zusterroos

[zusterroos]

The curse of the nurse

Met een koel briesje door mijn haren zoef ik in een snelle boot door het water. Al meanderend brengt de rivier ons naar een afgelegen dorpje in Costa Rica. En afgelegen is het. Omgeven door jungle en oceaan zijn mijn vriend en ik van alles afgesloten. Even ontsnappen aan de drukte. De boot mindert vaart, waarmee het koele briesje afneemt. Ik schrik. Wat een drukkende hitte! Aangekomen bij ons hostel doe ik niets anders dan zitten en water drinken. Het zweet gutst van mijn lijf. Ik maak een kansberekening en vraag me af of hoe lang het duurt voor ik gedehydreerd raak. Door de paniek zweet ik alleen maar meer… Het is een kwestie van tijd gok ik zo. Mijn medische achtergrond kan ik lastig loslaten. Totaal overdreven en overbezorgd scan ik de omgeving. Wat een drama. Het water uit de kraan; puur gif! De belegde broodjes kip; vast bomvol salmonella. De muggen boven het zwembad; dikke kans op malaria. In het veldhospitaaltje om de hoek hoef je ook niet op herstel te rekenen; multiresistente bacteriën alom. Mijn bloeddruk gaat omhoog en het vertrouwen omlaag. Mijn vriend kijkt me verbaasd aan en ziet alles door een heel andere bril. De hitte moet je accepteren, de broodjes zien er lekker uit, het zwembad is aanlokkelijk en in het hospitaal zullen ze je vast wel weer oplappen. Met tegenstijdige gevoelens gaan we naar bed. Wanneer ik ’s ochtends wakker word met diarree, durf ik bijna niet te zeggen: ‘Zie je wel!’ Mijn besluit staat vast, we gaan! Kordaat pak ik mijn spullen en boek een boot terug. Met een beter gevoel bereik ik het vaste land. Ik ontspan. Mijn vriend kijkt me berustend aan en zegt glimlachend: ‘The curse of the nurse’.

[zusterroos]

Gastvrijheid

Ik betreed het ziekenhuis vanuit de hoofdingang en wordt warm onthaald met een “Goedemorgen!”. Een vriendelijke stem vraagt of ik hulp nodig heb met het vinden van mijn bestemming. Ik kijk de gastvrouw vragend aan en realiseer me, net iets te laat waardoor het toch een beetje ongemakkelijk wordt, dat ik zonder pak niet geïdentificeerd wordt als werknemer. Ik reageer vriendelijk dat ik de weg als mijn broekzak ken en realiseer me dat ik als verpleegkundige niet als enige probeer de patiënt en diens naasten als gast te behandelen. Gastvrijheid staat hoog in het vaandel in het ziekenhuis. Als paddenstoelen springen de lezingen en visiedocumenten over ‘gastvrijheid in de zorg’ uit de grond. Iedereen zet zijn beste beentje voor om het zo fijn mogelijk te maken in het ziekenhuis. Er zijn echter ook patiënten die gastvrijheid niet alleen dankbaar ondergaan, maar ook zelf teruggeven. Niet gemakkelijk als je ziek bent en niet in je eigen huis verblijft. Meneer P lukt dit bewonderenswaardig goed. Meneer P, een man van begin 60, ontmoet ik één dag na zijn buikoperatie. Het herstel verloopt voorspoedig, alleen lukt het mobiliseren nog niet zo goed door de pijn. Ondanks dit begroet meneer mij met een brede glimlach en drukt elke keer zijn dankbaarheid uit voor de verleende zorg. ’s Middags besluit ik even bij meneer te gaan zitten. Hij vertelt trots over zijn slimme dochters, knappe zonen en 14 kleinkinderen. Als hij over zijn vrouw vertelt, pakt hij glunderend een boterhambakje van het nachtkastje en laat mij 10 stuks heerlijke, zelfgemaakte baklava zien. “Mijn vrouw heeft gisteren uren in de keuken gestaan om mijn lievelingshapje te maken”. Hij bedenkt zich geen seconde en geeft voor mij en mijn collega’s bijna het hele bakje mee. Ik heb net stevig geluncht en wijs het liefdevol af, hij lacht en pakt een ander bakje. “Neem dan op zijn minst een chocolaatje mee!” Nee zeggen is geen optie.   Zijn bezoekers laten ook een grote vorm van gastvrijheid zien. Als ik de volgende middag de kamer binnenstap, sta ik direct vast in een gezellige bijeenkomst van vijf grote mannen van Turkse afkomst. Ze hebben het zich gemakkelijk gemaakt rondom het bed. De heren geven de baklava van vrouwlief door en keuvelen goedmoedig met elkaar. “Wow wat een gezellige drukte” breng ik uit. “Ja, maar dit is ook een hele fijne man!” is hun antwoord en ze vertellen dat ze elkaar kennen via de moskee. Vijf keer per dag zien ze elkaar voor gebed en goede gesprekken. Dat schept een band. Als ik hier wat over vraag, vertellen ze met enthousiasme over hun moskee. Ze nodigen me zelfs uit om een keer langs te komen en bieden mij een rondleiding inclusief lekkere Turkse thee aan. Ik gloei van warmte, over gastvrijheid gesproken!

[zusterroos]

Uniek

Doodgaan. Het is niet los te zien van het leven, het hoort bij het ziekenhuis. Dagelijks vechten medische teams over de hele wereld hard om met man en macht de dood te voorkomen. Toch is het einde soms onvermijdelijk. Het begeleiden van de patiënt en zijn of haar naasten in dit zware proces is een onderdeel van het takenpakket van het gehele team. De verpleegkundige leert door kennis en ervaring in te spelen op individuele aspecten, meestal zijn rust, zingeving en een serene sfeer begrippen die kenmerkend zijn in deze situatie. Dit hoeft echter niet altijd zo te zijn, iedereen is anders. Bekend en berucht om haar alertheid, humor en uitzonderlijke blik op het leven, beleeft mevrouw M haar verdriet op haar unieke manier. Tijdens mijn avonddienst wordt de ernstig zieke vrouw aangemeld voor opname op de afdeling. Na een kort ziekbed blijkt dat de gezondheid van mevrouw dermate achteruit gegaan is, dat zij niet meer beter kan worden. Mijn collega Dorien en ik begrijpen de urgentie en lopen met een schoon opgemaakt ziekenhuisbed naar de spoedeisende hulp. Daar aangekomen neemt de SEH-verpleegkundige het dossier met ons door, onbewust scheppen we een verwachting en passen onze houding aan. We treffen mevrouw M en haar dochters in een ontspannen sfeer aan. Dorien stelt zich voor: “Dag mevrouw, ik ben verpleegkundige.” Mevrouw draait zich langzaam naar haar toe en kijkt, ondanks de pijn, Dorien met humor in haar ogen aan en zegt: “Ja schat, ik begrijp dat je niet in de supermarkt werkt”. Dorien lacht en voelt de situatie perfect aan; deze vrouw wisselt verdriet en humor af. Dorien respecteert, signaleert en gaat op natuurlijke wijze om met de situatie. Ze ziet dat mevrouw veel pijn heeft en regelt de juiste pijnstilling, wat al snel het gewenste effect geeft. Een rustige nacht ligt in het verschiet. Eenmaal op de afdeling gesetteld, blijft de telefoon van mevrouw rinkelen. Ze kijkt op de display en maakt verbinding. “Dag buuf, ja ik weet het. Ik ben helemaal vergeten je te feliciteren, ik heb ook zo druk… met doodgaan.” Haar dochters kijken elkaar lachend aan, typisch mam! Verdriet en verlies, iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om. Mevrouw M laat mij weer eens zien dat elk mens uniek is.

[zusterroos]

Knop om

Het witte klinische werkpak komt met volle vaart uit de kledinguitgifte-automaat gezoefd. Ik wissel mijn luchtig zomerjurkje om voor het pak en kan de werkdag beginnen. Pak aan, knop om. Ik loop de oncologische dagbehandeling op, de stageplaats van mijn vervolgopleiding. Patiënten worden hier opgenomen om via het infuus chemotherapie te ontvangen. Een heftige afdeling om te werken als verpleegkundige. Zowel het intensief begeleiden van de patiënten als het klaarmaken van de therapie vergt veel aandacht en zorg. Na een korte dagstart in de teampost, duik ik met een ferme pas de juiste hoek in, waar vier loungestoelen voor de patiënten van de dagbehandeling klaarstaan. Ondertussen beredeneer ik in gedachten de waargenomen symptomen van mijn patiënt.  Al mijmerend volg ik mijn pad, totdat ik iets verdachts in mijn ooghoek zie. Onder een van de grote stoelen steken twee benen uit. Roerloos ligt een man met spijkerbroek en sportschoenen gestrekt onder de stoel. Ik schik en gooi de meegenomen papieren van me af. Ik knijp mijn pieper bijna fijn en ga op de situatie af. “Hoe bent u daar terecht gekomen meneer, bent u hard gevallen?” “Ik kom u helpen, heeft u zich bezeerd?” Een stroom van scenario’s gaan in enkele secondes door mij heen. Ik moet actie ondernemen! Waar is de bloeddrukband? Ik roep om hulp en bedenk of de route veilig en toegankelijk is om het reanimatieteam te laten komen. Als reactie op mijn vragenvuur klinkt er een hoog piepende boormachine onder de stoel vandaan. Met een behendige zwiep komt de techneut tevoorschijn. De ogen van de man kijken me glinsterend aan: “niks aan de hand meisje, de stoel moest alleen even aangedraaid worden.”  Ik ontspan en voel me stom. De “ik-red-levens-stand” staat beduidend permanent aan in het ziekenhuis.

[zusterroos]

1-0 voor Anne

De vitale dertiger kijkt de arts met grote ogen aan. ‘Moet ik echt nog zes weken antibiotica via het infuus krijgen?!’ vraagt hij. Nu pas realiseert Rik zich dat de schadelijke bacterie in zijn lijf niet zomaar weg zal gaan. Goed herstel is belangrijk, maar het vooruitzicht om nog zo lang in het ziekenhuis te liggen, valt hem zwaar. Na een week begint de verveling toe te slaan. De dagelijkse loopjes naar de AKO, het koffiezetapparaat en terug zijn niet voldoende. De dagen duren lang. Met een flauwe glimlach en een opgeheven hoofd begroet hij mijn collega Anne. Dit is niet dezelfde jongen die ik vorige week ontmoet heb, denkt zij. Zijn beste vriend had dit ook gezien en besloot in te grijpen. Met een glimmende flatscreentelevisie, een aantal lange kabels, verlengsnoeren en de nieuwe Xbox loopt hij de kamer van Rik in. ‘Leg de Libelle en Margriet maar terug op de leestafel en help me een handje!’ zegt hij met een grijns. Samen zijn ze de hele middag bezig om allerlei systemen op elkaar aan te sluiten. Anne snapt nog niet helemaal wat de jongens aan het doen zijn, maar het stralende gezicht van Rik is voldoende. Twee uur, een nieuwe antibioticapomp en een warme maaltijd later zijn de mannen klaar. Het voetbalspel kan gespeeld worden. Ze hebben veel lol en bij elk doelpunt klinkt vrolijk geschreeuw. Rik vraagt de service-assistente of ze ook een koud biertje serveert in plaats van een kop thee. Er wordt druk geappt, waardoor al snel duidelijk wordt dat het bij Rik een stuk gezelliger is dan vorige week. Na de training komt dan ook zijn hele voetbalteam naar het ziekenhuis. Bepakt en bezakt met chips, cola en nootjes sluiten de heren zich aan bij de twee vrienden. Op het whiteboard wordt de pool bijgehouden. Het is onvervalst gezellig. Tegen achten ziet Anne de bui al hangen. Deze mannen gaan niet uit zichzelf weg. Hoe stuur je, zonder bazig of kinderachtig over te komen, een elftal dertigers naar huis? Ze krabt zich eens achter de oren en krijgt een ingeving. Met de bloeddrukmeter in de aanslag beent ze de kamer in. Met een resoluut gebaar bindt ze het manchet om Riks arm en pomp het op. Ze kijkt hem met een stalen blik aan. ‘En hoe gaat het met de ontlasting?’ vraagt ze luid en duidelijk. Rik wordt rood en zijn vrienden kijken besmuikt om zich heen. Voordat Rik antwoord geeft, roept zijn beste vriend: ‘Nou, Rik, geef d’r maar antwoord als wij weg zijn…’ Ze rapen snel de nootjes, lege blikjes en chipszakken bij elkaar en maken dat ze wegkomen. Rik lacht, hij heeft de hint begrepen en maakt zich klaar om naar bed te gaan. 1-0 voor Anne!

[zusterroos]

Bacterievrij

Op de afdeling krijgen we met enige regelmaat nieuwe stagiaires. Vaak zijn het jonge meiden die voor het eerst in een ziekenhuis komen. Er wordt veel van ze gevraagd, verwacht en geëist. In korte tijd doen ze veel indrukken op. Het is voor hen een heftige maar leerzame periode. Het is september en het begin van een nieuw schooljaar. Ontspannen zitten we met z’n allen in de zusterpost een kop koffie te drinken. De ogen van de seniorverpleegkundige lichten op. ‘Wie kan beneden in het magazijn vragen of ze nog vierkante ronde hechtpleisters hebben?’ De meest assertieve stagiaire staat op en verdwijnt naar het magazijn. Ik kijk mijn collega aan: daar gaan we weer… Stagiaires zijn bij ons een dankbaar mikpunt voor plagerijen. Het doet me denken aan een voorval uit mijn eigen stagetijd. Tijdens mijn vierde stageweek in de psychiatrie zit ik geconcentreerd mijn dagrapportage te schrijven. In de zusterpost is het stil, een perfecte plek om rustig te werken. Die stilte wordt echter abrupt verstoord als de arts-assistent en een verpleegkundige komen binnenlopen. ‘Heb je de uitslag van het urinesediment van meneer M al binnen?’ vraagt de arts. De verpleegkundige zegt dat hij vergeten is het sediment naar het laboratorium op te sturen, maar dat hij het gelijk zal doen. ‘Dat duurt te lang,’ roept de arts resoluut. ‘Er is een veel snellere manier.’ Hij pakt het potje, schroeft het deksel eraf en ruikt eraan. Ik kijk verbaasd op en probeer me te herinneren of ik op school iets gemist heb. Met een ernstig gezicht draait hij het potje heen en weer en ruikt nogmaals. ‘Dit is bacterievrij.’ Maar om het zeker te weten zet hij het potje aan z’n mond en neemt een slok. ‘Better save than sorry,’ zegt hij met een stalen gezicht tegen de verpleegkundige. Ik weet niet waar ik kijken moet. Dan begint het langzaam tot me door te dringen dat ik hier vreselijk in de maling word genomen. Als de verpleegkundige ook nog een slok neemt, durf ik het zelf ook. Gelukkig is de appelsap bacterievrij.

[zusterroos]

Wilde perziken

Sinds anderhalf jaar heeft mevrouw P last van haar benen. Lopen gaat steeds lastiger, iets waar ze veel moeite mee heeft. Van een kort blokje om tot lange boswandelingen, ze mist het allemaal. In haar rolstoel zit ze achter de warme maaltijd op haar kamer. Kon ze zelf haar boodschapjes maar doen. Net als vroeger lopend naar de markt, slenterend langs de kraampjes en tevreden thuiskomen met heerlijke verse spullen. Mevrouw is opgenomen met koorts door een onbegrepen oorzaak. Inmiddels knapt ze op, maar toch besluit ik haar temperatuur nog eens op te meten. De maaltijd staat onaangeroerd op haar nachtkastje. ‘Heeft u nog geen trek of staat het u tegen, mevrouw?’ ‘Ik vond het niet zo lekker,’ bekent ze met een bedrukt gezicht. Ik trek een stoel bij en besluit een praatje met haar te maken. Ze legt met veel passie uit dat ze vroeger heerlijk kon koken. Dat deed ze vaak met verse groente en fruit van de markt. Het liefst eet ze na de warme maaltijd een stukje seizoensfruit. Dat zou nu de wilde perzik zijn geweest. Ik probeer me voor te stellen hoe het is om niet meer zelf te kunnen koken of de producten te gebruiken waarvan ik houd. Het lijkt me niets. Zelf probeer ik ook elke zaterdag even naar de markt te gaan. Ook vandaag loop ik mijn vaste rondje. Ik eet een visje, koop een bloemetje en ga als laatste bij de groenteman langs. ‘Wilde perziken te koop!’ schalt de man over het plein. Ik denk aan mevrouw en in een opwelling koop ik een extra mandje wilde perziken, dat ik ’s avonds meeneem naar het ziekenhuis. De maaltijd is op en het is tijd voor het toetje. Met wat voorpret loop ik naar mevrouw haar kamer en haal het bakje yoghurt weg. Als ze me verbaasd aankijkt, zet ik het mandje perziken ervoor in de plaats. ‘Service van de zaak, mevrouw!’ Kinderlijk blij kijkt ze me aan. ‘Ach wat lief,’ zegt ze. Met veel smaak eten we samen het fruit op. Het sap loopt over mijn kin en even later hervat ik tevreden mijn werk. Soms is het niet leuk als je je werk mee naar huis neemt, maar het meenemen naar de markt is geen enkel probleem.  

[zusterroos]

Kerstwonder

Ik loop met kerst langs de grote kerstboom in de hal van het ziekenhuis. De lichtjes schitteren en geven de ruimte een ander aanzicht. Automatisch ga ik langzamer lopen en lees een paar wenskaartjes. De boom en de versieringen geven me samen met de kerstliedjes op de achtergrond een ander gevoel dan anders. Ook de afdeling ziet er gezellig uit. De zaalarts loopt zelfs met een knipperende kerstmuts rond. We hebben de luxe om een extra kopje koffie met kerstbrood te nuttigen omdat de meeste patiënten gisteren met ontslag zijn gegaan. Helaas was dit bij mevrouw S niet gelukt. Mevrouw S is een zestigjarige dame met angst om te vallen na de operatie. Het is ons niet gelukt om haar voldoende te mobiliseren, waardoor ze nog niet naar huis kan. De fysiotherapeut en het hele verpleegkundige team doen er alles aan om mevrouw weer letterlijk en figuurlijk op de been te krijgen. De rollator blijft helaas onaangeroerd naast haar bed staan. In de loop van de middag is onze afdeling aan de beurt voor een bezoek van het kerstkoor, bestaande uit diverse medewerkers. Bij gelegenheden zingen zij prachtige liedjes en ontroeren de patiënten. Zo ook mevrouw S. Vol belangstelling luistert ze vanuit haar kamer naar de liedjes. Dan schuift ze voorzichtig haar benen over de rand van het bed en komt opzitten. Als een jong vogeltje dat uitvliegt zit ze verdwaasd te kijken. Ze verzamelt al haar moed en gaat voorzichtig achter haar rollator staan. Met kleine pasjes loopt ze de gang op en sluit zich aan bij de luisteraars. Mijn collega's en ik stoten elkaar aan, maar durven niets te zeggen. Zelfs de kerstmuts van de zaalarts gaat er langzamer van knipperen. Ik wil niet spreken van een kerstwonder, maar bijzonder is het wel.

[zusterroos]

Oorkruiper

“Loop niet zo te zeiken wijffie” zegt meneer H met een verwarde blik zijn ogen. De rasechte Hagenees ligt al de halve nacht onrustig in zijn bed te woelen. Het valt te verklaren. Naast zijn blaasontsteking heeft meneer een acute verwardheid opgelopen, ook wel een delier genoemd. Ik probeer meneer met een glas warme melk en een tabletje tot rust te krijgen. Dit heeft echter niet het beoogde effect. Even later loopt meneer met zijn rollator over de gang. “Waar gaat u heen?” vraag ik hem rustig. “Naar het strand!” Ik leg de link tussen Den Haag en Scheveningen en kan mij voorstellen dat meneer dit vroeger ook wel eens deed. Even uitwaaien na een onrustige werkdag. Helaas kan ik dit niet realiseren voor meneer en lopen we terug naar zijn kamer. Na hem extra lekker ingestopt te hebben, lijkt de rust wedergekeerd. Na 10 minuten staat meneer opnieuw tegenover me. Met mijn handen in het haar kijk ik de verwarde man aan. “Wat moet ik nou toch met u…” Meneer geeft aan het ook niet te weten. Ik besluit toe te geven aan de behoefte om te bewegen en loop met meneer een blokje om. Aangekomen bij de teampost ploft hij op de bank. Zijn tevreden gezicht spreekt boekdelen, ik sla een warme deken om hem heen en dim het licht. Ik ga verder met de administratie op de computer en zie meneer vanuit mijn ooghoek er nog iets te wakker bij zitten. Zoekend kijkt meneer om zich heen. Ik klik YouTube aan en type “Den Haag mooie stad achter de duinen” in het zoekbalkje. Uit de versterker klinkt de smartlap. Meneer gooit zijn armen in de lucht en zingt krakend mee. Als het nummer afgelopen op is, kijkt hij me ondeugend aan. Ik lach en zet het nummer nóg een keer op. Na acht keer begint meneer vermoeidheidsverschijnselen te vertonen. De muzikale intermezzo heeft gewerkt. Als ik meneer naar bed help, valt hij direct met een glimlach op zijn gezicht in slaap. Helaas blijft het in mijn hoofd nog dagen onrustig; het duurt zeker twee dagen voor ik de Haagse tranentrekker niet meer hum, neurie of zing. Een echte oorkruiper.

[zusterroos]

Grote eter

Op heterdaad betrap ik meneer G met een grote lepel appelmoes bij de koelkast in de afdelingskeuken. Met een nog volle mond kijkt hij mij met grote ogen schuldbewust aan. De zelfgemaakte appelmoes die de dochter van mevrouw M met veel passie gemaakt heeft, smaakt blijkbaar heerlijk. Nog snel twee happen en het is op. “Wat heeft u dit heerlijk bereid, mevrouw. Heeft u nog iets over? Ik zou nog best een portie lusten!”. De slanke dementerende man van in de tachtig weet de situatie mooi om te draaien. Hij kijkt mij met een smekende blik aan. Een aandoenlijk gezicht, ik zou er bijna intrappen. Inmiddels is bekend dat de dementie waar meneer G aan lijdt ervoor zorgt dat zijn emoties en karaktereigenschappen langzaam veranderen. Zo ook het gevoel van verzadiging. Meneer was nooit een grote eter, maar sinds kort kan hij er geen genoeg van krijgen. Met zijn sympathieke houding probeert hij op charmante wijze op allerlei manieren aan zijn kostje te komen. Door extra waakzaamheid proberen wij meneers eetpatroon in bedwang te houden. Toch is hij ons een paar keer te slim af. Zo ook met de warme maaltijd van mevrouw K. Helder genoeg om de zusterspost te ontwijken, sluipt meneer rechtsaf de chirurgie afdeling op. Ik besluit hem zachtjes te achtervolgen. Systematisch kijkt hij de kamers in en ontdekt een slapende mevrouw K. Ze heeft nog niet in de gaten gehad dat haar maaltijdblad net op het nachtkastje is neergezet. Meneer ziet zijn kans schoon. Hij blikt om zich heen of de kust veilig is en rolt geruisloos de rollator de kamer op. Hij steekt behendig het voorafje en het toetje in zijn rollator en neemt een paar flinke happen van haar karbonade. De buit is binnen. In plaats van dat ik hem tot de orde roep, moet ik er stilletjes om lachen. Zijn charme en doorzettingsvermogen zijn prijzenswaardig! Ik regel een nieuwe maaltijd voor mevrouw K en gun meneer deze overwinning. Tevreden keren we samen naar onze afdeling terug.

[zusterroos]

Stille vazen hebben diepe gronden

Meneer P, een man met lang grijs haar dat vettig en onverzorgd in een paardenstaartje hangt, loopt de afdeling op. Zijn gezicht is ingevallen, maar zijn pretoogjes verraden dat hij op boevenpad is. Al een aantal dagen komt hij zijn echtgenote opzoeken. Een vrouw van middelbare leeftijd met een ernstige levercirrose op basis van alcoholgebruik. De twinkeling in de ogen van meneer hebben we eerder gezien. Ik hou mijn hart vast voor wat hij nu weer bedacht heeft. Enige tijd geleden kwam hij namelijk met diezelfde blik zijn vrouw verrassen met een pak melk. Op het eerste gezicht leek het een knus en onschuldig samenzijn onder het genot van een bekertje zuivel. Mijn oplettende collega rook bij binnenkomst echter iets sterkers! Kordaat doch vriendelijk verwisselde ze net op tijd de jenever voor een ijskoude Fristi. Hieruit kunnen we concluderen dat het nuttigen van alcoholische versnaperingen een gezamenlijke passie is. Toch goed geprobeerd van meneer P. Ook vandaag komt meneer bijna dansend de afdeling op, dit keer met een enorme vaas onder zijn arm. Zelfs voor een leek op het gebied van kunst is het te zien dat deze vaas exclusief is. Met veel bombarie zet hij de vaas op het nachtkastje en verzekert zijn liefje dat hij morgen de bloemen komt brengen. Ik weet nog niet precies wat hier achter zit, maar het contrast tussen de dure vaas en het sjofele uiterlijk van het stel is groot. Ik gniffel en het ontroert me wanneer hij de dag daarna binnenkomt met een bosje gerbera’s uit de Bonus. Wat opvalt als mevrouw P naar huis gaat, is dat de vaas op het nachtkastje blijft staan. De secretaresse heeft het stel een paar keer gebeld en aangegeven dat ze de vaas op kunnen halen. Hier wordt geen gehoor aan gegeven, de vaas eindigt uiteindelijk boven op de kast in de spoelkeuken. Handig voor je weet maar nooit.

Als iedereen dit voorval alweer vergeten is, schatert de secretaresse het uit achter haar bureau. Suf van het lachen wijst ze naar haar beeldscherm. Hardop leest zij de interne mail voor: “Attentie! In ons stiltecentrum missen we al weken een bijzondere vaas. Wie heeft hem gezien? Hij is onderdeel van ons interieur en we willen hem erg graag terug!!” De bijgevoegde foto correspondeert met de vaas boven op onze kast.

[zusterroos]

Spraakverwarring

Ik google de term ‘zuster’ en krijg praktisch alleen maar afbeeldingen van langbenige sexy vrouwen in de meest uiteenlopende pikante pakjes te zien.   Vreemd. Ik begrijp het niet en besluit een vergelijkend warenonderzoek uit te voeren. Met het beroep loodgieter blijkt niets mis te zijn. De gewone vakman in een blauwe overall verschijnt op mijn laptopscherm. Vol overgave verhelpt de expert de verstopping onder het gootsteenkastje. Helaas, de bezwete bovenlijven en ontblote spierballen blijven uit.  Mijn inziens zijn er toch veel overeenkomsten tussen de twee beroepen. Beide hebben niet flatterende werkkleding, ik herhaal: niet flatterende werkkleding en hun specialistische instrumenten. Ik vraag me af of een spuit sexyer is dan een waterpomptang. In de praktijk spreken sommige patiënten deze erotische gedachtenkronkels zelfs uit, andere zijn onbedoeld erg grappig. Een voorbeeld hiervan is de volgende situatie; De overdracht op vrijdagmiddag start. Tijdens de overdracht vertel ik aan broeder Kees dat mevrouw X, een jonge vrouw van 35 jaar, al dagen geobstipeerd is. Als reddingsmiddel heeft de afdelingsarts een klysma voorgeschreven. Ter explicatie: dit is een medicamenteuze vloeistof die via een soepele canule in de anus gespoten wordt. De exacte werking verschilt per medicijn, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat de darm zich zal ledigen. Mevrouw begrijpt deze intieme behandeling volledig en heeft beloofd te bellen als zij zich mentaal op deze daad heeft voorbereid.  Prompt gaat de bel. Met soepele slang en bijbehorend gerei loopt Kees naar de kamer van mevrouw X. Hij vraagt voor de zekerheid wat hij voor haar kan betekenen. “Ik zou bellen als ik er klaar voor was. Nou, ik ben klaar voor de climax hoor!” kondigt mevrouw kordaat aan.     Kees probeert zijn lachen in te houden en vraagt zich af of mevrouw iets te veel gegoogeld heeft. Hij besluit serieus te blijven en vraagt of hij het goed verstaan heeft. Mevrouw herhaalt haar opmerking. Nu proest Kees het uit, het gaat hier om een echte spraakverwarring!

[zusterroos]

Lesbos #2

Mijn collega rijdt de medische bus de oprit op. We zijn aangekomen bij het voormalige hotel ‘Silverbay’. Deze plek biedt sinds vorig jaar opvang aan ruim 300 kwetsbare vluchtelingen. Van mijn collega begrijp ik dat inmiddels alle kamers bezet zijn met ouderen, zwangere dames en gezinnen met jonge kinderen. Ik open de schuifdeur van de bus waar een volledige behandelruimte achter schuilt. Door deze actie open ik blijkbaar ook gelijk het spreekuur, direct gaan mensen in onze geïmproviseerde wachtruimte zitten. Samen met mijn zus, huisarts in opleiding, ga ik aan de slag. We behandelen te hoge bloeddrukken, wonden en bezorgde zwangere vrouwen. Net voordat we denken klaar te zijn, wappert het gordijn nog één keer open. Een meisje, met een geschatte leeftijd van vijf, kijkt me met grote ogen aan. Dikke tranen biggelen over haar wangen. Ze laat haar hand zien, waar een bloedend schaafwondje op zit. De nog stuiterende bal achter haar verraadt de oorzaak. Ik pak haar op en zet haar op de grote behandelbank. Toch wel interessant deze ruimte, al scannend kijkt ze de bus door. Ze stopt met huilen door alle indrukken. De pijn van de val is inmiddels weer vergeten; een aai over haar bol en een pleistertje blijken genoeg te zijn. Voor een beetje extra TLC, tender, loving, care, wil ik haar nog iets extra’s geven. Maar wat? Ik heb hier niks. Door een creatief hersenspinsel blaas ik een wegwerphandschoen op tot een ballon en teken er een gezichtje op. Ze rent lachend weer weg. Weer een patiënt blij gemaakt. Of toch niet? Ze komt opnieuw mijn richting op met zeker 10 kinderen achter zich aan. Bij de bus aangekomen wijzen ze naar de ballon. We hebben ons vergist, we zijn nog niet klaar; dit wordt nog even blazen en lusjes knopen...

[zusterroos]

Lesbos #1

Midden in een van de grootste vluchtelingenkampen van Lesbos staat een grote witte container. Een medisch logo en een bijschrift, vertaald in acht verschillende talen, maakt duidelijk dat hierin een medisch team werkzaam is. De komende twee weken probeer ik mijn steentje bij te dragen om als verpleegkundige het team te ondersteunen en letterlijk mijn handen uit de mouwen te steken. “Next patient!” roep ik vanuit de container naar mijn collega die bij de voordeur de triage uitvoert. Als reactie hierop stuurt hij een vermoeid ogende jongen door. Ik vraag me af wanneer hij voor het laatst geslapen heeft. De arts sluit de deur achter hem, vraagt hem te gaan zitten en zijn medisch probleem uit te leggen. De jongen wijst naar zijn keel en denkt koorts te hebben. Ik meet zijn temperatuur op, terwijl de arts hem onderzoekt door een klein lichtje in zijn keel te schrijnen. Gelukkig is er niet veel aan de hand. Ik pak een Strepsil uit de kast en vraag voordat ik het consult tot een goed eind breng naar zijn gegevens.   “How old are you?” vraag ik. “23”. “Where are you from?” Hij beantwoordt de vraag met een ingewikkeld en Arabisch klinkende plaatsnaam. Hij lacht en geeft aan dat het in het Noorden van Syrië ligt. Zonder dat ik erom vraag omschrijft hij de paradijselijke plek. Een golf van emotie overmant de jongen wanneer hij uitlegt dat het dorp door de oorlog bijna helemaal van de kaart geveegd is. Het idee dat deze jongen zijn huis, werk en de helft van zijn familie heeft moeten achterlaten is niet te bevatten. Voordat de jongen wegloopt kijkt hij me nog eens aan. “How old are you?” vraagt hij. “The same, also 23” antwoord ik. “Where are you from?” Amersfoort. Een klein stadje midden in Holland. Ik omschrijf de binnenstad en het ziekenhuis waar ik werk. De jongen staart me aan en zegt: “You’re so lucky.” Meer dan ooit realiseer ik mij dat hij volledig gelijk heeft. Ik heb geluk gehad.

[zusterroos]

Boerenwijsheid

Ik ontmoet meneer B bij aanvang van mijn vroege dienst. De meeste patiënten draaien zich dan nog een keertje om, maar de ooit zo ijverige boer beslist niet. Zijn interne wekker gaat al ruim 60 jaar om exact 5.00 uur af. Klaar om het land en de dieren te verzorgen. Zo ook vandaag. Als ik zijn kamer binnenloop krijg ik een brede glimlach van hem. “Goed’nmoarg’n zuster!” zegt hij met een vrolijk, bijna onverstaanbaar, Achterhoeks accent. Jammer dat hij zijn kunstgebit nog niet in gedaan heeft. Een aandoenlijk gezicht. Terwijl ik zijn temperatuur opneem, leg ik hem uit hoe de afstandsbieding van het elektronisch bestuurbare bed gebruikt kan worden; in minstens 20 manieren te verstellen, zeer comfortabel. “Maor zuster, wat een boer nie kent, verstelt hij nie!” antwoordt hij overtuigend. Geen fratsen voor deze man. Het ontwapende gedrag van meneer charmeert mij. Onwetend wat ik er precies mee wil, noteer ik vol bewondering mijn dagelijkse observaties. Een greep uit deze notities:

Het elke ochtend ontbijten met 6 boterhammen en een half pak melk

Het bewaren van een bonte rode zakdoek in de mouw van zijn overall

Het dragen van lange onderbroeken tot de enkels

Het herhaaldelijk uitdragen van het agrarisch beroep; de pracht en de passie van het verzorgen van koeien

En nogmaals; het absoluut niet gebruiken van moderne technieken. Waarom zou je je bed rechtop zetten als je dat al 80 jaar niet gedaan hebt?

Bij het nalezen begrijp ik ineens zijn levenswijze; het zorgen voor een stevige bodem voor het zware werk op het land, de maatregelen tegen loopneuzen en zijn onvoorwaardelijke liefde voor zijn beroep. Misschien wat overbodig, vraag ik meneer of hij nog op het land werkt. Vol verbazing kijkt hij op: “Ik werk al bekant z’n 20 joar niet meer op ’t land, deerntje. Hoe kum je d’r bij!” De, je zou kunnen zeggen, ouderwetse boer maakt een gelukkige indruk. Voor hem is het niet nodig om een facebookpagina van zijn favoriete koe aan te maken of de nieuwste iPhone met ingebouwde wekker aan te schaffen. Zijn liefde voor Klara 15 en het vanzelf wakker worden, gaan automatisch. Meneer is blij met wat hij heeft en meer is niet nodig. In een omgeving waar constant veel verandert, is er bijna geen tijd meer om stil te staan. Meneer B liet mij zien dat gewoonten niet te verleren zijn als je hartstochtelijk verknocht bent aan je mooie beroep. En waarom zou je ook, als je perfect gelukkig bent.

[zusterroos]

Door het oog van de naald

Mijn collega en ik zijn druk bezig met onze ronde langs alle patiënten. Om en om lopen we zonder wezenlijk overleg, als een ongeschreven regel, de kamers op en af. Onze werkzaamheden zijn divers, variërend van het toedienen van sondevoeding, infusen bijstellen tot een bemoedigend woordje. In deze cadans voeren we met een stevige pas efficiënt de avondzorg uit. Op kamer 22 dient meneer H een intraveneuze antibioticagift te krijgen. Dit klinkt heel ingewikkeld, maar dat is het niet. Behalve in dit geval. Laat mij het eerst uitleggen; intraveneus betekent in het Latijn ‘in een ader’. Door middel van een klein plastic buisje, ook wel het infuusnaaldje, kan het medicijn op deze manier toegediend worden. Met de antibioticaspuit in de aanslag loop ik enthousiast de kamer op. Een niet ziek ogende veertiger ligt met zijn computer op schoot comfortabel in bed. Gekleed in een blauwe trainingsbroek en dito poloshirt lijkt het eerder alsof hij net terug is van een potje golf dan op een doorsnee patiënt. Ik zet een aantal vraagtekens bij het zien van de infuusnaald. De pleister zit niet netjes meer en ook het doorspuiten van de naald gaat niet gemakkelijk. Ik besluit het fixatiemateriaal los te maken en schuif heel voorzichtig de naald iets op. Het probleem lijkt verholpen te zijn. Ai, ik kijk om mij heen. In de drukte ben ik vergeten nieuw fixatiemateriaal mee te nemen, waardoor ik in een benarde positie geraakt ben. Weglopen is geen optie. Zodra ik het infuusnaaldje los zou laten valt het eruit. Ik besluit op de assistentiebel te drukken. Deze bel wordt gebruikt als een collega hulp nodig heeft, het is geen reanimatiebel, wel een alarm waar je met een ferme pas dient heen te lopen. Kiki komt haastig aangelopen en bekijkt de situatie eerst eens goed. Ze kijkt naar het ontblote infuusnaaldje, naar mij, nogmaals naar het infuus en naar de man die er aan vast zit. ‘Ah Roos! Valt ie nog te redden?’ vraagt ze. Alle kleur van meneer zijn rode wangetjes ebt weg en zweetdruppels vormen zich op zijn bleke voorhoofd. “Uh… ja..ja… Ik denk het wel” stamelt de man zenuwachtig. Kiki en ik kijken elkaar aan en schieten in de lach. “Natuurlijk meneer, we hebben geen seconde getwijfeld of u dit gaat overleven. Maar uw infuusnaaldje daarentegen…..”

[zusterroos]

Jarig zijn

De één vindt het verschrikkelijk, de ander vindt het leuk, maar ik hou er van! Jarig zijn vind ik een van de mooiste dingen die me kunnen overkomen, elk jaar weer opnieuw. Het liefst met vlaggetjes, taart en cadeautjes. Deze voorliefde voor de geboortedag komt voort uit mijn jeugd. Mijn vader trommelde altijd het zevenkoppige gezin om 7.00 uur uit bed, om de jarige toe te zingen. Niet één liedje, maar een heel repertoire van ongeveer 12 liedjes werd a capella, in vaste volgorde opgevoerd. Terwijl mijn broeders zich het liefst omdraaiden lag ik vanaf 6.00 uur te wachten tot het zo ver was. Dit kinderlijke enthousiasme is nooit meer weggegaan.   Vanmorgen hoorde ik bij de overdracht dat mevrouw X vandaag jarig is. Geen tijd hebben is geen optie. Ik verzamel al mijn collega’s, oefen de volgorde van de nummers, pluk vlaggetjes uit een stoffig kastje en doe nog een paar stemoefeningen. Daar staan we dan stipt om 7.00 uur, met een a-capellagroep van verpleegkundigen, bij de kamerdeur van mevrouw X. Op mijn teken schuift een collega de deur open en zetten we het eerste nummer in. We zingen het hele repertoire en zien haar bleke gezichtje blij verrast oplichten. Tijdens het zingen wordt haar glimlach steeds groter. Een paar vroege verjaardagskaarten en onze vlaggetjes vrolijken de kamer op. In de loop van de dag voegt haar familie daar taart, ballonnen en cadeautjes aan toe. Het blijkt dat de voorliefde voor verjaardagen in deze familie net zo groot is als bij mij. Tijdens de koffiepauze deelt de dochter van mevrouw X slagroomtaart uit aan het hele team. Ook verzekert zij ons lachend dat haar moeder onze zangkwaliteiten erg gewaardeerd heeft. 's Avonds geeft mevrouw X nog eens aan dat ze een gezellige dag heeft gehad. De blosjes op haar wangen, die we nog niet gezien hebben sinds haar opname, onderstrepen dit. Als verpleegkundige hoort het niet bij het takenpakket om jarige patiënten toe te zingen en hun kamer te versieren. Desondanks moet je soms over je eigen schaduw heen stappen en dit gewoon doen. Ook al is de omgeving of de situatie niet zo feestelijk, we moeten er met elkaar het beste van zien te maken. Dit laatste hoort wel degelijk tot het takenpakket van een verpleegkundige en daar kunnen we creatief mee omgaan.