle Of Man (IOM) – giấy phép cá cược trực tuyến của ủy ban giám sát cờ bạc của quần đảo tự trị Man thuộc Anh Quốc. Website được thiết kế chuyên nghiệp, tốc độ tải game mượt, hiếm khi xảy ra tình trạng giật lag khi đang chơi game.

Tốc độ thanh toán nhanh, 5 – 10 phút cho một lần nạp tiền, và 30 phút cho một lần rút tiền. Hệ thống bảo mật tốt bảo vệ 24/7 tài khoản người chơi.

Nhà cái Fi88

Với gần 90% người dùng đánh giá hài lòng khi tham gia tại nhà cái Fi88 là một tín hiệu tích cực để bạn an tâm cá cược tại đây. Dù có tuổi đời còn trẻ hơn so với nhiều nhà cái khác trong danh sách này, nhưng Fi88 đã cho thấy sự chuyên nghiệp của mình. Fi88 nhanh chóng lọt top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín do các chuyên gia bình chọn.

Fi88 được cấp giấy phép hoạt động và chịu sự quản lý bởi Chính phủ Philippines. Giao diện thiết kế tối giản, thao tác dễ dàng, hình ảnh sắc nét và âm thanh sống động. Người chơi có trải nghiệm mới mẻ và đầy thư giãn tại đây.

Với tốc độ giao dịch nhanh chóng, Fi88 còn hỗ trợ thanh toán dưới nhiều hình thức khác nhau như thẻ cào, Internet Banking,… Đặc biệt, hơn 200 trò chơi đang đợi bạn khám phá và chinh phục cùng những mức cược hấp dẫn.

Nhà cái May88

May88 là cái tên uy tín đến từ châu Âu và luôn được đánh giá là thương hiệu dẫn đầu về cá cược trực tuyến hàng đầu thế giới. Website may88 được thiết kế đơn giản, với hình ảnh chân thực, sắc nét và âm thanh sống động.

Tốc độ rút nạp tiền từ 5 – 30 phút nhanh chóng và chính xác giúp người chơi không bị gián đoạn khi tham gia các trò chơi của nhà cái. Hệ thống bảo mật tiên tiến giúp người chơi cảm thấy an toàn khi tham gia các trận đấu cá độ.

Các trò chơi của May88 vô cùng phong phú khiến người chơi choáng ngợp. Các trò chơi cá độ thể thao, game bài đổi thưởng, game quay số, game chiến đấu, E-sports, casino kịch tính,… đầy hấp dẫn với tỷ lệ ăn thưởng cao.

Nhà cái Letou

Letou là cái tên lâu đời nhất trong danh mục các nhà cái cá độ uy tín tại khu vực châu Á. Nhà cái Letou được cấp phép hoạt động và chịu quản lý bởi  Tổng Cục Giải trí và Trò chơi Philippine (PAGCOR) thuộc chính phủ Philippines.

Ra mắt vào năm 2004, Letou hiện nay đã có chỗ đứng vững chắc trong lòng người chơi. Letou liên tục xếp hạng trong top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín được xếp hạng bởi các chuyên gia trong ngành.

Kho trò chơi đa dạng với hơn 500 game đang chờ bạn tham gia. Tỷ lệ cá cược cũng rất hấp dẫn, hứa hẹn tạo ra những cơ hội đổi đời cho bạn. Tốc độ rút tiền, nạp tiền nhanh chóng, 5-10 phút nạp tiền, 30 phút rút tiền và được bảo mật bởi hệ thống bảo mật 3 lớp mới nhất hiện nay.

Nhà cái HappyLuke

HappyLuke cũng được đánh giá là nhà cái uy tín trong lĩnh vực cá cược trực tuyến. Nhà cái được cấp giấy phép kinh doanh bởi Curacao eGaming – được ủy quyền và điều hành bởi chính phủ Curacao.

HappyLuke chủ yếu tập trung vào phát triển các trò chơi casino trực tuyến, và game đánh bài online với những mức cược, tỷ lệ cược cao kích thích người chơi. Thời gian rút tiền nạp tiền ở đây cũng tương đối nhanh, với tốc độ từ 10 – 60 phút cho một lần giao dịch.

Giao diện web cũng được đánh giá là đơn giản, dễ thao tác. Kết hợp với bảo mật bằng mã hóa bảo vệ an toàn cho tài khoản người chơi 24/7 tuyệt đối.

Kết luận

Trên đây là top 5 nhà cái cá cược bóng đá uy tín nhất hiện nay bạn có thể tham khảo. Đặc biệt, bạn có thể lựa chọn tham gia nhà cái từ hôm nay để nhận được những ưu đãi bất ngờ nhà cái dành riêng cho tân thủ. Chúc bạn tìm được nhà cái phù hợp và nhanh chóng trở thành cao thủ cá cược.

Chi tiết tại https://may88vn.club/top-5-nha-cai-ca-cuoc-bong-da/