#Lineaushof

[havenpoort]

DE HARTEKAMP, of Hartecamp

Aanvankelijk was de Hartekamp in de 16e eeuw een boerenhofstede met de Haarlemse familie Van Berkenrode als eigenaar en voor 1662 heette het Thorenvliet.

De Amsterdamse koopman Hendrik Zeegersz. van de Camp, eigenaar van 1662-1666, geldt als naamgever door zijn familienaam te verbinden met de aanwezige herten. Hij kocht de grond van Adriaen Pauw. Zijn stiefzoon Gillis erfde de boerderij en het land, maar kon niet aflossen en verkocht de Hartekamp aan zijn zwager, de dichter Jacobus Heiblocq die van 1680 tot 1687 eigenaar was.

Het eigenlijke huis is kort na 1692 gebouwd door de zoon van Jacob F. Hinlopen, Johan Hinlopen (1648 – 1709), die fortuin maakte als postmeester van het Antwerps Postcomptoir [verantwoordelijk voor exploitatie van de postroute Amsterdam-Antwerpen].

Die post- en passagiers-route zou vanaf de opening van de Leidse trekvaart in 1657 steeds meer per trekschuit gaan dan per diligence, waardoor de 'achtertuin' aan de Leidse vaart meer als 'voortuin' diende. Ook de latere bekend geworden ‘Hortus', tussen de Herenweg en Leidsevaart is toen ontworpen, blijkens een kaart van de hofstede uit 1708 van landmeter M. Walraven. Hinlopen liet een geometrische tuin en oranjerie aanleggen.

George Clifford ( Amsterdam, 31 augustus 1657 – aldaar, 20 september 1727 was een Nederlands bankier. Tussen 1696 en 1700 was hij directeur van de Sociëteit van Suriname.

Clifford begon zijn carrière op de Leliegracht. Hij was een zoon van George Clifford I (1623-1680). Deze was een zoon van Henry Clifford en kwam tussen 1634 en 1640 vanuit Engeland naar Amsterdam. Deze George of Joris trouwde met Abigail Bower in 1648 en woonde de rest van zijn leven op de Zeedijk.

Vanaf 1654 had hij een rekening bij de Amsterdamse Wisselbank. Een zestal kinderen werd gedoopt in de Presbyteriaanse Kerk, een tweetal in de Oude kerk. Hij handelde naar verluidt op Hull in Engeland, waar zijn zwager woonde, maar had ook belangen in een plantage op Barbados, die hij in 1664 liet ontruimen.

Het is onduidelijk welke relatie er bestond met de querulant Jeronimo Clifford, een Engelse eigenaar van een omvangrijke plantage in Suriname, die de Sociëteit van Suriname en de Staten-Generaal een proces aandeed, en diverse verzoekschriften schreef, vanwege geleden schade tijdens zijn opsluiting in Fort Sommelsdijk. Beiden lieten zich Jeronimo Clifford noemen, maar er lijkt geen familieband te bestaan.

Vanaf 1701 zetten George en Isaäc (1665-1729) hun vaders handelszaak voort onder de firmanaam George en Isaäc Clifford & Co. Het is niet duidelijk wie er nog meer in de firma werd betrokken.

In 1709 kocht hij het landgoed de Hartekamp. Hij betaalde hiervoor 22.000 gulden aan de erfgenamen van Johan Hinlopen, een zoon van. Aan het begin van de 18e eeuw is de firma begonnen te bankieren en in 1713 sloot zij een lening af met keizer Karel VI en August III van Polen. Eugenius van Savoye schonk hem een tuinbeeld, gebeeldhouwd door Gabriel Grupello.

George Clifford II was de vader van George III (1685-1760), koopman, bankier en amateurbotanicus en -zoöloog.

Gedurende de 19e eeuw waren telgen uit de geslachten Brants en Van Verschuer eigenaar van het landgoed. De oorspronkelijk geometrisch aangelegde tuin werd eerst door J.D. Zochter sr. (1763-1817) en later door zijn zoon J.D. Zocher jr. jr. (1791-1870) gewijzigd in een landschappelijke aanleg.

Omstreeks 1902 zijn onder architectuur van prof. Dr. J.A.G. van der Steur de zijvleugels aan het buiten gebouwd; kort na 1921 gevolgd door de thans van de straat af zichtbare naar voren springende zijvleugels, naar een ontwerp van de Amsterdamse architect H.C. Berchtenbreiter.

Vanaf 1921 tot de Tweede Wereldoorlog maakte het buiten een nieuwe bloei door, dankzij mevrouw Catalina von Panwitz-Roth, afkomstig uit Berlijn die over een rijke collectie oude kunst beschikte.

De gevluchte keizer Wilhelm II bezocht vanuit Doorn 103 maal de Hartekamp. Ook prins Bernhard behoorde in die tijd tot de bezoekers. De Duitse Rijksmaarschalk en kunstverzamelaar Hermann Goring was weliswaar een minder gewenste bezoeker, maar dankzij de verkoop van enkele waardevolle stukken kreeg mevrouw Von Panwitz een vrijgeleide naar Zwitserland en ontving zij de toezegging dat de Hartekamp nimmer door Duitsers zou worden bezet.

Na de bevrijding zijn deze gerecupereerde kunstschatten in het Rijksmuseum terechtgekomen. De overige kunst is later ten dele in New York geveild en ten dele verhuisd naar de enige dochter Ursula, die intussen in het Engelse Salesbury woonde na haar huwelijk met de achtste graaf van Chichester John Buxton Pelham.

In 1952 stond het landgoed te koop en is het op 26 april 1952 aangekocht door de Broeders Penitenten uit Boekel, die hier een inrichting voor zwakzinnige jongens begonnen. Aanvankelijk in het hoofdgebouw, later in gebouwde paviljoens. Thans hoofdvestiging van de Hartekamp Groep, een instelling voor mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking in de regio.

Het groen op de Buitenplaats wordt vanaf 2012 beheerd door Landschap Noord-Holland. Deze stichting had al de Overplaats van de Hartekamp in beheer. Sinds lange tijd is het beheer nu weer in één hand.

De Overplaats is een deel van het landgoed Hartenkamp, waar ooit de beroemde geleerde Linnaeus planten bestudeerde. Het ligt op een strandwal met gazons en opvallend veel hoogteverschillen. De bomen zijn er oud en eerbiedwaardig.

Sinds 2005 hebben we verschillende kleine bosgebieden verworven en met elkaar verbonden. Daarna hebben we enkele cultuurhistorische elementen terug gebracht zoals de contouren van de tuinen van Carl Linnaeus, de Zwitserse brug en we hebben een blikvanger gebouwd waar vroeger een theehuis stond.

Vanuit het grote huis op de Hartekamp is dit te zien via een zichtas.

Sinds 15 oktober 2006 is Landschap Noord-Holland eigenaar van drie delen van de oorspronkelijke Overplaats van de Hartekamp.

Het gebied heet de Overplaats, omdat het vanuit het Landgoed de Hartekamp bezien aan de overkant van de Herenweg ligt. Meerdere landgoederen in Nederland hebben zo’n Overplaats.

De Overplaats van de Hartekamp is rond 1900 opgedeeld en verkocht. Een deel is bebouwd met villa’s of met appartementenflats.

Landschap Noord-Holland is nu eigenaar van drie van deze delen: Eikenrode in het noorden, Hagenduin in het midden en Linnaeus hof in het zuiden.

De eerste en laatste waren al opengesteld en daar is Hagenduin nu bijgekomen. Nu het gebied weer één geheel is, krijgt het zijn oorspronkelijke naam de Overplaats terug. Iedereen kan op de Overplaats een bijzonder leuke rondwandeling maken van ongeveer een uur.

Verassend zijn de enorme hoogteverschillen en de monumentale bomen. In het voorjaar is vooral het zuidelijke deel rijk aan stinsenplanten, waaronder enkele hele zeldzame.

Landgoed de Hartekamp was ooit één van de belangrijkste landgoederen in Noord-Holland. Het belangrijkste deel van het landgoed met het huis ligt aan de westkant van Herenweg. Op de Overplaats liepen damherten en stond een fraai theehuisje.

Het landgoed heeft verschillende stijlen gehad. Het landgoed is in het begin van de 18e eeuw aangelegd in de Franse geometrische stijl. Later is het gebied weer op de schop gegaan om het aan te passen aan de Engelse landschapsstijl, zoals de mode voorschreef.

Er zijn nog enkele cultuurhistorische elementen. Op de grens met de speeltuin staan nog twee poortjes uit de begintijd van het landgoed, toen hier de moestuin was. De plek waar vroeger het theehuis stond is alleen nog te herkennen aan de fundamenten.

Op de Hartekamp werd van 1736 tot 1738 een student uit Zweden aangesteld als lijfarts en 'hortulanus'. Een hortulanus moest de planten uit de tuin en kas catalogiseren, het herbarium en bibliotheek verzorgen en nieuwe planten verwerven. Deze Zweedse student was Carolus Linnaeus, die later wereldberoemd werd met het classificatiesysteem voor het planten- en dierenrijk dat nog steeds wereldwijd gebruikt wordt.

Beschrijving HARTEKAMP

De hoofdmassa van het huis bestaat nog altijd uit het huis dat Johan Hinloopen in 1693 liet bouwen. Dit bestaat uit een kelder, twee bouwlagen en een met pannen gedekt schilddak. De voorgevel is totaal zeven traveeën breed en wordt geleed door het iets terugliggende middendeel van drie traveeën. met een geaccentueerde ingangstravee waarvoor een stoep en een bordes.

De beide vooruitspringende hoekpartijen zijn beide twee traveeën breed. Op de hoeken zijn vanouds geblokte lisenen aangebracht. Boven de kroonlijst is in de tweede helft van de 19de eeuw een soort attiek in hout aangebracht.

 De middelste dakkapel heeft sinds de 18de eeuw een torenachtige opbouw met daarin opgenomen een klok. De achtergevel is vlak met in het midden de driezijdig uitgebouwde koepel na de verbouwing van begin jaren 1920 over twee bouwlagen en met een driezijdig dak beëindigd.

Tot de oorspronkelijke opzet behoren ook de aan de korte zijgevels uitgebouwde trappenhuizen. M.n. op de begane grond zijn deze opgenomen in de door Van der Steur gemaakte zijvleugels.

 Aan de voorzijde zijn de uitbreidingen uit de beginjaren 1920 van Berchtenbreiter prominent aanwezig. Deze naar voren uitstekende paviljoenachtige bouwdelen zijn slechts één bouwlaag hoog en hebben een plat dak. De middelste travee van drie is uitgevoerd als rondboogvormige nis waarin een vroeg 20ste-eeuws beeld staat opgesteld. Rechts voorstellende Diana met hert links Flora. Alle vensters zijn in de eerste helft van de 19de eeuw vervangen door empire vensters en voorzien van persiennes. De vensters in de nieuwere vleugels zijn hierop aangepast. Het geheel, oorspronkelijke huis en nieuwe vleugels, is gepleisterd waarbij het motief van geblokte hoeklisenen is overgenomen in de nieuwe vleugels. Hierdoor is een grote mate van eenheid verkregen met een paleisachtige allure.

Het huis is in gebruik als kantoor. Onder meer van belang is de ruimtelijke indeling, die in grote lijnen bewaard is gebleven met als centraal punt de achtzijdige centrale hal over beide bouwlagen, bekroond met een lichtkoepel waarin een uurwerk is opgenomen. Door het nieuwe gebruik is in de loop van de tijd het nodige aan interieurafwerking verloren gegaan, maar door het gehele huis worden nog wand- en plafondafwerkingen gevonden alsmede schouwen en kastenwanden.

Twee identieke HEKPARTIJEN. De ellipsvormige oprijlaan wordt aan beide zijden gemarkeerd door een identieke hekpartij uit het begin van de 19de eeuw bestaande uit met een blokpatroon versierde hardstenen pijlers bekroond door een lantaarn. Daartussen een eenvoudig ijzeren hek.

Als fontein gebruikte VAAS of bekken uit de tweede helft van de 19de eeuw, bestaande uit een groot rond bassin rustend op een middenzuil aan drie zijden extra ondersteund door op leeuwenpoten rustende pilaartjes. Het bekken is versierd met leeuwenkoppen. De middenzuil is getordeerd boven een voet met acanthusblad en de pilaartjes zijn gedecoreerd met eikenrank motief.

24-4-2022

[canimkuzeyim]

KUZIKOMUN EN COK SEVDIGI YILANLI PARK LINEAUSHOF DAYIZ

05/05/2018