#architectonisch bouwwerk

[twafordizzy]

Hermans doorziet de wereld achter de Hallen

Centre Pompidou; bron beeld: blogspot.com Het is 1977 als onze (Nederlandse) meest besproken schrijver zich buigt over de komst van Centre Pompidou. W.F. Hermans (1921-1995; daar gaat dit stuk over) woonde in Parijs, was de polder, roddel en achterklap ontvlucht en kon zich concentreren op wat er in de Lichtstad gebeurde. De opening van culturele tempel, museum en bibliotheek, vernoemd naar de…

[rotterdamvanalles]

De Statenflat aan de Statenweg, ter hoogte van het Bentinckplein, 1963-1970. Op de voorgrond de Bentincklaan.

Uit het Vrije Volk van 16 augustus 1963:

Op tien verdiepingen hoog heeft vanmorgen de waarnemend wethouder voor Openbare Werken van-Rotterdam, de heer R. Langerak, de stadsvlag gehesen op de Statenflat aan het Bentinckplein. De flat heeft zijn eerste huurders ai ontvangen. De overdracht van het imposante, architectonisch fraai en speels uitgevoerde gebouw met tachtig (dure) huurwoningen zeven winkels,’ een kiosk in de hal en 25 garages alsmede zes kantoorruimten en een dienstwoning, had juist plaatsgevonden.

Wethouder Langerak noemde het gebouw voor de stad een aanwinst en tegelijkertijd toch ook voor de volkshuisvesting niet zonder belang. Want de huurders laten goedkopere huurwoningen achter die nu beschikbaar komen voor woningzoekenden, die de zoveel lagere huren kunnen opbrengen.

De flat is nog moeilijk bereikbaar, maar de wethouder zegde toe, dat de nodige voorlopige voorzieningen zullen worden getroffen. Het bouwwerk is ontworpen door architect ir. Harry Nefkens, die lovend sprak over de samenwerking met de hoofdaannemer Voormolen en met de gemeentelijke diensten. Namens de directie van de Nationale heeft de heer mr. P. Steinz zijn waardering voor de realisatie van het bouwwerk uitgesproken. De bouwgeschiedenis heeft wel lang geduurd. Al in 1957 werden de schetsen gemaakt en ten slotte kon op 29 februari 1960 met het graafwerk worden begonnen. Een maand later ging de eerste paal in de grond. En vandaag is de flat nog niet afgebouwd: de openingsplechtigheid vond plaats in een ruimte met nog kale betonmuren.

Architect Nefkens en de heer Voormolen wezen op de moeilijkheden die vooral de personeelsbezetting veroorzaakt hebben. De aannemer moest Spanjaarden aantrekken; dat heeft bijzonder voldaan.

De fotograaf is Leendert Koote en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt via delpher.nl en rotterdambouwt.nl uit het Vrije Volk van 16 augustus 1963.

[jurjenkvanderhoek]

ANALOGE COMBINATIES DIE DIGITAAL CONFRONTEREN

Het is het kip en ei verhaal. Wat is er eerder, de foto of de tekening. Is de tekening een interpretatie van de foto, de oorzaak. Of is de foto een realistische voorstelling van de abstracte tekening, het gevolg. Foto en tekening zijn een twee-eenheid, ze spelen niet los van maar naast elkaar zodra ze samen op het podium staan. De koppeling is bestendig, de relatie is duurzaam. Beide werken vormen een enkele compositie. Ze staan als in een kringverhouding tot elkaar, zonder foto kan de tekening er niet zijn en zonder tekening heeft de foto geen bestaansrecht. Ze combineren in structuur en kleur, maar tegelijk komen ze tot een confrontatie in wezen en zijn. Foto en tekening gaan samen, maar meteen komen ze ook met elkaar in conflict. Het is als in een goed huwelijk. Verschillend aan elkaar en tegelijk is er overeenkomst.

In de omgeving van haar zijn, van dichtbij tot ver in het leven, vindt Carrie Meijer structuren die haar inspireren tot het maken van digitale tekeningen. Langs de weg zoekt ze in de buitenruimte of onderdak naar opvallende ordeningen. Of althans schikkingen in het dagelijkse systeem die haar verrassen en waaraan wij, jij en ik, domweg voorbij gaan. Domweg, omdat wij ons de ogen niet de kost geven. Het grote geheel zien en langs het detail kijken. Pas wanneer een fotograaf als Carrie Meijer ons het voorlegt kijken we met andere ogen: ‘oh ja, zo heb ik het nooit gezien, is het me niet opgevallen’. Maar Meijer gaat verder in het zien van plaatsing en samenhang. Zij ontdekt parallellen met werken die ze thuis achter de computer eerder heeft gemaakt.

Voor Carrie Meijer is het een spel om die overeenkomst in kleur, lijn en vlak in de openbare ruimte te ontdekken. Dat dus een eerder met de computer gemaakte vormgeving wonderwel aansluit bij een bestaand profiel, een architectonische compositie. Dat haar vormgeving een evenbeeld heeft in de bestaande werkelijkheid. Nooit één-op-één, maar het heeft wel de idee. Van die onbedoelde art trouvé, kunst dat geen stukje is, maakt Meijer foto’s. Altijd met de camera in de aanslag op jacht door stenen stadstuinen en betonnen buurtschappen.

Het is geen natuurlijk landschap of grootstedelijk pand, geen natuurlijke architectuur of menselijk bouwwerk, dat haar oog vat en waarop zij de lens mikt. Het is niet de weidse blik en de grootse omgeving, maar het zijn details daaruit. Ontdaan van enige bedoeling in de omgeving waartoe het zich bevindt, waardoor de structuur tot een abstracte eenheid wordt. Over het algemeen niet te herkennen onderdeel van alledag. Dat werkelijke gegeven, dat doordat het uit een groter geheel is gehaald, wordt tot een versimpeld beeld. Een eenvoudige eenheid om de complexiteit van zichtbaar meervoud tastbaar te maken. In eerste instantie is het detail onbegrepen, geeft het een vereenvoudiging weer van een omvangrijk complex.

Een stengel geplakt tegen het glas van de kas en vergeelt in het zonlicht. En verweerd en verroest element aan de wand. De haren van een uitloopmat. Afgebladderde verf en gescheurd behang. Gevouwen tentdoek en grondzeil. Een verloren gewaand knijperbakje. Trappen in een metalen steiger. Herkenbaar en te duiden wanneer je er oog voor hebt. Maar de blik kan ook rusten op de schaduwen van tuinstoelen of verkeersborden spiegelend in een waterplas. Het is wonderlijk wat de blik van Meijer triggert, verbazingwekkend wat haar reactie daarop is.

Het geziene beeld krijgt een weerslag in lijnen en vlakken, een vertaling in rasters van kleuren. Vooral in kleurstelling passen deze aan elkaar. De structuren die Carrie Meijer om haar heen ziet sluiten in eerste instantie nauwelijks aan op de werkelijke wereld. Maar wie goed kijkt, zich serieus begeeft in de digitale emotie van de maker, zal in de tegenstrijdigheden overeenkomsten ontdekken. Veelal zijn deze verbindingen duidelijk, hoewel de realiteit een abstracte invulling krijgt. Of eigenlijk is het een aanvulling. Het wezen blijft bestaan en krijgt een toevoeging in het zijn.

Ook kan de gemaakte structuur, ontstaan door een experiment achter het beeldscherm geïnspireerd op een onbewust opgeslagen voorstelling of afbeelding, een versie in de wezenlijkheid vinden. Dan blijkt Meijer tot de essentie van het detail te zijn gegaan. Is de realiteit een weerklank van het abstract gevormde beeld. Past de gedachte bij het bestaan. Existeert het digitale karakter in de analoge aard. In haar werk confronteert Carrie Meijer de werkelijkheid met denkbeeldige vormgeving, zodat oud combineert met nieuw.

combinations [ confrontations 2022, CM13 digital drawings + photographs. artist edition - eigen uitgave, 2022.

https://www.carriemeijer.nl/portfolio/magazines/magazines-flipbook-25

[rikmertens]

Een arbitraire lijst karakteristieke panden

De rommelige Heerlense architectuur, met de juiste mensen kun je er uren over discussiëren. Mooi of lelijk, waardeloos of waardevol, karakteristiek of betekenisloos, iedereen kijkt er anders tegenaan. Recent benoemde wethouder Clemens het als zodanig nauwelijks gebruikte sportpark Kaldeborn nog tot gemeentelijk monument. Meer benoemingen zullen spoedig volgen, was zijn belofte. Een voorzet daarvoor levert degroep vrijwilligers van de Open Monumentendag Heerlen door 153 karakteristieke Heerlense panden, die geen rijks- of gemeentelijk monument zijn, te bundelden in een boek. Of ja, 152 panden en 1 brandkraan om precies te zijn. Want natuurlijk is zo'n lijst discutabel. 

Naast rijks- en gemeentelijke monumenten heeft Heerlen ook een aantal 'beschermde stadsgezichten'. Hiervan staat de Maria Christinawijk wel in de lijst met karakteristiek panden maar bijvoorbeeld het Eikenderveld en Beersdal niet. Hoe is die keuze tot stand gekomen? Dan staan er in deze lijst een aantal architectonisch interessante panden, maar waarvan de verdere waarde zeer discutabel is. De kopgebouwen op de Promenade zijn hiervan het beste voorbeeld, maar ook de ontwerpen van Bisscheroux, inclusief het voormalige 'toetergebouw' waarvan de gevel in 1985 onherkenbaar is vervangen door architectonische middelmatigheid (wat op zichzelf dan weer wél karakteristiek voor Heerlen is) en waar de dominante staalconstructie alleen nog zichtbaar is aan de achterzijde. Van deze gebouwen moet je je afvragen of ze waardevol genoeg zijn om te beschermen. Want dat is natuurlijk wel het doel van het opstellen van een lijst zoals deze. 

Dan zijn er natuurlijk ook panden die eigenlijk op de lijst hadden gemóeten, maar nu ontbreken. Want als de huidige ABN AMRO Bank aan het einde van de Promenade op de lijst mag, dan moeten de warenhuizen aan het begin van de Promenade er zeker ook op. Wellicht architectonisch minder interessant, maar tegenover en samen met het Glaspaleis vormen dit wel fraaie voorbeelden van de ontwikkeling van het fenomeen warenhuis. Waar het Glaspaleis een transparant en naar buiten gericht warenhuis was, zijn deze warenhuizen fraaie voorbeelden van de gesloten en naar binnen gerichte latere warenhuizen. Van mij mag overigens de gehele Promenade met haar luifels in Lijnbaan stijl op de lijst, als toonbeeld van de Heerlense na-oorlogse voorspoed. Ook opvallend afwezig zijn de gevels van de Rivoli en de Maxim. Waar ter wereld zie je in een paar meter naast elkaar de ontwikkeling van bioscoopgevels van de jaren 30 tot de jaren 80? Architectonisch interessant én typisch Heerlen, dat verdient absoluut een nominatie voor zo'n lijst. Een ander pand dat een nominatie verdient is de huidige McDonald's. Niet omdat het zo fraai is, maar wel vanwege de ruwe stijlovergang midden in de gevelwand van een plein. Ook dat is architectonisch interessant en ook weer typisch Heerlen. 

Tot slot nog twee plekken die architectonisch wellicht niet interessant zijn, maar zeker karakteristiek zijn voor Heerlen: Kempkensweg 1, ofwel de voormalige Shangri-La. De plek waar de harddrugs Heerlen binnen kwam en een moeilijke periode voor Heerlen nog veel moeilijker werd. Aansluitend daarop verdient ook het deel van de stationstunnel dat er nog steeds is, maar verborgen ligt onder het Maankwartier, absoluut een plek in iedere lijst van karakteristieke Heerlense bouwwerken. Het is immers niet alleen de architectuur die een bouwwerk karakteristiek maakt. 

Over het Maankwartier gesproken, ook dat staat niet op de lijst van 153 panden. Van alle plekken in Heerlen is dat toch wel een heel karakteristieke plek, zeker ook architectonisch. Hoe kun je daar overheen kijken? Ik vind dat echt onbegrijpelijk.

Zo zijn er vast nog heel wat andere bouwwerken die karakteristiek zijn voor Heerlen en een plek op een lijst als deze hadden moeten krijgen. Laten we daarom deze lijst dan ook zien als een volgende stap in de discussie, en niet als een definitief gegeven. 

[giantific]

For English read below 👇 Dit gigantische bouwwerk staat inmiddels alweer 3 jaar in "mijn voortuin" en het architectonische hoogstandje houdt sinds die tijd de gemoederen op verschillende manieren nogal bezig. Aan de ene kant is de Markthal een geliefde bezienswaardigheid voor toeristen geworden - met alle wereldwijde publicaties heeft het Rotterdam zeker geen windeieren gelegd - maar aan de andere werkt het concept economisch gezien absoluut nog niet zoals de bedoeling ooit was. Ik moet eerlijk zeggen dat is als "local" ook vrijwel nooit binnen kom, hoogstens om iemand een rondleiding te geven. Maar daar verdienen de ondernemers in de markthal natuurlijk geen stuiver aan. De oplossing voor het probleem heb ik dan ook zeker niet maar als fotograaf, liefhebber van architectuur, en Rotterdammert ben ik nog vaak heel blij met dit idiote gebouw. Is er een toekomst voor de markthal? Wat vinden jullie? It has already been 3 years since the opening op this gigantic construction in my back yard and the architectural masterpiece has been a topic for discussion ever since. On the one side the Markethall has become a beloved landmark for tourists - with all worldwide publications it brought the city of Rotterdam a lot of positive attention - but on the other side the concept is economically still not working like it was supposed to. I have to be honest that I as a "local" almost never go inside the building, only when I'm giving people a tour of our city. But for that the entrepreneurs in the Markethall don't earn one penny. I don't have the solution for this problem but as a photographer, someone with a deep appreciation of architecture and a dude from Rotterdam I'm often still very happy with this crazy building. Is there a future for the Markethall? What do you think? http://ift.tt/2ge3oFX

[geensandalen]

San Luis Obispo-San Francisco, 12 januari 2017

We hebben vandaag de langste rijdag tot nu toe, dus we gaan er voor de verandering eens relatief vroeg uit. We halen koffie in het dorpje en zetten dan koers of Highway 1 naar het noorden. Het hoost echt enorm, en grote delen van Californie staan inmiddels ook onder water ten gevolge van de storm die hier al dagen overheen trekt. Wij hebben onze route zo uitgestippeld dat we er grotendeels tussendoor rijden, maar nu is er even geen ontkomen aan en hebben we slecht zicht door het gordijn aan water dat aan alle kanten om ons heen valt. Toch moeten we redelijk het tempo erin houden, want we hebben tickets voor de tour van 11 uur geboekt in Hearst Castle. Iris vindt dat ik goed kan rijden; tijd om het waar te maken.

Verderop klaart het gelukkig weer op en hebben we fantastisch zich over de glooiende groene heuvels rechts en de oceaan links. Het voelt alsof we aan het einde van de westerse wereld rijden, of zelfs aan het westelijke einde van de wereld. De nieuwe CD van John Mayer valt in de smaak. Iris heeft nog niet veel taken gehad als bijrijder op de lange ritten (die komen grotendeels nog), maar als DJ doet ze het prima. Nu nog kaartlezen en broodjes smeren, maar daar zal ze binnenkort wel op getest worden.

We komen bijtijds aan bij Hearst Castle, waar de lucht inmiddels weer strakblauw is. We moeten zelfs nog even wachten voor het begin van de tour. Dit kleine National Park bevat het huis van William R. Hearst, een mediamagnaat uit de vorige eeuw, en de grond daaromheen. Gelegen op een heuveltop met uitzicht over zee biedt het niet alleen een spectaculair uitzicht, het staat ook nog eens vol met kunst van de klassieke oudheid tot late renaissance, vaak geincorporeerd in deuren, gallerijen of in het grote buitenzwembad.

We gaan met de bus naar boven en krijgen vanaf de kronkelende weg spectaculaire uitzichten over de heuvels en de Pacifische Oceaan te zien. Onderweg staat nog wat vee langs de weg, maar dat schijnt een fractie te zijn van de meer dan 100 diersoorten die hier ooit rondliepen. Het kasteel (niet echt een kasteel, eerder een groot huis met bijgebouwen), ligt bovenaan die heuvel. Hier lopen we achter de gids aan, die met iets meer dan gepaste trots vertelt over dit op en top Amerikaanse bouwwerk. Onze eerste reactie is dat ten zuiden van Napels meer oudheid langs de kant van de weg ligt te verstoffen, dan hier is tentoongesteld, maar het bouwwerk is wel degelijk indrukwekkend en de tour door de Grand Rooms geeft een goed beeld van hoe het moet zijn geweest om in de eerste helft van de twintigste eeuw te gast te zijn bij Mr. Hearst. Het architectonisch hoogstandje bevatte uiteindelijk (het werd voortdurend uitgebouwd) 58 slaapkamers, en op enig moment waren hier 20 tot meer dan 100 gasten tegelijk aanwezig.

We zien de reception room, de eetzaal, biljartzaal en privebioscoop, en hoewel het als Europeaan moeilijk is om echt onder de indruk te zijn van alle geimporteerde Europese kunst, is het geheel wel degelijk indrukwekkend. Na de tour mogen we vrij rondlopen over het terrein of een film zien, maar met een lange rit voor de boeg kiezen we ervoor om terug te gaan naar de auto.

Het plan was om Highway 1 af te rijden naar Monterey, maar door de storm zijn er rock slides geweest en de weg is nu op drie plaatsen versperd. Ons wordt voorspeld dat deze situatie mogelijk ook nog dagen gaat aanhouden. Dat dwingt ons om een stukje terug naar het zuiden te rijden en de weg verder landinwaarts te nemen. Deze weg is een stuk minder indrukwekkend en Iris valt dan ook al snel in slaap.

Op een hamburger-pitstop na is de reis weinig verheffend, en ook eenmaal aangekomen in Monterey valt niet veel te beleven. We kunnen het centrum niet vinden en rijden uiteindelijk maar door een woonwijk naar het strand, alwaar we wel net de zonsondergang meemaken. In het donker heeft het niet veel zin meer om de, mogelijk eveneens versperde, toeristische route verder te nemen, dus vervolgen we de snelweg naar Daly City, een voorstad van San Francisco.

We vinden onze accommodatie, een AirBnB zonder vaste bewoners, d.w.z. een pand puur aangekocht om kamers te verhuren, en zijn daar redelijk tevreden mee. Sinds de opkomst van de technologiesector in nabijgelegen Silicon Valley zijn huizen en hotelkamers hier onbetaalbaar, dus een ruime kamer met gedeelde badkamer voor zeven tientjes per nacht mag als een mazzeltje worden beschouwd.

Met 450 kilometer op de teller vandaag waren we liever thuis gebleven, maar hier in de buurt is haast niets te eten, dus gaan we toch nog even met de auto op zoek naar een Walmart. De TomTom leidt ons echter tot tweemaal toe een verlaten bedrijventerrein op en de dichtstbijzijnde waar we wel vertrouwen in hebben zit op 40 minuten rijden. We rijden daarom maar in de richting van een groot neonbord met reclame voor een Italiaans restaurant en weten net voor het sluiten van de keuken nog twee pizza’s en wat bier te scoren.

Terug in Daly City blijkt morgen de straat geveegd te worden, dus mag aan een kant niet geparkeerd worden tussen 6 en 8 ’s ochtends. Ik zet Iris af bij de accommodatie en rijdt dan 40 minuten door de wijk op zoek naar een parkeerplek. Niets te vinden. Uiteindelijk rijd ik terug voor overleg en gaan we samen naar het BART-station (voor regionaal vervoer) op een kilometer afstand om dan maar een betaalde plek te scoren. Door de verlaten stad sjokken we samen terug, maar dat maakt dat het bed bij terugkomst wel heel lekker ligt...

[rotterdamvanalles]

De Statenflat aan de Statenweg, ter hoogte van het Bentinckplein, 1963-1970. Op de voorgrond de Bentincklaan.

Uit het Vrije Volk van 16 augustus 1963:

Op tien verdiepingen hoog heeft vanmorgen de waarnemend wethouder voor Openbare Werken van-Rotterdam, de heer R. Langerak, de stadsvlag gehesen op de Statenflat aan het Bentinckplein. De flat heeft zijn eerste huurders ai ontvangen. De overdracht van het imposante, architectonisch fraai en speels uitgevoerde gebouw met tachtig (dure) huurwoningen zeven winkels,’ een kiosk in de hal en 25 garages alsmede zes kantoorruimten en een dienstwoning, had juist plaatsgevonden.

Wethouder Langerak noemde het gebouw voor de stad een aanwinst en tegelijkertijd toch ook voor de volkshuisvesting niet zonder belang. Want de huurders laten goedkopere huurwoningen achter die nu beschikbaar komen voor woningzoekenden, die de zoveel lagere huren kunnen opbrengen.

De flat is nog moeilijk bereikbaar, maar de wethouder zegde toe, dat de nodige voorlopige voorzieningen zullen worden getroffen. Het bouwwerk is ontworpen door architect ir. Harry Nefkens, die lovend sprak over de samenwerking met de hoofdaannemer Voormolen en met de gemeentelijke diensten. Namens de directie van de Nationale heeft de heer mr. P. Steinz zijn waardering voor de realisatie van het bouwwerk uitgesproken. De bouwgeschiedenis heeft wel lang geduurd. Al in 1957 werden de schetsen gemaakt en ten slotte kon op 29 februari 1960 met het graafwerk worden begonnen. Een maand later ging de eerste paal in de grond. En vandaag is de flat nog niet afgebouwd: de openingsplechtigheid vond plaats in een ruimte met nog kale betonmuren.

Architect Nefkens en de heer Voormolen wezen op de moeilijkheden die vooral de personeelsbezetting veroorzaakt hebben. De aannemer moest Spanjaarden aantrekken; dat heeft bijzonder voldaan.

De fotograaf is Leendert Koote en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt via delpher.nl en rotterdambouwt.nl uit het Vrije Volk van 16 augustus 1963.

[rotterdamvanalles]

De Statenflat aan de Statenweg, ter hoogte van het Bentinckplein, 1963-1970. Op de voorgrond de Bentincklaan.

Uit het Vrije Volk van 16 augustus 1963:

Op tien verdiepingen hoog heeft vanmorgen de waarnemend wethouder voor Openbare Werken van-Rotterdam, de heer R. Langerak, de stadsvlag gehesen op de Statenflat aan het Bentinckplein. De flat heeft zijn eerste huurders ai ontvangen. De overdracht van het imposante, architectonisch fraai en speels uitgevoerde gebouw met tachtig (dure) huurwoningen zeven winkels,’ een kiosk in de hal en 25 garages alsmede zes kantoorruimten en een dienstwoning, had juist plaatsgevonden.

Wethouder Langerak noemde het gebouw voor de stad een aanwinst en tegelijkertijd toch ook voor de volkshuisvesting niet zonder belang. Want de huurders laten goedkopere huurwoningen achter die nu beschikbaar komen voor woningzoekenden, die de zoveel lagere huren kunnen opbrengen.

De flat is nog moeilijk bereikbaar, maar de wethouder zegde toe, dat de nodige voorlopige voorzieningen zullen worden getroffen. Het bouwwerk is ontworpen door architect ir. Harry Nefkens, die lovend sprak over de samenwerking met de hoofdaannemer Voormolen en met de gemeentelijke diensten. Namens de directie van de Nationale heeft de heer mr. P. Steinz zijn waardering voor de realisatie van het bouwwerk uitgesproken. De bouwgeschiedenis heeft wel lang geduurd. Al in 1957 werden de schetsen gemaakt en ten slotte kon op 29 februari 1960 met het graafwerk worden begonnen. Een maand later ging de eerste paal in de grond. En vandaag is de flat nog niet afgebouwd: de openingsplechtigheid vond plaats in een ruimte met nog kale betonmuren.

Architect Nefkens en de heer Voormolen wezen op de moeilijkheden die vooral de personeelsbezetting veroorzaakt hebben. De aannemer moest Spanjaarden aantrekken; dat heeft bijzonder voldaan.

De fotograaf is Leendert Koote en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt via delpher.nl en rotterdambouwt.nl uit het Vrije Volk van 16 augustus 1963.

[jurjenkvanderhoek]

OPWINDENDE TENTOONSTELLING IN MUSEUM GALERIE HEERENVEEN

Het nieuwe Museum Galerie Heerenveen start met een tentoonstelling waarin werk van de initiatiefnemer, zoals hij ook destijds 'zijn' kunsthuis LOOF is begonnen. Was het toen de boom die de aandacht kreeg, de bladeren en het hout. Eenvoudige vormen die krachtig spreken. Nu zit de eenvoud nog steeds in de vorm, maar is de huid grondig bewerkt. Zelfs zo dat er beweging schijnt in stilstand. Deze tekeningen van Age Hartsuiker worden in de oude Pronkkeamer en voormalige Kunstruimte Heerenveen aangevuld met objecten van vormgever Iris Bouwmeester.

Het rumoer in vormen lijkt wel een teveel doorwrochte inspiratie, waarin orde en regelmaat ver te zoeken zijn - maar niets is minder waar. Hartsuiker blijft in zijn ingevingen ordelijk en afgewogen te werk gaan. Age is terug bij zijn wortels waarin hij één blijft met de materie. Er zit niets meer tussen hem en de beeltenis. Met krijt in de vingers maakt hij het werk, er is geen penseel of kwast meer in de weg, geen ruis. Age bouwt het beeld in het platte vlak. Hartsuiker is een beeldhouwer in de tweede dimensie. Schept ruimte op papier. Veelal is de vorm abstract, maar in "it ljocht yn 'e wâlden" wordt de toren een landschap. Een prachtig werk, het hoogtepunt in deze omgeving wat mij betreft. De akker ligt er bewerkt bij, de voren in de aarde bewegen als de scheuren in de schors van de boomstam. Het dak van de toren is het bos van de wouden, het licht straalt tussen de stammen door naar het centrum van de compositie. Ik wil dat bos in, de koelte zoeken.

Hoe beweeglijk hartstochtelijk Hartsuiker zich in deze monumentale werken uit, zo verstild is hij op klein formaat achter glas. Met minimale middelen weet hij zich maximaal uit te drukken.

Hartsuiker toont monumentale werken in zwart krijt op wit papier. Plantaardige gebouwen, belvéderes genoemd, die niet zouden misstaan in de ecokathedraal van Louis le Roy. De torens met goed uitzicht vallen architectonisch gezien wel enigszins uit elkaar. Diverse onderdelen hebben een tegengestelde structuur gekregen. Alsof de natuur meteen al bezit heeft genomen van het bouwwerk door mensenhanden gemaakt. Boomstronken, stammen, zwammen en zwerfstenen schuren tegen elkaar tot de juiste vorm gevonden is. De huidstructuren staan haaks op elkaar waardoor het lijkt of de onderdelen kunstzinnig tegen elkaar geplakt zijn of bedacht voor elkaar langs zweven. De wereld van Hartsuiker is een abstracte werkelijkheid die realistisch aandoet. Ik zou de stapeling van vormen ooit eens ergens zo gezien kunnen hebben in een imaginaire ruimte.

Het ruimtelijk werk van Iris Bouwmeester sluit aan op de zin in de compositie op te willen gaan. Ik wil er in, er deel van uitmaken. De beelding van binnenuit beleven en niet als toeschouwer er bij te staan kijken. De frisheid van de ruimte voelen. Het is alsof Age's werk bij Iris tot leven komt. In Bouwmeester opent Hartsuiker zich, in de ruimte heeft het platte vlak een lichaam. Iris gaat verder waar Age een punt zet. Dat is de beperking van hoogte en breedte, wanneer je de diepte niet in kunt. Althans letterlijk. Figuurlijk gaat ook de tekenaar dieper dan de zichtbare lijn. De ruimtelijke figuren van Bouwmeester schijnen zo uit de werkelijkheid voor het voetlicht te komen. Gevormd door stroming van water en schuring van wind staan de zwammen en anemonen versteend in de ruimte. In waterige pasteltinten of juist fel gekleurd door inwerking van licht en lucht. Bekervormen met holten waar ik binnen kan zweven. Als een vis in het water, mijn adem galmt in rimpels en langs nissen.

In deze opstelling trekken de objecten mij naar zich toe. Ze slokken mijn  blik op en eenmaal binnen houden ze mij vast en komt mijn aandacht er maar lastig weer uit. Deze tentoonstelling biologeert daarom omdat het leven opslokt. Artistiek zijn en kunstzinnig ervaren. Ik kom niet los van dit werk, draag het met me mee. In gedachten. Het is spannend en eng samen. Opwindend en griezelig ineen. Het werk van deze kunstenaars sluit zo nauw samen dat mij de rilling warm over de rug loopt. Het kleurige grauw-zijn van Hartsuiker als voedingsbodem voor de uitbundige vormen van Bouwmeester. Een momentje in de hof van heden, hier en nu. Een goede start in een nieuwe omgeving.

Tentoonstelling tekeningen van Age Hartsuiker en sculpturen van Iris Bouwmeester bij Museum Galerie Heerenveen, Minckelersstraat 11 in Heerenveen. Tot en met 12 juli 2020.