#hazzopulo

[cemyafilmarsiv]

Hazzopulo Passage, Beyoğlu District (1962)

[datingwiththecity]

Bugün çok büyük ihtimalle ikinci kez yakalayamayacağım bir şans geçti elime. Anlatayım…

Bir süredir astım şüphesiyle nefes darlığı çekiyorum. Bu nedenle haftanın birkaç gününü açık ve temiz havada geçirmeye çalışıyorum. Bu haftanın adresi ise Büyükada’ydı.

Sabah 08:00 vapuruyla Ada’ya geldim. Akşam üzerine kadar çalıştım. Akşam üzeri de yürüyüşe çıktım ve bir süre sonra görkemi nefes kesen Adliye Binası’yla karşılaştım.

Üç buçuk adam boyundaki demir kapısı mesai saati bittiği için kapalıydı. Ancak belli ki, hemen yanında çalılarla ve paslı demirlerle kapattıklarını sandıkları ancak orta boy bir koli boyunda boşluğa sahip kısmı görmemişlerdi.

Askerliği Ankara’da emekli bir albayın bahçesinden vişne çalarak geçiren ve merakının götürdüğü yerlerde iki kez “ışığı görmeye” yaklaşmış biri olarak elbette ki kapılar da, dikenli teller de, çalılar da beni durdurmamıştı.

Alice gibi girdiğim delikten gerçekten Harikalar Diyarı’na düştüm. İlk olarak karşıma çıkan bahçe değil, Monet’in sonbahar tablosuydu. Rengârenk yaprakların arasında saatlerce oturup, mükemmel binayı ve kulesini fotoğraflamak istedim sadece.

Beyaz ahşap ve çok yıpranmış binanın yanında gül kurusu rengindeki kuleye bakıp sadece bir saniyeliğine “Keşke çıkabilsem”i geçirdim içimden. Halbuki gerçekten binanın kapısından adım atmaya razıydım.

Yan bahçeden binanın ana giriş kapısına bağlanan mermer köprüye kadar çıktım. Büyüleyiciydi… Sadece büyüleyici…

Bir adım attım, iki adım attım… “Bina sanırım terk edilmiş” derken hemen giriş katın penceresinde açık bir televizyon, biraz daha dikkatli bakınca güvenlik görevlisini gördüm.

“Lanet olsun ya, ‘Nasıl girdiniz içeri?’ deyip kovalayacak” diye geçirdim içimden. Ama yine anlamadığım bir şekilde binaya doğru çekilmeye devam ettim. “En fazla ‘Hanımefendi çıkar mısınız yassah’ der azarımı yer çıkarım” diye düşündüm. Toplamda 10 adımda geçtim köprüyü. Güvenlik görevlisi görmedi beni. Pencerelerden birinden içeri baktım, ahşap kapıyı itmeye yöneldim ki kapı kendiliğinden açıldı ve karşımdaki güvenlik görevlisi değil polisti.

Tam olarak dört saniye içinde zihnimde “Hadi bakalım Gökçen açıkla şimdi” cümlesi geçerken, ağzımdan “Merhaba, içeri girebilir miyim?” cümlesi çıktı. “İçeri girebilir miyim?” mi???

Yani ortamı şöyle açıklayayım. Perili gibi görünen devasa bir köşkün önündesiniz, araziye kaçak girmişsiniz, kendi ayaklarınızla polisin kapısına kadar gitmişsiniz, hava kararmak üzere ve hâlâ tek istediğiniz fotoğraf çekmek…

Çoook uzun süredir görmediğim tatlılıkta bir polismiş meğersem karşıma çıkan. Ben nasıl enik gibi baktıysam suratına, yüzüne bir gülümseme dağıldı. “Tabii girebilirsiniz ama siz nasıl girdiniz içeri?” dedi.

Ben de “Yan bahçeden. O kapıyı da kapatsanız iyi olur. İnsanlar girebilir” dedim gülerek. (Yahu kızım üç katlı ıssız bir adliye binasının mahkeme salonu önünde bir polise ‘suçunu’ itiraf ediyon. Sussan mı accık?)

Yine tatlı tatlı sırıttı memur bey. “Cesaretinize hayran kaldım” dedi. Ben de sanırım bundan gaz almış olacağım, “Yukarıyı gezebilir miyim?” dedim. Her izin almamdan sonra geçen iki saniyelik cevap bekleme süresi bana sorgu mahkemesi gibi gelse de komiser beni bir kez daha şaşırttı. “Tabii, yalnız odalar bu kattaki gibi kilitlidir. Ama buranın en güzel manzarası tuvalettendir. Buyrun bakalım.”

Ahşap sesi senfonisiyle iki kat çıktık merdivenlerden. Bahsettiği tuvalete kadar geldik. “İlginç bir şekilde buranın en güzel manzarası tuvaletten gözüküyor” dedi yine gülerek. Yalnız az bile demiş. Bir manzara var, insan ya hacetini görmeye utanır ya da “ishal” gibi tatsız ama tuvalette uzuuun zaman geçirmenizi sağlayan hastalığa yakalanmak ister. 

Bir fotoğraf çektikten sonra, bir anda şöyle dedim: Keşke kuleye çıkabilsem. Komiser, “Tabii olur, buyrun çıkalım” dediğinde boynuna atlıyordum. 360 derecelik görüş açısına sahip, yaklaşık 20 metre uzunluğundaki kuleye tırmanırken ellerim terliyordu.

Alice’in sığmak için ilaç içtiği ve ardında Harikalar Diyarı olan küçük kapı gibi bir kapı açıldı ve… Ben hayatımda böyle bir manzara görmedim. Yani çok ülke gezdim, çoğu kez nefesim kesildi. Ama çok azında heyecandan titredim. Çok azında “Fotoğraf çekmek istemiyorum. Burada kalayım ve izleyeyim n’olur” diye geçirdim içimden. (Ki deklanşörden parmağını çekmeyen biriyimdir)

Herhalde 20 dakika kadar kalıp 200 fotoğraf falan çektim. O sırada muhabbet de başladı komiserle. Yusufmuş adı. Vardiyalı çalışırmış orada. Bugünkü vardiyası da akşam 5 sabah 9’muş. Ada’da yaşıyormuş. Karşılaştığım Adalıların aksine “Muhteşem bir şey Ada’da yaşamak” diyor. (“Ada’da yaşamak mı, her an dünyanın en mükemmel çilingir sofrası manzarasına sahip bir yerde çalışmak mı?” diye geçirdim içimden) Zaten neredeyse bir yıldır düşünüyorum Ada’ya taşınmayı. Hep korkutuluyordum “Lodosu var poyrazı var. Berbat olur buralar. İşe geçemezsin, evine gelemezsin” diye. Varsın olsun be… Zaten her şey yolunda giderse 40 yıl daha bu dünyadayız. Varsın 365 günün 10’unda da işe gidemeyim, papaz olayım patronla.

Beni sordu Yusuf komiser. “Gazeteciyim” diyemedim. Affet Yusuf komiser yalan söyledim. Ama ne bileyim korkmandan korktum. Hiç hoşuma gitmedi sana yalan söylemek. Yıllar oldu bıraktım yalanı… Ama seni korkutmak istemedim. Oraya haber için girdiğimi zannetmeni istemedim, sen bana bu kadar iyilik etmişken. “Güzel sanatlar öğrencisiyim” dedim. Bir gün inşallah yine karşılaşırız da açıklarım doğrusunu.

Tekrar aşağı indik üç katlı köşkten. Çıkışta “Ben geldiğim yerden dönerim” dedim pişkin pişkin. Güldü. “Olur mu kapıyı açarım senin için” dedi. Üç adam boyundaki sürgülü kapıyı açtı. “Sendeki bu azimle çok iyi yerlere gelirsin” dedi. Beş yılda geldiğim, hatta çoğunda “gelmek zorunda kaldığım” yeri düşünüp gülümsedim huzursuz. “İnşallah Yusuf komiserim” diyebildim sadece.

Teşekkür edip ayrıldık…

Yürürken düşündüm… Yusuf komiser o binayı boşaltacaklarını, yeni Adliye binasına taşınacaklarını, o binanın da restorasyona gireceğini söylemişti. Yani, az önce yaşadıklarım için asla ikinci bir şansım olmayacaktı. O binanın kapısına kadar gelsem, başka bir polis Yusuf komiser kadar anlayışlı ve güleryüzlü olamayabilirdi. İyi ki merak etmiştim, iyi ki o delikten geçmiştim, iyi ki gülümsemiştim geri dönmek yerine, iyi ki “girebilir miyim?” demiştim, iyi ki o kuleye çıktım… Yoksa asla “günbatımı” koleksiyonumun en nadide parçası oluşamayacaktı.

Bu hayata aşkım da merakım da bitmiyor. İyi ki de bitmiyor… İkisi de başıma bir dünya şey açtı bugüne kadar. Ama yüzde 90 güzellikler getirdi. Ve ne olursa olsun, başıma ne gelirse gelsin, bu güzelliklerin en iyisi mesleğim. Özellikle şu ara çok fazla gidip gelmelerim oluyor gazeteci olmaya daha ne kadar direnebileceğim ile ilgili. Ama olmuyor be… Kendimi başka meslekte düşünemiyorum. Ben… Kendini, çocukken hayalini kurduğu mesleğin içinde bulan şanslı azınlıktanım. Amen!

**********

Bu arada otele döndüğümde biraz binanın tarihçesine baktım. Çok fazla bilgi yok. 1900’lerin başında yapılmış.. Yani nereden baksan yüz yaşın üzerinde. Bir de ilginç bir ayrıntı var. Köşk’ün ilk sahibi 1800’lerin sonuna damga vurmuş Rum asıllı banker Hazzo Pulo’ymuş. Hani şu Galatasaray Lisesi’nin çapraz karşısındaki pasaja adını veren adam. Hazzo Pulo, ülkeyi terk edince koskoca mülk, önce Hazine’ye devredilmiş, sonra Murat Pinyatoğlu’na satılmış.

Cumhuriyetin ilanından sonra 1929’da Hükümet Konağı olarak kullanılmaya başlanan Köşk’ün denize kadar uzanan bahçesi, zaman içerisinde usulsüz şekilde bölünmüş. Bütün arazinin kapladığı alan 10 bin 527 metrekare.

[kozadusunce]

18. sayımız İstanbul'da, Hazzopulo Scala Kitapçı ve Mephistolar'da.

[ehilal]

Hatıraların gölgesinde 🍷🌃☄ #hazzopulo #night #wine #istanbul (Hazzopulo)

[joeinct]

Hazzopulo Passage, Beyoglu, Photo by Ara Güler, 1958

[edemiroz]

Having a good time with friends in Pera in Taksim in Istanbul at HazzoPulo Wine House 🍷 #hazzopulo #winehouse #wine #redwine #sausage #cheese #foodporn #food #foodblogger #foodandwine #tasty #tastyfood #turkey #pamukkalewines #altoadige #pera #italia #italy #travel #traveler #traveller #travelgram #traveling #istanbul #view #stunning #taksim #pinotnoir #instawine #winestagram @jamiesfoodtube @foodrepublic @lamagfood @foodandwine @wineenthusiast @wine @penfolds @wolfferwine @enoblogger @winechanneltv @hifoodwinefest @winetouristmag @the.wine.girl @winebosses @wine._.lover_ (at Hazzopulo ŞARAP EVİ)

[beratbeyoglu]

#Istanbul #Beyoğlu #Hazzopulo (Hazzopulo ŞARAP EVİ)

[faikashahotels]

✨ ✨🇹🇷 Beyoğlu; gezmekle bitmez, gecesi ayrı,gündüzü ayrı.Istanbul'un hem yabanci turistler hem de Istanbullular için en görülmeye deger, en ilginç semtlerinin başında gelir. Çukurcuma'daki Faik Pasha Suites'de konaklayıp keşfe tarih ve sanat kokan otelimizden başlamaya ne dersiniz? Birlikte kalmak isteyeceğiniz arkadaşınızı etiketleyin . #Repost @butikkesifler • • • • • • Istanbul, Turkey Her biri birbirinden farklı tarzdaki pasajlardan, hanlardan sizin favoriniz hangisi? 1.Suriye Pasajı 2.Zincirli Han 3.Avrupa Pasajı 4.Çiçek Pasajı 5.Hazzopulo Pasajı 6.Kurukahveci Han ✨✨ ✨🇹🇷 Beyoğlu; It does not end with sightseeing, night and day. time It is one of the most spectacular and interesting districts of Istanbul for both foreign tourists and Istanbulites. How would you like to stay at Faik Pasha Suites in Çukurcuma and start your exploration at our hotel that smells history and art? Tag the friend you want to stay with. #Repost @Repost • • • • • • Istanbul Turkey Which is your favorite among the passages and inns, each with a different style? 1 Syrian Passage 2.Zinci ✨🇷🇺 Бейоглу; Он не заканчивается осмотром достопримечательностей, его ночь отдельная, его день отдельный.Это один из самых зрелищных и интересных комплексов Стамбула как для иностранных туристов, так и для стамбульцев. Хотели бы вы остановиться в Faik Pasha Suites в Чукуркуме и начать свое знакомство с нашим отелем, который пахнет историей и искусством? Отметьте друга, с которым хотите остаться. Стамбул, Турция Какой из ваших любимых коридоров и трактиров, каждый из которых выполнен в своем стиле? 1 Сирийский проход 2 Цинджирли Хан 3.Европейский пассаж 4. Цветочный пассаж 5 пассаж Хаззопуло 6. Курукахвечи Хан 🚉🌉📻🏤🎭🕰🎼🏛🏺☕ #beyogludesignhotel #beyogluhotels #cihangirhotels #cukurcumahotels #butikkesifler #objektifimden #sizinkareleriniz #bendenbirkare #allshotsturkey #turki #istanbuldayasam #ahguzelistanbul #fotografheryerde #istanbulda1yer #anlatistanbul #ig_fotografkaresi #gunun_karesi #aniyakala #picoftheday #kadrajımdan #turkiyedenkadrajlar #fotografheryerde #sizin_kareleriniz #yourshot_turkey #bestshotsturkey (Faik Pasha Suites-Cafe " Special Category") https://www.instagram.com/p/CNUJzcqhqdT/?igshid=6leyu2pizryn

[gecenight]

2019 ve sonrası için ömürlük rezervine sonsuz teşekkürler @seferiyaso 🖤 (Hazzopulo ŞARAP EVİ) https://www.instagram.com/p/BsQ4W0gnlD2/?utm_source=ig_tumblr_share&igshid=1uv440w8oo515

[tottenham-coklari]

Terzi Nuri ve Eleni'nin Aşkı / Kemal Kaplan

Terzi Nuri ve Eleni’nin Aşkı / Kemal Kaplan

DEVRİMCİ-TERZİ RUH İKİLEMİ

  Genç Nuri homurdana homurdana dükkânı süpürüyordu. “….! güya kalfa olduk süpürge elimizde…”

“Söylenme ooolum, Hasan’ı rahatsız olduğu için ‘eve gitsin’ diyen sensin, hem de homurdanıyorsun.”

“İyi de usta dükkânı da ben mi süpüreyim.”

“Estağfurullah. Ne demek paşam ver hele süpürgeyi bana.”

Nuri’nin yüzü kıpkırmızı oldu. Ustaya saygının henüz kaybolmadığı yıllardı.…

[gzg]

Batman'da yaşayan sanatçı pastane işletmeciliğinin yanı sıra rap müziğe oldukça vakit ayırıyor

Batman’da yaşayan sanatçı pastane işletmeciliğinin yanı sıra rap müziğe oldukça vakit ayırıyor

Batman’da yaşayan sanatçı pastane işletmeciliğinin yanı sıra rap müziğe oldukça vakit ayırıyor ve yeni yeteneklere destek oluyor.

İlk çalışmalarına 2010’da başalayan Block, 2013 yılında tamamen rap müziğe odaklanıp, bu alanda daha çok çalışmaya başladı.

Bugüne kadar 5 Underground Rap albümü bulunan Block, Hazzopulo Records adlı youtube kanalının konuğu oldu.

Söz: Block Müzik: Alexay…

[keremulusoy]

Evolution of The Hat

Evolution of The Hat

As you walk towards Tunel from Beyoglu are historical buildings on the right hand side, one of those is the Hazzopulo (Hacopu) inn, where there are gift shops, jewelry, adornment, book dealers, tea and coffee shops as well as a store with a humble window. In front of this store is a tiny sign saying: Katia the hat maker.

Until the industrial revolution and ready to use products, clothes and…

[thoughtfullyblogger]

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων

#gallery-0-4 { margin: auto; } #gallery-0-4 .gallery-item { float: left; margin-top: 10px; text-align: center; width: 25%; } #gallery-0-4 img { border: 2px solid #cfcfcf; } #gallery-0-4 .gallery-caption { margin-left: 0; } /* see gallery_shortcode() in wp-includes/media.php */

Cité de Péra (εσωτερικό) του Κλεάνθη Ζάννου (1876)

Η Ευαγγελίστρια Προπόδων Ταταούλων του Πετράκη Δ.Μεϊμαρίδου (καθιερώθηκε 1894)

Η Αγία Τριάδα του Βασιλάκη Ιωαννίδη (1880)

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή του Κωνσταντίνου Δημάδη (1881)

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

To βλέμμα μπορεί να γίνει κάμερα, σαν αυτή του συνεργείου του Γρηγόρη Οικονομίδη, και να περιηγηθεί στην Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη, τυλιγμένη στην ομίχλη της, με την υγρασία της γκριζογάλανη, σαν γάζα, έρχεται σταδιακά μπροστά και ο ορίζοντας καθαρίζει, ο φακός ζουμάρει, νομίζεις ότι θα αγγίξεις την Αγία Τριάδα και τα μέγαρα σε συμπαγή μέτωπα στο Πέρα.

Μέσα στον κινηματογράφο «Δαναός», της Κηφισίας, το κοινό έχει προσέλθει Κυριακή πρωί σε μια σύναξη μνήμης. Είναι η πρώτη αθηναϊκή προβολή του ντοκιμαντέρ «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», μιας συναρπαστικής, κινηματογραφικής αφήγησης σε μια εκδήλωση της Εταιρείας Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής. Είναι ένας χρόνος περίπου που έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο Γρηγόρης Οικονομίδης, αυτός ο χαρισματικός άνθρωπος, διαπρεπής ως μηχανικός αλλά και εμπνευσμένος σκηνοθέτης. «Η γενέτειρα του παππού του Γρηγόρη Ζάμπα, δεινού ψαρά, ήταν η Αρετσού, η σημερινή Ντάριτζα», είπε με συγκίνηση ο αρχιτέκτων Σάββας Τσιλένης, ο άνθρωπος που μύησε τον Γρηγόρη Οικονομίδη στα μυστικά της Πόλης, σταδιακά από το 1997. Στο ντοκιμαντέρ (παραγωγή Συνδέσμου Αποφοίτων Ζωγραφείου), που είχε κάνει πρεμιέρα στην Κωνσταντινούπολη, τον Δεκέμβριο 2015, επιστημονικός σύμβουλος και σεναριογράφος είναι ο ίδιος ο Σάββας Τσιλένης, ένας εκ των πολλών που δίνουν συνεντεύξεις στην ταινία, δίνοντας μεστές παραμέτρους μαρτυριών.

Αλλά αυτό που μένει στον θεατή είναι η ακμαία Πόλη του εγγύς (ιστορικά) παρελθόντος, η Πόλη της αστικής ανάπτυξης μετά το Τανιζμάτ, τις μεταρρυθμίσεις που έφερε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σταδιακά από το 1839 με κορύφωση το 1876. Νέες τεχνολογίες και δυτικά ρεύματα, επιτρέπουν στους αρχιτέκτονες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων να αναπτύξουν μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα.

Προκαλεί σκέψεις όλη αυτή η περιήγηση στην Κωνσταντινούπολη των Ρωμιών. Κάποιοι ήταν αρχιτέκτονες της αυτοκρατορικής αυλής, άλλοι ήταν ανεξάρτητοι επαγγελματίες με σπουδές στη Δύση, άλλοι έρχονταν από την Ελλάδα, όλοι όμως, ανεξαρτήτως καταβολής, γίνονταν κομμάτι της ατμόσφαιρας της Πόλης. Δούλευαν για την Πόλη, έχτιζαν για την Πόλη, ομόρφαιναν την Πόλη. Στο Πέρα, στον Γαλατά, στο Φανάρι, στον Βόσπορο, στην Πρίγκηπο, στη Χάλκη και στην Αντιγόνη, άρχισαν να χτίζονται ναοί και εκπαιδευτήρια, επαύλεις, πολυκατοικίες, τα περίφημα απαρτμάν και εμπορικές στοές. Η Πόλη ζούσε τη δική της μπελ επόκ.

Μελετητές της αρχιτεκτονικής, πέραν του Σάββα Τσιλένη, όπως ο Βασίλης Κολώνας (που μιλάει στο ντοκιμαντέρ) ή η Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ (που παρείχε υλικό), έχουν αναδείξει τη συμβολή των Ρωμιών αρχιτεκτόνων. Αλλά η δύναμη της εικόνας είναι καταλυτική. Με την κάμερα του Χρήστου Γιαννακόπουλου (που προλόγισε την προβολή με συγκινητικά λόγια, όπως και ο Βάιος Σύρρος), κτίριο προς κτίριο, ανασυστάθηκε η μοναδική ατμόσφαιρα ενός μοναδικά ανεπτυγμένου αστικού πολιτισμού.

Η κάμερα με τρυφερότητα και προσήλωση χτένισε τους κόκκινους πλίνθους και την γκρίζα πέτρα της Μεγάλης του Γένους Σχολής, αυτού του επιβλητικού οικοδομήματος που αποπερατώθηκε το 1881 με σχέδια του Κωνσταντίνου Δημάδη (που γεννήθηκε στο Πήλιο). Με την κάμερα ξεδιπλώθηκε ένας τεράστιος αριθμός εξαίρετων αρχιτεκτονημάτων, σε νεοκλασικό, νεομπαρόκ, εκλεκτικιστικό ρυθμό, που πύκνωναν με την ανέγερσή τους τις δραστηριότητες των Ρωμιών, που σηματοδοτούσαν τις επιδόσεις τους στο εμπόριο, την αφοσίωσή τους στην εκπαίδευση, την κατάνυξή τους στη θρησκεία.

Ενας κόσμος ολόκληρος που, αν τον αναλύσεις, αναφύεται μπροστά σου όλη η μεγάλης πνοής ρωμέικη κουλτούρα της Πόλης, με βραχίονες επαφών στην οθωμανική διοίκηση, στην κοσμοπολίτικη κοινωνία με Λεβαντίνους, Αρμένιους και Εβραίους, στη μικρή αθηναϊκή κοινωνία και στη μεγάλη σφαίρα των ελληνορωμαϊκών πυλώνων, κορωνίδα της ευτυχούς σύνθεσης της ελληνικής και της δυτικής σκέψης.

Αναρίθμητα τα ονόματα των αρχιτεκτόνων, πολλά από τα οποία είναι ακόμη και σήμερα σμιλεμένα στα ισόγεια των κτιρίων της Πόλης. Ο Περικλής Φωτιάδης, απόφοιτος της αθηναϊκής Σχολής Καλών Τεχνών, σχεδιάζει το ελληνοπρεπές Ζωγράφειο σε ηλικία 32 ετών. Ο ίδιος μελετάει και την Εκκλησιαστική Σχολή της Χάλκης, σε ήρεμο, στοχαστικό ρυθμό. Ο Βασιλάκης Ιωαννίδης σχεδιάζει το Ιωακείμιο Παρθεναγωγείο με νεοκλασική πρόσοψη (έκλεισε το 1988) και το υπουργείο Ναυτικών στον Κεράτιο με οριενταλιστική ρυθμολογία. Ο ίδιος σχεδιάζει την περίφημη Αγία Τριάδα. Πολυόροφα απαρτμάν χτίζουν ο Δημήτρης Βασιλειάδης και ο Ζήνων Κλεάνθης. Ο Μάρκος Λάγγας σχεδιάζει το Passage Hazzopulo στο Πέρα. Ο ίδιος, όπως μας πληροφορεί στο ντοκιμαντέρ η Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου, ήταν ο κατασκευαστής (ως συνεχιστής Μακεδόνων μαστόρων) της καθολικής εκκλησίας Σαντ’ Αντόνιο, στο Πέρα, έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Giulio Mongeri. O αρχιτέκτων Οικονόμου (ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά) χτίζει το Ζάππειο το 1885. Ο Βασίλειος Κουρεμένος την Τράπεζα Αθηνών, ο Κων. Καρατζάς τον ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στο Ταρλάμπασι, ο Βασίλειος Τσιλένης τον ναό της Παναγίας της Ελπίδας στο Κοντοσκάλι, ο Πετράκης Μιχαηλίδης τον ναό της Ευαγγελιστρίας στα Ταταύλα, ο Κλαούδης Λάσκαρης το περίφημο ξενοδοχείο Splendid στην Πρίγκηπο, όπου ο Αχιλλέας Πολίτσος χτίζει την ονειρική έπαυλη του Τζων Αβραμίδη. Ο Αριστείδης Παπαδάτος σχεδιάζει τον Πατριαρχικό Οίκο στο Φανάρι…

Δεν έχει τέλος η αφήγηση. Είναι κομμάτι του προγράμματος «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», που ως έκθεση, πλέον, ταξιδεύει από το 2010. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο και οι δυνατότητες ακόμη περισσότερες.

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ) Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

[eclecticstarlightblogger]

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων

#gallery-0-4 { margin: auto; } #gallery-0-4 .gallery-item { float: left; margin-top: 10px; text-align: center; width: 25%; } #gallery-0-4 img { border: 2px solid #cfcfcf; } #gallery-0-4 .gallery-caption { margin-left: 0; } /* see gallery_shortcode() in wp-includes/media.php */

Cité de Péra (εσωτερικό) του Κλεάνθη Ζάννου (1876)

Η Ευαγγελίστρια Προπόδων Ταταούλων του Πετράκη Δ.Μεϊμαρίδου (καθιερώθηκε 1894)

Η Αγία Τριάδα του Βασιλάκη Ιωαννίδη (1880)

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή του Κωνσταντίνου Δημάδη (1881)

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

To βλέμμα μπορεί να γίνει κάμερα, σαν αυτή του συνεργείου του Γρηγόρη Οικονομίδη, και να περιηγηθεί στην Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη, τυλιγμένη στην ομίχλη της, με την υγρασία της γκριζογάλανη, σαν γάζα, έρχεται σταδιακά μπροστά και ο ορίζοντας καθαρίζει, ο φακός ζουμάρει, νομίζεις ότι θα αγγίξεις την Αγία Τριάδα και τα μέγαρα σε συμπαγή μέτωπα στο Πέρα.

Μέσα στον κινηματογράφο «Δαναός», της Κηφισίας, το κοινό έχει προσέλθει Κυριακή πρωί σε μια σύναξη μνήμης. Είναι η πρώτη αθηναϊκή προβολή του ντοκιμαντέρ «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», μιας συναρπαστικής, κινηματογραφικής αφήγησης σε μια εκδήλωση της Εταιρείας Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής. Είναι ένας χρόνος περίπου που έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο Γρηγόρης Οικονομίδης, αυτός ο χαρισματικός άνθρωπος, διαπρεπής ως μηχανικός αλλά και εμπνευσμένος σκηνοθέτης. «Η γενέτειρα του παππού του Γρηγόρη Ζάμπα, δεινού ψαρά, ήταν η Αρετσού, η σημερινή Ντάριτζα», είπε με συγκίνηση ο αρχιτέκτων Σάββας Τσιλένης, ο άνθρωπος που μύησε τον Γρηγόρη Οικονομίδη στα μυστικά της Πόλης, σταδιακά από το 1997. Στο ντοκιμαντέρ (παραγωγή Συνδέσμου Αποφοίτων Ζωγραφείου), που είχε κάνει πρεμιέρα στην Κωνσταντινούπολη, τον Δεκέμβριο 2015, επιστημονικός σύμβουλος και σεναριογράφος είναι ο ίδιος ο Σάββας Τσιλένης, ένας εκ των πολλών που δίνουν συνεντεύξεις στην ταινία, δίνοντας μεστές παραμέτρους μαρτυριών.

Αλλά αυτό που μένει στον θεατή είναι η ακμαία Πόλη του εγγύς (ιστορικά) παρελθόντος, η Πόλη της αστικής ανάπτυξης μετά το Τανιζμάτ, τις μεταρρυθμίσεις που έφερε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σταδιακά από το 1839 με κορύφωση το 1876. Νέες τεχνολογίες και δυτικά ρεύματα, επιτρέπουν στους αρχιτέκτονες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων να αναπτύξουν μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα.

Προκαλεί σκέψεις όλη αυτή η περιήγηση στην Κωνσταντινούπολη των Ρωμιών. Κάποιοι ήταν αρχιτέκτονες της αυτοκρατορικής αυλής, άλλοι ήταν ανεξάρτητοι επαγγελματίες με σπουδές στη Δύση, άλλοι έρχονταν από την Ελλάδα, όλοι όμως, ανεξαρτήτως καταβολής, γίνονταν κομμάτι της ατμόσφαιρας της Πόλης. Δούλευαν για την Πόλη, έχτιζαν για την Πόλη, ομόρφαιναν την Πόλη. Στο Πέρα, στον Γαλατά, στο Φανάρι, στον Βόσπορο, στην Πρίγκηπο, στη Χάλκη και στην Αντιγόνη, άρχισαν να χτίζονται ναοί και εκπαιδευτήρια, επαύλεις, πολυκατοικίες, τα περίφημα απαρτμάν και εμπορικές στοές. Η Πόλη ζούσε τη δική της μπελ επόκ.

Μελετητές της αρχιτεκτονικής, πέραν του Σάββα Τσιλένη, όπως ο Βασίλης Κολώνας (που μιλάει στο ντοκιμαντέρ) ή η Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ (που παρείχε υλικό), έχουν αναδείξει τη συμβολή των Ρωμιών αρχιτεκτόνων. Αλλά η δύναμη της εικόνας είναι καταλυτική. Με την κάμερα του Χρήστου Γιαννακόπουλου (που προλόγισε την προβολή με συγκινητικά λόγια, όπως και ο Βάιος Σύρρος), κτίριο προς κτίριο, ανασυστάθηκε η μοναδική ατμόσφαιρα ενός μοναδικά ανεπτυγμένου αστικού πολιτισμού.

Η κάμερα με τρυφερότητα και προσήλωση χτένισε τους κόκκινους πλίνθους και την γκρίζα πέτρα της Μεγάλης του Γένους Σχολής, αυτού του επιβλητικού οικοδομήματος που αποπερατώθηκε το 1881 με σχέδια του Κωνσταντίνου Δημάδη (που γεννήθηκε στο Πήλιο). Με την κάμερα ξεδιπλώθηκε ένας τεράστιος αριθμός εξαίρετων αρχιτεκτονημάτων, σε νεοκλασικό, νεομπαρόκ, εκλεκτικιστικό ρυθμό, που πύκνωναν με την ανέγερσή τους τις δραστηριότητες των Ρωμιών, που σηματοδοτούσαν τις επιδόσεις τους στο εμπόριο, την αφοσίωσή τους στην εκπαίδευση, την κατάνυξή τους στη θρησκεία.

Ενας κόσμος ολόκληρος που, αν τον αναλύσεις, αναφύεται μπροστά σου όλη η μεγάλης πνοής ρωμέικη κουλτούρα της Πόλης, με βραχίονες επαφών στην οθωμανική διοίκηση, στην κοσμοπολίτικη κοινωνία με Λεβαντίνους, Αρμένιους και Εβραίους, στη μικρή αθηναϊκή κοινωνία και στη μεγάλη σφαίρα των ελληνορωμαϊκών πυλώνων, κορωνίδα της ευτυχούς σύνθεσης της ελληνικής και της δυτικής σκέψης.

Αναρίθμητα τα ονόματα των αρχιτεκτόνων, πολλά από τα οποία είναι ακόμη και σήμερα σμιλεμένα στα ισόγεια των κτιρίων της Πόλης. Ο Περικλής Φωτιάδης, απόφοιτος της αθηναϊκής Σχολής Καλών Τεχνών, σχεδιάζει το ελληνοπρεπές Ζωγράφειο σε ηλικία 32 ετών. Ο ίδιος μελετάει και την Εκκλησιαστική Σχολή της Χάλκης, σε ήρεμο, στοχαστικό ρυθμό. Ο Βασιλάκης Ιωαννίδης σχεδιάζει το Ιωακείμιο Παρθεναγωγείο με νεοκλασική πρόσοψη (έκλεισε το 1988) και το υπουργείο Ναυτικών στον Κεράτιο με οριενταλιστική ρυθμολογία. Ο ίδιος σχεδιάζει την περίφημη Αγία Τριάδα. Πολυόροφα απαρτμάν χτίζουν ο Δημήτρης Βασιλειάδης και ο Ζήνων Κλεάνθης. Ο Μάρκος Λάγγας σχεδιάζει το Passage Hazzopulo στο Πέρα. Ο ίδιος, όπως μας πληροφορεί στο ντοκιμαντέρ η Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου, ήταν ο κατασκευαστής (ως συνεχιστής Μακεδόνων μαστόρων) της καθολικής εκκλησίας Σαντ’ Αντόνιο, στο Πέρα, έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Giulio Mongeri. O αρχιτέκτων Οικονόμου (ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά) χτίζει το Ζάππειο το 1885. Ο Βασίλειος Κουρεμένος την Τράπεζα Αθηνών, ο Κων. Καρατζάς τον ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στο Ταρλάμπασι, ο Βασίλειος Τσιλένης τον ναό της Παναγίας της Ελπίδας στο Κοντοσκάλι, ο Πετράκης Μιχαηλίδης τον ναό της Ευαγγελιστρίας στα Ταταύλα, ο Κλαούδης Λάσκαρης το περίφημο ξενοδοχείο Splendid στην Πρίγκηπο, όπου ο Αχιλλέας Πολίτσος χτίζει την ονειρική έπαυλη του Τζων Αβραμίδη. Ο Αριστείδης Παπαδάτος σχεδιάζει τον Πατριαρχικό Οίκο στο Φανάρι…

Δεν έχει τέλος η αφήγηση. Είναι κομμάτι του προγράμματος «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», που ως έκθεση, πλέον, ταξιδεύει από το 2010. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο και οι δυνατότητες ακόμη περισσότερες.

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ) Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

[greekblogs]

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων

#gallery-0-4 { margin: auto; } #gallery-0-4 .gallery-item { float: left; margin-top: 10px; text-align: center; width: 25%; } #gallery-0-4 img { border: 2px solid #cfcfcf; } #gallery-0-4 .gallery-caption { margin-left: 0; } /* see gallery_shortcode() in wp-includes/media.php */

Cité de Péra (εσωτερικό) του Κλεάνθη Ζάννου (1876)

Η Ευαγγελίστρια Προπόδων Ταταούλων του Πετράκη Δ.Μεϊμαρίδου (καθιερώθηκε 1894)

Η Αγία Τριάδα του Βασιλάκη Ιωαννίδη (1880)

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή του Κωνσταντίνου Δημάδη (1881)

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

To βλέμμα μπορεί να γίνει κάμερα, σαν αυτή του συνεργείου του Γρηγόρη Οικονομίδη, και να περιηγηθεί στην Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη, τυλιγμένη στην ομίχλη της, με την υγρασία της γκριζογάλανη, σαν γάζα, έρχεται σταδιακά μπροστά και ο ορίζοντας καθαρίζει, ο φακός ζουμάρει, νομίζεις ότι θα αγγίξεις την Αγία Τριάδα και τα μέγαρα σε συμπαγή μέτωπα στο Πέρα.

Μέσα στον κινηματογράφο «Δαναός», της Κηφισίας, το κοινό έχει προσέλθει Κυριακή πρωί σε μια σύναξη μνήμης. Είναι η πρώτη αθηναϊκή προβολή του ντοκιμαντέρ «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», μιας συναρπαστικής, κινηματογραφικής αφήγησης σε μια εκδήλωση της Εταιρείας Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής. Είναι ένας χρόνος περίπου που έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο Γρηγόρης Οικονομίδης, αυτός ο χαρισματικός άνθρωπος, διαπρεπής ως μηχανικός αλλά και εμπνευσμένος σκηνοθέτης. «Η γενέτειρα του παππού του Γρηγόρη Ζάμπα, δεινού ψαρά, ήταν η Αρετσού, η σημερινή Ντάριτζα», είπε με συγκίνηση ο αρχιτέκτων Σάββας Τσιλένης, ο άνθρωπος που μύησε τον Γρηγόρη Οικονομίδη στα μυστικά της Πόλης, σταδιακά από το 1997. Στο ντοκιμαντέρ (παραγωγή Συνδέσμου Αποφοίτων Ζωγραφείου), που είχε κάνει πρεμιέρα στην Κωνσταντινούπολη, τον Δεκέμβριο 2015, επιστημονικός σύμβουλος και σεναριογράφος είναι ο ίδιος ο Σάββας Τσιλένης, ένας εκ των πολλών που δίνουν συνεντεύξεις στην ταινία, δίνοντας μεστές παραμέτρους μαρτυριών.

Αλλά αυτό που μένει στον θεατή είναι η ακμαία Πόλη του εγγύς (ιστορικά) παρελθόντος, η Πόλη της αστικής ανάπτυξης μετά το Τανιζμάτ, τις μεταρρυθμίσεις που έφερε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σταδιακά από το 1839 με κορύφωση το 1876. Νέες τεχνολογίες και δυτικά ρεύματα, επιτρέπουν στους αρχιτέκτονες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων να αναπτύξουν μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα.

Προκαλεί σκέψεις όλη αυτή η περιήγηση στην Κωνσταντινούπολη των Ρωμιών. Κάποιοι ήταν αρχιτέκτονες της αυτοκρατορικής αυλής, άλλοι ήταν ανεξάρτητοι επαγγελματίες με σπουδές στη Δύση, άλλοι έρχονταν από την Ελλάδα, όλοι όμως, ανεξαρτήτως καταβολής, γίνονταν κομμάτι της ατμόσφαιρας της Πόλης. Δούλευαν για την Πόλη, έχτιζαν για την Πόλη, ομόρφαιναν την Πόλη. Στο Πέρα, στον Γαλατά, στο Φανάρι, στον Βόσπορο, στην Πρίγκηπο, στη Χάλκη και στην Αντιγόνη, άρχισαν να χτίζονται ναοί και εκπαιδευτήρια, επαύλεις, πολυκατοικίες, τα περίφημα απαρτμάν και εμπορικές στοές. Η Πόλη ζούσε τη δική της μπελ επόκ.

Μελετητές της αρχιτεκτονικής, πέραν του Σάββα Τσιλένη, όπως ο Βασίλης Κολώνας (που μιλάει στο ντοκιμαντέρ) ή η Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ (που παρείχε υλικό), έχουν αναδείξει τη συμβολή των Ρωμιών αρχιτεκτόνων. Αλλά η δύναμη της εικόνας είναι καταλυτική. Με την κάμερα του Χρήστου Γιαννακόπουλου (που προλόγισε την προβολή με συγκινητικά λόγια, όπως και ο Βάιος Σύρρος), κτίριο προς κτίριο, ανασυστάθηκε η μοναδική ατμόσφαιρα ενός μοναδικά ανεπτυγμένου αστικού πολιτισμού.

Η κάμερα με τρυφερότητα και προσήλωση χτένισε τους κόκκινους πλίνθους και την γκρίζα πέτρα της Μεγάλης του Γένους Σχολής, αυτού του επιβλητικού οικοδομήματος που αποπερατώθηκε το 1881 με σχέδια του Κωνσταντίνου Δημάδη (που γεννήθηκε στο Πήλιο). Με την κάμερα ξεδιπλώθηκε ένας τεράστιος αριθμός εξαίρετων αρχιτεκτονημάτων, σε νεοκλασικό, νεομπαρόκ, εκλεκτικιστικό ρυθμό, που πύκνωναν με την ανέγερσή τους τις δραστηριότητες των Ρωμιών, που σηματοδοτούσαν τις επιδόσεις τους στο εμπόριο, την αφοσίωσή τους στην εκπαίδευση, την κατάνυξή τους στη θρησκεία.

Ενας κόσμος ολόκληρος που, αν τον αναλύσεις, αναφύεται μπροστά σου όλη η μεγάλης πνοής ρωμέικη κουλτούρα της Πόλης, με βραχίονες επαφών στην οθωμανική διοίκηση, στην κοσμοπολίτικη κοινωνία με Λεβαντίνους, Αρμένιους και Εβραίους, στη μικρή αθηναϊκή κοινωνία και στη μεγάλη σφαίρα των ελληνορωμαϊκών πυλώνων, κορωνίδα της ευτυχούς σύνθεσης της ελληνικής και της δυτικής σκέψης.

Αναρίθμητα τα ονόματα των αρχιτεκτόνων, πολλά από τα οποία είναι ακόμη και σήμερα σμιλεμένα στα ισόγεια των κτιρίων της Πόλης. Ο Περικλής Φωτιάδης, απόφοιτος της αθηναϊκής Σχολής Καλών Τεχνών, σχεδιάζει το ελληνοπρεπές Ζωγράφειο σε ηλικία 32 ετών. Ο ίδιος μελετάει και την Εκκλησιαστική Σχολή της Χάλκης, σε ήρεμο, στοχαστικό ρυθμό. Ο Βασιλάκης Ιωαννίδης σχεδιάζει το Ιωακείμιο Παρθεναγωγείο με νεοκλασική πρόσοψη (έκλεισε το 1988) και το υπουργείο Ναυτικών στον Κεράτιο με οριενταλιστική ρυθμολογία. Ο ίδιος σχεδιάζει την περίφημη Αγία Τριάδα. Πολυόροφα απαρτμάν χτίζουν ο Δημήτρης Βασιλειάδης και ο Ζήνων Κλεάνθης. Ο Μάρκος Λάγγας σχεδιάζει το Passage Hazzopulo στο Πέρα. Ο ίδιος, όπως μας πληροφορεί στο ντοκιμαντέρ η Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου, ήταν ο κατασκευαστής (ως συνεχιστής Μακεδόνων μαστόρων) της καθολικής εκκλησίας Σαντ’ Αντόνιο, στο Πέρα, έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Giulio Mongeri. O αρχιτέκτων Οικονόμου (ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά) χτίζει το Ζάππειο το 1885. Ο Βασίλειος Κουρεμένος την Τράπεζα Αθηνών, ο Κων. Καρατζάς τον ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στο Ταρλάμπασι, ο Βασίλειος Τσιλένης τον ναό της Παναγίας της Ελπίδας στο Κοντοσκάλι, ο Πετράκης Μιχαηλίδης τον ναό της Ευαγγελιστρίας στα Ταταύλα, ο Κλαούδης Λάσκαρης το περίφημο ξενοδοχείο Splendid στην Πρίγκηπο, όπου ο Αχιλλέας Πολίτσος χτίζει την ονειρική έπαυλη του Τζων Αβραμίδη. Ο Αριστείδης Παπαδάτος σχεδιάζει τον Πατριαρχικό Οίκο στο Φανάρι…

Δεν έχει τέλος η αφήγηση. Είναι κομμάτι του προγράμματος «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», που ως έκθεση, πλέον, ταξιδεύει από το 2010. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο και οι δυνατότητες ακόμη περισσότερες.

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ) Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

[skandaladiaplokidiafthora]

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων

#gallery-0-4 { margin: auto; } #gallery-0-4 .gallery-item { float: left; margin-top: 10px; text-align: center; width: 25%; } #gallery-0-4 img { border: 2px solid #cfcfcf; } #gallery-0-4 .gallery-caption { margin-left: 0; } /* see gallery_shortcode() in wp-includes/media.php */

Cité de Péra (εσωτερικό) του Κλεάνθη Ζάννου (1876)

Η Ευαγγελίστρια Προπόδων Ταταούλων του Πετράκη Δ.Μεϊμαρίδου (καθιερώθηκε 1894)

Η Αγία Τριάδα του Βασιλάκη Ιωαννίδη (1880)

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή του Κωνσταντίνου Δημάδη (1881)

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

To βλέμμα μπορεί να γίνει κάμερα, σαν αυτή του συνεργείου του Γρηγόρη Οικονομίδη, και να περιηγηθεί στην Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη, τυλιγμένη στην ομίχλη της, με την υγρασία της γκριζογάλανη, σαν γάζα, έρχεται σταδιακά μπροστά και ο ορίζοντας καθαρίζει, ο φακός ζουμάρει, νομίζεις ότι θα αγγίξεις την Αγία Τριάδα και τα μέγαρα σε συμπαγή μέτωπα στο Πέρα.

Μέσα στον κινηματογράφο «Δαναός», της Κηφισίας, το κοινό έχει προσέλθει Κυριακή πρωί σε μια σύναξη μνήμης. Είναι η πρώτη αθηναϊκή προβολή του ντοκιμαντέρ «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», μιας συναρπαστικής, κινηματογραφικής αφήγησης σε μια εκδήλωση της Εταιρείας Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής. Είναι ένας χρόνος περίπου που έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο Γρηγόρης Οικονομίδης, αυτός ο χαρισματικός άνθρωπος, διαπρεπής ως μηχανικός αλλά και εμπνευσμένος σκηνοθέτης. «Η γενέτειρα του παππού του Γρηγόρη Ζάμπα, δεινού ψαρά, ήταν η Αρετσού, η σημερινή Ντάριτζα», είπε με συγκίνηση ο αρχιτέκτων Σάββας Τσιλένης, ο άνθρωπος που μύησε τον Γρηγόρη Οικονομίδη στα μυστικά της Πόλης, σταδιακά από το 1997. Στο ντοκιμαντέρ (παραγωγή Συνδέσμου Αποφοίτων Ζωγραφείου), που είχε κάνει πρεμιέρα στην Κωνσταντινούπολη, τον Δεκέμβριο 2015, επιστημονικός σύμβουλος και σεναριογράφος είναι ο ίδιος ο Σάββας Τσιλένης, ένας εκ των πολλών που δίνουν συνεντεύξεις στην ταινία, δίνοντας μεστές παραμέτρους μαρτυριών.

Αλλά αυτό που μένει στον θεατή είναι η ακμαία Πόλη του εγγύς (ιστορικά) παρελθόντος, η Πόλη της αστικής ανάπτυξης μετά το Τανιζμάτ, τις μεταρρυθμίσεις που έφερε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σταδιακά από το 1839 με κορύφωση το 1876. Νέες τεχνολογίες και δυτικά ρεύματα, επιτρέπουν στους αρχιτέκτονες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων να αναπτύξουν μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα.

Προκαλεί σκέψεις όλη αυτή η περιήγηση στην Κωνσταντινούπολη των Ρωμιών. Κάποιοι ήταν αρχιτέκτονες της αυτοκρατορικής αυλής, άλλοι ήταν ανεξάρτητοι επαγγελματίες με σπουδές στη Δύση, άλλοι έρχονταν από την Ελλάδα, όλοι όμως, ανεξαρτήτως καταβολής, γίνονταν κομμάτι της ατμόσφαιρας της Πόλης. Δούλευαν για την Πόλη, έχτιζαν για την Πόλη, ομόρφαιναν την Πόλη. Στο Πέρα, στον Γαλατά, στο Φανάρι, στον Βόσπορο, στην Πρίγκηπο, στη Χάλκη και στην Αντιγόνη, άρχισαν να χτίζονται ναοί και εκπαιδευτήρια, επαύλεις, πολυκατοικίες, τα περίφημα απαρτμάν και εμπορικές στοές. Η Πόλη ζούσε τη δική της μπελ επόκ.

Μελετητές της αρχιτεκτονικής, πέραν του Σάββα Τσιλένη, όπως ο Βασίλης Κολώνας (που μιλάει στο ντοκιμαντέρ) ή η Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ (που παρείχε υλικό), έχουν αναδείξει τη συμβολή των Ρωμιών αρχιτεκτόνων. Αλλά η δύναμη της εικόνας είναι καταλυτική. Με την κάμερα του Χρήστου Γιαννακόπουλου (που προλόγισε την προβολή με συγκινητικά λόγια, όπως και ο Βάιος Σύρρος), κτίριο προς κτίριο, ανασυστάθηκε η μοναδική ατμόσφαιρα ενός μοναδικά ανεπτυγμένου αστικού πολιτισμού.

Η κάμερα με τρυφερότητα και προσήλωση χτένισε τους κόκκινους πλίνθους και την γκρίζα πέτρα της Μεγάλης του Γένους Σχολής, αυτού του επιβλητικού οικοδομήματος που αποπερατώθηκε το 1881 με σχέδια του Κωνσταντίνου Δημάδη (που γεννήθηκε στο Πήλιο). Με την κάμερα ξεδιπλώθηκε ένας τεράστιος αριθμός εξαίρετων αρχιτεκτονημάτων, σε νεοκλασικό, νεομπαρόκ, εκλεκτικιστικό ρυθμό, που πύκνωναν με την ανέγερσή τους τις δραστηριότητες των Ρωμιών, που σηματοδοτούσαν τις επιδόσεις τους στο εμπόριο, την αφοσίωσή τους στην εκπαίδε��ση, την κατάνυξή τους στη θρησκεία.

Ενας κόσμος ολόκληρος που, αν τον αναλύσεις, αναφύεται μπροστά σου όλη η μεγάλης πνοής ρωμέικη κουλτούρα της Πόλης, με βραχίονες επαφών στην οθωμανική διοίκηση, στην κοσμοπολίτικη κοινωνία με Λεβαντίνους, Αρμένιους και Εβραίους, στη μικρή αθηναϊκή κοινωνία και στη μεγάλη σφαίρα των ελληνορωμαϊκών πυλώνων, κορωνίδα της ευτυχούς σύνθεσης της ελληνικής και της δυτικής σκέψης.

Αναρίθμητα τα ονόματα των αρχιτεκτόνων, πολλά από τα οποία είναι ακόμη και σήμερα σμιλεμένα στα ισόγεια των κτιρίων της Πόλης. Ο Περικλής Φωτιάδης, απόφοιτος της αθηναϊκής Σχολής Καλών Τεχνών, σχεδιάζει το ελληνοπρεπές Ζωγράφειο σε ηλικία 32 ετών. Ο ίδιος μελετάει και την Εκκλησιαστική Σχολή της Χάλκης, σε ήρεμο, στοχαστικό ρυθμό. Ο Βασιλάκης Ιωαννίδης σχεδιάζει το Ιωακείμιο Παρθεναγωγείο με νεοκλασική πρόσοψη (έκλεισε το 1988) και το υπουργείο Ναυτικών στον Κεράτιο με οριενταλιστική ρυθμολογία. Ο ίδιος σχεδιάζει την περίφημη Αγία Τριάδα. Πολυόροφα απαρτμάν χτίζουν ο Δημήτρης Βασιλειάδης και ο Ζήνων Κλεάνθης. Ο Μάρκος Λάγγας σχεδιάζει το Passage Hazzopulo στο Πέρα. Ο ίδιος, όπως μας πληροφορεί στο ντοκιμαντέρ η Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου, ήταν ο κατασκευαστής (ως συνεχιστής Μακεδόνων μαστόρων) της καθολικής εκκλησίας Σαντ’ Αντόνιο, στο Πέρα, έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Giulio Mongeri. O αρχιτέκτων Οικονόμου (ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά) χτίζει το Ζάππειο το 1885. Ο Βασίλειος Κουρεμένος την Τράπεζα Αθηνών, ο Κων. Καρατζάς τον ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στο Ταρλάμπασι, ο Βασίλειος Τσιλένης τον ναό της Παναγίας της Ελπίδας στο Κοντοσκάλι, ο Πετράκης Μιχαηλίδης τον ναό της Ευαγγελιστρίας στα Ταταύλα, ο Κλαούδης Λάσκαρης το περίφημο ξενοδοχείο Splendid στην Πρίγκηπο, όπου ο Αχιλλέας Πολίτσος χτίζει την ονειρική έπαυλη του Τζων Αβραμίδη. Ο Αριστείδης Παπαδάτος σχεδιάζει τον Πατριαρχικό Οίκο στο Φανάρι…

Δεν έχει τέλος η αφήγηση. Είναι κομμάτι του προγράμματος «Ρωμιοί αρχιτέκτονες της Πόλης», που ως έκθεση, πλέον, ταξιδεύει από το 2010. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο και οι δυνατότητες ακόμη περισσότερες.

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ)

Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οι αρχιτεκτονική των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης (Ντοκυμαντερ) Στα βήματα των Ρωμιών αρχιτεκτόνων ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ