#rolaren | Explore Tumblr Posts and Blogs

antroposarrera-blog · 7 years

Text

Ariketa etnografikoa

GENERO ROLEN PRESENTZIA SWING EREMUAN GASTEIZKO LINDY HOP DANTZARIEN ARTEAN

LUCIA MORENO ORTEGA

GAIAREN AURKEZPENA:

Lindy Hop-a swing dantzen familiako dantza estiloa da, New Yorken, dantzari afro-amerikar batzuek ospetsu bihurtu zutena. Hain zuzen ere, Manhattango iparraldean dagoen Harlem auzoko “Savoy Ballroom” dantza-aretoan sortu zen. “Belle Époque” (1870-1914) bezala ezagutzen den garaian zehar Savoy-ko dantzariek, Charleston estiloa dantzatzen zuten beste estiloetako (Texas Tommy, Black Bottom, Cakewalk) elementuak erantsiz. Lindy Hop estiloa baina, dantzariok posizio tradizional itxiekin tartekatutako posizio irekiak erantsi zituztenean jaio zen. Posizio irekiera hori, “Whip” edo “Swing Out” moduan ezagutzen dena da.

Dantzak teknikoki 8 aldiko oinarrizko pauso bat du eta esandako “Whip” edo “Swing Out” oinarrizko eredutik aurrera zehazten da. Eredu hauetan dantzaren egiturak nahiko forma laukizuzen eta luzatua du eta dantzariak batera biratzen dira erdiguneko ardatz baten inguruan.

Bere konplexutasun teknikoagatik, Lindy Hopa dantzatzeko bi rolen beharra dago: pertsona batek zuzendu behar du (“leader”) eta besteak, jarraitu (“follower”). Arazoa hemen dago: tradizioz, gizona liderra izan da eta emakumea jarraitzailea. Are gehiago, dantza-aretoetako dantza posizio asko gizonaren eskuin besoa libre gera zedin diseinatu ziren; horrela, emakume bikotea hobeto babesteko. Maskulinitatea eta menperatzea, liderraren rolari lotuta dauden ezaugarriak izan dira beti; feminitatea eta men egitea, aldiz, jarraitzailearen rolari. Modu berean gizarte-mailan, maskulinitate eta menderatzea, gizonaren ezaugarriak izan dira, eta feminitatea eta men egitea, emakumearenak. “Liderrak boteretsua izan behar du, ardura hartu eta jarraibide argiak eman.”. Hor dago berriz arazoa, askotan jendeak rolak aldatu arren, rolari esleitutako genero estereotipoekin bat egitea espero delako.

Bizi dugun sistema heteropatriarkalaren emaitza dugu honakoa, emakume zein gizonen artean desberdindutako sozializazio prozesuaren ondorioz. Honen arabera, sozialki aintzat hartzen da neskak eta mutilak izatez desberdinak direla eta bere helduaroko bizitzan ere rol ezberdinak bete behar dituztela. Horrela, gizartearen ardatz diren instituzioek (familia, hezkuntza-sistema, hedabideak, erlijioa,…) maskulinitatea boterearekin, arrazionaltasunarekin eta bizitza publikoari atxikitutako alderdiekin (politika edo lan ordaindua, kasu) lotzera jotzen dute; eta feminitatea, kontrara, pasibotasuna, menpekotasuna, obedientzia eta bizitza pribatuaren alderdiekin (zaintza edo afektibitatea, kasu) (Alcántara, 2002; Pastor, 1996; Rebollo, 2010). Desberdintze hau eman dadin, erabat estereotipatutako arduren eta gaitasunen araberako hezkuntza bultzatzen da. Hortaz, emakume eta gizonen arteko desberdintasunen jarraipenaren alde dagoen prozesu baten aurrean gaude. Horra hor dantza estilo honek eta beste hainbatek urtetan zehar mantendu duten sexu-rolen arteko harremanaren zergatia. Argi dagoenez, “(…) la dualidad de los sexos no es natural sino social y se basa en dos clases sexuales, una dominante, los hombres, y otra dominada, las mujeres. Sobre esta dualidad se producen dos errores: uno, el de considerar la relación de dominio como natural; el otro, el de considerarla demasiado superficial en la historia humana (García Calvo, 1984). Eta hori guztia txikitatik ikusi, ikasi eta gure eguneroko bizitzan transmititzen dugu.

Hala ere, geroz eta ohikoagoa da dantza eremuan, emakume zein gizonek euren sexuagatik esleitutako rolaren kontrakoa hartzea, dantzariak ere gizarteko aldaketen isla baitira. Dantzari askok, bi rolak deskribatzeko “emakumea” eta “gizona” baliatzen dituen hizkuntza erabiltzeari uko egin diote, uste baitute horrelako etiketek jarraitzaileak diren gizonak eta liderrak diren emakumeak baztertzen dituztela (edota genero batekin identifikatzea nahiago ez dutenak). Honen alde, swingaren bertsio queer-a dago. Bertsio honek ez ditu rolak ezabatu nahi beharrezkoak direlako, baina rol eta gorputzen arteko harreman hori zalantzan jartzen du. Edozein identitate zein genero adierazpenek bi roletako bat har dezan ematen da dinamika honen apurketa. Horregatik, swinga ez zen aldaketaren eragilea izan XX. mendean soilik, orain ere bada.

Rol-sexu harremanaren apurketaren harira, “Jack and Jill” kontzeptuaren aldaerak ere baditugu. Jack and Jill dantza lehiaketa kontzeptu bat da, 1950ean Jack Caryk sortua, AEBan. Honetan, lehiakideak bakarka aurkezten dira eta zoriz aukeratutako bikotekide bat esleitzen zaie. Aurreko probetan lehiakide bakoitza bakarka epaitzen da dantzatzen duen rolaren arabera (leader edo follower) eta azken proban, bikote moduan. Urte batzuk dira, lehiaketa mota horren aldaera batzuk sortu direla: alde batetik, “Pat and Chris” deituriko lehiaketa dago, zeinean ez den zehazten liderraren rola edo jarraitzailearen rola edukitzeko lehiakideek izan behar duten sexua; bestalde, AEBan batez ere, badago beste lehiaketa bat, zeinean liderrak emakumeak diren eta jarraitzaileak gizonak, “Jill and Jack” alegia.

Azkenik, aipatzekoa da ingelesez “hijack” edo “back-lead” deitzen dena. Hijack-a jarraitzaileak liderrak bidalitako mezuari men egiten ez dionean gertatzen da; horren ordez, “nahi duena egiten du” pausoari gauza berriak gehituz, eta beraz, liderra jarraitzailera moldatzera behartzen du. Nolabaiteko “bakatua” da horrelakorik egitea dantza elkarte gehienetan. Hijack hitza bera, euskaraz bahitu esan nahi duena, zerbait negatiboa egite da; gauzen fluxu naturala etetea. Inolako zalantzarik gabe beti uste izan da liderrak mugimendu aproposa izan duela buruan, eta jarraitzaileak ez. Hala ere, ideia horrekin apurtzen ari da, batez ere West Coast Swing modalitatean. Gero eta uste zabalagoa da, hijackinga edo back-leadinga gustuarekin eta noizean behin eginda, aukera paregabea dela jarraitzaile batentzat jostalaria eta musikala izateko bere liderrarekin.

GAIA AUKERATZEKO ARRAZOIAK:

Lindy Hopa gutxi gora behera duela 10 urte iritsi zen Gasteizera. Dantza estilo nahiko berria eta arrakastatsua da hirian eta gero eta jende gehiagok daki swinga dantzatzen (gaur egun badira 300 pertsona baino gehiago swinga dantzatzen dutenak Gasteizen). Nire inguruko lagun batzuk orain dela hilabete gutxi hasi ziren Lindya dantzatzen eta dantza estilo horrekin dudan gertutasunak eraman nau horren inguruan ikertzera (batez ere, hura dantzatzeko dauden rolak eta horiek genero rolekin komunean dutena, nolabait kolokan jartzen ari dena). Genero rolen presentzia eta horiek haustearren gertatzen ari dena aztertzeko, Gasteizen eskuragai izan ditudan esperientziez baliatu naiz (Gasteizen honen inguruan egon daitezkeen aurreiritzi eta irtenbideak jakin nahian), baina argi dagoenez, ez da Gasteizen soilik gertatzen den zeozer; leader-follower dikotomia hori duten dantza estiloak mundu osoan zehar dantzatzen dira, eta hortaz, eskala globalean horrek duen garrantzia kontuan hartzekoa da. Nire azterketak beraz, iturri anglofonoetatik ere edan du (herrialde anglofonoetan dantzatzen da gehien Lindy Hopa eta horietan ematen ari da rol horien inguruko hausnarketa sakonena).

METODOLOGIA:

Behaketak

Hainbat behaketa egin ditut Gasteizen Lindy Hopa dantzatzen den zenbait tokitan: hiru tabernatan, alegia. Hiru tabernetako ekitaldiak behatzea erabaki nuen espazio eta bertako ekitaldiak desberdinak zirelako eta horren arabera, horietara joaten den pertsona kopurua nabarmen alda daitekeelako.

Lehenengo behaketa 2016ko irailaren 16an izan zen, Savoy Swing Up taberna/dantza-aretoan, gaueko hamarretatik hamabietara gutxi gora behera. Savoy taberna oso berezia da, astegunetan klaseak emateko dantza-areto bezala erabiltzen delako eta ostegun eta ostiraletan, taberna eta dantza-areto bezala, publiko zabalago bati zuzenduta. Ostiralero egon ohi dira bertan klaseetara doazen ikasleak, euren kide eta irakasleekin astean zehar ikasitakoa, beste giro batean praktikatzeko.

Ostiral batean egin nuen nik lehenengo behaketa hori. Esan dudanaren arabera eta espero nezakeen moduan, bertan zeuden dantzari gehienak hasiberriak ziren. Irakasleak ere han zeuden: sei irakasle/hiru bikote (hiru gizon eta hiru emakume). Orokorrean ez zegoen jende kopuru izugarririk tabernan, baina seguru aski ia denak dantzariak ziren eta haien artean ezagutzen ziren (nolabaiteko gertuko giro batean zeuden).

Dantza-pistan sartu bezain laster ikusten denez, eskuineko aldean mahai eta eserleku batzuk daude. Haietan dantzariak zeuden hitz egiten, atseden hartzen eta baita dantzatzera ateratzeko bikote baten bila ere. Normalean irakasleak hurbiltzen ziren ikasleengana, eta zenbaitetan, talde txikietan hizketan zeuden ikasle hasiberri guztiei (emakumeak zein gizonak izan) gonbidatzen zieten dantzatzera. Halabaina, gizonezko irakasleak ia gehienetan emakumezko ikasleei zuzentzen zirela ikustea ohikoagoa zen. Modu berean, emakumezko irakasleak, gizonezko ikasleak gonbidatzen zituzten dantzara. Hala ere, hainbatetan ikusi nituen emakumezko ikasleen arteko bikoteak, gizonezko ikasleen bikoteekin konparatuz. Esan beharra dago baina, kasu horretan, emakume gehiago zeudela tabernan. Gizonezko irakasleak ere ikusi nituen zenbaitetan elkarrekin dantzan, baina ez zen asko errepikatu irudi hori. Gauza bera gertatu zen gizonezko irakasle eta ikasleek eta bi gizonezko ikasleek osatutako bikoteekin; nahiko aldizkakoa zen hori ikustea.

Bigarren behaketa 2016ko abenduaren 2an egin nuen, Savoy tabernan. Gau hartan, BIG EASY musika taldeak kontzertua eman zuen 22:00etatik aurrera. Horretaz gain, 20. hamarkadako festa bat ospatzen zen, eta dantzariei garai horretako jantziekin joateko animatu zitzaien.

Taberna erabat beteta zegoen, zailtasunez ibili zitekeen jendartean. Dantza-pistan BIG EASY taldea zegoen, eta honen aurrean jendea etengabe dantzan. Dantzan zeuden bikoteen inguruan, lurrean eserita, gainerako dantzariak zeuden, gutxi gora behera erdia emakumeak ziren eta beste erdia gizonezkoak. Agian bai esan daiteke emakume gehiago zeudela gizonak baino, zaila bada ere horrelakorik baieztatzea jende kopuru handiagatik.

Tabernara joan zen publikoaren artean denetarik zegoen. Dirudienez, horietako asko kontzertuagatik zihoazen eta beste hainbat dantzarien edota taldekideen lagunak/familiako kideak zirelako (nire kasuan bezala). Giroa izugarria zen, eta abestiz abesti, bikoteak gero eta animatuago dantzatzen zuten. Kasu honetan ere, aurreko behaketan bezala, bikote gehienak emakume batek (jarraitzailea) eta gizon batek (liderra) osatuak zeuden. Horrekin apurtuz, zenbait emakumezkoen bikoteak ikus zitezkeen dantzan.

Egunaren berezitasunagatik-edo, bikoteek ez zuten kontzertuak iraun zuen denbora osoan zehar modu berean dantzatu; hau da, arruntena dantza-pistan bikote guztiak dantzan ikustea bada (bikote bakoitza bere erara), momentu batean dantzaren kulturan “jamming” bezala ezagutzen dena gertatu zen. “Jam” bat egitea, festa batean nolabaiteko "erakusketa” informal bat egitea da. Horrelakorik egiten denean, dantzariek zirkulu bat osatzen dute eta bikoteka ateratzen dira zirkulu erdira euren trikimailu hoberenak erakustera. Bien bitartean, gainerako kideak txaloka jarraitzen dute abestiaren erritmo berea jarraituz. Erdigunera sartzea eta dantzan dabilen bikotekideetako bat “lapurtzea” nahiko arrunta da. Jam bat antolatu zenean, orduan bai, bi gizonek osatutako bikoteak ikusi nituen. Horrelakoetan dantzarien txantxetan ibiltzeko gogoa aditzen zen. Esate baterako, gizon eta emakume bat dantzan zeudenean, gizon bat ateratzen zen neska lapurtzera, eta segituan, gizon bat gizon hori lapurtzera, edo neska bat, dantzan ari zen neska hori lapurtzera.

Hirugarren behaketa 2016ko abenduaren 4an izan zen, larunbata. Oraingoan, Virgen Blanca Jatetxean izan zen, bertako jatetxearen jabea Savoy tabernako jabe bera delako. Ondorioz, hilabeteko lehenengo larunbat edo igandean dohaineko dantza klase bat ematen da bertan. Klasea arratsaldeko 17:30tik 19:00etara zen, eta horren ostean, 19:00tik 21:00etara, dohaineko swing festa bat zegoen ikasitakoa praktikatze aldera.

Klasera hartara 25 bat lagun joan ziren hasiera hasieratik (denborak aurrera egin ahala, jende gehiago etorri zen). Iritsi bezain laster, klasea eman behar zuten bi irakasleek (emakume bat eta gizon bat) bikoteka jartzeko agindu zieten bertara hurbildu ziren pertsonei. Emakume gehiago hurbildu ziren arratsalde hartan (bi heren emakumeak ziren) gizonak baino. Horregatik, bi emakumek osatutako bikote ugari ikus zitezkeen. Irakasleek klaseari hasiera emateko, Lindy Hopa dantzatzeko bikotea osatzen duten bi rolak zeintzuk ziren azaldu zuten. Bikotean, ezkerrean zegoen pertsona liderra izango zen, eta eskuinean zegoena, jarraitzailea. Esan beharra dago, klaseak iraun zuen denbora osoan zehar irakasleek ikasleei zuzentzeko “leader” eta “follower” hitzak erabiltzen zituztela; inoiz ez zuten emakume edo gizon hitza erabili follower eta leader rolak izendatzeko.

Irakasleek abisua ematen zuten bakoitzean, jarraitzailearen rola zeukaten pertsonek ezkerrera mugitu behar ziren bikote aldaketa egiteko. Leku berean gelditzen ziren pertsonak liderrak ziren. Irakasleek esan zuten moduan, hasieran eurek esango zieten zer egin, baina denborak aurrera egin ahala, liderrak adierazi beharko zituen pausoak. Klase hartan, ez zieten bikoteka edo banaka joan ziren pertsonei bi roletan dantzatzen irakatsi. Hala ere, esan beharra dago klaseak irauten duen denbora tarte motzagatik nahiko nahasia izango litzatekeela dantzari hasiberriei bi roletara dantzatzen erakustea. Dakidanez gainera, Swing Up eskolan (Savoy tabernan kokatuta dagoena), lehenengo ikastarotik bi rolen arabera dantzatzen irakasten zaio pertsona orori.

Klasea amaitu ondoren, lehendik swinga dantzatzen duten hainbat joan ziren jatetxera. Bertan dantzan jardun zutenen artean hiru bikote motak ikusi ziren: emakume-emakume bikoteak, gizon-emakume (lider-jarraitzaile) eta gizon-gizon. Azkeneko hauek baina, proportzio askoz txikiagoan. Bertan ere aurkitu nituen liderraren rola soilik dantzatzen ikasi duten emakumeak. Horiek, Gasteizko beste swing eskola batean ikasitakoak ziren, eta swing dantzen munduan dagoen gizon dantzarien kopuru txikiagoagatik ikasi zuten horrela; hots, liderrak izatera “behartuta” zeudelako.

Azken behaketa, 2016ko abenduaren 29an egin nuen Gasteizko Alde Zaharreko Gora tabernan. Gasteizko Paso Triple eskolak zuzendutako bilera bat zen; pintxoswing zuen izena. Kontzeptua erraza da azaltzen, pintxopotea eta swinga elkartzea. Tabernan dj bat zegoen swing musika ipintzen zuena eta bitartean jendeak edan ahala, pintxopote irekia zegoen barra gainean. Bilera hartan bai ikusi nituen gizon gehiago emakume baino. Hala ere, gizonek ez zuten elkarrekin dantzatu. Dantzatu zuten bikote guztiak gizon-emakume bikoteak ziren eta emakume-emakume bikoteren bat. Haien artean, gizon-emakume bikote batek, lider-jarraitzaile rolak aldatzen ikusi nituen. Normalean kontrako rolean dantzatzera ohituta zeudenez, batez ere gizonari zailagoa egin zitzaion dantza aurrera eramatea. Okasio horretan ere, hijacking edo back-leadinga ikusi nuen dantzari jarraitzaile batzuen eskutik.

Bikotekidea aurkitzeko, normalean beti errepikatzen zen prozedura bera: batez ere gizonezkoak ziren emakumezkoengana hurbiltzen zirenak. Noski, emakumeak ere ez ziren atzean geratu, eta askotan gonbidatu zituzten mutilak dantzatzera.

Nire behaketetan aipa ez dudan gauza bat, dantzarien arropa izan da. Egia da, badaudela gonak edo soinekoak daramatzaten emakumeak, baina baita praka luze eta zabalak edota praka bakeroak daramatzatenak ere. 20. hamarkadako festara joan nintzenean, soineko eta gona ugari ikusi nituen garaian hartan emakumeak horrela janzten zirelako dantzatzeko. Hala ere, normal jantzita, eta urte batzuk aurrerago modan jarri ziren praka luze zabalak zituzten emakume mordoa ikusi nuen.

Elkarrizketak

Lindy Hopean dagoen genero rolen presentziaren pertzepzioa aztertzeko eta horren aurrean dauden edo ez dauden aurreiritzien analisia egiteko, Lindy Hopa dantzatzen duten bi gazteri egin diet elkarrizketa. Elkarrizketatuak 18 urteko neska bat eta mutil bat dira. Horrela, sexuari dagokionean, ikuspegi osatuago bat lortzea espero nuen, eta erabakitako adinari dagokionean, gazteen artean rolen eragina norainokoa den ikustea.

Elkarrizketatuak, bikote moduan apuntatu ziren Lindy Hopa dantzatzera. Hasiera batetik, mutilak liderraren rola hartu zuen, eta neskak jarraitzailearena. Orain baina, bere klasean emakume gehiago daudenez gizonak baino (7 emakume eta 3 gizon), neska honek, rol aldaketa egitea erabaki du. Horretaz gain, biek normalean klasean emandakoa praktikan jarri ohi dutenez eta bakoitzak bere hasierako rola nahiko ondo maneiatzen duenez, beste rolean sakontzea nahiago du, gehiago dantzatu ahal izateko, modu ezberdinean eta jende gehiagorekin (esan bezala, emakume gehiago, hau da, jarraitzaile gehiago daudelako, liderrak baino).

Bitxia da ikustea, nola swing munduan sartu aurretik, bietako inork ez zuela pentsatu bere generoari esleitutako rolaren pausoak ez zirenak ikastea. Mutilaren kasuan, honek nahiko argi zeukan hasieratik liderra izan nahi zuela, eta neska berarekin apuntatu zenez jarraitzaile papera hartu zuen besterik gabe. Klaseekin hasi bezain pronto baina, bi rolen pausu oinarrizkoak ikasi zituzten, haien dantza-eskolan (Savoy Swing Up), lehenengo bi mailetan, ikasle bakoitzak bi rolak ikas ditzan saiatzen direlako. Haiek azaldu zidaten bezala, klasean pausu berri bat ematen duten bakoitzean, pausu bera bi rolek nola egiten duten erakusten diete. Klase guztietan bezala, ordea, ez da erraza denek erritmo berean ikastea, eta askotan irakasleek denbora arazoak izaten dituzte pausu bat rol zehatz batekin nola egiten den irakatsi, eta horren ondoren, kontrako rolak nola egiten duen erakusteko. Azken finean klaseko gehiengoek bi roletako batean bakarrik sakontzen amaitzen dute, gusturago sentitzen baitira horrela, horietako bat gehiago landu dutelako. Erdi-mailatik aurrera, aurreko mailetan ikusitakoarekin, bakoitzak zer rol izan nahi duen erabaki eta hura lantzen du. Gazte hauen kasuan, elkarrizketetan zehar bi rolak gehiago lantzeko eta hobetzeko nahia erakutsi zuten behin baino gehiagotan, oso aberasgarria iruditzen zaielako dantzatzerako orduan.

Klasean irakasleek erabiltzen duten hizkuntzari dagokionean, biek aitortzen dute aldizka irakasleek “neskak” eta “mutilak” erabiltzen dituztela follower eta leader rolak izendatzeko (bere burua azkar zuzentzen badute ere). Hala ere, horrelakorik ez da maiz errepikatzen. Irakasleak beti saiatzen dira sexuak dantza-roletatik aparte uzten, nahiz eta seguru asko haiek beste modu batera ikasi zuten. Horretaz gain, arestian aipatu dudan emakumeen kopuru handiagatik, ez luke zentzu handirik izango jarraitzaileei neska hitzarekin zuzentzea, neska askok lider rola daukateelako.

Dantzara gonbidatzerakoan ematen diren egoerei buruz galdetu nienean, behaketetan neuk ikusitakoarekin bat egin zuten gehienbat. Esan zutenaren arabera, gizonezko irakasleek, noizean behin, beste gizonezko irakasleekin dantzatzen dute (ostiraletan batez ere), eta inoiz gizonezko ikasleekin ere dantzatu dute. Maizago ikusten dira baina, gizonezko irakasleak emakumezko irakasle zein ikasleekin dantzan. Kasu horietan ez da oso arrunta dantzatzeko gonbidapena ikasleek irakasleei egitea, eszepziorik dagoen arren. Bestalde emakumezko irakasleei dagokienean, badaude kasu gehiago zeinetan emakumezko irakasleak beste emakumezko irakasleak edo ikasleak gonbidatzen dituzten dantzatzera. Nahiko ohiz kanpokoa da kontrara, emakumezko ikasleek emakumezko irakasleak gonbidatzea. Esan beharra dago, kasu orokorrez ari garela. Izan ere, zenbait galderetan haiek ziren gertaera horien eszepzioak.

Hurrengo galdera honi, bi gazteek desberdin erantzun zuten: ezango zenuke dantzatzera zoazenean sexu bateko pertsonak nabarmentzen direla dantzatzera gonbidatzeko orduan ala pertsonaren araberako kontua izaten da? Mutilak esan zuen haren ustez pertsonaren araberako kontuak zirela, zenbaitetan bera joaten zela beste dantzariengana eta gutxi gora behera proportzio berean hurbiltzen zirela beregana. Neskak hasiera batean berarekin bat egin zuen, baina geroago esan zuenez, mutilak izan ohi dira dantzatzeko gonbidapena gehien luzatzen dutenak.

Erantzunak ere desberdinak izan ziren rolak aldatzeko haiek ikusten duten interesa baloratzerako orduan. Neskak uste zuen interesa pertsonaren araberakoa zela, ez zela nolabait neskei gehien edo mutilei gehien interesatzen zitzaien zeozer. Mutilak azaldu zuenagatik kontrara, neskek interes gehiago erakusten dute egiten duten rolaren pausoak ez direnak ikasteko. Badaude horretan interesatuta dauden mutilak (bera barne), baina orokorrean kopuru aldetik ez daude dantzariak diren hainbeste mutil eta beraz, hainbeste lider (dantzatzeko aukera gutxiago dute emakumeek horrenbestez).

Biek onartzen dute euren hasierako roletan oso gustura sentu��itzen direla (mutila lider eta neska jarraitzaile), nahiz eta bi rolak menperatzea gustatuko litzaiekeen hobeto dantzatu ahal izateko; hots, euren bikotekidearen mezuak hobeto ulertzeko. Inoiz ez dira presio pean sentitu bakoitzak bere roletik espero dena bete behar zutelako.

Arestian aipatutako hijacking edo back-leadingari buruz hizketan, elkarrizketatuetako batek emandako azalpenak atentzioa deitu zidan. Bere esperientzian, hasiera batean nahiko arraroa eta ez oso erosoa iruditu zitzaion back-leadinga egin zioten lehenengo aldia, nolabait kontrola galtzen zuela ikusi zuelako, ohituta baitzegoen teorikoki erakutsi ziotena egitera, eta jarraitzaileari pausoak markatzera. Amaieran baina, ohitzea erraza da eta haren ustez, nahiko dibertigarri begiten du dantza.

Orokorrean biek esan zuten haiek ikusitakoagatik, swing munduan mugitzen den jendea nahiko kontzientziatuta dagoela lindy hopean egon den eta oraindik ere dagoen sexismoaz. Batek esan zuen horregatik egiten dela rolen aldaketa, gizonak ez izateko liderrak bakarrik, ezta emakumeak jarraitzaileak soilik. Bestearentzat gaur egun lindy hoparen helburua gozatzea da, dantza egiten duzun bikotekidearen sexua eta normalean biek betetzen duten rola alde batera utzita. Gainera, nahiko positibo agertzen dira etorkizunari begira. Haien ustez, genero rolen presentzia pixkanaka-pixkanaka joangoa da follower eta leader ideietatik askatzen. Badakite hala ere, nahiz eta asmoa hor egon, hori praktikara eramatea zailagoa dela. Baina orokorrean ez dute uste, haiek egoera bizi duten moduan, hainbeste betetzen direnik genero rolei esleitutako estereotipoak. Batez ere, dantza sozialagoa delako, pertsona askorekin dantzatu behar duzulako eta ez delako Europako dantzak bezain tentea. Esan bezala, xede bakarra ondo pasatzea da, gozatzea, dantzatzea eta barre egitea.

ONDORIOAK:

Arestian aipatu dudan bezala, Lindy Hopa swingaren dantzen artean bertsio konplexuenetakoa da bere teknikari dagokionean, eta horregatik beharrezkoa du norbait mugimenduen gidari aritzea eta beste pertsona batek aurrekoak zuzendutako jarraitzea. Buru edo liderra izateak baina, ez du esan nahi zu bakarrik agintean zaudenik, ezta jarraitzailea izateak kontrola izateari uko egiten diozula. Liderrak musika sentitzearen eta jarraitzailea gidatzearen egitekoa du, horrela jarraitzaileak inprobisazioa eta sormena erabil ditzake dantza biribiltzeko. Baina dantzatzeko erabiltzen diren rolek ez dute berezko ezer, eta are gutxiago, ez dute behar guk geuk haiei ezaugarri maskulino edo femeninoak esleitzea bikoteen arteko dantzak funtziona dezan.

“Los bailes en pareja siempre se han asociado a roles muy marcados. El hombre dirige y la mujer sigue y obedece. A través del baile intentamos romper con estos estereotipos”. Ikerketan zehar ikusi denez, swing eremuan egon diren eta dauden aurrerapausoak geroz eta nabarmenagoak dira azkeneko urteetan. “Aunque a veces se sigue escuchando “los” líderes y “las” followers, se acepta que haya parejas del mismo sexo bailando. No es falta de aceptación, es falta de integrarlo en nuestro día a día y normalizarlo más”.

Historiaren perspektibatik, lindy hopak beti desafiatu ditu garaian garaiko ohiturak. Savoy Ballroom dantza-pista, AEBan gizarteratu zen lehenetakoa izan zen, non txuri eta beltzak libreki dantzatu eta sozializatzeko ahalmena zuten. 1939an bestalde, lindya nazien kontrako erreminta bezala erabili zen. Adolf Hitler bere herrialdea gerrara eramateko prest zegoenean, swing musikaren askatasun mezuaren eta pasio politikoaren eraginpean, gazte alemanen talde batzuk ordena horren kontra altxatu ziren. Eta gazte iraultza xalo moduan hasi zena, marea naziaren kontrako iraultza politiko arriskutsu bihurtu zen. Norbaitek noizbait esan zuen moduan: “Swing has always been about freedom and joyful abandon.”

BIBLIOGRAFIA:

- Alcántara, M.D. (2002). “De abnegada a maltratada: la socialización en la violencia de género.” Violencia y género I (pp. 515-520).

- Álvarez, A. (2016ko uztailaren 25a). Swing: pasos para recuperar la ciudad. Diagonal. https://www.diagonalperiodico.net/culturas/31026-swing-pasos-para-recuperar-la-ciudad.html

- Álvarez, D. (2015). El “Lindy Hop”: un baile joven, urbano y callejero. Portal Europeo de la Juventud

- El Lindy Hop, un baile de líderes y seguidores. (2013ko urtarrilaren 16a). LBAL: Escuela de baile y danza. http://lebal.es/el-lindy-hop-un-baile-de-lideres-y-seguidores/

- García Calvo, A. (1984). El Amor y los 2 sexos, Lucina.

- [Hirinet]. (2015, uztailak 27). Swing Sukarra. [Bideo artxiboa] https://www.youtube.com/watch?v=pVGDvpejMRU

- Jóvenes del swing, (s. f.) Wikipedian. 2017ko urtarrilaren 9an berreskuratuta. https://es.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3venes_del_swing

- La UAB, a ritmo de swing. (2016ko apirilaren 16a). UAB: Universidad Autónoma de Barceloa. http://www.uab.cat/web/sala-de-prensa/detalle-noticia-1345667994339.html?noticiaid=1345700847054

- Panganiban, R. (2009ko abenduaren 20a). Building an inclusive swing dance community [Blog post]. Rikomatik. http://www.rikomatic.com/blog/2009/12/building-an-inclusive-swing-dance-community.html

- Pastor, R. (1996). “Significar la imagen: publicidad y género.”, Mujeres e institución universitaria en occidente (pp. 213-224).

- Rebollo, M.A. (2010). “Perspectivas de género e interculturalidad en la educación para el desarrollo.”, Género en la educación para el desarrollo. Abriendo la mirada a la interculturalidad, pueblos indígenas, soberanía alimentaria, educación para la paz (pp. 11-32).

- Rollón, A. (2016ko azaroaren 22a). Elección y cambios de rol [Blog post]. El Rincón de Daddy Swing. Swing, Jazz y Lindy Hop. http://daddyswing.es/eleccion-y-cambios-de-rol/

- Rollón, A. (2015eko irailaren 24a). Jack and Jill [Blog post]. El Rincón de Daddy Swing. Swing, Jazz y Lindy Hop. http://daddyswing.es/jack-and-jill/

- Stefani. (2016ko uztailern 26a). Subconscious Sexism: 9 Ways Our Dance Communities are Sexist and We Don’t Even Know It [Blog post]. The Perfect Follow. http://theperfectfollow.com/subconscious-sexism/

- Swing queer: “La idea es dejar de pensar en roles de varones y de mujeres”. (2016ko abuztuaren 25a). Notas: periodismo popular. http://notas.org.ar/2016/08/25/swing-queer-dejar-pensar-roles-varones-mujeres/

- Yamanashi, A. eta R. C. Bulman, (2007), The Choreography of Gender: Ballroom Dancing and the Complexity of Gender Identity

0 notes