KUNSTENAAR KLEURT EEN ZWARTE BLADZIJDE VAN DE VADERLANDSE GESCHIEDENIS
Keti Koti een gezicht geven. Letterlijk. Dat is de taak die kunstenaar Maartje Jaquet zichzelf heeft opgelegd. Met het boek ALA SMA TORI geeft zij daar vorm aan. Het boek is vooral een herschrijven van de geschiedenis. Want het slavernijverleden van het Koninkrijk der Nederlanden is een periode die doelbewust is vergeten. Weggestreept uit het collectieve geheugen. Deze zwarte bladzijde is uit de geschiedenisboeken gescheurd. Wel werd de kinderen op school onderwezen hoe best Nederland was, hoe tolerant en vooral christelijk. Maar niet dat dit zelfde Nederland, handelsgezind als het is, de aanzet heeft gegeven tot het doelbewust verschepen van talloze tot slaaf gemaakte mensen. Nergens in de vaderlandse geschiedenis is dat terug te vinden, althans tot voor kort. Maartje Jaquet probeert met haar boek dit gat te vullen, de zwarte bladzijde in te kleuren.
Keti Koti is Sranan Tongo, de Surinaamse taal, voor ‘de ketens zijn gebroken’. De ketenen waarmee de tot slaaf gemaakte mensen letterlijk aan hun eigenaren en elkaar vast zaten zijn doorgeknipt. De slavernij is onder druk door Nederland 160 jaar afgeschaft in Suriname en op de Caribische eilanden. De officiële datum dat dit plaats had is 1 juli 1863, maar nog tien jaar langer was er onder Staatstoezicht onbetaalde dwangarbeid. Dit jaar 2023 is daarom uitgeroepen tot Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Maar al langer vieren de Surinamers en de mensen van de Caribische eilanden de Dag der Vrijheden.
logo Gertie Jaquet
Drie jaar geleden is Maartje Jaquet begonnen met het verbeelden van Keti Koti. Eerst op 1 juli 2020 tekende en schilderde zij portretten van voorbijgangers en feestvierders. Op de plek ging ze en plein air de mensen met pen en papier tekenen, nadat ze deze eerst om toestemming had gevraagd. Later maakte ze foto’s en werkte deze naderhand thuis uit in een schilderij. Op die manier heeft ze een groot aantal personen vereeuwigd. Deze portretten staan alle in het boek ALA SMA TORI, dat zoveel betekent als ‘verhalen van een ieder’. Want naast de portretten vertellen de afgebeelde figuren hun persoonlijke verhaal. In een gesprek met de kunstenaar laten zij openhartig weten wat Keti Koti voor hen betekent. Welke druk het slavernijverleden op de familie legt. Dat dit verleden nog na echoot in hun eigen dagelijks leven. En waarom ze de 1e juli jaarlijks als herdenkingsdag in Nederland willen zien, met een gelijke status als 4 en 5 mei.
De mensen in de verbeelde Keti Koti zijn alle onbekende figuren voor de meeste van de lezers van de uitgave, voor mij dus. Maar door de verhalen die ieder van hen in het boek heeft laten afdrukken krijgen zij een gezicht, letterlijk en figuurlijk. Het zijn overwegend emotionele verhalen, want dit stuk door ons vergeten historie is nog voortdurend levend bij hen. Jaquet beeldt hen in meerdere opzichten sprekend af. Ze weet met pen en waterverf de ziel van de mensen te treffen. Het is een groep mensen die breed lachend het leven inzien. Ondanks het trieste verleden dat hen nog altijd tekent. De families zijn feitelijk ontworteld. Die eeuwenoude roots liggen nog daar in het land van herkomst. Wreed werden de mensen ontheemd en weggevoerd naar onbekende streken. Verhandeld als beesten om voor een hongerloon zwaar werk te doen. Het staat niet met naam en toenaam in de geschiedenisboeken, maar toch is dat zo langzamerhand wel bekende informatie.
Het is een pijnlijke geschiedenis die Maartje Jaquet voor het voetlicht brengt. Op haar manier geeft ze hier aandacht aan, met haar kunst en door de verhalen uit de eerste hand. “Verhalen spelen een belangrijke rol in de overdracht van dat deel van de geschiedenis dat bij mij op school niet werd behandeld. (…) En, hoe confronterend en verdrietig de waarheid ook is, we moeten deze in de ogen kijken. Alleen dan kunnen we samen helen, en kunnen we samen verder.” In het boek kijkt de waarheid mij hoopvol aan. Wordt de waarheid luchthartig aan mij uit de doeken gedaan. Er spreekt optimisme uit de woorden en de beelden, kracht en doorzettingsvermogen. Een volharden om vrij te zijn. Het verbindt deze mensen, omdat ze een gezamenlijk verleden hebben. Zij zijn er omdat hun voorouders hebben overleefd.
Jaquet hoopt met dit boek een steen bij te dragen aan een open en gezamenlijke toekomst, Nederlanders en medelanders. Omdat, zo schrijft ze “wanneer we meer over elkaar weten, we naar elkaar luisteren, we elkaar beter kunnen begrijpen”. Om dit te realiseren heeft ze van ALA SMA TORI niet alleen een kijk- en leesboek gemaakt, maar dit ook zo opgesteld dat het als lesmateriaal op de basisschool in de bovenbouw en in het middelbaar onderwijs gebruikt kan worden. Daarnaast kan ermee gewerkt worden in buurthuizen en bij ouderenverenigingen. Het is breed inzetbaar om gesprekken en uitwisselingen tussen groepen aan te gaan. Een boek voor tieners, jongeren en volwassenen om erkenning en begrip voor de gevoelens die er leven te kweken.
De gekleurde bevolking in Amsterdam Zuidoost is in het boek aan het woord gelaten. Maar de kunstenaar vertelt ook ruimschoots over zichzelf en haar ervaring. Want, naast dat er een legio verhalen van anderen over Keti Koti gaan, is het toch zeker ook haar eigen beleving van en met het verleden, het heden en de toekomst van deze bevolkingsgroep. Het project is begonnen met de enkele portretten die ze drie jaar geleden maakte. In de jaren daarna heeft ze daar vele aan toegevoegd zoals hiervoor beschreven. En is Jaquet in gesprek gegaan met de mensen om meer achtergrond te krijgen. Daarnaast heeft ze van ieder van hen een uitspraak los gekregen, een soort van lijfspreuk, en deze op een lap stof geschreven.
Voor de inkt van het schrift gebruikte zij een grondstof die een persoonlijk belang en lading heeft, zoals tabak, koffie, paarse bramen en lijsterbessen, kurkuma, chocolade, sambal en tomatenpuree. Het maakproces van deze diverse brouwsels staat tevens afgebeeld in het boek. Verder maakte ze van de feestelijke herdenkingen veel foto’s en liet ze de geportretteerden oude en nieuwe foto’s uit de eigen familie inleveren. Al dit fotomateriaal naast de schilderijen en tekstdoeken maakt van de uitgave een kleurig geheel. Even kleurig als dat haar modellen in het leven staan. ALA SMA TORI, Keti Koti verbeeld, is een bijzonder project dat de zwarte bladzijde van de Nederlandse geschiedenis ruimschoots belicht. De nazaten van de tot slaaf gemaakte mensen in het stadsdeel Zuidoost worden ermee in het zonnetje gezet. Het is niet alleen een boek om de herdenking van de afschaffing van de slavernij levend te maken, maar ook een leerboek om het gat in de geschiedenis te vullen. Mede door dit boek kan niet meer hiervan worden weg gekeken. En door de excuses die zijn gemaakt is het onderdeel geworden van onze historie. Maartje Jaquet legt een kleurige steen in de Gran Rio en één in de Nederrijn, zodat het water daar nu andere lopen nemen dan deze voorheen deden.
ALA SMA TORI, Keti Koti Verbeeld. Door Maartje Jaquet. LM Publishers, 2023.
0 notes
Hey man headed to Amsterdam to start my summer of backpacking around Europe. My bag was lost in transit but i dont really want to waste the first few dats of my trip with it would be ok to just take this unclamed bag?
Sure, dude! A suitcase is still available for you. But it's more like a backpack… Pretty bright color. Does not really fit to your black hipster outfit. But you wanted to make a backpack tour. From therefore perhaps nevertheless quite suitably… You open the zipper and inside it is almost more flashy than outside. Everything in neon yellow. And on top a motorcycle helmet. Of course, you can do little with it on your Interrail tour. And also nothing else, you have no driver's license. After all, engines are killing this planet. Of course, this does not apply to intercontinental flights to Amsterdam. Anyway, what am I getting upset about?
More out of curiosity, you put the helmet on. Fits like a glove. And while we are on the subject of gloves: You try them on, too. Now all you have to do is find the key to your motorcycle and you're ready to go home. Fuck, what was that? You rip the helmet off your head. Shit, that hurt. You got caught on one of your earrings. Something is going strangely here. Very strange. You grab your backpack and helmet and run out of the terminal. Outside you rummage in your backpack. There must be some butts somewhere. Ah there! Thank God! With shaky fingers you light a cigarette. Shit, it's hot under your black sweater and your vintage coat. You need air. Let the bourgeois look. You are proud of your body, you can show it with pleasure. And the piercings and tattoos have cost you some of your monthly wages as a driver at the garbage collection. Great job, isn't it? So you can wear hi viz privately and professionally.
Your bike is parked not so legally in the corner behind the parking garage. The advantage is that you can change there undisturbed. And take a piss before you head home to Zuidoost. What the hell were you doing at Schiphol? You have no idea. Maybe you just wanted to blow the engine again. That's it, you think, and let the engine roar.
79 notes
·
View notes
ShopperWithAttitude 10 jaar!
26.04.2024
De blog van ShopperWithAttitude (SWA) bestaat vandaag precies tien jaar! SWA heeft de blog al die tijd gevuld met nieuwtjes over retail land, aanbiedingen, fotoreportages van winkeluitjes, tips over delicatessenzaken, en consumententests.
Om de tien jaar te markeren volgt hier een overzicht van alle fotoreportages van winkeluitjes van ShopperWithAttitude.
Plein ‘ 40 - ‘ 45, Amsterdam Nieuw West (juni 2014)
Hoogvliet supermarkt, Leiden (juni 2014)
Waterlandplein, Amsterdam Noord (juli 2014)
Buikslotermeerplein, Amsterdam Noord (augustus 2014)
Gekke Gerrit, Amsterdam (september 2014)
Markthal, Rotterdam (oktober 2014)
De Hallen, Amsterdam West (november 2014)
(Jumbo) FoodMarkt, Amsterdam Noord (november 2014)
Bos & Lommerplein, Amsterdam West (december 2014)
Winkelcentrum Zuidplein, Rotterdam Zuid (januari 2015)
Purmerend (februari 2015)
Brighton, Engeland (maart 2015)
Nieuwe Deen in Diemen (maart 2015)
Osdorpplein, Amsterdam Nieuw West (maart 2015)
Nieuwe Jumbo en LIDL op Baarsjesweg, Amsterdam West (mei 2015)
Nettorama, Huizen (augustus 2015)
Den Haag Zuid West (augustus 2015)
Dekamarkt en nieuwe ALDI, Heerhugowaard (augustus 2015)
Reykjavík, IJsland (september 2015)
Almere Centrum (november 2015)
LIDL en nieuwe Deen in Amsterdam Noord (november 2015)
Kranenburg, Duitsland (december 2015)
Rotterdam Lombardijen (februari 2016)
Gent, België (februari 2016)
Lekkernijen proeven in Gent, België (februari 2016)
Gelderlandplein, Amsterdam Buitenveldert (maart 2016)
Jutland, Denemarken (mei 2016)
Nieuwe Hoogvliet in Haagse Bezuidenhout (mei 2016)
Nieuw winkelcentrum Mosveld in Amsterdam Noord (juni 2016)
Nieuwe Jumbo op Amsterdamse Plein ‘40 - ‘45 (juli 2016)
Manchester, Engeland (juli 2016)
Nieuwe Vomar op Amsterdamse Cruquiuskade (augustus 2016)
Jumbo Foodmarkt en Emté in Veghel (september 2016)
Nieuwe duurzame Albert Heijn in Purmerend (november 2016)
Vernieuwde Albert Heijn in Amsterdamse Jodenbreestraat (november 2016)
Gran Canaria (december 2016)
Vernieuwde Beurspassage in Amsterdam (december 2016)
Nieuwe Deen in Amsterdam IJburg (december 2016)
Nieuwe Dirk in Amsterdamse Warmoesstraat (december 2016)
Leeds (december 2016)
World of Food (Dekamarkt) en winkeluitje in Beverwijk (februari 2017)
Amsterdam ZuidOost (februari 2017)
Brussel en Charleroi (februari 2017)
Markthal Madrid (maart 2017)
Lambertus Zijlplein, Amsterdam Nieuw West (april 2017)
Lissabon (april 2017)
Duka, Zweedse keuken winkel, Amsterdam Buitenveldert (april 2017)
Albert Heijn XL, Amsterdam Buitenveldert (april 2017)
Mercado, Antwerpen (mei 2017)
Winkelcentrum Utrecht Overvecht (juni 2017)
Stockholm (juni 2017)
Madrid (augustus 2017)
Hudson’s Bay, Amsterdam (september 2017)
Hudson’s Bay en Leiden, Leiden (september 2017)
Hudson’s Bay, Almere (oktober 2017)
Hudson’s Bay, Rotterdam (oktober 2017)
Palermo (oktober 2017)
ALDI nieuwe stijl, Uithoorn (december 2017)
Grootste Nederlandse LIDL in Amsterdam Noord (december 2017)
Uitgebreide LIDL in Amsterdamse Indische buurt (december 2017)
Nieuwe Coop in Amsterdamse Rivierenbuurt (februari 2018)
Keulen (maart 2018)
Nieuwe ALDI in Sevilla (april 2018)
LIDL in Antwerpen staakt (april 2018)
Hudson’s Bay in Haarlem (mei 2018)
Eerste Normal winkel in Nederland: Utrecht (mei 2018)
Winkelcentrum Alexandrium, Rotterdam (september 2018)
Nieuwe ALDI Postjesweg, Amsterdam (september 2018)
Parijs (januari 2019)
Winkelcentrum Rødovre Centrum, Kopenhagen (februari 2019)
Utrechtsestraat, Amsterdam (april 2019)
Winkeluitje in Hoofddorp (mei 2019)
Scandinavisch design (Bolia.com) in Amsterdamse Utrechtsestraat (mei 2019)
LIDL terug op Amsterdamse August Allebeplein (juli 2019)
Winkeluitje naar Mall of Scandinavia & Saluhall in Stockholm (juli 2019)
Winkeluitje in York (oktober 2019)
Street Food Market in Madrid (februari 2020)
Nieuwe Turkse supermarkt in Amsterdam (maart 2020)
Melly's Cookie Bar in Amsterdam verkoopt alfajores (mei 2020)
Sweet Bob - Braziliaanse lekkernijen in Amsterdam (mei 2020)
Historische Food Hall weer open in Stockholm (oktober 2020)
Voortgang Mall of the Netherlands (november 2020)
Poiesz supermarkt in Groningen (november 2020)
Noordse lekkernijen in Scandinavian Embassy (december 2020)
Heropende ALDI in Amsterdamse Pijnackerstraat (december 2020)
Basis E Markt in Den Haag (maart 2021)
Marktbeperkingen Amsterdamse Plein ‘40 - ‘45 wegens Corona (juni 2021)
Winkeluitje naar Palladium in Praag (november 2021)
SWA bezoekt Mall of the Netherlands (augustus 2022)
SWA bezoekt Markthal in Rotterdam opnieuw (oktober 2022)
SWA's heimelijke Duitse tripje tijdens Corona-lockdown (oktober 2022)
SWA bezoekt Kranenburg opnieuw (oktober 2022)
Winkeluitje naar Colombo winkelcentrum in Lissabon (januari 2023)
Winkeluitje naar Fisketorvert winkelcentrum in Kopenhagen (februari 2023)
Winkeluitje in Field's winkelcetrum in Kopenhagen (december 2023)
Winkeluitje naar Globen winkelcentrum in Stockholm (april 2024)
2 notes
·
View notes