#orchid bo-au

[ask-black-the-enderman-ghost-cat]

*A cat (black's cat shape) is watching Orchid all the time as she was sunbathing when the cat suddenly grinned and jumped into Orchid's face*

( @roleplayingorchids

It's ok if you don't want to rp it's just a free option and I wanted to draw your oc because I like your oc

[everybodyshusband]

@moony-ghoul’s post got me thinking about a farm au where the ghouls live in a big farmhouse in the countryside :3

they grow crops in the fields and have a herd of cows, a herd of sheep up in the nearby hill, horses in the stables and a big ol’ chicken coop. they make their living by selling their milk/butter/eggs to the nearby town and every day dew is up before the sunrise to milk the cows. he and mountain pass each other and share a quiet, sleepy conversation and a kiss when they pass each other on their way to their respective tasks (dew to the barn for the cows, and mountain to the stables to ready the horse and cart for his daily milk run)

aeon has a soft spot for the chickens so rain and cirrus are teaching him how to take proper care of them. he was entirely horrified when he first learnt that he needs to feed the chickens their own eggshells along with their regular pellets and kitchen scraps

aurora has a soft spot for the sheep. she’d stand up on the hill and watch them for hours if she could. she trained the sheep dog herself and everyone calls her “little bo peep” whenever they see her coming back down to the house. sunshine bought her a shepard’s staff as a joke but aurora LOVES it and refuses to visit her sheep without it

since aeon’s taken over the chickens, rain decided the farm needed bees and now he’s got a few hives going. they sit just outside the kitchen windows so whoever’s working in their can open the window and hear the gentle hum of the bees while they cook. cirrus helps rain harvest the honey when it needs it and they both take great pride in the labels they designed. they’re working hard to convince mountain to take some of their jars on his milk cart rounds to see if he can sell some in town

aether’s a horse girlie <3 he grooms them well and makes sure their coats are shiny and pretty and that they’re all healthy enough to be pulling the farm machinery in the fields

sunshine’s self-imposed daily talk is going around the farm making sure everything has water. that includes the animal’s water bowels/troughs and that the collection of houseplants, the vege garden and the fruit orchid. she has a collection of watering cans but her green one with flowers painted on it in her favourite

swiss works the dairy room. he takes the milk from dew in the mornings and keeps some as milk (making sure he’s run it through a milk separator before he bottles it), some he churns for butter and some he sets aside to turn into cream

cumulus loooooves the wheat field <3 if no one knows where she is, the first place they look is there. she finds it calming to stand in between the furrows and watch everything sway in the wind. she’s the one who drives the battered old truck down to the flour mill a few hours away and brings back bags filled with soft flour (she sells most of it, but keeps a few bags for the farm so they can use their own flour in their baking)

speaking of baking and cooking, they all share the responsibilities of the kitchen depending on who’s done what that day but they all have things that they’re the go-to to make it. cumulus and her breads are renowned throughout the land (no seriously, she’s had people come to the farm asking to buy her bread) and she gets so much joy from carving little designs into her sourdough loaves and seeing how they turn out once they’re baked. cirrus is the BEST at making omelettes and she has a special knack for knowing which eggs will have double yolks in them. rain is surprisingly good at barbecuing/grilling and cooks roasts fantastically well with the perfect seasoning and melt-in-the-mouth deliciousness. aether the king of baking will bake so many sweet treats and they’re all soooo tasty and addictive. he’s mastered almost everything but they got a new stand mixer for their kitchen and he has No Idea how to work it so he mixes everything by hand. luckily, aurora knows exactly how it works so sometimes she and aeth will tag-team in the kitchen to make things faster. they also love decorating things together and aurora is fantastic at plating their dinners up so elegantly. aeon can cook curries and rice and that’s IT but no one else can get the rice cooked quite as well as they can, so no one’s really complaining. dew and mountain are the best at cooking warm comfort meals and soups in the winter so if neither of them are busy and someone is in need of a little extra cheering up, they’ll make the person’s favourite comfort meal to keep their spirits up and remind them of how much they’re loved. swiss and pizzas OH MAN. he can do all the fancy spinning tricks with the pizza dough and they always come out of the pizza oven (he and aurora only finished building it a few weeks ago) perfectly cooked through. he loves preparing pizza nights for everyone where he’ll prepare the dough and toppings on the massive kitchen table and let everyone roll their own dough and choose their own toppings before he puts them all in the oven and calls everyone to their meal when it’s ready. sunshine is the queen of soups and salads. she can whip together a soup or a salad out of practically thin air and they’re always so tasty and pair perfectly with whatever else is being made for dinner that night

they all help out with everything (both in the kitchen and with tasks around the farm) especially when it’s time to harvest the fields and it’s all hands on deck to get everything done, but in my mind these are their main tasks/favourite things to do around their little country farm <3

[digitalagepulao]

Sun clan AU character directory

[this directory will be edited and updated as time goes on and the story progresses]

THE ELDERS: older generation, live on the deeper chambers of the Shuilian Mansion and enjoy the respect and honors by all the beings in Huaguoshan.

An-kong Tudigong (Grandpa Earth God)

Earth God of Huaguoshan, appears mostly as a moss-green furred orangutan but has many forms. Reclusive and reticent, but loves dearly all the beings living on his mountain. Adoptive father of Wukong.

A-ma Longan (Grandma Dragon-Eye)

Matriarch of a monkey troop, Francois Langur. Dry yet caring, often serves as a protector of the monkeys of the mountain and a middleman between spirits and mortal creatures. Her duties were mostly taken over by Wukong after he became king. Adoptive mother of Wukong.

I-bo Lanye (Auntie Orchid-leaves)

Granddaughter of Longan, and second in command, Silvery Lutung. Fond and overbearing, takes care of the troop whenever Longan leaves to maintain the peace. Biological mother of Jinju.

Shandanmao (Coral lily cat), also called Au-bo Shanhu (Stepmom Coral)

An asian golden cat who once attempted to eat Longan, and was made to atone for her attack on the mountain's Tudipo by serving as her bodyguard.

Wukong, also called Shihou (Stone Monkey) and Xiaoshi (Little pebble)

King of Huaguoshan. Rules over several troops that live on the mountain and shelter in the Water-Curtain Cave, and helps to keep the peace and balance among the creatures and demons.

THE FOUR STALWART MARSHALS: The Monkey King's trusted second-in-commands in the kingdom's hierarchy, and Wukong's closest confidants.

Liu Jinju (Golden-Orange)

Ma Yuehua (Moon-Flower)

Ba Hongteng (Red-vine)

Beng Maqaw (Mountain-pepper)

THE GOLDEN CAPTAINS: Trusted soldiers directly under the command of the Stalwart Marshals, but especially under Jinju/Marshal Liu

Songzhen (Pine-needles)

Second-oldest of the group, a laidback Ebony Javan Langur.

Suanguo (Sour-fruit)

The youngest and grumpiest of the bunch, a red-shanked douc.

EXTENDED FAMILY: Members of the sworn brothers' kingdoms who end up joining Huaguoshan in some manner.

Erwangzi Xiangjing (Second Prince Fine-Fragrance), also known as Prince Rougui (Cinnamon)

Wukong's mate and trusted friend, Cat Ba langur. One of the rescued monkeys from the Monstrous King of Havoc's lair, trusted advisor and cousin-in-law of Yurong Wang (Golden Snub-nosed Monkey King). Charming, eloquent and wise, but wears his heart right on his sleeve. After the two kings build an alliance, Xiangjing and Wukong become quite fond of each other, and after some failed courting attempts, Wukong accepts Xiangjing's affections.

Rinrin, also called Xiaohuo (Little fire)

Ranked sentry and scout, Rhesus Macaque demon. Once part of Niu Mowang's kingdom, she sought to earn further rank and merit by learning exorcism techniques to dispel minor demons who'd dwell on the edges of the mountains. She became emotionally attached to a human demon hunter, and when she left the mountain in shame, said human followed her. She earned the friendship of Wukong swiftly, which also earned her a spot in his court despite displeasing the Bull Demon.

Xiaojie Duan

Skilled demon hunter, human. While she's accomplished in exorcising and conquering demons and spirits, her true goal was to find someone she loved to settle down and raise a family with. What luck, that said person turned out to be a demon monkey in disguise! Not one to back down from her affections, she followed after Rinrin and together they settled in Huaguoshan.

THE SEVEN PRINCELINGS: Wukong's children by order of age.

Wumiao (Witch-sprout)

Adopted first daughter, fairy crane demon. Eternally youthful and ethereally beautiful lady. Often bears a feathered fan in her hand and a pinewood sword at her waist. Gentle and demure, adores her father and siblings. Head priestess of the Huaguoshan Daoist temple, and protectress of the Heavenly gate there.

Bailian (White-face)

The largest of the quintuplets, Bailian has snow-white pale skin no matter the season or weather, and fur like clouds at dusk. Despite being the firstborn son and the only one able to walk on clouds and water, Bailian has frail health and a sickly disposition, and thus seldom interacts with the world at large. His father and siblings tend to be overprotective due to this, much to his dismay.

Liangwei (Two-tails)

The second daughter, Liangwei has a head of golden fur and two prehensile tails. She has a cunning mind and a sharp tongue, always quick to reply and twist people into knots with her words. She enjoys entertaining guests and kindred with masterful poetry and rhymes, as much as others enjoy hearing her. Her eyesight is quite poor, and she often relies on Sanyan and her tails to help her find her way around.

Sanyan (Three-eyes)

Second-born son, with a somber and dry temperament. Though his appearance seems at first not to stand out against his more visibly magical siblings, Sanyan possesses a third eye often hidden in his fur when closed. It can see the true nature of all things, though what he knows he seldom shares. Sanyan is selectively mute, and communicates through sign language or by borrowing Liangwei's sharp tongue when she's around.

Shuashua (Playful):

Third son among the five, and by far the most energetic. Most well known as a never-still blur, Shuashua is nimble and covered in colorful stripes of fur and has a snub nose. He's known for never sleeping or ever seeming to rest at all, and spending most of his time with some activity or another. Not the sharpest tool in shed, but his bright and hard-working disposition more than makes up for it.

Si'er (Four-ears)

Third daughter, and by all measures the runt of the quintuplets. She has a calm and sweet disposition, but her particularity of having four calf-like ears and sensitive hearing often tends to put off the others of her family and kingdom. Reincarnation of [redacted], aware of past life. Deeply devoted daughter and sister, tries her best to right the wrongs of the past. Has terrible tinnitus and migraines that turns her physically monstruous. Keeper of the sealed temple of [redacted].

Danxia (Cinnabar Cloud)

Adopted fourth son, human. An orphan left in Wumiao's temple. Despite growing up surrounded by demons, immortals, and fairies, the boy had no contempt for his peers, instead striving to learn as much as he could to keep up with his siblings.

THE KING'S DISCIPLES: newcomers to Huaguoshan after the fire, brought in thanks to the pilgrimage west.

Xiaoyu (little fish), Congcong (verdant), Jiazao (hearth)

Three female macaques Wukong rescued from being stable monkeys, and have stuck to the group to cater to the artifacts and run minor errands. Trained in combat by Wukong, and later joined the mountain kingdom as warrior nuns and established a Buddhist temple.

[iamscoby]

Wip Wednesday with no rules?

Yes, please, thank you @veradragonjedi ! This initiative was just what I needed to progress a bit with my new nitearmor fic. Maybe you can guess which AU this is heading to:

“How do you feel, boss?” Koska leaned casually on the orchid table and lifted her glass so that the champagne drops falling from its foot wetted the roots of the closest orchid.

“Sore as fuck.” Bo-Katan’s hand found her own thigh through the jeans fabric of her bib overalls - the thigh that currently felt more like freshly burned stone. She had not even made it down from her apartment to the shop this morning without turning and descending the stairs backwards. Despite the lingering pain, though, a satisfied smile of accomplishment crept back on her lips, and she said, truthfully: “But it was worth it.”

Axe grinned and bumped her shoulder with his fist, keeping his arm carefully up to avoid knocking the tulip vases next to them. “Good to hear that. So, where are you going to get your tattoo?”

“Tattoo?” Bo-Katan blinked in confusion.

“Don’t all first-time ultra marathoners get tattoos? As a permanent badge of honor?”

( Maybe you'll also like this @positivityjediprince )

[orchid-151]

hey Jay! Heard you are in a relationship now! tell us about them if you can. :D

(for the Illager Hunter AU only/ Non-cannon to BO-AU)

"Well, what can I say... I've seen her a couple of times before but I always thought she had someone... I would think she had some Illager man waiting for her... But when Orchid brought her to help her self esteem, well... I wanted to make her happy... I at least wanted her to know how I felt... When she told me she felt the same... I just... *Sigh* I just want her to be happy...."

[roleplayingorchids]

✨🌝Rules and RP list🌚✨

I will post starter calls, reply to those to get a starter... I will inform y'all when I will accept ask starters.

If you make me a starter, it will be answered here... If I accidentally post it to one of my other two accounts, I will repost it here.

I do my best to keep track of all RP's by saving in drafts and then posting when I am done... So ask after a few days if you are worried and I will reply ASAP...

It takes time because I am also working on a main comic (and life) so like with the rule above, I will let you know what happened...

Please be specific for which character you want to interact with from the list below 👇 (under read more for space purposes)...

(I have not been keeping up with this pinned post 😓)

Orchid

Smith

Jay

Mason

Yumi (BO-AU)

Archie (BO-AU)

Karl (BO-AU)

Valorie (BO-AU)

Syrus/Father Syrus

Betty

Jenny

Mathew

George

Active RP's

RP prompts

Open RP starters

(Spiritober Event)

Alexander

Theodore

Mathew and Jenny

George

Betty

Father Syrus

[pronounsmegamix]

Hi! Can I request some cute food or nature themed pronouns? Also, if it's not too much trouble, masc and fem pronouns that aren't the usual she/he/they? Thank you in advance, you're amazing!

- mattie

HI! Of course!!

food:

ber / berry / berrys / berryself

app / apple / apples / apples / appleself

cand / candied / candys / candiedself

egg / eggs / eggself

ci / cin / cinns / cinnaself

choc / choco / chocs / chocos / chocoself

cake / roll / rolls / cakerollself

bak / lav / baklavas / baklavself

mint / mints / mintself

nature:

bo / bor / eals / ealis / borealiself

mi / mist / mists / mistself

fe / fer / ferns / fernself

cat / cattail / cats / cattails / cattailself

au / autumn / autumns / autumnself

or / orchid / orchids / orchidself

brook / brooks / brookself

fau / faun / faunas / faunaself

bi / bio / bios / bioself

masc:

hie / hiem / hies / hiemself

hy / hym / hys / hymself

cie / cim / cies / cimself

vy / vym / vys / vymself

ne / nim / nis / nimself

ze / zim / zis / zimself

de / diz / dizs / dizself

fem:

shy / hyr / hyrs / hyrself

the / ther / thers / therself

mae / maer / maers / maerself

hy / hyr / hyrs / hyrself

gra / graer / graers / graerself

vie / ver / vers / verself

se / ser / sers / serself

xie / xier / xiers / xierself

You can also find more masc pronouns here and fem pronouns here! I hope you enjoy these! Have a great day! :D

[orange-dreamzer]

ask are always open✨

Hi! My name is Orange. Welcome to the long unintentionally longer Masterpost than I had originally planned.

Fallen Stars Blog

Ship kids:

( they/them * she/her * he/him * it/its * other )

• Ataraxia & Onism(Lambent)(paused)

•/• Caramel and Latte post (Latte birthday ; )

• Xtitch ref art // Xtitch complete ref (fanart: x x )

•/•• Fauxe & Beige: design ; facts

• Contra & Køn: design ; facts

•• Silkie Frukt: design ; facts

• Hēi Kāfēi: design ; facts

• Chūnyào: design ; facts

• Chrono: design

• Sleep: design

Herzblatt(paused)

Theater(paused)

Lullaby(paused)

••/• Cranberry and Moonstone

• Nisha: design

• Destiny: design

•• Lav'u(paused)

• Loura

• Louve

••/•• Laya & Bea: design

•• Selena Halia: design

• Morning Glory: design

Argan(working...)

Marcel

Avid

„Ly“

•• Glenn Creaser Star: design

••• Lily Comora Berry: design

• Jambiya Moonwalker ‘Fwabas(paused)

• Butterfly: design

• Meridix: design ; facts

• Ruby: design ; facts

[Key Moment ?]

• Elisiam: design

•• Kusa: design

Blossom(paused)

Iris & Valentine: design

Vim(working…)

Moira(working…)

••• Blossom(paused)

• Moth(paused)

• Akino: design ( x )

• Sunniva: design

• Soleil: design

• Kiran(paused)

• Laoise

• Nereida

•• Merielle

• Amadrya

• Leora(paused)

• Amaya

• Lyla

• Minuit

•• Anatoly(paused)

Straeberry(working..)

• Lilac(paused)

• Nellie(paused)

•• Neptune: design

••• Ice: design

•••• Mime: design (aesthetic)

Elision(paused)

• Shinkai(paused)

• Poppy(paused)

• Akira: design

•• Moonbow: design

Bow(paused)

Bloodmoon(paused)

Orchid(paused)

• Oizys: design ; facts1

•• Pluto-Elea: design ; facts

‘Lynn(paused)

Rem(paused)

SSP pony baby

2

3

••• Seenu: design ; facts

• Mondrien(paused)

•• Ainyx(paused)

• Xtefano(paused)

in-between

• —==ΞΞΞ☆ (working…)

energy beings (fanon) (working…)

Other:

/

Mint Mirage; design ( x )

HB Self Insert: design

Vanilla: design

Kitsunara: design

Splatoon oc(?)

Selkath: design

Myconid: design

Alicia & Faith: design

Shoku(paused)

Envy: design ( x )

Prism: design

Sugar Bun(working…) ( x )

Choco Bun: design

Aquamarine & Bloodstone(+Fusion): design ; facts

Tea Bun(Pukka family): design ; facts

Dark Cream translations

Mushroom AU infos

Fairytale Au(working…) ( x )

Bean AU: x x x ( x )

Reborn AU: Ash ; Lola ; Kyle ; Alya ; Niko ; Bo ; Ashley ; Nina

Calming masterpost

My family and Madrigal family Crossover (Welcome,) // The "ages" of us all

Advice

Tag Tag Tag Tag

Shattered Dream Angst Wip Idea

Neo-Dreamtale(human)

Sailor Moon Crossover: x

Zodiac au

Teasers: Killer

Designs:

…:

Selkie/Mythical au (working)

Bean au (working)

Itty Kiddy ‚AU’ (working)

The Plates and Drinks are Taking Over au (working)

BNPOW concept art(and more)

Ideas of other aus: x

blinkie by n-noisemaster

[underthewingsofthblackeagle]

Foto: Panorama Helsinki / Finland - Dom und Parlamentsplatz (by   tap5a)

“We only do this for Fergus!” is a short Outlander Fan Fiction story and my contribution to the Outlander Prompt Exchange (Prompt 3: Fake Relationship AU: Jamie Fraser wants to formally adopt his foster son Fergus, but his application will probably not be approved… unless he is married and/or in a committed relationship. Enter one Claire Elizabeth Beauchamp (Randall?) to this story) @outlanderpromptexchange​

Chapter 2: ​Je suis prest!

        "Once again the anger about Frank rose in Claire's heart, but before she could think about him any further, a familiar voice tore it from her thoughts.

        It was the voice of Dr. Ned Gowan. The company’s lawyer stood between the open wings of the large door and invited her to come in. Claire stood up in surprise. She was the last of the women who had arrived and now she was the first to be invited in. The other women also looked at her in irritation.

        Then she entered an elongated rectangular room whose furnishings also bore all the hallmarks of the neo-Renaissance style. In front of a large wall of shelves with countless books, stood a massive desk made of dark wood. On it were several telephones and monitors, a keyboard, files, books and - to Claire's surprise - a large, dark red orchid. A large muscular man with bright red hair that turned into curls at the neck and at his temples sat at this desk and signed some papers. When she came a little closer, the man stood up, came up to her and held out his hand.

        "Welcome to 'Fraser & Son International', Mrs. Beauchamp. I'm James Fraser," said the giant, who reminded Claire more of a Viking warrior fallen out of time than the CEO of an international company. She knew that he was 37 years old and estimated that he measured at least 1.90 meters (if not more).

        Fraser's handshake was firm and warm, but not hard or uncomfortable. His voice sounded soft and melodic. He spoke softly. Claire needed a moment before she could answer, so much so that she was surprised by the discrepancy between the man's height and his appearance. Later, she would describe her first impression of James Fraser as that of a gentle giant.

        "Claire ... Elisabeth Beauchamp. Pleased to meet you, Dr. Fraser," she replied, looking into his bright blue eyes. Now she also saw that she had a 3-day beard around his mouth and cheeks. The color of the beard seemed a little lighter to her than the color of his hair.

        Fraser pointed to the left:

        "Please follow me."

        Directly to the right of the office was a somewhat smaller room, which was entered through a door in the style of a Japanese Shoji. Opposite the entrance, a wall-high panoramic window attracted Claire's interest. Through this window one could see directly onto the Gendarmenmarkt and the French Cathedral. In the light-flooded room, two light leather sofas faced each other, separated only by a coffee table. Fraser asked Claire to sit on one of the sofas, he and the lawyer sat down on the other.  

        Dr. Gowan spoke first:

        "Mrs. Beauchamp, before we discuss your possible employment, we must ask you to sign this document."

        He handed her a piece of paper with several narrow lines written on it. Claire took it and began to read. It was a confidentiality agreement. Under threat of a 250,000 Euro fine, the signatory, obviously meaning her, agreed to keep quiet about everything that was discussed between her, James Fraser and his lawyer.

        Claire looked at Dr. Gowan in surprise.

        "You must understand, Mrs. Beauchamp," said the lawyer, "that Mr. Fraser is not just anyone, but the CEO of an international company.

        "I understand," she replied quietly, then took the pen that Dr. Gowan handed her and signed the paper.

        "Thank you, Mrs. Beauchamp," the lawyer said, "this copy is for you.”

        Claire saw how Fraser pressed a button on his smartphone. Shortly afterwards, Mrs. Fitz-Gibbons appeared and brought tea and cookies. When she had left the room again and everyone had been provided with tea, James Fraser sat back and explained to Claire which job he was offering her. He told her that he had a foster son named Fergus and that he was looking for someone who could permanent take care of him. For twenty minutes, the businessman talked about his son and the qualifications that a caregiver would need. With each of these minutes, Claire became more aware that she had the best chance of getting this job. But did she really want it? The salary was fantastic and Fraser seemed a serious, friendly person. But what if the child did not like her? And did she really want to take care of just one child for years? Did she really want to spend all her time in that man's house for years? These thoughts frightened her a little, but then there was the prospect of significantly reducing her financial burden of this job. Claire decided inwardly to at least try. And if things didn't go well, well, the German healthcare system was constantly looking for new employees. Just recently, the German Minister of Health returned from a trip to Mexico, where he had recruited nurses and male nurses. She would find a new job at any time. She was sure of that. So she had a safety net and wouldn't fall into a bottomless pit if she had to give up her job with Fraser. Claire knew that and that reassured her a bit.

        Fraser had finished his explanations and asked her directly:

        "What do you think, Mrs. Beauchamp? Would you be willing to take that position?"

        "In principle, yes..."

        "But?" asked Fraser in surprise.

        "Well, it's not my decision alone. What if your son doesn't like me?"

        "We might as well test that. Would you like to come to our house to get to know Fergus? You could have lunch with us afterwards?"

        "Y-e-s, ... of course.”

        "Right," said Fraser, again pressing a button on his smartphone. When Mrs. Fitz-Gibbons appeared, to Claire's great surprise, he ordered her to send the other waiting women home. They would be contacted if the company still needed them. She was also to call his housekeeper and tell her that he would bring two guests for lunch. Claire became almost dizzy from the speed at which this conversation developed. But now she could no longer escape the pull that the whole thing was exerting on her.

"Mercedes Maybach S 600 Pullman" Photo: BMK Wikimedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1130176

        Together with Dr. Gowan, they left the room through another door and then entered a secure elevator that took them directly to an underground parking garage. There Fraser's chauffeur was already waiting next to a black Mercedes Maybach S 600 Pullman and opened the doors of the limousine for the arriving guests. The lawyer and Claire sat down in the back, Fraser took a seat next to the driver. Shortly afterwards they found themselves in the thick traffic of the German capital. The drive went through Charlottenburg, then along the river Havel. Afterwards they drove through Steglitz-Zehlendorf, along the Western Düppelner Forst and over the Glienicke Bridge, which became famous worldwide through Steven Spielberg's film "Bridge of Spies". With this they had reached the city of Potsdam and ten minutes later they stopped in front of a clinkered multi-apartment building. Claire estimated that it had been built around the beginning of the 1930s. Fraser went ahead and led them into the house. A lady, who Claire estimated to be in her mid-forties, approached them in the entrance hall. Fraser introduced her as Mrs. Curtius and explained that she, along with her husband, was responsible for the management of the house.

        "I would now like to show you the apartment that we are providing. If you'll follow me, please."

        Claire nodded, and Fraser led her to an elevator that took her up to the top floor in a few moments. A few more steps brought them to a small hallway and from there to a kitchen-living room. Another living area followed, separated from the first by a large panoramic window. Claire was magically drawn to the view.

        "Oh! You can see all the way across the Jungfernsee!"

“View above river Havel/ lake Jungfernsee to the Saviour’s Church at the port of Sacrow“ by  Lienhard Schulz  CC BY-SA 3.0,  via WikiMediaCommons https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=358200

        Fraser smiled. Then he led her a few steps further. They now came into another small hallway and from there they went right into the bathroom and left into the bedroom. All rooms were modern and bright.

        "Do you like it? Could you imagine living here?"

        When Claire didn't answer right away, Fraser added:

        "Of course, you could furnish the apartment to your liking. You can bring your own furniture, or we can have it redecorate it for you."

        "Thank you. I like it very much. But I think we should wait and see how your son reacts to me first."

        "Yes, of course," Fraser relented, "then I want you to meet him right away."

        They drove back to the second floor, where Fraser Claire led Claire through the living room into the conservatory and from there to the large terrace facing east. A spiral staircase led into the garden from its left side:

        "I had the garden redecorated several years ago. In Potsdam there used to be a long winegrowing tradition and so there are still many terraced areas here".

        They walked across a lawn and then came to a circled flowerbed that was full of different types of roses. Claire estimated its diameter to be several meters. There were two paths around the circle, one to the south and one to the north. Fraser and Claire entered the second path, which in turn led them to a larger lawn and from there to a tree-lined corner of the garden. There was a small pavilion with several sunbeds and a table. Behind the pavilion one could see a swimming pool that was covered with a wooden boarding. On one of the sundbeds, which reminded Claire more of couches, lay a small boy with dark, curly hair, completely absorbed in a book.

        "Fergus!" Fraser shouted and the boy was slightly startled.

        "Papa!"

        The book almost flew to one side, the boy jumped up and ran towards Fraser. He welcomed him with open arms, picked him up from the ground and pressed him warmly to himself.

        "Papa," the boy asked, while Fraser carried him back to the sunbeds, "why are you home so early?

        "Because I want you to meet someone."

        Fraser sat down on one of the beds with Fergus, and told Claire to sit down, too. Warmly he pressed Fergus once more to him, then he pointed at Claire and said:

        "We talked about hiring someone to help you when you start school now. Someone to be here with you while I have to work or when I have to go on a business trip.”

        The little curly head nodded.

        "I want you to meet Mrs. Beauchamp. She speaks German, English and - you will be especially pleased to hear that - French as well."

        The boy's face began to radiate.

        "Mrs. Beauchamp has come here today so that you can talk to each other. And if you wish, and if Mrs. Beauchamp wishes, she could start working for us."

        Fraser gave Fergus a light nudge on the back.

        The boy stood up, walked over to Claire and politely reached out his hand to her.

        "Good day, Mrs. Beauchamp."

        "Good day, Fergus. Would you like to sit next to me?"

        The boy nodded, then sat down.

        Fraser watched with delight how Fergus looked at Claire. Obviously, his son was as impressed by the young woman's natural beauty as he was.

        "Well, I'll leave you to it, then. Is there anything else you want me to have brought? Tea for you Claire and hot chocolate for you, Fergus?"

        Both nodded. Fraser rose and slowly walked back to the house. All he could think of was that all he wanted was for Claire and Fergus to get along well  and for her to take the job. But why wouldn't that happen? The morning had already made a small miracle come true. Claire had shown up for the interview and she had shown her willingness to take the job. Why shouldn't another small miracle happen? From the moment he first saw Claire's photo on her application, he could only think of other things with difficulty. In every spare minute she had dominated his thoughts. He had made all sorts of inquiries about her and there was nothing he wanted more than to get to know her better.

        Back at the house, he asked Mrs. Curtius to bring tea and hot chocolate to the pavilion. When the housekeeper returned half an hour later, she had to tell him how she had found Claire and Fergus.

        "They sit next to each other on the chaise longue and talk intensively - in French. I did not understand much of it. Fergus seems enthusiastic. He talks without interruption and gestures while doing so, just like when he talks to you. He almost knocked over the cup of hot chocolate."

        "Thank you."

        Fraser smiled. Then he went into the dining room where Ned Gowan was waiting for him.

"Potsdam - Shingle House" by Giorgio Michele - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3492265

        An hour later Mrs. Curtius came and began setting the dining table. Fraser got up and wanted to go to the pavilion to get Claire and Fergus. But as he stepped out onto the terrace, he heard Fergus scream with enthusiasm. Then he saw the reason for it. Together with Claire, who had obviously taken off her pumps and was now walking around in stockings, the boy chased after a soccer and shot it into an imaginary goal by the garden fence. As if from one mouth, they shouted "Tooor!" and hopped around each other. Fraser could hardly stop laughing, and Ned Gowan, who had followed him onto the terrace, also began to laugh.

        "You were right, Jamie. She's the one for Fergus."

        Shortly afterwards, the two soccer players, Claire now back in pumps, also entered the terrace.

        "Papa, Claire can play soccer and knows the rules," the boy reported enthusiastically.

        "Fergus! That means: Mrs. Beauchamp. Please! Behave!" Fraser admonished his son.

        "No, no, I allowed him to call me Claire. That's all right."

        Claire smiled. Fergus and she had obviously found a connection.

        "Well," said Fraser, and the surprise was clearly audible in his tone, "then we can have lunch.”

        After lunch, Fraser took Fergus to bed for a nap. Claire had to accompany them at Fergus' insistence. But she was happy to do so. Instead of his father, the boy asked her to read to him from the "Encyclopedia of Dinosaurs and Primeval Animals". While she did so, she let her eyes wander through the room again and again. She was surprised how lovingly it was furnished. Fergus' bed was made in the style of a pirate's bunk, the walls decorated with pictures of pirates and dinosaurs. Everything was bright and friendly, only the carpet was in a deep dark blue.

        "He wanted such a carpet. This is supposed to be the sea his ship sails on," Fraser explained to her when they later returned to the second floor. They sat down with Ned Gowan, who had been waiting for them in the dining room. There were a number of documents on the dining table and Claire was aware that she had to make a decision. But after meeting Fergus and being taken to her heart by him, the decision was easy.

         "Are you ready to accept the position I am offering you?"

         "Yes, I am. I look forward to taking care of Fergus."

         "I'm glad," replied Fraser, and Claire was surprised to discover that the businessman seemed genuinely relieved.

        Together with her, the company’s lawyer then went through the employment contract. Everything seemed to comply with the legal requirements, which she knew from her previous contracts. But then they came to a point that startled Claire:

        "But ... I can't ... start on Monday! I have to give notice at the Charité and I have a period of notice!”

        "Don't worry about that," said Fraser, in the calm manner she was already used to from him, "I know the director of your clinic well, he will certainly agree to your change. I will call him tonight and discuss everything with him."

        "If that's possible..."

        Claire was amazed, but assumed that a man with as much influence as Fraser could correctly assess the situation.

        "We would then send a moving service tomorrow to move your furniture."

        "It's all very quick..."

        Claire sighed.

        "Is it going too fast?"

        Fraser looked at her somewhat anxiously.

        "It's all really happening very quickly, but... now that I've met Fergus, I'm looking forward to being there for him."

        Claire didn't mention that during the conversation with Fergus she had sensed how much the boy longed for someone who would be there for him during the many hours his father was absent. He had told her that Mr. and Mrs. Curtius were very friendly, but that they had little time for him, since they had other duties to perform. Much of what Fergus had told her had reminded her of her own time as an orphan. Uncle Lambert had brought her up with a lot of love and spent every spare minute with her. And yet, somehow she had always been missing something. A mother? She was not sure. She didn't think she could be a mother substitute for Fergus. And given that her time in this household was certainly limited, she didn't want to take on that role either. But the boy had touched her heart, and if she could give him a sense of security by being a good, trusted friend to him, then that would make her happy. She was sure of that.

        Claire picked up the pen that Ned Gowan had handed her with the employment contract and signed it.

        Fraser smiled, then pressed a button on his smartphone. Claire thought that she would get used to that. Shortly afterwards, Mrs. Curtius appeared with a trolley carrying three champagne bowls and an ice bucket with a bottle of "Moet et Chandon".

“Champagner” by  Myriams-Fotos

        "Let's toast to a good future together," said Fraser as he filled the glasses and handed them over to Claire and the lawyer. They toasted and drank. Claire had assumed that the meeting was now over, but to her surprise Fraser then said

        "Mrs. Beauchamp, we have another ... very ... delicate matter to talk about."

        "And what is that?" she asked in surprise.

        Now Dr. Gowan intervened again:

        "As Mr. Fraser explained to you, Fergus is his foster son. A year ago, Mr. Fraser visited his Uncle Jared in Paris and when he went for a walk one evening, he found the child asleep near a bridge. No one knows what happened to his parents. It is known that both were drug addicts. They disappeared years ago. The authorities assume that they are either in Asia or dead. The child grew up in the care of his grandmother and when she died he was taken to an orphanage. But the boy could not stand it there. He fled from the place and began to make a living by begging and ... well, petty theft ... Mr. Fraser found him and promised him that he would give him a good home. He was lucky in the courts in Paris and was able to win the guardianship. But he wants to adopt Fergus as his son. But that is almost impossible for a single man in this country, even if he has as much money and influence as Mr. Fraser".

        Gowan had stressed the word "single" and a dark premonition was rising in Claire's mind.

        "And...what...does...this...have...to do with...me?" she asked cautiously.

        "We would like to offer you another, very well-paid job."

        Claire looked at Fraser and Gowan, but remained silent, so the lawyer continued:

        "We are asking you to become, for three years, only pro forma the ... how shall I put it, Mr Fraser's girlfriend or fiancée. Only pro forma. For each of these years we will pay you 250,000 Euros plus a final payment of another 250,000 Euros. We will transfer the amounts to an account at a bank of your choice - wherever you want".

        "And ... what do you expect me to do for it?" asked Claire, shocked and completely out of breath.

        Once again, the lawyer took the floor:

        "First of all, of course, we expect you to abide by our confidentiality agreement. Then we ask you to accompany Mr. Fraser to official occasions and that you behave like a girlfriend or fiancée to outsiders ... well ...".

        "But ... am I not making myself liable to prosecution?" Claire asked uncertainly.

        "We're not asking you to say anything untrue. Something completely different would be a fictitious marriage. And as for money, who can stop Mr. Fraser from giving money to his girlfriend or fiancée? You should pay the gift tax, though."    

        Again, Claire was silent. Then she saw Fraser reach into the right pocket of his jacket and pull out a small box covered with black velvet. He opened it and pushed it over to Claire. Visible was a ring of white gold formed from chased thistles. The flowers of these thistles were made of cut amethysts. Carefully Claire took the ring out of its packaging to look at it.

        "It is beautiful," she then whispered.

        "The thistle is the national flower of Scotland, the country of origin of my family," Fraser explained. Then he was silent for a moment.

        "Would you wear this ring for three years, Mrs. Beauchamp? You would be a great help to Fergus and me."

        A thousand thoughts went through Claire's mind. But then she decided immediately. She handed the ring to Fraser and then held out her left hand to him. Fraser smiled, put the ring on her finger and pulled her hand toward him. He ended the ceremony with a kiss on the hand that came as a complete surprise to her.

        "Thank you, Mrs. Beauchamp, when this is all over, Fergus and I will be forever in your debt.”

        Claire blushed.

        "I still can't believe all this," she then said softly.

        Even Ned Gowan had to smile.

        "Believe me, Mrs. Beauchamp, we are no different. This morning you came to the company hoping to get a job. Within ...," Gowan looked at his watch, "six hours you have seen your new apartment, got to know the subject of your future work, signed your employment contract and got engaged. And in three years, Mrs. Beauchamp, you will walk out of the door of this house a twofold millionaire.”

        Suddenly there was a knock at the door. Fraser shouted:

        "Yes, please."

        and Mrs. Curtius came in.

        "May I serve the tea?"

        "Yes, thank you. Is Fergus up yet?"

        "Yes, he's in the kitchen, painting.

        "Please send him in," Fraser asked.

        It didn't take a minute, and Fergus came in, holding a large sheet of Din-A-4 in one hand.

        "This is for you, Claire," he said, beaming with joy, and handed her the picture of a dangerously green-looking Tyrannosaurus Rex.

        "Oh, thanks Fergus!"

        She pulled the boy towards her and gave him a hearty hug.

        "Fergus, will you come and see me for a moment?" Fraser asked.

        The boy climbed onto Fraser's lap.

        "I have some very good news for you," Fraser began, but didn't get any further.

        "Mrs. Claire is staying with us?"

        Fraser could only say "Yes," and then the boy was already on his way back to Claire. He climbed onto her lap and pressed little kisses on both her cheeks.

        "Fergus!"

        "It's all right," Claire repulsed. She pressed the boy warmly against her and had to control herself immensely to keep from crying. How long had it been since she last met a person with such honest love? At that moment, Claire was sure she had made the right decision.

"Dinner" by JillWellington  

        They had dinner together, then Ned Gowan said goodbye. Fraser and Claire put Fergus to bed and of course Claire had to read from the "Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Animals" again. When the boy had fallen asleep, they sneaked quietly out of his room. Then they took the elevator that brought them to the garage where the driver with the limousine was already waiting for them. Fraser sat with Claire in the back seat and on the drive to her apartment at the nursing home they reflected on the day.

        "Tomorrow morning at 10:00 a.m. the moving company will come and take care of everything. I look forward to welcoming you then, Mrs. Beauchamp," Fraser said as they arrived in front of the Charité nursing home.

        "Claire, please call me Claire," she replied.

        "All right, Claire. I'm James, to my friends, Jamie," Fraser said, reaching out his hand to her. She took his hand, but somehow it seemed quite natural for them to hug briefly.

        "Good night, Jamie."

        "Good night, Claire."

         While a completely irritated Claire walked down the path to her apartment and wondered if she had made the biggest mistake of her life, a very cheerful James Fraser had himself driven in his limousine towards the Pfingstberg in Potsdam - feeling verry luckey, verry blessed.

[witchhakuba]

I just realized I never made a Triple R Au explanation post

The triple r au aka the reason i keep taggin cats with saguru/shiho/akemi

it's called triple r bc it's the randomized role reversal au

meaning i just entered a bunch of names and roles into a randomized and ran w it

there's no complete fic it's all just vignettes BUT there is a plot

one part follows heiji, akako, saguru, and the miyanos as they both lay low from the BO and use a combo of magic (saguru+ the miyanos) and science (akako) to reverse the APTX heiji took

part 2 follows detective kaito™ as he tracks down kaitou sapphire (aoko) and her assistant (ran) while also investigating the BO and their connections to pandora

part 2 2 electric boogaloo has aoko ran and chikage using the sapphire persona to find pandora

part 2 3 empire strikes back has ran avoiding answering pro soccer player shinichis questions about where she goes every few weeks

actual part 3 follows masumi and kazuha as they track heiji and akako to finish the both of them off (very angsty)

kaito doesn't know his dad was KID but aoko found out on accident

saguru, shiho, and akemi can all turn into cats like traditional witches: saguru turns in a white european shorthair/japanese bobtail mix, shiho turns into a grey british shorthair, akemi turns into a black mandalay

rans code name is orchid

kazuhas code name is rosé

masumis code name is madeira

kaito is pretty oblivious to sagurus magic even if it's blatantly happening in front of him

this is my oldest au by far so feel free to ask me about details ;3c

[sehnsuchtsorte2020]

Sehnsuchtsort:

Huế (Vietnam)

16° 28′ 0″ N, 107° 35′ 0″

Zusammen mit den Musikern Khac Hung und Min & Erik hat das vietnamesische Gesundheitsinstitut die inoffizielle Hymne der Corona-Pandemie geschaffen. Das Video "Neidisches Coronavirus" mahnt zur Wachsamkeit und gibt Hygienetipps. Es ist so populär, dass Jugendliche z.B. auf der Plattform TikTok Videos einstellen, auf denen sie zur Melodie tanzen.

Das hätte den vietnamesischen Kaisern sicher gefallen, die von 1802 bis 1945 in Huế residierten. Wir kamen von Hanoi in die alte Kaiserstadt und residierten selbst in der Honeymoon Suite des Orchid Hotels. Morgens gab es leckere Pho Bo und eine Bedienung, die meiner Begleiterin so indiskrete Fragen zur vermeintlichen Hochzeitsreise stellte, dass diese rot anlief.

Wir waren hier, um die alte Kaiserzitadelle zu besichtigen. Sie war nur den Kaisern selbst vorbehalten und wurde nach dem Vorbild der verbotenen Stadt in Peking errichtet. Am Abend aßen wir im Xuan Trang auf der Terrasse im first floor zu Abend. Die beiden jungen Bedienungen waren freundlich, das Essen lecker. Wir beschlossen, wiederzukommen.

Am nächsten Tag fuhren wir mit einem Boot auf dem Parfümfluss zu den buddhistischen Tempeln wie der Thien Mu Pagode und zu den Kaisergräbern. Es regnete immer mal wieder. Kein Wunder: Huế, was soviel wie "Harmonie" bedeutet, gilt auch als das Regenloch Vietnams. Wir waren kaum aus dem Boot gestiegen und auf dem Rückweg zum Hotel, als ein heftiger Regenschauer wie aus dem Nichts losbrach. Unsere Schirme versagten, innerhalb weniger Augenblicke waren wir glatschnass.

Es war jetzt schon alles egal. Wir überquerten die Straßen ohne Rücksicht auf die hupenden Mopedfahrern, die schon 2014 oft mit Mund-Nasen-Maske unterwegs waren, drängelten uns an anderen Passanten vorbei und landeten schließlich wie zwei begossene Pudel im Xuan Trang. Das Lokal war leer und die beiden jungen Bedienungen lachten, als sie uns wiedererkannten.

Sie tischten uns eine Köstlichkeit nach der anderen auf. Wir stießen mit Huda-Bier an. Die beiden nannten sich Jack und Meg. "Wir sind Geschwister wie die White Stripes aus den USA", erklärte Meg und Jack legte "Seven Nation Army" auf. Jack servierte gesalzene Mango. „Thats my favourite snack“, strahlte er und nahm sich gleich ein Stückchen. Wir redeten und tranken in einem fort und vergaßen den Regen draußen. Meg reichte Reisschnaps und wir tranken auf die Freundschaft und die Sehnsucht. Der Sehnsuchtsort von Jack und Meg war New York. Und wer wollte ihnen da widersprechen.

Text und Fotos: Andreas Salewski

[allthingsdarkanddirty]

TEASER REVEAL!!! Sweet Vengeance by Danielle Norman releases December 10!!! She was torn between sleeping with the enemy or getting vengeance...Sweet Vengeance. Pre-order now for only 99c!!! US: https://amzn.to/2qLLQcS UK: https://amzn.to/2CAmn8P CA: https://amzn.to/34P7Z8S AU: https://amzn.to/32HpQxd B&N: http://bit.ly/2ryHnKV Kobo: http://bit.ly/2O44ogp Apple Books: https://apple.co/32GPBgQ Add to your Goodreads TBR ➩ http://bit.ly/2XffKCE Bloggers & Bookstagrammers, sign up to review ➩ http://bit.ly/33IktyS The handoff of an orchid colored card was all it took to call the Iron Ladies, a whisper network of women. They specialized in bringing abusive men to their knees. Men who abused women and abused power, men like the Camden’s. Sunday Prescott was a tech goddess, cyber espionage was her specialty. During her latest assignment, she uncovered more than she ever hoped for: Bo Camden. He was just like his father, right? But the butterflies in her stomach told her something different. And the touch of his lips left her breathless. She was torn between sleeping with the enemy or getting vengeance...Sweet Vengeance.

[ourdutyistoexperiment]

https://tunguyenhoc.wordpress.com/2012/06/27/bo-dao-nha-va-cong-trinh-sang-che-chu-quoc-ngu-phai-chang-can-viet-lai-lich-su-vc-roland-jacques-nguoi-dich-nguyen-dang-truc/Tìm Hiểu Từ Nguyên

Nguồn gốc từ ngữ / Từ ngữ và lịch sử (bản dự phòng của tunguyenhoc.blogspot.com)

TìmTrình đơn chính

Skip to primary content

Trang chủ

About

Điều hướng bài viết

← Previous

Next →

BỒ ĐÀO NHA VÀ CÔNG TRÌNH SÁNG CHẾ CHỮ QUỐC NGỮ: PHẢI CHĂNG CẦN VIẾT LẠI LỊCH SỬ? – VC+ (Roland Jacques – Người dịch Nguyễn Đăng Trúc)Posted on

Tháng Sáu 27, 2012

BỒ ĐÀO NHA VÀ CÔNG TRÌNH SÁNG CHẾ CHỮ QUỐC NGỮ: PHẢI CHĂNG CẦN VIẾT LẠI LỊCH SỬ? – VC+

24THÁNG 4

ROLAND JACQUES – NGƯỜI DỊCH NGUYỄN ĐĂNG TRÚCLời người dịch :* ** Giới thiệu tác giảRoland JACQUES sinh năm 1943 tại miền Lorraine Pháp.Tiến sĩ luật học tại Phân Khoa Luật  Jean-Monnet de Sceaux, Đại Học Paris –Nam,Tiến sĩ Giáo Luật Công Giáo tại Đại Học Paris và Học Viện Quốc Gia Ngôn Ngữ và Văn Minh Đông Phương Paris ( Faculté de Droit canonique de Paris et de l’Institut National des Langues et Civilisations Orientales de Paris) .Đề tài luận án : Les destinataires de la mission “ad gentes” en droit canonique. La genèse du droit missionnaire de l’Eglise catholique : le cas de l’Extrême-Orient., Cữ nhân và phó tiến sĩ về ngôn ngữ, văn chương và văn minh Việt Nam tại Học Viện Quốc Gia Ngôn Ngữ và Văn Minh Đông Phương Paris. Ông cũng đã thực tập hai năm tại Việt Nam và nghiên cứu tại Trung tâm Khoa học Xã hội Quốc gia (1994-1996).Giáo sư khoa trưởng Phân Khoa Giáo luật, Đại Học St Paul, Ottawa, CanadaCác tác phẩm đã xuất bản :–    De Castro Marim à Fạfo : Naissance et développement du padroado portugais d’Orient, des origines à 1659 (Lisbonne, Fondation Calouste Gulbenkian, 1999)–    “Portuguese Pioneers of Vietnamese Linguistics Prior to 1650 / L’oeuvre de quelques pionniers portugais dans le domaine de la linguistique vietnamienne jusqu’en 1650 (Bangkok, Orchid Press, 2002, 408 p.).–    “Des nations à évangéliser, Genèse de la mission catholique pour l’Extrême-Orient” (EÉditions du Cerf, Paris 2004)***Những đề tài mà Roland Jacques nêu lên hẳn đã được các bộ sách nghiên cứu lịch sử đạo cũng như đời đề cập đến, và một số nội dung được lặp đi lặp lại như đã là hiển nhiên. Tuy thế ở Phần Dẫn nhập khảo luận về «Bồ Đào Nha và công trình sáng chế chữ Quốc ngữ» của tác phẩm song ngữ « Các nhà truyền giáo Bồ Đào Nha và thời kỳ đầu của Giáo hội Công giáo Việt Nam- Les missionnaires portugais et les débuts de l’Église catholique au Viêt-nam), Roland Jacques không ngại nêu lên rằng :«Có những sự việc thường được xem là hiển nhiên mà thực sự lại sai…»Phải tìm kiếm tối đa các bằng chứng cụ thể, khách quan với những  tài liệu chính xác; phải am tường bối cảnh sâu, rộng nghĩa là toàn bộ của mọi sự kiện; phải can đảm, khiêm tốn và kiên quyết tôn trọng sự thật trong tinh thần vô chấp, không thiên kiến ; và phải trang bị khả năng chuyên môn cần thiết để sâu sát vấn đề… :  Tất cả những yêu sách để nghiên cứu về lịch sử như thế đã đòi hỏi Roland Jacques rất nhiều hy sinh để đạt đến những khám phá ghi lại trong cuốn sách nầy.Trước hết Roland Jacques yêu mến Việt Nam. Hơn 20 năm qua, với cái tên bằng tiếng Việt-nam là Dương Hữu Nhân, Roland Jacques đã là bạn bè của vô số người Việt trong cũng như ngoài nước. Tác giả học tiếng Việt để đọc, để nói, để hát… và còn hơn thế nữa, tác giả ghi danh học xong chương trình Ban cử nhân và tiền tiến sĩ (DEA) về Việt học và Viễn Đông học tại Đại Học Viện các Ngôn ngữ và Văn minh Đông phương Quốc gia ở Paris. Nhằm đáp ứng đầy đủ hơn nữa về phần chuyên môn, tác giả đã đến cư ngụ ở Việt Nam hơn hai năm để nghiên cứu tại chỗ. Suốt thời gian nầy, Dương Hữu Nhân không những cố tiếp thu những kiến thức về ngôn ngữ, chữ hán, chữ nôm, các cách nói của từng miền, truy tìm các tài liệu lịch sử qua các viện bảo tàng, các thư viện, học viện. Nhưng tận dụng cơ hội quí báu cư ngụ ở Việt Nam, tác giả còn đến quan sát tại chỗ những vùng mà các nhà truyền giáo đầu tiên đã đặt chân đến.Thứ đến, Roland Jacques có những khả năng chuyên môn rất đặc biệt để tiếp cận những sự kiện lịch sử một cách chính xác. Khả năng chuyên môn nổi bật là khả năng ngôn ngữ. Roland Jacques thông thạo không những các ngôn ngữ mà trước đây Alexandre de Rhodes đã sử dụng, nhưng còn sành sỏi các thứ tiếng khác như: Hy-lạp, Do-thái, La-tinh, Bồ-đào-nha, Ý, Anh, Pháp, Đức, Tây-ban-nha, Việt Nam và Hán tự… Chính vì thông thạo nhiều ngôn ngữ, đặc biệt là tiếng La-tinh, Ý, Bồ-đào-nha và Tây-ban-nha mà Roland Jacques đã nhiều lần đến hầu hết các thư viện tại Âu châu, Á châu, Mỹ châu có liên quan đến các tài liệu thời khai sinh Giáo hội Công giáo Việt Nam để khám phá những tài liệu chưa từng được các sử gia Việt Nam cũng như Tây phương nhắc đến trong các nghiên cứu của họ. Khả năng chuyên môn khác nữa, đó là kiến thức về thần học *,  ngữ học, sử học…Nói tóm lại, ai đã từng tiếp xúc với Roland Jacques, thì đều nhận ra rằng, đây là một người bạn của người Việt Nam, một người yêu mến những gì là Việt Nam, nhưng hơn thế nữa đây là người luôn cố tìm sự thật. Và ước mong của Dương Hữu Nhân cũng như Định Hướng Tùng Thư là cuốn sách «Các nhà Truyền giáo Bồ Đào Nha và thời kỳ đầu của Giáo hội Công giáo Việt Nam» sẽ cống hiến được một số những sự kiện khách quan của lịch sử, đẩy lui được những tiền kiến hoặc «những sự việc thường được xem là hiển nhiên mà thực sự lại sai».Nguyễn Đăng TrúcNăm 1651, hai tác phẩm rất quan trọng về lịch sử tiếng Việt Nam đã được xuất bản tại Roma: cuốn Từ điển Việt-Bồ-La và cuốn Phép Giảng Tám Ngày Cho Kẻ Muốn Chịu Phép Rửa Tội Mà Vào Đạo Thánh Đức Chúa Trời; 1 điều mới mẽ đặc biệt là việc sử dụng một hệ thống chữ viết có tính cách cách mạng lấy từ vần latinh, vừa mới được sáng chế trước đó; hệ thống chữ viết ấy, ngày nay, thường được gọi chung là chữ quốc ngữ. Trong gần hai thế kỷ, mải cho đến lúc xuất hiện cuốn Từ điển La-Việt của Taberd năm 1838, 2 hai tác phẩm ấy vẫn là những công trình – duy nhất áp dụng hệ thống chữ viết nầy được in. Hai cuốn sách ấy ghi rõ trên bìa tên của tác giả Alexandre de Rhodes, thuộc Hội dòng Giêsu, nhà truyền giáo Tông tòa.Thành ngữ “quốc ngữ” theo nguyên tự hán-việt là “tiếng nói của người Việt”. Thực ra, đây là một lối viết tiếng Việt khác với chữ hán được sử dụng chính thức trong nhiều thế kỷ. Việc áp dụng một lối viết để đọc tiếng Việt khởi thủy là chữ nôm; hệ thống chữ viết nầy lấy từ cách viết chữ hán mà chúng ta sẽ có dịp nói đến sau nầy. Nhưng từ khoảng đầu thế kỷ 20, thành ngữ “quốc ngữ”, về kỷ thuật nhằm nói đến lối viết tiếng Việt theo mẫu tự latinh; và ngày nay mọi người đều hiểu như thế. Chữ “quốc ngữ” ấy xây dựng trên căn bản vần latinh được bổ túc bởi hai kiểu-mẫu âm tiêu nhằm thích ứng với tính đa dạng của các âm tố nơi tiếng Việt, và để ghi chép rõ nét các âm. Đây là lối viết ngày nay được mọi người Việt sử dụng.Đến khi chữ quốc ngữ đã bắt đầu được sử dụng chính thức tại Việt Nam vào đầu thế kỷ XX, 3 người ta cố truy tìm lịch sử của nó, bấy giờ tên tuổi Alexandre de Rhodes đã sớm được công nhận như là người khai sinh ra việc chuyển vần latinh vào tiếng Việt Nam. Rồi từ đó ông được nâng lên tận mây xanh như một ngôi sao đứng một mình, soi sáng cho đêm tối của quá khứ xa xưa, của những thời kỳ truyền giáo tiên khởi, trước khi các vị truyền giáo Paris đến, trong đó Taberd và các đấng kế vị là những đại diện có tên tuổi. Chính quyền thực dân và Giáo hội đều đã ca ngợi thiên tài truyền giáo và ngữ học có một không hai của vị tu sĩ dòng Tên, tán dương những lợi ích đem lại cho Việt Nam trong thời đại mới. Một tác giả4 từng viết : “Cha Alexandre de Rhodes đưa Kitô giáo và nước Pháp vào Việt Nam”. Nhưng có những sự việc thường được xem là hiển nhiên mà thực sự lại sai…Vậy Alexandre de Rhodes là ai? Ông sinh tại Avignon trong các lãnh địa của Giáo hoàng năm 1593, và vào dòng Tên tại Roma năm 1612. Lên thuyền từ Lisbonne đi Đông dương năm 1619, đến Macao năm 1623, và được sai đến truyền giáo tại Đàng Trong năm 1624. Hai năm sau, từ Đàng Trong, cùng với bề trên mình là linh mục người Bồ đào nha Pêro Marques, ông được cử đến thành lập vùng truyền giáo Đàng Ngoài; ông cư ngụ tại đấy từ năm 1627 cho đến lúc bị trục xuất vào năm 1630. Sau mười năm sống ở Macao (1630-1640), ông lại được gửi đến Đàng Trong và điều hành vùng truyền giáo nầy; ông ba đợt cư ngụ tại đây từ năm 1640 đến năm 1645 là năm ông vĩnh viển bị trục xuất. Cuối năm 1645 ông lên tàu đi Âu châu: ông đi chuyến ấy để thảo luận về tương lai công cuộc truyền giáo Việt Nam, tại Rôma (1639-1652), rồi tại Pháp (1652-1654). Sau đó, ông được sát nhập vào đoàn truyền giáo dòng Tên của Ba-tư, cư ngụ tại Ispahan cho đến lúc qua đời vào năm 1660.Về việc cho rằng Rhodes là người khai sinh ra các công trình tính có cách quyết định về tiếng quốc ngữ, các nhà nghiên cứu khoa học đã từng thấy hơi vướng vấp trước một mâu thuẫn: Rhodes, sinh ở Avignon, được xem là nói tiếng Pháp như tiếng mẹ đẻ; thế nhưng hệ thống chuyển tiếng việt bằng chữ latinh lại không mang dấu vết tiếng nói của Boileau… . Tuy vậy đã không có ai cố tìm hiểu để bác khước vị thế khai sáng của Alexandre de Rhodes từng được xem là cha đẻ của chữ viết nầy; người ta lại cố tìm cách tránh né khó khăn trên bằng cách đưa ra giả thiết về gốc gác có tính cách đa quốc của vị tu sĩ người Avignon ấy, 5  đồng thời thổi phòng khả năng ngữ học vô song về nhiều thứ tiếng khác nhau của ông. Một số thấy được vấn đề và lưu ý đến những thực tế lịch sử nên đã nói đến một công trình tập thể do các nhà truyền giáo “Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ý và Pháp”, 6  mà dấu vết của họ còn lưu lại; nhưng vai trò nổi bật nhất luôn được dành cho Rhodes.Bản liệt kê ấy lại làm ta phải ngạc nhiên. Nếu thật sự có sự hiện diện của các vị truyền giáo Bồ đào nha và Ý trong những năm sáng chế ra chữ quốc ngữ, và cả của Alexandre de Rhodes, thần dân của các lãnh địa thuộc Giáo hoàng, vì nguồn gốc văn hóa mà có thể gọi là có dấu tích của người Pháp, thì người Tây ban nha lại hoàn toàn không liên quan gì vào công cuộc ấy, trừ phi phải nại đến nguồn gốc di cư từ tổ tiên của chính Rhodes… Những nhà truyền giáo đầu tiên người Pháp đó là các tu sĩ dòng Tên Joseph FranÒois Tissanier và Pierre Jacques Albier, đến Việt Nam vào năm 1658; còn các tu sĩ dòng Đaminh gốc Tây ban nha đến vào năm 1676. 7Và Haudricourt, nhà chuyên môn về Việt học, trong một bài nghiên cứu hết sức thấu đáo, từng cho rằng trong chữ quốc ngữ có những dấu vết của nhiều hệ thống phát âm của Âu Châu, kể cả các thổ ngữ miền Basque. 8Hẳn nhiên, chủ trương chống thực dân của những năm sau khi Việt Nam giành lại độc lập không xem đây là một công trạng, mà còn mạ lị cả con người được đánh giá là đã từng đem đến mọi đều xấu xa. Việc áp dụng vần latinh làm chữ viết đã được xem như một hành động chính trị thù nghịch, một mưu đồ hủy diệt văn hóa nhằm chia rẽ cộng đồng quốc gia và áp đặt một sự thống trị của ngoại quốc; ngoài ra, Rhodes không phải đã từng được hiểu là đi Âu Châu kêu gọi quân đội Pháp đến hay sao?Chúng tôi sẽ đề cập đến lối phê phán nầy ở phần sau và không tranh cãi theo tiền kiến ý thức hệ, nhưng dựa vào những nguồn tài liệu đang có. Sự thực thì Alexandre de Rhodes đôi khi đã dùng một lối nói bóng bảy trong các tài liệu ông đã xuất bản: “Tôi đã nghĩ rằng Pháp quốc vốn là vương quốc sùng đạo nhất trên thế giới, hẵn có thể cung ứng cho tôi nhiều chiến sĩ lên đường chinh phục toàn Đông phương, để đưa về Chúa Giêsu Kitô, và đặc biệt là tôi mong xứ ấy giúp tôi có được những giám mục, là những bậc làm cha, làm thầy của chúng tôi trong các giáo hội ấy… ”. 9  Thế mà, có những bậc học giả cấp đại học từng giải thích các hình ảnh tỷ dụ trong ngôn ngữ sùng đạo “chiến sĩ” và “chinh phục” theo nghĩa đen của chúng! 10Còn thành ngữ mà tây phương thường dùng “romanisation du vietnamien” [la-mã hóa tiếng việt] lại là một sự trùng hợp rủi ro và dễ tạo hiểu lầm. “Romanisation = la-mã hóa” có thể bị hiểu sai như là một sự sửa đổi ngôn ngữ, bởi những người “Roma” (người Âu châu) theo quan điểm riêng của họ với những âm hưởng tiêu cực của chủ nghĩa thực dân. Kỳ thực, đây là lối diễn tả các âm tố của tiếng nói Việt Nam dựa vào một hệ thống mẫu tự của vần latinh, thay vì dựa vào các âm hiệu lấy từ hệ thống chữ viết trung hoa. Vì sử dụng đã quen, thành ngữ đó bất đắc dĩ phải lặp lại.Nhưng dẫu thế nào, thì phải đợi đến năm 1993, người ta mới chứng kiến việc phục hồi danh dự cho ông… nhưng một lần nữa, cũng một mình ông được phục hồi danh dự mà thôi. Người ta tìm lại tấm bia kỷ niệm ông, đã được dựng lên trước đây năm trong 1941, và đưa về ở khu vườn của thư viện quốc gia tại Hà nội để khai trương lại vào năm 1995. 11 Nay ông được tôn vinh lại như “người khai sinh” ra chữ viết Việt Nam. 12Khi theo học các khóa căn bản về tiếng Việt tại Học viện ngôn ngữ đông phương (Langues’O) ở Paris, chúng tôi thấy dáng dấp rất Bồ Đào Nha trong chữ viết nầy; sự kiện đó đã gợi hứng cho các nỗ lực nghiên cứu vừa lịch sử vừa ngữ học của chúng tôi, và giúp chúng tôi biết được phần nào những khối tư liệu trước đây ít được biết đến và ít được trích dẫn. Chúng tôi thấy những tư liệu nầy có thể đem lại một chỉ dẫn mới cho câu hỏi được đặt ra nơi tựa đề của bài nầy. Theo ý chúng tôi, nhiều công trình nghiên cứu đã được xuất bản về Alexandre de Rhodes dường như không được thỏa đáng vì chưa lưu ý đủ về bối cảnh lịch sử và tôn giáo liên hệ đến toàn bộ sinh hoạt của ông tại Viễn Đông 13 –Thật thế, ông không phải là người đại diện cho vua nước Pháp tại đây, nhưng là cho vua nước Bồ Đào Nha mà ông đã tuyên thệ trung thành với tư cách là nhà truyền giáo đặt dưới sự bảo trợ của triều đình nước ấy. 14  Từ đó, những kết luận của các công trình nghiên cứu trước đây, theo ý chúng tôi, cần phải kiểm chứng lại. Ở đây, chúng tôi sẽ cố gắng nêu lên trước hết bối cảnh lịch sử tổng quát, đúng theo nội dung được tìm thấy nơi khối tư liệu mà chúng tôi sưu tra, để sau đó nắm kỹ hơn trong những hoàn cảnh nào, do ai và trong mục đích gì việc áp dụng vần latinh tạo ra chữ viết Việt Nam đã được thực hiện.1. Cuộc gặp gỡ lịch sử giữa Bồ Đào Nha và Việt NamChúng ta sẽ nghiên cứu thời gian một thế kỷ rưởi, từ năm 1498, niên kỷ đánh dấu việc các tàu thuyền đầu tiên của Bồ Đào Nha đến Ấn Độ, đến năm 1651, niên kỷ của việc xuất bản các tác phẩm được nêu lên ở đầu bài nầy. Trước hết nên nhớ rằng Bồ Đào Nha đã chiếm và đã giữ được độc quyền hiện diện của những người Âu châu tại Á châu 15 suốt một thế kỷ, về mặt buôn bán cũng như về lãnh vực truyền giáo. Đến khúc ngoặt của thế kỷ XVI và thế kỷ XVII, các đối thủ cạnh tranh về thương mại mới xuất hiện: đó là người Hòa Lan và người Anh. Trong cả hai trường hợp nầy, những quốc gia liên hệ là những quốc gia không công giáo, nên cả hai đều không có ảnh hưởng trực tiếp trên các công cuộc truyền giáo của Bồ Đào Nha. Về phần mình, nước Pháp hoàn toàn vắng mặt trên vùng đất Á châu suốt cả thời kỳ chúng ta đang bàn đến. Ngược lại, người ta thấy có sự hiện diện gián tiếp của nước Ý: mặc dầu không một tiểu quốc nào của bán đảo nầy đã hiện diện với tư cách quốc gia của mình, nhưng Bồ Đào Nha đã kết tập vào trong hàng ngũ của họ, trước hết là những thuyền viên, sau đó đặc biệt là những nhà truyền giáo gốc người Ý. Về sự kiện nầy Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ; và trong công cuộc truyền bá Kitô giáo, luôn được đặt dưới sự chi phối của Bồ Đào Nha trong thời gian ấy, đã thấy có nhiều người Ý tài giỏi. Alexandre de Rhodes, thần dân của Giáo hoàng và được đào tạo tại Roma, thuộc vào nhóm đó. Nhưng trước khi nghiên cứu kỹ lưỡng về sinh hoạt của công cuộc truyền bá Kitô giáo, cần định vị rõ hơn sự gặp gỡ giữa Bồ Đào Nha và Việt Nam.Sau năm 1511, 16  khi những thuyền nhân Bồ Đào Nha bắt đầu quay lên hướng Bắc vượt qua eo biển Malacca, thì mục tiêu chính của họ là hai đế quốc lớn, Nhật Bản và Trung Hoa. Chuổi dài các quốc gia nhỏ giữa Malacca và Macao, đối với các thuyền nhân và thương gia chỉ được xem là những bến, trạm tiếp tế. 17  Còn đối với các nhà truyền giáo, khởi từ Phanxicô Xavie 18  vào giữa thế kỷ XVI, mục đích các nỗ lực của họ là nhằm làm cho hoàng đế Trung Hoa trở lại: người ta nghĩ rằng một khi có được sự trở lại đạo nầy, thì các quốc gia lệ thuộc từ miền bắc Việt Nam (Đàng Ngoài) đến Xiêm, hẳn phải noi theo. 19  Trong khuôn khổ chiến lược truyền giáo như thế, các nước nhỏ nói trên không được xem là ưu tiên.Trong thực tế, những cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa người Bồ Đào Nha và Việt Nam được biết đến như những giai thoại. Người ta kể lại, qua trí nhớ, có một bia đá được dựng lên năm 1524 trên đảo đối diện với hải cảng Phe-phô, với người làm chứng là Fernão Mendes Pinto; 20 có một cố gắng rao giảng về Kitô giáo đầu tiên vào năm 1533, mà người ta chỉ biết được qua một nguồn tài liệu duy nhất của Việt Nam, có tính cách gián tiếp và trễ; 21 và cuối cùng có một nhận định về ngữ học, không tích cực cho lắm, do Gaspar da Cruz trong một lần cập bến vào năm 1555, được kể lại trong cuốn “Bản Tường Trình Về Trung Hoa” của ông. 22Những nỗ lực truyền giáo đầu tiên tại Việt Nam, mà các nguồn tài liệu Tây phương lưu lại dấu tích, thực sự đã xảy ra sớm, từ cuối thế kỷ XVI. Trong khuôn khổ chiến lược truyền giáo của họ, các vị tu sĩ dòng Tên cố giữ độc quyền truyền giáo ở Trung Hoa và Nhật Bản; nhưng nhiều lần họ khích lệ các dòng tu khác nên có sáng kiến truyền giáo tại các “nước nhỏ”. Vì thế mà vào năm 1583, mới thấy xuất hiện đoàn truyền giáo đầu tiên dòng Phanxicô người Tây ban nha đến Đàng Trong. Và đợt nầy hoàn toàn thất bại23 . Năm sau đó, lại có đợt truyền giáo lần thứ hai; Bartolomé Ruiz, đã từng thực hiện đợt truyền giáo đầu, tuy thành công sống được một mình ở vùng Đà nẵng trong vòng gần hai năm, nhưng không gặt được kết quả gì hơn. 24  Do sự trung gian trọng tài của vua Philippe II nước Tây ban nha, hai tu sĩ dòng Phanxicô người Bồ đào nha nối tiếp đến lại, nhưng cũng chỉ lưu lại được sáu tháng. 25  Vào cuối thế kỷ ấy, các vị ẩn sĩ dòng thánh Augustinô người Bồ Đào Nha, đến phiên họ, củng cố gắng vào truyền giáo hai lần 26 nhưng kết quả rất khiêm tốn, và bỏ cuộc vì những lý do đặc biệt là tiếp liệu. 27 Ký sự của các tu sĩ dòng Phanxicô và dòng Augustinô hé cho thấy rằng vào dịp nầy việc gặp gỡ giữa các nền văn hóa thực như là một đối thoại giữa những người điếc. Nó không đem lại những kết quả thấy được một cách cụ thể trong bối cảnh Việt Nam.Trong lịch sử cuộc bành trướng của Bồ Đào Nha, việc lưu ý thật sự đến Việt Nam xuất hiện khá trễ. Yếu tố quyết định phát sinh do việc Nhật Bản đóng cửa không cho buôn bán cũng như truyền giáo, trong những thập niên đầu của thế kỷ XVIIe. 28Vào thế kỷ 17, Việt Nam tự gọi tên là Đại Việt, danh xưng nội bộ; tên gọi “An Nam” dùng trong khuôn khổ các mối quan hệ với Trung Hoa và thế giới bên ngoài. Biên giới phía nam bấy giờ là phía bắc của Nha Trang hiện nay, cho đến năm 1653 – Toàn xứ có một sự thống nhất trên danh xưng đặt dưới sự cai trị của nhà Lê phục hưng. Nhưng trong thực tế, hai miền do hai Chúa cai quản được phân ranh do con sông Gianh, ở vĩ tuyến 18; cha truyền con nối chúa Trịnh cai trị Đàng Ngoài phía Bắc, chúa Nguyễn, Đàng Trong, phía nam. Việc phân cách dứt khoát xảy ra vào năm 1614, năm mà xứ Đàng Trong của chúa Nguyễn đuổi các quan lại từ Bắc vào. Xứ Đàng Trong tân lập, vì đất hẹp và dân nghèo, nên quyết tâm mở rộng ngoại thương để cầu sự thịnh vượng; xứ ấy sẽ là khách hàng buôn bán ưu đãi trong vùng của người Bồ Đào Nha ở đảo Macao trong một thời gian rất lâu. Từ ngữ Bồ đào nha gọi Đàng Trong là “Cochinchine” [do chữ Kochi là cách gọi tên nước Việt Nam của người Mã lai và Nhật bản, rồi thêm vào chữ “Chine” để phân biệt với Cochim là một thành phố ở Ấn độ (Cochin)], lúc đầu được áp dụng cho toàn nước Đại Việt, nhưng vào chính thời ấy lại được hiểu là vùng đất của chúa Nguyễn. Chúa Nguyễn thường được gọi là “vua xứ Cochinchine” ngay trong các bản văn, dẫu các tác giả am tường tình thế vẫn thường nhắc lại rằng đây chỉ là một “alevantado”, tức là một gia thần chống lại vị vua thật đang trị vì ở miền Bắc. Còn vùng đất chúa Trịnh phía Bắc, người Bồ đào nha gọi là vương quốc “TUNQUIM” (do chữ Đông kinh) một chữ hán việt có nghĩa là “kinh đô miền đông”, và rõ rệt hơn là Thăng long, tức Hà nội ngày nay, kinh đô của nhà Lê và chúa Trịnh.29Vào khoảng năm 1616, thể theo lời mời của chính quyền Đàng Trong Việt Nam, một số dự án di cư – định cư của Bồ Đào Nha được đề nghị  30 và được sự hỗ trợ của phó vương Jerónimo de Azevedo và triều đình.31  Nhưng các phó vương João Coutinho và Francisco de Gama nhất quyết bác bỏ, nên dự án ấy32   bị dẹp đi ngoại trừ những lãnh vực thuần túy tôn giáo được nêu lên trong dự án. Nếu chủ tâm tìm lợi ích trên bình diện chính thức của nước Bồ Đào Nha đối với Việt Nam, bấy giờ sớm nguội dần chỉ còn leo lét, thì ngược lại có một sự hợp tác thương mãi đều đặn giữa thành phố Macao và hai xứ của Việt Nam. Sự hợp tác thương mãi đó kéo dài trong hai thế kỷ với những thành quả bất thường. Những khía cạnh chính trị và thương mải nêu lên đây đã được nhiều công trình nghiên cứu lỗi lạc khai thác, đặc biệt là của Pierre-Yves Manguin 33 và của Georges Bryan Souza, 34 cũng như xuyên qua nhiều tác phẩm đã được xuất bản của Manuel Teixeira.35  Chúng ta sẽ không trở lại vấn đề ấy.Trong địa hạt tôn giáo, các miền truyền giáo tại Việt Nam được Tỉnh Dòng Tên của Nhật Bản, liên hệ với các tòa giám mục Bồ Đào Nha ở Malacca và Macao,36 chính thức thành lập: ở Đàng Trong vào năm 1615,37 ở Đàng Ngoài vào năm 1627.38 Tỉnh dòng Nhật bản của dòng Tên hoàn toàn thuộc quyền Bồ đào nha và do nước Bồ đào nha tài trợ trong khuôn khổ bảo trợ của hoàng gia. Nhân sự đa số người Bồ đào nha, nhưng ngay từ đầu có nhiều người Ý trong đó; có người Nhật, nhưng chỉ ở vào thành phần thuộc cấp, kể từ cuối thế kỷ XVI. Tỉnh dòng ấy nới rộng dần lãnh thổ quyền hạn của mình đến Trung hoa (sau nầy trở thành phó-tỉnh dòng tự trị) và đặt trụ sở tại Macao. Vào thời kỳ chúng ta đang nghiên cứu, tỉnh dòng nầy cố nới rộng về phía Đông dương và các vùng bán đảo phía nam Thái bình dương, hướng theo các con đường hàng hải khởi từ Macao. Thường các tu sĩ dòng Tên ít khi lưu ý đến các thẩm quyền các địa phận, mặc dầu trên lý thuyết các thẩm quyền nầy được trao trách nhiệm phối trí công việc truyền giáo.Hai cơ sở thuộc Bồ đào nha và thuộc dòng Tên tại Đàng Trong và Đàng Ngoài đã gặt hái thành quả lớn lao, xây dựng nền tảng chắc chắn cho cộng đồng Kitô giáo Việt Nam. Vào năm 1658, khi Tòa thánh từ chối không công nhận triều vua Bồ Đào Nha mới được phục hưng,39 nên đã quyết định đặt các vùng truyền giáo nầy dưới quyền mình,40 thì bấy giờ đã có gần 70 nhà truyền giáo với tám quốc tịch khác nhau kế tiếp đến Việt Nam, trong đó có 35 người Bồ Đào Nha, 19 người Ý và 7 người Nhật Bản.41Hai vương quyền Tây ban nha và Bồ đào nha thống nhất làm một từ năm 1580 đến năm 1640; nhưng sự thống nhất tập trung vào một người không đi đôi với việc hợp nhất các chính phủ, các cơ quan hành chánh, các thuộc địa hải ngoại, mà đôi lúc quyền lợi mỗi nước lại vẫn tương phản. Dưới triều đại vua Philippe IV Tây ban nha (từ năm 1621), nước Bồ đào nha càng ngày càng gặp khó khăn và mất mát tất cả do sự thống nhất vương quyền vào một người, kể cả vùng Viễn đông. Một cuộc đảo chính đưa Jean IV de Bragance (1640-1656) lên ngôi vua. Tòa thánh vẫn tiếp tục nhìn nhận Philippe IV như là vị vua của Bồ đào nha cho đến ngày vua nầy mất (1665). Ngược lại, Bồ đào nha phục hưng lại thành công thuyết phục được nước Pháp vào phe mình (các hiệp định 1641 và 1655), sự kiện đó mở đường cho các nhà truyền giáo người Pháp đến các vùng đất truyền giáo thuộc quyền Bồ đào nha, sau năm 1655. Và công việc xảy ra thực sự kể từ năm 1658.Cũng chính vào lúc ấy, dựa vào những ước tính ít lạc quan nhất, đã có hơn 100.000 Kitô hữu Việt Nam,42 rải rác ở trong hàng trăm cộng đoàn địa phương.43 Họ được hướng dẫn bởi những giáo dân Việt Nam có trình độ đào tạo vững chắc,44 đủ khả năng để đương đầu với những hoàn cảnh khó khăn nhất ngay từ 1644 – 1645, họ đã từng có những vị tử đạo của họ trong số đó Macao còn nhớ đến thầy giảng giáo lý trẻ tuổi An-rê, người đầu tiên trong một danh sách rất dài.45 Một thành quả như vậy còn đáng làm ta ngạc nhiên hơn nữa vì đã được thực hiện bên ngoài sự hiện diện của bất cứ hình thức quân sự hay cường lực nào. Trong cùng một thời gian ấy, cộng đồng Kitô giáo rực rỡ của Nhật Bản đang gặp nguy cơ bị tàn lụi, còn cộng đồng ở Trung Hoa đang gặp phải khó khăn; Xiêm bấy giờ có độ khoảng 200 tín hữu thôi, và Macassar thì chỉ có một nhóm nhỏ.46 Đối với toàn bộ Á châu, ngoài hai vùng nhỏ là Goa và Macao, thì chính tại Việt Nam và tại Sri Lanka mà người ta chứng kiến được rõ nét nhất sự liên tục lịch sử giữa công cuộc truyền giáo Bồ Đào Nha với các Giáo hội kitô giáo hiện nay.2. Công cuộc truyền giáo của dòng Tên tại Việt Nam và tiếng ViệtỞ Việt Nam cũng như ở các nơi khác, nỗ lực truyền giáo đã đi đôi với những thực hiện cao độ trong lãnh vực văn hóa. Năm 1615 ngay khi khởi công truyền giáo tại Việt Nam, các tu sĩ dòng Tên của tỉnh dòng Nhật Bản đã có một kinh nghiệm hơn hai mươi năm nghiên cứu và sáng chế về ngữ học tiếng Nhật.47 Sự kiện đó rất hữu ích vì đối chiếu với tiếng Trung Hoa, tiếng Việt và tiếng Nhật có một vị thế tương tự, và vì hai thứ tiếng nầy cùng chịu chung một loại ảnh hưởng xuyên qua lối chữ vuông.48Những bản dịch các bản văn Kitô giáo đầu tiên ra tiếng Việt có từ năm 1618, và phần thiết yếu do công của Francisco de Pina, linh mục dòng Tên sinh ở Bồ Đào Nha;49 ông đã tốt nghiệp ở trường Macao, bấy giờ nhà văn phạm nổi tiếng về tiếng Nhật Jaão Rodrigues “TÒuzzu” cũng hiện diện tại đấy từ năm 1610.50 Trong công việc của mình, linh mục Pina nhờ đến sự giúp đỡ rất hữu hiệu của một văn nhân Việt Nam trẻ tuổi có tên rửa tội là Phêrô; kiến thức uyên bác về chữ Hán của người trẻ tuổi nầy hẳn rất là hữu ích trong công việc của Pina.Những sự kiện đó rút ra từ một bản phúc trình chính thức của cơ sở truyền giáo: “người ấy [một nhân sĩ thân quen với đoàn truyền giáo] có một người con trai mười sáu tuổi, là thanh niên lanh lợi và thông minh nhất trong vùng; anh nầy lại viết tiếng hán rất đẹp, được dân chúng hâm mộ vô cùng… Anh tên thánh rửa tội là Phêrô, nhờ có tài hay chữ nên giúp linh mục rất nhiều trong việc dịch kinh Pater noster, Ave Maria, Credo và Mười điều răn ra tiếng địa phương, (các kinh) mà Kitô hữu đã thuộc lòng. Linh mục cũng viết ra các điều phải tin bằng tiếng địa phương ấy; trong bản đó người ta tuyên xưng rõ rệt chỉ có một Đức Chúa Trời, các mầu nhiệm về Ba Ngôi, về Chúa Nhập thể làm người, về chuộc tội, cũng như sự cần thiết của đức tin và các bí tích để được tham dự vào ơn ích của Chúa Kitô, Chúa chúng ta. Các kitô hữu chép lại tất cả những điều ấy, và đã bắt đầu lần hạt mân côi y như tại xứ chúng ta.51 Theo thói quen thực hiện các biên bản hằng năm của các tu sĩ dòng Tên, “linh mục”, tác giả các công trình liên hệ không minh nhiên được nêu tên. Ba tu sĩ dòng Tên bấy giờ có mặt tại cơ sở truyền giáo Pulo Cambi (có thể tương ứng với tên gọi Quy Nhơn ngày nay), lúc công trình nầy tiến hành là: linh mục Buzomi, bị “bịnh nặng, nên không đi giảng cho người ta trở lại được”,52 linh mục Pina và linh mục Borri, một người vừa đến và mới bắt đầu học tiếng. Chúng ta hiểu rằng các công trình được thực hiện dưới sự giám sát của Buzomi, cựu bề trên cơ sở truyền giáo Đàng Trong (1615-1618) và hiện là bề trên cơ sở địa phương, nhưng những tác nhân chính yếu thực hiện công trình nầy là linh mục Pina và chàng thanh niên Việt Nam cộng tác với ông ấy. Theo chính lời xác nhận của chính linh mục Pina, ngay từ năm 1622, ông đã hoàn thành việc xây dựng một hệ thống chuyển mẫu tự latinh cho thích hợp với lối phát âm và thanh điệu tiếng Việt Nam. Ông đã làm được một tuyển tập và bắt đầu viết một bản văn phạm. Kết quả đó, linh mục Pina đã đạt được một cách vất vả, với sự trợ giúp của một số ít học sinh Việt Nam qui tụ chung quanh ông.53Nhà chép sử dòng Tên Bartoli cho rằng Buzomi sáng tác một hệ thống văn phạm và ngữ vựng.54 Một trong những chứng lý là một bức thư viết năm 1662 mà chúng tôi không thể tìm ra. Có thể có sự lẫn lộn với Pina chăng. Một cách chung, các xác quyết của Bartoli liên quan đến các kiến thức ngữ học tuyệt vời của người đồng hương của ông là Buzomi lại không ăn khớp với những tài liệu tồn trữ mà chúng ta có thể truy cứu. Ngoài ra cũng cần lưu ý rằng Bartoli xem ra không biết đến những công trình sáng tác ngữ học của Pina, lại nhìn nhận khả năng của vị nầy. Tiếp sau bản tường thuật về cái chết của nhà truyền giáo Bồ đào nha ngày 15 tháng 12 năm 1625, Bartoli đã viết như thế nầy thay cho bài điếu văn: ” Linh mục Pina là người Bồ đào nha, thọ 40 tuổi. Ngài được người ngoại giáo mến chuộng , vì ngài nói tiếng của họ, như chính ngài là người bản xứ Đàng Trong vậy”.55Năm 1624, Francisco de Pina mở trường dạy tiếng Việt cho những người ngoại quốc đầu tiên,56 trong đó có hai học trò rất cự phách: linh mục người Bồ Đào Nha António de Fontes,57 một nhà truyền giáo kỳ cựu và sẽ là một trong những cột trụ cho xứ truyền giáo Đàng Trong; và Alexandre de Rhodes mà chúng ta nói đến. Vị nầy sớm được gọi để thành lập xứ truyền giáo Đàng Ngoài, nơi mà Ngài sẽ thực hiện sứ mạng của mình từ năm 1627 đến năm 1630.Ngày 15 tháng 12 năm 1625, một tàu buồm Bồ đào nha bỏ neo ở vịnh Đà nẳng, không cập

bến được vì sợ bão. Một chiếc thuyền rời cảng đi đến tàu. Pina lên tàu để mang hàng hóa cần thiết lên bờ: rượu vang và bột lúa mì để dâng lễ. Khi trở lại bờ, một cơn gió mạnh làm chìm thuyền; bị vướng bởi chiếc áo dòng, Pina chết đuối, trong lúc thủy thủ đoàn được cứu. Đây là cái tang lớn cho dân chúng địa phương cũng như cho sở truyền giáo; một chiếu chỉ trục xuất các nhà truyền giáo được đình chỉ thi hành, cho phép cử tang trong ba tháng, và rồi lại hủy bỏ luôn.58Nhưng đừng tưởng rằng sau cái chết bi thảm của Francisco de Pina, các nhà truyền giáo Bồ Đào Nha đã giảm bớt nỗ lực về ngữ học. Công việc của các vị tiên phong ấy vẫn được tiếp tục ít nhất trong hai thập niên. Cố gắng của họ trước hết nhằm sáng tạo một ngữ vựng Kitô giáo và viết ra những phần căn bản về văn chương Kitô giáo.59 Vai trò của các văn nhân Kitô giáo Việt Nam ở đây cũng rất lớn; một số tên tuổi của họ cần được nêu lên.60Mặt khác nỗ lực phân tích văn phạm và ngữ âm tiếng Việt được tiếp tục nghiên cứu một cách có hệ thống để kiện toàn dần hồi lối viết bằng mẫu tự latinh gọi là quốc ngữ, đây là một công trình tập thể, khó mà phân định được phần riêng nào của một ai. Nhưng điều chắc chắn là Alexandre de Rhodes sớm tách ra khỏi công trình tiếp tục nầy vì vào lúc ấy ông vắng mặt ở xa tận Macao từ năm 1630 đến 1640: Ở tại đây, ông thi hành tác vụ của mình trong môi trường sống của người Trung Hoa, mặc dầu vẫn tiếp tục theo dõi những tiến bộ được thực hiện tại Việt Nam.61 Chính ông đã nêu tên của hai nhà từ-vựng-học nổi tiếng nhất trong bài tựa cuốn từ điển62 : hai người Bồ Đào Nha Gaspar do Amaral63 và António Barbosa.64Trong công trình sáng tác độc đáo nầy của các linh mục dòng Tên Bồ Đào Nha ở Việt Nam, giai đoạn trưởng thành đánh dấu bằng một cuộc định chuẩn, một cuộc thảo luận mâu thuẫn được tổ chức tại Macao vào năm 1645 để bàn về một vấn đề gây tranh cãi liên quan đến hệ thống thuật ngữ Kitô giáo bằng tiếng Việt.65 Kho tài liệu lưu trữ còn giữ lại cho chúng ta tên tuổi các chuyên gia lão luyện chi phối các cuộc thảo luận: bên cạnh Amaral, được chỉ định như nhà chuyên môn tài ba nhất (peritissimus), và Barbosa, còn thấy Baltazar Caldeira, sinh ở Macao, cũng như Manuel Pacheco và Pêro Alberto; hai vị sau nầy đều sinh ở Bồ Đào Nha. Đối diện với họ, Alexandre de Rhodes chủ trương một lập trường trái ngược; và ý kiến của ông bị gạt bỏ. Mặc dầu sau đó một vị dòng Tên người Sicilia còn trẻ, tên Metello Saccano66 hăng say hỗ trợ cho lập trường của ông, nhưng rồi quyết định trên vẫn giữ lại.Thực ra, vấn đề không chấm dứt ở cuộc hội năm 1645. Theo đề nghị của Alexandre de Rhodes, vấn đề được đưa về Roma và được nghiên cứu lại trong những năm của thập niên 1650 trước bộ Truyền bá Đức tin, và sau đó trước bộ Thánh vụ.67 Có một bức thư khá kỳ lạ của tu sĩ dòng Tên người Ý Giovani Filippo Marini gửi cho các bề trên của mình tại Rôma về việc nầy, thư viết vào năm 1655.68 Với giọng văn có vẽ tranh cãi, trong thư tác giả nêu lên khả năng đáng nghi ngờ của Rhodes về ngữ học Việt Nam. Tu sĩ nầy cố đánh giá thấp Rhodes vì Rhodes nói theo tiếng Đàng Trong, “đánh giá là quê kệch” so với tiếng chuẩn ở kinh đô; cũng với tiếng nói phía nam ấy mà chính tả của cuốn Từ điển dường như thấy xuất hiện trong một vài trường hợp. Nhưng cốt lõi vấn đề không phải ở đó: nó liên quan đến nghĩa chính xác của lối nói hán-việt (không liên quan đến âm giọng địa phương) “nhin danh [Cha]”. Lối nói nầy về mặt thần học mơ hồ vì thiếu một chữ nhằm nói đến số ít về mặt văn phạm. Rhodes đòi phải thêm vào một phụ-từ, sợ rằng người ta nghĩ có ba “danh”, và như thế là ba quyền lực siêu nhiên khác biệt; trong trường hợp đó, phải chăng đã đi ra ngoài tín lý kitô giáo, và phải chăng phải nghĩ đến chuyện rửa tội lại các kitô hữu.Nên lưu ý là lối nói do các vị chuyên môn của cuộc họp định chuẩn nầy vẫn còn được sử dụng trong Giáo hội Việt Nam ngày hôm nay. Tất cả các nhà chuyên môn ấy, đều là người Bồ đào nha.3. Những người Bồ Đào Nha tại Viễn Đông: tiếng tăm của họ và những tiền kiến lịch sửNgười ta có thể tự hỏi tại sao lịch sử đã ghi lại quá ít những sự việc nầy, đến độ đôi khi xem sự hiện diện và công việc làm của các nhà truyền giáo Bồ Đào Nha ở Việt Nam như quá ít ỏi không đáng kể. Hẳn nhiên, hình ảnh của Bồ Đào Nha ngày nay trên thế giới đã xuống cấp: xưa kia là một cường quốc thế giới, nhưng nay quốc gia nầy đi đến độ hầu như là hình ảnh “Cô Lọ Lem” của Tây Âu. Thực ra, ngay từ các thế kỷ trước đã từng có lập trường chống Bồ Đào Nha, mà sự kiện ghi lại một cách chắc chắn trong các tài liệu. Qua các tài liệu nầy, chúng ta có hai thí dụ.Năm 1653, tu sĩ dòng Tên người Ý Daniello Bartoli trình lên ban kiểm duyệt của Hội Dòng một bộ sách lớn viết về lịch sử rao giảng Phúc Âm ở Trung Hoa, bộ sách đó cũng sẽ là đại tác phẩm cổ điển đầu tiên về công cuộc truyền giáo tại Việt Nam;69 hai trong ba vị kiểm duyệt bấy giờ đã trách cứ tác giả về lập trường chống Bồ Đào Nha của ông.70 Người ta cũng thấy một phản ứng tương tự trong bản chính của các thư của Goswin Nickel, Bề trên tổng quyền của các tu sĩ dòng Tên, gửi vào giữa các năm 1655 và 1662 cho các tu sĩ trong dòng gốc người Ý và người Pháp ở Việt Nam và Viễn Đông. Trong các thư, ngài tỏ ra khó chịu về những lời tấn công có tính cách cố chấp của các tu sĩ trên đây chống lại những vị người Bồ Đào Nha, các phương pháp cũng như các việc họ thực hiện: các cha có quyền tố giác các lỗi lầm của người nầy hay người nọ, nhưng làm mất uy tín một quốc gia một cách chung như thế thì không thể chấp nhận được,71 ngài nói một cách thiết yếu với các vị liên hệ như thế.Nên đặt gần hai sự kiện đó với hai dữ kiện lịch sử khác thường được biết đến. Các vị thừa sai Paris và các vị giám quản tông tòa do Tòa thánh gởi đến Việt Nam từ năm 165972 chỉ có thể cũng cố được quyền uy của mình tại nước nầy với giá của một cuộc xung đột lâu dài và cam go chống lại các tu sĩ dòng Tên: Các vị dòng Tên chống lại họ nhân danh sự trung thành hầu như không suy suyển đối với sự bảo trợ của triều đình Bồ ĐàoNha.73 Trong cuộc tranh cãi sôi động nầy và tiếp theo đó, dường như người ta đã đưa ra nhiều phê phán bất công: có khuynh hướng muốn nêu lên tình trạng vô-thẩm-quyền về mặt pháp lý hoặc sự bất lực của những vị đến trước, hoặc phóng đại những thiếu sót của họ để biện minh cho sự can thiệp độc đoán của kẻ mới đến. Cuối cùng như ở phần đầu, chúng tôi đã nêu lên vai trò đặc biệt của Pháp tại Việt Nam hai thế kỷ sau đó: vì muốn truy tìm những sự kiện đã có từ xa xưa nơi “cuộc viễn chinh của mình”, trong đó việc truyền bá Phúc âm, xâm lăng bằng quân sự và ý đồ thực dân chen lẫn với nhau, mà người ta tin là khởi thủy có từ năm 1624, năm Alexandre de Rhodes đến Việt Nam, xem đây như một dấu chỉ của một sự tiền định về vai trò mà nước Pháp và người Pháp được gọi để thi hành tại xứ này.74Chúng tôi nghĩ rằng đây hẳn là toàn bộ các sự kiện có thể giải thích phần nào về sự quên lảng, giảm thiểu, ngay cả việc xóa bỏ vai trò cốt cán mà Bồ Đào Nha đã thực hiện tại Việt Nam xuyên qua các vị truyền giáo dòng Tên trong thế kỷ XVII, nơi những tác phẩm đặc biệt nghiên cứu vấn đề liên hệ.75 Ngoài ra phần lớn các tác phẩm nầy đã được xuất bản trong khung cảnh văn hóa của Pháp76 : người ta cố ý làm nổi bật sự hiện diện và ảnh hưởng của Pháp,77 đôi khi có tính cách phản niên kỷ. Còn đối với giới nghiên cứu người Việt, cho đến nay dường như hầu hết họ khó tránh khỏi tình trạng bất cập vì không thông hiểu tiếng Bồ Đào Nha, nên phần lớn chịu ảnh hưởng của những gì đã được xuất bản bằng tiếng Pháp.78 Năm 1990, một Hội Nghị Khoa Học Quốc Tế về thành phố Hội An đã được tổ chức tại Đà Nẵng. Nếu dựa vào bối cảnh được trình bày trên đây, người ta sẽ không ngạc nhiên khi thấy không những cựu đế quốc thực dân bị đặt ra bên lề, mà ngay cả nước Bồ Đào Nha cũng bị lảng quên, trong khi đó lại có phần của Hòa Lan.79Đối với người Việt Nam hôm nay, vấn đề gặp gỡ các nền văn hóa giữa Việt Nam và Tây phương còn vướng vấp nhiều điểm gây tranh cãi, như chính chúng tôi đã từng kinh nghiệm được.804. Cuộc tranh luận về lịch sử được nêu lên lại như thế nào?Cũng vào năm 1645, thời điểm tổ chức tại Macao cuộc bàn luận ngữ học với nhiều ý kiến mâu thuẫn như đã nêu lên, thì Alexandre de Rhodes lại được vị bề trên Manuel de Azevedo ủy thác một sứ mệnh tại Roma.81 Chúng tôi sẽ không đề cập ở đây về những khía cạnh ngoại giao của chuyến đi, cũng như những hậu quả của chuyến đi ấy đối với các xứ truyền giáo tại Viễn Đông82 : những hậu quả nầy rất đau khổ cho Bồ Đào Nha, nhưng không thể qui lỗi cho linh mục Rhodes.83 Chúng tôi chỉ muốn ghi lại một sự thành công không thể chối cãi và cũng không ai đặt thành vấn đề: việc xuất bản tại Roma cuốn từ điển và cuốn giáo lý mà nhà truyền giáo ấy mang theo trong hành lý của mình, cũng như một số tác phẩm lịch sử khác về công cuộc truyền giáo tại Việt Nam. Dựa vào những tác phẩm được xuất bản nầy mà nhân vật Alexandre de Rhodes bắt đầu trở thành truyền thuyết, hầu như thần thoại đối với lịch sử của các công cuộc truyền giáo tại Việt Nam cũng như đối với lịch sử tiếng Việt.84Chúng tôi thấy đây là một sự sai lầm về lịch sử. Hẳn nhiên, Rhodes là một nhà truyền giáo lớn, nhưng không phải là một siêu nhân: khẩn thiết phải trả lại thực trạng con người cho con người ấy, và đặt lại công trạng nầy trong bối cảnh lịch sử thật của nó. Ngoài những vấn đề liên quan đến nỗ lực xây dựng cho ngữ học Việt Nam, mà chúng ta sẽ bàn thảo, chúng ta nêu lên đây một vấn đề khác nữa.Kitô giáo tại Việt Nam, mặc dầu đã được du nhập vào từ ba thế kỷ rưởi, vẫn còn là một thiểu số bị chống đối; thiểu số đó đã từng chịu đựng và còn tiếp tục chịu đựng một sự tẩy chay thực sự trong xã hội. Nhiều người gièm pha trách cứ rằng Kitô giáo đã được nhập cảng đến trong mớ hành lý của giới thực dân người Pháp, mà hẳn Alexandre de Rhodes là kẻ mở đường.85Việc phục hồi danh dự rất gần đây cho vị nầy từ phía nhà cầm quyền không gột bỏ hết truyền thuyết xấu xa đó, đặc biệt trong sinh hoạt hải ngoại của người Việt Nam.86 Thiết định lại sự thật lịch sử về những nguồn gốc của cộng đồng công giáo sẽ nêu lên được một cách hiển nhiên những thực trạng hoàn toàn khác: chính trong khuôn khổ của một sự đối thoại và trao đổi với nhau, một cách hoàn toàn bình thản, giữa người Bồ Đào Nha và người Việt Nam mà các nhà truyền giáo, những con người tự do và chân thành, đã thành công trong việc làm cho một phần dân chúng nghe theo mình. Trong bầu khí thông cảm xâu sa, họ đã hòa mình vào ngôn ngữ và tập tục của những người đối thoại với họ; những người nghe họ đã chọn lựa một cách tự do, và gia nhập vào đức tin mới, được biểu lộ ra trong chính ngôn ngữ của mình. Trong khung cảnh như thế, linh mục Rhodes, thần dân của Giáo hoàng, đã thi hành tác vụ của ông y như các huynh đệ cùng dòng người Bồ Đào Nha, Ý hoặc Nhật Bản.Tìm lại sự thật lịch sử, đằng sau huyền thoại được tô vẽ trong cái nhìn theo lối Pháp, là một nỗ lực đặc biệt gian nan và bạc bẽo. Nhưng để thực hiện công tác nầy, sử gia nghiên cứu về công cuộc truyền giáo tại Việt Nam lại có được những nguồn tài liệu phong phú. Đây không phải là những tài liệu chính thức, dẫu thuộc lãnh vực chính trị hay kinh tế; những tài liệu như thế đã từng được biết đến và phần lớn đã được xuất bản và khai thác. Hơn nữa, chẳng bao giờ có thuộc địa Bồ Đào Nha thực sự tại Việt Nam và những trao đổi chính trị lại rất ít: hiệp ước duy nhất là thỏa ước nhất thời Bồ-Việt năm 178687 . Loại tài liệu ấy chỉ giúp xác định bối cảnh xã hội, kinh tế của công cuộc truyền giáo, chớ không xác định được nội dung của nó.Phần thiết yếu của các nguồn tài liệu gồm các bản chép tay do các tu sĩ, phần lớn lại chưa xuất bản. Nói chung, thì ta nên lưu ý là những tài liệu chưa xuất bản có giá trị nghiên cứu hơn những bản đã được xuất bản, nếu chúng có thể tìm được, vì thời đó việc xuất bản trước hết nhằm đào tạo những tâm hồn đạo đức của Âu châu88 và do đó có thể được gọt giũa cho ăn khớp với mục đích nầy. Những bản viết tay, đặc biệt là những bản báo cáo chính thức và trao đổi thư từ riêng tư giữa các tu sĩ dòng Tên, phần lớn được lưu trữ ở Lisbonne, ở Madrid và nhất là ở Roma, rải rác trong nhiều bộ sưu tập.89 Chúng được viết bằng tiếng Bồ Đào Nha, một số ít bằng tiếng latinh, và đôi khi bằng tiếng Ý. Chính nội dung của chúng sẽ cho phép ta thiết lập lại niên kỷ của công cuộc truyền giáo một cách chi tiết, và thấy rõ vai trò của mỗi một tác nhân trong công cuộc truyền giáo nầy một một cách đúng mức. Cũng nhờ việc làm nầy, các tiến bộ và những bất ngờ của sinh hoạt ngữ học và văn hóa của các tu sĩ dòng Tên Bồ Đào Nha ở Việt Nam sẽ được đưa ra ánh sáng, với tên tuổi của những vị khởi xướng đầu tiên.Việc xuất bản và khai thác các nguồn tài liệu nầy là một công trình còn mở ngỏ. Đối với chúng tôi, chúng tôi đã ưu tiên thực hiện việc tra cứu mục lục các tài liệu liên quan đến nửa thế kỷ đầu tiên, tức là nửa thế kỷ đã từng chứng kiến phần thiết yếu của công trình sáng chế (1615 – 1664). Nhưng việc thẩm định lại giá trị toàn bộ sẽ phải là một công trình tập thể dài hơi, đòi hỏi nhiều yếu tố, trong đó có việc nối kết lại những mối liên lạc hợp tác văn hóa giữa người Bồ Đào Nha và người Việt Nam. Cần có một thế hệ các nhà nghiên cứu người Việt trong tương lai có thể tham gia tích cực vào công tác nầy.90 Một mặt họ sẽ không chen chân vào những cuộc tranh cãi nội bộ giữa các người Âu châu, điều mà họ không dính dáng gì vào; mặt khác chỉ có sự đóng góp của chính họ mới truy cứu được thấu đáo những mối liên hệ văn hóa qua những gì đã được từng thực hiện trong cuộc gặp gỡ lịch sử vào thế kỷ XVII.5. Tra cứu lại bộ hồ sơ ngữ họcMặc dầu có việc xuất bản gần đây về các nguồn tài liệu của Trung Hoa về ngữ học Việt Nam trong lịch sử,91 thì cuốn từ điển và cuốn giáo lý đã xuất bản tại Roma vào năm 1651 vẫn là hai tác phẩm nền tảng không thể thay thế để biết được thực trạng của tiếng nói nầy vào thế kỷ XVII, và sự tiến hóa của nó. Nhưng sự kiện chúng đã được xuất bản dưới tên tuổi duy nhất của Alexandre de Rhodes dường như không còn được đặt thành vấn đề để truy cứu cho tận tường hồ sơ ngữ học. Đến mức độ nào ông là tác giả thật sự của các tác phẩm nầy? Bằng cách nào ông đã mượn lại những công trình của các vị đi trước mình, trong tư thế của một nhà sưu tập hoặc người biên tập bản văn cuối cùng? Thật khó mà trả lời một cách thích đáng các câu hỏi nầy; nhưng chúng phải được nêu lên, và phải được tra cứu một cách đứng đắn nhờ những chứng cớ đã được viết ra mà ta có thể có.Thật vậy, ý niệm về sở hữu văn chương nơi các tu sĩ dòng Tên vào thế kỷ XVII không y như ý niệm ta có bây giờ; chúng ta đưa ra đây hai thí dụ: Ta thấy bản tường thuật về việc tử đạo của thầy giảng Anrê, mà bản gốc bằng tiếng Bồ Đào Nha chắc chắn do chính linh mục Rhodes viết ra, nhưng đôi khi được lấy lại từng chữ một dưới tên các tác giả Matias da Maia,92  Antônio Francisco Cardim93 hoặc Manuel Ferreira94. Ngược lại, Rhodes đã xuất bản dưới tên mình một bản tường thuật liên quan đến các vị tử đạo Nhật Bản, mà tổng thể lại lấy lại những ký sự của các tu sĩ dòng Tên.95 Như thế, khi người ta quyết định cho xuất bản hoặc tái bản một bản văn được thuận nhận để phổ biến, thì người được đề cử làm công việc nầy lại ghi tên mình vào đó, và mang trách nhiệm cá nhân về công tác của mình. Trong trường hợp của linh mục Rhodes và các vị tử đạo của Nhật Bản, có lẽ đã dựa vào danh tiếng đang lên của con người Avignon nầy để mang cho cuốn sách được phổ biến rộng rãi hơn.Về hai tác phẩm viết bằng tiếng Việt Nam do Bộ Truyền bá Đức tin xuất bản, hẳn không có vấn đề bán ra cho dân chúng; mục đích duy nhất là phục vụ công cuộc truyền giáo. Do sự kiện Rhodes là người duy nhất ở Roma biết đến ngôn ngữ ấy, thì ông cần đích thân bảo chứng các tác phẩm liên hệ, mang lấy trách nhiệm tối hậu trước các vị bề trên của mình và trước Tòa thánh. Sự kiện tên ông xuất hiện trên bìa sách không nhất thiết minh chứng rằng ông là “tác giả” duy nhất của nó và ngay cả là người biên tập chính. Chúng tôi nghĩ rằng đây là lối mang trách nhiệm mà linh mục Rhodes đã thực hiện, chứ không phải là nêu lên tư cách tác giả văn chương theo nghĩa chính xác như chúng ta hiểu; những vị có thể làm điều nầy y như cương vị của ông, hoặc có thể cùng làm việc nầy với ông, thì lại ở xa mút tại một nơi khác.                 Còn cuốn giáo lý, có lẽ phải dành tư thế tác giả cho ông trong việc biên tập dứt điểm bản văn được in ra, và chắc chắn hơn nữa là bản văn latinh, được ông minh nhiên nói đến. Nhưng cũng chính Rhodes đã ghi rằng, trong trường hợp nầy đây là “phương pháp mà chúng tôi đã dùng để trình bày các mầu nhiệm của chúng ta cho người ngoại quốc”.96 Như thế rõ rệt nó được định vị trong một công trình tập thể.Chúng tôi giải thích từ ngữ “phương pháp” như hàm ngụ các tài liệu được viết ra. Thật thế, một bản văn của tu sĩ dòng Tên Metello Saccano chứng thực rằng các bản văn dạy giáo lý, ít nhất giống như bản của Rhodes, vừa được viết bằng chữ theo vần latinh và vừa được viết bằng chữ “nôm” đã hiện hữu rồi. Và bản văn của tu sĩ nầy được viết ra ngay trước khi cuốn Catechismus xuất bản: ”… cuốn Giáo lý của chúng tôi được viết ra nhằm truyền đạt cho dân chúng nơi ấy, trong đó các mầu nhiệm của chúng ta được trình bày rõ rệt, và những mộng tưởng của các tà phái của họ bị thực sự đánh bạt; toàn tác phẩm chia ra làm tám bài giảng cho chừng đó ngày”.97  Nhà truyền giáo Rhodes dường như có được một bản viết bằng chữ quốc ngữ để sử dụng cho mình, và một bản bằng chữ nôm khác mà người Việt Nam sử dụng.Còn đối với những gì liên quan đến cuốn từ điển, thì cũng cần có một nhận định tương tự. Trong lời tựa nói với độc giả, cha Rhodes nói rõ rằng ngài đã thực hiện dựa trên căn bản của một cuốn từ điển Việt-Bồ do linh mục Gaspar do Amaral soạn. Nếu người ta không bao giờ tìm ra được các bản văn viết tay của hai tác phẩm có trước, theo ý chúng tôi thì chỉ vì cuốn từ điển được in ra của Rhodes đã hoàn toàn lấy lại phần cơ bản, nên hai cuốn ấy được xem là không cần phải lưu giữ làm gì.Hẳn nhiên những kỳ công sắp xếp của linh mục Avignon nầy đáng được ca ngợi, ông là người duy nhất đã hoàn tất công trình xuất bản ấy, mặc dầu phải gặp bao khó khăn mà ta có thể tưởng tượng được. Các vị đi trước ông, chết sớm, đã không thể làm được việc ấy.Người Việt Nam dùng kỹ thuật in theo bản khắc trên gỗ để in chữ nôm. Sở truyền giáo dòng Tên ít nhất đã dùng kỹ thuật in nầy ở Đàng Ngoài, trong thời kỳ tương đối họ có được tựdo.98 Nhưng kỹ thuật nầy không áp dụng cho mẫu tự latinh, và nhất là trong một lãnh vực tế nhị như vậy sự tự do của các nhà truyền giáo rất hạn chế.Tỉnh dòng Tên Nhật bản đã từng sử dụng một máy in chữ rời ở Macao, rồi đem qua Nhật bản và lại đem về Macao giữa các năm 1588 và 1620.99 Không hiểu vì lý do gì, máy in đó bị bỏ đi hay bán cho ai đó tại Manila, nên chữ quốc ngữ lại không có dịp in tại đây, như đã từng in chữ Nhật (vần latinh và chữ hiragana). Chỉ còn có cách là phải in chữ quốc ngữ tại Lisbonne. Nhưng vào thời nầy, công việc đó rất tế nhị, kéo dài và tốn kém. Một vị trong pháp đình Bồ đào nha đương thời đã viết: “(Pháp đình thời Trung cổ) luôn cảnh giác nhằm truy lùng các tà thuyết thật rốt ráo; và việc đó luôn xảy ra như thế tại vương quốc [Bồ đào nha], ở đấy các bản chép phải bị xem lại luôn và phải do nhiều giám sát viên duyệt một cách gắt gao, đó là một trong những lý do tại sao ít sách được xuất bản tại đây…”100Linh mục Rhodes đã thêm vào một bản dịch La ngữ cho phần Việt-Bồ, nơi cuốn từ điển cũng như trong cuốn giáo lý. Ông đã thay thế bản từ vựng Bồ-Việt bằng một bản danh mục La-Việt ngắn, có lẽ là do công trình riêng của ông. Ngoài ra, cuốn từ điển còn cho vào một bản mô tả ngắn về ngữ học và văn phạm tiếng Việt: khi nghiên cứu bản văn nầy, đối chiếu với một bản khác nhưng tương tự hiện nay, chúng tôi thấy có chứng cớ về một nguồn gốc Bồ Đào Nha chung đi trước, nguồn tài liệu nầy cũng đã mất vì việc xuất bản tác phẩm được in cho thấy nó không còn nữa.Chỉ có việc xuất bản và phân tích có phương pháp các nguồn tài liệu mới cho phép ta xác minh, hoặc phê bác giả thiết nầy cũng như các kết luận tạm thời khác đã từng nêu lên về sự khai sinh ra chữ quốc ngữ. Phần chúng tôi, chúng tôi đã nỗ lực chứng minh101  rằng ngữ âm Bồ Đào Nha đã được dùng một cách ưu tiên so với các loại ngữ âm khác với một sự thành công rõ rệt vào thế kỷ XVII để làm phương tiện phân tích cho ngữ âm Việt Nam trong khuôn khổ sáng chế ra hệ thống mẫu tự mới. Chính các nhà văn phạm người Bồ Đào Nha đã cống hiến phần thiết yếu về các khái niệm căn bản, và các công trình nghiên cứu tiếng Nhật Bản của các tu sĩ dòng Tên Bồ Đào Nha khác đã đem lại phương pháp. Không biết đến các sự kiện nầy, thì dễ đi đến việc mò mẫm vô ích. Những nghiên cứu giá trị hơn cả về lịch sử tiếng Việt và việc phiên âm tiếng đó qua mẫu tự latinh, đặc biệt là các nghiên cứu của André – Georges Haudricourt102, Kenneth Gregerson103 hoặc Hoàng Thị Châu104, mà chúng tôi học hỏi được rất nhiều, đã chỉ có thể hé nhận ra một cách còn lờ mờ về vai trò đặc biệt nầy của người Bồ Đào Nha trong việc sáng chế ra chữ quốc ngữ. Đối với các nhà ngữ học, đây là một dự án còn phải tiếp tục truy cứu; theo chúng tôi tiến trình nầy đòi hỏi một sự hợp tác đa phương, giữa những nhà chuyên môn người Bồ Đào Nha cũng như người Việt Nam.6. Từ Francisco de Pina đến đệ tam thiên niên: một lối viết bằng mẫu tự latinh dùng để làm gì?Trái ngược với một lối suy nghĩ theo thành kiến, phương tiện chuyển đạt dùng cho việc truyền bá Kitô giáo, được các tu sĩ dòng Tên dưới sự bảo trợ của Bồ Đào Nha sử dụng khi tiếp cận với người Việt Nam, không phải là chữ viết theo mẫu tự latinh. Về điểm nầy, người Âu châu cũng bị lầm do sự xuất hiện của cuốn giáo lý và cuốn từ điển. Những nhà truyền giáo tại chỗ đã chọn chữ nôm, nghĩa là một loại chữ Việt Nam cổ xưa dựa theo chữ Hán.105 Chữ nôm có điểm lợi là tương đối được giới ưu tú của xã hội Việt Nam biết đến – tức là các người có học – nhưng bất tiện là đa số các nhà truyền giáo lại không đọc nổi. Và sự cân nhắc trong quyết định của họ là làm sao tránh việc đẩy cộng đồng Kitô giáo vừa mới được khai sinh đi ra khỏi gốc rễ truyền thống của Việt Nam trong bối cảnh của một nền văn hóa có nét Trung Hoa nầy; hơn nữa nếu làm như thế, thì còn hoàn toàn đi ngược lại những nguyên tắc và phương pháp của các tu sĩ dòng Tên Bồ Đào Nha.Văn hóa Việt Nam có hai nguồn gốc chính liên hệ hổ tương cho nhau: một phần là các truyền thống của các sắc dân địa phương và nền tảng của tiếng nói Việt Nam, không thuộc vào nhóm Trung hoa; một phần khác là văn hóa Trung hoa, tồn trữ và lưu hành nơi ngôn ngữ của nó qua chữ viết và qua nhiều hình thái vay mượn khác nhau. Chữ nôm có một vị trí đặc biệt trong bối cảnh nầy như bản lề giữa hai cánh cửa. Những chữ viết lấy từ chữ viết Trung hoa (hán tự) và tạo được uy thế nhờ nguồn gốc nầy; nhưng chúng lại đọc thành tiếng Việt với một nghĩa đặc biệt của tiếng Việt ấy; nên chúng đúng là một quốc tự, nghĩa là chữ viết quốc gia. Những chữ viết “nôm” lại có thể trực tiếp mượn các nguồn chữ hán một cách thoải mái, nên mãi phát triển rộng và sâu. Chữ quốc ngữ không bao giờ có được sức tác dụng có tính cách tượng trưng đó.Vấn đề chữ viết Việt Nam có vẻ rối rắm vì nhiều tác giả tây phương lẫn lộn vấn đề tiếng nói và chữ viết.106 Thật thế, các tu sĩ dòng Tên buộc phải chọn lựa giữa hai thứ tiếng nói: thay vì Trung hoa (là tiếng chính thức, tiếng dùng giáo dục và lớp người có học), thì họ thích tiếng Việt Nam (tiếng nói của dân chúng). Trong những hoàn cảnh hạn chế như đã nêu, họ cũng áp dụng chữ viết truyền thống (chữ nôm) của tiếng nói dân gian ấy; đồng thời họ sáng tác ra một vần latinh áp dụng vào tiếng nói nầy (tức là chữ quốc ngữ) để dùng riêng trong công việc của họ. Việc sử dụng tiếng hán nhiều hay ít trong ngôn ngữ Việt Nam không liên quan gì đến chữ viết. Nhưng cần xác định thêm rằng đường lối sử dụng ngôn ngữ như thế là chính sách chung của các nhà truyền giáo; không có gì cho phép ta nêu lên rằng trong lãnh vực nầy, Alexandre de Rhodes có một lập trường độc đáo cả.Nhưng dẫu sao, chúng tôi phải nêu lên rằng lối phê bình của ông Lê Thành Khôi, một nhà viết sử Việt Nam, về việc nầy là lầm lẫn, ông ấy viết: “Sáng chế (chữ quốc ngữ) trước hết phát sinh do một mục đ��ch truyền đạo. Thật vậy, trở ngại lớn cho việc truyền đạo Kitô phát xuất từ khung cảnh giáo dục phổ quát của Khổng học. Để đi vào tâm thức quần chúng, các nhà truyền giáo phải chống lại văn hóa Trung hoa và chữ viết tiêu biểu cho nền văn hóa đó. Họ cố trao cho dân chúng phương tiện để quẳng bỏ chữ viết đang thịnh hành, và họ đã đạt được ý định khi bày ra hệ thống chuyển âm tiếng Việt nhờ mẫu tự latinh, kèm theo những âm tiêu để có được những dấu thăng trầm khác nhau. Các người trở lại đạo dùng chữ viết quốc ngữ không còn đọc tiếng hán nữa; tiếng hán nầy lại được dùng trong các văn kiện nhà nước và phần lớn sinh hoạt văn chương. Ta thấy đó là tầm mức chính trị của sự kiện, đã làm cho người công giáo Việt Nam trở thành một nhóm riêng trong cộng đồng quốc gia trong một thời gian dài.”107 Một lối phê bình như thế phản ảnh một sự quên lảng gia trọng (bên cạnh nhiều yếu tố khác nữa) về nỗ lực văn hóa rất tích cực do chính những vị tu sĩ dòng Tên nầy của đoàn truyền giáo của Trung hoa, trong đường hướng của Matteo Ricci (+ 1610). Lối phê bình đó không đứng vững trước những sự kiện, đặc biệt là khối lượng sáng tác và phát hành của văn chương kytô giáo bằng chữ nôm, khởi đầu ngay từ các thời đầu tiên của công việc truyền giáo. Khi nhà truyền giáo Jerónimo Mayorica qua đời năm 1659, bề trên đã viết một loại điếu văn và nhắc đến ” thư viện phong phú gồm 48 bộ sách mà ngài đã viết hoặc dịch ra tiếng nói và ra chữ viết của xứ ấy”108 . Và mãi cho đến ngay giữa thế kỷ 20, dưới chế độ thực dân Pháp, các nhà xuất bản công giáo Việt Nam vẫn phổ biến cho kytô hữu nhiều sách bằng chữ nôm và chữ hán.109Ngoài ra, trong giai đoạn đầu, rất ít kitô hữu hiểu được lối chữ Việt theo vần latinh mà các vị thừa sai có thể chỉ cho họ, vì chữ viết nầy hoàn toàn xa lạ. Như thế, tại sao lúc bấy giờ Francisco de Pina và các người kế tiếp ông lại phí nhiều công sức và tài trí để sáng tác rồi hoàn chỉnh lối viết theo mẫu tự latinh, tức là chữ quốc ngữ ấy? Sự kiện đã xảy ra vì chữ quốc ngữ có mục đích trước hết là để dạy cho các nhà truyền giáo và giúp họ sử dụng. Nó cống hiến cho các vị nầy một bước trung gian rất thuận lợi để tiếp cận với lối nói của người Việt; ngoài ra, nó còn đem lại một phương tiện trao đổi về mặt học hỏi và giao tiếp bằng chữ viết với những người Việt lãnh đạo chính yếu của cộng đoàn, mà người ta buộc phải học lối viết mới nầy trong mục đích hạn chế đó.110  Tình trạng phổ biến rất hạn chế của chữ quốc ngữ như thế, sẽ biến đổi một cách chậm chạp vào giữa thế kỷ XVIII. Chỉ đến lúc nầy, chữ viết theo mẫu tự latinh mới bắt đầu lan tràn rộng rãi hơn trong cộng đồng người Kitô giáo; đây là vì những lý do an ninh trước một chế độ cấm đạo111 và cũng có thể vì việc sử dụng rất tiện lợi.Viễn tượng mới đó kéo theo hậu quả không thể tránh khỏi đó là sự tiến hóa dần dần chữ quốc ngữ. Mục đích chính lúc đầu đòi hỏi phải ưu tiên cho khía cạnh thuần túy ngữ âm, nghĩa là cho việc mô tả cách phát âm, nhằm giúp cho người ngoại quốc mới bắt đầu học đọc tiếng Việt cho thật đúng. Khi việc sử dụng lối viết nầy được phổ biến hơn nơi những người nói tiếng Việt như tiếng mẹ đẻ, thì người ta lại ưu tiên khía cạnh âm vị học,112 thiết thực cho họ hơn.Trong khuôn khổ của bản văn nầy, chúng tôi xin chỉ nêu lên một thí dụ. Trong lối viết quốc ngữ, mà cuốn từ điển của Alexandre de Rhodes cho ta thấy, các phụ âm mũi cuối mặt lưỡi- vòm trước (consonnes nasales finales dorso-prépalatale), mặt lưỡi – vòm mềm (dorso-vélaire) và môi-vòm mềm(labio-vélaire) được diễn tả bằng ba lối chép thành chữ khác nhau, như sau: (chẳng hạn <lành>);   (chẳng hạn <làng>), và một dấu gọi là dấu apex, lấy từ dấu til (tilde) chữ viết Bồ đào nha <~> , đặt ở trên đầu chữ nguyên âm (chẳng hạn <làõ>, ngày nay viết là <lòng>). Những lối ghi chép đánh dấu đó phản ảnh cách đọc chuẩn của vùng Hà nội, đúng như một người Bồ đào nha cố nghe và phân tích được dựa vào hệ thống ghi chép mà người ấy quen thuộc. Trong lối viết nơi cuốn từ điển của Pigneau de Béhaine và Taberd (xem chú thích số 114), hai mẫu phụ âm sau cùng nêu lên trên đây lại cho chép y như nhau là “ng”, bởi lẽ chúng không đối chọi gì nhau, sự xuất lộ của chúng lệ thuộc vào nguyên âm đi trước. Việc phân biệt hai mẫu phụ âm nầy đối với một người gốc Việt Nam là việc thừa. Người ta hầu như đã đơn giản hóa đến mức tối đa khi chung lộn hai ký hiệu “nh” và “ng”: trong hệ thống tiếng Việt, không cần đến sự phân biệt nầy nếu lưu ý đến các nguyên âm /a/ và /œ/113Cần lưu ý rằng đây không hề có việc sửa chữa những sai lầm có thể có về việc ghi chép, nhưng nhằm đơn giản hóa các luật của nó.114 Nhưng thực sự thì đổi thay không nhiều lắm, nên ngày nay chỉ cần học vài phút thì độc giả Việt Nam có thể đi vào toàn bộ các bản văn bằng quốc ngữ viết vào thế kỷ XVII.Vì chữ nôm và chữ hán cũng rất khó học đối với giới cai trị của Pháp, không kém gì trường hợp của các vị truyền giáo trước đây, nên chế độ thực dân đã tha thiết ngay với lối chữ viết theo mẫu tự latinh nầy; sau nầy họ đã cho nó một qui chế chính thức, buộc phải sử dụng trong tất cả các dịch vụ hành chánh.115  Và như vậy, vào đầu thế kỷ XX, chữ viết theo mẫu tự latinh do người Bồ Đào Nha gợi ra trước đây bắt đầu lan tràn ra ngoài cộng đồng Kitô giáo. Nho sĩ yêu nước trong xứ, rất đông, cương quyết chống lại sự mới mẻ nầy, nại lý do bảo vệ truyền thống và bản chất Việt Nam. Nhưng dần dần, vì nhận thấy hiệu năng thiết thực của nó, họ lại cố học chữ viết lối mới và sử dụng.116  Sự thành công của chữ quốc ngữ không phải là kết quả của sự áp đặt do luật lệ của bạo quyền. Ai cũng thấy kháng cự chống lại chữ viết mới mẻ nầy chẳng lợi ích gì; tương lai xã hội lại đòi hỏi phải canh tân cơ chế xã hội và đẩy mạnh giáo dục quần chúng. Dường như sau những thất bại của các phong trào yêu nước vào năm 1930, những đối kháng về chữ quốc ngữ không còn nữa; giới ưu tú lãnh đạo đã rút tỉa bài học qua các biến cố đau thương nầy. Vậy mà chữ nôm từ lâu chỉ dành cho một thiểu số nho sĩ, giới nho quan truyền thống. Chỉ có chữ quốc ngữ mới cống hiến được phương tiện kiến hiệu nhằm thoát ra khỏi tình trạng nầy và cổ võ cho lý tưởng thoáng hé lộ.117Những xác tín như thế trở thành phổ biến khi nhìn về một Việt Nam thời hậu thực dân. Và chữ nôm bị xóa dần đi đến độ biến mất hẳn; chữ viết của các nhà truyền giáo trước đây và của người Pháp nay trở thành chữ viết duy nhất của tất cả người Việt Nam: “quốc ngữ”. Mọi người dùng chữ quốc ngữ, và chữ viết đó đã chứng thực rằng nó có thể áp dụng một cách dễ dàng và hữu hiệu để đi vào tất cả các lãnh vực của kiến thức.118  Ngoài ra, chính chữ quốc ngữ đã cống hiến nhiều hơn cả trong việc bảo tồn sự thống nhất ngôn ngữ, ngay cả trong cuộc chiến gay gắt giữa đôi bên: nó đẩy lui được các khuynh hướng chủ trương phân cách, một cách hữu hiệu hơn điều người ta có thể mong ước thực hiện hoặc nơi một lối chữ viết áp dụng âm vị học một cách rốt ráo do một số người chủ trương.119Làm sao quên được công trình vĩ đại mà các vị tiên phong của công cuộc truyền giáo tại Việt Nam đã thực hiện? Những điều mà các vị truyền giáo dòng Tên đến từ Bồ Đào Nha, do Bồ Đào Nha gửi đi, đã thực hiện trong phạm vị ngữ học kỳ cùng là những công trình có tính cách quyết định cho tương lai văn hóa Việt Nam đến độ ngày nay tương lai đó không thể quan niệm được nếu không có chữ viết theo mẫu tự latinh. Tấm bia tưởng niệm đã được dựng lên lại vào cuối năm 1995 ở thư viện quốc gia tại Hà Nội, và chỉ tôn vinh một mình Alexandre de Rhodes; đó là một dấu hiệu cho thấy sự đóng góp văn hóa đặc biệt của người Bồ Đào Nha còn bị quên lảng, ngay cả trong giới khoa học.Nhưng người ta cũng thấy nơi tấm bia kỷ niệm đó một dấu chỉ chờ đợi, một mấu móc đầu tiên nhằm nối lại cuộc đối thoại văn hóa với Tây phương về quá khứ chung và về tương lai. Trong khuôn khổ đó, nước Pháp và các nước nói tiếng Pháp chắc chắn có đóng một vai trò; nhưng thật đáng tiếc là các nước nầy đã không hợp tác với các quốc gia tây phương khác nữa để cùng thực hiện cuộc đối thoại nêu trên, vì kinh nghiệm về Á châu của họ xa xưa hơn, và họ lại không có nhược điểm của một quá khứ thực dân còn gây ấn tượng đau thương nơi ý thức quốc gia của người Việt Nam.NGUYỄN ĐĂNG TRÚCAdvertisements

Report this ad

Report this adSHARE THIS:

Twitter

Facebook49

LIÊN QUAN

Alexandre de Rhodes không phải là người sáng tạo ra chữ Việt (An Chi - An Ninh Thế Giới))

Alexandre de Rhodes có phải là cha đẻ của chữ Quốc ngữ? (Nguyễn Minh Hoàng - Tạp Chí Hồn Việt)

Alexandre de Rhodes có “đạo” công trình? (Chân Luận)

This entry was posted in

Uncategorized

by

Từ Nguyên Học

. Bookmark the

permalink

.https://tunguyenhoc.wordpress.com/2012/06/27/bo-dao-nha-va-cong-trinh-sang-che-chu-quoc-ngu-phai-chang-can-viet-lai-lich-su-vc-roland-jacques-nguoi-dich-nguyen-dang-truc/

[aioinstagram]

Acer Dette er striden om Acer is Trending on Wednesday March 14 2018 https://www.aioinstagram.com/acer-dette-er-striden-om-acer-is-trending-on-wednesday-march-14-2018/

NRK says: Dette er striden om Acer

Top 1 articles about Acer:

Så hvorfor er mange så kritiske til Acer? Mye handler om frykten for hva overnasjonal styring kan føre til. Acer skal som nevnt koordinere disse RME-ene som nasjonale myndigheter ikke har makt over. Dermed vil Norge i praksis ha gitt fra seg noe av

Trending Images of Acer on Instagram:

This Acer’s photo Trending 1 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: •ACER• #Acer

This Acer’s photo Trending 2 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: Love the style on this one

This Acer’s photo Trending 3 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: Idol Challenge Day 23

In Add

(#Anushkasharma #IdolchallengeDay23 #inadvertisements #brandammbasador #Queenofhearts #poloriad #manyavarmohey

#kerovitisfreedom #nimboozmasalasoda #acer #elle18 #Bollywoood)

This Acer’s photo Trending 4 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: I am creating a new nebari on the backside of the trident maple. Long time to go, stay tuned!

#awsome #trident #acerbuergerianum #buergerianum #kaede #acer #komono #mame #shohin #maple #bonsai #bonsailove #bonsaigarden #green #trunk #Favorit #japan #Germany #pot #wood #colors #japanesegarden #tree #asahibonsai #ボンサイ庭園 #Bonsai_teien #Bonn_sai_Garten

This Acer’s photo Trending 5 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: Są tu Simomaniacy?

Od kilku dni jestem mniej aktywna, a to za sprawą The Sims Mobile, czyli wersji, która ostatnio miała premierę. Mowa oczywiście o Simsach na telefony i tablety. Na szczęście z Simsami mam tak, że przez jakiś czas gram, gram, gram, a potem mi się nudzą i przez kilka miesięcy nie gram w ogóle. Jak będzie z tą wersją? Zobaczymy. Ale widzę, że mój zapał już coraz bardziej słabnie

Chociaż z tymi może być inaczej, bo jednak ciągle są pod ręką, nie trzeba czekać aż się załadują i można grać wszędzie, więc chyba całkowicie ich w najbliższym czasie nie porzucę

Przez tę grę ostatnio mało czytałam, na blogu tez nie było od dwóch dni żadnego posta, mimo że mam kilka przygotowanych

Ale wracam do żywych! Jutro będą dwa posty- recenzja książki “Tamte dni, tamte noce” @poradnia_k_wydawnictwo, a drugi post zapoczątkuje nowy cykl na blogu. Będzie coś innego niż do tej pory (ale dalej połączone z książkami) i myślę, że coś ciekawego

Zdradzę tylko, że pierwszy post tego cyklu będzie związany z @twierdza_kimerydu

Dobranoc

. . . . . . . . . . #dobranoc #dobrejnocy #milegowieczoru #gra #gamelover #game #tablet #acer #TheSimsMobile #TheSims #simomaniak #Simsy #EA #eagames #tea #teatime #herbata #czasnaherbate

This Acer’s photo Trending 6 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: When @acer_america followed me around on set, they asked, “what’s it like to be a FEMALE filmmaker?” You bet I had a lot to say!

Excited to be part of this #MakeYourMark campaign with @acer_america and so many other fantastic individuals out here grinding after our dreams. muchísima gracias to the inimitable @nickdemoura and darling @kodera.sisters for their strength and grace! #ad #dance #film #swift5 #acer #erickoretz @vincentklimek #setlife @eren_kodera @karen_kodera @bigfishnwtalent @keithrivers @jacobleander @_tk.0 @stantonjstephens @siffnews @kexp @lensmonger #arriskypanel #producer #go4nuge #keepfilminwa #mixed #irishchicana #pandogirls

This Acer’s photo Trending 7 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: * Advertisement / Werbung* • Working everytime and everywhere • My most stylish companion to work with is my Acer Spin 5. I love to take it with me everywhere. What I loved most? The Touchscreen!

———————————————————————— In letzter Zeit ist mein Acer Spin 5 überall mit dabei. Er sieht nicht nur stylish aus, sondern ist durch den Touchscreen mega praktisch. Kennt ihr so Leute die immer zum zeigen auf den Bildschirm tippen?

_________________________________________________ #acer #switch5 #makeyourmark #acerswitch5

This Acer’s photo Trending 8 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: Momento verde

, pra relaxar! São as rosas do deserto que vieram em copos de café, agora replantadas… E chegamos no meio da semana! Eh isso ae, boa semana

#rosadodeserto #terapia #recomendo #natureza . . . . . . . . . . #orchid #orchids #oncidium #phalenopsis #cimbidium #dendrobium #orquideas #cattleya #cactus #suculentas #adenium #adeniumobesum #dioneia #nephentes #sarracenia #drosera #carnivoras #plantacarnivora #ficus #pinheironegro #comigoninguempode #sansevieria #dieffenbachia #aloevera #acer #acerpalmatum @adenium_brasil

This Acer’s photo Trending 9 on Instagram, Photo credit to Instagram

Description: #ilovepubg #Win #winner #chicken #dinner #windows #acer #razer #solo #anotherwin #again @battlegrounds #ez #gg #wp #steam #play

[orchid-151]

Orientation and Relationship status (single, taken (by who?), crush (on who?))

Smith is straight, taken by Orchid.

Orchid is Bi, taken by Smith.

Mason is straight, single/crushing on Yumi (BO-AU) (will be taken in future)

Jay doesn't care for gender (loves all), single (will be taken in BO-AU in future) (taken by Valkyrie in Illager Hunter AU)

[allthingsdarkanddirty]

TEASER REVEAL!!! Sweet Vengeance by Danielle Norman releases December 10!!! She was torn between sleeping with the enemy or getting vengeance...Sweet Vengeance. Pre-order now for only 99c!!! US: https://amzn.to/2qLLQcS UK: https://amzn.to/2CAmn8P CA: https://amzn.to/34P7Z8S AU: https://amzn.to/32HpQxd B&N: http://bit.ly/2ryHnKV Kobo: http://bit.ly/2O44ogp Apple Books: https://apple.co/32GPBgQ Add to your Goodreads TBR ➩ http://bit.ly/2XffKCE Bloggers & Bookstagrammers, sign up to review ➩ http://bit.ly/33IktyS The handoff of an orchid colored card was all it took to call the Iron Ladies, a whisper network of women. They specialized in bringing abusive men to their knees. Men who abused women and abused power, men like the Camden’s. Sunday Prescott was a tech goddess, cyber espionage was her specialty. During her latest assignment, she uncovered more than she ever hoped for: Bo Camden. He was just like his father, right? But the butterflies in her stomach told her something different. And the touch of his lips left her breathless. She was torn between sleeping with the enemy or getting vengeance...Sweet Vengeance.