#Leesgids

[levisgeekstuff]

John Byrne’s Fantastic Four

In 1981 nam John Byrne het roer over als schrijver én tekenaar van Fantastic Four met het Amerikaanse nummer 232. Zijn run duurde meer dan 5 jaar tot nummer 293 in 1986 en wordt beschouwd als een van de beste periodes in de geschiedenis van de comic. Byrne gaf de comic een nieuw elan, moderniseerde de personages en bracht de serie terug naar de kern: familie, avontuur en sciencefiction. En jawel, deze verhalen zijn ook in het Nederlands verschenen bij Juniorpress! 👉

De impact van Byrne’s Fantastic Four

Toen Byrne de serie overnam, zat de Fantastic Four vast in een creatieve sleur. De hoogtijdagen van Stan Lee en Jack Kirby lagen ver achter hen, en geen enkele schrijver had sindsdien dezelfde impact weten te maken. Byrne veranderde dat volledig.

Byrne bracht de Fantastic Four terug naar hun kern en liet hen weer als een echte familie aanvoelen, met diepere karakterontwikkeling en realistische interacties. De personages kregen sterkere en meer gelaagde rollen, waarbij vooral Sue Storm een indrukwekkende transformatie doormaakte. Niet langer slechts de "Invisible Girl", maar een volwaardig en krachtig teamlid met de nieuwe titel Invisible Woman.

Daarnaast introduceerde Byrne grootse sciencefictionverhalen en nam hij de lezer mee naar andere dimensies en verre planeten, terwijl hij experimenteerde met innovatieve verteltechnieken. Omdat hij zowel schrijver als tekenaar was, kon hij zijn visie volledig uitvoeren, wat resulteerde in een dynamische en gedetailleerde tekenstijl die de verhalen naar een hoger niveau tilde.

Byrne bracht de grandeur van Kirby en de intelligentie van Lee samen en gaf er bovendien zijn eigen moderne draai aan. Zijn run wordt vaak vergeleken met Frank Miller’s Daredevil en Chris Claremont’s X-Mannen als een van de meest invloedrijke runs uit de jaren ’80.

De beste verhalen uit Byrne’s Fantastic Four:

1. “Een dorp om van te dromen” (Fantastic Four 30)

Een absolute klassieker waarin Doctor Doom de FF opsluit in een illusie waar ze normale burgers zijn in een klein dorpje. Een beklemmend, psychologisch sterk verhaal.

2. “Het proces van Galactus” (Fantastic Four 34-35)

Galactus wordt eindelijk ter verantwoording geroepen voor zijn daden. Dit epische verhaal introduceerde Reed Richards als moreel kompas van het Marvel-universum en bevat een van de beste confrontaties met Terrax the Tamer.

3. “Helemaal niets” (Fantastic Four Special 1)

Doctor Doom’s meest gedenkwaardige solo-verhaal. Byrne toont hem als een eerlijke, doch meedogenloze heerser die Latveria’s bevolking daadwerkelijk beschermt – mits ze zich aan zijn wetten houden.

4. “In de Negatieve Zone” (Fantastic Four Special 3-4)

Een groots avontuur waarin de FF de Negative Zone verkennen. Byrne experimenteert hier visueel met layouts en sci-fi concepten die de comic een unieke flair geven.

5. “Intermezzo” (Fantastic Four Special 6)

In dit nummer krijgt Doom een leerling onder zijn hoede: de jonge Kristoff. Doom leert hem hoe hij Doombots moet kalibreren en hoe hij over Latveria moet regeren. Maar Kristoff is nog een kind en begrijpt niet alles. Wanneer hij een verkeerde opmerking maakt, barst Doom’s woede los. De angst in Kristoffs ogen tegenover Doom’s kille, reflecterende masker maakt de scène des te beklemmender.

Wat mij betreft één van de allebeste Dr. Doom verhalen.

6. “De rechtzaak van Reed Richards” (Fantastic Four Special 8)

De Shi’ar dagen Reed voor de intergalactische rechtbank omdat hij Galactus ooit heeft laten leven. Dit verhaal verkent de morele dilemma’s van superheldendom en wetenschap op een intelligente manier. Leuk detail: John Byrne speelt zelf mee in het verhaal! Persoonlijk is dit mijn absolute favoriet uit de run 😍

7. “Heraut tegen heraut” (Fantastic Four Special 6-7)

Een brutale krachtmeting waarin Doom zijn krachten tegen een kosmische tegenstander test. Dit verhaal bevestigt Doom’s meesterschap in het Marvel-universum.

John Byrne’s invloed op de Fantastic Four

Byrne verliet de serie in 1986, maar zijn invloed is nog steeds voelbaar. Zijn karakterontwikkeling, verhalen en tekenstijl inspireerden latere schrijvers zoals Mark Waid, Jonathan Hickman en Dan Slott. De modernisering van Sue Storm en de herpositionering van Doctor Doom als een complex figuur zijn rechtstreeks terug te voeren op zijn werk.

Veel fans beschouwen Byrne’s Fantastic Four als de ultieme tweede gouden periode van de serie, na de originele run van Lee & Kirby. Zijn werk is vandaag de dag nog steeds verplicht leesvoer voor elke comic liefhebber.

Checklist

De geweldige run van John Byrne op de Fantastic Four is volledig uitgegeven door Juniorpress. Eerst in de 'gewone' maandelijkse reeks, daarna ook nog lange tijd in de specials:

Fantastic Four 27-36 (Juniorpress, 1982)

Fantastic Four Special 1-18 (Juniorpress, 1983-1987)

[levisgeekstuff]

De Kree-Skrull War

De Kree-Skrull War is een van de meest iconische verhaallijnen in de geschiedenis van Marvel. Deze epische saga verscheen oorspronkelijk begin jaren 70 in de VS in Avengers 89 tot 97. Bij ons verscheen het verhaal in 1972 bij Classics in de reeks Wrekers van nummer 19 tot 27.

Het verhaal bracht intergalactische conflicten naar het Marvel-universum en versterkte de status van de Avengers als de ultieme superheldengroep. Reden genoeg om in deze klassieker te duiken! 👉

Het Verhaal

De Kree-Skrull War draait om de oorlog tussen twee buitenaardse rassen: de technologisch geavanceerde Kree en de vormveranderende Skrulls. De aarde zit gevangen tussen deze kosmische machten, wat leidt tot chaos en verwarring. De Avengers worden betrokken wanneer de Kree-held Captain Mar-Vell naar de aarde komt om de mensheid te waarschuwen voor de dreiging.

De verhaallijn combineert spionage, politieke intrige en kosmische actie. De Skrulls proberen de aarde over te nemen door een campagne van desinformatie en infiltratie. Ondertussen wordt de Kree-oorlogsmachine steeds agressiever. De Avengers – met helden als Captain America, Iron Man, Thor, Vision, Scarlet Witch en Quicksilver – staan voor hun grootste uitdaging: het beschermen van de aarde terwijl ze te maken hebben met interne verdeeldheid en misverstanden.

Hoogtepunten zijn onder andere de onthulling van een Skrull-infiltrant in de Avengers en de beroemde strijd in de ruimte. Een ander memorabel moment is de heldendaad van Rick Jones, die met hulp van een collectief bewustzijn van superhelden de boel redt.

De Makers

De Kree-Skrull War werd geschreven door Roy Thomas, een van de meest invloedrijke schrijvers en redacteuren in de geschiedenis van Marvel. Hij bouwde voort op de kosmische mythologie die Stan Lee en Jack Kirby eerder hadden gecreëerd.

Ook bij de tekenaars komen we grote namen tegen: Neal Adams en John Buscema. Adams’ dynamische stijl gaf het verhaal een filmisch gevoel, terwijl Buscema's krachtige lijnen de actie benadrukten.

Geschiedenis en impact

De Kree-Skrull War verscheen in een tijd waarin comics volwassenere thema’s begonnen te verkennen. Het verhaal raakte onderwerpen als paranoia, politieke manipulatie en de ethische dilemma’s van oorlog. Het was een gedurfd project voor zijn tijd, waarbij meerdere nummers en subplots op elkaar voortbouwden. Iets wat toentertijd zeldzaam was.

De verhaallijn had een enorme invloed op het Marvel-universum. Het vestigde de Kree en Skrulls als belangrijke spelers in de kosmische verhalen van Marvel. Het legde ook de basis voor toekomstige intergalactische evenementen, zoals Annihilation en Secret Invasion.

Voor de Avengers betekende het een verschuiving naar meer complexe en grootschalige verhaallijnen. Het introduceerde ideeën van conflicten binnen het team en politieke intrige. Iets wat we later bijvoorbeeld nog zouden zien in 'Civil War'. Bovendien wordt de Kree-Skrull War nog steeds gezien als een blauwdruk voor hoe je epische verhalen vertelt in een gedeeld universum.

Checklist

De Kree-Skrull War blijft een mijlpaal in de comicgeschiedenis. De combinatie van politiek, actie en karakterontwikkeling maakt het een tijdloze klassieker. Je vindt het verhaal terug in:

Wrekers (Classics, 1972) 19-27

[levisgeekstuff]

De Tombstone saga

Spiderman heeft doorheen zijn rijke geschiedenis heel wat boeiende verhaallijnen en saga’s gekend. Denk maar aan de legendarische Hobgoblin saga of de beruchte Kloon saga. Maar één van mijn persoonlijke favorieten is een heel wat minder bekende verhaallijn. Vaak zelfs eerder een subplot uit de reeks Peter Parker. Ik heb het over de originele Tombstone saga! Hoe zat dat nu weer precies? 👉

Het begin

Laten we beginnen bij het begin. Hoewel dit verhaal zich zoals gezegd hoofdzakelijk in de reeks ‘Peter Parker’ afspeelt, krijgen we Tombstone voor het eerst te zien in Web van Spiderman 21. Hoewel het hier slechts om een korte introductie gaat, is de aanwezigheid van Tombstone meteen dreigend én worden de zaadjes voor de latere verhaallijn meteen gelegd. 

De makers

Voor we dieper in het verhaal duiken eerst een woordje over de makers. De schrijver van zo goed als de héle saga is Gerry Conway. Die had natuurlijk al eens eerder een Spiderman run op ‘Amazing’, maar eerlijk gezegd is het dus vooral zijn werd van de late jaren ‘80 in ‘Spectacular’ (of ‘Peter Parker’ dus, voor de Juniorpress liefhebbers 😍) dat écht indruk op mij maakte. 

Het tekenwerk was van Sal Buscema. Zijn kenmerkende stijl, met ruwe lijnvoering en dramatische schaduwen, werkte hier perfect aangezien de verhaallijn sterk leunt op karakterontwikkeling en emotionele conflicten in plaats van enkel spectaculaire actie. 

Robbie Robertson en Tombstone

De verhaallijn draait om de complexe relatie tussen Robbie Robertson en Tombstone. Robbie en Lonnie groeiden op in dezelfde buurt, maar hun paden liepen al vroeg uiteen. Robbie koos voor een journalistieke carrière, terwijl Lonnie zich richting de misdaad begaf.

Robbie ontdekte in zijn jeugd al dat Lonnie betrokken was bij misdaden, maar uit angst durfde hij niets te zeggen. Jaren later, wanneer Tombstone zijn criminele invloed uitbreidt en opnieuw in Robbie's leven opduikt, wordt hij geconfronteerd met zijn eigen schuldgevoel over het verleden.

De spanning escaleert wanneer Robbie besluit Tombstone eindelijk te confronteren en de waarheid te onthullen. Dit leidt tot een gevaarlijke confrontatie waarin Robbie bijna het leven laat. Spider-Man raakt hierbij betrokken en probeert zowel Robbie te redden als Tombstone te stoppen.

Deze hoofdmoot van het verhaal lees je in Peter Parker 64 tot 67.

De saga gaat verder

Toch zou het verhaal daarna jaren blijven verder sluimeren in dezelfde reeks, zij het dan vooral als subplot. Al wil dat zeker niet zeggen dat de zaken er dan minder interessant op worden. Zo gaan de pesterijen van Tombstone tegenover Robbie zover dat het zelfs tot een rechtzaak tegen Robbie komt mét veroordeling en gevangenisstraf.

Daarna blijft gaat de verhaallijn van Robbie en Tombstone nog wel door, maar kan je eerder van wat aanmodderen spreken. Zo sluit Tombstone zich nog aan bij de bende van Hammerhead en probeert Robbie zijn leven weer op te pakken na zijn veroordeling en ontsnapping. Dit alles gaat zo nog wel een tijdje door, hoofdzakelijk als beknopte subblot in Peter Parker 83 tot 88.

In 'Vriend en vijand' in Web van Spiderman 51, 52 en 53 lezen we vervolgens wat je zou kunnen beschouwen als het eigenlijke slot van de Tombstone saga. Robbie besluit finaal de confrontatie met Tombstone aan te gaan, maar dat loopt grondig mis. Het voorval zorgt er zelfs voor dat Tombstone sterker dan ooit wordt...

Geen wonder dus dat we Tombstone nog wel eens spectaculair (badum tss) zien terugkeren in de reeks Peter Parker in nummer 126 tot 128. Al staat deze terugkeer eigenlijk wel los van de voorgaande saga. 

Tombstone als tegenstander

Tombstone zelf is in deze verhaallijn een van de meest angstaanjagende en fascinerende vijanden uit de Spiderman mythologie. Zijn dreiging komt niet alleen voort uit zijn bovenmenselijke kracht, maar vooral uit zijn psychologische terreur. Zijn witte huid en kalme uitstraling zorgen voor een verontrustende uitstraling.

Wat Tombstone echter echt intrigerend maakt, is zijn verwrongen relatie met Robbie. Hij noemt Robbie vaak “vriend” of “pal”, en hoewel dit aanvankelijk als spottend overkomt, lijkt het gaandeweg oprecht. In zijn eigen verwrongen logica beschouwt Tombstone Robbie daadwerkelijk als een vriend, ondanks de terreur die hij op hem uitoefent. Dit maakt hun dynamiek complexer dan de standaard held-tegen-schurk relatie. Tombstone ziet zichzelf als superieur, maar koestert tegelijkertijd een bizarre vorm van respect voor Robbie.

Tijdloze Spidey klassieker

Je merkt dat deze Tombstone saga veel meer is dan een standaard superheldenverhaal. Het is een emotioneel drama over angst, schuld en de moed om het verleden onder ogen te zien. Gerry Conway en Sal Buscema slagen erin een complex en volwassen verhaal te vertellen, waarin morele dilemma’s zwaarder wegen dan fysieke gevechten.

De karakterontwikkeling van Robbie Robertson is een van de sterkste uit een doorsnee superhelden comic van die periode. Waar hij voorheen altijd werd afgebeeld als een man van integriteit, toont dit verhaal hem van een kwetsbare kant. Zijn angst heeft hem decennialang gegijzeld en hem verhinderd te handelen naar zijn principes. Dit maakt het verhaal aangrijpend: Robbie is geen perfecte held, maar een mens met fouten, gevangen in een cyclus van schuld en schaamte.

Checklist

Debuut: Web van Spiderman 21 Tombstone saga: Peter Parker 64 tot 67 Aftermath: Peter Parker 68 tot 88 Vriend en vijand: Web van Spiderman 51 tot 53 De overname: Peter Parker 126 tot 128

[levisgeekstuff]

Superman: Exile

Een tijdje terug verscheen in de VS de 'Superman: Exile' omnibus bij DC Comics. Die omvat de grote overkoepelende verhaallijn van de verschillende Superman reeksen na het vertrek van John Byrne. Wie dacht die reeksen toen bergaf zouden gaan, had het grondig mis. Schrijvers Dan Jurgens, Jerry Ordway en Roger Stern zetten hier eind jaren '80 één van de meest gedenkwaardige momenten in de geschiedenis van Superman neer. En het wordt nog beter: dit verhaal is helemaal terug te vinden in de uitgaven van Baldakijn Boeken 👉

De aanleiding

Superman’s confrontatie met de Word-Bringer leidt tot een moreel dilemma. De buitenaardse indringer ontvoert de bevolking van een stadje en steelt hun hersenen voor de 'Union', een collectief bewustzijn. Na het verslaan van de Word-Bringer vreest Superman dat hij onbewust verantwoordelijk is voor de dood van de gevangen breinen.

Zijn morele strijd verergert na de confrontatie met drie Kryptonische criminelen die een slachtpartij aanrichten in een alternatieve dimensie. Overmand door hun misdaden besluit Superman de criminelen te doden. Een beslissing die hem blijft achtervolgen.

De situatie escaleert wanneer Brainiac (Vril Dox) hem manipuleert. Superman’s verdriet slaat om in woede, en het scheelt niet veel of hij doodt Brainiac. Door een illusie van Brainiac denkt Superman zelfs dat hij zijn collega's van de Daily Planet heeft vermoord. Deze schuldgevoelens brengen hem mentaal aan de rand van de afgrond.

Onbewust ontwikkelt Superman een gespleten persoonlijkheid. ‘s Nachts wordt hij Gangbuster, een brute vigilante die haaks staat op zijn morele principes. Uiteindelijk beseft hij dat zijn geestelijke toestand verslechtert. Bang om onschuldigen te verwonden of doden, kiest Superman voor ballingschap en verlaat de aarde, zoekend naar rust en verlossing in de ruimte.

Ballingschap

Tijdens zijn ballingschap bezoekt Superman verschillende planeten. Op één van deze werelden redt hij de bemanning van een ruimteschip, waarna de bewoners hem vereren als een held.

Overweldigd door alle aandacht, vliegt hij weg. Wanneer zijn zuurstof bijna op is, keert hij terug en ontdekt dat de Word-Bringer de planeet heeft verwoest. Hij volgt het schip van de indringer en vindt duizenden hersenen opgeslagen in tanks. Superman wordt aangevallen en geconfronteerd met Eon, een krachtig wezen dat bestaat uit de gecombineerde kennis van de Union. Tijdens hun gevecht sterft per ongeluk een lid van de Union, waarna Superman twijfelt of hij de Word-Bringer moet doden. De Union onthult dat zijzelf verantwoordelijk waren voor de dood van de gevangenen op aarde, waardoor Superman’s schuldgevoel afneemt. Uiteindelijk sluit hij een akkoord met de Word-Bringer en Eon: ze mogen alleen hersenen verzamelen met toestemming van de betrokkenen.

Daarna ontdekt Superman een planeet met een aarde-achtige atmosfeer, die hem doet denken aan Kansas. Hij bouwt een kleihuis en plant gewassen, maar een storm verwoest alles. Teleurgesteld verlaat hij de planeet, maar tijdens zijn vertrek beschadigt een meteorietenstorm zijn zuurstofsysteem. Terwijl hij langzaam zijn bewustzijn verliest, achtervolgen nachtmerries over de Kryptonische criminelen die hij executeerde hem.

Een ruimteschip vangt hem op en brengt hem naar Warworld, waar hij wordt gedwongen te vechten als gladiator in Monguls arena. (Je weet wel, Mongul uit het iconische 'For the Man Who Has Everything' door Alan Moore uit Superman&Batman Special 9)

Superman verslaat meerdere tegenstanders, maar weigert te doden. Dat is natuurlijk tegen de zin van Mongul, die plannen maakt om Superman te executeren. Superman's moed inspireert de bevolking van Warworld echter tot opstand en de val van Mongul als leider.

Tijdens zijn gevangenschap op Warworld ontmoet Superman de Cleric, een oude alien die ooit op Krypton predikte. De Cleric herkent Superman’s afkomst en verbindt hun gedachten met elkaar. Hij redt Superman van executie en brengt hem naar zijn schuilplaats. Daar experimenteren ze samen met de Eradicator, een apparaat dat is ontworpen om Kryptons erfgoed te bewaren. Ze delen hun verleden en schuldgevoelens, zoals Superman’s spijt over de executie van de Kryptonische criminelen. De Cleric overtuigt Superman dat hij zijn ballingschap moet beëindigen en terug moet keren als held van de aarde.

De Cleric veroudert snel en sterft, maar niet voordat hij de Eradicator aan Superman overhandigt. Na de Cleric te hebben begraven, gebruikt Superman het apparaat om zichzelf terug te teleporteren naar de aarde, klaar om opnieuw zijn rol als beschermer van de planeet op zich te nemen.

Terug op aarde

Supermans triomfantelijke terugkeer bleef niet onopgemerkt. Overal in Metropolis juichen mensen voor hem en zijn vrienden verwelkomen hem met open armen. Hij voelt zich als herboren en is nog nooit zo blij geweest om weer thuis te zijn. Na zijn reis moet Superman omgaan met de bijwerkingen van het Eradicator-apparaat en met Matrix, die tijdens zijn afwezigheid de rol van Clark Kent had overgenomen.

De Makers

Zoals gezegd kwam dit verhaal na de legendarische run en herstart door John Byrne. Maar de nieuwe creatieve ploeg waren ook niet de minste namen. Dan Jurgens, Jerry Ordway en Roger Stern zorgen voor het schrijfwerk. En hoe!

Wat dit verhaal zo krachtig maakt, is de innerlijke strijd van Superman. Nadat John Byrne er al voor zorgde dat de Man van Staal fysiek kwetsbaarder werd dan ooit, wordt Superman hier ook mentaal uitgedaagd. Superman worstelt met schuld, spijt en zelftwijfel, wat hem menselijker maakt dan ooit tevoren.

Checklist

Superman Special 10 (Adventures of Superman 445,446,447)

Superman 56, 57, 58 (Superman 23, 24, 25)

Superman Special 11 (Adventures of Superman 448,449,450)

Superman 59, 60, 61 (Superman 26, 27, 28)

Superman 62 (Adventures of Superman 451)

Superman 63 (Superman 29)

Superman 64 (Adventures of Superman 452)

Superman Special 12 (Adventures of Superman 453, 454, Superman 30)

Superman Special 13 (Action Comics Annual 2, Superman 32)

Superman 66 (Superman 33)

Superman 67, 68 (Adventures of Superman 456, 458)

Superman Special 14 (Adventures of Superman 457, Action Comics 643, 644)

Superman 69 (Action Comics 645, Superman 35)

Superman 70 (Adventures of Superman 459)

[levisgeekstuff]

Wolverine: de Greg Rucka periode

Af en toe vind ik het al eens tof om gewoon eens door een oudere reeks comics te scrollen. Afgelopen week was dat het geval met de Wolverine serie van Juniorpress. De pakweg eerste 30 deeltjes kon ik me allemaal nog goed herinneren. Maar van de latere delen was ik eerlijk gezegd best veel vergeten. Zo botste ik bij nummer 75 op de start van de Greg Rucka run. 👉

In de VS betekende dit de herstart van Wolverine, met een nieuwe nummer 1. Bij Juniorpress ging de originele nummering gewoon door. Toch was het toen best een frisse wind die door de reeks ging. Marvel probeerde in die periode (2003) vanalles uit om nieuwe fans naar de comics te lokken. Daarvoor trokken ze schrijvers van Vertigo en de indie comics aan. Zo ook Greg Rucka dus.

Realistische aanpak

Die ging voor een meer realistische aanpak. Geen Wolverine in kostuum. Geen (of nauwelijks) superhelden. Gewoon rauwe, realistische misdaadverhalen. Onze held wordt zelfs niet als 'Wolverine' aangesproken, enkel als 'Logan'. Ik ben zelf wel fan van deze versie. Het voelt een beetje als een HBO dramareeks, eerder dan een superhelden comic. En dat is prima.

Rauw tekenwerk

Het tekenwerk is van Darick Robertson, bekend van Transmetropolitan. Hoewel zijn rauwe stijl goed bij het verhaal past, vind ik het in deze comics net wat té ruw. Ok, Logan is geen standaard mens, maar hier ziet hij er vaak meer uit als een soort trol. Het contrast met de covers is ook groot. Dat zijn prachtig geschilderde tekeningen van Esad Ribic waar Wolvie meer lijkt op een verfijnde versie van Hugh Jackman.

In de tweede verhaallijn werd het tekenwerk van zowel de covers als de comic zelf overgenomen door Leandro Fernandez.

Drieluik

De eerste verhaallijn van Rucka lees je in Wolverine 75 tot 77, met daarin de Amerikaanse delen 1 tot 5. Ook het tweede verhaal, 'Coyote Crossing', volgde in Wolverine 78 tot 80.

Jammer genoeg besloot Juniorpress toen om het derde deel over te slaan en meteen in te pikken bij de nieuwe verhalen van schrijver Mark Millar. Ook een fijne periode, maar iets hééélemaal anders. Daarover schrijf ik binnenkort nog wel eens een aparte post. 😉

Maar voor de Nederlandstalige lezers was het destijds dus niet zo fijn om het slot van Greg Rucka's run niet te kunnen lezen. Zeker omdat er hier een confrontatie met aartsvijand Sabretooth op het programma staat.

Gelukkig werd 'Return of the Native' járen later alsnog vertaald en opgenomen in de 'Duistere Kant' collectie van Panini voor Carrefour. Daarin lees je dus de Nederlandstalige versie van de Amerikaanse Wolverine 13 tot 19 en het slot van de Greg Rucka periode.

Checklist

Broederschap: Wolverine 75, 76, 77 (Juniorpress, 2003)

Coyote Crossing: Wolverine 78, 79, 80 (Juniorpress, 2004)

Terugkeer van Native: Duistere Kant Collectie 10 (Panini, 2022)

Deze hele run is warm aanbevolen voor wie eens een andere Wolverine wil lezen! 🙌

[levisgeekstuff]

Groene Lantaarn: de Neal Adams run

Een kleine persoonlijk mijlpaal voor mijn verzameling. Vandaag heb ik met nummer eindelijk mijn serie Groene Lantaarn van uitgeverij Classics volledig kunnen maken. Dit was voor mij toch echt wel één van de moeilijkst te vinden Nederlandstalige superheldencomics.

Team-up

Misschien is één van de redenen daarvoor wel dat dan ook een best belangrijk nummer is. We lezen hier namelijk de vertaling van de Amerikaanse Green Lantern 76. Daarin start de samenwerking tussen Green Lantern en Green Arrow in de 'Hard Traveling Heroes' verhaallijn.

En natuurlijk is er het schrijfwerk van Dennis O'Neil en vooral het iconische tekenwerk van Neal Adams. Geniet mee 😍👇

Green Lantern/Green Arrow

Voor de liefhebbers: de volledige Green Lantern/Green Arrow run lees je in Groene Lantaarn Classics en wel in deze volgorde: 20-28, 30, 31, 29, 34. Ja, de jongens van Classics hadden hun administratie niet altijd even goed op orde 🙈

[levisgeekstuff]

Marvel Superhelden cross-over: 'Atlantis Attacks'

Vorige week was ik naar aanleiding van de nieuwe ‘Daredevil: Man Without Fear’ release op zoek naar de Marvel Superhelden deeltjes met ‘Daredevil: Born Again’ in. Daarbij botste ik in de Superhelden reeks op 6 delen met het megaverhaal ‘Atlantis Valt Aan’. Deze crossover is natuurlijk beter bekend als ‘Atlantis Attacks’. Fijn om nog eens in te duiken! 😉👉

‘Atlantis Attacks’ was een crossover-evenement dat zich afspeelde in Amerikaanse annuals van zowat alle Marvel superhelden series. Alles draait om de dreiging van Attuma, een aartsvijand van de Sub-Mariner, en de mystieke krachten van de ‘Serpent Crown’, de Slangekroon. Die laatste blijkt dan nog eens een connectie te hebben met de antieke god Set. 

Actueel

Het verhaal werpt een licht op de vaak complexe dynamiek tussen de mensen van de oppervlaktewereld en de inwoners van Atlantis. Eigenlijk is het ook vandaag best actueel, want ‘Atlantis Valt Aan’ toont hoe misbruik van macht ernstige risico's met zich meebrengt en hoe cruciaal samenwerking en collectieve inspanning zijn bij het trotseren van dreigingen op wereldschaal.

Tijdsbeeld

Aangezien ‘Atlantis Attacks’ zowat alle Marvel annuals aandeed, is de cast van personages dan ook enorm. Een mooi voorbeeld van hoe Marvel er vaak (en beter dan DC) in slaagt om individuele verhalen te verweven met een overkoepelend event. Nadeel is natuurlijk wel dat je binnen hetzelfde verhaal een allegaartje krijgt van schrijf- en tekenstijlen. Al is dat achteraf gezien eigenlijk ook nog wel interessant. Het geeft een goed tijdsbeeld van hoe comics er eind jaren ‘80 uitzagen. Bovendien was het destijds ook een fijne kans om ook eens een deeltje te lezen van series die hier niet verschenen, zoals X-Factor of West Coast Avengers.

Checklist

Wie nog eens in deze crossover wil duiken, heeft het niet al te moeilijk met de Nederlandstalige uitgaven. Juniorpress nam het verhaal netjes op in 6 delen van Marvel Superhelden: van nummer 40 tot en met nummer 45. Die zijn meestal nog vrij makkelijk en goedkoop te vinden. Dat spaart je dus weer een dure Marvel Omnibus of lange zoektocht naar tig annuals uit 😉

Marvel Superhelden 40-45 (Juniorpress, 1990)

[levisgeekstuff]

De originele Hobgoblin saga

Vorige week postte ik op mijn Instagram de cover van Spektakulaire Spiderman 95. Je weet wel, het nummer met de onthulling van de Hobgoblin. Daar kwam best veel reactie op over de impact die dat verhaal destijds had op de lezers. Reden genoeg om nog eens wat dieper in die hele saga te duiken, die de Spiderman comics jarenlang in de greep wist te houden.

Copper age klassieker

Begin jaren '80 nam schrijver Roger Stern het roer over van de Amerikaanse Amazing Spider-Man reeks. Net als vele andere schrijvers uit de 'copper age' periode besloot hij de verhalen in superhelden comics wat serieuzer en donkerder te maken. Zo kwam hij op het idee om een groot mysterie op te bouwen rond een soort opvolger van aartsvijand Green Goblin.

Net als bij de beste 'whodunnit' verhalen, waren er hier tal van verdachten. Flash Thompson, Ned Leeds, Lance Bannon, Roderick Kingsley en zelfs Richard Fisk, de zoon van de Kingpin. Daar kwam dan nog eens een extra mysterie bovenop met de Rose, ook al een onbekende en geheimzinnige slechterik.

Het mysterie werd zo lang vastgehouden dat het nog verder ging lang nadat Roger Stern alweer vertrokken was als schrijver van Spiderman. Tom DeFalco en later Peter David bouwden toen verder aan het verhaal.

Zin gekregen om eens terug in de originele Hobgoblin saga te duiken? Haal dan volgende Spiderman comics uit je kast:

Opgelet: deze leesgids bevat spoilers!

Debuut van de Hobgoblin

Een kleine crimineel ontdekt de geheime schuilplaats van de Green Goblin. Die tipt een onbekende persoon die de uitrusting voor zichzelf houdt om de Hobgoblin te worden...

Zoektocht naar Osborn’s formule

Terwijl de Hobgoblin zoekt naar de formule van de Green Goblin komt hij Spider-Man tegen. Lefty Donovan blijkt in het pak van de goblin te zitten en wordt gedood. Of was hij slechts een imitator? Uiteindelijk krijgt Hobgoblin wel de formule én de krachten van de Green Goblin te pakken.

Gijzeling

Het aantal potentiële kandidaten voor de echte identiteit van Hobbie neemt in dit verhaal sterk toe. De Hobgoblin gijzelt een aantal zakenmensen in ruil voor losgeld. Onder hen Kingsley, Harry Osborn (door de dagboeken van zijn vader) en J. Jonah Jameson (vanwege bewijs over zijn betrokkenheid bij het ontstaan van de Scorpion).

Alliantie met de Rose

Samen met de Rose, een andere ongeïdentificeerde gemaskerde slechterik, neemt Hobgoblin een groot deel van de criminele onderwereld over. Hij ontvoert vervolgens MJ en de zwangere Liz Osborn in een poging om meer van de Green Goblin dagboeken te vinden.

Flash Thompson?

Dit keer wordt Flash Thompson gebruikt door de Hobgoblin om zijn ware indentiteit te maskeren. Toch lijkt alles ook meer en meer in de richting van Ned Leeds te wijzen. Die heeft op zijn beurt dan weer een rekening openstaan met Flash omdat die steeds beter kan opschieten met zijn ex-vrouw Betty Leeds.

Later wordt Flash ook nog uit de gevangenis bevrijd door Jack O'Lantern. Iets wat hem eigenlijk toch weer verdachter maakt...

Gansteroorlog

Tijdens de afwezigheid van de Kingpin woedt een grote Gang War in New York. Eén van de fracties is de aliantie van Hobgoblin en de Rose. En wat is de rol van Richard Fisk, de zoon van Kingpin?

Onthulling

Ned Leeds wordt in Berlijn vermoord. Na zijn dood wordt onthuld dat hij weldegelijk de Hobgoblin was. Jason Macendale (Jack O’Lantern) is de moordenaar en neemt de rol van Hobgoblin over. Richard Fisk onthult dan weer hoe hij als de Rose samen met Ned plannen maakte om de misdaad in New York over te nemen.

De Hobgoblin leeft!

Het mysterie van de Hobgoblin wordt opnieuw opgerakeld. Blijkt dat Roderick Kingsley toch al die tijd de Hobgoblin was en dat hij de valse onthullingen rond Ned Leeds in scène had gezet. Net zoals hij eerder had gedaan met Lefty Donovan en Flash Thompson.

Nog vele jaren later zou Kingsley worden verjaagd naar de Caraïbendoor de teruggekeerde Norman Osborn.

Checklist

Spektakulaire Spiderman 47, 48 (Debuut)

Spektakulaire Spiderman 51, 52, Peter Parker 14 (Superkrachten)

Spektakulaire Spiderman 56, 57 (Gijzeling)

Spektakulaire Spiderman 64, 65, 66 (Aliantie met de Rose)

Spektakulaire Spiderman 80, 81, 82, 84 (Flash Thompson)

Spektakulaire Spiderman 89, 90, 91, 92, 93 (Gangsteroorlog)

Marvel Superhelden 35, Spektakulaire Spiderman 94, 95, Web van Spiderman 15 (Ned Leeds)

Spiderman Special 24 (Hobgoblin leeft)

Spiderman 35, 36, 37 (Osborn neemt wraak)

[levisgeekstuff]

Green Arrow: The Longbow Hunters

🙈 Ik was het eerlijk gezegd een beetje vergeten, maar het geweldige Green Arrow: The Longbow Hunters van Mike Grell is wel degelijk ook ooit in het Nederlands verschenen. Niet als aparte, eigen uitgave, maar wel een beetje verstopt in 'Thriller Magazine', de verzamelreeks met verschillende meer volwassen DC verhalen bij Baldakijn Boeken eind jaren '80.

Green Arrow: The Longbow Hunters verscheen in de VS oorspronkelijk in 1987 bij DC Comics als driedelige miniserie. Het verhaal, geschreven en getekend door Mike Grell, betekende een keerpunt voor de held Green Arrow, alias Oliver Queen.

Tot 'The Longbow Hunters' werd Green Arrow vaak gezien als een tweederangs held. Een soort Batman met een pijl en boog en een luchtiger toon. Grell's interpretatie was echter radicaal anders. Hij plaatste Oliver Queen in een realistischer en grimmiger universum, waar de gevolgen van geweld tastbaar waren en goed en kwaad meer ambigu werden.

Het Verhaal

'The Longbow Hunters' speelt zich af in Seattle. Oliver Queen en zijn partner Dinah Lance (Black Canary) zijn nu van middelbare leeftijd. Oliver worstelt met zijn plaats in de wereld en de relevantie van zijn methoden in de strijd tegen criminaliteit.

Wanneer een seriemoordenaar genaamd de "Seattle Slasher" en een mysterieuze boogschutter op het toneel verschijnen, wordt Oliver in een complex web van geweld en vergelding getrokken. Het verhaal neemt een duistere wending wanneer Dinah wordt ontvoerd en gemarteld, wat leidt tot diepgaande veranderingen in haar karakter en de dynamiek van haar relatie met Oliver.

Thriller Magazine

Deze Green Arrow nam net als de andere personages in verhalen in Thriller Magazine bij Baldakijn Boeken afscheid van traditionele superheldenclichés. Naast The Question, Blackhawk en de Shadow zien we ook hier een meer aardse en realistische benadering.

Eigenlijk best jammer dat Baldakijn al dat ijzersterke materiaal in een 'anthology' reeks verzamelde. Zo viel het eigenlijk maar weinig op. Misschien was de keuze voor aparte albums, zoals eerder met Black Orchid en Watchmen wel was gedaan, beter geweest.

'Green Arrow: The Longbow Hunters' vind je verspreid terug in Thriller Magazine 5, 6, 7, 8, 9 en 10. Een aanrader!

[levisgeekstuff]

Het 'Batman: White Knight' universum bij Dark Dragon Books

Toen ik jaren geleden de Amerikaanse comic Chrononauts las, dacht ik meteen ‘wauw, die tekenstijl van Sean Murphy zou echt goed passen bij Batman’. En kijk, jaren later kreeg de man carte blanche van uitgeverij DC Comics om zijn eigen Batman verhaal te maken. Niet enkel als tekenaar, ook als schrijver. 

In de wereld van Batman: White Knight zien we een ‘genezen’ Joker die als Jack Napier de politiek in gaat. Zo voert hij een lastercampagne tegen Batman, die als slechterik wordt weggezet aan de burgers van Gotham. Een origineel idee dat intussen al een aantal vervolgen kreeg. Bovendien zijn die ook nog eens allemaal in het Nederlands verschenen! 

Een overzicht: 👉

Het begin

Alles begint natuurlijk met de originele miniserie ‘Batman: White Knight’. Deze serie, in Amerika oorspronkelijk uitgebracht in 2017 verscheen in het Nederlands in 2020 in 3 delen bij Dark Dragon Books. Het verhaal volgt een genezen Joker, die nu onder zijn echte naam Jack Napier opereert. Napier zet een campagne op om het corrupte Gotham en de roekeloze Batman bloot te leggen. Dit deel legt de basis voor de thema's en conflicten in de latere series.

Curse of the White Knight

In 2021 verscheen bij Dark Dragon Books het vervolg: Curse of the White Knight. Ook dit deel telt 3 nummers en bouwt voort op de gebeurtenissen in de originele 'White Knight'. In dit verhaal duikt een nieuwe vijand, Azrael, op in Gotham City, met verbanden naar de geschiedenis van de Wayne-familie en het geheim achter de oprichting van Gotham.

Enige tijd later verscheen nog een extra deel: de Curse of the White Knight Special: Von Freeze. Daarin neemt Sean Murphy het schrijfwerk nog wel voor zich, maar is het tekenwerk van oude bekende Klaus Janson. Zoals je wel kan raden aan de titel richt dit verhaal zich op de achtergrond van Victor Fries, beter bekend als Mr. Freeze, en verkent het zijn complexe relatie met de Wayne-familie.

Harley Quinn

Deze miniserie verscheen in 2 delen in 2022 en focust op Harley Quinn na de gebeurtenissen van 'Curse of the White Knight'. Het verkent Harley's pogingen om haar leven weer op te bouwen terwijl ze geconfronteerd wordt met nieuwe uitdagingen en oude vijanden.

Batman Beyond

Batman: Beyond the White Knight bestaat uit 4 nummers en is het voorlopig laatste hoofdstuk binnen het White Knight universum. Dit deel speelt zich af in een toekomstige versie van Gotham City, waar technologie en nieuwe bedreigingen de regels van het spel hebben veranderd. Bruce Wayne, ouder en wijzer, maar nog steeds getekend door zijn verleden, wordt geconfronteerd met een nieuwe generatie van uitdagingen.

Overzicht

Batman: White Knight 1-4 Batman: Curse of the White Knight 1-3 Batman: White Knight special: Von Freeze Batman: White Knight presenteert Harley Quinn 1-2 Batman: Beyond the White Knight 1-4

[levisgeekstuff]

X-Cutioner's Song

In 1992 zette de 'X-Cutioners Song' crossover, geschreven door Scott Lobdell, Peter David en Fabian Nicieza, de wereld van de X-Mannen op zijn kop. Deze verhaallijn werd gelanceerd tijdens de hoogdagen van de X-Men populariteit én de comicshype van de jaren ‘90. En geloof mij, niets ademt die periode meer uit dan 'X-Cutioner's Song'. Een verhaallijn boordevol actie met passend artwork (je weet wel, uniformen van de X-Mannen bezaaid met riemen en zakjes en geen mens die weet wat er in zit 🙂) van toen nieuwe sterren als Andy Kubert, Greg Capullo, Brandon Peterson en Jae Lee. Sowieso de moeite waard om eens te herlezen. Is dat makkelijk te doen met de Nederlandse uitgeven? Je ziet het in deze leesgids 👉 

Cable

Het verhaal begint op een moment dat de verschillende X-Teams al best veel tegenslag te verwerken hadden gekregen in hun series. X-Factor was ingelijfd door de Amerikaanse overheid en Colossus had net zijn broer Mikhail verloren aan zelfmoord. Psylocke probeerde Cyclops en Jean Grey uit elkaar te drijven en Wolverine werd gedwongen zijn geliefde Mariko te doden nadat zij was vergiftigd. 

Daarnaast was er ook nog Cable, die de New Mutants had overgenomen en ze omgedoopt tot het para-militaire X-Force. Dat gebeurde helaas nadat de Nederlandse uitgaven van de New Mutants al gestopt waren. Wel aan te raden om te lezen voor je in de X-Cutioners Song duikt, is de eerste miniserie van Cable: ‘Blood and Metal’. Die verscheen als limited serie achterin de reeks X-Mannen vanaf nummer 130 tot 138. Naast fraai tekenwerk van John Romita Jr biedt dit verhaal ook inkijk in de band tussen Cable en slechterik Stryfe.

Marvel Superhelden

Alsof al die bovengenoemde ellende nog niet genoeg was, worden de X-Mannen in het eerste deel van ‘X-Cutioner’s Song’ plots aangevallen door de Four Horsemen van Apocalypse én wordt een aanslag gepleegd op Professor X door Cable 😱. Dit verhaal uit de Amerikaanse Uncanny X-Men 294 verscheen bij ons gewoon netjes in X-Mannen 134.

Na dit eerste deel had je als fan van Nederlandstalige comics misschien kunnen vrezen. De ‘X-Cutioner’s Song’ sneed namelijk door vier lopende Amerikaanse series,  Uncanny X-Men, X-Factor, X-Men en X-Force, waarvan er slechts 2 vast werden uitgegeven door Juniorpress. Om het allemaal overzichtelijk te houden én om de deeltjes uit X-Force en X-Factor niet te moeten missen of inpassen in de andere series, werden gelukkig enkele nummers van ‘Marvel Superhelden’ ingeschakeld door JP.

Conflict

Zo stappen we voor deel 2 van het verhaal, dat begint vlak na de aanslag op Charles Xavier, dus over naar Superhelden 55. Daarin lees je de vertaling van X-Factor 84, wat mij betreft één van de meest onderschatte comics uit de 90’s. Peter David zet hier de verschillende methoden en eigenschappen van elk X-team vakkundig tegenover elkaar. Die verschillen tussen de teams en personages zijn doorheen de hele crossover een constante. Zo zien we ook hoe de X-Mannen alles behalve tevreden zijn met de gewelddadige weg die X-Force is ingeslagen en krijgen we ook een gesmaakte confrontatie tussen Wolverine, Cable en Bishop, die andere tijdreiziger uit de 90’s comics. 

Verrassend goed einde

Het verhaal gaat zo afwisselend verder tussen de serie X-Mannen en de Marvel Superhelden reeks en bouwt steeds verder op. Een veelvoorkomende klacht bij grote crossovers is dat het einde tekortschiet. Dat is hier gelukkig niet het geval. Ondanks wat je misschien van een 90’s comic zou verwachten, ligt de focus hier niet op een massale vechtpartij met tientallen personages maar op de dynamiek tussen Cable en Stryfe. Mooi om te zien hoe de makers een omvangrijk conflict weten terug te brengen tot een intens persoonlijk gevecht. Maar er is natuurlijk nog meer wat de finale van dit verhaal legendarisch maakt. Denk maar aan het Legacy virus dat hier voor het eerst opduikt en nog vele jaren grote gevolgen zou hebben voor de X-Mannen en aanverwante series.

Epiloog

Na het hoofdverhaal volgde in Uncanny X-Men nog een epiloog met ‘Song’s End’. Een verhaal dat ook bij ons verscheen, in X-Mannen 137. In dit ontroerende verhaal zien we hoe Professor X tijdelijk weer kan lopen en op sleeptouw wordt genomen door Jubilee. Een hoogtepunt uit de geschiedenis van de X-Men vind ik zelf!

Checklist

Cable: Blood and Metal: X-Mannen 130 - 138 (limited serie achterin) X-Cutioner’s Song: X-Mannen 134 Marvel Superhelden 55 X-Mannen 135 Marvel Superhelden 56 X-Mannen 136 Marvel Superhelden 57

Epiloog: X-Mannen 137

Wil je het nog makkelijker? In Marvel Superhelden Omnibus 10 vind je het grootste deel van het verhaal ook terug. 😉

[levisgeekstuff]

Inferno

Demonen op aarde, New York dat verandert in een letterlijke hel en iedereens grootste angsten die plots echt worden: ziehier het basisidee achter de grote ‘Inferno’ crossover in de verschillende Marvel comics eind jaren ‘80. Een ideaal onderwerp om in deze Halloweenperiode eens van naderbij te bekijken 👻.

Complex

Het begint een beetje vaste prik te worden in de onderwerpen op deze blog, maar jawel, ook hier is het weer een complex verhaal. 

De kern van het verhaal draaide om de New Mutants en de X-Men. De stad New York werd het toneel van een letterlijke hel op aarde, met demonen die uit elke hoek en kier tevoorschijn kwamen. Zo raken al snel vele andere superhelden betrokken. En deed de crossover dus ook meerdere reeksen aan.

Een deel van die reeksen verscheen ook gewoon in het Nederlands. Tot zover nog geen probleem. Maar bij Juniorpress liepen lang niet alle series gelijk. Zo stonden de X-Mannen behoorlijk ver voor op bijvoorbeeld de Vergelders. Bovendien was de reeks New Mutants, waarin de aanzet voor ‘Inferno’ gebeurde, intussen gestopt bij JP. Daar komt nog eens bij dat ‘Inferno’ zich niet meteen presenteerde als een kant-en-klaar verhaal, maar er zeer lang over deed om via kleine subplots in verschillende reeksen op te bouwen. 

Voorbode

Die grote en lange opbouw begint in de nasleep van het ‘Fall of the Mutants’ verhaal. Vooral in New Mutants wordt de basis gelegd voor ‘Inferno’. Duistere krachten hebben het op de interdimensionale ruimte Limbo gemunt en dat heeft gevolgen voor Illyana Rasputin, die bezwijkt onder het kwaad. Bovendien wil dat kwaad zich verderzetten op aarde… Deze gebeurtenissen spelen zich af in de Amerikaanse New Mutants 62 tot 72. Jammer genoeg was de Nederlandse New Mutants serie gestopt na de vertaling van deel 50. Een samenvatting van deze verhaallijn lees je wel in het redactioneel van X-Mannen 87, aan het eind van de hele saga:

Gelukkig zijn er ook delen van de opbouw naar Inferno die wel gewoon in het Nederlands zijn verschenen. Een belangrijk deel lees je in X-Mannen 74 en 75. Maar ook in de daaropvolgende delen tot nummer 83 blijft het verhaal sluimeren.

Daarnaast zien we ook in de Fantastic Four een deel van het subplot zich ontvouwen, met name in FF Special 27.

Inferno

Over naar de hoofdmoot dan en ook hier zijn het de X-titels die de basis vormen. Madelyne Pryor, de kloon van Jean Grey en de voormalige liefde van Scott Summers (Cyclops), wordt de Goblin Queen. Gedreven door woede en verraad ontketent zij een helse invasie in New York. De stad wordt overspoeld door demonen en alledaagse voorwerpen komen op sinistere wijze tot leven. De echte kern van het verhaal lees je in X-Mannen 84 tot 87. In dat laatste extra dikke nummer zijn ook enkele delen van het Amerikaanse X-Factor opgenomen.

Dat demonen Manhattan overspoelen, heeft natuurlijk ook een impact op de overige helden in de stad. Met name Spiderman raakt behoorlijk betrokken bij het hele gebeuren. In de hoofdreeks Spektakulaire Spiderman is de impact zeer beperkt (al zijn deze nummers officiëel wel onderdeel van Inferno). 

Maar in Peter Parker en Web van Spiderman is de invloed des te groter en zien we naast een tijdelijke terugkeer van Ned Leeds als zombie ook de transformatie van de Hobgoblin naar de Demogoblin. Vooral de cover van Peter Parker 73 heeft een blijvende indruk op mij gemaakt en illustreert ook het beste wat Marvel eigenlijk voor ogen had met Inferno: een mix maken van een traditionele superhelden actiestrip en pure horror. 

Daarnaast zijn er natuurlijk ook de Vergelders en de Fantastic Four. Ook zij krijgen te maken met de demonen. Nu is het natuurlijk makkelijk om deze deeltjes er even bij te nemen wanneer je het verhaal leest. Maar destijds zat er behoorlijk wat tijd tussen de uitgaven in de X-Mannen, de Spiderman series en zelfs onderling tussen de Vergelders en de FF. Dat maakte natuurlijk dat deze deeltjes de overkoepelende impact van de hele crossover destijds misten. 

Al bij al is een aanzienlijk deel van de gigantische Inferno crossover dus gewoon te lezen in het Nederlands. Wat mis je? Uiteraard enkele delen van X-Factor en New Mutants, maar ook zijsprongetjes in Daredevil, Power Pack, Excalibur en de miniserie Xterminators. Jammer, maar al bij al ook geen absolute must om het verhaal te kunnen volgen. 

Checklist

Proloog:

X-Mannen 87 (Belangrijke samenvatting redactioneel)

X-Mannen 74 - 83

Fantastic Four Special 27

Inferno:

X-Mannen 84 - 87

Inferno crossovers:

Spektakulaire Spiderman 114 - 116

Peter Parker 71 - 73

Web van Spiderman 32, 33

Vergelders Special 35, 36

Fantastic Four Special 30

[levisgeekstuff]

Jonathan Hickman Avengers run

Recent verschenen bij Dark Dragon Books de twee laatste delen van Secret Wars. Daarmee zijn we meteen ook aan het eind gekomen van de lange run die schrijver Jonathan Hickman die de Avengers drie jaar lang in hun greep had. Is deze verhaallijn ook in het Nederlands te volgen? Welzeker! Lees hier hoe het zit 👇

Goed nieuws en slecht nieuws

Ik begin met een heel klein beetje slecht nieuws. Maar daarna wordt het beter. Beloofd.

Het eerste werk waar Hickman (mee) aan schreef voor de Avengers was het grote ‘Avengers vs X-Men’ event in 2012. Dat is helaas nog niet in het Nederlands verschenen. Enkele gebeurtenissen uit dat verhaal hebben wel gevolgen voor de rest van Hickman’s run, maar al bij al is het zo ook prima te volgen.

Hickman nam de Avengers over vlak nadat schrijver Brian Michael Bendis er mee gestopt was. In de vernieuwde Amerikaanse series Avengers en New Avengers onder de Marvel Now vlag zou Hickman twee jaar lang bouwen aan één groot en complex verhaal om uiteindelijk tot een climax te komen in de crossover Infinity. Later zou er nog een hoogtepunt volgen met Secret Wars.

Nu verwacht je misschien een ingewikkeld lijstje comics en uitgaven van waar welk nummer precies is uitgegeven in het Nederlands. Maar nee hoor. Mirakels bestaan. Niet alleen is deze verhaallijn tot aan Infinity volledig uitgegeven, dat is ook nog eens zeer overzichtelijk gebeurd in 3 albumreeksen bij Dark Dragon Books.

Aanloop

In de 6-delige reeks ‘Journey to Infinity’ zien we hoe de Avengers onder impuls van Iron Man groter en groter worden in de hoop zo élk gevaar dat de aarde (en omstreken) bedreigt, de baas te kunnen. Ondertussen zien we ook politieke machinaties van de Illuminati, de groep van machtigste helden. Bovendien raakt ook het conflict tussen Namor en Black Panther steeds meer verhit. Maar dat alles blijkt slechts klein bier tegenover de grote kosmische dreiging van de ‘incursies’. Dat zijn parallelle universa die met elkaar botsen en zo ophouden bestaan. De hele realiteit wordt dus bedreigd!

Deze verhalen spelen zich af vlak na de grote Marvel Now reboot. Daaronder vallen ook de series Uncanny Avengers en Captain America, beide geschreven door Rick Remender. Die eerste heeft vreemd genoeg nauwelijks iets te maken met de Avengers run van Hickman. De reeks van Cap heeft wel een beperkte impact. Wie volledig wil zijn heeft geluk, want beide reeksen zijn volledig uitgegeven bij Standaard Uitgeverij. 

Events

Ten tijde van Bendis werd elke jaargang van de Avengers toegewerkt naar een nieuw event. Dat ging een aantal jaar goed en leverde best leuke en spectaculaire crossovers op zoals House of M en Secret Invasion. Naar het einde van de Bendis-periode kregen veel lezers echter last van ‘event-moeheid’. In de Hickman-jaren die volgden werd het aantal events dus aardig teruggeschroefd en kregen we enkel Infinity en Secret Wars.

Minder events wil wel niet zeggen minder spectaculair. In Infinity zien we hoe het overkoepelende verhaal van Hickman tot een hoogtepunt komt. Bovendien mengt Thanos zich ook nog eens in de strijd. Hoewel er hier eigenlijk drie verschillende verhaallijnen door elkaar lopen, blijft alles goed te volgen. Bovendien versterken de verschillende verhalen elkaar in het gevoel van ongelooflijke dreiging. 

Na Infinity moeten we het helaas even zonder verdere vertaling van Avengers en New Avengers stellen. We springen meteen naar Secret Wars. Maar eerlijk gezegd is dat wel prima te volgen. Secret Wars begint dan ook met een finale ‘incursie’, een dreiging die we wel al kennen. Dit keer komt het tot een botsing tussen het reguliere Marvel universum en het Ultimate universum! 

En daarna?

Na deze verhaallijn maakten de Avengers een nieuwe doorstart in de reeks ‘All-New, All-Different Avengers’ met schrijver Mark Waid aan het roer. Benieuwd of we deze ook ooit in het Nederlands gaan zien?

Hickman zelf nam na zijn avonturen met de Avengers de rol van schrijver op zich bij de X-Men. Zijn ‘House of X’ en ‘Powers of X’ verhaallijnen zijn alvast wél in het Nederlands verschenen in 5 albums bij Dark Dragon Books.

Checklist

Avengers: Journey to Infinity 1-6

Infinity 1-8

Secret Wars 1-4

Voor de volledigheid geef ik nog mee dat alle bovengenoemde albums sinds kort ook opnieuw worden aangeboden door uitgever Dark Dragon Books in vijf handige collector packs onder de noemer ‘Avengers Infinity Saga’.

[levisgeekstuff]

Levi's Geekstuff Awards 2024

Waar 2023 voor mij een jaar was van absolute hoogtepunten, werd 2024 er eentje waarin ‘uitdagingen’ het centrale woord was. Zo startte ik om mezelf te prikkelen een nieuwe baan die best wel buiten mijn comfortzone lag. Maar er was ook een minder fijne uitdaging met een zware ziekte, waarvan ik nu nog herstellende ben.

Maar goed, we zijn hier om het over vertaalde comics te hebben natuurlijk. En gelukkig heeft 2024 best wel wat fraais opgeleverd. Kleine bedenking wel dat het aantal uitgaven én uitgevers licht achteruit is gegaan tegenover de voorbije jaren. Hopelijk geen voorteken van een opnieuw krimpende strip- en comicmarkt in Vlaanderen en Nederland. 

Genoeg inleiding, hier gaan we voor de 10 knapste uitgaven van 2024 👉

10. DC Classics: Batman - Son of the demon

Na de Marvel Classics hardcovers start Dark Dragon Books ook met een DC tegenhanger. Terecht, want ook van de ‘distinguished competition’ is er nog meer dan genoeg fraais dat nog nooit naar het Nederlands werd vertaald. De keuze voor het eerste album viel op de Batman klassieker ‘Son of the Demon’. Je weet wel, die met Talia Al Ghul en de first appearance van Damian.

Lees de volledige review

9. Spiderman: Fake Red

Is Fake Red écht een van de beste strips van het jaar? Op zich niet, dat wil ik best toegeven. Maar het is wel een belangrijke uitgave. Natuurlijk omdat ik stiekem ook een grote manga fan ben (Leestip: Mijn dossier ‘Nederlandstalige Manga 😉). Maar ook door de manier van uitgeven door Panini (met distributie door Dark Dragon Books). Deze comic/manga kon je niet enkel in de stripwinkels vinden, maar ook gewoon in de krantenwinkel. En dat brengt voor mij nostalgische gevoelens boven naar de Juniorpress periode, waarin je je maandelijkse Spiderman gewoon in de supermarkt kocht.

Lees de volledige review

8. Dune: de graphic novel van de film

Eén van dé films van 2024 was natuurlijk Dune 2. Silvester Strips speelde hier mooi op in door hun Dune uitgaven nog verder uit te breiden. Naast de knappe miniserie ‘Huis Harkonnen’ en het 3e deel van de graphic novel verscheen ook nog een soort filmspecial. Maar dan wel een deluxe filmspecial: de graphic novel van de (eerste) film. Een heel mooie strip en zoals we dat van Silvester gewend zijn weer prachtig uitgegeven als hardcover. 

Leesgids: de wereld van Dune in de comics

7. Monster

Een trend waar ik blij van word is dat naast de absolute klassiekers uit het verleden ook weer meer (relatief) recent comic materiaal wordt opgepikt voor een vertaling. Zo ook Monstress, de hitserie van Image Comics. De eerste 3 delen verschenen intussen onder de naam ‘Monster’ bij Dark Dragon Books, en voor 2025 staan er nog meer delen op de planning. Niet verwonderlijk, want dit werk van Marjorie Liu en Sana Takeda is dan ook gewoon héél goed.

Lees de volledige review

6. Wonder Woman: Historia

Nog zo’n voorbeeld van recenter materiaal is het knappe Wonder Woman: Historia. Puur visueel is dit waarschijnlijk de knapste comic van het jaar dankzij het fantastische tekenwerk van Phil Jimenez. Maar vrees niet, het verhaal zelf is ook meer dan de moeite. En ja, gewoon wat meer Nederlandstalige Wonder Woman was absoluut wel nodig.

Leesgids: Nederlandstalige Wonder Woman comics

5. BRZRKR 

Eentje die ik eerlijk gezegd niet had zien aankomen: de vertaling van BRZRKR bij Silvester Strips. De comic van Keanu Reeves is natuurlijk razend populair in de VS en toegegeven, het is ook gewoon een hele leuke comic met een groot pulp gehalte. De ideale guilty pleasure strip wat mij betreft. Pluspunten ook weer voor de knappe hardcover uitvoering!

Lees de volledige review

4. Ultimate Spiderman 1

Als je dacht dat je alle mogelijke wendingen in het Spiderman-universum al had gezien, dan brengt deze eerste Ultimate Spider-Man bundel door Jonathan Hickman daar zeker verandering in. Maar het leuke verhaal is niet de hoofdreden waarom dit album zo hoog scoort in deze top. Pluspunten voor Dark Dragon Books om te experimenteren met dit nieuwe formaat: een dik album met het hele verhaal in één keer. Bovendien zijn ook de afmetingen van de pagina’s nu helemaal in lijn met de Amerikaanse uitgaven. Iets zegt me dat deze nieuwe aanpak een succes gaat worden! 🥳

Lees de volledige review

3. Something is Killing the Children

Ultimate Spiderman was natuurlijk niet het eerste experiment van Dark Dragon Books met dikkere uitgaven. Rond halloween verscheen naast ‘The Nice House on the Lake’ ook het steengoede en populaire ‘Something is Killing the Children’ door James Tynion IV. Ik had er al veel over gehoord van Amerikaanse comic liefhebbers, maar had het verhaal nog niet gelezen. Wel, het was het wachten waard. Dit is écht een goede comic. En de dikkere hardcover uitgaven zijn wat mij betreft zeker een meerwaarde. (Voor wie het daar niet mee eens is, geen nood: in 2025 verschijnt ook een softcover versie 😉).

Lees de volledige review 

2. Marvel Classics: Daredevil - Man without fear

Ok, nu even genoeg met al dat recente materiaal. Dit voorjaar werd ik vooral gelukkig door deze uitgave van ‘Daredevil: Man without fear’. Eén van de beste Daredevil verhalen ooit, met Frank Miller en John Romita Jr in absolute topvorm, eindelijk in het Nederlands. Yes! En dan nog wel in 2 knappe hardcovers. Echt knap werk van Dark Dragon Books. Ik hoop dat ze nog lang doorgaan met deze Marvel Classics. 

Lees de volledige review

DC Classics: Crisis on Infinite Earth

Er is een select gezelschap comics dat de tand des tijds moeiteloos doorstaat. En dan zijn er nog een handvol die de hele comicwereld hervormden. ‘Crisis on Infinite Earths’ van schrijver Marv Wolfman en tekenaar George Pérez valt zonder twijfel in die laatste categorie.

Lees de volledige review

Deze epische DC-crossover, oorspronkelijk gepubliceerd in 1985, heeft de basis gelegd voor hoe we tot vandaag omgaan met crossovers en universe-reboots. En kijk, bijna 40 jaar na de oorspronkelijke publicatie krijgen we eindelijk een Nederlandstalige versie in de DC Classics reeks van Dark Dragon Books. Een welverdiende winnaar van de:

✨️ Levi’s Geekstuff Awards 2024 ✨️

[levisgeekstuff]

Onslaught

Er wordt vaak lacherig gedaan over de grote ‘events’ van Marvel. Maar geef toe, het concept van Onslaught is geniaal. Nadat Professor X de geest van Magneto heeft geabsorbeerd, zit die met zoveel inwendige schuld en woede dat dit leidt tot de geboorte van Onslaught. Dit superwezen combineert krachten en eigenschappen van zowel Xavier als Magneto en ontvoert Frankin Richard, het kind van de Fantastic Four, valt Nate Grey aan en bestookt New York met losgeslagen Sentinels. Dat zorgt er voor dat de X-Mannen moeten samenwerken met de Vergelders én de Fantastic Four om deze super-vijand te verslaan. 

Geniaal toch? Alleen bleek de uitvoering van het verhaal een zootje. Het centrale conflict is zeer sterk, met Sue Storm die haar kind terug wil en de X-Mannen met emotionele moeilijkheden nu blijkt dat het grote kwaad hun mentor is. Helaas wordt dit alles ondergesneeuwd door een lawine aan tie-ins en gevechten in de marge die alleen maar afleiden van het centrale verhaal. 

Maar toch. Ziehier de ‘Levi’s Geekstuff Onslaught Leesgids’ die je probeert mee te nemen door dit event vol potentieel.

Proloog

Zoals gezegd begint het verhaal eigenlijk al enkele jaren eerder in de ‘Fatal Attractions’ cross-over waarin Professor X de geest van Magneto absorbeert nadat die eerst Wolverine had aangevallen en diens adamantium van zijn skelet had verwijderd. Dit verhaal kregen we te zien in X-Mannen Special 9 en Wolverine 21.

Er gaat dan best wat tijd voorbij. Naast een aantal ‘gewone’ X-Men verhalen krijgen we in tussentijd ook de ‘Age of Apocalypse’ cross-over (Die voor alle duidelijkheid niks met Onslaught te maken heeft). 

Niet veel later, in X-Mannen 162 krijgen we dan plots de eerste hint naar Onslaught. De onstopbare Juggernaut wordt door een mysterieuze vijand naar de andere kant van de Verenigde Staten geslagen…

Nog meer proloog

De X-Mannen zijn intussen op de hoogte dat er een sterke en geheimzinnige vijand op hen wacht. Er volgen eerste confrontaties met de handlangers van Onslaught en de spanning neemt toe. Deze aanloop lees je in X-Mannen Special 20, X-Mannen 173 en X-Mannen Special 21. 

Het échte werk

Dan komen we aan het centrale deel van het verhaal. In Amerika verscheen dit verspreid over tal van series, zoals ook X-Factor. Bij ons is de hoofdmoot van het verhaal netjes gebundeld door Juniorpress in de serie Superhelden. Met de nummers 70 en vooral 71 heb je echt de kern van het verhaal in handen. Kijk, het moet niet altijd moeilijk zijn 😅.

Zoals ik eerder al aangaf zijn er wel nog tal van verhalen die rond Onslaught lopen. Zo lees je in Cable 13, Wolverine 33 en Spiderman 13 gevechten in de marge van het hoofdverhaal. Deze zijn echter totaal niet nodig om de rest te kunnen volgen. De kwaliteit van deze verhalen is ook erg mager. Enkel aanbevolen voor de diehard-fans dus.

Het toppunt van die nutteloze tie-ins lees je trouwens in Generatie X nummer 7. Hoewel deze comic officiëel deel uitmaakt van de Onslaught cross-over zien we hier enkel hoe Emma Frost haar studenten weghoudt van het gevecht met Onslaught omdat ze het te gevaarlijk vindt. Tja, zo kan ik ook tie-ins maken. 

Heroes Reborn

Hoewel we het Onslaught verhaal in de Lage Landen vooral in de X-titels hebben gevolgd, was de impact eigenlijk het zwaarst voor klassieke series als Avengers, Fantastic Four, Captain America en Iron Man. Deze traditionele Marvel-helden offerden zich aan het eind van het grote gevecht met Onslaught op. Hun series in de Verenigde Staten hielden er dan ook mee op. (Bij ons waren Fantastic Four en Vergelders er al enkele jaren eerder mee gestopt). 

Maar Marvel zou Marvel natuurlijk niet zijn als daar niet meer achter zat. De kleine Franklin Richards bleek met zijn enorme krachten een nieuw universum te hebben geschapen waarin de klassieke Marvel-helden opnieuw hun opwachting maakten.

Dit werden eigelijk moderne hervertellingen van de origin-stories. En daar werden de grote middelen voor ingezet. De supersterren uit de comicwereld zoals Jim Lee en Rob Liefeld zaten intussen al enkele jaren bij grote concurrent Image. Zij werden aangetrokken voor het ‘Heroes Reborn’ project. Dat zorgde natuurlijk voor enorme verkoopcijfers. Alleen bleek het werk van de ‘sterren’ niet dat van hun beste niveau.

Bij ons haalde slechts een selectie van de Heroes Reborn verhalen een vertaling. Fantastic Four en Iron Man kregen een plekje in de serie Superhelden. In Spiderman 14 zien we naast een tribute aan de gevallen klassieke helden ook enkele pagina’s als preview op Rob Liefeld’s Captain America. De legendarische (of is het hilarische? 😅) cover-met-de-verkeerde-proporties van Liefeld voor Cap kregen we bij ons nooit te zien.

Nog in de serie Superhelden kregen we ‘Industrial Revolution’. Dat was een mini cross-over tussen de verschillende Heroes Reborn titels waarin de helden uiteindelijk hun weg weer vinden naar het oorspronkelijke Marvel-universum.

Checklist

Fatal Attractions:

X-Mannen Special 9

Wolverine 21

Proloog:

X-Mannen 162

X-Mannen Special 20

X-Mannen 173

X-Mannen Special 21

Onslaught:

Superhelden 70, 71

Onslaught tie-ins:

Cable 13

Wolverine 33

Spiderman 13

Generatie X 7

Heroes Reborn:

Spiderman 14

Superhelden 72, 73, 74, 76

[levisgeekstuff]

De Kloon-saga

Toen ik met deze website begon, was één van de ideeën om duidelijke leesgidsen te maken voor grote verhaallijnen. Zo kan je makkelijk zien welke comics je erbij moet nemen om eens lekker door te lezen. Met Batman: Knightfall ging dat zeer vlot en ook Het tijdperk van Apocalypse viel al bij al nog mee om overzichtelijk te krijgen. Mogelijks heb ik na die twee artikels iets te veel zelfvertrouwen gekregen, want het volgende project werd de Kloon-saga uit de Spiderman series. Wel, dat ging iets minder vlot (🙈😅). Maar goed, bij deze mijn poging:

De originele kloon

Het verhaal begint eigenlijk al in de jaren ‘70 met de ‘originele’ kloon-saga. Die liep in de Amerikaanse comics van Amazing Spider-Man 139 tot 150. In het Nederlands is het echter al ietsje ingewikkelder. Het verhaal begint in de zwart-witte ‘Wonderbaarlijke Spinneman’ albums van uitgeverij Classics/Williams. In nummer 8 begint het verhaal, maar na nummer 12 werd de reeks stopgezet na het faillissement van de uitgever. In dat laatste nummer zaten de Amerikaanse Amazing Spider-Man 147 en 148. Vlak voor het einde van het originele kloon-verhaal dus… 

In 1979 pakte Oberon de draad weer op met Spiderman, maar zij kozen voor andere uitgaven dan Amazing Spiderman 149. Ook Juniorpress stapte iets later in de comic-wereld, maar ook zij sloegen in hun nieuwe Spectaculaire Spiderman reeks de bewuste nummers over en kozen met Amazing Spider-man 181 voor een makkelijker instappunt voor nieuwe lezers. 

Het zou uiteindelijk nog tot 1995 duren vooraleer we het slot van dit verhaal in het Nederlands te lezen kregen. In het allerlaatste nummer van Spectaculaire Spiderman koos Juniorpress er voor om eindelijk Amazing Spider-Man 149 en 150 op te nemen. 🥳

Terugkeer van de kloon

Ongeveer twintig jaar na de originele Kloon-saga was het volgens Marvel tijd voor een grootschalig vervolg. Geïnspireerd door de 'dood' van Superman en Knightfall bij Batman, wou Marvel ook iets met een grote, tijdelijke impact doen in de Spider-Man reeksen. Ze hadden immers gezien dat dit soort 'events' goed waren voor de verkoop bij de concurrentie. Het enige probleem met de Kloon-saga is dat ze gaandeweg de pedalen een beetje verloren... Oorspronkelijk zou Ben Reilly ten tonele verschijnen, zou er twijfel ontstaan over die de echte Spiderman is en zou Ben het overnemen. Daarna zou Peter Parker dan toch de echte blijken te zijn en terugkeren. Maar tegen dat het zover was, waren de verkoopcijfers bij Marvel inderdaad flink gestegen. Dat deed hen besluiten om Ben langer aan boord te houden. Peter Parker werd vervolgens uit de serie geschreven en Marvel wou definitief verder met de nieuwe Spiderman, Ben. Hoewel Ben Reilly best een populair personage was, viel het bij de lezers toch niet in goede aarde dat Peter Parker daarvoor moest wijken. Uiteindelijk zou Marvel dus weer de koers moeten bijstellen en zou Peter alsnog terugkeren. Dat alles maakt dat het originele verhaal, dat ongeveer een jaar zou duren, uiteindelijk liefst 4 volledige jaargangen zou vullen in álle Spidey-series. 🙈

In deze leesgids ga ik uit van hoe je volgens mij de verhalen het best kan lezen. Dat is niet noodzakelijk de volgorde waarin ze zijn verschenen. Ik deel het op in de aparte verhaallijnen:

De verloren jaren In het verhaal ‘De verloren jaren’ volgen we de belevenissen van Ben Reilly, de originele kloon. Wat is er met hem gebeurd nadat hij in een schoorsteen was gedumpt? Dit verhaal is in de Lage Landen verschenen in Web van Spiderman 108, 109 en 110.

Kracht en verantwoordelijkheid Daarna stappen we over naar Spiderman Special 17. Daarin zien we de terugkeer van de kloon in het leven van Peter Parker.  

De banneling keert terug Ben Reilly is terug en neemt de identiteit van Scarlet Spider aan. Dat zien we in Web van Spiderman 100 en 101. Aansluitend zou ik hier Spiderman Special 18 lezen, met enkele verhalen uit de Amerikaanse Spider-Man Unlimited.

Terug uit de afgrond Voor het volgende verhaal moeten we overstappen tussen verschillende series. Deel 1 van ‘Terug uit de afgrond’ lees je in Spectaculaire Spiderman 186, deel 2 staat in Peter Parker 140. Voor deel 3 moeten we weer terug naar Spectaculaire Spiderman 187 en het laatste deel vind je in Peter Parker 141.

Het levensweb en Web des doods In Web van Spiderman 102, 103 en 104 begint ‘Het levensweb’ en maakt slechterik Kaine zijn opwachting. Dan gaan we weer verder naar de serie Spectaculaire Spiderman nummers 188, 189 en 190 waarin we afscheid nemen van een legendarische vijand van Spidey. Het vervolg daarop lees je in Spiderman Special 19 met ‘De erfenis van Doctor Octopus’.

Rook en Spiegels We gaan door met ‘Rook en spiegels’ in Peter Parker 142 en 143. Ook het vervolg daarop lees je in Peter Parker 144.

Een sterfgeval in de familie Het dramatische verhaal uit de Amerikaanse Amazing Spider-Man 400 lezen we in Spectaculaire Spiderman 191. De ‘Naschokken’ van al die dramatische gebeurtenissen zien we in Web van Spiderman 105.

Het teken van Kaine Het volgende hoofdstuk draait om de derde (!) kloon, Kaine. Het ‘Teken van Kaine’ begint in Peter Parker 145, 146 en 147.

Gwen Stacy? Yep, Gwen Stacy is terug! Tenminste, in dit verhaal in Web van Spiderman 106. De saga gaat vervolgens verder in Spectaculaire Spiderman 192 met ‘Tussen twee vuren’. In Web van Spiderman 107 zien we dan weer de komst van een nieuwe Groene Trol.

Het proces van Peter Parker Het drama houdt aan voor Peter Parker. De opbouw naar een voorlopig hoogtepunt van de kloon-saga lees je in ‘Het proces van Peter Parker’ in Spectaculaire Spiderman 193, 194 en 195. 

Maximum Clonage Alsof het voor de lezers in 1995 nog niet duidelijk genoeg was dat ALLES in de Spidey-comics rond klonen draaide, kwam er met ‘Maximum Clonage’ nog een cross-over bovenop. De intro daarvan lees je in Spiderman Special 20. Daarna gaat het verhaal verder in Peter Parker 148, 149 en 150. 

Oef

Ja, oef. Hier zit het moeilijkste gedeelte van de Kloon-saga er op. Juniorpress had op dit punt ook door dat het constant wisselen tussen reeksen om een verhaal te kunnen volgen niet ideaal is. Ze besloten vanaf 1996 de Spiderman reeksen te bundelen in één serie. Ergens jammer dat het langlopende Spectaculaire Spiderman op deze manier haar 200e nummer zou missen, maar anderzijds ook een logische keuze. 

Oef? Nou ja. Uitgeef- en verzamel-technisch wordt het vanaf hier misschien wel duidelijker. Het verhaal zelf is echter nog lang niet ten einde. Zo zien we in nummers 1 en 2 van de nieuwe maandelijkse Spiderman serie het kloon-verhaal tot een climax komen.

Scarlet Spider

In Amerika werden alle Spiderman-series vanaf hier vervangen door Scarlet Spider-series. Bij ons kregen we die naamsverandering (en promotiestunt) niet, maar werden de verhalen uit die comics wel netjes verzameld in Spiderman 3 en 4.

Ben Reilly

Intussen zijn we op het punt gekomen waar Peter Parker zijn leven als Spiderman volledig heeft opgegeven en Ben Reilly definitief de fakkel overneemt. Technisch gezien zijn de verhalen vanaf dit punt geen onderdeel meer van de kloon-saga, maar algemeen worden ze er wel als onderdeel van beschouwd. Deze verhalen zijn allemaal netjes afgerond te volgende in de Spiderman-serie tussen nummer 5 en 17. Daar zijn, vooral in het begin, een aantal heel leuke comics bij met werk van oa. Dan Jurgens en John Romita Jr. Maar daarna komt er toch ook gewoon echt veel bagger langs. Sommige nummers heb ik me letterlijk moeten doorworstelen. Maar hey, je wil de héle saga toch gelezen hebben? Of niet? 

Wie toch eens een deeltje zou overslaan, let er best wel op om terug te zijn in Spiderman 16. Samen met nummer 17 vormt dit verhaal het slot van de Ben Reilly periode en de terugkeer van Peter Parker. Oef (bis)!

Checklist

Originele kloon: Wonderbaarlijke Spinneman 8-12 Spectaculaire Spiderman 196

Verloren Jaren: Web van Spiderman 108, 109, 110

Kracht en verantwoordelijkheid: Spiderman Special 17

De banneling keert terug: Web van Spiderman 100, 101 (evt.) Spiderman Special 18

Terug uit de afgrond: Spectaculaire Spiderman 186 Peter Parker 140 Spectaculaire Spiderman 187 Peter Parker 141

Het levensweb: Web van Spiderman 102, 103, 104 Web des doods: Spectaculaire Spiderman nummers 188, 189, 190 Spiderman Special 19

Rook en Spiegels: Peter Parker 142, 143, 144

Een sterfgeval in de familie: Spectaculaire Spiderman 191 Web van Spiderman 105

Het teken van Kaine: Peter Parker 145, 146 en 147

Web van Spiderman 106 Spectaculaire Spiderman 192 Web van Spiderman 107

Het proces van Peter Parker: Spectaculaire Spiderman 193, 194, 195 

Maximum Clonage: Spiderman Special 20 Peter Parker 148, 149, 150 

De Verbanning: Spiderman 1

De grootste verantwoordelijkheid: Spiderman 2

Scarlet Spider: Spiderman 3, 4

Ben Reilly: Spiderman 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17