DICK MATENA FIGURANT IN ZIJN EIGEN STRIPSCENARIO
“Soms laat ‘het geheugen van de strip’ dat ik schijn te hebben mij danig in de steek”, zo begint één van de vele autobiografische columns van Dick Matena. Ondanks dat hij nog zoveel van zijn verleden weet, baart het hem wel zorgen dat er zwarte gaten vallen in de herinneringen aan en uit zijn rijke leven. Hij schrijft de columns vanaf 2014 door de jaren heen voor het stripblad Eppo. Nu zijn de beste daarvan gebundeld in een boek. Dat hij na 80 jaar weleens wat is vergeten van zijn wandeling door een turbulent leven als striptekenaar en scenarist is hem vergeven. Dat kan ook bijna niet anders wanneer je leest wat hij nog wel allemaal weet en kan na vertellen. Zijn korte verhalen geven een bij tijd en wijle door drank en feesten vertroebelde kijk achter de schermen van de stripbladen en het stripschap.
Ook ik heb ze stuk gelezen. Die Pep’s en later de Eppo’s. Donald Duck vond ik eigenlijk maar niets, te kinderachtig. Ik wilde volwassen strips zien. En las later de Nederlandse MAD, Tante Leny Presenteert en had een abonnement op De Vrije Balloen. Ook kocht ik weleens een 1984 of Titanic. Kocht stapels stripalbums, verzamelde het werk met Asterix en Guust Flater. Ik verslond Aloha en was wild van het werk van Evert Gerardts, Theo van den Boogaard, Peter Pontiac en Joost Swarte. De laatste heeft eens bij een tentoonstelling van zijn werk in Museum Belvédère een exemplaar van Cocktail Comix uitgave 1973 gesigneerd met een heus zelfportret. Maar dit alles terzijde. Het illustreert mijn liefde voor de strip. En daarom was ik geïnteresseerd in de verhalen van Dick Matena. Ik had ze kunnen lezen in stripblad Eppo, maar verloor dit blad jaren geleden uit het oog. Maar de strip raakte niet uit mijn hart. Met rode koontjes en een hijgerige glimlach las ik zijn memoires vrijwel in een enkele dag door en uit.
Dick Matena is niet alleen een begenadigd tekenaar, maar ook een rasechte verhalenverteller. Met gevoel voor humor schetst hij een karakter van zijn leven. Matena figureert als het ware in zijn eigen strip naar een persoonlijk scenario. Hij schrijft zoals hij tekent. Eerst cartoonesk, maar later in een meer realistische vormgeving. Van Polletje Pluim en De Argonautjes naar meer serieus werk als De Avonden van Gerard Reve, Kort Amerikaans van Jan Wolkers en onwaarschijnlijke verhalen van Edgar Alan Poe. Start hij bij de Toonder Studios, tekent hij voor diverse stripbladen in binnen- en buitenland. Verdient hij met zijn werk prijzen. In zijn columns kijkt hij terug en vertelt zijn levensverhaal, zolang het nog kan. “Nu ik er nog ben” heet dat verzameld literair werk. De tekst wordt verluchtigd met fotomateriaal uit zijn eigen archief. Zo krijg ik beeld van de beschreven personages en gaat zijn leven voor mij leven.
De mensen die zijn pad kruisen benaderd hij als striptekenaar. Beschrijft de karakters beeldend. Van het verhalende beeld dat hij oproept maak ik in gedachten een tekenfilm. Een dynamische animatieprent. Humoristisch beschreven en omschreven zonder blad voor de mond te nemen. In de verhalen zet hij zichzelf niet weg als de grote man, de beroemde kunstenaar, maar gaat evenzo door het stof wanneer de waarheid boven water komt. Hij is nog weleens opvliegend en maakt dramatisch ruzie. Ik zie de stekelige tekstballonnen zich vullen met PATS BOEM BENG en andere krachttermen. De feiten lijken soms wat overtrokken en zeker wel eens over de top, maar het leest als een krachtige roman – het script voor een tragikomedie. Maar Matena zuigt zijn leven niet uit zijn duim, naar ik mag aannemen. De opgevoerde personages zijn bestaande mensen en geen verzonnen stripfiguurtjes. Met namen die klinken in de stripwereld en veelal tot de verbeelding spreken. Dick is nog weleens de juiste datum en de exacte plaats van de gebeurtenissen vergeten of voorgoed kwijt, maar weet zich daar uit te redden door het feit beeldend te omschrijven. Die gaten in zijn geheugen wuift hij weg met een kwinkslag en een grap.
Het leest gemakkelijk, zoals een strip eenvoud geeft aan een verhaal. Dick Matena schrijft beeldend, zoals een tekenaar de werkelijkheid met een lach en een traan kan weergeven. In zijn woorden zie ik de plaatjes zo opdoemen. Vormen de karakters zich als in een cartoon. De striptekenaar cq verhalenverteller voert mij door het stripwezen. Aan zijn hand leer ik de mens achter de getekende verhalen kennen. Grote namen als Marten Toonder, Hans Kresse en Martin Lodewijk zijn bij hem kind aan huis. Het zijn de idolen, voorbeelden en partners in crime. Zoals eerder geschreven neemt Dick geen blad voor de mond en schrijft zoals het gedrukt staat. Het is meer dan een kijk achter de schermen, een blik door de geopende deur die meestal gesloten blijft, het is ook een beschouwing van een leven, het zijn van een striptekenaar met best wel enige naam en faam.
Hoewel zijn naam bij stripliefhebbers tot de verbeelding spreekt, neemt hij zijn eigen roem met een korrel zout. “Ach ja, als ik een Marten Toonder-imitator geworden zou zijn, wat makkelijk gekund had, dan was ik populairder geweest dan dat ik nu ben. In ieder geval minder omstreden, want herkenning maakt het publiek rustig.” Zijn werk is weleens triviaal besproken en minder positief over de tong gegaan. Maar in zijn optiek is het leven een grap, een beeldverhaal. Iedere dag een strip met een open plot, zodat de volgende dag daarop voort gegaan kan worden. Zijn turbulente leven, hij is zijn eigen karikatuur van de losgeslagen kunstenaar, staat in rimpels op zijn gezicht geschreven. Een prachtkop die het leven beschrijft, een mimiek die het zijn tekent.
“Nu ik er nog ben” is dit jaar verschenen bij Uitgeverij L. En Dick Matena schrijft dit jaar 80 achter zijn leeftijd. Zijn leven kan nu nog verhaal krijgen uit de eerste hand. Hij is zijn eigen getuige en ik kan met rode oortjes op het puntje van de stoel daarvan deelgenoot worden. Lezen over zijn goden en half-goden, zijn voorbeelden en navolgers. En hij is er vele tegen gekomen in dat lange leven. Van Herman Brood tot Martin Lodewijk en André Franquin, van Fred Julsing tot Don Lawrence en alles wat daartussen zit in stripland en omstreken. Het is een machtig mooi geschrift, aanbevolen aan ieder stripliefhebber. Het boek verdient het om vele herdrukken te krijgen. Misschien dat de uitgever op een gegeven moment moet besluiten de titel te veranderen in “Toen hij er nog was”. Maar zover is het nog lang niet. Dick Matena heeft daarenboven het recht langer bij ons te zijn en meer van zijn herinneringen beeldend na te laten.
Nu ik er nog ben. Autobiografische columns. Dick Matena. Uitgeverij L, 2023.
0 notes
PORTFOLIO BASIS : TOP 20 VORMGEVERS/ONTWERPERS EN HUN WERKEN
1. Piet De Koninck- Plopsa hotel (ontwerp)
Dit is het ontwerp van Piet De Konick, grafisch designer bij Studio 100, voor het Plopsa hotel in Plopsaland De Panne.
Gebaseerd op bron: Zo gaat het hotel van Plopsland De Panne eruitzien. (14 mei 2018) . https://www.looopings.nl/weblog/5598/Zo-gaat-het-hotel-van-Plopsaland-De-Panne-eruitzien.html
Het ziet er levensecht uit maar heeft ook cartoonachtige elementen. De schaduwen en de lichtjes vind ik zeker heel mooi gedaan, als je van ver kijkt lijkt het net een foto.
2. Marcel Marlier & Gijs Haag- Tiny gaat op reis (kinderboek cover)
Tiny gaat op reis is een kinderboek van Gijs Haag met illustraties van Marcel Marlier. Tiny en haar vriendin Annie willen niet leren en besluiten op reis te gaan. Ze nemen de trein naar de haven maar daar ontdekken ze dat dat hun boot naar Afrika al vertrokken is. De meisjes zijn nu helemaal de weg kwijt.
Gebaseerd op bron: (z.d). https://www.bol.com/nl/p/tiny-gaat-op-reis/1001004011291455/?country=BE
Deze cover vind ik heel erg mooi omdat het heel erg gedetailleerd is maar ook heel zacht oogt.
3. Xavier Dorison & Grzegorz Rosiński - Scharlaken vuur (stripalbum cover)
Sharlaken Vuur is het 35ste stripalbum in de Thorgalreeks en behoort samen met “de zwaardboot” en “Kah-Aniël” tot de cyclus “Aniël”. De tekeningen zijn van Grzegorz Rosinski en het scenario is geschreven door Xavier Dorison, die hiermee debuteert als scenarist voor deze reeks.
Gebaseerd op bron: Scharlaken Vuur (19/01/2017). https://nl.wikipedia.org/wiki/Scharlaken_vuur
Het mooie aan deze stripcover vind ik dat het lijkt op een schilderij en het kleurengebruik is prachtig(hiermee bedoel ik de rood en oranje tinten gemixt met grijs voor de rook en het vuur weer te geven). Het wazige effect spreekt me erg aan en ook het gezicht op de achtergrond die lijkt op te gaan in de mist/rook vind ik iets bijzonder.
4. Tim Burton - Trick or Treat (tekening)
(Untiteled)/Trick or Treat is een tekening van Tim Burton die hij maakt voor een film die nog steeds niet uitgebracht is. Het verhaal gaat als volgt, een jongen ontdekt dat in een vreemd huis in zijn straat, monsters leven die zich als mensen verkleden voor Halloween.
Gebaseerd op bron: The Disney Halloween special you never got to see, Tim Burton's "Trick or Treat”. Jim Hill.(25/10/2010). http://jimhillmedia.com/editor_in_chief1/b/jim_hill/archive/2010/10/25/the-halloween-tv-special-you-never-got-to-see-tim-burton-s-quot-trick-or-treat-quot.aspx
Tim Burtons tekeningen zijn zo grappig en raar met een griezelige tintje. Ik vind deze leuk omdat het oneindig lijkt, als je de tegels volgt lijkt het naar beneden te gaan voor onbepaalde lengte. De perspectieven zijn absurd en grappig en ik zou het zelf ook wel eens willen gebruiken in mijn tekeningen.
5. Bansky - Meisje met ballon (streetart)
Het meisje met de ballon, is een van de bekendste werken van Bansky. Het laat zien hoe een meisje een ballon loslaat of juist probeert te vangen. Naast het meisje werd nog een tekst gevonden “There is always hope.”
Gebasseerd op bron: Mysterieuze Bansky maakt nieuwe graffitiekunstwerk. Marieke Wouters (08/05/2017). https://www.metronieuws.nl/good-vibes/2017/05/mysterieuze-banksy-maakt-nieuw-graffitikunstwerk
Het is een werk dat je niet vergeet en het vertelt een verhaal. Deze vind ik vooral mooi voor de manier waarop Bansky het waaien van de wind weergeeft in de haren van het meisje en in het kleedje en het duidelijke rode accent op de hartballon.
6. TonyMoly (design packaging )
TONYMOLY is een Koreaans verzorgingsmerk die opgericht is in 2006 in Seoul. Hun kwaliteitsvolle ingrediënten gecombineerd met innovatieve technologie worden wereldwijd herkend door hun unieke, onnavolgbare verpakkingen.
Gebaseerd op bron: (z.d). https://tonymoly.us/pages/our-story
Foto: https://www.cultbeauty.co.uk/tony-moly
TONYMOLY’s make-up en gezichtsverzorging, zijn zo eigenaardig. Ze besteden veel tijd en moeite aan de verpakking én kwaliteit van hun producten en dat bewonder ik. Ik vind het geweldig dat ze handcrèmes in de vorm van appels of perziken maken en suiker scrubs in vorm van een paddenstoel. De verpakking is zo schattig en aantrekkelijk dat ik alles van het merk zou willen kopen zelfs indien ik het niet nodig heb.
7. Marc Davis – animatie van Aurora (video)
Marc Davis was een van de Walt Disney’s meester animators gekend als zijn Nine Old Men. Hij deed de supervisie bij de animatie van Aurora in de scene waar ze danst in het bos en de prins ontmoet en hij heeft de bovenstaande tekening gesigneerd onderaan rechts.
Gebaseerd op bron: (z.d.) http://auction.howardlowery.com/Bidding.taf?_function=detail&Auction_uid1=2760982
Link naar youtube video: https://www.youtube.com/watch?v=BlifsQvvadE&feature=youtu.be
Marc Davis is mijn favoriete animator van Walt Disney Studios. De bewegingen van Aurora in Sleeping Beauty/Doornroosje vind ik zo elegant en soepel. Ik bewonder het dat hij deze animatie en tekening maakte door Helene Stanley te tekenen terwijl ze danste. (zie video link)
8. Child focus en kindersuiker (reclame)
Tiense cassonade, ook wel “kindersuiker” genoemd voor het jongetje op de verpakking. Het kind verdwijnt tijdelijk op de verpakking voor de 20ste verjaardag van Child Focus, een organisatie die zich inzet voor vermiste en seksueel uitgebuite kinderen.
Bron: Waar is het jongetje van de Tiense suiker naartoe?.TK. https://www.hln.be/nieuws/binnenland/waar-is-jongetje-op-de-tiense-suiker-naartoe~a164e344/
Reclame video YouTube link⟶ https://youtu.be/aeItI_QcoHY
Deze campagne blijft me zeker bij. Het verdwijnen van het kindje op de verpakking was een creatief idee om aandacht te roepen naar vermiste kinderen.
9. Henry Selick- Coraline (stop-motion/video)
Coraline en de geheime deur (engelse titel: Coraline) is een stop-motion film uit 2009 onder regie van Henry Selick. Het is gebaseerd op het gelijknamig boek van Neil Gaiman. De film is een productie van Laika Entertainment en gedistribueerd door Focus Features.
Bron: Coraline en de geheime deur.(31/08/2017). https://nl.wikipedia.org/wiki/Coraline_en_de_geheime_deur
Link naar youtube video over de animatie ⟶ https://youtu.be/cayVMHSRHZI
Coraline is een stop-motion film en echt waar de mooiste. De scenes in deze film gaan je verrassen met de techniek die ze gebruiken. Het is echt ongelooflijk hoe veel tijd en werk er in elke scène werd gezet. Deze film gaf me echt een grote bewondering voor stop-motion films.
10. Sarah Mechaly (brand packaging)
Paul & Joe werd opgericht door de Parijse designer en eigenares Sophie Mechaly, in samenwerking met Albion, marktleider in de Japanse cosmetica. Het merk werd genoemd naar haar 2 zonen, Paul en Joe. P&J Beauté werd gelanceerd in 2002 als uitbreiding van het luxueuze en gesofisticeerde Parijse modemerk. De unieke « retromoderne » verpakking is geïnspireerd op Sophies herinneringen aan haar grootmoeders boudoir. Zij vond haar grootmoeders rituelen betoverend en kon niet wachten tot ze zelf oud genoeg was om hiermee te gaan experimenteren.
Bron: (z.d) http://www.paulandjoemakeup.be/paul-joe/?lang=nl
De verpakking van het make-up merk Paul&Joe, vind ik enorm schattig en speciaal. Lipstick in de vorm van katjes en de jaren 50 tint in de bloemen en de vorm van verpakking heb ik nog nooit eerder gezien.
11. Robert Hunt - DreamWorks logo
Het logo kwam tot stand door de verbeelding van Steven Spielberg. Hij wou dat het logo de mensen deed denken aan Hollywoods gouden jaar. Daardoor kwam hij op het concept van een man die op de maan vist. Hij wou eerst dat het een computer gegenereerde foto zou zijn, maar uiteindelijk werd het door een artiest, Robert Hunt met de hand getekend .Het was Hunt die voorstelde dat de man een jongen zou moeten zijn en Spielberg ging akkoord. En als toegevoegde bonus werd de jongen op de maan ontworpen naar Hunts zoon
Gebaseerd op bron: The DreamWorks logo. (27/09/2012). https://www.logaster.com/blog/dreamworks-logo/
Het logo van DreamWorks is mijn favoriet. De jongen die vist op de maan vind ik zo een mooi beeld en het prikkelt mijn fantasie.
12. Michelle Phan- “Why I Left” (video)
Michelle Phan, beauty-guru/ youtuber, vertelt het verhaal over hoe ze van youtube haar carrière maakte, hoe ze haar eerste business deals maakte en hoe haar collectie “EM” met L’Oréal die niet sloeg bij het publiek. In de video focust ze vooral op de reden waarom ze een pauze van dat alles moest nemen
Gebaseerd op bron: Michelle Phan returns to youtube after a year long haitus to explain why she left.Gillian Fuller.(02/06/2017). https://www.allure.com/story/michelle-phan-explains-year-long-social-media-absence
Link naar de YouTube video⟶ https://youtu.be/UuGpm01SPcA
Het mooie aan deze video is dat je ziet dat haar tekeningen ingekleurd worden. Hoe ze haar verhaal vertelt op een poëtische manier met de mooie tekeningen erbij laat me echt iets voelen.
13. Roger Leloup- Yoko Tsuno de tijdspiraal (stribalbum cover)
De tijdspiraal (1981) is het elfde album uit de reeks Yoko Tsuno door Roger Leloup.
Bron: De tijdspiraal. (19/01/2017). https://nl.wikipedia.org/wiki/De_tijdspiraal
Het is uniek voor mij omdat het simpel is maar toch veel zegt. Ik vind de figuren en het ruimte schip met de draaiende bewegingen mooi gepresenteerd. De gezichten zeggen dat er iets ernstig gebeurt waardoor je het verhaal wilt lezen.
14. Roy Lichtenstein - In The Car (schilderij)
In the car van Roy Lichtenstein is gebaseerd op September 1961 stripboek series Girls' Romances editie #78 gepubliseerd door Signal Publishing Corp. Het schilderij was een deel van Lichtensteins tweede solo exhibitie in de Leo Castelli Gallery van September 28 tot oktober 24, 1963 waarvan ook Drowning Girl, Torpedo...Los!, Baseball Manager, Conversation, en Whaam! deel uit maakte.
Bron: In the car. (20/06/2018) https://en.wikipedia.org/wiki/In_the_Car
Foto: http://www.allposters.nl/-sp/In-the-Car-c-1963-Poster_i6269627_.htm
Ik vind de klassieke “comic” stijl heel erg leuk, het gebruik van de felle kleuren, de stipjes, de expressies in de gezichten van de figuren en de snelheid van de auto die wordt weergegeven via horizontale strepen. Het zijn ook kenmerken die ik in mijn eigen tekeningen wil gebruik.
15. Junji ito-Uzumaki (tekening)
Uzumaki is een horror manga serie geschreven en geïllustreerd door Junji Ito. De serie volgt het verhaal van de bewoners van fictionele stad Kurōzu-cho, die gebukt is onder een bovennatuurlijke vloek die spiralen bevat.
Bron: Uzumaki .(18/09/2018). https://en.wikipedia.org/wiki/Uzumaki foto: https://otherbooksla.com/products/uzumaki-3-in-1-deluxe-edition-by-junji-ito
Junji Ito’s manga’s blijven je altijd bij. Ze vallen op omdat ze mooi, gedetailleerd (kijk naar de aders in haar ogen) en angstaanjagend zijn, deze tekening is hiervan een prachtig voorbeeld.
16. Ana Strumpf: Re-cover
Ana Strumpf is illustrator en interieur-, productdesigner uit Sao Paulo. Ze begon met haar reeks Re-Cover toen ze tijdens telefoon meetings aan het tekenen was op een magazine en het resultaat mooi vond. Ze besloot om haar resultaat op instagram te plaatsen en het sloeg aan bij de mensen. Voor haar was het een manier om de magazines een nieuwe betekenis te geven omdat ze anders gewoon werden weggegooit.
Gebaseerd op bron: Illustrator and designer Ana Strumpf's imaginative fusion of styles and patterns https://www.freundevonfreunden.com/interviews/ana-strumpf/
Foto: http://www.anastrumpf.com.br/
Het tekenen van figuren op een magazine cover is zo een leuk en creatief idee, het maakt het magazine fleuriger en het schenkt een hogere waarde aan de magazine. Klein weetje tekenen op magazines was ook mijn favoriete bezigheid als kind volgens mijn mama.
17. Magdiel Lopez- poster
Magdiel is een artiest/creative director geboren in Cuba, woont in Dallas, Texas. Gedurende zijn twaalf jarig carrière, heeft Magdiel gewerkt aan projecten van brand identity tot conceptual art en environmental design.
Bron: (z.d) http://www.magdiellopez.com/about/
Foto: http://www.magdiellopez.com/
Ik vind deze uniek omdat het je het gevoel geeft alsof het uitgesneden hoofd uit de poster springt. Het ombré-effect van neon kleuren vind ik heel mooi in combinatie met de donkere achtergrond.
18. Takashi Murakami - panda and panda clubs (streetart)
De Japanse neo-popartkunstenaar Takashi Murakami (1962) groeit op in Tokio met een bijzondere interesse voor manga (traditionele Japanse striptekeningen) en anime (handgetekende animatiefilms). Uit onvrede met de kunstmarkt en de culturele vervlakking ontwikkelt hij een stijl die hij cynisch als superflat definieert. Het gaat om grote tweedimensionale vlakken met egale kleuren waarin Japanse stripfiguren en herkenbare iconen uit de populaire cultuur door elkaar zweven
Bron: Hans Willemse. (z.d). https://www.muhka.be/nl/programme/detail/1140-sanguine-bloedrood-luc-tuymans-on-baroque/artist/3122-takashi-murakami
Foto: https://www.artspace.com/takashi_murakami/panda-and-panda-cubs
Felle kleuren en dieren met de combinatie van schedels, het zijn twee tegengestelde. Ik vind het zo bizar en uniek en kan er naar blijven kijken.
19. KawsXvisionaireXm&m’s- VR experience (reclame)
Voor 75ste verjaardag van M&Ms ging M&Ms in samenwerking met de artiest KAWS en de creatieve studio Visionaire. Er werd een VR experience project gerealiseerd met surrealistische elementen en een kleurrijk pallet.
Gebaseerd op bron: KAWS , M&Ms, and Visionaire unveil trippy and colorful virtual reality experience. https://www.highsnobiety.com/2017/02/03/kaws-m-m-visionaire-virtual-reality-video/
Foto: https://optimistinc.com/projects/kaws-x-m-ms
link naar reclame/ YouTube ⟶ https://youtu.be/QkN1Lr6r1HI
Het is kleurrijk en het lijkt alsof je mee in het beeld springt/vliegt. Deze reclame dwingt je om verder te kijken. Het boeit van begin tot eind.
20. Pixar animation - Luxo jr (kortfilm/animatie)
Luxo, Jr. is de eerste computeranimatiefilm gemaakt door Pixar Animation Studios, sinds de oprichting als onafhankelijke filmstudio. Het filmpje van 2 minuten en 18 seconden werd in 1986 gemaakt, en diende als demonstratie van waar Pixar toe in staat was. Centraal in het filmpje staan twee levende bureaulampen. Een van deze lampen wordt nog altijd gebruikt in het logo van Pixar
Bron: Luxo Jr. (23/06/2013) https://nl.wikipedia.org/wiki/Luxo_Jr.
Link naar YouTube video ⟶ https://youtu.be/D4NPQ8mfKU0
Luxo Jr vind ik zo iconisch en grappig, het is een van de eerste Pixar kortfilmpjes maar ik zie er nog steeds naar uit om het lampje terug te zien voor elke Pixar film. Ik vind het uniek concept om een levenloos iets gevoelens en karakter te geven, heel erg innovatief in de tijdsgeest van 1986.
Enkele eigen creaties:
0 notes