#gehaktballetjes soep | Explore Tumblr Posts and Blogs

dickwillemsen-blog · 6 years

Text

Teksten van anderen tegenkomen

We hebben het al eerder gezien: een schrijver gebruikt soms teksten van anderen. Hij kan een motto gebruiken voorafgaand aan het eigenlijke verhaal, maar hij doet dat vaak ook in het verhaal zelf.

Soms noemt hij alleen de titel. In Begeerte, een verhaal van Manon Uphoff bijvoorbeeld wordt het sprookje van Andersen, De kleine zeemeermin genoemd. Maar niet voor niets, want er zijn parallellen tussen de vrouwelijke hoofdpersoon en het meisje met de vissenstaart. De Russische schrijver Leskov schreef een novelle, Lady Macbeth van Mtsensk, waarmee hij duidelijk verwees naar het toneelstuk Macbeth van Shakespeare. Leskov laat ons in zijn verhaal rustig ontdekken hoe anders deze vrouw is en hoe sterk zij lijkt op haar voorgangster bij Shakespeare.

Vaker wordt een tekstfragment gebruikt uit een ‘oertekst’ als de Bijbel of de Odyssee. Ook gebruiken schrijvers graag stukjes tekst uit romans, toneelstukken of gedichten die de tand des tijds hebben doorstaan: Don Quichotte, Hamlet, Het Huwelijk. En dan is het soms zelfs nog maar de vraag een verwijzing opzettelijk zijn. Want wie weet eigenlijk nog dat de onafgemaakte verzuchting “maar tussen droom en daad…” afkomstig is uit Het Huwelijk, een keihard gedicht van Willem Elsschot? Voor “to be, or not to be” en het ‘gevecht tegen de windmolens’ is het voor veel mensen wél meteen duidelijk.

Je moet ook bedenken: een schrijver geeft zijn verhaal natuurlijk ook een zeker gewicht met zo’n verwijzing naar de geaccepteerde meesterwerken. Je zou kunnen zeggen: hij schuift als het ware aan bij zijn bewonderde voorgangers.

Maar dat is niet het enige; zo’n tekstfragment of verwijzing moet pássen, moet een functie hebben in het verhaal. Zo’n tekst van een ander kan jouw verhaal optillen, van een extra achtergrond voorzien; het kan een scène een andere betekenis geven, een bepaalde vaart, een tegenkleur, een ondertoon, een dreiging. In het beste geval is er een zekere spanning tussen verhaal en geleende tekst.

Met evenveel gemak kan een schrijver ervoor kiezen een kinderliedje, een songtekst of reclameslogan inzetten. In Berlin, Alexanderplatz wemelt het ervan; zij geven het verhaal, dat zich afspeelt in de jaren dertig in Berlijn, een enorme vaart. Zie je, dat de laatste zin hieronder uit een kinderliedje komt?

Ze was dik en log, van te voren moest hij haar drie mark geven, die deed ze eerst in een la en stak de sleutel in haar tas. “Als ik je nou vertel dat ik drie jaar heb gezeten, snap je het dan? In Tegel, weet je.” ‘Waar?’ “In Tegel. Snap je het nou? O zo.” De dikke vrouw schudde van het lachen. Ze knoopte haar blouse los. Er waren twee koningskinderen, die hadden elkander zo lief. Hei ’t was in de mei zo blij. Ze pakte hem beet. Drukte hem tegen zich aan. Hop maar Jannetje, stroop in het kannetje, laat de poppetjes dansen.

Met een deftig woord noemen we dat verwijzen naar een andere tekst: intertekstualiteit; het gebruik van zo’n stukje tekst legt een duidelijke relatie tussen de wereld van het verhaal en die van eerdere literatuur. In het fragment hierboven zie je ook dat zo’n onschuldiger kinderliedje scherp contrasteert met de scène in een peeskamertje.

In een verhaal wordt soms een andere schrijver tot leven gewekt; Nicole Kraus borduurt verder op verloren gewaande teksten van Franz Kafka en zij geeft de in Wenen gestorven schrijver een nieuw levenseinde in Tel Aviv. Vanzelfsprekend verwijst ze in haar roman naar de bekende teksten van Kafka. Kraus pleegt dubbele intertekstualiteit, zou je kunnen zeggen. Én we moeten haar roman natuurlijk ook beschouwen als een eerbetoon aan de beroemde schrijver. Ken je de uitdrukking “kafkaësk”? Mensen verwijzen hiermee vooral naar de bedreigende sfeer in de romans van Kafka, waar de mens vermalen wordt door de bureaucratie. Ook dit is een vorm van intertekstualiteit, toch?!

Er bestaat dus - zoals je zag bij Kraus, die Kafka’s dood verplaatste naar een andere stad - een eigenzinniger manier om met teksten van anderen om te gaan: ze naar je hand te zetten, ze vaardig omzetten naar een nieuwe inhoud.

Het klassiek geworden gedicht Herinnering aan Holland van Martinus Nijhoff heeft vele dichters geïnspireerd tot parodieën, spottende imitaties. In exact hetzelfde aantal versregels en met hetzelfde metrum wordt ons een nieuwe inhoud gepresenteerd, die inhoudelijk geheel afwijkt van het origineel. Hieronder een stukje Marsman naast Gerrit Komrij:

Herinnering aan Holland De binnenring van Holland

Denkend aan Holland Denkend aan Holland

Zie ik breede rivieren zie ik waardepapieren

Traag door oneindig snel door begerige

Laagland gaan … vingers gaan …

En als een schrijver tegelijkertijd met meerdere voorbeeldteksten aan de haal gaat, kun je spreken van een pastiche, een mengelmoes waarin de oorspronkelijke regels oplichten als gehaktballetjes in de soep. En hopelijk is dit effect meer dan alleen maar een effect.

Sprookjes Hans Christian Andersen 1835

Begeerte Manon Uphoff, in:Begeerte 1995

Lady Macbeth uit het district Mtsensk

N. Leskov 1865

Odyssee Homeros 8e eeuw v. Chr.

Don Quichotte Miguel de Cervantes Saavedra 1568

Het Huwelijk Willem Elsschot 1910

Berlin, Alexanderplatz Alfred Döblin 1930

Donker woud Nicole Kraus 2017

Herinnering aan Holland Martinus Nijhoff 1936

De binnenring van Holland Gerrit Komrij 1981

2 notes · View notes

wolferienblog · 7 years

Text

De Week van de Wolf. Een wekelijkse korte samenvatting van mijn bruisende leven. Al mijn avonturen heel kort op een rijtje. Speciaal voor jullie! Alsjeblieft.

Maandag

We gaan op vakantie! We gaan, met mijn schoonfamilie, vier hele nachten op vakantie in exotisch Biddinghuizen. En als je op vakantie gaat, dan neem je het een en ander mee. In ons geval, behoorlijk veel. Oeps! Gelukkig staat in de planning dat we pas na de middag weg rijden en dus heb ik de hele ochtend om te pakken, de laatste wasjes te draaien en het huis een beetje schoon te maken. Vier koffers, een tas met extra dekens en kussen, een krat met schoenen, een zwemtas en een krat met handdoeken worden op hoog Tetris niveau in de auto gepakt en dan kunnen we gaan!

Rond drie uur komen we aan op de plaats van bestemming, verkennen we allemaal onze stacaravan, pakken de spullen uit en verkennen het terrein. We verblijven op vakantiepark Riviera Beach van de Oostappen groep. Een vakantiepark met een centrale Plaza waar van alles te doen is. Die avond gaan we vast op onderzoek uit. We ontdekken een zwembad, een overdekte speelhal, gokautomaten en nog veel meer. Hier houden we het wel een paar daagjes uit! Na een voedzame maaltijd bij de plaatselijke cafetaria duiken we allemaal ons ieniemini bedje in zodat we de volgende ochtend weer fris en fruitig aan de dag kunnen beginnen!

Dinsdag

En we beginnen de dag goed! Op de bank, voor de tv (een hele oude, waar maar een paar zenders op zijn voorgeprogrammeerd, maar godzijdank is een van deze zenders Zappelin en dus vinden de kids het prima!) Er worden verse broodjes gehaald en even later eet de hele schoonfamilie bij onze in de stacaravan ontbijten. Na het ontbijt moet ik er aan geloven. We gaan zwemmen en dus hijs ik mijn enorme lichaam en in mijn nieuwe zwempak! Gelukkig maakt het Boaz en Midas niet veel uit hoe ik er uit zie en vinden ze het al lang tof dat hun moeder mee het zwembad in duikt! Na een uurtje spartelen ben ik er wel klaar mee en ook Midas is moe, dus gaan wij een dutje doen. Het plan is om vandaag te gaan eten in Elburg. Een super schattig stadje op tien minuten rijden van de camping. Restaurant de Haas spreekt ons allemaal aan en gelukkig hebben zij nog wel plek voor een groep van 14 personen.

Het eten bij Restaurant de Haas is goddelijk! De porties zijn enorm, er komen heel veel (seizoensgebonden) bijgerechten op tafel, er is (volgens de kenners) heerlijk zelf gebrouwen bier en de prijzen zijn super. Niet geheel onbelangrijk, het personeel is top! Allemaal zijn ze super vriendelijk en behulpzaam. We zijn, met de hele familie bij elkaar, nogal een zooitje ongeregeld. Maar bij De Haas worden we met open armen ontvangen! Mocht je ooit in de buurt van Elburg zijn, dan is dit restaurant echt een hotspot die je niet mag overslaan.

Tot grote vreugde van, nou ja, van bijna de hele familie, is er die avond Bingo achter in het restaurant! Mijn schoonzus en ik claimen alvast een lange tafel terwijl de mannen nog genieten van hun onbeperkte spareribs. Om half acht, als iedereen het eten op heeft, de bingostiften in de aanslag heeft en nog vol vertrouwen is dat wij gaan winnen, gaat de Bingo van start. De inleg is laag (7 euro voor een hele avond) en de prijzen zijn top! (350 euro is de hoofdprijs!) Zul je net zien dat wij weer helemaal niets winnen. Ach ja, wij hebben waarschijnlijk geluk in de liefde. Ondanks het verlies was het een top avond!

Woensdag

We beginnen de dag weer met een ontbijtje met z’n allen. Deze keer in de buitenlucht! Daarna gaan David en ik even Elburg in terwijl de rest, inclusief Boaz en Midas, weer een duik in het zwembad nemen. Als wij terug zijn en de rest uitgezwommen is, lunchen we met taart en spelen de volwassenen een potje 31-en terwijl de kinderen spelen in de overdekte speelhal. We eten die avond home made bami en nasi, buiten op de veranda. Allemaal met dikke truien en jassen aan en ik heb zelfs een dekentje om. Maar dat mag de pret niet drukken! Natuurlijk spelen we tot in de kleine uurtjes 31-en!

Donderdag

De laatste volle dag is aangebroken. Natuurlijk gaan we weer zwemmen, en spelen we daarna weer een paar potjes 31-en.

Het is genieten op de camping. De kinderen zijn oud genoeg (of hebben neefjes en een nichtje die oud genoeg zijn om op te passen) zodat zij alleen naar de speeltuin kunnen gaan. Zo kunnen wij in alle rust onze spelletjes (31-en dus, you dirty mind, you!) spelen, buiten, op de veranda voor ons huisje! Als het kouder begint te worden, verplaatsen we ons naar de Plaza. Hier genieten we wederom van de culinaire hoogstandjes van de cafetaria, spelen weer een paar potjes 31-en en spelen de kinderen in de speelhal. Helemaal top allemaal! Totdat Midas huilend bij ons wordt gebracht. Een meisje was op de glijbaan geklommen terwijl hij naar beneden aan het glijden was en boem. Hij geeft aan dat zijn voetje pijn doet. Midas is niet een pieperd. Als hij echt pijn heeft, dan is dat wel snel duidelijk. Het is al lang bedtijd geweest en Midas is moe én heeft pijn en dus gaat David vast met hem naar huis. Boaz en ik wachten nog even tot het spookhuis open gaat, maar als we de rij zien die voor de ingang van het spookhuis staat, besluiten we om toch maar niet te gaan. Misschien maar goed ook, want de neefjes die wel gingen vonden het behoorlijk spannend!

Vrijdag

We moeten om 10 uur uit het huisje zijn. Die nacht word ik meerdere keren wakker omdat ik bang ben dat ik me verslaap. Uiteindelijk rol ik om kwart over acht mijn bedje uit en begin ik met inpakken, opruimen en schoonmaken. Om kwart over negen is alles aan kant en trekken we de deur achter ons dicht en verzamelen we nog even in het huisje van mijn schoonouders tot iedereen klaar is om te vertrekken.

Midas heeft nog steeds een zere voet. Hij wil er niet op staan. Voor de zekerheid bel ik vast de huisarts om een afspraak voor het einde van die middag te maken. Iets voor tien rijden heeft iedereen het huisje schoon en rijden we in colonne richting Klarenbeek voor een brunch bij La Place. Daarna rijden we naar Twente. We halen Norris op, gaan naar huis om de eerste vakantiewas in de wasmachine te stoppen en ruimen de auto leeg om vervolgens naar de huisarts te gaan. Hoewel hij, net als ik, denk dat er niet echt iets ernstigs aan de hand is, wil hij toch dat we even langs het ziekenhuis gaan om foto’s te maken. Op de foto’s blijkt ook niets te zien. We moeten het even aankijken en anders na het weekend weer even met de huisarts bellen. Het is dan al zo laat en we zijn allemaal zo moe dat van koken niets meer komt. En dus halen we een allegaartje van McDonalds, diepvriespizza, kant en klare gehaktballetjes, lasagne en roomijs. Prima maaltijd om de vakantie mee af te sluiten!

Zaterdag

Vanavond is het dan eindelijk Halloween. Sort of. De “echte” Halloween valt natuurlijk op 31 oktober maar omdat dit aankomende dinsdag is, worden de meeste Halloween-feesten vandaag al gehouden. Het Vettt Halloween feest bijvoorbeeld!

Boaz en ik hebben er heel veel zin in maar ik voel me al een paar dagen niet helemaal fit. Ik heb om de haverklap harde buiken die heel erg pijnlijk zijn. Lopen is niet echt een optie. David stelt voor om dan een kortere optocht te lopen in Enschede zuid. Als ik dan toch niet zo ver kan lopen, kan ik altijd nog even blijven wachten bij mijn schoonouders, schoonzusje of nichtje tot de kinderen een snoepvoorraad hebben opgehaald. We zijn al onderweg naar Enschede (ik ben zelfs geschminkt!) als ik aangeef dat dit toch geen goed idee is. We draaien om, David zet mij thuis af en gaat daarna weer met de jongens naar Enschede. Voor de zekerheid bel ik het ziekenhuis. Dat had ik die middag ook al gedaan maar toen kwam ik er door drukte op de afdeling niet door en dacht ik: “laat maar, harde buiken gaan wel over, gewoon rustig aan doen!”. Omdat de harde buiken niet overgaan en ik geen zin heb om zonder verdere informatie de nacht in te gaan, besluit ik te bellen voor advies. Ik heb geen idee wat je moet doen bij harde buiken. Paracetamol? Warm bad? Warme kruik? Gewoon afwachten? Nog rustiger aan doen? Veel drinken? En dus bel ik het ziekenhuis voor advies. De verpleegkundige die ik aan de telefoon krijg, wil mij toch in het echt zien voordat ze advies gaat geven. Harde buiken kunnen namelijk ook echte weeën zijn. Ik geef nog aan dat ik toch wel zeker ben dat dit niet het geval is, maar daar neemt ze geen genoegen mee en dus rijd ik even later, nadat ik de schmink eraf gewassen heb, weer naar het ziekenhuis. Ik was er dan natuurlijk ook al een hele dag niet meer geweest en dus werd het ook wel weer een keertje tijd (sarcasm off) Een potje pis, lab onderzoek, een echo, een inwendige echo, een goed gesprek en tweeënhalf uur later mag ik weer naar huis. Conclusie: Blaasontsteking! Met de voorgeschreven antibiotica moet het over een paar dagen weer beter gaan. Tot die tijd, rustig aan doen. Gelukkig gaat het met de baby’s wel helemaal goed (baby één lag zelfs rustig op z’n duim te sabbelen terwijl z’n moeder werd gecontroleerd!) en dat is natuurlijk het allerbelangrijkste!

Zondag

Ik volg de instructies van de gynaecoloog op en doe niet zo heel veel, samen met Boaz en Midas. David haalt ondertussen de caravan van de camping. Dit weekend is het laatste weekend van het seizoen en dus moet hij weg. Als hij terug is, gaan we met z’n allen naar mijn schoonmoeder voor soep en broodjes en, natuurlijk, weer een potje 31-en! Een prima afsluiting van de vakantie!

Als iedereen het eten op heeft en de laatste dubbeltjes zijn verspeeld, gaan we naar huis. Boaz vindt het iedere keer weer vreselijk als we naar huis moeten. Hij wil het liefste altijd daar blijven, waar het gezellig is. Helaas kan dat niet altijd.

Thuis gooien we de jongens onder de douche, gaan zij op tijd, schoon én fris naar bed en beginnen David en ik met de eerste aflevering van nieuwe seizoen “Stranger Things”. Als ik mijn ogen tenminste open kan houden!

De vakantie is voorbij gevlogen! Hoewel we niet heel veel hebben gedaan, ben ik toch behoorlijk gesloopt. Mede door de twee onverwachtse ziekenhuisbezoekjes! Morgen begint weer een normale week zonder gekke dingen, hoop ik! Hoe was jullie week!? xx

de Week van de Wolf #64 De Week van de Wolf. Een wekelijkse korte samenvatting van mijn bruisende leven. Al mijn avonturen heel kort op een rijtje.

0 notes